Socioloxía da literatura

Arturo Casas Vales

GUÍA DOCENTE E MATERIAL DIDÁCTICO

2019/2020

FACULTADE DE FILOLOXÍA

DEPARTAMENTO DE LINGUA E LITERATURA ESPAÑOLAS,

TEORÍA DA LITERATURA E LINGÜÍSTICA XERAL

2

FACULTADE DE FILOLOXÍA. DEPARTAMENTO DE LINGUA E LITERATURA ESPAÑOLAS, TEORÍA DA LITERATURA E LINGÜÍSTICA XERAL AUTOR: Arturo Casas Vales Edición electrónica, 2019. ADVERTENCIA LEGAL: Reservados todos os dereitos. Queda prohibida a duplicación total ou parcial desta obra, en calquera forma ou por calquera medio (electrónico, mecánico, gravación, fotocopia ou outros) sen consentimento expreso por escrito dos autores.

3

ÍNDICE

1. Datos descritivos da materia .................................................................... 4

2. Obxectivos e competencias ...................................................................... 6

3. Contidos ................................................................................................... 7

4. Bibliografía xeral ................................................................................... 14

5. Metodoloxía ........................................................................................... 21

6. Avaliación .............................................................................................. 23

7. Distribución e calendario ....................................................................... 24

4

1. DATOS DESCRITIVOS DA MATERIA

NOME

Socioloxía da literatura.

CÓDIGO NOS CINCO GRAOS DA FACULTADE

G5041616 (GLLE), G5051616 (GLLG), G5061616 (GLLI), G5071616 (GFC) e

G5081616 (GLLM).

TIPO DE MATERIA

Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007.

Forma parte do módulo Aplicacións teórico-comparadas: literatura, cultura e teatro

(AT-C) e, en consecuencia, tamén do Minor en Teoría da literatura e Literatura

comparada.

O Minor está configurado por dous módulos: AT-C e Os Estudos literarios na

actualidade (ELA). Advírtase que os dous módulos do Minor teñen a mesma condición

e poden ser cursados na orde que cada estudante prefira (AT-C + ELA ou ELA + AT-C).

Dentro do Minor TLLC, terá condición de módulo complementario o que se faga en

primeiro lugar; e terá condición de optativo o que se faga a continuación. En todo caso,

trátase dunha denominación convencional e intercambiábel.

No marco do módulo AT-C, a materia Socioloxía da literatura pode ser seleccionada

polos estudantes que sigan algunha das dúas vías seguintes:

• Maior Plus, con oito especializacións posíbeis: Filoloxía Clásica, Lingua e literatura españolas, Lingua e literatura galegas, Lingua e literatura inglesas,

Lingua e literatura alemás, Lingua e literatura francesas, Lingua e literatura

italianas e Lingua portuguesa e literaturas lusófonas.

• Modalidade Mixta, como módulo complementario ao que debería sumarse un dos módulos optativos sobre lingua e literatura romanesa, catalá, danesa ou

occitana.

CURSO, CUADRIMESTRE E HORARIOS

Terceiro ou cuarto cursos, dependendo da decisión de cada alumno/a. Segundo

cuadrimestre.

En relación co horario, véxase a páxina web da Facultade no apartado “Horario de

cursos”: http://www.usc.es/gl/centros/filoloxia/horario_cursos.html.

NÚMERO DE CRÉDITOS

6 ECTS, co dobre de sesións expositivas que interactivas.

http://www.usc.es/gl/centros/filoloxia/horario_cursos.html

5

REQUISITOS PREVIOS

É recomendábel ter aprobadas as materias Teoría e Crítica literarias (1º curso) e

Conceptos fundamentais de Teoría literaria e Literatura comparada (2º curso).

LINGUAS QUE SE UTILIZARÁN

O profesor impartirá a docencia en lingua galega. Nas lecturas utilizaranse tamén o

inglés, o castelán, o francés e outras linguas románicas.

A MATERIA NA TITULACIÓN

A súa función vén determinada polo carácter social do fenómeno literario, algo que foi

xa explorado con anterioridade na materia básica de segundo ano Conceptos

fundamentais de Teoría literaria e Literatura comparada e tamén no conxunto das

distintas materias sobre historia e crítica literarias que conforman os cinco graos

impartidos na Facultade.

De par do estudo desa dimensión social do literario en distintos planos (a cultura, as

institucións, o público e a lectura, o libro e outros formatos de transmisión, aspectos

económicos e de mercado, a literatura e o campo do poder), incorpórase unha mirada

pendente das relacións dos Estudos literarios e filolóxicos coas ciencias sociais —e

especificamente coa socioloxía— e coas súas metodoloxías, escolas e aplicacións a partir

do século XIX.

Igualmente, a materia propiciará a conceptualización e os métodos precisos para que o

alumnado asimile e poña en práctica as bases dunha socioloxía do texto.

PROFESORADO E TITORÍAS

Arturo Casas Vales (E, I e T, coordinador da materia)

Facultade de Filoloxía

Burgo das Nacións – Campus Norte

15782 Santiago de Compostela

Gabinete: 435. Teléfono: 881811870.

Correo electrónico: arturo.casas@usc.es.

Páxina web académica: http://webspersoais.usc.es/persoais/arturo.casas.

Titorías: Figuran no horario oficial do profesor para o curso 2019-2020. De se producir

algunha modificación esta será anunciada no mesmo lugar. As horas de titoría marcadas

corresponden ás que o profesor atende no seu gabinete, preferibelmente tras cita previa a

fin de evitar esperas inconvenientes no corredor. No que respecta ás titorías colectivas,

véxase o indicado no apartado sétimo desta Guía.

mailto:arturo.casas@usc.eshttp://webspersoais.usc.es/persoais/arturo.casas

6

2. OBXECTIVOS E COMPETENCIAS

OBXECTIVOS

Por se tratar dunha materia situada na segunda metade do Grao, o alumnado chega a ela

con algúns coñecementos referidos á perspectiva sociolóxica, así como cunha formación

básica sobre as principais correntes de estudo da literatura en tanto fenómeno social. Entre

os obxectivos específicos que se apoiarán neses fundamentos cabe salientar os seguintes:

1) Presentar un esquema diacrónico da emerxencia e consolidación da socioloxía na

esfera das ciencias sociais e outro complementario sobre as investigacións sociolóxicas

da cultura e da literatura.

2) Determinar os posíbeis obxectos de estudo sociolóxico no espazo disciplinar dos

Estudos literarios.

3) Considerar as dialécticas entre o individual e o social e entre autonomía e

heteronomía da produción cultural, artística e literaria.

4) Reflexionar sobre o tratamento de tales dialécticas por parte das disciplinas

enmarcadas nos Estudos literarios e desde as diversas epistemoloxías en xogo.

5) Fornecer os coñecementos teórico-críticos necesarios para entender e analizar a

dimensión social dos discursos/prácticas literarios e espectaculares e a súa

correspondencia coas estruturas e os modelos sociais e culturais.

6) Deseñar unha sistematización conceptual que permita profundizar no estudo da

representación literaria da realidade social e económica, en particular nas sociedades

complexas da modernidade e da globalización posmoderna.

7) Achegar métodos científicos, capacidade analítica e aplicacións de diversa

procedencia metodolóxica para situar o feito literario e os seus efectos nas coordenadas

históricas, culturais, sociais, económicas e de xénero que lle son propias.

8) Analizar as condicións institucionais, políticas, ideolóxicas e identitarias da literatura

en tanto discurso social.

COMPETENCIAS

1) Correlacionar os conceptos fundamentais das ciencias sociais na súa proxección

sobre os campos cultural e literario.

2) Entender os obxectivos, posibilidades e métodos da socioloxía da literatura e as súas

relacións con outros saberes disciplinares integrados como Estudos literarios.

3) Aplicar con sentido crítico a rede conceptual asimilada sobre calquera serie textual,

pertencente ou non á tradición lingüístico-cultural na que o estudante se estea a formar de

forma preferente.

4) Analizar e interpretar con fundamento sociolóxico os discursos e os imaxinarios

sociais, as políticas culturais e as distintas axencialidades que participan no campo

literario.

5) Profundizar na autorreflexión como suxeitos lectores, sociais, culturais, políticos e

académicos.

7

3. CONTIDOS

A materia Socioloxía da literatura comprende os seis temas seguintes:

1. A investigación social e os paradigmas sociolóxicos. 2. Obxectos de estudo da socioloxía cultural e da socioloxía da literatura. 3. Suxeitos e prácticas no espazo público. 4. A institución literaria. 5. Socioloxía do texto. 6. O campo literario.

Nas páxinas seguintes preséntase cada un destes temas mediante unha breve descrición,

a organización interna das súas epígrafes e unha mínima selección bibliográfica,

específica para cada tema.

8

1. A investigación social e os paradigmas sociolóxicos

O primeiro tema funciona como introdución ás ciencias sociais e á socioloxía.

Aténdense aspectos epistemolóxicos e outros referidos aos métodos de investigación

sociolóxica. Ademais, preséntanse o desenvolvemento histórico da disciplina, partindo

de Marx, Durkheim e Weber, e as súas conexións con outras ciencias sociais, con especial

atención á súa situación actual. Así mesmo, este é o lugar no que se delimitan os axentes

e grupos que protagonizan a realidade social e os seus conflitos.

1.1. As ciencias sociais e a socioloxía. Relacións cos estudos culturais, artísticos e

literarios.

1.2. Os obxectos de estudo na socioloxía. Métodos cuantitativos e cualitativos na

investigación sociolóxica.

1.3. Paradigmas sociolóxicos.

Bibliografía fundamental recomendada1

Adorno, Theodor W. (2001), “Sociedad”, en Epistemología y ciencias sociales, Madrid,

Cátedra e Universitat de València, 9-18.

Altamirano, Carlos, e Beatriz Sarlo (1980), Conceptos de sociología literaria, Buenos

Aires, Centro Editor de América Latina, 153 pp.

Bruce, Steve (2000), “Social Constructions”, en Sociology: A Very Short Introduction,

Oxford, Oxford University Press, 18-45.

Delamont, Sara (2003), “A Critique of the Orthodox Histories of Sociology”, en

Feminist Sociology, Londres, SAGE, 155-159.

Elias, Norbert (1999), “Introducción” a Sociología fundamental, Barcelona, Gedisa, 13-

36.

Lamo de Espinosa, Emilio (2003), “¿Para qué la ciencia social?”, en Salvador Giner

(coord.), Teoría sociológica moderna, Barcelona, Ariel, 25-42.

Martuccelli, Danilo (2006), “Sociología y postura crítica”, en B. Lahire. (dir.), ¿Para qué

sirve la sociología? Buenos Aires, Siglo XXI Editores Argentina, 157-174.

Santos, Boaventura de Sousa (2002), “Por que é tão difícil construir uma teoria crítica?”,

en A crítica da razão indolente: Contra o desperdício da experiência, 4ª ed., São Paulo,

Cortez Editora, 23-37.

1 O profesor irá sinalando a medida que avance o curso as referencias bibliográficas de lectura obrigada

para cada un dos temas. É moi recomendábel a lectura completa, xa nas primeiras semanas, do libro de

Altamirano e Sarlo que se recolle nesta primeira relación.

9

2. Obxectos de estudo da socioloxía cultural e da socioloxía da literatura

Este tema entra directamente no espazo da socioloxía da literatura. Faino indagando

sobre todo nas relacións existentes con outras disciplinas e na súa propia emerxencia

como dominio autónomo de investigación, con precedentes importantes xa a comezos do

século XIX. Resulta inasumíbel o trazado dunha especie de historia da disciplina pero si

cabe perfilar unha cartografía conceptual e de tendencias analíticas e metodolóxicas que

constituirá un bo fundamento para os temas seguintes.

2.1. Antropoloxía e socioloxía cultural.

2.2. Análise cultural, análise crítica do discurso e socioloxía literaria.

2.3. A cultura como sistema. Cultura, literatura e sociedade.

2.4. Constitución histórica da socioloxía da literatura como disciplina. Converxencias

coas ciencias políticas e económicas e co materialismo cultural.

2.5. Conceptos, obxectivos e escolas na socioloxía da literatura.

Bibliografía fundamental recomendada

Alexander, Jeffrey C., e Philip Smith (2000), “¿Sociología cultural o sociología de la

cultura? Hacia un programa fuerte para la segunda tentativa de la sociología”, en

Jeffrey C. Alexander, Sociología cultural. Formas de clasificación en las sociedades

complejas, Barcelona, Anthropos e Facultad Latinoamericana de Ciencias Sociales,

37-54.

Bourdieu, Pierre, (2003), “Sobre el poder simbólico” en Intelectuales, política y poder,

Buenos Aires, Eudeba, 65-73.

Ariño Villaroya, Antonio (2003), “Sociología de la cultura”, en Salvador Giner

(coord.), Teoría sociológica moderna, Barcelona, Ariel, 295-331.

Harris, Marvin (2000), “Holismo”, en Teorías sobre la cultura en la era posmoderna,

Barcelona, Crítica, 133-139.

Weber, Max (1973), “Estudios críticos sobre la lógica de las ciencias de la cultura

(1906)”, en Ensayos sobre metodología sociológica, Buenos Aires, Amorrortu, 102-

174.

Wodak, Ruth (2001), “What CDA Is About — A Summary of Its History, Important

Concepts and Its Developments”, en Ruth Wodak e Michael Meyer (eds.), Methods

of Critical Discourse Analysis, Londres, SAGE, 1-13.

10

3. Suxeitos e prácticas no espazo público

A literatura é un feito social situado asemade nos espazos da intimidade e da

publicidade. A noción de espazo público foi desenvolvida ao longo do século XX desde

ángulos non sempre coincidentes por pensadores como Arendt, Luhmann, Habermas e

Chartier, entre outros. Desde unha perspectiva sociolóxica faise preciso describir e

entender as prácticas literarias e os seus suxeitos, así como os condicionantes que inciden

nunhas e noutros. De aí a entidade da noción de “ideoloxía”, que neste tema converxerá

coa atención á figura do intelectual e á intervención social desenvolvida polos

investigadores do espazo público a través do seu propio labor de obxectivación e análise.

3.1. Debates sobre a noción de espazo público.

3.2. Crítica e opinión pública. A ideoloxía e o literario.

3.3. A figura do intelectual e os movementos sociais. Do intelectual orgánico ao

intelectual colectivo.

3.4. Investigar é actuar. O investigador como axente no espazo público.

Bibliografía fundamental recomendada

Blesa, Túa (2015), “Maurice Blanchot y la cuestión de los intelectuales”, en A. Martí

Monterde e B. Padró Nieto, Qui acusa? Figures del inteŀlectual europeu, Barcelona,

Universitat de Barcelona, 337-355.

Bourdieu, Pierre (2003), “Campo del poder, campo intelectual y habitus de clase”, en

Intelectuales, política y poder, Buenos Aires, Eudeba, 23-42.

Bourdieu, Pierre (2006), Autoanálisis de un sociólogo, Barcelona, Anagrama, 2006.

154 pp.

González-Millán, Xoán (2000), “Os espacios públicos” e “A sociedade civil”, en

Resistencia cultural e diferencia histórica. A experiencia da subalternidade, Santiago

de Compostela, Sotelo Blanco, 63-104.

Elias, Norbert (1990), “Compromiso y distanciamiento”, en Compromiso y

distanciamiento. Ensayos de sociología del conocimiento, ed. M. Schröter, Barcelona,

Península,11-60.

Luhmann, Niklas (1990), Sociedad y sistema: la ambición de la teoría. Barcelona, Paidós

e Universitat Autònoma de Barcelona, 144 pp.

Rabotnikof, Nora (2005), “El espacio público como expresión de la sociedad ilustrada:

Jürgen Habermas”, en En busca de un lugar común. El espacio público en la teoría

política contemporánea, México D. F., Universidad Nacional Autónoma de México,

165-218.

Sapiro, Gisèle (2007), “Pour une approche sociologique des relations entre littérature et

idéologie”, COnTEXTES: 2. http://contextes.revues.org/165 [Consulta: 09/06/2014].

Torres Feijó, Elias (2002), “Como sair do cerco: a legitimaçom galeguista da literatura

galega por Carvalho Calero e a génese da sua centralidade no campo da crítica

literária”, en T. López e F. Salinas (eds.), Actas do Simposio Ricardo Carvalho Calero

"Memoria do Século", A Coruña: Universidade da Coruña e AS-PG, 31-66. Accesíbel

en http://www.grupogalabra.com/images/stories/pdf/elias /Como_sair_do_cerco.pdf

[Consulta: 09/06/2014].

http://contextes.revues.org/165http://www.grupogalabra.com/images/stories/pdf/elias%20/Como_sair_do_cerco.pdf

11

4. A institución literaria

Neste tema abórdanse os aspectos institucionais do fenómeno literario e as súas

relacións coa produción, a recepción e o mercado do libro e doutros produtos culturais.

Preséntanse ademais as plataformas teórico-metodolóxicas que prestan atención

destacada a eses aspectos, desde a socioloxía do libro até a socioloxía da lectura, e

márcanse algunhas pautas para a análise dos factores e funcións implicados na

institucionalización da literatura: o ensino, as academias, as industrias culturais e

editoriais, os medios de comunicación, as redes sociais, a historia literaria, as identidades

e os imaxinarios sociais, o gusto, a reprodución social, a hexemonía, as transferencias e

outros.

4.1. Produción, mediación e mercado. A socioloxía empírica da literatura e as teorías

empírico-sistémicas.

4.2. Socioloxía da lectura e da recepción.

4.3. O ensino da literatura.

4.4. A institucionalización da literatura.

Bibliografía fundamental recomendada

Aron, Paul, e Alain Viala (2005), L’Enseignement littéraire, París, Presses

Universitaires de France, 128 pp.

Chicharro, Antonio (2011), “Sociología de la recepción y la lectura (aspectos

introductorios)”. En P. Aullón de Haro e M. D. Abascal (eds.), Teoría de la lectura,

Málaga, Universidad de Málaga, 289-308.

Dirkx, Paul (2000), “Le texte dans le social”, en Sociologie de la littérature, París,

Armand Colin, 94-117.

Donnat, Olivier (2004), “Encuestas sobre los comportamientos de lectura. Cuestiones

de método”, en Bernard Lahire (coord.), Sociología de la lectura. Del consumo

cultural a las formas de la experiencia literaria, Barcelona, Gedisa, 59-83.

Dubois, Jacques (2005), “Vers une théorie de l’institution littéraire”, en L’Institution de

la littérature, Loverval, Éditions Labor, 29-55.

Escarpit, Robert (1974), “Éxito y supervivencia literarios”, en R. Escarpit, et al., Hacia

una sociología del hecho literario, Madrid, Edicusa, 133-164.

González-Millán, Xoán (1994), “Os procesos institucionais”, en Literatura e sociedade

en Galicia (1975-1990), Vigo, Edicións Xerais, 23-62.

López-Iglésias Samartim, Roberto (2010), “Défices projetivos e estratégias de

planificação cultural no campo editorial dum sistema periférico (Galiza: 1968-1978)”,

en M. A. Tavares Maleval e L. Tato Fontaíña (eds.), Estudos Galego-Brasileiros 4.

Língua, Literatura, Identidade, 255-276. Accesíbel en

http://www.poesiagalega.org/uploads/media/samartim_2010_planificacion.pdf

[Consulta: 09/06/2014].

Sapiro, Gisèle (2014), “Sociologie de la réception”, cap. IV do volume La Sociologie

de la littérature, París: La Découverte, 2014, 85-106.

http://www.poesiagalega.org/uploads/media/samartim_2010_planificacion.pdf

12

5. Socioloxía do texto

Constitúe xa unha especie de tradición nos estudos sociolóxico-literarios a

diferenciación entre dúas perspectivas complementarias que conducen respectivamente á

investigación sobre o papel que xogan os textos / discursos no mundo social (“o texto no

mundo”) e á investigación do mundo social tal como aparece proxectado ou representado

nos textos (“o mundo no texto”). A primeira perspectiva atendeuse no tema anterior e

reaparecerá no derradeiro desta programación. A segunda é a que agora corresponde

enfocar, sendo moi amplas as súas posíbeis aplicacións, pois van desde os problemas

típicos das primeiras propostas marxistas relativos aos modos da conciencia social e á

socioloxía das formas e os xéneros literarios até, por exemplo, os desenvolvementos do

estruturalismo xenético e a sociocrítica.

5.1. O marxismo e a socioloxía da literatura.

5.2. Estética, poética e socioloxía en Bakhtin.

5.3. A Escola de Fráncfort e a teoría crítica hoxe.

5.4. Os xéneros literarios en perspectiva sociolóxica.

5.5. A sociocrítica.

Bibliografía fundamental recomendada

Amoretti Hurtado, María (2003), “Sociocriticismo: Institucionalidad e historia de un

cuerpo teórico en formación”, Revista de Filología y Lingüística de la Universidad

de Costa Rica: XXIX (1), 7-30. Accesíbel en http://www.latindex.ucr.ac.cr/filologia-

29-1/rfl-29-1-1.pdf. [Acceso: 09/06/2014].

Bajtin, M. (P.N. Medvedev) (1994), “Objeto y tareas de los estudios literarios

marxistas”, en El método formal en los estudios literarios. Introducción crítica a una

poética sociológica, Madrid, Alianza, 41-86.

Benjamin, Walter (1987), “¿Qué es el teatro épico? (Primera versión) Un estudio sobre

Brecht”, en Tentativas sobre Brecht. Iluminaciones 3, Madrid, Taurus, 15-29.

Chicharro, Antonio (1994), “La Teoría de la Crítica sociológica”, en P. Aullón de Haro

(ed.), Teoría de la crítica literaria, Madrid, Trotta, 387-453.

Cros, Edmond (2003), “El texto cultural: Viridiana, de Luis Buñuel (1961)”, en La

sociocrítica, Madrid, Arco Libros, 181-196.

Goldmann, Lucien (1964), “Introduction aux problèmes d’une sociologie du roman”,

en Pour une sociologie du roman, París, Gallimard, 21-57.

Jarque, Vicente (1997), “Benjamin, crítico literario”, En V. Jarque (ed.), Modelos de

crítica: la escuela de Frankfurt, Teoría / Crítica: 4, 91-112.

Sánchez-Mesa Martínez, Domingo (1996), “Una teoría en expansión: la poética social

dialógica del Círculo de Bajtín”, en A. Sánchez Trigueros (dir.), Sociología de la

literatura, Madrid, Síntesis, 191-214.

Sayre, Robert (2011), “L’Incidence du social sur le texte II: Dimensions textuelles”, en

La Sociologie de la littérature. Histoire, problématique, synthèse critique, París,

L’Harmattan, 175-230.

Zima, Pierre V. (2009), “Notions sociologiques fondamentales” e “Vers une sociologie

du texte”, en Manuel de sociocritique, 2ª ed., París, L’Harmattan, 13-29 e 117-185.

http://www.latindex.ucr.ac.cr/filologia-29-1/rfl-29-1-1.pdfhttp://www.latindex.ucr.ac.cr/filologia-29-1/rfl-29-1-1.pdf

13

6. O campo literario

O derradeiro tema dedícase íntegramente á teoría dos campos sociais de Pierre Bourdieu

e á súa concreción como socioloxía do campo literario. Certamente, isto presupón ter moi

presentes a evolución da socioloxía en xeral e tamén da socioloxía da arte e da literatura

no derradeiro terzo do século XX, así como as relevantes liñas de continuidade, debate e

aplicación do pensamento bourdiano no espazo dos estudos literarios, moi dinámicas na

actualidade. Alén dunha profundización no eido conceptual e no metodolóxico,

atenderase aquí a comprensión por Bourdieu do oficio de sociólogo e todo o que xira en

torno á proposta dunha socioloxía reflexiva. Á vez, serán obxecto de análise algunhas

aplicacións no terreo da historiografía literaria e as relacións literarias internacionais.

6.1. Bourdieu e a socioloxía: método e programa de investigación.

6.2. Habitus, capital cultural e bases sociais do gusto.

6.3. Para unha ciencia da produción cultural e literaria.

6.4. Campo literario e nación. Aplicacións supranacionais da teoría do campo literario.

6.5. Alternativas críticas a Bourdieu.

Bibliografía fundamental recomendada

Bourdieu, Pierre (1995), “El punto de vista del autor. Algunas propiedades generales

de los campos de producción cultural”, en Las reglas del arte. Génesis y estructura

del campo literario, Barcelona, Anagrama, 318-416.

Bourdieu, Pierre (2004). O campo literario. Ames: Laiovento. Introdución de C. Pérez

Varela, 136 pp.

Bourdieu, Pierre, e Loïc Wacquant (2005), “La lógica de los campos”, en Una

invitación a la sociología reflexiva, Buenos Aires, Siglo Veintiuno Editores

Argentina, 147-172.

Figueroa, Antón (2010). “Campo de produción ideolóxico e campo literario”, en

Ideoloxía e autonomía no campo literario galego, Ames, Laiovento, 53-112.

Gutiérrez, Alicia B. (2002), “Conceptos y temas mayores”, en Las prácticas sociales.

Una introducción a Pierre Bourdieu, Ciempozuelos, Tierradenadie Ediciones, 9-29.

Heinich, Nathalie (2007), “L’Ordre du culturel: entre art et cultures”, en Pourquoi

Bourdieu, París, Gallimard, 107-137.

Jurt, Joseph (2007), “Préface: Champ littéraire et nation”, en J. Jurt (ed.), Champ

littéraire et nation, Friburgo, Frankreich-Zentrum, 9-33.

Lahire, Bernard (2005), “Campo, fuera de campo, contracampo”, en B. Lahire (dir.), El

trabajo sociológico de Pierre Bourdieu. Deudas y críticas, Buenos Aires, Siglo

Veintiniuno Editores Argentina, 29-69.

Thumerel, Fabrice (2002), “Une nouvelle approche historiographique”, en Le Champ

littéraire français au XXe siècle. Éléments pour une sociologie de la littérature, París,

Armand Colin, 51-70.

Viart, Dominique (2010), “«L’Illusion biographique» ou Bourdieu après la bataille?”,

en Jean-Pierre Martin (dir.), Bourdieu et la littérature. Suivi d’un entretien avec Pierre

Bourdieu, Nantes, Éditions Cécile Defaut, 207-235.

14

4. BIBLIOGRAFÍA XERAL

DICIONARIOS E GLOSARIOS

ALTAMIRANO, C. (dir.), Términos críticos de sociología de la cultura, Buenos

Aires, Paidós, 2002.

ALTAMIRANO, C., e B. SARLO, Conceptos de sociología literaria, Buenos Aires,

Centro Editor de América Latina, 1980.

GINER, S., E. LAMO DE ESPINOSA e C. TORRES (eds.), Diccionario de

Sociología, Madrid, Alianza, 1998.

PAYNE, M. (ed.), A Dictionary of Cultural and Critical Theory, Oxford, Blackwell,

2000.

SCOTT, J., e G. MARSHALL (eds.), Dictionary of Sociology, 3ª ed., Oxford, Oxford

U.P., 2009.

TEIXEIRA COELHO, Dicionário crítico de política cultural, São Paulo,

Iluminuras, 2004.

WILLIAMS, R., Palabras clave. Un vocabulario de la cultura y la sociedad, edición

revisada e ampliada, Buenos Aires, Nueva Visión, 2003.

REPOSITORIOS DIXITAIS E OUTROS RECURSOS TELEMÁTICOS

ANGENOT, M., Marc Angenot, http://marcangenot.com. [Consulta: 09/06/2017].

BARRABAND, M., et al. (eds.), Gremlin. Groupe de Recherche sur les Médiations

Littéraires et les Institutions. http://www.legremlin.org. [Consulta: 09/06/2017].

BENSCHOP, A. (ed.), SocioSite. Social Science Information System, Ámsterdam,

Universiteit van Amsterdam, 1996. http://www.sociosite.net. [Consulta:

09/06/2017].

CARVALHO, F. (ed.), ANPOCS. Portal das Ciências Sociais Brasileiras, São

Paulo. http://www.anpocs.org/portal. [Consulta: 09/06/2017].

GLINOER, A. (ed.), Socius. Ressources sur le littéraire et le social, Sherbrooke.

http://ressources-socius.info. [Consulta: 09/06/2017].

GUITIÁN GALÁN, M. (ed.), Teoría sociológica para todos. Repositorio digital,

México, UNAM. http://132.248.132.82/teoriasociologicaparatodos. [Consulta:

09/06/2017].

IRANZO, J. M. (coord.), PURESOC. Publicaciones y Recursos de Sociología y

Ciencias Afines, Pamplona, Universidad Pública de Navarra, 2003.

http://www.unavarra.es/puresoc. [Consulta: 09/06/2017].

MERCKLÉ, P. (dir.), Bibliothèque idéale des sciences sociales, Lyon.

http://books.openedition.org/enseditions/177. [Consulta: 09/06/2017].

SOCIOCRÍTICA. ORG, http://www.sociocritica.org. [Consulta: 09/06/2017].

TREMBLAY, J.-M. (dir.), Les Classiques des Sciences Sociales, Chicoutimi-

Saguenay, Université du Québec à Chicoutimi. http://classiques.uqac.ca. [Consulta:

09/06/2017].

http://marcangenot.com/http://www.legremlin.org/http://www.sociosite.net/http://www.anpocs.org/portalhttp://ressources-socius.info/http://132.248.132.82/teoriasociologicaparatodoshttp://www.unavarra.es/puresochttp://books.openedition.org/enseditions/177http://www.sociocritica.org/http://classiques.uqac.ca/

15

BIBLIOGRAFÍA BÁSICA

ADORNO, Th. W., Epistemología y ciencias sociales, Madrid, Cátedra e Universitat

de València, 2001.

ARON, P., e A. VIALA, Sociologie de la littérature, París, Presses Universitaires de

France, 2006.

BAJTIN, M. (P.N. Medvedev), El método formal en los estudios literarios.

Introducción crítica a una poética sociológica, Madrid, Alianza, 1994.

BAJTIN, M. (V. N. Voloshinov), El marxismo y la filosofía del lenguaje. Los

principales problemas del método sociológico en la ciencia del lenguaje, Madrid,

Alianza, 1992.

BENJAMIN, W., Sobre arte, técnica, linguagem e política, introdución de Th. W.

Adorno, Lisboa, Relógio d’Água Editores, 1992.

BERIAIN, J., e J. L. ITURRATE (eds.), Para comprender la teoría sociológica, 2ª

ed., Estella, Editorial Verbo Divino, 2008.

BOURDIEU, P., Las reglas del arte. Génesis y estructura del campo literario,

Barcelona, Anagrama, 1995.

BOURDIEU, P., Intelectuales, política y poder, Buenos Aires, Eudeba, 2003.

BOURDIEU, P., O campo literario, Ames, Laiovento, 2004.

BOURDIEU, P., e L. WACQUANT, Una invitación a la sociología reflexiva,

Buenos Aires, Siglo Veintiuno Editores Argentina, 2005.

CHICHARRO, A., “La Teoría de la Crítica sociológica”, en P. Aullón de Haro (ed.),

Teoría de la crítica literaria, Madrid, Trotta, 1994, 387-453.

CHICHARRO, A., El corazón periférico. Sobre el estudio de literatura y sociedad,

Granada, Universidad de Granada, 2005.

CHICHARRO, A., e F. LINARES ALÉS (eds.), Sociocrítica e interdisciplinariedad,

Granada, Instituto Internacional de Sociocrítica & Ediciones Dauro, 2010.

Accesíbel en http://sociocritica.org/wp-

content/uploads/2012/05/SOCIOCRITICA-E-INTERDISCIPLINARIEDAD.pdf.

[Consulta: 09/06/2014].

CROS, E., La sociocrítica, Madrid, Arco Libros, 2003.

DELAMONT, S., Feminist Sociology, Londres, SAGE, 2003.

DIRKX, P., Sociologie de la littérature, París, Armand Colin, 2000.

DUBOIS, J., L’Institution de la littérature, Loverval, Éditions Labor, 2005.

EAGLETON, T., Walter Benjamin o Hacia una crítica revolucionaria, Madrid,

Cátedra, 1998.

ELIAS, N., Sociología fundamental, Barcelona, Gedisa, 1999.

ELLIOT, A. (ed.), The Routledge Companion to Social Theory, Londres, Routledge,

2010.

ESCARPIT, R., Sociología de la literatura, Barcelona, Oikus-Tau, 1971.

EVEN-ZOHAR, I., Ideational Labor and the Production of Social Energy:

Intellectuals, Idea Makers and Culture Entrepreneurs, Tel Aviv, Unit of Culture

Research - Tel Aviv University, 2010. Accesíbel en http://www.tau.ac.il/-

~itamarez/works/books/ez-Intellectual_Labor.pdf. [Consulta: 09/06/2014].

FIGUEROA, A., Ideoloxía e autonomía no campo literario galego, Ames,

Laiovento, 2010.

GINER, S. (coord.), Teoría sociológica moderna, Barcelona, Ariel, 2003.

http://sociocritica.org/wp-content/uploads/2012/05/SOCIOCRITICA-E-INTERDISCIPLINARIEDAD.pdfhttp://sociocritica.org/wp-content/uploads/2012/05/SOCIOCRITICA-E-INTERDISCIPLINARIEDAD.pdfhttp://www.tau.ac.il/-~itamarez/works/books/ez-Intellectual_Labor.pdfhttp://www.tau.ac.il/-~itamarez/works/books/ez-Intellectual_Labor.pdf

16

GONZÁLEZ-MILLÁN, X. Literatura e sociedade en Galicia (1975-1990), Vigo,

Edicións Xerais, 1994.

GONZÁLEZ-MILLÁN, X., Resistencia cultural e diferencia histórica. A

experiencia da subalternidade, Santiago de Compostela, Sotelo Blanco, 2000.

GUTIÉRREZ, A. B., Las prácticas sociales. Una introducción a Pierre Bourdieu,

Ciempozuelos, Tierradenadie Ediciones, 2002.

HABERMAS, J., Historia y crítica de la opinión pública. La transformación

estructural de la vida pública, 4ª ed., Barcelona, Gustavo Gili, 1994.

HEINICH, N., La sociología del arte, Buenos Aires, Nueva Visión, 2002.

JAMESON, F., Teoría de la postmodernidad, 3ª ed., Madrid, Trotta, 2001.

LAHIRE, B. (coord.), Sociología de la lectura. Del consumo cultural a las formas

de la experiencia literaria, Barcelona, Gedisa, 2004

LAHIRE, B. (dir.), El trabajo sociológico de Pierre Bourdieu. Deudas y críticas,

Buenos Aires, Siglo Veintiuno Editores Argentina, 2005.

LUKÁCS, G., Sociología de la literatura, edición de P. Ludz, Madrid, Península,

1966.

LUHMANN, N., Sociedad y sistema: la ambición de la teoría. Barcelona, Paidós e

Universitat Autònoma de Barcelona, 1990.

MALCUZYNSKI, M.-P. (ed.), Sociocríticas. Prácticas textuales / Cultura de

fronteras, Ámsterdam, Rodopi, 1991.

MARTIN, J.-P. (dir.), Bourdieu et la littérature. Suivi d’un entretien avec Pierre

Bourdieu, Nantes, Éditions Cécile Defaut, 2010.

SÁNCHEZ TRIGUEROS, A. (dir.), Sociología de la literatura, Madrid, Síntesis,

1996.

SAPIRO, G., La Sociologie de la littérature. París: La Découverte, 2014.

SAYRE, R., La Sociologie de la littérature. Histoire, problématique, synthèse

critique, París, L’Harmattan, 2011.

VIALA, A., Naissance de l’écrivain. Sociologie de la littérature à l’âge classique,

París, Éditions de Minuit, 1985.

ZIMA, P. V., Manuel de sociocritique, 2ª ed., París, L’Harmattan, 2009.

BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA

ADORNO, Th. W., Notas sobre literatura, ed. R. Tiedemann, Obra Completa, vol.

11, Tres Cantos, Akal, 2003.

ALEXANDER, J. C., Sociología cultural. Formas de clasificación en las sociedades

complejas, Barcelona, Anthropos e Facultad Latinoamericana de Ciencias Sociales,

2000.

ALONSO, L. E., et al. (eds.), Pierre Bourdieu, las herramientas del sociólogo,

Madrid, Fundamentos, 2004.

ALTHUSSER, L., et al., Literatura y sociedad, Buenos Aires, Tiempo

Contemporáneo, 1974.

ALTHUSSER, L., et al., Para una crítica del fetichismo literario, ant. J. M. Azpitarte

Almagro, Madrid, Akal, 1975.

ARIÑO, A., Sociología de la cultura. La constitución simbólica de la sociedad,

Barcelona, Ariel, 1997.

ARIÑO VILLARROYA, A. (ed.), Las encrucijadas de la diversidad cultural,

Madrid, Centro de Investigaciones Sociológicas, 2005.

17

ARON, P., e A. VIALA, L’Enseignement littéraire, París, Presses Universitaires de

France, 2005.

BÉRA, M., e Y. LAMY, Sociologie de la culture, 3ª ed., París, Armand Colin, 2011.

BIRON, M., e P. POPOVIC (eds.), Sociocritique de la poésie, en Études Françaises,

27 (1), 1991.

BLESA, T., “Maurice Blanchot y la cuestión de los intelectuales”, en A. Martí

Monterde e B. Padró Nieto, Qui acusa? Figures del inteŀlectual europeu, Barcelona,

Universitat de Barcelona, 2015, 337-355.

BOSCHETTI, A., La Poésie partout. Apollinaire, homme-époque (1898-1918), París,

Éditions du Seuil, 2001.

BOSCHETTI, A. (dir.), L’Espace culturel transnational, París, Nouveau Monde,

2010.

BOURDIEU, P., La distinción. Criterio y bases sociales del gusto, 3ª ed., Madrid,

Taurus, 2006.

BOURDIEU, P., Autoanálisis de un sociólogo, Barcelona, Anagrama, 2006.

CALHOUN, C. (ed.), Social Theory and the Politics of Identity, Oxford, Blackwell,

1994.

CANDIDO, A., Literatura e sociedade, 9 ª ed., Rio de Janeiro, Ouro sobre Azul,

2006.

CARRETERO PASÍN, Á. E., Pouvoir et imaginaires sociaux. La légitimation de

l’ordre social dans les sociétés postmodernes, París, L’Harmattan, 2006.

CASTRO NOGUEIRA, L., et al., Metodología de las ciencias sociales. Una

introducción crítica, Madrid, Tecnos, 2005.

CHAMPAGNE, P., L. PINTO e G. SAPIRO (dirs.), Pierre Bourdieu, sociólogo,

Buenos Aires, Nueva Visión, 2007.

CHARTIER, R., e H.-J. MARTIN, Histoire de l’édition française, 4 vols., París,

Promodis, 1983-1986.

CHICHARRO, Antonio, “Un balance de la teoría y crítica literaria sociológica en

España hasta los años novísimos”, en Para una historia del pensamiento literario

en España, Madrid, Consejo Superior de Investigaciones Científicas, 2004, 95-111.

CHICHARRO, A., “Sociología de la recepción y la lectura (aspectos

introductorios)”. En P. Aullón de Haro e M. D. Abascal (eds.), Teoría de la lectura,

Málaga, Universidad de Málaga, 2011, 289-308.

CROS, E., “Sociología de la literatura”, en M. Angenot et al. (dirs.), Teoría literaria,

Madrid, Siglo Veintiuno, 145-171.

DELDIME, R. (ed.), 1èr Congrès Mondial de Sociologie du Théâtre: Roma 27-28-

29 juin 1986: Actes, Roma, Bulzoni, 1988.

EAGLETON, T., La idea de cultura. Una mirada política sobre los conflictos

culturales, Barcelona, Paidós, 2001.

EAGLETON, T., La estética como ideología, presentación de R. del Castillo e G.

Cano, 2ª ed., Madrid, Trotta, 2011.

ESCARPIT, R., et al., Hacia una sociología del hecho literario, Madrid, Edicusa,

1974.

EVEN-ZOHAR, I., Papers in Culture Research, Tel Aviv, Unit of Culture Research

- Tel Aviv University, 2010. Accesíbel en http://www.tau.ac.il/-

~itamarez/works/books/EZ-CR-2005_2010.pdf. [Consulta: 09/06/2014].

FABRE, G., Pour une sociologie du procès littéraire. De Goldmann à Barthes en

passant par Bakhtine, París, L’Harmattan, 2001.

http://www.tau.ac.il/-~itamarez/works/books/EZ-CR-2005_2010.pdfhttp://www.tau.ac.il/-~itamarez/works/books/EZ-CR-2005_2010.pdf

18

FERRERAS, J. I., Fundamentos de sociología de la literatura, Madrid, Cátedra,

1980.

FIGUEROA, A., Nación, literatura, identidade. Comunicación literaria e campos

sociais en Galicia, Vigo, Xerais, 2001.

FURIÓ, V., Sociología del arte, Madrid, Cátedra, 2000.

GALLAS, H. Teoría marxista de la literatura, 2ª ed., México D. F., Siglo XXI, 1977.

GARCÍA CANCLINI, N., Diferentes, desiguales y desconectados. Mapas de la

interculturalidad, Barcelona, Gedisa, 2006.

GEE, J. P., e M. HANDFORD (eds.), The Routledge Handbook of Discourse

Analysis, Londres e Nova York, Routledge, 2012.

GIDDENS, A., Sociología, 3ª ed., Madrid, Alianza Editorial, 2000.

GÓMEZ, J. J. (ed.), Crítica, tendencia y propaganda. Textos sobre arte y

comunismo, 1917-1954, Sevilla, Círculo de Cultura Socialista, 2004.

GONZÁLEZ-MILLÁN, X., A narrativa galega actual (1975-1984). Unha historia

social, Vigo, Edicións Xerais, 1996.

GRAMSCI, A., Os intelectuais e a organización da cultura, ed. X. González Gómez,

Ames, Laiovento, 2010.

HABERMAS, J., Escritos filosóficos, vol. I: Fundamentos de la sociología según la

teoría del lenguaje, Barcelona, Paidós, 2011.

HANNEMAN, R., e M. RIDDLE (2005). Introduction to Social Network Methods,

Riverside, University of California. Accesíbel en http://faculty.ucr.edu/-

~hanneman/nettext. [Consulta: 09/06/2014].

HARRIS, M., Teorías sobre la cultura en la era posmoderna, Barcelona, Crítica,

2002.

HAUSER, K., O deseño dun círculo marxista. Introdución ao pensamento de Terry

Eagleton, Santiago de Compostela, Estaleiro, 2012.

HAUSER, S., Entre modernidade e utopía. Unha introdución ao pensamento de

Fredric Jameson, Santiago de Compostela, Estaleiro, 2012.

HOOPER, K., e M. PUGA MORUXA (eds.), Contemporary Galician Cultural

Studies. Between the Local and the Global, Nova York, The Modern Language

Association of America, 2011.

JACOBS, M. D., e N. W. Hanrahan (eds.), The Blackwell Companion to the

Sociology of Culture, Oxford: Blackwell, 2005.

JARQUE, V. (ed.), Modelos de crítica: la escuela de Frankfurt, monográfico de

Teoría / Crítica: 4, 1997.

JURT, J. (ed.), Champ littéraire et nation, Friburgo, Frankreich-Zentrum,

2007.KEUNEN, B., e B. EECKHOUT (eds.), Literature and Society: The Function

of Literary Sociology in Comparative Literature, Bruxelas, Peter Lang, 2001.

KLINKENBERG, J.-M. (dir.), L'Institution littéraire, en Textyles, 15, 1998.

LAHIRE, B. (dir.), ¿Para qué sirve la sociología? Buenos Aires, Siglo XXI Editores

Argentina, 2006.

LEMIRE, M., et al. (dirs.), La Vie littéraire au Québec, 6 vols., Sainte-Foy, Presses de

l’Université Laval, 1991-2010.

LUKÁCS, G., Sociología de la literatura, 4a ed, Barcelona, Península, 1989.

MANNHEIM, K., Ensayos de sociología de la cultura, 2ª ed., Madrid, Aguilar,

1963.

MARGULIS, M., Sociología de la cultura. Conceptos y problemas, Buenos Aires,

Biblos, 2009.

http://faculty.ucr.edu/-~hanneman/nettexthttp://faculty.ucr.edu/-~hanneman/nettext

19

MARTÍN-BARBERO, J., De los medios a las mediaciones. Comunicación, cultura y

hegemonía, Barcelona, Anthropos e Universidad Autónoma Metropolitana, 2010.

MARTÍNEZ, A. T., Pierre Bourdieu. Razones y lecciones de una práctica sociológica,

Buenos Aires, Manantial, 2007.

MCKENZIE, D. F., Bibliografía y sociología de los textos, Madrid, Akal, 2005.

MORENO PESTAÑA, J. L., e F. VÁZQUEZ GARCÍA (eds.), Pierre Bourdieu y la

filosofía, Barcelona, Montesinos, 2006.

MUÑOZ, B., Modelos culturales. Teoría sociopolítica de la cultura, Barcelona,

Anthropos e Universidad Autónoma Metropolitana, 2005.

NORDMANN, C., Bourdieu / Rancière. La política entre sociología y filosofía,

Buenos Aires, Ediciones Nueva Visión, 2006.

PINTO, L., Pierre Bourdieu et la théorie du monde social, París, Éditions Albin

Michel, 2002.

RABOTNIKOF, N., En busca de un lugar común. El espacio público en la teoría

política contemporánea, México D. F., Universidad Nacional Autónoma de

México, 2005.

RAGONE, G., Introduzione alla Sociologia della letteratura. La tradizione, i testi,

le nuove teorie, Nápoles, Liguori Editore, 1996.

RANCIÈRE, P., Política de la literatura, Buenos Aires, Libros del Zorzal, 2011.

RITZER, G., Teoría sociológica contemporánea, 3ª ed., México D. F., McGraw-

Hill, 1997.

RODRÍGUEZ, F., Rosalía de Castro, estranxeira na súa patria (A persoa e a obra

de onte a hoxe), A Coruña, Asociación Socio-Pedagóxica Galega, 2011.

RODRÍGUEZ, J. C., La norma literaria, Granada, Diputación Provincial, 1984.

RODRÍGUEZ, J. C., Teoría e historia de la producción ideológica. Las primeras

literaturas burguesas, Torrejón de Ardoz, Akal, 1990.

RODRÍGUEZ, J. C., Para una teoría de la literatura (40 años de Historia), Madrid,

Marcial Pons, 2015.

RUBY, C., Rancière y lo político, Buenos Aires, Prometeo Libros, 2010.

SAID, E., Cultura e imperialismo, Barcelona, Anagrama, 1996.

SAMPEDRO, F., Ideoloxía e distorsión. Ensaio sobre o imaxinario ideolóxico,

Vigo, Edicións Xerais, 1997.

SANTOS, B. de SOUSA, El milenio huérfano. Ensayos para una nueva cultura

política, Madrid e Bogotá, Trotta e ILSA, 2005.

SANTOS, B. de SOUSA, Renovar la teoría crítica y reinventar la emancipación

social (Encuentros en Buenos Aires), Buenos Aires, CLACSO, 2006.

SAPIRO, G., “Collective Biographies and the Theory of “Literary Field”: On the

Contribution of Prosopography to the Sociology of Literature”, Skeptron

Occasional Papers, 9, 1996.

SAPIRO, G., “The Literary Field Between the State and the Market”, Poetics:

Journal of Empirical Research on Culture, the Media and the Arts, 31 (5/6), 2003,

19-41.

SENNETT, R., El declive del hombre público, Madrid, Península, 1978.

SHEVTSOVA, M., Sociology of Theater and Performance, Verona, QuiEdit, 2009.

THUMEREL, F., Le Champ littéraire français au XXe siècle. Éléments pour une

sociologie de la littérature, París, Armand Colin, 2002.

VAN REES, C. J. (ed.), Empirical Sociology of Literature and the Arts, monográfico

de Poetics, 13 (4/5), 1992.

20

WILLIAMS, R., Marxismo y literatura, Barcelona, Península, 1997.

WODAK, R., e M. MEYER (eds.), Methods of Critical Discourse Analysis, Londres,

SAGE, 2001.

ŽIŽEK, S., Ideología. Un mapa de la cuestión, Buenos Aires, Fondo de Cultura

Económica, 2004.

21

5. METODOLOXÍA

A materia ten dúas dimensións básicas, a conceptual e a analítico-aplicada. Procurarase

que exista un equilibrio entre elas tanto nas sesións expositivas a cargo do profesor como

nas sesións interactivas, nas que o alumnado deberá implicarse cunha participación

destacada mediante o traballo individual e en grupo. A concreción deste traballo e das

súas modalidades materializarase nas primeiras semanas do mes de febreiro de 2020, unha

vez coñecido o número e procedencia dos estudantes e os seus intereses específicos, e

buscando en calquera caso o acordo previo entre estes e o profesor.

Nas sesións interactivas o material de apoio incentivará unha comunicación que deberá

desenvolver as competencias relacionadas coa capacidade analítica e coas habilidades

empíricas, teórico-críticas, interpretativas e argumentativas. O profesor dedicará unha

parte destas clases á orientación xeral sobre as converxencias e diverxencias dos

conceptos e metodoloxías en xogo con outras formas de achegarse ao coñecemento do

literario nas súas dimensións cultural e social, polo que se introducirán chaves

favorecedoras do diálogo fluído con disciplinas e perspectivas non representadas

expresamente no cadro sinóptico de contidos, desde a estética á filosofía política pasando

por exemplo pola antropoloxía e a historia cultural ou pola sociolingüística.

En función do calendario académico da USC para o curso 2019-2020 prevense doce

sesións expositivas de dúas horas (os luns) e trece interactivas dunha hora, que se

desenvolverán os xoves. Habilitarase unha aula virtual que ofrecerá textos de apoio para

a preparación da materia.

Recomendacións para o estudo da materia

É importante o reforzo das capacidades lectoras e analíticas no campo do ensaio nas

súas orientacións antropolóxica, sociolóxica, ética e política. Así mesmo, o alumnado

deberá esforzarse en asimilar os conceptos fundamentais da tradición teórica sociolóxica

(partindo de Marx, Durkheim e Weber) e disporse para unha problematización de

referentes xa presentes noutras materias dos módulos do Minor Teoría da literatura e

Literatura comparada. Entre eles, por exemplo, a cultura de masas, os medios de

comunicación, as industrias culturais ou a funcionalidade social dos intelectuais.

Aconséllase en todo caso o aproveitamento das horas de titoría, momentos nos que a

aprendizaxe pode ser máis personalizada.

No aproveitamento do programa desta materia é moi estimábel unha competencia

lectora rica tanto nun sentido cuantitativo como cualitativo (multixenérica, multicultural,

multilingüística). Só deste xeito os contidos teóricos poderán ser contrastados nunha

proxección mesmo retrospectiva, que afecte ás lecturas xa realizadas por cada alumno/a

e ás que converxan no tempo co seguimento desta materia.

Así mesmo, recoméndase poñer en relación os contidos específicos da materia cos

doutras afíns, en especial as básicas Teoría e Crítica literarias e Conceptos fundamentais

de Teoría literaria e Literatura comparada e coa materia do mesmo módulo Análise

cultural.

22

Tempo de estudo e traballo persoal

Ás horas presenciais (49 h.), dedicadas ás sesións expositivas (24 h.), interactivas (13

h.), titoriais (8 h.) e de avaliación (4 h.), súmanse 99 horas non presenciais distribuídas

do seguinte modo:

• Estudo a partir das sesións expositivas, interactivas e titoriais: 24 h. (4 horas por tema).

• Realización de traballos e de actividades de diversa índole: 26 h. (4 horas e 20 minutos por tema).

• Lecturas: 36 h. (6 horas por tema).

• Preparación de probas: 15 h.

23

6. AVALIACIÓN

No contexto da lexislación vixente, a avaliación das materias impartidas pola Área

Teoría da literatura e Literatura comparada comprende, xunto coa convocatoria das

probas oficiais que cada curso efectúa o Decanato, posíbeis probas complementarias

acordadas expresamente entre profesorado e alumnado. Estas vehicularanse no

fundamental en forma de traballos individuais e/ou en grupo e exposicións orais.

Ademais, serán factores relevantes con incidencia directa na cualificación a participación

activa e continuada nas sesións expositivas e interactivas e o seguimento doutras

actividades prácticas que se consideren de especial interese formativo e académico.

Os principais elementos que se valorarán son os seguintes:

• Dominio dos contidos teóricos, das estratexias aprendidas e da práctica crítica.

• Participación nas clases expositivas, interactivas e nas titorías colectivas que se convoquen. Asistencia regular e puntualidade.

• Participación nas actividades e calidade desa participación.

• Realización e boa presentación formal de traballos escritos, así como participación continuada en debates e exposicións orais derivadas da preparación

de traballos en grupo.

• Entidade da comprensión crítica, calidade da expresión oral e escrita, orixinalidade e creatividade.

• Boa execución de prácticas por escrito e de breves exposicións orais a partir de traballos realizados en grupo.

1ª Oportunidade (maio): Un 70% da cualificación final dependerá da realización dun

exame. O outro 30% procederá da participación crítica e informada nas aulas e da

realización de tarefas diversas asignadas polo profesor. Este factor estará ligado

fundamentalmente á actividade nas sesións interactivas. Será optativa a presentación dun

traballo de curso dunhas 4.000 palabras, cuxa cualificación (entre 0 e 2 puntos) será

sumada directamente á puntuación alcanzada por exame e participación. A asistencia non

computa de seu, mais de acordo coa normativa vixente é obrigatoria. Un número de

ausencias non xustificadas superior ao 20% implicará o suspenso.

A efectos informativos, completado o calendario oficial de clases no mes de maio, o

profesor fará pública unha relación dos alumnos/as que superaron ese máximo de faltas.

En función da mesma normativa, quedan excluídos da obriga sinalada quen obteñan unha

dispensa oficial de asistencia a clase notificada ao profesor polo Decanato da Facultade.

No seu caso o exame final quedará constituído en elemento único de avaliación.

Alén do indicado, resérvase a posibilidade de ter presente así mesmo como factor de

valoración a participación en eventuais actividades complementarias (conferencias,

elaboración de enquisas ou estudos de caso, por exemplo) que sexan programadas ao

longo do período lectivo. A efectos de avaliación estas actividades computarían dentro

do 30% antes indicado.

2ª Oportunidade (xullo): Mantéñense as pautas que se acaban de concretar, así como

a proporcionalidade da nota do exame e do resto de probas.

Nota importante: Advírtese que o plaxio na realización dos traballos ou a utilización

indebida e non indicada de fontes impresas ou de Internet pode implicar o suspenso coa

cualificación máis baixa.

24

25

7. DISTRIBUCIÓN E CALENDARIO

CRONOGRAMA

O período de clases do segundo cuadrimestre abrangue do 28 de xaneiro ao 15 de maio

de 2020. A sesión interactiva do xoves 30 de xaneiro dedicarase á presentación da

materia.

TITORÍAS

As titorías constitúen un reforzo personalizado das sesións expositivas e interactivas.

Serven para profundizar nas cuestións que presentan dificultades e para ampliar sectores

que sexan do específico interese do alumno/a. Nese labor titorial o profesor terá a ocasión

de comprobar en que medida se progresa na aprendizaxe, polo que este tempo acaba

propiciando unha dimensión didáctica de axuste de disfuncións no plano individual e no

colectivo.

Cada alumno/a disporá de tres horas de titorías presenciais en grupo, que se

complementarán coas individualizadas que sexan necesarias. As titorías en grupos de dez

alumnos/as irán en horario de tarde. A previsión inicial é que se sitúen na segunda

quincena de febreiro, na primeira quincena de abril e na primeira quincena de maio. A

súa concreción será resolta de mutuo acordo entre alumnado e profesor.

EXAMES

27/05/2020 09:30 Aula C01 2º Cuadrimestre

30/06/2020 09:30 Aula C01 2º Cuadrimestre