hizkuntza politika aurrera begira · 2008-04-09 · hizkuntza politika aurrera begira: 2007ko...

HIZKUNTZA POLITIKA AURRERA BEGIRA

2007KO JARDUERA-TXOSTENA

Argitaraldia: 1.a, 2008ko urtarrila

Ale kopurua: 3.000 ale

© Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioa Kultura Saila

Internet: www.euskadi.net

Azala: Antton Olariaga

Diseinua: Junkal Motxaile

Inprimatzailea: Itxaropena, SA, Araba kalea, 45, 20800 Zarautz

Kultura sailburua: Miren Azkarate Villar

Hizkuntza Politikarako sailburuordea: Patxi Baztarrika Galparsoro

HABEren zuzendari nagusia: Joseba Erkizia Itoitz

Euskara Sustatzeko zuzendaria: Miren Dobaran Urrutia

Euskara Planen zuzendaria: Jokin Azkue Arrastoa

Koordinaziorako zuzendaria: Erramun Osa Ibarloza

Aholkularia: Lorea Bilbao Ibarra

HIZKUNTZA POLITIKA AURRERA BEGIRA

2007KO JARDUERA-TXOSTENA

AURKIBIDEA

HITZAURREAK

Miren Azkarate, Kultura sailburua

Patxi Baztarrika, Hizkuntza Politikarako sailburuordea

2007KO JARDUNBIDE NAGUSIAK

1. Euskararen Aholku Batzordea

2. LanHitz: lan arloan euskararen erabilera areagotzeko ekimena

3. Euskararen erabileraren alde sentiberatze ekimenak

4. Euskara hedabideetan

5. Gizarte bizitzan euskararen presentzia sustatzeko ekimenak

6. Lankidetza hitzarmenak erakundeekin

7. Euskararen presentzia mugaz gaindi

8. Ikerketak eta azterlanak

9. Administrazioetan euskararen erabilera normalizatzea

10. Elebide: hizkuntza eskubideak bermatzeko zerbitzua

11. Euskararen sustapena informazioaren eta komunikazioaren teknologia berrietan

12. Euskararen corpusa lantzen

13. Helduen euskalduntzea eta alfabetatzea

14. Argitalpenak

15. Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzaren agerraldi publikoak

HIZKUNTZA POLITIKA AURRERA BEGIRA: 2007KO JARDUERA-TXOSTENA


HITZAURREAMiren Azkarate

Kultura sailburua

2007ko azaroaren hogeita lauan bete dira hogeita bost urte Eusko Legebiltzarrak Eus-kararen Erabilpena Normalizatzeko Legea onartu zuela. Lege horren onarpenak euskara indarberritzeko ahaleginean berebiziko garrantzia izan du ezbairik gabe. Izan ere, lege honen inguruan gertatu zen adostasun politikoak eta sozialak euskarak inoiz izan duen hiztun kopururik altuena eta erabilera-eremurik zabalena izatea ahalbidetu baitute. Egin, aurreratu dugun guztia euskal gizartearen lorpena da

Orduan gorpuztu zen adostasun hori indartzea, sakontzea eta areagotzea ezinbes-teko makulua izaten jarraitzen du euskararen biziberritzeak aurrera egingo badu.

Euskararen normalizazioa, elebitasun ofizialetik elebitasun erreal eta berezkora ar-teko jauzia prozesu historikoa da, azken 25 urteetan benetan aurrerakuntza nabarmenak izan dituena. Baina oraindik jorratu beharreko bidea luzea da. Euskal herritarrak eurak izango dira -bide horretako protagonistak- aukerak eta erritmoak zehaztuko dituztenak

Duela hogeita bost urteko euskal gizarteak euskararekiko zituen beharrak aldatuz eta eguneratuz joan dira, eta behar berri horiei erantzutea izan da Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzako 2007ko jardunbidearen helburua

Zein dira egungo eta bihar-etziko herritarrek euskararekiko dituzten premiak, ase beharreko apetak? Zein da mugarik ez duen gizarte globalizatu honetan euskarak hartu behar duen lekua? Zein dira geroz eta elebidunagoa izango den geurea bezalako gizarte batean euskarak indarberritzen segitzeko abordatu beharreko erronkak?

Erronkak aipatzen hasita, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzarentzat lehenta-suna izaten jarraitzen dute bai erabilerak, eta baita adostasunak eta lankidetzak ere.

Euskara denon ondarea da, eta ondarea izatetik haratago, elkarbizitzarako oinarriz-ko aktiboa ere bada, gure hizkuntza. Hizkuntzen arteko elkarbizitza normalizatua, giza elkarbizitzarako zimentarririk sendoenetariko baita.


Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzaren 2005-2009 aldirako helburuen artean, hizkun-tza politikaren arloan egindako bidea eta ondorengo urteetan eman beharreko pausuak aztergaitzat hartuta, hausnarketa eta debatea bultzatzea, kasua balitz etorkizunerako es-trategiak, lan-ildoak eta lehentasunak dagokion neurrian birdefinitzea eta euskararen alde-ko jarrera politiko eta soziala bultzatzea jaso dira, euskararen normalkuntzaren inguruan adostasun politiko eta sozial berria lortzeko ahaleginak indartuz.

Izan ere, Euskara Biziberritzeko Plan Nagusiak bederatzi urteko ibilbidea egin due-nez, une egokia da era honetako eztabaida bati ekiteko. Euskararen Aholku Batzordeari berariaz aitortzen zaio Eusko Jaurlaritzak 1998ko uztailaren 28an onartu zuen Euskara Biziberritzeko Plan Nagusiaren garapenari buruzko jarraipen-lanak egiteko ardura; eta ho-rrekin batera esleitu zaio euskara gizarte-arloetan sartzeko jarraibide berriak aztertu eta proposatzeko eginkizuna.

Horrela, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak, euskararen etorkizuneko erronkei era egokian erantzuteko asmoz, 2007ko ekitaldian Euskararen Aholku Batzordearen egitu-ra eraberritu eta sendotu du. Honen xedeak, euskararen normalkuntzan aurrera jarraitzeko eta eremu berrietara eraman ahal izateko ilusioa indartzea ez ezik euskararen aldeko jar-dunean gizarte-adostasuna berreskuratzea eta zabaltzea izango dira.

Esparru berriak irabazteko bide horretan 2007an ezin ahaztu euskara lan munduan sustatzeko egindako lana. Legegintzaldi honetan ekimen ugari jarri ditu abian Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak euskara lan-munduan eta esparru sozio-ekonomiko priba-tuan sustatzeko helburuarekin. Ekimen horietan guztietan nagusia, edo hobeto esanda ekimen horien guztien bizkarrezurra, beste erakunde publikoekin batera martxan jarritako LanHitz egitasmoa da.

Azpimarratu nahiko nuke 2007 urtean zehar ere lan isila baina sakona egin dugula Euskalit Fundazioarekin elkarlanean, ziurtagiri publiko eta ofiziala, egituratu eta finkatzeko. Izan ere, urtearen amaierarako, enpresen esku jarri dugu Enpresetako Euskararen Kalitate Ziurtagiria. Ziurtagiri honen bitartez, euskararen erabilera enpresa munduan ohikoak diren kalitate parametroetan ebaluatu eta errekonozitu dadin nahi dugu.

2007 urtean lankidetzarako hitzarmen garrantzitsuak sinatu dira hizkuntza politika-ren ikuspegitik: Euskadiko Aurrezki Kutxekin, Euskadiko Kooperatiben Konfederazioare-kin, telefonia operadore eta fabrikatzaile nagusiekin, Galiziako Xunta eta Kataluniako Ge-neralitatearekin, besteak beste.

HITZAURREAPatxi Baztarrika

Hizkuntza Politikarako sailburuordea


Iaz sortutako Ukan birusaren kanpainari segida emanez Hizkuntza Politikarako Sail-buruordetzak, ekimen berri bat jarri du abian 2007an, “pixka bat es mucho” lelopean. Ukan birusa lelo hori zabaltzen saiatu da, aldarrikatuz euskararen erabilerak asko direla eta guztiak direla beharrezkoak. Horretarako, gizartearen kohesioa ekarriko duen hizkuntzen arteko elkarbizitza hartu da mezu nagusitzat.

Baina euskararen erabileraren erronka arlo guztietan irabazteko garrantzitsua da euskararen presentzia mugaz gaindi ere areagotzea, eta horretarako Etxepare Euskal Ins-titutua sortzeko legea onartu da 2007ko apirilaren 20an.

Bukatzeko ez nuke aipatu gabe utzi nahi Eusko Jaurlaritzak eta Ipar Euskal Herriko Euskararen Erakunde Publikoak euskara eta hizkuntza politika gaietan lankidetzan jardu-teko sinatu dugun hitzarmen-markoa.

Hitzarmen-markoaren bitartez, Eusko Jaurlaritzak eta Ipar Euskal Herriko Euskara-ren Erakunde Publikoak euskararen gaineko hizkuntza-politikako gaietan mugaz gaindiko lankidetza garatzeko eta erakunde mailako harreman iraunkorrak ezartzeko bideak finkatu ditugu, herri-erakunde bakoitzaren erabaki-autonomia eta funtzionamendu-arauak erres-petatuta.


2007KO JARDUNBIDE NAGUSIAK


Euskararen Aholku Batzordearen araudi berria

Euskararen Aholku Batzordea euskara-ren erabileraren normalkuntza lanean la-guntzeko harreman organoa da, hizkun-tza normalkuntzan diharduten erakunde publiko nahiz pribatuen ahaleginak eta ekintzak aztertzeko, bideratzeko eta koor-dinatzeko sortua, 2007ko azaroaren 24an hogeita bost urte bete dituen Euskararen Legearen itzalean.

Eusko Jaurlaritzak urriaren 16ko osoko bilkuran onartutako dekretuak an-tolamendu eta funtzionamendu araudi berria eman dio Euskararen Aholku Ba-

tzordeari, eta kideetan zein eginkizunetan zabaldu du. Euskararen Aholku Batzorde-ko kideen osaketa zabaldu eta funtziona-mendua arintzeko eta hobetzeko beste aldaketa batzuk egiteko beharrak eragin du dekretu berri hau, eta, bidenabar, orain arteko arautegia bateratu egin du.

Hortaz, Euskararen Aholku Ba-tzordearen egitura eraberritu eta sendotu egin da euskararen etorkizuneko erronkei era egokian erantzuteko asmoz. Aholku Batzorde berria 2007ko urriaren 25ean osatu da eta bere lehen bilera egin du, Juan Jose Ibarretxe lehendakaria buru zuela, Donostiako Miramongo Teknologia Parkean.

EUSKARAREN AHOLKU BATZORDEA1

Euskararen Aholku Batzorde berriaren lehen bilera.


Euskararen Aholku Batzordearen eginkizunak

Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzaren bitartez, Kultura Sailari atxikita dagoen organo honen egitekoak dira, besteak beste, Euskal Autonomia Erkidegoko hiz-kuntza-normalkuntzari buruzko gaiak az-tertzea eta euskararen erabilerari buruzko xedapenak ondo ezartzeko behar diren neurriak proposatzea Eusko Jaurlaritzari eta dagokien erakundeei.

Izan ere, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzaren 2005-2009 aldirako helburuen artean dago, hizkun tza politika-ren arloan egindako bidea eta ondorengo urteetan eman beharreko pausoak azter-gaitzat hartuta, hausnarketa eta debatea bultzatzea; baita, kasua balitz, etorkizu-nerako estrategiak, lan-ildoak eta lehen-tasunak dagokion neurrian birdefinitzea

eta euskararen aldeko jarrera politiko eta soziala bultzatzea, euskararen normal-kuntzaren inguruan adostasun politiko eta sozial berria lortzeko ahaleginak indartuz.

Euskara Biziberritzeko Plan Na-gusiak bederatzi urteko ibilbidea egin duenez, une egokia da era honetako eztabaida bati ekiteko. Euskararen Aho-lku Batzordeari berariaz aitor tzen zaio Eusko Jaurlaritzak 1998ko uztailaren 28an onartu zuen Euskara Bi ziberritzeko Plan Nagusiaren garapenari buruzko ja-rraipen-lanak egiteko ardura; eta horre-kin batera esleitu zaio euskara gizarte- -arloetan sartzeko jarraibide berriak aztertu eta propo sa tzeko eginkizuna. Gogoeta ahalik eta zabalena izango da aztergaiei dagokienez, eta ahalik eta ire-kiena parte har tzaileei dagokienez. Eus-kararen munduak ez ezik erdal munduak ere lekua izango du, nahitaez, ekimen ho-netan. Hori hala, askotariko era kundeek eta elkarteek gogoetan esku hartuko dute (erakunde publikoek, hezkuntzak, kulturak, hedabideek, en presek, alderdi poli tikoek, sindikatuek, elkargo sozial eta ekonomikoek, euskalgintzak eta abar). Xedeei da gokienez, euskararen normal-kuntzan aurrera jarraitzeko eta eremu berrietara eraman ahal izateko ilusioa indartzea ez ezik, euskararen aldeko jar-dunean gizarte-adostasuna berreskura-tzea eta zabaltzea izango ditu.

Batzorde-atal berezi berriak

Honen harira, Dekretuak Euskararen Aholku Batzordearen baitan batzorde-atal berezi berriak sortzeko aukera eman du. Orain arteko bi batzorde-atal bereziak, Urriaren 25eko osoko bilkura.


Toponimia eta Terminologia batzorde- -atal bereziak, lanean jarraituko dute eta hauei beste batzorde-atal berezi batzuk gehituko zaizkie, 2007. urte bukaeran da-goeneko abian jarri direnak:

• Lege-garapenerako batzorde-atal be rezia.

• XXI. menderako hizkuntza politikaz hausnartzeko batzorde-atal bere zia.

• Informazio eta Komunikazio Tekno-logietan euskara garatzeaz jardute-ko batzorde-atal berezia.

• Euskararen presentzia hedabidee-tan eta euskarazko hedabideak batzorde-atal berezia. Azken hau HAKOBAk (Herri Aginteen Koordi-naziorako Batzordeak) egindako azterketa eta proposamenaren ha-rira sortua da.

Hiru ziren, bestalde, orain arte Eus-kararen Aholku Batzordea osatzen zuten organoak: Batzorde Osoa, Batzorde-atal Iraunkorra eta Batzorde-atal Bereziak. Hemendik aurrera, berriz, laugarren or-gano bat gehituko zaie: Batzorde-atal Be-rezietako Batzorde Iraunkorra, batzorde- -atal berezien funtzionamendua arindu

eta horien lanaren eraginkortasuna ber-matzeko asmoz.

Kide berriak

Esan bezala, kide kopurua zabaldu egin da. Batetik, hizkuntza-normalkuntzaren pro zesuan eragina duten arloetako per-tsona gehiago bildu ahal izateko; bestetik, Eusko Legebiltzarrak 2006ko azaroaren 17ko legez besteko proposamenean es-katu zuena betetzeko: “[xedatzen du] Eus-kararen Aholku Batzordea eta Kulturaren Euskal Kontseilua osatzeko, bakoitzeko ki-deetatik bost Legebiltzarraren proposame-nez izenda ditzala, hizkuntza politikan zein kulturaren alorretan adituak izanik”. Ondo-rioz, dekretu berriarekin Legebil tzarraren eskaerari ere erantzuna eman zaio.

Euskararen Aholku Batzorde Osoak 59 kide izango ditu gehienez, Eusko Jaur-laritzaren Lehendakaria buru duelarik. Kide horietatik, 14, hainbat erakunde-ren ordezkariak dira, eta beste 40 kide –179/2002ko dekretuan baino hamar ge-hiago–, hizkuntza normalkuntzaren pro-zesuan eraginik duten arloetako pertsona ezagunen artean aukeratuak; horiei gehitu behar zaizkie Legebiltzarrak proposatutako beste bost kideak.


Euskararen Kalitate Ziurtagiria

2006an, Hizkuntza Politikarako Sail-buruordetzak eta Kalitatearen Sustape-nerako Euskal Erakundeak (EUSKALIT) lankidetza hitzarmena izenpetu zuten, enpresetako hizkuntza normalizaziorako prozesuan ebaluazio eskema zehaztu eta Euskararen Kalitate Ziurtagiri ofiziala pla-zaratzeko asmoz. Ziurtagiri honek eredu estandarra ezarriko du, euskara zerbitzu- -hizkuntza edo lan-hizkuntza gisa egiazta-tzeko erreferentzia osatuz.

Honen harira, 2007ko otsailean, Ar-tezkaritza Kontseilua eratu zen, enprese-tan euskararen erabileraren ebaluaziorako

Kalitate Ziurtagiriaren proiektua bideratu, babestu eta zuzentzeko asmoz. Artezkari-tza Kontseilua herri-administrazioetako or-dezkariek eta enpresaburuen elkarteetako ordezkariek osatzen dute, Euskaliten eta Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzaren lehendakaritzapean. Herri-administrazioen izenean, hiru Foru Aldundiak eta EUDEL daude Jaurlaritza-rekin batera. Horiez gain, CONFEBASK, ADEGI, CEBEK eta SEA enpresaburuen elkarteak bildu dira bertan.

Artezkaritza Kontseiluaren egite-koak dira urteko Ekintza Plana onartzea Bikain ziurtagiria zabaldu eta inplemen-tatzeko, Kudeaketa Batzorde Eragilea eratu eta egituratzea, aholkuak ematea,

LANHITZ: LAN ARLOAN EUSKARAREN ERABILERA AREAGOTZEKO EKIMENA 2

BIKAIN Ziurtagiriaren aurkezpena.


hizkuntza-kudeaketaren ebaluazio- eta egiaztapen-ereduaren garapenari eta ho-rrek dakartzan prozedurei dagokienez, eta jarraipena egin eta hobekuntza-jarduerak proposatzea ezarritako egiaztapen-sistema garatzeko.

Kudeaketa Batzorde Eragilea bes-talde, hasiera batean Artezkaritza Kon-tseilua osatzen duten erakundeek eta Euskadiko Kooperatiben Konfederazioak osatzen badute ere, hori ez da eragoz-pena izango aurrerago beste erakunde batzuk ere Kudeaketa Batzorde Eragileko parte izateko.

Kudeaketa Batzorde Eragilearen egitekoak dira: Artezkaritza Kontseiluari laguntzea hizkuntza kudeaketaren egiaz-tapen ereduaren analisi eta etengabeko jarraipena egiten; Bikain ziurtagiriaren zabalkunde eta inplementaziorako urte-ko Ekintza Plana lantzea eta etengabeko hobekuntza-jarduerak proposatzea Ar-tezkaritza Kontseiluari, ezarritako egiaz-tapen-sistema garatzeko.

Horrela, abenduaren 17an BIKAIN Euskararen Kalitate Ziurtagiri publiko, ofi-zial eta doakoa aurkeztu genuen.

BIKAIN Euskararen Kalitate Ziurta-giriaren helburua da Euskadiko esparru sozio ekonomikoko erakundeek garatu-tako hizkuntza-normalkuntzako proze-suek izan duten garapen-maila egiaztatu eta aitortzea.

Ziurtagiri hau lortu ahal izango dute euskararen presentzia, erabilera eta ku-deaketaren gutxieneko maila egiaztatzen duten erakundeek. Maila honek bat etorri behar du horretarako zehaztutako eba-luazio sistemaren baldintzekin. Ziurtagiria lortu nahi duten erakunde publiko nahiz

pribatuek, Eusko Jaurlaritzak xede hone-tarako dohainik eskainiko duen ebaluazio zerbitzua eska dezakete.

Hiru egiaztapen-maila zehazten dira, euskararen presentziari, erabilerari eta kudeaketari dagokienez erakundeak egiaztatutako mailaren arabera: ziurtagiri beltza, zilarrezkoa eta urrezko ziurtagiria hain zuzen.

Lankidetza akordioak

• Euskadiko Aurrezki KutxakEusko Jaurlaritzak eta Euskadiko Aurrez-ki Kutxek (Bilbao Bizkaia Kutxa, Gipuzkoa Donostia Kutxa eta Caja Vital Kutxa) eus-kararen erabilera sustatzeko lankidetza-rako hitzarmen markoa izenpetu dute, 2007ko martxoaren 28an. Akordioa lau lan-ardatz nagusitan gauzatu da:

• Informazioa eta ezagutza elkarri tru -katuko diote honako gaien gainean: egoera soziolinguistikoaren eta hiz-kuntza-politikaren inguruko diagnos-tikoak konpartituko dituzte, etor-kizunerako estrategia bateratuak lan tzeko; beste alde batetik, Kutxen jardun-eremuetan euskararen pre-sentzia areagotzeko tresna eta be-harrizanak identifikatuko dituzte, Eusko Jaurlaritzaren laguntzarekin horiek diseinatzeko eta zabaltzeko.

• Aholkularitza, komunikazioa eta pro duktu eta zerbitzuen eskain tza. Eusko Jaurlaritzak, esparru so zio- -ekonomikoan euskararen integra-zioa bultzatzeko aholkularitza oro-korra emango die Kutxei, eta tres-nak nahiz bestelako baliabideak


jarriko dizkie eskura beren euska-ra-planak eta jarduketak planifika ditzaten. Halaber, Aurrezki Kutxa izenpetzaileetako bakoitzaren ingu-rumaria kontuan hartuta, ahalik eta produktu eta zerbitzu gehienetan euskararen integrazioa zabaltzeko lanean jardungo dute.

• Erakunde izenpetzaileek elkarla-nean egiten dituzten proiektuak eta egitasmo partekatuak aztertuko di-tuzte, egitasmo konpartituak abia-razi eta euskararen proiekzio sozia-lean lankide izateari begira.

• Akordio-marko honen barruan, akordio espezifikoak gauzatu ahal izango dira Kutxekin, banaka hartu-ta, bakoitzak bereizgarritasun pro-pioak dituztenez gero.

• Euskadiko Kooperatiben ElkarteaEusko Jaurlaritzak eta Euskadiko Koope-ratiben Elkarteak kooperatibetan euska-raren erabilera biziberritzeko hitzarmen markoa izenpetu dute, 2007ko uztailaren 12an. Akordioa honako lan-ardatzetan ze-haztu da:

• Informazioaren eta ezagupenen berri ematea elkarri.

• Aholku ematea, komunikazioa eta zerbitzu nahiz produktuak eskain-tzea, kooperatiba eta kooperatiben erakunde bakoitzak beretzako mo-duko euskara-plana izan dezan, betiere bere errealitate soziolinguis-tikoa, ezaugarriak eta beharrizanak kontuan hartuz.

• Euskara-planak finantzatzea, banan- -banan begiratuta.

• Enpresaburu eta sindikatuakEnpresetan eta lan munduan euskararen erabilera areagotzeko asmoz, LanHitz eki-mena abian jarri zuen Hizkuntza Politika-rako Sailburuordetzak, 2006ko irailean, Foru-Aldundiekin eta EUDELekin elkarla-nean eta Eusko Jaurlaritzako Industria eta Lan Sailekin bat eginik.

2006ko irailean, hain zuzen, Eusko Jaurlaritzak Euskal Enpresaburuen Bata-sunarekin (CONFEBASK) eta EAEko hiru lurraldeetako enpresaburuen elkarteekin (ADEGI, CEBEK eta SEA) lankidetzako akordio-markoa izenpetu zuen euskal

Euskadiko Kooperatiben Elkartearekin sinatutako hitzarmenaren aurkezpena.


enpresen alorrean euskararen erabilera sustatzeko. 2007an zehar, bi bilera egin dira lankidetza horretan sakontzeko. Ur-teko plana adosteaz gain, Enpresetako Euskararen Kalitate Ziurtagiria izan dute hizpide nagusi.

Era berean, 2006ko irailean, Lan-kidetza Akordio Markoa izenpetu zuten Eusko Jaurlaritzak eta ELA, CCOO, LAB eta UGT sindikatuek, lan-munduan eus-kara biziberritzeko asmoz. 2007an ere,

bi bilera egin dira sindikatuekin, langileen artean sentsibilizazioa eta komunikazioa areagotzeko materialen inguruan propo-samenak egiteko.

• Makina-Tresna Institutua

Era berean, LanHitz ekimenaren baitan, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak eta IMHk (Makina-Tresna Institutuak) lankidetza-protokoloa izenpetu zuten, 2006an, alor sozio-ekonomikoan euska-raren erabilera areagotzeko.

Lankidetza-protokolo honek berebi-ziko garrantzia du, lortu dezakeen eragin biderkatzaileagatik. Izan ere, gaur egun euskara-planak abian dituzten enpresen artean, makina-tresnagintzan dihardute-nek osatzen dute multzo handienetako bat. Honako lan-ardatzen inguruan garatu da 2007an akordio hau:

• “30+10 Mintegia. Makina-tresnaren hornitzaile, fabrikatzaile eta erabil-

tzaileen erantzukizun soziala eta eus kara. Baliabidea eta praktika onak” izenburuarekin, 2007ko urrian izan du bigarren saioa.

• Mintegi horretarako prestatuko di-ren ponentziak eta bestelako arti-kuluak zabaldu dira, Internet bidez bereziki.

• “Goazen” egitasmoaren baitan lan-dutako glosategi terminologikoak

eta bestelako terminologia-lanak normalizatu eta zabaldu dira.

LanHitz: baliabide teknikoak

Enpresaren hizkuntza-egoeraren gaineko oinarrizko diagnostikoa egin eta proze-sua aurrera eramatea erabakitzen duten enpresentzat laguntza ekonomikoez gain, hainbat laguntza tekniko jarri dira abian. Honakoak dira aipagarrienak:

• LanHitz web gune eguneratua (www.euskadi.net/lanhitz) eta 012 telefonoa: horien bidez informazio eta aholkularitza zerbitzua eskura daitezke. Bertan daude, esaterako, behean datozen baliabideak.

• EME (Erreferentziazko Marko Es-tandarra): laguntza-koadro horri es - ker, erakundeek era sistematiko,


argi eta errazean jar ditzakete be-ren enpresetako euskaren erabile-ra eta presentziazko helburuak.

• Agiri-ereduen banku telematikoa: bertan, enpresetan eta negozio pribatuetan ohikoak diren ereduak eskura jartzen dira euskaraz eta ele bietan, nahi duen orok modu erra-zean baliatzeko moduan.

• CRM edo “Customer Relationship Management”: bezeroen kudeake-tarako aplikazioa, software librea.

• LINGUANET ikastaroa Interneten, Hizkuntza Politikarako Sailburuor-detzak ASMOZ Fundazioarekin hi- tzartutako akordioari esker. Ikastaro honen hartzaile nagusi dira esparru sozio-ekonomikoko erakundeetan edota enpresetan diharduten tek-

nikariak zein koordinatzaileak, bai-ta alor horretan aritzeko prestakun-tza berezia behar duten pertsonak ere, eta, era berean, erakunde pu-blikoetatik lan munduan euskararen presentzia areagotzeko lanean ari direnak. Lan munduko euskara pla-nen inguruan oinarrizko ezagutza teorikoa eta eguneroko praktiken esperientziak ezagutzeko aukera eskaintzen du ikastaro honek.

Sentsibilizazio lana enpresaz enpresa

LanHitz ekimenaren lehenengo urtebete honetan euskararen sustapenean lagun-tzeko aukeratuak izan diren enpresak hurrengo irizpideak betetzen dituztenak izan dira: elebidunen kopurua %45etik

LanHitz: urte beteko balantzearen aurkezpena.


gorakoa duten zonalde soziolinguistikoe-tan kokaturikoak; 15 langile baino gehia-go dituztenak; LanHitz web gunearen edo 012 telefonoaren bidez espresuki eskaera egin dutenak. 1.929 enpresek betetzen di-tuzte irizpideok.

Enpresa horietara guztietara euska-ra planak sustatzeko laguntza-eskain tza egin du HPSk 2007an zehar. Abendua-ren bukaera arte 1.680 enpresatara heldu gara, eta horietatik 1.432 dira erantzun dutenak (deia egin diegunen %85,24a). Horietatik 531 enpresek momentuz inte-resik ez dutela adierazi dute, eta badira beste 366 oraindik erantzunik eman ez dutenak. Nolanahi ere, 535 enpresa dira (jadanik erantzun dutenen % 37,36a) Lan- -Hitz egitasmoan parte hartzeko interesa adierazi dutenak.

Interesa adierazi duten 535 enpre-sa hauei lurraldeka erreparatuta, 302 Gi-puzkoakoak dira (%56,45a), 214 Biz kaikoak (%40a) eta 19 Arabakoak (%3,5a); sektore-ka hartuta, berriz, 351 (% 65,61a) industria sektorekoak dira, eta 184 (% 34,39a) zerbi-tzuetakoak.

Urte honetan egin den, eta egiten jarraitzen den, sustapen eta sentsibiliza-zio lan hau gure gizartean orain arte egin den ahaleginik zabalena, handiena eta sistematizatuena da, zalantzarik gabe Gainera, herri-erakundeen eta enpresa-buruen eta sindikatu nagusien bermeaz egin den lehen saioa da.

Enpresa munduan euskara sustatzeko laguntzak

Lan munduan euskararen erabilera susta-tzeari ematen zaion garrantziaren erakus-garri da berriz ere 2007an xede horretarako HPSk eskaini duen diru-laguntzak nabar-men gora egin izana. Izan ere, 2007ko deialdi publikorako 2.300.000 euro jarri dira, 2006an baino %26 gehiago. 2005ean jarritakoarekin alderatuz, berriz, haziera ikusgarria da: % 105,6 gehiago.

Guztira, 2007an euskararen erabi-lera bultzatzeko plana edo garatzeko diru--laguntza jaso duten erakunde pribatuak 141 izan dira; horietatik, 33 berriak.


EUSKARAREN ERABILERAREN ALDE SENTIBERATZE EKIMENAK 3

Ukan birusa: elebitasuna eta elkarbizitza lotu dituen sentiberatze kanpaina

Iaz sortutako Ukan birusaren kanpainari segida emanez, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak ekimen berri bat jarri du abian 2007an, “pixka bat es mucho” lelopean. Ukan birusa lelo hori zabaltzen saiatu da, aldarrikatuz euskararen erabi-

lerak asko direla eta guztiak direla beha-rrezkoak.

Horretarako, “Pixka bat es mucho” kanpaina aurkeztu da, urrian, Donostiako Tabacaleran. Lelo horrekin euskara zer-bait jakin arren erabiltzen “ausartzen” ez diren pertsonak ere euskaraz hitz egite-ra bultzatu nahi izan da. Ahalegin handia egin behar dute, beldurrak alde batera utzita, euskaraz hitz egiteko; prozesu ho-rretan lagun diezaieten eskatu zaie eus-kaldunei.

Mezu hori zabaltzeko lau aste-ko kanpaina egin da komunikabideetan, Euskararen Nazioarteko Egunean, festa giroan, itxiera eman arte.

Euskararen Nazioarteko Eguna eta Ukan saria

Patxi Baztarrika, Eusko Jaurlaritzaren Hiz-kuntza Politikarako sailburuordeak Eus-kararen Nazioarteko Egunari begira taxu-tutako adierazpen instituzional bateratua irakurri du azaroaren 27an Gasteizen

Abenduaren 3an ospatu da, ohi bezala, Euskararen Nazioarteko Eguna, Gasteizko Artium Museoan, Eusko Jaur-laritzaren, Arabako Foru Aldundiaren eta Gasteizko Udalaren artean antolatuta. Ukan birusaren gidaritzapean, eta Anjel Lertxundi idazlearen gidoiarekin, “Euskara buruan, ibili munduan” izenburua izan du ekitaldiak, euskaraz munduaz pentsatu eta euskaraz munduaz hitz egiteko gonbitea eginez.

Aurten ere ekitaldia lehen mailako ikuskizuna izan da, parte hartzaile aipa-garriekin: Ander Lipus, Andoni Egaña eta Xabier Paya, antzezle eta bertsolariak, “Bertso tranpak” saioarekin; Mixel Ducau eta Caroline Philips kantariak; Anjel Alkain eta Iñake Irastorza antzezleak; haur ko-rua, dantza taldea, eta abar.

Ekitaldiaren momentu gorena Ukan sariaren banaketa izan da, Juan Jose Iba-rretxe lehendakariaren eskutik.

UKAN sariak xede bakarra du: eus-kararen sustapenaren, zabalkundearen


eta normalizazioaren alde aparteko lana

egin duten edota egiten ari diren pertso-

na fisiko edo juridikoei jendaurreko aitor-

pena egitea eta, aldi berean, gizarteko

gainerakoak lan horretan parte hartzera

bultzatzeko bide izan daitezkeen merezi-

menduzko jardun horiek agerian jartzea.

2007an, Euskadiko Kutxak eta Gipuzkoa

Donostia Kutxak jaso dute Ukan saria,

1970eko hamarkadatik euskararen alo-

rrean egin dituzten urratsengatik. Era

horretara, Hizkuntza Politikarako Sail-

buruordetzak azkenaldian esparru sozioe -

konomikoa euskalduntzeari eman dion

garrantziaren lekuko da sari hau. Ukan

sariaz gain merezimenduzko aipamena

egin da. Aipamen hau duela hamasei urte

hasitako proiektu bati eman dio Eusko

Jaurlaritzak. 1991. urtean Elhuyar Kul-

tur Elkarteak, Eusko Jaurlaritzak eta hiru

Foru Aldundiek hitzarmena sinatu zuten

eta 1992 eta 1997 urteen artean industria

arloan euskara txertatzeko egindako le-

henengo proiektu pilotua abian jarri zuten.

Merezimenduzko saria jaso dute Elhuyar

Kultur Elkarteak eta garai hartan parte

hartu zuten erakundeetako arduradunek:

– Martin Auzmendi Aierbe jaunak,

sasoi hartan Lan eta Gizarte Segu-

rantza sailburu izandakoak.

– Jose Manuel Goikoetxea Askorbe

jaunak, Nekazaritza eta Arrantza

sailburu izandakoak.

– M. Karmen Garmendia Lasa an-

dreak, Eusko Jaurlaritzako Hizkun-

tza Politikarako idazkari nagusi

izandakoak.

– Paulino Corcuera Muguerza jaunak, Arabako Foru Aldundiko Nekazari-tza Saileko diputatu izandakoak.

– Jose Luis Garai Torrontegi jaunak, Bizkaiko Foru Aldundiko Nekazari-tza Saileko diputatu izandakoak.

– Iñaki Txueka Isasti jaunak, Gipuz-koa ko Foru Aldundiko Nekazaritza eta Arrantza Saileko diputatu izan-dakoak.

– Andoni Sagarna Izagirre jaunak, El-huyar Kultur Elkarteko kide ohiak.

Era berean, beste bi sari antolatu dira aurten. Batetik, UKAN Berrikuntza sa-ria; sari honek kontsumitzaileen premiak eta beharrak ase eta, aldi berean, ekono-mikoki bideragarria egite aldera berariaz-ko ahalegina egin duen euskarazko he-dabidea saritu eta dagokion jendaurreko aitorpena egitea izan du xedetzat.

Ukan sariaren irabazleak.


Bestetik, UKAN Publizitate saria ere abian jarri da aurten lehen aldiz. Sari honek xede bikoitza izan du: batetik, produktu edo zerbitzu bat irrati, telebista edo egunkari/al-dizkari bidez euskaraz iragar tzeko asmoz sortutako publizitate-iragarki onena ain-tzat hartu eta saritzea, beti ere euskararen erabileraren aldetik; bestetik, euskararen

berezko ondarea abiapuntu tzat hartuta, euskaratik euskarara sortutako edo albo hizkuntza batetik euskarara ekarritako pu-blizitate-iragarkien hizkun tza-egokitasuna, -zuzentasuna eta -jatortasuna sustatzea.

Sari bi hauek 2008 urte hasieran ebatzi eta emango dira, 2007 urte osoko egitasmoak baloratu ondoren.

EUSKARA HEDABIDEETAN 4Euskarazko komunikabideei buruzko azterlanak

2007an zehar euskarazko hedabideen kontsumitzaileak zenbat diren, batetik, eta kontsumitzaile potentzialek euskarazko hedabideei buruz duten iritzia ezagutze-ko, bestetik, bi neurketa egin dira. Lehe-nengo azterketak euskarazko hedabidea bera izan du ardatz, eta audientziak neur-tzeko teknika estandarrak erabiliz, banan--banan zenbat irakurle edo ikus-entzule dituen jakiteko aukera eskaini digu. Biga-rrenak, aldiz, kontsumitzaile potentziala du ardatz, hau da, kontsumitzen duena zein kontsumitzeko gaitasuna izan arren, egiten ez duena. Euskarazko hedabideei buruzko iritziak eta apetak jaso nahi izan dira ikerlan honen bidez.

Hedabideetan euskara sustatzeko laguntzak

Egunkari, aldizkari, irrati, telebista eta In-ternet bidezko hedabideren bat egiten du-ten enpresa pribatuei zuzendutako hainbat

laguntza bideratu ditu, 2007an, Hizkuntza

Politikarako Sailburuordetzak. Euskaraz-

ko hedabideak sendotzen, garatzen eta

normalizatzen laguntzea da deialdiaren

helburua, eta euskarari hedabideetan, oro

har, presentzia eman diezaioketen euska-

rriak bultzatzea. Aurten, arreta berezia es-

kaini nahi izan zaie herrietako aldizkariei;

arreta berezia, halaber, hedabide elektro-

nikoei. Eta gaztelania nagusi duten pren-

tsa idatziko euskarazko gehigarrien ildoari

laguntzen ere jarraitu da.

Guztira 5.355.000 euro banatu dira,

99 hedabideren artean. Legealdi hasie-

ran baino % 46,7 gehiago, eta iaz baino

% 17,3 gehiago. Atalez atal honako hau

da emaitza:

Euskara hutsezko eguneroko pren-

tsa inprimatua. Euskararen esparru geo-

grafiko osoan eta udalerri edo eskualde

jakinetan zabaltzen diren egunkariak: 9

hedabide lagundu dira diruz. Orotara,

2.002.976 euro jaso dute.

Euskararen esparru geografi ko

osoan zabaltzen diren informazio orokorre-


ko aldizkariak zein aldizkari espezializatuak (pentsamendua, zientzia, musika, natura, haur eta gazteei zuzendutakoak…): guzti-ra, 19 aldizkari lagundu dira diruz. Orotara, 1.149.044 euro.

Udalerri eta eskualde jakinetan zabaltzen diren informazio orokorreko al-dizkariak: 33 aldizkari; guztira, 749.618 euro.

Nagusiki gaztelania darabilten egunkarien euskara hutsezko gehigarriak: 4 gehigarri; orotara, 400.503 euro.

Emititu ahal izateko beharrezkoak diren baimenen jabe izanik, partez edo erabat, euskaraz ari diren uhin bidezko irratiak: 5 irrati; orotara, 281.438 euro.

Partez edo erabat, euskaraz ari di-ren telebistak: 7 telebista; orotara, 574.027 euro.

Internet bidezko hedabideak eta berri agentziak: 22 hedabide; orotara, 197.542 euro.

HEHOBA: euskarazko hedabideak hobetzeko laguntzak

Euskarazko hedabideak indartu eta sen-dotze aldera egindako laguntza-deialdi horri kalterik egin gabe, Hizkuntza Po-litikarako Sailburuordetzak neurri osa-garriak hartu ditu, beti ere euskarazko hedabideak garatu eta, aldi berean, he-dabideon kontsumitzaileen informazio- -premiak asetzeko.

Hala, HEHOBA deialdiaren xe-dea da euskara hutsezko hedabideetan hobe kuntza-azterketak bideratzeko di ru-

Diruz lagundutako hainbat hedabide.


-la gun tzak ematea. Hobekuntza-azter-ke ta horiek honako alderdi hauek izan behar dituzte aztergai ezinbestez: he - da bideari buruzko hausnarketa es tra te-gikoa; hedabidearen merkatuari da gokion azterketa; hedabideari zuzenduriko hobekuntza-proposamenak iden tifikatzea; hedabideari buruzko lan-ildo berrien po-tentzialitatea eta bideragarritasuna lan-

tzea; hedabidearen posizionamenduaren eta hartzaile potentzialarekiko harremana-ren diagno sia egitea; hedabidearen finan - tzake ta propioa hazteko proposamena lantzea.

HEHOBA deialdia honako hedabi-deei zuzentzen zaie: euskara hutsezko eguneroko prentsa inprimatua, euskara hutsezko aldizkari inprimatuak, nagusiki gaztelania darabilten egunkarien euskara hutsezko gehigarriak, euskaraz ari diren uhin bidezko irratiak, partez edo erabat, euskaraz ari diren telebistak, Internet bi-dezko hedabideak eta berri agentziak. Guztira 165.000 euro banatzen dira.

Euskarazko hedabideen kontsumoaren sustapena

Hori guztiaz gain, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak euskarazko hedabideen sustapenerako neurri berriak hartu ditu, telebista bidezko publizitate-kanpaina ba-ten bidez. Iragarkia 2007ko abenduaren lehen hamabostaldian zabaldu da, euska-ra hutsean, ETB1n, ETB2n, Euskadi Irra-tian eta Radio Euskadin.

Espota Telmo Esnal zinegileak zu-zendu du eta Aritz Aranburu surflari za-rauztarra eta bere benetako amona ditu protagonista.. Iragarkia euskara mailaren bat duten herritar guztiei dago zuzendu-ta, bi xede nagusi dituelarik: euskarazko komunikabideak eskaintza zabal eta abe-ratsa ezagutzera ematea, eta euskarazko komunikabideek (prentsa idatzia, irratiak, telebistak eta Internet bidezko agerka-riak) herritar guztien informazio eta entre-tenimendu beharrak asetzeko produktu erakargarri gisa aurkeztea.Euskarazko hedabideen kontsumoa sustatzeko espota.


Rikardo Arregi sariakAndoaingo Udalak antolatuta, eta Eus-

ko Jaurlaritzako Kultura Sailaren diru-

-laguntzaz, XIX. Rikardo Arregi kazeta-

ritza sariak banatu dira. Sariok euska-

raz egiten den kalitatezko kazetaritzaren

erreferentzia eta eredu dira.

Honakoak izan dira 2007ko irabaz-

leak: Arantxa Iturbe (Sari Nagusia), Eus-

kadi Irratian egiten duen Arratsaldekoa

irratsaioagatik; Mikel García (Kazetari Be-

rria Saria); Josu Martínez (Epaimahaiaren

Sari Berezia). Ohorezko Aipamena, berriz,

Joan Mari Torrealdaik jaso du.

Rikardo Arregi sarien aurkezpena.

GIZARTE BIZITZAN EUSKARAREN PRESENTZIA SUSTATZEKO EKIMENAK5

Gizarte bizitzan diharduten erakunde pribatuentzako euskara sustatzeko laguntzak

Aurreko urteetako bideari jarraituz, Hiz-

kuntza Politikarako Sailburuordetzak eus -

kararen erabilera sustatzeko asmoz gi-

zarte-ekimeneko organismoen eskutik

etorritako proiektuak sustatzeari ekin dio.

Laguntza honen bitartez, euskararen era-

bilerari arnasa eman diezaioketen mota

guztietako ekimenak bultzatu nahi ditu;

aisialdian, kiroletan eta harreman ez forma-

letan, bereziki. Besteak beste: etorkinen-

tzat, euskaldun berrientzat eta gazteentzat

hizkuntza gaitasuna eta trebetasuna sen-

dotzeko proiektuak; familia bidezko euska-

raren transmisioa bermatzen laguntzeko

ekimenak; erdal mundua euskarara hurbil-

tzeko egitasmoak; euskarazko irakurzale-

tasuna suspertzeko ekimenak, eta abar.

Horrela, euskalgintzan diharduten

elkarteei zuzendutako baliabide hauen bi-

dez, 198 egitasmo lagundu dira 2007an.


Guztira 1.250.000 euro banatu dira, 2006an baino %5 gehiago, eta legealdi hasieran baino %25 gehiago.

Lankidetza-hitzarmena telefonia enpresa nagusiekin

Eusko Jaurlaritzak, Hizkuntza Politika-rako Sailburuordetzaren bitartez, tele-fonia mugikorrean euskara sustatzeko lankidetzarako bi hitzarmen marko izen-petu ditu, 2007ko urriaren 16an, telefonia operadore eta fabrikatzaile nagusiekin. Hi tzarmen hauen bitartez, Eroski, Eus-kaltel, Telefónica, Vodafone, Yoigo eta Orange operadoreek, eta Alcaltel, Nokia, Samsung eta Sony Ericsson fabrikatzai-

ten enpresei egindako eskaeretan sustatuko dutela euskara izatea menuetako eta aplikazioetako hiz-kuntza-aukeretako bat.

• Fabrikatzaileek hitza ematen dute euskara ezarriko dutela progresi-boki Euskal Autonomia Erkidegoan merkaturatzen diren terminaletan, eta euskara jarriko dutela menu eta aplikazioetako hizkuntza-aukeren artean. Euskara ezarriko dute, bes-talde, erabiltzaileen eskuliburuetan eta webetik jaitsi daitezkeen eus-karri elektronikoko gida azkarretan ere, hala badagokio.

• HPSk erakunde-laguntza emango dio hitzarmen hauek izenpetu di-

leek euskara progresiboki eta pixkanaka telefonia mugikorraren esparruan susta-tzeko konpromisoa hartu dute. Honako lan-ardatzak garatzen dituzte bi hitzar-menok:

• Enpresa operadoreek hitza ematen dute terminalak fabrikatzen dituz-

tuzten enpresen edozein ekimeni,

baldin eta ekimenaren helburua

euskara eta euskal kultura susta-

tzea bada, eta doaneko hizkuntza-

-aholkularitza eskainiko die eus-

karazko itzulpenen terminologia

aztertzeko.

Telefoniako enpresekin hitzarmenaren sinadura ekitaldia.


• HPSk urtero sustatuko ditu, eta be-reziki Gabonetako eta Erregeetako kanpainetan, euskaraz dauden be - rrikuntzak; “Telefonia mugikorra euskaraz” izenburua emango dio, eta enpresen izena aipatuko du.

Euskararen transmisioa familia bidez

Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak, HABEk, Buruntzaldeko sei udalek (An-doain, Astigarraga, Hernani, Lasarte-Oria, Urnieta eta Usurbil) eta Soziolinguistika Klusterrak, euskararen familia bidezko transmisioa indartzeko programari jarrai-pena eman diote.

“Etxean zer ikusi, hura ikasi. Zeuk duzu giltza” gidaliburua eta “Euskara ere eman. Zeuk duzu giltza/Pueden ser bilin-gües. Tú tienes la clave” aholku liburuxka, bi eta hiru urteko haurrak dituzten gura-soei zuzentzen zaizkie, bikoteen hizkuntza ohituretan eragina izateko asmoz. Proiek-tu honen helburu nagusia da euskara fa-milia bidez transmititzeak duen garrantzia gizarteratzea eta guraso euskaldunak sentiberatzea. Hala, aholku liburuxkak hizkuntza-gaitasunaren araberako guraso tipologia bakoitzari egokitutako aholkuak/mezuak jasotzen ditu. Gidaliburuak, be-rriz, honako helburu hauek ditu: psikope-dagogia eta emozioen ekologiaren haritik, gurasoen hiz kuntza ohiturak aldatzea eta euskararen erabilera sendotzea eta area-gotzea.

Material horretaz gain, aurtengo ikasturtean “Hitzak ez du antzik jaboiare-kin” izenburua duen DVDa ere banatu da Buruntzaldeko hainbat ikastetxetan, ma-

terial hori nola erabili behar den argitzen duen koadernoaz hornituta.

Oraingoz Buruntzaldera mugatu den esperientzia hau bi esparru nagusitan garatu da: ikastetxeak eta erditze-ikasta-roak eskaintzen dituzten osasun-zentroak. Arestian aipatutako materiala ikastetxee-tan banatu izan da, guraso direnak sen-tsibilizatzeko asmoz. Osasun-zentroetako esperientziari dagokionez, joan den urtean bi hizlari ibili ziren gurasogaiei sentsibiliza-zio hitzaldiak ematen hizkuntzaren trans-misioan duten arduraz jabetzen laguntze-ko. Hitzaldi horien izenburuak: “Euskara ere eman. Zeuk duzu giltza” eta “Pueden zer bilingües. Tú tienes la llave”. Lan ho-rretan emaginen lagun tza eta koordinazioa behar-beharrezkoak izan dira.

Buruntzaldeko egitasmo horren emaitza positiboak direla eta, proiektu pi-lotu hori beste eskualdeetara ere hedatu ahal izateko Hizkuntza Politikarako Sail-buruordetza hartu-emanetan ari da Eus-ko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailarekin eta Osakidetzarekin.

ONCErekin hitzarmena

2006an izenpetutakoari segida emanaz, HPSk, ikusmen urriko euskaldunen hiz-kuntza eskubideak bermatze aldera, hi-tzarmena sinatu du Espainiako Itsuen Elkarte Nazionalarekin (ONCE), euskaraz-ko literatur lanak pertsona horien beharre-tara egokitzeko asmotan. Hala, ONCEk euskarazko hirurogeita hamabost literatur lan moldatuko ditu braille sistemara eta Daisy sistemara. Horrez gain, ONCEk berak argitaratzen duen Haizea soinudun aldizkari elebidunaren bi zenbaki ekoi-


tziko ditu. Aldi berean, ikusmen urritasuna duten pertsonek erabiltzeko moduko eus-kara /gaztelania hiztegi elektronikoa gara-tuko du. Hitzarmen honetan 70.000 euro jarri ditu HPSk.

Kirol Campusak euskaraz

2006an, gaztetxoei kirola, aisialdia eta euskara batera gozatzeko aukera ema-teko asmoz antolatutako Kirol Campusen garrantzia eta arrakasta ikusirik, 2007an ere ekin zaio esandako jarduera horren antolaketari. Aurten ere 8 eta 11 urte bi-tarteko neska-mutikoak eskubaloian, txi-rrinduan eta saskibaloian aritu dira, 48 orduko bi saiotan (abenduak 26 eta 27an, eta urtarrilaren 2 eta 3an) Irun, Derio eta Gasteizen. Bidasoa, Euskaltel-Euskadi eta Tau-Baskonia euskal talde profesio-nalen eskutik, kirolaren teknikak eta en-trenatzeko moduak ezagutzeko aukera aparta izan dute gaztetxoek, kirola eta jolasa euskaraz uztarturik.

Hitzarmenak Euskal Idazleen Elkarte, Bertsozaleen Elkarte eta Labayru Ikastegiarekin

Urtero egin ohi duen bezala, 2007an ere, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak lankidetza-akordioak izenpetu ditu eus-kalgintzan diharduten hainbat elkarte eta erakunderekin, eta ondorioz, beren lan programak aurrera eramateko diru-lagun-tzak bideratu ditu.

• Euskal Idazleen Elkartearekin (EIE), euskal literatura Euskal Herrian eta atzerrian zabaltzeko programak ga-ratzeko eta azpiegitura sendotzeko.

• Euskal Herriko Bertsozale Elkar-tearekin (EHBE), elkartearen bar-ne eta kanpo jarduna finkatu eta egonkortzeko, eta bertsolaritza Euskal Herrian nahiz atzerrian eza-gutzera emateko. Urteko jarduere-tan sartzen dira transmisioa ziur-tatzeko ekimenak (aurten, bereziki, bertso-eskolen sarea antolatzea) eta bertsolaritzari lotutako ikerketa-bideak lantzea.

• Labayru Ikastegiarekin (Bizkaiko Foru Aldundiarekin batera), biz-kaieraren normalizazioa lortze-ko lanetan aurrera egiteko. Lan- -lerroak hauek dira: lexikografia, biz kaiera literarioaren normaliza-ziorako urratsak, ahozko ondarea-ren artxiboa, Bizkaiko leku-izen eta deituren corpusa osatzea, et-nografia eta hiz kuntza eta literatu-ra atalak lotzea, Euskal Biblioteka eta argitalpenak.Kirol Campusa Gasteizen.


Literatura Unibertsala bilduma osatzen

Era berean, HPSk hitzarmena berretsi du Euskal Itzultzaile, Zuzentzaile eta Inter-preteen Elkartearekin (EIZIE), Literatura Unibertsala itzulpen-bilduma osatzen ja-rraitzeko. Aurtengoan bildumako hamabi ale argitaratu dira: Charles de Coster: Un-lespiegel; Wilkie Collins: Moonstone; Ta-bucchi: Piccoli equivoci senza importanza eta Donna di porto Pim; Malcolm Lowry: Under the Volcano; Franz Kafka: Antolo-gia; Gesualdo Bufalino: La menzogne de-lla notte; Chinua Achebe: Things fall apart; Ernesto Sabato: El túnel; Sholokhov: Don ibaiko ipuinak; Stendhal: Parmako kartu-sia; Nathaniel Hawthorne: Wakefield. Ho-nako hauek izan dira itzultzaileak, hurre-nez hurren: Koldo Izagirre, Antton Olano, Fernando Rey (Tabucchi-ren biak), Karlos del Olmo, Naroa Zubillaga, Josu Zabale-ta, Alberto Martinez de la Cuadra, Mikel Garmendia, Olga Martinez de Marigorta eta Roberto Serrano (bien artean), Jon Muñoz eta Koro Navarro.

Urteroko moduan hurrengo lanak nork itzuliko dituen esleitzeko lehiaketa egin da beste zazpi liburu ondorengo ur-teetan itzuli eta argitaratzeko.

Mintzalaguna ekimena Topagunearekin elkarlanean

2006an, Hizkuntza Politikarako Sailbu-ruordetzak eta Topaguneak Mintzalaguna ekimena sendotu eta hedatzeko hitzarme-na izenpetu zuten. Lankidetza horren he-lburua da, ingurune egokia ez izateagatik euskaraz aritzeko zailtasunak dituztenen-

tzat (hiri handietan bizi direnak, gehiene-tan) euskaraz mintzakide izango dituzte-nak topatzea, ikasitakoa praktikan jarri eta euskaraz bizi daitezen.

Hitzarmen horri segida eman na-hirik, 2007an, hainbat zeregin hitzartu ditu HPSk Topagunearekin: martxan dauden mintzapraktika programen ja-rraipena; mintzapraktika egitasmoak sei herri berritara zabaltzeko lanak egitea; euskarri bateratuak sortzea eta sare bi-dezko zabalkundea; Min tza eguna; min-tzapraktika egitasmoen ebaluazioa, eta abar. Zeregin horretarako Hizkuntza Po-litikarako Sailburuordetzak 72.776 euro jarri ditu.

Hiznet: Hizkuntza Plangintzarako Ikastaroa

Azken urteotan egin den bezala, 2007an ere Hizkuntza Politikarako Sailburuorde-tzak laguntza eman dio Asmoz Funda zioari Hiznet ikastaroa eskaintzeko. Ikas ta - roaren jasotzaileak dira, besteak beste, euskara teknikariak (administrazio-an, hez kuntza sisteman eta antzeko lan- -arlotan ari direnak), hizkuntz normalkun-tzan erantzukizun publikoa dutenak, eta euskalgintzan edo euskararen inguruan dihardutenak.

HPSk hiru irakasgai eskaintzen ditu ikastaro honetan, “Plangintza makro” atalaren barruan: Hizkuntza normalkun-tzarako plangintza orokorra; “Euskara: corpusa eta estatusa” izeneko atalean: Euskal Herriko hizkuntza egoera: esta-tusa; eta “Esparruz esparruko plangintza mikroak” izenekoan: Euskararen erabilera planak Eusko Jaurlaritzan


Eusko Jaurlaritzaren eta Euskararen Erakunde Publikoaren ordezkariak Baionan izandako agerraldian.

LANKIDETZA HITZARMENAK ERAKUNDEEKIN 6Ipar Euskal Herriko Euskararen Erakunde Publikoarekin hitzarmena

Eusko Jaurlaritzak eta Ipar Euskal Herriko Euskararen Erakunde Publikoak euskara eta hizkuntza politika gaietan lankide tzan jarduteko hitzarmen-markoa izenpetu zu ten, Baionan, 2007ko otsailaren 7an. Akordio hau “historikotzat” jo zuen Miren Azkarate Kultura sailburuak, “aurreneko aldiz, mugaz gaindiko hizkuntza politika publiko eta ofiziala izango baitu euskarak Iparraldean”.

2007-2010 epealdirako indarraldia duen hitzarmen horren bitartez, Hizkun-tza Politikarako Sailburuordetzaren eta Euskararen Erakunde Publikoaren artean hizkuntza-politikako gaietan mugaz gain-diko lankidetza garatzearen aldeko bo-rondatea agertzen da, erakunde mailako

harreman iraunkorrak ezarriz, beti ere herri-erakunde bakoitzaren erabaki-auto-nomia eta funtzionamendu-arauak erres-petatuta. Hurrengo esparruetan garatuko da bi erakundeen arteko elkarlana: euska-raren transmisioa, euskararen presentzia eta erabilera, hizkuntzaren kalitatea, eta euskararekiko interesa piztea.

2007. urteko elkarlanari lotuz, bi ekimen izan dira nagusi, HPS eta EEPko zerbitzuen arteko partaidetza teknikoaz gain, hitzarmenaren eranskinean jaso-takoaren harira:

• IV. Inkesta Soziolinguistikoaren emai-tzak argitaratu bitartean, Hiz kuntza Politikarako Sailburuorde tzak eta Euskararen Erakunde Publikoak bakoitzaren eginbeharrak zehaztu dituzte. HPS nagusiki datuen esplo-tazioaz eta irakurketaz arduratu da eta EEP, bere aldetik, Ipar Euskal


Herriko datuen azterketaz eta dago-kion txostenaren idaz ketaz.

• Euskal Herriko hizkuntza-adierazleen sistemaren (EAS) jarraipena eta eba-luaketa egin dute, adierazle komu-nak definituz eta antolatuz. Euska-raren Erakunde Publikoak adierazle batzuk finkatu ditu, horiei esker Ipa-rraldean euskaren egoera jarraitu eta ebaluatu ahal izateko. Zehazki, hiru arlotako adierazleak landu dituzte aurten: biztanleriari dagozkion adie-razleak, irakaskun tzari dagozkionak, eta helduen euskalduntze eta alfabe-tatzeari dagozkionak.

Iparraldean euskara sustatzeko laguntzak

Euskararen erabilera areagotzeko xedez, Ipar Euskal Herriko hainbat eragile priba-turen lana kofinantzatzeko, arestian aipatu den Eusko Jaurlaritzaren eta Euskararen Erakunde Publikoaren arteko hitzarmen- -marko horren bidez lankidetzarako funtsa eratu da, alde bien ekarpenez. Ondorioz, alde bien arteko diru-laguntza deialdi ba-teratua eta publikoa egin da, horretarako, 2007an, 1.450.000 euroko funtsa finkatu delarik: 1.000.000 bat euro Euskararen Erakunde Publikoak jarri du eta 450.000 euro Eusko Jaurlaritzak. Beraz, Iparral-deko eragileei bereziki zuzenduriko Jaur-laritzaren ekarpena aurten 2006an baino %50 handiagoa izan da.

Deialdi honetara guztira 82 egitas-mo aurkeztu dira, 60 bat eragileren es-kutik. Diru-esleipenari buruzko erabakia hartzeko, deialdian ezarritako irizpideak

hartu dira kontuan; hau da: eskatzailea-ren garrantzi estrategikoa Ipar Euskal Herriko euskalgintzako eragileen artean eta haren esperientzia; EEPren hizkuntza politika proiektuarekiko eta EBPNren lan--lerroekiko lotura; eta, bestetik, aurkeztu-tako egitasmoak izan dezakeen eragina.

Diruz lagundu diren 51 egitasmoak (44 eragileren eskutik aurkeztuak), Ipar Euskal Herrian euskararentzat estrate-gikotzat jotzen diren esparruotan biltzen dira: batetik, euskararen transmisioari buruzko egitasmoak, lehen haurtzaroari zuzendutakoak, irakaskuntzarekin loturiko eskolaz kanpoko egitasmoak, edota hel-duen euskalduntze-alfabetatzearen ingu-ruko ekimenak; bestetik, erabilera sozia-larekin loturiko egitasmoak eta, bereziki, aisialdian euskararen erabilera sustatzea-ri bideratutakoak; azkenik, hedabideetan euskararen presentzia bermatzeari edota handitzeari begirako ekimenak.

Kataluniako Generalitatearekin eta Galiziako Xuntarekin elkarlana

2007ko martxoan, hizkuntza politika gaie-tan lankidetzarako protokoloa izenpetu zuten Galiziako Xuntak, Kataluniako Ge-neralitateak eta Eusko Jaurlaritzak elkar hartuta. Hiru gobernuek konpromiso tinkoa erakutsi dute beren hizkuntza berezkoak biziberritzeko eta haien erabilera normali-zatzeko lanean. Hiru gobernuek uste dute, gainera, benetan eraginkorra eta positiboa dela hizkuntza alorrean elkarlanerako es-parru egonkor eta iraunkorra zehaztea eta garatzea, gobernu bakoitzaren politikak eta bereizgarritasunak osoki errespetatuz.


Hiru autonomia erkidegoetako or-dezkariek Estatuko erakundeei eskatu nahi izan diete eleaniztasunaren praktika bere egiteko, eta horretarako euren lanki-detza eskaini eta Estatuko erakundeekin elkarlanean aritzeko borondatea adierazi dute. Halaber, Estatuak bere erakundee-tan gaztelania ez beste hizkuntza ofizia-

eta horien sortzaileak nazioartean ezagutzera emateko estrategiak sustatuko dituz-te hiru gobernuek, eta nazioarteko hedapen hori baliatuko haien hizkuntza eta kulturen izen ona munduan zabaltzeko. Era berean, euskara, katalana eta galegoa beraien mu-getatik kanpo ere presente egon daitezen, estrategiak bul tzatuko dituzte.

Hiru gobernuen lankidetzarako protokoloaren aurkezpena.

len erabilera ahalbidetzeko neurriak har ditzan bultzatuko dute, bereziki hauetan: Kongresuan, Senatuan, Justizia Adminis-trazioan, sozietate estataletan, zerbitzu- -enpresa publikoetan (Correos eta RENFE, adibidez) eta jabetza publikoa duten Esta-tuaren eremuko hedabideetan.

Hezkuntza alorrean ere, hiru go-bernuek elkarlanean jardungo dute Espai-niako Estatuak neurriak har ditzan gazte-lania ez beste hizkuntza ofizialak ulertu eta haiekiko tolerantzia bultzatu, eta hizkun-tza horiek adierazi ohi dituzten historia eta kulturaren irakaskuntza ziurtatzeko; izan ere, konpromiso hori hartu zuen Estatuak arestian aipatutako Eskualdeetako edo Eremu Urriko Hizkuntzen Europako Gutu-na berretsi zuenean.

Hizkuntzak eta kulturak nazioartean zabaltzeari dagokionez, kultura ekoizpenak

Abenduaren 19an bilera egin dute hiru gobernuek Santiago de Composte lan 2008ko lan ildoak zehazteko eta 2007ko lankidetza protokoloaren garapena azter-tzeko

Nafarroako Euskara Kultur Elkargoarekin hitzarmena

Aurreko urteetako lankidetzarekin jarrai-tuz, Hizkuntza Politikarako Sailburuor-detzak eta Nafarroako Euskara Kultur Elkargoak (EKE) hitzarmena adostu dute, 2007ko ekainean. Hitzarmenaren hel-burua Elkargoaren kultur jarduera gauza-tzen laguntzea da, honako ekimenetan:

• Artekaria. EKEren zerbitzu juri-dikoa da, Nafarroan euskaldunen hizkuntz eskubideak babesteko sortutako zerbitzua.


• Elkartearen web gunea hiru hiz-kuntzatan, ekitaldi eta informazio guztien zehaztasunak eskainiz.

• Hausnarketa-mahaiak, Nafarroako mundu euskaltzale propiotik at eus-karari buruz dagoen ikuspena iker-tu eta hizkuntzari buruz Nafarroan dagoen iritzi eta sentipenaren diag-nostikoa egiteko.

• Argitalpenak.

• Europako erakundeekin harrema-

nak, euskarak Nafarroan bizi duen

egoeraren berri emateko.

• Beste zenbait ekimen, hala nola:

Mi kro Ipuin Lehiaketa; Euskarazko

erakusketa, gaztediari begira, Na-

farroan ezagun den elkarteren ba-

tekin elkarlanean; Nafarroa Oine-

zen egindako inkestaren bigarren

edizioa.

EUSKARAREN PRESENTZIA MUGAZ GAINDI7Etxepare Euskal Institutua

2007ko apirilaren 20an, Eusko Legebil-

tzarrak Etxepare Euskal Institutua sortu

eta arautuko duen Legea onartu zuen

aho batez, Etxepare Institutuaren legea

aztertu eta aurrera ateratzeko lan talde

bat sortu zen Legebiltzarrean. Lantalde

horretan Eusko Jaurlaritzaren izenean

Patxi Baztarrika Hizkuntza Politikarako

sailburuordeak hartu zuen parte eta Le-

gebiltzarretik, Aintzane Ezenarrok (Mis-

toa-Aralar), Antton Karrerak (Mistoa-EB),

Onintza Lasak (EA), Fernando Maurak

(ETP), Mª Isabel Celaák (ES) eta Arantza

Aurrekoetxeak (EA-NV).

Lantaldea 2007ko urtarrilaren 29an

eta otsailaren 13 eta 21ean bildu zen lege

proposamenari eginiko emendakinak az-

tertu eta beharrezko ziren egokitzapenak

egiteko. Lanaren ondorioz 10 zuzenketa onartu ziren (6 Euskal talde Popularrare-nak, 2 Euskal Sozialistenak eta 2 Mistoa-Aralarrenak), erdibideko zuzenketak 17 izan ziren (2ETP, 10 ES, 5 Mistoa-Aralar), onartu gabe geratu ziren 16 (10ETP, 1 ES, 5 Mistoa-Aralar) eta 25 erretiratu egin ziren (7 ETP, 15 ES eta 3 Mistoa-Aralar)

Lantaldeak eginiko ahaleginari eta lanari esker Legea aho batez onartu zuen Legebiltzarrak bertaratutako 57 legebil-tzarkideen aldeko bozkarekin.

Lege horren bitartez, euskara eta euskal kultura sustatu, hedatu eta kanpo-ra proiektatzeko tresna izango den Ins-titutua, Beñat Etxepare idazlearen izena daramana, osatuko da.

Behin sortuta, Etxepare Euskal Ins-titutua Kultura Sailari atxikitako berezko gaitasuna eta izaera juridikoa duen zu-zenbide pribatuko herri erakundea izango


da, euskara eta euskal kultura mundura zabaltzea xede izango duena. Institutuak bere gain hartuko ditu lehenagotik Jaurla-ritzak zuzenean lantzen dituen hizkuntza eta kultura alorreko zabalpenerako la-nak, hor txertatuko dira azken urte haue-tan Kultura Sailak garatu dituen euskara munduan erakusteko egitasmoak (Euska-ra Munduan, hizkuntza azokak eta eus-kara eta euskal kulturako irakurle sarea), eta euskal kulturaren alor desberdinetan (literatura eta liburugintzan, ikus-entzu-nezkoetan, arte ederretan eta abarrean) Kultura Sailaren bitartez eta alorrean alo-rreko sektoreen laguntzarekin egiten diren hainbat ekimen.

Etxepare Euskal Institutuaren or-gano nagusiak Patronatua, Zuzendaritza Kontseilua eta zuzendaria izango dira. Bere egoitza nagusia Donostian izango du, Tabacalera eraikinean, eta munduan zehar ordezkaritzak eta mendeko zen-

troak eduki ahal izango ditu bere hel-buruak betetzeko.

Euskara eta euskal kulturako irakurle sarea munduan zehar

Irakurle programaren helburua euskal hizkuntzaren eta kulturaren ezagutza bultzatzea da Euskal Herritik kanpoko unibertsitateetan zein goi mailako beste irakaskuntza-zentro batzuetan. Programa horren bidez, horretarako interesa adie-razten duten unibertsitateei beren ikaske-ta planetan euskara eta euskal kulturako ikasketak txertatzeko edo sendotzeko diru -laguntza eskaintzen zaie; era berean, aholkularitza eta materialak zein baliabide didaktikoak ere eskueran jartzen zaizkie. Irakurle programa osatzen duten atzerriko unibertsitateak hainbat dira jada: Txilen lau unibertsitate; Uruguayn bat; Mexikon

Irakurle programan parte hartu duten unibertsitateen mapa.


lau (2007-08 ikasturterako hiru hitzarmen berri sinatu dira); Alemanian, Finlandian, Polonian, Italian, Moskun eta Txekian uni-bertsitate bana eta Espainian beste lau unibertsitate. Horietaz aparte Boisen mi-norra eta Frankfurten Euskal ikaskun tzen zentroa garatzeko hitzarmen bereziak

HPSk lankidetza Txileko eta Kolonbiako gobernuekin

Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza-ren lan ildo nagusien artean dago Espai-nian eta nazioartean hizkuntza gutxituen sustapen-politiketan diharduten erakun-deekin harremana sendotzea.

Helburu horri begira, Eusko Jaur-laritzaren Hizkuntza Politikarako Sail-buruordetzak atzerriko hainbat tokitako

Hizkuntza Politikarako sailburuordea eta Kultura Saileko aholkularia Kolonbiako Kultura ministroarekin.

gobernuekin eta eremu urriko hizkuntzen sustapenean jarduten duten erakundee-kin harremanak garatu ditu 2007 urtean. Harremanetariko batzuk Sailburuordetzak berak bilatutakoak izan badira ere, beste hainbatetan gainontzeko erakundeak izan dira Hizkuntza Politikarako Sailburuorde-tzarekin harremana izateko interesa adie-razi eta eskaria egin dutenak.

Horietariko bat dugu Txileko Go-bernua, hainbat izan baitira azken urteo-tan harekin eginiko lan saioak:

Goethe Unibertsitateko kide batekin, Frankfurten.

Bahia Blancan (Argentinan), unibertsitateko irakasleekin.

izenpetu ditu HPSk. Eta 2008an Argen-tinako hiru unibertsitatetan, La Platako Unibertsitatean, Bahia Blancakoan eta Buenos Airesekoan, hasiko dira euskara klaseak ematen. Honetaz gain datorren ikasturterako lanean hasita gaude hainbat unibertsitaterekin AEBn eta Asian.


• 2005ean Kultura Sailak eta MIDE-PLANek (Ministerio de Planifica-ción de Chile) Memorandum bat sinatu zuten helburu bikoitzarekin: bi erakundeen artean informazioa trukatzea batetik, eta bestetik, hiz-kuntza indigenen berreskurapene-

komunikabideetan agertu ziren eta

MIDEPLANekin zein mapucheen

ordezkariekin bilerak egin zituzten.

Eta 2007ko uztailaren bukaeran

Pazko Uhartean eginiko lan saioen on-

dorioz, uztailaren 31n CONADIko ardura-

dun nazionalak eta Hizkuntza Politikarako

sailburuordeak sinatutako dokumentu ba-

tean lankidetzarako konpromisoak jasota

geratu ziren.

Era berean, Kolonbiako Kultura

Ministeritzak ere uda aurrean Hizkuntza

Politikarako Sailburuordetzara jo zuen

Kolonbiako kreoleren eta hizkuntza indi-

genen berreskurapenerako aholkularitza

eske.

Eskari horri erantzunez, ondokoak

dira Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntza Poli-

tikarako Sailburuordetzak eta Kolonbiako

Gobernuaren Kultura Ministeritzak elka-

rrekin emaniko urratsak:

• Uztailean Hizkuntza Politikarako

sailburuordea eta aholkularia Ko-

lonbiara joan ziren Kul tu ra Ministe-

ritzarekin, Justizia Ministeritzarekin

eta Hezkuntza Ministeritzarekin

mintegi batean parte hartzera.

• Horretaz gain, Hizkuntza Politika-

rako Sailburuordetzaren ordezka-

riak herri indigenen elkarteekin eta

erakundeekin ere bildu ziren, baita

herri indigenetariko bat bisitatu ere.

• Hizkuntza Politikarako Sailburuor-

detzaren ordezkariek Kolonbiako

Kultura ministroarekin adostu zuten

gobernu bien arteko lankidetza for-

malizatzea.

Popayán (Kolonbia). Mintegia indigenekin.

Pazko Uhartean, agintariekin.

rako politikak ezartzerakoan HPSk MIDEPLANi aholkularitza ematea. Ordutik hona bi erakundeen arte-ko harremana sendotuz joan da, eta informazioaren elkartrukatzea etengabekoa izan da.

• Hala, 2006an, MIDEPLANek, CO-NADIren bitartez, mapucheen hiz-kuntza-berreskurapenari buruzko kongresu bat antolatu zuen Temu-con. Kongresu horretan, Hizkun-tza Politikarako sailburuordea eta aholkularia egon ziren, eta, hitzal-dian parte hartzeaz gain, bertako


• 2007ko irailean, Kolonbiako Kul-tura ministroa Euskadira etorri zen eta Eusko Jaurlaritzaren Kul-tura sailburuak eta biek “asmoen adierazpen-gutuna” sinatu zuten, Bilbon, irailaren 17an, Kolonbiaren eta Euskadiren arteko informazio trukea, lankidetza eta elkarrizketa lantzeko konpromisoa hartuz.

Euroitunaren betetze-mailari buruzko txostena

Espainiako Estatuak 1992an izenpetu zuen Eskualdeetako edo Eremu Urriko Hiz-kuntzen Europako Gutuna, eta 2001ean berretsi, urte horretako abuztuan jarri ze-larik indarrean.

Euroitun horren aplikazioaren segi-mendurako hiru urtez behin txostena egin ohi dute Gutuna bere egindako Estatuek eta Europako Kontseiluak. 2006an ekin zitzaion Espainiako Estatuko bigarren txostena egiteko lanei. Lehenengoan ez bezala, oraingo txostena egiteko proze-suan hizkuntza propioak dituzten auto-nomia-erkidegoek parte hartu ahal izan zuten. Hala, Hizkuntza Politikarako Sail-buruordetzak dagokion txostena osatu eta Espainiako Gobernuko Administrazio Publikoetako Ministerioari eta, ondoren, Europako Kontseiluko Adituen Batzordea-ri aurkeztu dio, 2007ko irailean.

Hizkuntza Politikarako Sailburuor-detzak eginiko balorazio txostenean na-barmen ageri dira Euroitunaren betetze--mailaren itzal-argiak. Euskal Autonomi Erkidegoari dagokionez, balorazioa na-hiko positiboa da; ez horrela Iparraldeko egoerari dagokionez, Frantziak ez baitu

Europako Gutun hori izenpetu. Nafa-rroan euskarak jasotzen duen babesari buruz gogoeta egitean, berriz, guztiz be-harrezkotzat jotzen da Eusko Jaurlaritzak eta Nafarroako Gobernuak elkarlana eta koordinazioa zehaztu eta garatzea euska-raren erabilera sustatzeko. Are gehiago, txostenaren harira, Nafarroako Gober-nuari proposamen berri bat egiten zaio euskararen erabilera sustatzea helburu

Bruselan, Leonard Orban Eleaniztasunerako Europar komisarioarekin.

duen Organo Komun Iraunkorra sortu eta martxan jartzeko.

Beste alde batetik, Espainiako Es-tatuko Administrazioa eta erakunde pu-blikoak Europako Hizkuntzen Gutunean jasotakoa betetzetik urrun daudela irizten da aipatutako txosten horretan. Espainiako Estatuak bide luzea egin behar du orain-dik Estatuaren eleaniztasuna benetan bere egin, sustatu eta bermatzeko. Izan ere, Euroituna betetzeko, besteak beste, pedagogia lan handia egin behar da elea-niztasunaren alde Espainia osoan.


Euskara hizkuntza azoketan

Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak

Europan egin diren lau hizkuntza azoka-

tan hartu du parte aurten. Ekimen hauen

bidez, euskarari buruzko berriak eta ja-

kingaiak zabaltzeaz gain, munduko beste

hiz kuntzen artean kokatzen dugu euska-

ra, eta kanpoko hizkuntzen esperientzien

berri ikasteko aukeraz ere baliatzen gara.

Munduan hizkuntza gaietarako azoka nagusietakoa den Expolanguesen parte hartu zuen Eusko Jaurlaritzak, Pari-sen, urtarrilaren 24tik 27 bitartera. Ondo-rengo azokak azaroan izan dira: 2tik 4ra Londresen The Language Show azoka (aurten, gainera, Kataluniako Ramon Llull ikastegia izan du lagun erakustokian, eus-kara eta katalana batera azaldu baitira); azaroaren 9an eta 10ean, Pragako Expo-

lingua; eta, azkenik, azaroaren 16tik 18ra, Berlinen egin zen Expolingua azoka.

Berlingo azoka hau mundu mailako hizkuntzen erakusleihorik handienetakoa da. Bertan izan dira 32 herrialde eta 60 hiz-kuntza. Berlinen ere Kataluniako Generali-tatearekin eta Galiziako Xuntarekin batera izan da Eusko Jaurlaritza. Euskarak, katala-nak eta galegoak tokia eta jarduerak lehen aldiz partekatu dituzte. Esku-hartze batera-

tu hori hiru gobernuek hasitako lankidetza- -hitzarmenaren ondorioa da, informazioa eta esperientziak trukatze aldera, eta elkar-lanean aritzeko asmoz hiru hizkuntzak ge-hiago aitor eta babes daitezen bai espainiar Estatuan bai Europa eleanitzean.

IKERKETAK ETA AZTERLANAK 8EAS, Euskal Herriko Hizkuntz Adierazleen Sistema osatzen

Euskal Herriko Hizkuntza Adierazleen Sis-tema (EAS) euskararen egoeraz eta Eus-kal Herrian luze-zabal agertzen duen bi-lakaeraz informazio zehatza eskuratzeko tresna da. Informazio hori aginte publikoei, euskararen erabileraren normalizazio prozesuan diharduten eragile eta orga-noei, eta oro har hiritarrei zuzendua da. Hizkuntza-adierazleek aintzat har tzen di-

tuzte testuingurua, funtzionamendua, hiz-kuntza-politika eta ekimenen kostuak eta emaitzak, edota, halakoak falta direnean, seinalatu egiten dituzte. Hala, EASek ahalik eta informazio eguneratuena bildu eta eskaini nahi du bere web orrian (www.euskadi.net/euskara adie razleak).

Aurreko urtetako lanari eutsiz, 2007an, aurreko urtean definitu ziren 31 adierazleetatik, 15 adierazle gauzatu dira. Hezkuntza ez unibertsitarioari dago-kionez, bi adierazle eguneratu eta berri


bat sortu da. Hezkuntza unibertsitarioari dagokionez, 7 adierazle berri eratu dira. Euskalduntze-alfabetatzearen arloan, be-rriz, 7 adierazle berri sortu dira.

IV. Inkesta Soziolinguistikoa

1991tik hona, eta bost urtetik behin, eus-kararen egoera eta bilakaera neurtzeko inkesta bat egiten da euskararen lurral-de osoan. Aztertzen den unibertsoa 16 urte edo gehiago duten biztanleena da, eta euskararen ezagutza neurtzeaz gain, erabilera eta euskara sustatzeari buruzko jarrera ere aztertzen da.

2007an, IV. Inkesta Soziolinguis-tikoa egiteko lan ugari egin da. EAEko, Nafarroako eta Iparraldeko datuen gar-biketa, esplotazioa eta irakurketa osatu da eta dagoeneko prest dago 2008an ar-gitaratu eta aurkezteko.

III. Mapa soziolinguistikoa: familia bidezko transmisioa

Mapa soziolinguistikoaren helburuak honakoak dira: EAEko 5 urte edo gehiago- ko biztanleen lehen hizkuntza, hiz kun - tza -gaitasuna eta etxeko erabilera ezagu-tzea eta azken 20 urteotako (1981-2001)

UNESCO Etxearekin hitzarmena, elebitasuna eta eleaniztasuna ikertzekoHizkuntza Politikarako Sailburuordetzak hiru urteko hitzarmena (2006-2008) sinatu zuen UNESCO Etxearekin, elebitasuna eta eleaniztasunari buruz gure artean jendeak dituen iritziak biltzeko. Ikerketak aurrera egin du aurten, eta bere bi zati nagusiak garatu dira: batetik, euskararekiko aurreiri-tziak eta jarrerak modu kualitatiboan azter-tu dira; eta, bestetik, euskaldundu ez diren pertsonen euskararekiko jarrera zein den ezagutzeko azterketa kuantitatiboa osatu da. Orotara, 72.000 euro jarri du HPSk.


ADMINISTRAZIOETAN EUSKARAREN ERABILERA NORMALIZATZEA 9

Eusko Jaurlaritzako sailetako erabilera planak

2007an zehar Eusko Jaurlaritzako sail eta erakunde autonomo gehienetan martxan jarri dira euskararen erabilera normaliza tzeko planak. Plan horiek une honetan hiru atal hauei eragiten diete: jendaurreko atalei, plangintzaldiaren amaieran elebidun izendatuko direnei eta, atal hauetakoak ez izan arren, na-hitaezko hizkuntza eskakizuna egiazta-tu eta proiektuan parte hartu nahi duten langileei. Guztira, 1.000 bat lagun daude sartuta erabilera planetan.

Sail bakoitzean, euskararen egoe-raren diagnosi kuantitatibo nahiz kualita-tiboa egin eta gero, kasuan kasuko pla-naren helburuak, adierazleak, estrategiak eta ekintzak zehaztu dituzte horretarako sortu diren sailetako hizkuntza ofizialen kudeaketa batzordeek.

2007. urtearen amaieran, sailetako euskara teknikariek lan bikoitza egin dute,

Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzaren

zuzendaritzapean: alde batetik, planean

sartutako langileek plangintzaldian zehar

landuko dituzten lehentasunezko komu-

nikazioak (ahozkoak eta idatzizkoak) zein

izango diren aztertu dute; eta bestetik, lan-

gile horien hizkuntza-prestakuntza be harrak

zein diren begiratu dute, hautaturiko komu-

nikazio horiek euskaraz ere egiten hasteko.

Lan horrek oso datu zehatzak eman ditu,

2008. urtean abian jarri beharreko ekintzen

nondik norakoak erabakitzeko.

III. Plangintzaldiaren ebaluazioa eta IV. Plangintzaldiaren ildo nagusiak

Administrazioan euskararen erabilera nor-

malizatzeko IV. Plangintzaldia 2008ko ur-

tarrilaren 1ean hasi eta 2012ko abendua-

ren 31n amaituko da. Bada, Plangintzaldi

berria prestatzeko lan-talde bat osatu da

HPSn. Nolanahi ere, plan berri bati ekin

bilakaera aztertzea. Horretarako, aipa-tutako aldagaiak jorratzeaz gain, bi indize landu dira: BILA indizea (lehen hizkuntza eta hizkuntza-gaitasuna lotzen ditue-na) eta ERABIL indizea (lehengo biak etxeko erabilerarekin lotzen dituena) lan-du dira.

Familia bidezko transmisioari bu-ruz egindako lanak gaur egun EAEko

gurasoek seme-alabei zein hizkuntza trans mititzen dieten eta transmisio horrek zein ezaugarri dituen aztertu ditu zehatz- -mehatz. Horretarako, gurasoekin bizi diren 2 eta 29 urte bitarteko seme-alabak hartu dira kontuan, eta Mapa sozio linguistikoan jaso diren aldagaietan oina rrituta, transmi-sioaren fenomenoa azaltzeko balio digun gurasoen tipologia landu da.


baino lehen, aurrekoak emandako emaitzak aztertu beharra dago, eta horretarako, bi bide erabili ditu Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak: alde batetik, 2007ko abenduan aurkeztutako III. Plangintzaldia (2003-2007) balorazio txostena; eta, beste alde batetik, HPSk berak, oraingo gabeziak gainditu nahian, eginiko hausnarketak.

Batetik eta bestetik ondorio nagusi hau ateratzen da: Administrazioan, izan, bada gaitasuna euskaraz lan egiteko; gai-nera, euskararen presentzia bermatuta dago hainbat arlotan (hizkuntza paisaia, argitalpenak, aplikazio informatikoak…); hala eta guztiz ere, datuek erakusten du-tenez, presentzia hori, neurri handi ba-tean, itzulpenei esker bermatzen da: gaz-telaniaz jarraitzen dugu lanean nagusiki.

Hori horrela izanik, Plangintzaldi berriaren xede nagusia da Administrazio Orokorrean hizkuntzen erabileran berdinta-suneruntz urrats eraginkorrak ematea, hau da, euskara ere lanerako hizkuntza “norma-la” bilakatzea. Horretarako, Hiz kuntza Ofi-zialen Erabilerarako irizpideak III. Plangin-tzaldian baliabide izatetik IV.eko oinarri eta helmuga izatera pasatuko dira. Metodologia zaharra berritu eta malgutu egingo da. Sail eta erakunde bakoitzak zehaztu behar du zein helburu lortu nahi dituen, helburu ho-rien betetze--maila neurtzeko adierazle ba-tzuk markatu, eta ekintzak abian jarri.

Gero eta langile gehiagok hartuko dute parte erabilera planetan. Plan horietan, batez ere, langileen komunikazio estrate-gikoak landuko dira, eta horretarako berariaz-ko prestakuntza eta trebakuntza erabiliko da; hau da, langileak prestatuko dira hauta-tutako lehentasunezko komunikazio horiek euskaraz ere egiten has daitezen.

Hizkuntza irizpideak administrazio kontratazioan

Legegintzaldi honetako lehen lan-ildo na-gusiak zehazten duenez, ezinbestekoa da Eusko Jaurlaritzak eta euskal administra-zioek, oro har, modu are eraginkorrago ba-tez jarraipena ematea euskararen norma-lizazioari. Horretarako, hizkuntza politika zehar lerrotzat hartu behar da Eusko Jaur-laritzaren baitan. Zeharkakotasun horren arabera, Jaurlaritzako sail bakoitzak lekua egin behar dio hizkuntza irizpideari, bere ohiko jarduera eta egitasmoak diseinatu eta garatzerakoan. Hori mamitzen saiatzen da Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza, eta bidea urratzeko jardunbidean laguntza eskaintzen die gainerako administrazioei.

Hori horrela izanik, Jaurlaritzaren Kontseiluak, 2006ko otsailaren 28ko bil-kuran, Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorraren eta horren erakunde autonomoen eta zuzenbide priba-tupeko erakunde publikoen administrazio- -kontratuak gauzatzeko orduan bete behar diren hizkuntza-baldintzak onartu zituen. Akordioak, batetik, administrazio--baldin-tza zehatzen agiriaren karatulan berariaz sartu behar den testua finkatzen du, eta, bestetik, kontratu-mota bakoitzerako bera-riazko klausula administratiboen pleguetan sartu behar den testua zehazten du.

Akordio horren beraren arabera, es-kumena ematen zaio Hizkuntza Politika-rako Sailburuordetzari hizkuntza baldin-tzak zenbateraino bete diren ebaluatzeko. Hori egite aldera, 2007an, galdera sorta bat prestatu da (datu-basea), eta dato-rren urtearen hasieran kontratazio-organo guztiei bidaliko zaie.


Eusko Jaurlaritzako xedapen orokorren proiektuak eta Kultura Sailaren txostenak

Kultura Sailaren egitura organikoa ezar-tzen duen Dekretuak dio (otsailaren 14ko 25/2006 Dekretua, 15.art. 2.g) idatz-zatia) Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzako Herri Administrazioetan Hizkuntza Nor-malizatzeko Zuzendaritzaren egitekoen artean dagoela ondoko txosten hauek egi-tea: euskararen erabileraren normalizazioan zein eragin duten eta hizkuntza arloan in-darrean dagoen araudia betetzen ote du-ten Eusko Jaurlaritzan egiten diren xeda-pen orokorren proiektuek. Txosten horiek gainera, aldez aurretik eta nahitaez egin behar dira. Horren ondorioz, abuztuaren 31ko 128/2007 Dekretuak ezarri zuen Kul-tura Sailak txosten horiek bideratzeko bete behar duen araudia. Eta harrezkero 2007. urtean hamabi xedapen orokorren gaineko txostenak egin dira. Txosten hauetan lege-dia gehi eragin soziala da aztertu dena.

Euskarazko tituluak Europako markoari egokitzea

2006ko uztailaren 14an, Plangintza eta Ekonomia Gaietarako Ordezko Batzor-deak akordio bat hartu zuen, eta bes-teak beste, bi gauza agintzen zitzaizkien Ogasuneko eta Kulturako sailei: alde batetik, proiektu bat aurrera ateratzeko euskarazko ziurtagiri guztiak baliokide- tzea, beti ere Europako Kontsei- luak onartua duen Hizkun tzen ikaskun-tza, ira kaskuntza eta ebaluaketarako Erreferen tzia Markoan ezarritakoaren arabera; eta beste aldetik, proiektu ho-rren nondik norakoak dekretu batean

jasotzea. Bada, agindu hori betetze al-dera, 2007ko urtarrilaren 9an lan-talde bat osatu zen Hiz kuntza Politikarako Sailburuordetzaren zuzendaritzapean; lan-talde horretan, HPSrekin batera, HABEko, IVAPeko eta Hezkuntza Saile-ko zuzendariak izan ziren partaide.

Proiektua egiteko, behar-beharrez-koa zen aditu-talde bat sortzea, eta hala egin zen; talde horrek 2007an zehar ho-nako hauek egin ditu, besteak beste:

• Lehenengo eta behin, azterketa- -ereduak eta zuzenketarako irizpi-deak eskatu zitzaizkien honako erakundeei: HABE, IVAP, Ertzaintza, Osakidetza eta Hezkuntza Saila.

• Aditu-taldeak materiala aztertu, eta irakaskuntzan eta zuzenketan es-karmentu handiko epaile batzuen laguntzaz, ordura arte jasotako azterketa-ereduak sailkatu zituen Euro pako Markoan ezarritako mai-len arabera.

• Epaile horiek egindako ebaluake-ta teknikoa kontuan izanik, aditu- -taldeak baliokidetzari buruzko txostena aurkeztu zien lan-taldeko kideei. Txosten horretan zehatz--mehatz deskribatzen da oraingo egoera, eta baita zer-nolako aldake-tak eta egokitzapenak egin behar diren azterketa bakoitzaren helburu, eduki eta irizpideetan, ziurtagiriak Europako Erreferentzia Markoan ezarritako 6 mailei egokitzeko.

2007ko irailean, aditu-taldeak Hez-kuntzako material guztiak bildu eta azter-tzeari ekin dio. Azaroan egin du bilera epai-le-taldeak, Hezkuntzako azterketa-ereduak


Europako Markoan ezarritako mailen ara-bera sailkatzeko. 2008ko apirilean horren gaineko txostena amaituta izango da.

Ikerketa horren ondorioz, arau bat bideratu eta onartuko da Eusko Jaurlari-tzak ematen dituen euskara mailen ziur-tagiri guztien arteko baliozkotzea bide-ratzeko, euskara ikasten ari diren guztiei lortutako mailaren balioa argituz.

HAKOBA

Herri Aginteen arteko Koordinaziorako Batzordeak (HAKOBAk) batzarra egin du 2007ko urriaren 23an.

HAKOBA hizkuntza politikako gaie-tan eskumenak dituzten herri aginteen arteko elkarlana areagotzeko asmoz era-tu zen, 1997an. Bertan, Kultura Saila, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sai-la, Ogasun eta Herri Administrazio Saila, hiru foru aldundiak eta hiru hiriburuetako udalak daude ordezkatuta, erakunde bakoitzak izendatutako ordezkari politiko

baten bidez; eta baita EUDEL (Euskadiko Udalen Elkartea) ere.

Urriko batzarrean, datozen hiru urteetarako lan-ildoa adostu dute EAE-ko erakunde nagusiek; tartean Admi-nistrazioan euskararen erabilera norma-lizatzeko III. Plangintzaldiaren jarraipen bateratua egin eta IV. Plangintzaldiaren lerro nagusiak aztertu dituzte. Bestalde, euskarazko hedabideei buruzko gogoe-ta egin dute, eta euskarak hedabideetan duen presentzia eta erabilera ebaluatu. Esparru sozio-ekonomikoari erreparatuz, erakunde arteko LanHitz programaren betetze-maila aztertu dute.

Udaletan Euskara Biziberritzeko planak, EUDELekin lankidetzan

2006an, hitzarmena izenpetu zuten HPSk eta EUDELek udaletan Euskara Biziberri-tzeko Plan Nagusia (EBPN) definitu, disei na-tu eta garatzeko. Lankidetza horren helburu

HAKOBAren bilkura, 2007ko urriaren 23an.


nagusia da koordinazioa eta aholkularitza modu eraginkorrago batean gauzatzea.

2007an, HPSk eta EUDELek ahale-gin berezia egin dute oraindik EBPN abian ez duten erakundeekin harremanetan jarri eta euskararen erabilera planaren ingu-ruan informatzeko eta sentsibiliza tzeko; Araba aldeko herriak izan dira hel buru, ba-tez ere. Hala, 2007ko amaieran, jada 138 dira EBPN kudeatzen dabiltzan udalak.

Udal erakundeetan euskara sustatzeko laguntzak

Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak Udal Administrazioetan Euskara Bizibe-rritzeko Plan Nagusia (EBPN) sustatzeko hainbat laguntza bideratu ditu 2007an. Euskal Autonomia Erkidegoko toki erakun-deei (udalei, mankomunitateei…) zuzen-du zaie diru-laguntza deialdia, honako laguntza-gaiokin:

• EBPN onartua dutenentzat, 2007ko kudeaketa plana gauzatzea.

• EBPN abian jarri nahi duten toki era-kundeentzat, plan estrategikoa ren diseinua eta onarpena, eta 2008ko kudeaketa planaren diseinua.

• Toki erakundearen administrazioan hizkuntzaren erabilera normaliza-tzeko plana prestatzea.Eginkizun horietarako, 2007an

1.600.000 euroko laguntza bideratu du

Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak. Baliabide horiei esker, garatu dute 83 toki erakundek (udal eta mankomuni-tatek) Euskara Biziberritzeko beren Plan Nagusia, eta beste 18k, berriz, laguntza jaso dute 2008rako beren EBPN mar-txan jarri ahal izateko plan estrategikoaren diseinu lanak egiteko. Beren administra-zioan erabilera normalizatzeko plana pres-tatzeko ez da diru-laguntzarik agindu.

Laguntza horietaz gain, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak merkata-ritzan euskara sustatzeko hitzarmenak izenpetu ditu EAEko hiru hiriburuekin. Iaz hasitako bideari jarraituz, eta koor-dinazioa erdietsi nahian, Bilboko Uda- larekin, Gasteizko Udalarekin eta Do -nos tiako Euskararen Udal Patronatua-rekin lankidetzan jardutea erabaki du, hiru hiriburuotako merkataritza sektorean euskara sustatu eta normaltzeko ekin-tzak gauzatzerakoan. Izan ere, ukae- zina da merkataritza sektoreak zer no-lako garrantzia duen hirietako itxuran eta bertako herritarren bizitzan, bai dina- mika ekonomikoan eta baita sozialean ere. Horretara bideratu dira 101.729 euro.

Beste alde batetik, PINBE pla-naren bitartez, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak diru-laguntzak eskai-ni ditu udal euskaltegietako irakasleek udaletako euskara planak garatzeko laguntzaile gisa jardun dezaten. Horre-la, EBPN ezartzeak eragindako ebalua - zio-, jarraipen- eta koordinazio-lanetan ari dira hainbat euskara irakasle. Xede horre-tarako, 697.604 euroko diru laguntza eskai-ni du HPSk, 2006ko urritik 2007ko irailera doan ekitaldirako. Zehaz ki, 193.693 euro 2006rako, eta 503.911 euro 2007rako.


2006an eratu zuen Elebide Hizkuntza Poli tikarako Sailburuordetzak, herritarren hizkuntza eskubideak babesteko, hau da, hizkuntza eskubideak urratu edota zalan-tzarik edo ekarpenik duen orok, nora jo izateko.

Elebideren eratzea Hizkuntza Po-litikarako Sailburuordetzarentzat lehen-tasunezko gaia izan da, eta horregatik, 2007an zerbitzua indartu egin nahi izan da ondorengo neurri hauen bidez:

• Herritarrei maiz gogoraraziz hiz-kuntza eskubide batzuk badituz-tela eta administrazioak berma-tzeko bideak jorratu behar dituela ezinbestez. Horri begira, komunika-zio plana abian jarria du Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak.

• Aholkularitza zerbitzua indartuta. Alde batetik, hobeto laguntzeko herritarrari; eta bestetik, salatua izan den erakundeari aholkularitza arretaz eskaintzeko. Aholkularitza hori bereziki zainduko da urraketak errepikatu ez daitezen; Elebideren azken xedea hori baita: soluzioak ezartzeko lankidetza eskaintzea.

• Kontsulta, kexa eta iradokizunen kudeaketa hobetuta, zerbitzua ahalik eta bizkorren eta modu era-ginkorrenean emateko.

2006ko urrian sortu zenetik, te-lefono zenbaki bat (012) eta web gune bat (www.euskadi.net/elebide) jarri da herritarren zerbitzura, horrela asko hazi

Elebideri buruzko agerraldia.

ELEBIDE: HIZKUNTZA ESKUBIDEAK BERMATZEKO ZERBITZUA10


eta sendotu da Elebide. 2007ko irailean, Euroitunaren aditu batzordeari aurkeztu zaio zerbitzua. Datuei erreparatzen ba-diegu, berriz, urtebete pasatxoan hizkuntz

eskubideei buruzko 231 kexa, kontsulta eta iradokizuni eman die erantzuna. Go-rabehera horietatik, 190 itxita daude; eta 41, laster ixteko moduan.

Teknologia berrietan euskara sustatzeko laguntzak

Aurten ere nabarmen gora egin du Informa-zioaren eta Komunikazioaren Teknologietan (IKT) euskarazko baliabideak eta aplikazio berriak garatzeko Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak eskaini duen diru-lagun-tzak. Orotara, 1.350.000 euro banatu dira, 2006an baino %69 gehiago, eta legealdi hasieran baino %125 gehiago.

Aurten lagundu diren 106 egitas-moek honako helburuak bildu dituzte: euskarazko atari eta web gune biziak eta dinamikoak sortzea, parte-hartze eta komunikaziorako edukiak egin eta ko-munitate birtualak sustatzea; hizkuntzen tek nologietan euskara integratzeko egi-tasmoak osatzea (ahotsaren ezagutza eta sintesian oinarritutako aplikazioak, hiztegi elektronikoak, lematizatzaileak, hainbat lanabes); softwarea euskaraz sortzea edo euskarara lokalizatzea; bizi-kalitatea hobetzeko eta aisialdirako edukiak ga-ratzea (jolasak, erabilpen handiko zerbi-tzuak, ez gaituen tzat egokiturikoak…).

Euskara lantzeko tresnak

Eusko Jaurlaritzaren web orrian euska-razko baliabideak daude edonorentzat erabilgarri. Izan ere, Hizkuntza Politika-rako Sailburuordetza etengabe ari da www.euskara.euskadi.net ataria edukiz, zer bi tzuz eta albistez hornitzen. 2007an, lehendik kontsultagai zeuden euskal hiz-tegiez gain, Elhuyar Hiztegiaren edizio be-rria jarri da. Beste aldetik, EUSKALTERM Terminologia Banku Publikoa etengabe eguneratzen eta osotzen ari da eta nahi duenak eskuragarri du.

Baliabide berri eta eguneratuen artean ditugu, LanHitz programaren ba-rruan, lan munduan eta esparru sozio- -ekonomikoan erabiltzeko zenbait tres-na, gorago aipatu direnak. Beste aldetik, itzul pen automatikoa hobetzeko lanak ere aurrera doaz. Hainbat itzulpen-enpresaren teknologia eta lan-metodologia aztertu da (euskararekiko egokitasuna, bateragarri-tasuna eta abar) eta espainiera-euskara itzultzailea garatzeko proiektua definitu da; 2008an abiatzeko prest egon da.

EUSKARAREN SUSTAPENA INFORMAZIOAREN ETA KOMUNIKAZIOAREN TEKNOLOGIA BERRIETAN 11


Euskarazko softwarea

Eusko Jaurlaritzaren www.euskara.euska-di.net web guneak euskarazko softwarea doan deskargatzeko aukera ematen du. Bertan dauden produktuak etengabe egu-neratzen dira eta baita berriak gehitu ere. Hona hemen 2007an gehitu den software berriaren zerrenda:

• Software libreko OpenOffice.org bulegotika edo ofimatika-paketea. Osorik deskarga daiteke: inter-fazeak eta laguntza-fitxategiak. Hauek dira eskuragarri jarritako al-daerak: OpenOffice.org 2.2.0. Win-dows; OpenOffice.org 2.2.0 Debian GNU/Linux; OpenOffice.org 2.2.0 Red Hat Linux; OpenOffice.org 2.2.0 MacOS X Intel; OpenOffice.org 2.2.0 MacOS X PowerPC.

• Xuxen zuzentzaile ortografikoaren kode irekiko bertsioa, software li-breko OpenOffice.org bulegotika-paketean funtzionatzen duena. Hauek dira eskuragarri jarritako bertsioak: OpenOffice.org 2.2 Windows (Hunspell motorra); OpenOffice.org 2.2 Linux (Huns-pell motorra); Mozilla Thunderbird Windows (MySpell motorra) eta Mozilla Thunderbird Linux (MyS-pell motorra).

• Kudeaketako softwarea: software libreko SugarCRM 4.2.0 bertsioa (Windows) eta Erabiltzailearen gida.

• Web Garapenerako Liburutegia: “Miatu Erraz” bilaketa liburutegia eta dagokion eskuliburua. Web ga-

ratzaileentzako liburutegia da eta, web-ean integratuz gero, bertan egingo diren bilaketen emaitzak as-koz hobeak izango dira.

Era berean, 2007an bi lokalizazio- -lan bideratu dira:

• Software libreko Linux sistema eragilearen eguneratzea: Euslinux 2007 (Debian oinarritua) banaketa-ren lokalizazioa eta fitxategien kon-pilaketa; GNOME 2.20 mahaigaina eta Laguntzako PO fitxategiak; ins-talatzeko eskuliburua.

• Software libreko OpenOffice.org 2.2 bulegotika-paketearen Wit ikas-taroa (on line ikastaroa).

IKTen inbentarioa

Euskarazko Informazioaren eta Komu-nikazioaren Teknologien Inbentarioa es-parru horretan euskaraz edo euskara-rako egindako edo egiteko bidean diren ekimenen diagnostikoa eta mapa da. Hau da, IKTetan euskararen presen-

IKTen euskarazko inbentarioaren aurkezpena.


tzia areagotzeko informazio kualifikatua eskuratzeko tresna, gero Euskararen Adierazleen Sistemaren bitartez ezagu-tarazteko; orain arte egindakoaren in-darguneak eta ahuleziak antzeman eta aurrera begirako lehentasunak definitze-ko tresna, alegia.

IKTen Inbentarioa Interneten ja-rri da erabiltzaile guztien eskura (www.euskara.euskadi.net/ikt_inbentarioa). Aplikazioak bi tresna erabiltzen ditu: bata Interneten bidez erabiltzaile arruntek kontsultak egiteko eta agente teknolo-gikoek beren proiektuen berri emateko, eta, bestea, Hizkuntza Politikarako Sail-buruordetzak, intranetaren bidez, Inben-tarioa kudeatzeko.

Momentu honetan 295 proiektu daude sartuta Inbentarioan

Itzulpen automatikoa

Testu orokor ez-espezializatuak itzuliko dituen espainiera-euskara itzulpen auto-matikoko tresna bat kontratatzeko lehiaketa publikoa jarri da abian. Enpresa esleipen-dunak espainiera-euskara itzulpen automa-tikoko sistema instalatzeko beharrezkoak diren programak, tresnak eta interfazeak hornitu beharko ditu, Eusko Jaurlaritzaren eta bere organo autonomoen barne-erabi-lerarako, Eusko Jaurlaritzarekin hitzarme-nak sinatu dituzten erakunde publiko zein pribatuen erabilerarako, eta www.euskara.euskadi.net gunearen gainerako balizko erabiltzaileen tzat.

Kontratuko lanak 15 hilabetetan ze-har luzatuko dira, esleipena egiten dene-tik, hau da 2008ko martxotik aurrera.

Euskaltzaindiarekin hitzarmena

Ohi bezala, 2007an ere, Eusko Jaurlari-tzak eta Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako Foru Aldundiek Euskaltzaindiarekin dau-katen lankidetza-hitzarmenaren barruan, urterako egitasmoak finkatu eta landu dituzte, erakunde horrek euskararen cor-pusa estandarizatzeko, modernizatzeko eta normalizatzeko lanak aurrera eraman ditzan.

Euskal Autonomia Erkidegoko toponimiako datu-basea

Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak Euskal Autonomia Erkidegoko toponi-miaren datu-basea (www.euskadi.net/euskara_toponimia) kudeatzen du eta etengabe eguneratzen du. Bizkaiko, Ara-bako eta Gipuzkoako toponimia-bilketa burutu ondoren (1986 eta 1993an), horien berrikuste-lanari ekin zion HPSk. Horrela,

EUSKARAREN CORPUSA LANTZEN 12


2003an Bizkaiko toponimia berrikusi zen, 2005-2006an Arabakoa eta 2007an Gi-puzkoakoa.

2007an Arabako toponimia integra-tu da EAEko datu-basean, egokitzapen informatikoak egin eta gero. Gipuzkoako toponimiaren berrikuspena dela eta, bes-te lurraldeetako toponimia-lanetan beza-la, honako urratsak eta lan-metodologia erabili da:

• Iturri dokumentalen hustuketa: arakatu dira, besteak beste, katas-troa, iturri kartografikoak, artxiboak eta argitalpen berezituak; hau da, informazio idatzi baliagarria biltzen duten dokumentuak.

• Toponimoen normalizazioa: leku izen bakoitzari buruzko informa-zioa aztertu eta banan-banan izen normalizatua zein izango den era-baki da, beti ere Euskaltzaindiaren onespenez.

• Toponimoak kartografian txertatze-ko irizpideak aplikatu dira mapetan errotulatu behar diren toponimoen forma erabakitzeko: izen gene-rikoarekin edo generikorik gabe, euskarazkoa eta erdarazkoa bat ez datozenean nola jokatu, entitateen izen ez ofizialak mapetan jaso ala ez, eta abar.

Euskal Autonomia Erkidegoko biztanle-entitateak

Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak EAEko biztanle-entitateen zerrenda ofi-ziala eguneratzen du etengabe eta Inter-

neten kontsultagai jarri: www.euskadi.net/euskara_udalerriak. Bestalde, laguntza ematen die biztanle-entitateei beren izen ofiziala aldatu nahi izanez gero (beti ere Euskaltzaindiaren irizpidea kontuan har-tuta), horretarako egin behar diren trami-teak egiteko.

Terminologia lanak

EUSKALTERM Terminologia Banku Publikoa (www.euskadi.net/euskalterm) man tentzeko eta eguneratzeko lanak finantzatzeko xedez, Hizkuntza Politika-rako Sailburuordetzak eta IVAPek hitzar-mena izenpetu zuten 2006ko martxoan. Lan horiek aurrera eramateko, Eusko Jaurlaritzak eta UZEI zentroak bi urte-rako kontratua izenpetu zuten, 2006ko irailean. Kontratuaren barruan honako lan hauek egin dira 2007an: Metalurgia Hiztegia, Merkataritza eta Marketing Hiz-tegia, Aseguruen Hiztegia, Herri Oga-sunaren Hiztegia eta Lan-segurtasuneko Hiztegia. Horretaz gain, EUSKALTERMen dauden hainbat arlotako fitxa zaharrak eguneratu dira: Gizarte-lana, Hirigintza, Psikologia eta Matematikari dagozkio-nak, hain zuzen.

Bestalde, egindako hiztegi termino-logikoak aztertzeko hainbat batzorde tek-niko antolatu eta koordinatu ditu Hiz kuntza Politikarako Sailburuordetzak. Hauek dira aztertutako hiztegiak: Bulego-materialen Hiztegia; Hipermerkatuetako Produktuen Hiztegia; Kirol Materialen Hiztegia; Merka-taritza-guneetako Errotulazio-hiztegia; Iru-diak, Ikus-entzunezkoak eta Soinua Hizte-gia eta Soziolinguistika Hiztegia.


Batzorde Akademikoa

Abenduaren 10ean HABEren Batzorde Aka-demikoa eratu zen. Udal euskaltegien eta euskaltegi pribatu homologatuen azpi-sare nagusien ordezkariek eta HABEko teknika-riek osatua dago, batzordeburu HABEko zuzendari nagusia dela. Organo aholku- -emaile honen eginkizun nagusia HABEren jarduera akademikoari buruzko irizpenak ematea da. Helduen euskaldun tzean eten-gabeko hobekuntzak egiteko gogoeta-orga-no garrantzitsua da Batzorde Akademikoa, sektoreko sare nagusiek elkarrekin jardute-ko egokiera eskaintzen duenez.

Euskaltegi sareak

HABEk, euskaltegiekin elkarlanean, hel-duei euskara ikasteko aukera hobeak eskaintzeko ahaleginean dihardu. Ho-

rretarako, ikastaro motak eta moduluak aniztu ditu, ohiko eskaintza malgutuz eta ikastaro orokorrez gainera xede bereziko ikastaroak sustatuz (dendariak, ostalariak, etorkinak, enpresetako taldeak…); horren helburua da, hain zuzen ere, herritar hel-duek euskara ikasteko modu erosoagoak eta eraginkorragoak antolatzea.

Helduen euskalduntze-alfabeta-tzerako sarean HABEk homologaturik dauden 109 euskaltegien jarduera finan-tzatzen laguntzeko 31.260.000 euro jarri ditu 2007-08 ikasturterako bi deialditan: 39 udal euskaltegiei zuzenduak, 10.303.000 euro, eta euskaltegi pribatu homologatuei zuzenduak, 20.507.000 euro.

Euskal Autonomia Erkidegoko eus-kaltegietan, guztira, 37.700 ikasle aritu ziren 2006-07 ikasturtean, eta 2007-08 ikasturterako ikasle kopuru hori gaindi-

HELDUEN EUSKALDUNTZEA ETA ALFABETATZEA 13

Helduen euskalduntze-alfabetatzearen ikasturte hasiera, irailaren 25ean. Hitzaldi akademikoa Juan Carlos Moreno Cabrera katedratikoak eman zuen.


tzea jarri zioten helburu HABEk eta eus-kaltegiek, hain zuzen ere ikasturtea hasi eta orain arteko datu eta aurreikuspe-netan oinarrituta seguru asko bete egin-go den helburua. Ikasleen matrikulazioa sustatzeko hainbat ekimen landu dituzte elkarrekin, eta, besteak beste, Helduen Euskalduntzearen Ekitaldi Akademikoa izan da aurten, lehenbizikoz, ikasturteari hasiera ofiziala ematearren.

Ikasleentzako laguntzak

Ikas-prozesu eraginkorrak sustatzeko HABEk euskaltegietako ikasleei ematen dizkien laguntza deialdiaren zenbatekoa ehuneko ehun igo da 2007an. Deialdian jarritako 1.250.000 euroen bidez, HABE-

ren kurrikuluko mailaren bat egiaztatzen duten ikasleek, azken hiru ikasturtetan izan dituzten matrikula kostuak leuntze-ko edo berreskuratzeko aukera izan dute muga bateraino: 1. mailaren agiria lortu dutenek: 750 euroraino; 2. mailakoek 550 euroraino; 3. mailakoek 450 euroraino; eta 4. mailakoek 400 euroraino. Aurten hiru mila ikasletik gora izan dira laguntza es-kuratu dutenak, iaz baino mila gehiago.

Garapen kurrikularra eta egiaztagirien baliozkotzea

“Administrazioetan euskararen erabile-ra normalizatzeko planak” atalean adie-razi bezala, 2007. urtean zehar helduen euskara egiaztagiri guztiak homologa-

HABEko diru-laguntzen aurkezpena.


tzeko prestalanak egin dira. Une honetan indarrean dauden egiaztapen sistema guztietako agiriak aztertu eta erkatu dira Europako Erreferentzia Markoak agin tzen duen estandar bateratuarekin, pareko gaitasunak egiaztatzen dituzten agiriak balioz kotzeko asmoz. HABE elkarlanean aritu da eginkizun honetan Hezkuntza Sailarekin, HAEE-IVAPekin eta Osakide-tza eta Herrizaingo Sailarekin.

Bide beretik, 2000. urtean onartu zen Helduen Euskalduntzearen Oinarriz-ko Kurrikulua oso-osorik indarrean jar-tzearren, 2007an zehar, hainbat aurre-rabide egin ditu HABEk. Alde batetik, orain arte egiaztatu dituen HEOKaren 1. eta 2. mailez gainera, 3. maila egiaztatuko du HABEk 2007-08 ikasturtean, eta ho-rretarako beharrezkoa den azterketaren diseinua burutua utzi du aurten. Orobat, HEOKaren 4. maila euskaltegietan ezar-tzeko saio pilotuak lantzen ari da HABE 2007-08 ikasturtean; honako euskaltegiak

ari dira parte hartzen: Azpeitiko Udal Eus-kaltegia, Bilbo Zaharra, Deustuko Uni-bertsitatea, Ilazki, Labayru (bi talde), Lea Artibaiko AEK eta Maizpide. Esperientzia ongi baloratzen ari dira bai partaide diren euskaltegiak bai ikasleak ere, eta baliaga-rria izango da, 2008tik aurrera, eskaintza normaltasunez hedatzeari begira.

Irakasleen prestakuntza

Arestian esan bezala, gogotik ari dira HABE eta euskaltegiak lanean euskaldun-tze zerbitzuan kalitatea etengabe hobe-tzeko. Alor honetan, besteak beste, lan- -talde bat aritu da irakasleen prestakuntzaz gogoeta egiten. Euskaltegietako irakas-leen prestakuntzari dagokion diagnosi bat landu da, behar edo hutsune nabarienak zein diren, HABEk eta hainbat euskaltegi sarek zer prestakuntza-plangintza duten eta, aurrera begira, lehentasunezko ekin-tza, ikastaro eta mintegiek zer-nolakoak izan beharko luketen adosteko.

Bestalde, HABEk urtero eskaintzen du prestakuntza programa, euskaltegie-tako irakasleei begira. HABEren plan-gintza horren barruan, 2007an zehar 53 formazio-ekintza (ikastaroak, mintegiak, hitzaldiak) garatu dira, horietatik 34 aurrez aurre, eta 19 sarean.

Azpimarratzekoak dira, besteak beste, ebaluaketa irizpideak bateratzeko saioak (14 irakasle-talde, 176 partaide), Moodle on line plataforma erabiltzen ikas-teko saioak (3 irakasle-talde, 83 partaide) eta, EHUrekin elkarlanean, Uda Ikasta-roetan eskainitakoa (“El aprendizaje de HABEK eskainitako prestakuntza saioetako baten irudia.


la escritura en un mundo global y plurilin-güe”, 102 partaide).

Gainera, irakasleen formazioa bul-tzatzeko hainbat argitalpen plazaratu ditu HABEk 2007an:

• “Hizpide” aldizkariaren hiru zenbaki (64, 65 eta 66), lanbideari buruzko saiakera-artikuluz hornituak.

• Itzulpen Saileko zenbaki bat: “In-putetik Outputera. Bigarren hizkun-tzaren eskurapena: irakasleentzako gidaliburua”, VanPatten, Bill.

• Formaziorako Bideo Sailean 14 DVD, hainbat prestakuntza ekitalditan emandako 19 hitzaldi jasota.

Autoikaskuntza

Kalitatea hobetzeko ahaleginen barruan, HABEk eta hainbat euskaltegik osatutako beste lan-talde berezi bat aritu da eus-kara ikasteko autoikaskuntza sistemak eta sistema mistoak aztertzen. Taldea-ren helburua izan da ordutegi finkoarekin eskolaratzeko aukera ez duten euskara- -ikasleei ahalik eta zerbitzu eraginkorre-na eskaintzeko beharkizun didaktikoak eta antolakuntzazkoak aztertzea. Zerbitzu mota hau gero eta erabiliagoa da: une ho-netan, 5.000 pertsonatik gora ari da eus-kara ikasten autoikaskuntza sisteman edo eredu mistoetan.

Alor honetan, bestalde, BOGA 4 zikloa garatu du HABEk Aurten Bai fun-dazioarekin lankidetzan. BOGA euskara ikasteko autoikaskuntza sistema da, eta orain arte Kurrikuluaren lehenengo bi

mailak bakarrik ikas zitezkeen BOGAren bitartez. Orain garatu den 4. moduluari esker, berriz, Helduen Euskalduntzearen Oinarrizko Kurrikuluaren 3. mailaraino ikasi ahal izango da BOGArekin.

AISA programa: etorkinentzako harrera ikastaroak

Euskadira urrunetik etortzen diren etor-kinak gure hizkuntza eta kulturara lehe-nengo hurbilketa bat izan dezaten, AISA formazio-moduluak diseinatu ditu HABEk, eta Eusko Jaurlaritzako Immigrazio Zu-zendaritzarekin batera finantzatuta, tokian tokiko udal eta euskaltegi interesatuekin eskaintzen ditu 60 orduko ikastarotan eta berariaz prestatutako ikasmaterialak era-biliz. Afrika, Latinoamerika, Asia eta Euro-pako ekialdetik etorritako lagunengan pentsatuz garatu da.

2007an 45 talde antolatu dira eta 418 ikaslek hartu dute parte. 2006an bai-no 18 talde gehiago, alegia.


OSATUZ programa

OSATUZ programak bigarren urtea bete du 2007an. Osakidetzak eta HABEk izen-petutako hitzarmenaren bitartez jarri zen abian eta bere helburua da osasun alo-rreko profesionalei hizkuntz trebakuntza eskaintzea, bide batez osasun zerbitzuen erabiltzaileen eskura jartzen delarik eus-karaz jarduteko hizkuntza-baliabideak (esamoldeak, hiztegia…). Osasun gaiei buruzko irratsaioak, hilabetekari bat eta berariazko web gunea dira OSATUZ pro-gramaren euskarri nagusiak. Horietan guztietan argitara emandako elkarrizke-ta, erreportaje eta abarretan oinarrituta, euskara lantzeko ariketak eskaintzen dira bai aldizkarian bai web gunean. OSATUZ web gunetik 8.000 ariketa edo dokumen-tu jaisten dira, batez beste, astean. Irra-tiko elkarrizketen audientzia, berriz, batez beste 23.000 lagunekoa da eta aldizkariak 4.300 aleko argitaraldia du.

Osakidetzarekin abian jarritako programa honek interesa piztu du osasun arloko profesional eta etorkizuneko profe-sionalen beste arlo batzuetan ere. Horren ondorioz, bi hitzarmen sinatu ditu HABEk; EHUrekin bata, eta INGEMA-MATIA fun-dazioarekin bestea. Lankidetza hitzar-men horiei esker, Osatuz aldizkarian bi atal berri ireki dira aurtengo ikasturtean: “Erizaintza-eskolatik” eta “Ingema-tik” izenekoak. Halaber, hitzarmenean horre-tarako bidea zabalduta, OSATUZ aldizka-ria jasotzen dute Bilboko eta Donostiako erizaintza-eskoletako ikasle eta irakasle euskaldunek eta euskalduntzen ari dire-nek (430 harpidetza) eta INGEMA funda-zioko langile elebidunek (72).

IKASBIL eta IKASTEN web guneak

Euskaltegiei eta ikasleei euskara irakas-teko eta ikasteko material eta baliabideak modu eskura errazean eskaintzeko hel-buruarekin, 2006an, HABEk IKASBIL web ataria zabaldu zuen. Era guztietako ikas-materialez eta dokumentu interesgarriz hornitua dago eta etengabe berritzen ari da baliabidez eta edukiz, maila guztietako ikasleek beren neurriko bitartekoak izan ditzaten eskura, eskolan landutakoa be-rresteko, gehiago lantzeko eta abar. Da-goeneko milaka ikasmaterial dago atarian (idatziak, entzungaiak, bideoak, ariketak, sekuentziak…); gainera, denak daude iriz pide didaktikoz katalogatuta (mailaka-tuta eta helburuka antolatuta). Egunero--egunero pertsona ugarik bisitatzen eta erabiltzen du web gunea, euskara-ikas-leen erreferentziazko gune bihurtu baita.

Besteak beste, 1.400 ariketa eta 600 ariketa-sekuentzia daude karga-tuta IKASBILen, eta, oro har, euskara- -ikasleen tzat interesgarri izan daitezkeen albisteetan, 200 aipamen. Gainera, 2007an zehar, atal berriak sortu dira: eus-kara agiriei buruzkoa, esaterako. Egiaz-tagiriei buruzko informazio orokorra ema-teaz gain, azterketa ereduak eta deialdiei buruzko informazioa jarri dira bertan. Lau mailatan banatuta, 36 azterketa eredu daude jasota une honetan.

Ildo beretik, funtsean irakasleen for-maziorako plataforma izango den IKASTEN web gunea garatzen ari da orain HABE, helduen euskalduntzearen sektorean ari diren irakasleentzako formazio, informazio eta baliabide interesgarriz hornitua.


LINGUANET web gunea

Hizkuntza-ikasleen (kasu honetan eus-kara nahiz Europako beste edozein hiz-kuntza ikasten ari direnen) zerbitzurako LINGUANET web gunea osatu du HA-BEk, Europako 19 herrialdetako hainbat hizkuntza-erakunderekin elkarlanean. Euro-pako Batzordeak bultzatutako programa da LINGUANET, eta bere helburua da hizkuntza ikasteko sarean eskura dai-tezkeen bitartekoen erreferentziak eta sarbideak biltzea: metodo, material, ar-gitalpen eta era guztietako baliabideak, hizkuntzak ikasteko egoki izan daitezkee-nak. Proiektu honetan HABEk parte har-tuz, sarean euskara ikasteko baliabideen berri jasotzen da web gunean eta, gainera, nabigatu ere euskaraz egin daiteke orrian barrena. Euskara ikasteko 200 baliabide daude web gunean jasota une honetan.

EUSKARA MUNDUAN programa

Euskara Munduan programaren bitartez, munduan zehar dauden euskal etxeetan euskara-eskolak ematea sustatzen du

HABEk. Ameriketako Estatu Batuetako, Argentinako eta Uruguaiko Euskal Etxeen 3 federazioekin eta beste 18 Euskal Etxe-rekin du lankidetza hau martxan HABEk: denetara, 70 euskal etxe biltzen dira elkar-lan-marko honetara. Horiekin guztiekin izenpetutako hitzarmenaren bidez, HABEk Euskal Etxeei diru-laguntza, irakasleen tre-bakuntza, ikasmaterialak eta aholkularitza didaktikoa eskaintzen dizkie.

HABEk, 2007-08 ikasturterako, 210.000 euroko aurrekontua xedatu du euskal etxeei zuzendutako deialdirako. Programa hau lantzeko eta finantzatzeko garaian, gainera, Lehendakaritza Saileko Euskal Giza taldeekiko Harremanetarako Zuzendaritzaren lankidetza du HABEk, batez ere euskal etxeetako irakasleen formaziorako barnetegiak atzerrian egite-ko. 2007an, munduan, 1.946 ikasle heldu aritu dira euskara ikasten programa honi esker. Horietatik, esate baterako, 740 Ar-gentinan, 197 Ameriketako Estatu Batue-tan, 137 Uruguain eta 80 Brasilen; Euro-pako hainbat hiritan ere euskara-eskolak ematen dituzte euskal etxeetan: Parisen 68, Bordelen 48, Erroman 63, Bartzelo-nan 164, Madrilen 126, Palma de Mallor-can 62, eta abar.


Euskararen Berripapera

Hilero-hilero, hutsik egin gabe, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak bere-berea duen agerkariaren prestaketa eta zabal-kundeari ekin dio urtean zehar. Agerkari horrek, informazioaren eta komunika-zioaren teknologiak tarteko, aurrera pau-so nabarmena eman du urtearen honda- rretan, paperezko ohiko edizioa berri- tuz eta, aldi berean, bertsio elektro-nikoa abian jarriz. Azken honek, astero- -astero zabalduta, bere baitan jaso du au rretiaz Hizkunea izenarekin zabaltzen zen soziolinguistikako agerkari elektro-nikoa.

Bidegileak bilduma

Bere ibilbidean etenik egin gabe, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak Bidegileak bilduma lan berriekin hornitzeari ekin dio. 2007an, lau sorta berri atera ditu (47-50). Horietatik lehena bertsolariekin osatutakoa da (Manuel Lasarte, Basilio Pujana, Ma-nuel Olaizola “Uztapide” eta Inaxi Etxa-be); bigarrena, berriz, idazleekin (Gracian Adéma “Zalduby”, Eujenio Agirretxe, Niko-las Alzola “Bitaño” eta Katalina Eleizegi); hurrengoa, irakasleekin (Patxi Ondarra, Joxemari Aranalde, Lurdes Arrieta eta Mikela Gastesi); eta, azkenik, laugarrena, Ameriketan ibilitakoekin (Bernardo Maria

ARGITALPENAK 14

HABEren zenbait argitalpen

Arestian aipatutako argitalpenez gain, ikasleentzako mailaka egokitutako testu, artikulu, erreportaje eta ariketez hornitu-tako HABE aldizkaria plazara tzen da hi-lero. Gainera, xede talde jakinei zuzendu-tako ikasmaterialen atalean, Zuzenbidea izeneko eskuliburua argitaratu du HABEk. Liburu honetan, Justizia alorreko teknikari eta langileei euskara irakasteko baliabi-de berezitua eskaintzen zaie. Hain zuzen ere, liburu hau egina da Justizia alorreko

langileak euskalduntzeko, Eusko Jaurla-ritzako Justizia, Lan eta Gizarte Seguran-tzako Sailarekin izenpetutako hitzarmene-ko hel buruak errazteko.


Garro “Otxolua”, Filipe Oihanburu, Andoni Arozena eta Aña Etxehandi).

Euskara Mintzagai bilduma

Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak gure hizkuntza, gure herria eta geure burua hobeto ezagutzeko asmoz bilduma berria jarri du martxan: Euskara Mintzagai bilduma. Honen bitartez euskararen sus-trai, enbor, adar eta fruituak ondo asko aztertu nahi dira eta euskaltzale guztiei ikerlan monografikoetan eskaini. Urte bukaeran bildumaren lehen bi liburuxkak aurkeztu dira: “Euskararen Geografia His-torikoa” eta “Ahozko hitzetatik idatzietara: ikasi eta jardun”.

bertsitateak prestatu du, eta XIX. eta XX.

mendeetan zehar irakurtzen eta idazten

ikasteko aukeren bilakaera eta euskaraz

idatzitakoa irakurtzeko herritarrek izan di-

tuzten moduak zeintzuk izan diren ager-

tzen du. Ohi bezala, lanak www.euskara.

euskadi.net helbidean daude irakurgai.

Hizkunea Soziolinguistikako Agerkari elektronikoa


2005ean jarri zuen abian soziolinguistika

alorreko gaiak jorratzen dituen aldizkari

elektroniko hau. 2007an, Hizkunearen 8

ale kaleratu dira.

Literatura Unibertsala

Literatura Unibertsala bilduma munduko

gainerako hizkuntzetan idatzitako litera-

tur lanik onenetakoak euskaraz irakurgai

jartzeko sortua da. Itzulpenaz gainera,

liburuok sarreratxo bat daukate idazleari

eta idazlanari buruz. EIZIErekin batera

lantzen da urtero berritzen den lankide-

tza-hitzarmenaren bitartez.

Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzaren 2006ko Jarduera-txostena


lehenengo aldiz atera du 2006. urtean

zehar garatu dituen hitzarmenak, ekime-

nak eta egitasmoak biltzen dituen txosten-

-liburua.

Lehena Labayru Ikastegiaren esku-tik dator, eta euskarak menderik mende bizi izandako gorabeherak azaltzen ditu, gure hizkuntzaren mapak zeintzuk izan diren irudikatuta. Euskarak kanpotik eto-rritako eraginei nola eutsi dien ulertzen laguntzen du, nola asmatu duen bizirik jarraitzen. Bigarrena Udako Euskal Uni-


HIZKUNTZA POLITIKARAKO SAILBURUORDETZAREN AGERRALDI PUBLIKOAK 15

HPSko lantadeko kideek hainbat gogoe-

ta-saiotan eta ekitalditan parte hartu dute,

Euskal Herrian nahiz kanpoan. Hona he-

men aipagarrienak:

2007.01-24-282007.01.25-28Paris

1. Expolangues azoka.2. Pariseko Eskual Etxean:

• Hitzaldia : “Hizkuntza politika aurrera begira : euskararen bilakaera so-ziolinguistikoa, azken hogei urteetako hizkuntza egoeraren aldaketa EAEn”.

• Euskera irakasteko gela berriaren inaugurazioa.• Euskara klaseak bideratzeko 2007ko hitzarmena sinatzea.

2007.02.01Eskoriatza

Euskararen lekua TTDen araudian: “Zertan izango da eragingarria TTD euska-raren normalizazioan”.

2007.02.23Newcastle

Seven stories parke tematikora bisita: Haurren artean irakurzaletasuna sustat-zeko programa.

2007.03.09Donostia

EHU: “Hizkuntza politika aurrera begira”.

2007.03.23Donostia

UEU: “Hizkuntza politika aurrera begira”.

2007.03.27Donostia

Galesetik etorritako hizkuntza irakasleei hitzaldia: “The language Policy in the Basque Autonomous Community”.

2007.04.17-23Boise

1. Boise State University-n Irakurle Programaren jarraipen batzordearen bilera.2. Cenarrusa Center for Basque Studiesera eta Boiseko ikastolara bisita.3. Euskal Gaiei Buruzko Nazioarteko Konferentzian hitzaldia.4. Basque Studies-erako Consortium-a sortzeko lehenego bilera.

2007.04.20Santiago de Compostela

“Instrumentos para una política lingüística activa y eficaz”: azkenengo 20 ur-teotako hizkuntza politikaren bilakaera EAEn.

2007.05.09Madril

1. Eusko Jaurlaritzaren, Generalitatearen eta Xuntaren arteko lankidetza hi-tzarmenaren aurkezpena Diputatuen Kongresuan.

2. MAPeko ordezkariekin bilera hitzarmena aurkezteko.

2007.05.16Brusela

Orban komisarioarekin bilera Eusko Jaurlaritzaren hizkuntza politikaren nondik norakoak azaltzeko.

2007.07.12Madril

“Euskara Munduan. Proyección y difusión exterior del euskera y de la cultura vasca”. Instituto Cervantes. Cursos de verano El Escorial 2007. Universidad Complutense de Madrid.


2007.07.23-24Bogota

Kolonbiako Kultura Ministeritzak antolatutako bisita:

1. Kultura Ministrarekin eta bere lan taldearekin bilera.

2. Hezkuntza Ministeritzarekin bilera.

3. Barne Saileko Minsteritzarekin bilera. Etnien Zuzendaritza.

4. Kreoleren eta hizkuntza indigenen gaietan lan egiten duten funtzionarioe-kin bilera.

Hitzaldiak: 1. “La revitalización del idioma euskera en el País Vasco”.2. “Experiencias de cooperación en políticas lingüísticas”.

2007.07.25Popayán

Caucako hizkuntza indigenen alorreko esperientziak elkartrukatzeko bilera:

• CRICeko (Comisión Regional Indígena del Cauca) PEBI (Programa de Educación Bilingüe).

• Comité de Educación del Cabildo de Guambia.

• Comisión General del PEBI.

• Nasa, yuwe eta namtrik hizkuntzetako lan esperientziak.

• Soziolinguistikako lanean aurreratutakoa: 2008ko kongresuaren aurretiko azterketa soziolinguistikoa.

Hitzaldia: “La revitalización del euskera en el País Vasco”.

2007.07.30-31Pazko Uhartea

1. Rapa Nui Hizkuntza eta Kulturako Departamentuaren eta CONADIren (Cor-poración Nacional de Desarrollo Indígena del Gobierno de Chile) ordezka-riekin bilera.

2. Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailaren eta CONADIren arteko Lankidetza Me-moranduma sinatzea.

3. Hitzaldia: “Hizkuntza Politika aurrera begira. La política lingüística de Eus-kadi”.

2007.08.02-09Argentina

1. Buenos Aires• Laurak Bat euskal etxearen 130 urtemuga:

– Eusko Jaurlaritzaren ordezkaritza ekitaldi nagusian.– Hitzaldia: “Una mirada a Euskadi desde la revitalización del euskera”.– Bilerak Laurak Bat euskal etxeko zuzendaritzarekin.

• Irakurle Programa ezartzeko bilerak UBAko errektoreordearekin eta Filo-sofia fakultateko dekanoarekin.

• Universidad Nacional de La Platan bilera, euskara eta euskal kulturako Irakurle Programa adosteko.

2. Tandil• Tandileko Euskal Etxean hitzaldia: “Una mirada a Euskadi desde la revita-

lización del euskera”.• Tandileko Unibertsitateko errektoreordearekin bilera.

3. Bahía Blanca• Bahia Blanca-ko euskal etxean hitzaldia: “Una mirada a Euskadi desde la

revitalización del euskera”.• Bahía Blanca-ko Unibertsitateko errektorearekin bilera.


2007.09.13-14Madril

Euroitunaren betetze-maila:

• Europako Batzordean Euroitunaren betetze-maila egiaztatzeko izendatu-tako adituen batzordearekin bilera: Elebide, eta Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak eginiko txostena.

• MAPeko ordezkariekin, adituekin eta parte hartu duten autonomia erkide-goekin bilera.

2007.09.25Bilbo

2007.09.26-27Bartzelona

Helduen euskalduntze-alfabetatzearen ikasturte hasiera. Juan Carlos Moreno Cabreraren hitzaldia.

1. UBrekin dugun Irakurle Programaren barruan, ikasturte hasierako hitzaldia: “Hizkuntza Politika aurrera begira. Política Lingüística: una mirada enda-vant”.

2. Québec-ek Bartzelonan duen ordezkaritzan bilera, hizkuntza politikaren alo-rrean lankidetza egituratzeko.

2007.10.10-14Frankfurt

1. Liburu azoka. Azoka antolatzaileekin bilera.

2. Goethe Unibertsitatearekin bilera: Euskal Ikaskuntzen Zentroko programa-ren jarraipena.

2007.10.30Donostia

2007.11.2-4Londres

1. Ukan kanpainaren aurkezpena Eusko Jaurlaritzaren Donostiako egoitzan. Prentsaurrekoa.

2. Ukan kanpainaren aurkezpena Tabakaleran.

London Languages Show.

2007.11.8-9Paris

Euskal etxearen hizkuntzen astean, mahainguruan parte hartzea EEPko or-dezkariekin batera euskara sustatzeko mugaz gaindiko lankidetzaren berri emateko.

2007.11.9-11Praga

2007.11.13Bilbo

Expolingua Pragan.

Ukan pintxoaren aurkezpena Euskalduna Jauregian.

2007.11.15-17Berlin

2007.12.17Bilbo

2007.12.26-27Donostia

1. Expolingua Berlinen.

2. Generalitateko eta Xuntako hizkuntza politikarako arduradunekin batera hi-zkuntza aniztasunaren aldeko aldarrikapena.

3. Freie Unibertsitatekoekin bilera Irakurle Programaren jarraipenerako.

Bikain Euskararen Kalitate Ziurtagiriaren aurkezpena.

Euskara eta euskal kulturako irakurleen mintegia.

hizkuntza politika aurrera begira · 2008-04-09 · hizkuntza politika aurrera begira: 2007ko...

Documents