GIPUZKOAKOHITZA

AI L

AKET

Igandean, AI Laket elkarteak drogen testak egiteko eta informazioa emateko gune bat jarriko du Tolosako inauterietan b Azken asteotan, herriko gazte lokaletan ere egin du lanketa b 2-3

Kontsumoa

eta arriskua

bereizi nahian

ErrepideakBi milioi eurorengastua du urtero Zumaia eta

Zarautz arteko N-634 errepideak

7ElkarrizketaMaika Tameron:«Bitartekoak behar ditugu,

ez dugu babeslerik»

4Ostirala

2020ko otsailaren 21aXI. urtea433. zenbakia

www.gipuzkoa.hitza.eusgipuzkoa@hitza.eus

2 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko otsailaren 21aAstekoa

Miren Garate

Kanpoan, karpa bat, mahai bate-kin. Haren gainean, substantzieiburuzko material informatiboaeta arriskuak murrizteko mate-riala: filtroak, turulo-ak, seruma,lubrifikatzaileak, preserbatiboaketa abar. Alkoholimetro batzukere bai, autoan etorri den jendeakjakin dezan zer arriskurekin gida-tuko duen. Furgonetaren ba-rruan, berriz, substantziak anali-zatzeko aukera. Alde batetik, ka-lamua, haxixa eta bestelakoeratorrien gunea; eta, bestetik, ki-mikoena, hau da, anfetamina,MDMA, kokaina eta bestelakoe-na. Itxura horixe izaten du Ai La-ket Arrisku Murrizketarako Dro-ga Erabiltzaileen Euskal Elkarte-ak jarri ohi duen informazioaemateko eta testak egiteko gune-ak. 2002an hasi zen drogen azter-ketak egiten, eta, urtez urte, herriaskotako jaien parte bihurtu dahaien gunea. Inauteriak izanik,lanez lepo ibiliko dira asteburuanere; larunbatean, Irunen eta Ber-garan egongo dira elkarteko kide-ak. Igandean, berriz, Tolosan.Euskal Herria plazan jarriko dutekarpa, gauerditik 03:00etara.Mikel Hernandez Aiertza elkar-

teko kidearen esanetan, zenbaitmotatako analisiak egiten dituztefurgoneta barruan. Alde batetik,eskuan dutena kontsumitzaileekuste duten substantzia ote denegiaztatzen dute: «Substantziakimiko bakoitzak kolore batekoedo beste bateko erreakzioa izanohi du. Horri esker, substantziahori uste dutena den zehaztu de-zakegu». Beste analisi mota ba-ten bidez, substantzia jakin batekzer faltsugarri dituen begiratzendute. Kokatestari esker, berriz,kokainaren purutasuna %50etikgorakoa edo beherakoa den ikusdezakete. Halaber, unean bertanegiten dituzten analisiez gain, la-ginak laborategira bidaltzeko au-kera ere ematen dute Ai Laket el-kartekoek. «Hala, substantziabakoitzak ehunekotan zer por-tzentaje duen esan dezakegu». Emaitzei erreparatuz gero, nor-

malean kontsumitzaileak usteduenaren eta benetan denarenartean alde handirik ez dela ego-ten azaldu du Hernandezek.

Substantziaren arabera, berriz,purutasunak gorabeherak izatendituela dio. «MDMAren kasuan,kristala bada, normalean %100izan ohi da; oso ezohikoa da fal-tsututa egotea. Pastillen kasuan,

posible da MDMA gisa saldutakohori ez hala izatea, baina hori ereez da oso ohikoa. Anfetaminarenkasuan, normala izaten da kafei-narekin faltsututa egotea...».Hurrenez hurren, marihuana,

haxixa, kokaina, anfetamina etaMDMA dira Ai Laket-eko kideekgehien aztertzen dituzten legezkanpoko substantziak. Hain zu-zen, Eusko Jaurlaritzak adikzioengainean egindako azken inkestak

ere esaten du kalamua dela EAEngehien kontsumitzen den legezkanpoko droga, eta haren atzetik,kokaina. Lehen, bi urtean behinegiten zuen txosten hori Jaurlari-tzak, baina aurrerantzean bosturtean behin egitea da asmoa,«emaitza hobeak eta zehatzago-ak lortzeko». 2017koa da orainarteko azkena, eta, besteak beste,droga bakoitza kontsumitzenhasteko adinari buruzko datuakbiltzen ditu: aurrena, alkoholariekiten diote gazteek, batez beste16,8 urterekin, eta ia adin bereantabakoari (16,9 urterekin); kala-mua erretzen 18,6 urterekin has-ten dira. Kokaina, 22 urte pasa-txorekin, eta gizonek emakume-ek baino gehiago kontsumitzendute.

Informazioaren garrantziaDrogak edozein izanda ere, Ai La-ket-ekoen mezua ez da izaten ezkontsumitzeko. «Kontsumitze-ko aukera hor dago, ez kontsumi-tzekoa dagoen bezala; baina kon-

Drogak aztergai, enpatiazJaietan jartzen duen test gunean, substantzien purutasuna, faltsutzeak eta abar aztertzen ditu Ai Laket elkarteak b Azken asteotan, inauterien atarian, Tolosako gazte lokaletan egin dute lanketa

Drogek eragindako arriskua murriztu nahian, askotariko materiala jartzen du informazio gunean Ai Laket elkarteak. AI LAKET

Zenbait motatako analisien bidez, purutasuna, faltsutzea eta abar aztertzen dituzte. AI LAKET

3GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko otsailaren 21a Astekoa

tsumitzeko hautua eginez gero,

modu kontziente batean egiteko

aholkatzen diogu jendeari. Eta

iruditzen zaigu informaziorik ez

badago zaila dela modu ardura-

tsuan kontsumitzea».

Dioenez, hain zuzen horregatik

da garrantzitsua jaietan testak

egiteko jartzen duten karpa.

«Merkatu beltzaz ari garenez, ez

dago inolako kalitate kontrolik;

askotan, saltzailearen helburua

irabaziak handitzea izaten da, eta

erabiltzailearen interesak biga-

rren mailan geratzen dira». Adie-

razi du substantziaren faltsutze-

ak, purutasunak eta bestelako

ezaugarri batzuek asko aldatzen

dutela drogaren eragina. «Adibi-

dez, erabiltzaileak ez badaki zer

purutasun duen substantziak,

arrisku handiagoa du gaindosi

bat izateko». Merkatuan zer dro-

ga berri dabiltzan ikusteko ere ba-

lio du egitasmoak. «Kimikariak

zenbait substantzia ari dira sor-

tzen etengabe, fiskalizaziotik ihes

egiteko. Normalean, gainera, ohi-

ko substantzia moduan saltzen

dira horiek, berriak direnez ez

dutelako merkaturik eta erosle-

rik». Aldatzen ari da drogen mer-

katua. «Kontuan izan behar

dugu gaur egungo droga politi-

ken helburua legezkoa ez den

droga oro ezabatzea dela, eta, ho-

rregatik, fiskalizatuz joaten dira.

Alabaina, justizia beti doa kimi-

kariak baino beranduago, eta, fis-

kalizazio hori saihestu nahian, ki-

mikariek gero eta substantzia

gehiago sortzen dituzte, eta horiei

buruzko informaziorik ez dago.

Hori da arriskua».

Lokaletako gazteen kezkakAi Laketek Tolosako inauterietan

egingo duen esku hartzea ez da

mugatuko igandean jarriko duen

testak egiteko gunera. Kalderero-

en aurretik, herriko gazte lokale-

tan izan ziren elkarteko kideak,

gazteekin drogei buruzko lanketa

egiteko eta testak lokalean bertan

egiteko aukera emateko. Elkarte-

ak orain urte batzuk sortu zuen

Lonja Laket proiektua, eta urtean

barrena hainbat herritako berro-

gei lokal ingurutan izaten

dira.«Gure helburua da drogen

kontsumotik etor daitezkeen

arriskuak murriztea. Horregatik,

lokaletara joaten garenean, infor-

mazio orriak ez ezik, turuloba-

tzuk, kapsulak, sudurra garbitze-

ko gatz ura eta abar ere ematen di-

tugu, baita preserbatiboak eta lu-

brifikatzailea ere». Tolosako ka-

suan, harremanetarako kontak-

tuak bazituzten aurrez, eta zuze-

nean finkatu zituzten hitzorduak.

Beste herri batzuetan, ordea, ka-

lez kale ibiltzen dira, eta gazte lo-

kalen bat izan daitekeena ikusten

dutenean, atea jo eta beren burua

aurkezten dute. «Daukagun en-

patia da bereizten gaituen ezau-

garrietako bat. Argi eta

garbi esaten diegu gu

droga erabiltzaileen edo

erabiltzaile ohien elkarte

bat garela, eta horrek

konfiantza ematen die.

Ez goaz hara inor epai-

tzera; guk erabaki guz-

tiak errespetatzen ditu-

gu: kontsumitzea nahiz

ez kontsumitzea».

Gurasoek egin dezake-

ten lanketarekin aldera-

tuta, Ai Laketeko kideen

ekarpena bestelakoa dela

dio. «Lehenik eta behin,

arriskuen murrizketan

eta prebentzioan trebatuta gaude.

Droga bakoitzaren ezaugarri

konkretuez aritzen gara; ez diegu

konnotazio positiborik eta nega-

tiborik ematen; informazio zeha-

tza erabiltzen dugu, ez iritziak».

Hernandezek azaldu du gazte

taldearen arabera asko aldatzen

direla kezkak. «Batzuek substan-

tzia jakin batzuen inguruko za-

lantzak planteatzen dizkigute, ea

zein dosi den egokia, zer arrisku

izan ditzakeen...». Parranda, se-

xua eta droga elkarri lotuta doa-

zela gaineratu du. «Gaur egun,

zoritxarrez, alkoholaren kontsu-

motik eraso asko etortzen dira,

eta kontzientziazio lana egitea ere

badagokigu. Sexologo lanetan ere

askotan ikusten dugu geure bu-

rua, sexu gaixotasunei buruz hitz

egiten eta abar». Alde horretatik,

gazte lokalen fenomenoa gehien-

bat mutilei lotuta dagoela erantsi

du. «Mistoak eta neskenak baka-

rrik ere badaude, baina gehien-

gehienak mutilez bakarrik osatu-

takoak dira».

Alkohola, kezka iturriEta lanketa ez mugatzeko herriko

gazteengana, astelehenean aldi-

rietako trenaren bagoietan ere

sartuko dira Ai Laketeko kideak.

Halaber, jaiaren gune nagusietara

ere joango dira, Botilzarradeitzen

dioten esku hartzea egitera. Egi-

tasmo horretan Tolosako Inma-

kulalada ikastolako ikasleek ere

parte hartuko dute. «Ikusi zen

adin txikiko ugari etortzen zela

trenean. Gazte horien ohitura da

oso denbora gutxian alkohol asko

edatea; graduazio handiko eda-

riak ekartzen dituzte, eta egundo-

ko mozkorrak harrapatzen dituz-

te segituan», azaldu du Amaia

Karrera irakasleak.

Gazteengana joan eta jateko

zerbait, ura, preserbatiboak eta

halakoak banatzea izango da

ikasleen zeregina; era berean,

kale zurrutean aritzekoasmoare-

kin datozen gazteei esplikatuko

diete gaindosiak nola saihestu,

deshidratazioa nola saihestu, ba-

koitzaren pisuaren arabera alko-

holak zer ondorio dituen, eta

abar, baita norbait gaizki senti-

tzen bada nora joan behar duten

ere. «Erabat orientagarria izaten

da gure ikasleek egiten duten

esku hartzea; alkohola kendu eta

halakorik ez dute egiten».

Jaurlaritzak adikzioei buruz

egindako txostenean jartzen

duen arren gazteak batez beste

16,8 urterekin hasten direla alko-

hola edaten, gauetan ikusten du-

tenagatik lehenago hasten direla-

koan dago Ai Laketeko Hernan-

dez. 15 eta 74 urte artekoekin egin

zuen adikzioen gaineko txostena

Jaurlaritzak; beraz, gazteen adin

tarte bat ez du kontuan hartzen.

«Mahaiaren atzean gaudenean,

gaua beste era batera ikusteko au-

kera izaten dugu, eta deigarria

egiten zaizkigun gauzetako bat da

zenbateko alkohol kontsumoa

dagoen gazte-gaztetatik. Jendeak

ez du alkohola drogatzat hartzen:

oso normalizatuta dago kontsu-

moa». Uste du alkohola kontsu-

mitzen dutenek «gainetik beza-

la» begiratzen dietela gainerako

substantzien kontsumitzaileei,

eta are gehiago ezer kontsumi-

tzen ez dutenei. «Esfortzu handia

egin behar da ezer ez hartzeko

erabakiari eusteko. Lokaletan

esaten digute hurrupa batera

gonbidatuz gero asko kostatzen

zaiela ezetz esatea». Era berean,

alkoholaren arriskuen berri ema-

ten hasten direnean askok atzera

egiten dutela kontatu du. «Uste

dute dena dakitela, eta ez dagoela

arriskurik».

15105

105

20

15 20

25 30 35 40

2004

%20

%15

%10

%5

%0

2006 2008 2010 2012 2017 2004

%20

%15

%10

%5

%0

2006 2008 2010 2012 2017

2004

%20

%15

%10

%5

%0

2006 2008 2010 2012 2017

Tartekako kontsumoa

Kontsumitzeko ohitura

Kontsumoa utzia

Gizonak

Emakumeak

*7 zerbeza baino gehiago (1,4 litro) edo 65 gramo alkoholetik gora.

ITURRIA: ADIKZIOEN GAINEKO INKESTA EAE-N

DROGEN KONTROLA ETA KONTZIENTZIAZIOA FESTETAN

Kontsumitzen hasteko adinaZenbat urterekin batez beste

Alkohola

Tabakoa

Kalamua

Substantzia dopatzaileak

Azidoa, LSD

Inhalagarriak

Speeda, anfetaminak

MDMA eta antzekoak, estasia

Perretxiko haluzinogenoak

Kokaina hautsa

Ketamina

Heroina

Kokaina garbia, ‘crack’-a

Beste opiazeo batzuk

Psikofarmakoak errezetarik gabe

Psikofarmakoak errezetarekin

Alkoholaren kontsumoaren bilakaeraKontsumo arriskutsua eta gehiegizkoa

lanegunetan eta astegunetan*

Kalamua ez beste drogen kontsumoaren bilakaeraAdierazle orokorren prebalentzia

Kalamuaren kontsumoaren bilakaeraAdierazle orokorren prebalentzia

15-73 urte arteko biztanleekin egindako inkesta

Substantziarikgabeko adikzioeiaurre egitea xede

RTabakoak, alkoholak

eta legez kanpoko

drogek eragindako adikzio-

ak ez dira desagertu, baina

bestelako batzuen goraka-

dak eragin du batik bat

kezka azken urteotan.

Jokoa, Internet, bideo joko-

ak eta erosketak dira horie-

tako batzuk.

Gizakia Helburuk urteak

daramatza ludopatia lan-

tzen, baina, estreinakoz,

substantziarik gabeko

adikzioak soilik bilduko

dituen programa pilotu bat

jarri du martxan. Aste hone-

tan ekin dio egitasmoari,

eta sei lagunekin osatu du

taldea, talde terapia baita.

Horietako gehienek jokoa-

rekin dituzte arazoak, baina

badago erosketen adikzioa

duen bat ere.

Profilari dagokionez,

gehienbat gazteek izaten

dituzte substantziarik

gabeko adikzioak, eta gizo-

nek emakumeek baino

gehiago.

Fiskalizazioa saihestu nahian,kimikariek substantzia gehiagosortzen dituzte, eta horieiburuzko informaziorik ez dago»Mikel Hernandez Aiertza Ai Laket elkarteko kidea

«Erabat orientagarria izaten dagure ikasleek egiten dutenesku hartzea; alkohola kendueta halakorik ez dute egiten»Amaia KarreraInmakulada ikastolako irakaslea

‘‘

Ikerne Zarate Errenteria

Maika Tameron (Errenteria, 1967)eta arrauna banaezinak dira. Hi-baikako arraunlari ohia, talde ho-rretan lanean segitzen du, eta ETEEmakumeen Traineru Elkartekolehendakaria da. Emakumeekarraunean ikusgarritasuna lortubadute ere, oraindik «oztopo uga-ri» dituztela uste du, besteak bes-te, baliabideak eta babesleak lor-tzeko garaian.

Arraunaren sinonimo zarela

esan daiteke, Hibaikarena bai

behintzat. Nola heldu zinen

arraun mundura?

Ni futboletik nentorren, txikitatik

jokatu dut beti futbolean, eskolan,

mutilekin, neska gutxi ibiltzen gi-

nelako futbolean, ni eta beste bat.

Lanbide Heziketa Don Boscon

egin nuen; futbolean jokatzen ja-

rraitu nuen han, eta, gerora, areto

futboleko lehenengo emakume

taldeak sortu ziren, Agustineta-

koa eta Ipurbeltz. Azken horretan

aritu nintzen, Ane Carrere, Reyes

Carrere eta Ane Jaurrietarekin ba-

tera. Bi urtez aritu ginen jokatzen,

eta nahiko ondo, gainera: Erregi-

naren Kopa eta Gipuzkoako Liga

jokatu genituen, eta emaitza onak

lortu. Hortik aurrera jarraitu nuen

Agustinetako taldean, baina orka-

tilak gaizki nituen, eta edozein

kolperekin lesioa egiten nuen...

Eskalatzen nuen, mendira joaten

nintzen, baina lehian ibili nahi

nuen. Anaia bere garaian Hibai-

kan zebilen patroi, eta emakume-

en batel bat sortu nahi zuten. Dei-

tu zidan probatzeko, eta 1993-

1994an hasi nintzen. Jendea etor-

tzen hasi zen, zuzendaritza berria

osatu, eta hasi ginen ikastaroak

emateko eta harrobia osatzeko

ikastetxeetara jotzen.

Nola oroitzen duzu hasierako

garai hura? Zein izan da emaku-

meen arraunaren garapena?

Oso polita izan zen hasiera, baina

ez genuen ikusgarritasunik. Joa-ten ginen estropada batera, eta,galdetzen zigutenean ea nongoakginen, eta Errenteriakoak ginelaerantzun, berehala esaten zigu-ten, ‘Errenteriakoak? Errenterianez dago itsasorik’. Egun ez dago,baina izan genuen, baita itsasar-gia eta portua Foru plazan ere.Ibaia dugu, portura doana etahandik itsasora. Bitartekorik ezgenuen; batel bat bakarrik ge-nuen, eta arraunlari bat jaitsi eta

«ETE Liga klubek ordaintzen dugu;baina mugarri bat jarri dugu»Maika Tameron b Hibaikako arraunlari ohia eta ETE Emakumeen Traineru Elkarteko presidentea

Emakumeen arraunak urrats ugari egin ditu aurrera, eta hasieran ez zuten ikusgarritasuna lortu du. ETE elkarteko presidenteak, baina, argi dio oraindik ere «bide luzea» dagoela baliabide egokiak lortzeko.

4 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko otsailaren 21aElkarrizketa

bestea igotzen zen, txandaka; bo-rroka latza egin genuen lehiake-tak guretzat lortzeko. Gipuzkoa-ko Txapelketan ez ziguten partehartzen uzten, lau ontzi izan be-har zirelako eta ez ginelako hain-beste. Komeriak.Dena erraza.

Hori da, zailtasunak nonahi, etaune oro. Mutilen traineruarekinhasi ginenean, emakume gutxiginen zuzendaritzan, eta ordez-karien bilerak izugarri latzak zi-ren. Garai hartan, Amaia Arzeluseta ni joaten ginen, eta bileretansentiarazten ziguten ez genekielaezer arraunaz, ez genekiela zertanari ginen. Zuzendari gehienaknahikoa helduak eta gizonak zi-ren, eta bat-batean bi gazte azal-tzea eta, gainera, emakumeak,pentsa! Denborarekin erakutsigenuen gure iritziak ere balio zue-la, bagenekiela zertan ari ginen,eta errespetua irabazi dugu.Errespetua garestiago ordain-

tzen da emakumea izateagatik?

Bai, zalantzarik gabe, baina ustedut egun erraztu dugula bide hori.

Hibaika barruan lanean segitzen

duzu, baina ETE Emakumeen

Traineru Elkarteko presidentea

ere bazara. Nola eragiten dizu

ardura horrek?

Emakumeak badira zuzendari-tzetan, baina gutxi dira, eta eskar-mentua dutenak utziz joan diraama izan direlako, lanarengatikedo beste kontuengatik; nik ja-rraitu dut hor, eta hala erabaki zu-ten ni izatea presidentea. Hemen,Jone Olivan aipatu behar dut: Hi-baikan arraunlari izan zen, etaegun Deustun ari da arraunean;idazkaria da ETEn, eta lan izuga-rria egiten du.ETEk eta ligak zein ekarpen egin

diote arraunari?

Ontzi dezente ginela ohartu gi-nen; Euskotren Liga osatzeko lautraineru behar ziren, eta besteguztiak kanpoan geunden. Gi-puzkoako Arraun Federazioakerronka hori hartu zuen, emaku-meei begirako liga bat sortzea,gehienak gipuzkoarrak ginelako,eta lan handia egin zuen. Beste rolbat hartu behar genuela ohartuginen une jakin batean, eta, ema-kumeen traineruak genituen klu-bak elkartuta, elkartea sortzeaerabaki genuen, gure iritziak, zernahi genuen eta nola nahi genuenzehazteko. Nik uste dut mugarribat jarri dugula, hamabost taldegara elkartean, multzo handia ga-ra. Horietatik lauk jokatzen duteEuskotren Liga, eta gainontzeko-ak ETE Ligan aritzen dira. Hirugarren urtea izango du ETE

Ligak aurten; berritasunik au-

rreikusi duzue?

Oraingoz, ez; baina lanean ari ga-

ra. Bitartekoak behar ditugu. Ez

dugu babeslerik, eta ETE Liga an-

tolatzeko klubek ordaintzen dugu.

Emakumeen kasuan zailagoa da

babesleak aurkitzea?

Bai, zalantzarik gabe, oso zaila da.Nahiz eta Hibaikaren kasuan

emakumeen ontziak eman duen

elkartea eta herriaren izena go-

renera...

Bai, oso zaila da, nahiz eta emaku-meen traineruek lorpen handiakizan. Klub batzuek erabaki duguestropadak aparte egitea, izatekobakarrik emakumeenak, ikusga-rritasuna emateko. LekeitiokoIsuntza da bat, Zumaiak ere halaegin du, eta bestea Hibaika da;ikusle ugari izan dira estropadahorietan. Guretzat arrakastatsuaizan da jendea emakumeen estro-padak ikustera joatea. Errente-rian, antolatzen duguna antola-tzen dugula, jendearen babeshandia jasotzen dugu, eta hori Hi-baikak izan duen beste lorpen batda. Urteak eta urteak eman ditugulanean, eta emakumeen traineruaikusgarritasunik handiena lortu

koarrak, ez zuten puntuatzen.Hori ikusirik, Ur Kirolak-eko etaHibaikako neskak elkartu ginen,eta ontzia lotu genuen buiara:esan genuen gu ez baginen atera-tzen, ez zela inor aterako. Ordu-bete eman genuen, eta portua gel-diarazi genuen. Potentea izan zen.Beste ontzien babesa, gizone-

na, jaso zenuten?

Hibaikakoena bai. Beste inork ezgintuen babestu, eta ontzi batekabordatu egin gintuen esanez ezinginela han egon, haurrak itxoitenari zirela ateratzeko. Guk eran-tzun genien berdin-berdin geni-tuela babak eskuetan eta ipurdianentrenatzeaz, eta eskubidea ge-nuela parte hartzeko eta puntua-garria izateko; hala egin ezean, in-darrik egin gabe, emakumeenarraunak ez zuela inoiz aurreraegingo. Gogorra izan zen.Eta politena, inoiz ahaztuko ez

duzun hori?

Lehenengo Kontxako Bandera,2008an. Hibaikak ez zuen ema-kumeen trainerurik orduan. Gi-puzkoako Selekzioko traineruanaritu nintzen patroi eta izan ginenZaragozan. Eusko Jaurlaritzak

nahi zuen emakumeentraineruak ikustea, etaBizkaiaren eta Gipuzko-aren arteko lehiaketa an-tolatu zuen; Gipuzkoakirabazi zuen. Emakume-en traineruak osatzenhasi ziren hainbat klube-tan, eta ikusi genuenabagunea zela indarraegiteko: DonostiakoUdalak lehenengo ema-kumeen Kontxa antolatuzuen. Erabaki hori izuga-rri pozgarria izan zen.Kataluniatik ontzi batetorriko zela abisatu zi-guten. Gure eserleku fin-koaren antzeko ontzia

erabiltzen dute, baina patroiak le-ma eramaten du, ez arrauna. Gal-detu zidaten ea patroi aterakonintzen beraiekin. Opari izuga-rria izan zen niretzat. Hibaikan ezgenuen trainerurik, ez genuenjenderik oraindik.Nola bizi izan zenuen une hori?

Izugarria izan zen. Itsaso txarraizan genuen oso, olatu handiak,bertan behera uzteko zorian izanziren, baina lehenengoa izaniknahi eta nahi ez egin behar ge-nuen estropada. Nik oso ondo pa-satu nuen, olatu gainean ibiltzeaikaragarri gustatzen zait, eta arra-palara iritsi eta jende pila ikustea...Gogoratuta, hunkitu egiten naiz.Beste une polit bat, Hibaikare-

kin trainerua osatu genuenekoada, 2011n. Kaikuren jaitsiera egi-tera joan ginen, eta irabazi egingenuen. Lehenengo aldiz atera

genuen trainerua, irabazi genuen,eta ni ontzi horretan nengoen.Hori eta Kontxa bizi izanda, erre-tiratzeko moduan nintzen.Errenteriara itzulita, Hibaikaren

eskaera historikoa bete egin

zen joan den ostiralean: Errente-

riak badu ontziralekua.

Sinestezina izan da. Azkenean iri-tsi da, estreinatu dugu, eta zoraga-rria da. Hiru ontzi batera ateratze-ko aukera ematen digu, erraza dahaurrentzat. Haur pila erori zaiz-kigu beste arrapalan: Hernanikomutiko batek aldaka puskatuzuen, gure haur pila zauritu dira,edo uretara erori dira askotan...Izugarri erosoa da ontziralekua,eta traineruak jada hemendik,Ondartxotik, ateratzen hasi gara.Orain arte, Trintxerpetik aterabehar izaten genuen trainerua,hemen ez zelako modurik. Kluba-ri beste seriotasun bat eman dioontziralekuak, orain bai. Herria-rentzat leku zoragarria da ura ger-tu ikusteko… Piragua, surf taula-rekin joan daiteke jendea; herria-rentzat ere aberasgarria da.Oiartzun ibaia ere asko aldatu

da Hibaikak lehen aldiz traine-

rua uretaratu zuenetik, ezta?

Bueno, izugarri... [barrezka] Hasiginenean, uretara erortzen bagi-nen korrika dutxara joan beharizaten genuen. Gaur egun, ikus-ten da ibai bazterra berdea; aurre-tik, grisa zen. Berde horrek bertanbizitza dagoela erakusten du.Arrainak ikusten dira, arrantzale-ak aritzen dira, gu bainatzen gara,eta, urtero, madalenetan kukañaegiten da. Ikaragarri aldatu da.Plaza ez, oraingoz, baina biribil-

gunea badu Hibaikak, Pontika

auzoan.

Pontikako auzo elkarteak eskatuzuen, eta guretzat oso polita izanda. Beti presente dugu, eta bande-ra bat irabazten dugun bakoitze-an, beti pasatzen gara hortik; gureibilbidearen parte da.Arraunarekin lotuko zaituzte

gehienek, baina herrigintzan

ere ari zara. Besteak beste, erre-

presaliatuen aldeko danborra-

dan banderadun ere izan zara.

Urteetan jo nuen danborra, etaabanderatuak ezin zuen batean,nik erreleboa hartu nion. Hiruz-palau urte egin nituen.Korrika ere berezia da zuretzat,

ezta?

Bai, noski [irribarretsu]. Korrikanlaguntzaile ibili naiz, furgonetan,hiru urtez. Izugarria da, oparia.Badut leku berezi bat, Legutio.Arraunarekin lotzen nuen Legu-tio nik, eta egunsentian heldu gi-nen behin batean Korrikarekin.Behe laino handiak urtegia estaliazuen, eta bat-batean haur pilaazaldu zen. Magikoa izan zen.

IKERNE ZARATE

duena da, baina mutilena ere hordago, eta lortu dugu jendeak esa-tea Hibaikakoa dela. Orain urtebatzuk, San Juan edo San Pedro-koak ziren, eta, egun, 6-7 urtekohaurrek esaten dute ‘Ni Hibaika-koa naiz’. Hori duela zortzi urtepentsaezina zen. Oso harro egonbehar dugu egin dugunaz.Erakundeek nahikoa laguntzen

dute, bustitzen dira?

Aitorpena egiten dute, baina bi-tartekoak jartzeko garaian zaila-goa da. Aitortu behar diet esfor-tzua hiru udali, saria jarri dutela-

ko ETE Ligarako. OndarroakoUdalak saria jarri zuen, 5.000euro iaz, baita Zumaiakoak ere,3.000 euro; eta Errenteriako Uda-lak 12.000 euro jarri zituen, muti-len KAErako jartzen duen kopuruberbera. Eskertzekoa da, eta ai-tortu behar zaie. Gustatuko litzai-guke babesle bat izatea ere; arigara lanean, baina ez da erraza.Arraunlari garaian bizi izandako

egoerarik zailena zein izan den

gogoan duzu?

Urtea ez dut ondo oroitzen, baina1998aren bueltan izan zen. Gipuz-koako Batel Txapelketa jokatzenari ginen Pasaiako portuan. Ema-kumeen hiru ontzi bakarrik gi-nen, eta ezin genuen parte hartu;arraun egin bai, baina ez zuelapuntuatuko esan ziguten. IparEuskal Herriko Endekaontzia erebazegoen, baina ez zirenez gipuz-

5GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko otsailaren 21a ElkarrizketaMOTZEAN

Bizileku bat? Errenteria.

Arraunerako espazio bat?

San Pedro eta Donibaneko bo-

kalea.

Irakurritako azken liburua?

David LagercrantzenLo que no

te mata te hace más fuerte.

Arrauna ez den beste kirol

bat? Mendiko eskia.

Arraunlari bat? Atsegin

Odriozola zumaiarra.

Hibaika ez den beste arraun

elkarte bat? Ez dut besterik.

Urtaro bat? Udazkena.

Bete gabeko ametsa?Kili-

manjarora igotzea emakume

talde bat sortuta. Duela hogei ur-

teko kontua da, eta ez dut lortu.

Bitartekorik ez genuen. Batelbat genuen, eta arraunlari batjaitsi eta bestea igotzen zen;borroka latza egin genuen»

«Delegatuen bileretansentiarazten ziguten ez genekiela ezer arraunaz, ez genekiela zertan ari ginen»

«Ontzia lotu genuen buiara, eta esan genuen gu ez baginenateratzen ez zela inor aterako.Portua gelditu genuen»

‘‘

RIRITZIALeire Narbaiza

Otsailagatik

Otsailaren 15a da,igande arratsaldea.Bihar artikulua en-tregatzea tokatzen

zait, eta jaieguna aprobetxatu be-har dut idazteko. Eguraldi ederradago, neguminean bagaude ere.Etxeko leiho guztiak itxita dauz-kat, bunker batean sartuta ba-nengo bezala. Etsipena eragitendidate kristaletik sartzen direneguzki-izpi distiratsuek, inoiz ezbezala. Otsailak zezeila du izena Biz-

kaian, eta barantaila Zuberoan.Febrerillo loco (otsailtxo zoroa)ere esaten diote gaztelaniaz urte-ko hilabeterik laburrenari, negubetean egon arren, eguraldi alda-ketak izaten dituelako. Edo iza-ten zituelako, ez dakit dagoenekozein aditz forma erabili, eguraldiaez delako lehengoa. Udaberri be-

tean gaudela dirudi. Eta pertsonaasko pozik daude horregatik, ha-rro puntu batekin eguraldi saio-ak, penintsulako ekialdeko iru-diak erakusten dizkigutenean,jendea hondartzan. Burutik egin-da daude, ala? Urteko bigarrenhilabetean ia euririk egin ezbadu, ez hotzik, ez elurrik, ez dirakonturatzen amildegira goazela,aldaketa klimatikoa gertatu deladagoeneko? Baina pozik gaude,azkenean Euskadi tropikala lortudugu eta.Tira, baina ezin dut eguraldiaz

disfrutatu. Bunker batean bezalanagoela aitatu dut lehenago. Pa-seatzeko egun ederra izanda,etxean nago. Eibarkoa naiz, etahori gomendatu digute. Dioxinazeta furanoz kutsatu digute airea.Bost egunean egon gara bizitzanormala egiten, nahiz eta kalean

ibiliz gero, eztarriaren goiko al-dean gustu kimiko moduko batizan dugun. Eztarrian azkura genuela, hats

ikaragarria zegoela esaten ge-nuen, baina alarmistak ginelaaurpegiratu digute. Erantzukizu-nak eta ardurak eskatutakoan,sarraskijaleak garela. Baina pro-testaka genbiltzanok, zoritxa-rrez, arrazoia genuen. Irainduegin gaituzte euren akatsak, han-ka sartzeak eta zikinkeriak estal-tzeko asmotan, gezurretan zebil-tzala jakinda. Onartezina!«Urkullu non dago?» galde-

tzen genuenean, ez zen gizon ho-rren aurpegia ikusteagatik. Ez.Jakin behar genuen norbait zego-ela guztiaren buru, lema norbai-tek zerabilela. Izan ere, lana egi-

teaz gain, jendeari erakutsi ereegin behar zaio zer egiten den.Herritarrei benetako eta gano-razko informazioa eman beharzaie. Adibidez, leihoak itxita egonbehar dugu, ados, baina kaleanibil gaitezke? Zalantza txikiak,baina bertan bizi garenoi kezkasortzen digutenak.Kaos, gezur eta desinformazio

honek etsipena, amorrua, tristu-ra, nagia, haserrea eta noraezeanibiltzea eragin digu. Ondoezanagusitu zaigu, eta konturatugara agintean daudenei pertso-nak ez zaizkiela inporta. Ikusteabesterik ez dago zelan inoratu

dituzten desagertuen familieta-koak. Guztia desastrea eta katastrofea

izan da. Baina guztiak hausnarke-ta sakona eragin beharko ligukedenoi. Ardurak eta konponbideaeskatzeaz gain, gizarte aldaketabaten alde lan egin behar dugu.Alde batetik, sozietate enpatikoa-goa, humanoagoa, jendea erres-petuz tratatuko duena behar du-gu, agintariak herritarren zerbi-tzura izango dituena, ez botere-gosea asetzeko gogo hutsez. Beste alde batetik, aldaketa ere

behar dugu bizibidean, kontsu-moan, naturaren ustiapenean.Birziklapena ez da irtenbidea.Gutxitzea da gakoa, eta osteanberrerabiltzea. Zabor gutxiagosortzeko, zabortegiak deusezta-tzeko. Erabili eta bota, eraitsi etaeraiki modeloak ez digu balio.Otsailagatik, Eitzagagatik.Eta ahaztu barik, igande gau

honetan oraindik Albertok eta Joakinek zabor artean segitzendute.

Irudiab Orio

«Isuririk gabeko» eskolaontzi hibridoaOrtzearrantzontzia hamabost urtean ibili da itsasoan, eta eskolaontzi gisa baliatzen du Pasaiako Blas de Lezo

Itsas Institutuak. Orain, baina, isuri kutsagarririk igortzen ez duen ontzi hibrido bihurtuko da, «ontzi ekologiko».

Orioko Arostegui ontziolan; izan ere, eraberritu egin dute, eta osoki Euskal Herrian diseinatutako propultsio

sistema elektrikoa jarri diote. Asteartean aurkeztu zuten Ortzeberria komunikabideen aurrean, Orioko portuan,

eta, jakinarazi zutenez, 20 itsas miliatik gorako abiaduran «isuririk gabe» nabigatuko du. JAVIER ETXEZARRETA / EFE

62.000ABIATU GAILUA ALDATU BEHARKO DUTEN ERABILTZAILEAK

Autobidean Abiatu gailua erabiltzen duten Gipuzkoako 62.000 gidarik

baino gehiagok —guztira 97.000 dira— aldatu egin beharko dute gailu

hori hurrengo hilabeteetan, haren bizitza erabilgarria iraungi delako.

Diputazioa jarriko da erabiltzaileekin harremanetan, posta elektronikoz.

194ZAZPI MILIOI EUROTIK GORAKO ZERGAPEKOAK

7,1 milioi eurotik gora deklaratzen duten hamar zergapeko gutxiago ditu

Gipuzkoak. Iazko deklarazioetan —2018ko jardunari dagozkionak— 194

zergapeko ageri ziren goreneko tartean, eta aurreko urtean 204 ziren.

GIPUZKOAKO HITZAk irakurleen eskutitzak argitaratzen ditu. Ez dituzte 1.400 ka-

raktere baino gehiago izan behar, tarteak barne, eta GIPUZKOAKO HITZAk mozteko

eskubidea du. Helbide honetara bidali behar dira, izen-abizenak eta herria adierazita:

Gipuzkoako Hitza, Martin Ugalde kultur parkea z/g, 20140 Andoain. Eskutitzak Inter-

net bidez bidaltzeko:gipuzkoa@hitza.eus.

%

6 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko otsailaren 21aIritzia

Erabili eta bota,eraitsi eta eraiki

modeloak ez digubalio. Otsailagatik,

Eitzagagatik

Gipuzkoako metalgintzako mahaia eratudute Adegi patronalak eta sindikatuek

DONOSTIA b ELA, LAB, CCOO eta UGT sindikatuetako ordezkariakAdegirekin bildu ziren asteartean Lan Harremanen Kontseiluan, etaGipuzkoako metalgintzako mahaia eratzea adostu zuten. Martxoaren17rako jarri dute ordua, negoziatzen hasteko. 40.000 langile biltzenditu Gipuzkoako metalgintzak, eta hitzarmena 2011tik dago iraungita.

Gipuzkoan 2.085 etxe turistiko daudeerregistratuta, horietatik %69 hiriburuan

DONOSTIA b Etxe turistikoen dekretua 2018ko ekainean onartu zuenJaurlaritzak, eta, ordutik, 66 etxebizitzak jaso dute 10.000 euro edogehiagoko isuna. Gipuzkoan, erregistroko datuak erkatuta, 2.085 etxeturistiko zenbatu dituztela jakinarazi du Sonia Peres Turismo kontsei-lariak; horietatik 1.438, Donostian, eta 647, hiriburutik kanpo.

Aitziber Arzallus

Itsas denboraleagatik kostaldean

olatu handiak espero direlako,

lur-jausia izan eta bidera harriak

erori direlako edo errepidearen

zatiren bat hondoratu delako,

maiz itxi behar izaten dute Zu-

maia eta Zarautz arteko N-634

errepidea. Zumaiarrek eta za-

rauztarrek A-8 autobidea har de-

zakete horrelakoetan, aukera az-

karra baina garestia. Getariarrak,

ordea, ezker-eskuin kondenatuta

daude kostako bidea erabiltzera,

eta hori itxita dagoenean, Meaga-

ko errepidea dute aukera baka-

rra. Arazoa zein den? «Errepide

estua dela Meagakoa, eta ez dago-

ela prestatuta trafiko handia har-

tzeko», dio Haritz Alberdi Geta-

riako alkateak. «Errepide hori

hobetzea eskatzen dugu getaria-

rrok eta Getariako Udalak».

Beti gertatu izan dira luiziak

Zumaia eta Zarautz arteko N-634

errepidean, eta aurrerantzean ere

hala izango dela ziurtatu du Jesus

Angel Uriarte EHU Euskal Herri-

ko Unibertsitateko Geologia ira-

kasleak, alde batera mendia eta

bestera itsasoa dituelako. Haren

esanetan, ura da arazo guztien

eragilea, izan euri ura, izan itsaso-

koa. «Errepideak flyscha zehar-

katzen du. Funtsean, arroka go-

gor eta bigunen txandaketa bat da

flyscha. Arroka bigunak higatu

egiten dira, eta, ondorioz, arroka

gogorrak euskarririk gabe geratu

eta maldan behera erortzen dira.

Bestalde, itsasoaren eta olatuen

eragina dago. Horiek labarra ja-

ten dute, errepidea oingabetu egi-

ten da, eta horrek ezegonkortasu-

na sortzen du».

Hori guztia klima aldaketaren

testuinguru batean jarriz gero,

gauzek okerrera egingo dutela iri-

tzi dio Uriartek. «Aurreikuspena

da horrelakoak gero eta maizago

gertatuko direla. Pentsa liteke

euri jasak bortitzagoak izango di-

rela, eta, hori horrela bada, arris-

kua legoke luiziak maizago gera-

tzeko». Silvia Perez Gipuzkoako

Foru Aldundiko Errepideetako

zuzendari nagusiaren ustetan,

baina, klima aldaketaren eragina

nabaritzeko «goiz» da oraindik.

«Errepide horretan beti gertatu

izan dira horrelakoak, eta ez dau-

kagu daturik esateko azken urte-

etan larriagoak eta sarriago gerta-

tu direla».

Ordea, Gipuzkoako Foru Al-

dundiak errepide horretan egin

dituen esku hartzeak eta inber-

tsioak bai, horiek ugariagoak eta

handiagoak izan dira azken urte-

etan. Perezek azaldu du esku har-

tze horiek hainbat eratakoak di-

rela. «Batetik, prebentziozko la-

nak egiten ditugu, eta horien

helburua da itsasoak errepideko

horman eragin ditzakeen kalteak

konponduz joatea». Lan lerro

hori 2015ean jarri zuen martxan

aldundiak, eta urtero 700.000

euro inguru bideratzen ditu ho-

rretara. Zerbitzua bost urterako

kontratatu zuten; beraz, aurten

aterako dute berriro lehiaketa

publikora. «Bestetik, eusteko

proiektuak egiten ditugu, men-

diari dagokion aldea konponduz

joateko. Hirugarren lan lerro bat

ere badugu, proiektu espezifikoe-

na, zerbait berezia egin beharra

ikusten dugunerako». Azkenik,

larrialdiko esku hartzeak leude-

ke, zerbait gertatzen denean egi-

ten dituztenak. «Batzuetan eror-

keta txikiak izaten dira eta errepi-

dea garbitzearekin nahikoa iza-

ten da; beste erorketa batzuk, bai-

na, arazo handiagoen ondorio

izaten dira, eta, kasu horietan, la-

rrialdiko lanak egin behar izaten

ditugu».

Inbertitzen jarraitu beharra Kontuak aterata, Perezek zehaztu

du aldundiak urtero bi milioi euro

inguru gastatzen dituela Zumaia

eta Zarautz arteko errepide za-

tian. «Izan dira urteak ia hiru mi-

lioi euro gastatu ditugunak eta

izan dira urteak bi milioira iritsi ez

garenak, baina batez besteko ko-

purua bi milioi euro ingurukoa li-

tzateke».

Eta galdera da: merezi du ho-

rrenbeste diru gastatzea jakinda

berriro ere puskatu egingo dela?

Uriartek garbi du baietz. «Zein da

beste aukera, ezer ez egitea eta

errepiderik gabe gelditzea?». Iri-

tzi berekoa da Perez ere. «Beste

erremediorik ez da errepide ho-

rretan inbertitzen jarraitzea bai-

no». Hala ere, uste du azken urte-

etako jarduteko modua emaitza

onak izaten ari dela. «Erorketen-

gatik errepidea erabat itxita gu-

txitan egoten da. Ahalik eta azka-

rrena garbitzen dugu, eta bereha-

la irekitzen dugu, errei bat

gutxienez».

Irudipen bera du Getariako al-

kateak ere, alegia, azken urteetan

hobetu egin dela egoera, eta eror-

ketak gertatzen direnean azkar

garbitzen eta irekitzen dutela

errepidea. Beste gauza bat da itsa-

so handia aurreikusten dutelako

itxi behar izaten dutenean. Kasu

horietan erabat itxita egoten da

denboraleak irauten duen bitar-

tean. «Badakigu zer lekutan bizi

garen, eta onartzen dugu errepide

horrek dituen alde onak eta txa-

rrak». Nabarmendu du itsaso

txarra espero denerako Eusko

Jaurlaritzaren alerta sistemak

«oso ondo» funtzionatzen duela.

«Abisua pasatzen digute eta guk

appbaten bidez berehala jakina-

razten diegu herritarrei errepidea

itxi edo irekiko dugula».

Baina hobetzekorik badela uste

du Alberdik. Batetik, Lurraldebu-

sen autobus zerbitzua aipatu du.

«Transbordadore zerbitzua jar-

tzen du herritarrak Meaga gaine-

ra eramateko, han beste autobu-

sekin lotura egin dezaten. Lehen

orduak gorabeheratsuak izaten

dira, eta ordutegiak errespetatzea

eskatzen dugu». Bestetik, berriz,

Meagako bidea aipatu du.

«Diputazioak proiektua egin

beharko luke, dirua jarri eta

hobetu». Perezek ziurtatu du

hori dela aldundiaren asmoa.

«Meaga gainean biribilgunea

eginez hasiko gara, hori delako

errepide horretako tokirik oke-

rrena, eta gero aztertuko dugu

beste zein gune hobetu daitezke-

en». Biribilgunea egiteko proiek-

tua idatzita eta tramitazio bidean

dagoela ziurtatu du, baina ez du

eperik aurreratu.

Meaga egokitzea da irtenbideaAldundiak urtero bi milioi euro inguru gastatzen ditu Zumaia eta Zarautz arteko N-634 errepidean

Zarauztik Getariarako N-634 errepidea itxita dagoela dio kartelak. Meagatik joatea izaten da beste aukera. ZARAUZKO HITZA

Meaga gaineanbiribilgune bat eginezhasiko gara, etaaztertuko dugu zein gunehobetu daitezkeen»

Silvia PerezGipuzkoako Errepideetako zuzendaria

«Pentsa liteke euri jasakbortitzagoak izangodirela, eta, horrela bada,arriskua legoke luiziakmaizago gertatzeko»

Jesus Angel UriarteEHUko Geologia irakaslea

‘‘

7GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko otsailaren 21a Harian

Mikel Orbañanos Iribar Donostia

Kontsumoa modu «arduratsuan,

kontzientean, jasangarrian eta

eraldatzailean» sustatzeko hel-

buruarekin, MapaSaretuz izene-

ko gidaliburua aurkeztu zuen he-

renegun Saretuz Donostiako kon-

tsumo sareak, Tabakalerako Im-

pact Hub zentroan.

Saretuz-ek Donostiako hainbat

eragilerekin batera sortu du

MapaSaretuz gida, eta, Lucia Peña

koordinatzailearen arabera, hiri-

ko komertzioak eta biztanleak

kontsumo jasangarrira gertura-

tzeko tresna da.

Gida horretan, erabiltzaileak

kontsultak egin ditzake, nork be-

re kontsumo beharren arabera.

Izan ere, Peñak azaldu zuenez,

kontsumo kontzienterako trabe-

tako bat da produktuaren ingu-

ruan herritarrek ez dutela «inola-

ko informaziorik». «Prezioaz ha-

rago, erabiltzaileak beste irizpide

batzuk hartu behar ditu kontuan;

ea produktua ingurumenean ja-

sangarria eta berrerabilgarria den

edota saltokiak berak finantza eti-

koa sustatzen duen». Arazo horri

irtenbide bat emateko gida osatu

du Saretuz sareak. Gainera, gida

hori mapa interaktibo batean iru-

dikatu dute euren webgunean,

edozein herritarrek erabil dezan.

Peñak azaldu zuen garrantzi-

tsua dela egungo «hiperkontsu-

mismo» ereduaren inguruan

hausnarketa sakon bat egitea.

Horregatik, ekonomia ekologiko

batera igarotzea beharrezkotzat

jo zuen, eta MapaSaretuz gida

helburu hori betetzeko tresna

«baliagarria» dela esan zuen.

Egun, MapaSaretuz egitasmoa

Donostiako 90 saltoki inguruk

osatzen dute, eta hor eskaintzen

dituzten zerbitzu eta produktuen

arabera daude sailkatuta. Esate

baterako, arropa dendak, kosme-

tika dendak, bizikletak edo oine-

takoak konpontzeko saltokiak,

elikagai dendak, artisautza den-

dak, bigarren eskuko liburuak eta

musika diskoak topa daitezke,

eta, guztira, hamahiru motatako

komertzioek osatzen dute sarea.

Saretuz-eko koordinatzaileak go-

gora ekarri nahi izan zuen gida

horretan dauden saltokiek balio

bikoitza dutela egunerokotasu-

nean: batetik, denda txikiek beze-

roari ematen dion «gertutasuna

eta konfiantzagatik»; eta beste-

tik, ingurumenarekin eta irizpide

sozialarekin konpromiso «irmo»

bat izateko «esfortzu handia»

egiteagatik.

Saretuz-ek Gipuzkoako Foru

Aldundiarekin eta Donostiako

Udalarekin elkarlanean jardun

du MapaSaretuz egitasmoa buru-

tzeko. Mikel Diez diputazioko Na-

zioarteko Kooperazioko zuzen-

dari nagusiak esan zuen gida ho-

rrek kontsumo arduratsu eta

kontzientea sustatzeko bide ema-

ten duela. Eta, horregatik, gida

erabiltzera animatu zituen herri-

tarrak.

Ikusgarritasunaren balioaSaretuz sarearen egitasmoan

parte hartzen duten elkarteetako

zein saltokietako kideak ere egon

ziren aurkezpen egunean: beste-

ak beste, Sheila Padrones Emaus

Gizarte Fundazioko teknikaria,

Jokin Aizpurua Izarbide super-

merkatu ekologikoko saltzailea

eta Juanjo Ucar Gabiltza Gipuz-

koako Artisauen Elkarteko kidea.

Guztiek eman zioten balioa gida-

liburuak euren saltokiei herrita-

rren artean ematen dien ikusga-

rritasunari.

Aizpurua, esaterako, argi min-

tzatu zen saltoki txikiek bizi duten

egoeraz: «Denda txikietako sal-

tzaileek errealitate gordina bizi

dugu; izan ere, urtez urte, enpresa

handiek aurretik komertzio txi-

kietan ibili diren bezeroak erakar-

tzen dituzte. Horren ondorioz,

salduta geratzen gara», zehaztu

zuen. Horregatik, adierazi zue-

nez, MapaSaretuz eta gisako gida-

liburuek denda txikien izena kon-

tsumo arduratsu eta jasangarria

egiten duten herritarrengana hel-

tzeko aukera ematen diete.

Gonbidatu guztiek nabarmen-

du zuten ohiturak aldatzean

dagoela saltoki txikiek bizirik

irauteko benetako

gakoa, gero eta jende

gehiagok kontsumo

jasangarriaren aldeko

sentsibilizazioa eta kon-

tzientzia duela onartu

arren. Era berean, Peñak

gogorarazi zuen saltoki

txikiak «hiriaren haus-

poak» direla. «Hiriaren

altxorrik preziatuenak

dira. Saltoki txikiaren inguruko

eztabaida denen ahotan dabilen

honetan, MapaSaretuz-en dau-

den dendei dagokien balioa

eman nahi diegu. Txikiak diren

arren, ingurumenarekin eta kon-

tsumo jasangarriarekin guztiz

konprometituak baitaude».

Arduraz kontsumitzeko aukerakMapaSaretuz Donostiako saltoki txikien gida aurkeztu du Saretuz-ek, kontsumo jasangarria eta arduratsuasustatzeko helburuarekin bHiriko komertzioak eta biztanleak gerturatzeko tresna «baliagarria» dela azaldu dute

Herenegun egin zuten MapaSaretuz Donostiako komertzio txikien gidaliburuaren aurkezpena, Tabakalerako Impact Hub zentroan. JUAN CARLOS RUIZ / FOKU

8 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko otsailaren 21aGaiak

Saltoki txikiak diren arren,ingurumenarekin etakontsumo jasangarriarekinguztiz konprometituak daude»Lucia PeñaSaretuz sareko koordinatzailea

‘‘

Asier Zaldua Zumarraga

Gipuzkoako Foru Al-

dundiaren Polizia

izan ziren mikele-

teak, eta haiei bu-

ruzko liburua ida-

tzi du Jorge Cabanellas bizkaita-

rrak: Los últimos miqueletes de

Guipuzcoa. XVIII. mendearen

amaieran erabaki zuten polizia

zerbitzu hori sortzea, delinkuen-

tzia oso handia zen garai batean.

Cabanellasek dio mikeleteena

oso Polizia modernoa zela: «Kon-

trabando kargamentuak harra-

patzen zituzten, hilketak ikertzen

zituzten... Atestatu idatziak egi-

ten zituzten, egungo poliziek egi-

ten dituztenen modukoak».

Gipuzkoatik kanpo ere lan egin

zuten mikeleteek. «Madrilen eta

Bartzelonan erakustaldiak eta

desfileak egin zituzten; izan ere,

uniforme ikusgarria zeukaten.

Eta urtebete eman zuten Sevillan,

1929ko erakusketa unibertsalean

aldundien pabiloia zaintzen».

Mikeleteak «Gipuzkoako ikur

bat» direla dio, eta orain arte izan

duten aitortza baino handiagoa

merezi dutela. «Ez dago mikele-

teak bezain gipuzkoarra den beste

ezer. Ezta Reala ere. Realak ez du

indar bera eskualde guztietan.

Mikeleteak, berriz, oso maiteak

ziren herri guztietan. Aldundiak

mikeleteen postu bat itxi behar

zuela iragartzen zuen bakoitzean,

herria kexu agertzen zen. Izan ere,

mikeleteak zeuden herrietan ez

zen lapurretarik gertatzen».

Guardia Zibila heltzearekin ba-

tera, aldundiak mikelete kopurua

murriztu zuen, gatazkak saihes-

teko. «Guardia Zibilak kuartela

irekitzen zuen herrietan, aldun-

diak mikeleteen postua ixten

zuen, herritarren haserrerako».

ZigortuakMikeleteak Gipuzkoako Polizia

izan ziren, errepublikak herrial-

dearen gaineko kontrola galdu

zuen arte. «Errepublikak Gipuz-

koaren gaineko kontrola galdu

zuenean, mikeleteek Bizkaian,

Gipuzkoan eta Katalunian jarrai-

tu zuten lanean. Azkenak Fran-

tzian erbesteratu ziren. Hemen

gelditu zirenek garesti ordaindu

zuten euskal poliziak izatea: kar-

tzelan sartu zituzten, lanpostuak

galdu zituzten, haien familiek po-

brezian bizi behar izan zuten...

Batzuk Dibisio Urdin delakoan

izena eman behar izan zuten be-

raien iraganagarbitzeko».

Mikelete zerbitzuak 320 agente

inguru izan zituen, eta postu ba-

tzuek zutik diraute oraindik:

Leintz-Gatzaga, Mutriku, Pasaia,

Lizarrusti, Aramaio... «Aldun-

diak enkante bidez saldu zituen.

Eraikin batzuetan aldundiaren

armarria ikus daiteke oraindik».

Mikeleteei buruzko liburua,

hara non, bizkaitar batek idatzi

du. «Emaztearen familia Gipuz-

koakoa da. Ni miñoia naiz Ara-

ban, eta Bizkaiko miñoiei buruz-

ko liburu bat idatzi nuen. Emazte-

ak proposatu zidan mikeleteei

buruzko liburua idazteko».

Gipuzkoako hainbat herritan

aurkeztu du liburua Cabanella-

sek. Azkeneko aurkezpena Zu-

marragan egin zuen. Ekitaldian,

mikeleteen ondorengo asko el-

kartu ziren; haien artean, Floren-

cio Telleriarenak. Zumarragar

hori 1909an jaio zen, eta Pasaiako

postuan lan egin zuen. 1936ko ge-

rran atxilotu egin zuten, eta Ezka-

ba mendiko gotorlekuan preso

eduki zuten. Aske utzi zutenean,

herrira itzuli, eta anaiekin tailer

bat ireki zuen. Bost seme-alaba

eduki zituen, eta 2004an hil zen.

Julian Arrietaren alaba ere, Ma-

ria Milagros Arrieta, Zumarraga-

ko aurkezpenean egon zen. Julian

Arrieta 1890ean jaio zen, eta

1961ean hil. Kaboa izan zen, eta

Ordiziako, Arroako eta Mutriku-

ko postuetan lan egin zuen. Fran-

kistek 1937ko ekainean atxilotu

zuten, Bilboko ebakuazioan.

Etxerik eta lanik gabe utzi zuten,

eta Urretxura itzuli behar izan

zuen, emaztearekin eta 10 urteko

alabarekin, familiaren babesera.

Zeles Goñi zumarragarra ere li-

buruaren aurkezpenera joatekoa

zen, baina istripu batek eragotzi

zion; hala ere, bere aitaren berri

eman du. Juan Jose Goñi Nafarro-

ako Arruazu herrian jaio zen, eta

Zumarragako mikelete postuan

lan egin zuen. Gerra garaian atxi-

lotu, eta preso eduki zuten Larri-

nagako kartzelan eta Ezkabako

gotorlekuan. 1941ean itzuli zen

etxera. Asko kosta zitzaion lana

aurkitzea, kartzelan egona zela-

ko. Busca familiak eman zion la-

na, beren altzari lantegian.

1954an hil zen. «Gipuzkoak ahaz-

tu egin ditu mikeleteak, eta pena-

garria da», dio haren alabak.

Jorge Cabanellasek ‘Los últimos miqueletes de Guipuzcoa’ liburua idatzi du.Mikeleteak aldundiaren Polizia izan ziren, eta 1936ko gerran desagertu ziren.

Mikeleteak, Gipuzkoako ikur

Mikeleteak, Telletxea kapitaina buru dutela, Donostiako Gipuzkoa plazan. KUTXA FUNDAZIOA

Florencio Telleriaren mikelete txartela. GIPUZKOAKO HITZA

«Aldundiak mikeletepostu bat itxi beharzuela iragartzen zuenbakoitzean, herritarrakkexu agertzen ziren»Jorge CabanellasMikeleteei buruzko liburuaren egilea

10 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko otsailaren 21aGaiak

Eneritz Maiz Etxarri Asteasu

Lagun kuadrilla bat di-

rela aitortu dute An-

ttine Egunaren anto-

latzaileek, baina guz-

tiek dute proiektu ez-

berdinen bat martxan. Gazte

ekintzaileak dira, eta elkartzera

eta gauzak antolatzera animatu

nahi dituzte gazteak. Beñat Garcia

Mattin Gizarte Abenturakoa,

Beñat Iraola Zatzaizkit proiektu-

koa eta Gorka Rico Ama taberna-

koa dira antolatzaileetako batzuk,

Beertoki eta Patxine jatetxekoe-

kin batera. Guztien osaketarekin,

herriari egun bat eskaini nahi izan

diote, eta, kasu honetan, Asteasu-

ko Kale Nagusiak hartuko du An-

ttine Eguna.

Otsailaren 29a aukeratu dute

festa egiteko, eta egun guztiaren

erdigunean Kikarakada proiek-

tua jarri dute. Antolatzaileek el-

kartasun keinu bat egin nahi izan

diote egitasmo horri, eta Oraitz

Garcia Kikarakadakoa eskertuta

eta pozik agertu da: «Lesbosko

errealitatea kontatzeko eta ahalik

eta jende gehienarengana iristeko

aukera emango digu».

Festa eguna da, baina haurrak

ere txertatu nahi izan dituzte, eta

ez da edozein egun, «antzinako

balioak» berreskuratu nahi baiti-

tuzte. «Patxine jatetxeak egun

bat antolatu nahi zuen, eta nik

esan nion ea zergatik ez genuen

antolatzen balio batzuk erakus-

ten dituen egun bat», kontatu du

Mattin Gizarte Abenturako Beñat

Garciak. «Gure lan eta balioekin,

antzinako balioetara bueltatu

nahi dugu, eta hortik dator Antti-

ne izena: antzinaeta Patxine-ren

baturatik», argitu du.

Balioei tiraka, familiei begira

hasiko dute eguna. 32 familiak

eman dute izena, eta, beraz, haien

aurreikuspen guztiak bete dira.

Mapa bat emango diete, eta he-

rrian zehar puntu jakin batzuk

aurkitu beharko dituzte; puntu

horietan, jolasak izango dituzte

zain. «Familia arteko jolasaldia

berreskuratu nahi izan dut», dio

Beñat Garciak, eta gehitu: «Asko-

tan, galdu egin da gurasoek hau-

rrekin jolastea, eta baita gurasoek

elkarrekin jolastea ere. Hori be-

rreskuratzeko egingo den gin-ka-

na bat da goizekoa».

Jolasek Kuku Art egitasmoari

emango diote lekukoa, eta, ber-

tan, gurasoak eta haurrak serigra-

fiarekin lanean jarriko ditu Za-

tzaizkit proiektuko Beñat Iraolak.

«Umeengan artea eta diseinua

gutxi bultzatzen direla ikusten

dut. Ni 3 urteko ilobarekin aritzen

naiz probak egiten. Beste haur eta

familiekin praktikan jartzeko po-

lita iruditzen zitzaidan, eta hortik

sortu da Kuku Art». Familiako

umeek, era librean, kamiseta ba-

na atondu beharko dute, eta, gu-

rasoek lagundu egin beharko die-

te: «Helburua ondo pasatzea da.

Pintura eta tinta ezberdinak eza-

gutzea, eskuak bustitzea, eta kon-

turatzea beraien eskuekin kami-

seta bat egin dezaketela». Baina

hori ez da Iraolak eskainiko duen

jarduera bakarra. Helduentzat,

arratsaldeko kontzertuekin bate-

ra, xafla edo paper berezi batzue-

tan estanpak egiteko aukera izan-

go da Anttine Egunean.

Egun osoko festa batean, jate-

korik ezin falta, eta ardura hori

Tolosako Ama tabernakoek hartu

dute. Ohituta daude sukaldea

kanpora ateratzen, eta gustukoa

dute festaren parte sentitzea. Kasu

honetan, abantaila dute: «Patxine

jatetxeko Egoitzek bere sukaldea

utziko digu», azpimarratu du

Gorka Ricok. «Festa egin daiteke,

baina, jatekorik eta edaririk gabe,

ez gara ezer». Garbi aitortu du le-

henengo inauteriak pasatu behar

dituztela eta ez direla pentsatzen

jarri zer egingo duten Asteasun,

«baina kroketak eta mokadutxo-

ak ez dira faltako». Nola ez, txoko-

late beroa ere egingo dute.

Lesboserako materiala Iazko urte amaieran aurkeztu zu-

ten Kikarakada proiektua, eta

izan duten «bultzada eta oihar-

tzuna» sinetsi ezinik dabiltzala

aitortu du Oraitz Garciak. «Ho-

rrelako proiektu bat gauzatzean

ez dakizu jendeak zer erantzun

emango duen, eta guk zuhurtziaz

jokatu genuen», argitu du. Euskal

jendartean oso garrantzitsuak di-

ren hiru zutabek bat egiten dutela

dio: kulturak, sukaldaritzak eta

elkartasunak. Euskal gizartea

errefuxiatuen egoerarekin «sen-

tsibilizatua» baitago.

Lesbosen harrapatuta dauden

haur errefuxiatuen hezkuntza

baliabideak diruz laguntzea dute

helburu, eta, Asteasun, Galder

Izagirre eta Gaizka Izagirre

proiektuko beste bi kideak ere

izango dira, hura ezagutarazten.

«Jendeak eskolarako materiala

eramateko aukera izango du, eta

hori Lesbosera helarazteko ardu-

ra izango dugu guk».

Egun guztian, txokolatezko

irribarre gehiago izateko kikarak

erosteko aukera izango da, eta

baita argitaratu duten liburua es-

kuratzekoa ere.

Zenbait gazte ekintzaile elkartu, eta Anttine Eguna antolatu dute Asteasun, hilaren29rako. Ekitaldiz betetako egun horretan Kikarakada proiektua jarri dute erdigunean.

Elkartasun keinua Asteasutik

Beñat Iraola, Gorka Rico eta Beñat Garcia Anttine Egunaren antolatzaileak, eta Oraitz Garcia Kikarakada proiektuaren sortzaileetako bat. E. MAIZ / TOLOSALDEKO ATARIA

Gure lan eta balioekin,antzinako balioetarabueltatu nahi dugu, eta hortik dator ‘Anttine’ izena»Beñat GarciaMattin Gizarte Abentura

«Umeengan artea eta diseinua gutxibultzatzen direla ikustendut; haur eta familiekinpraktikan jarriko dut»Beñat IraolaZatzaizkit

«Festa egin daiteke,baina, jatekorik eta edaririk gabe, ez gara ezer»Gorka RicoAma taberna

«Jendeak eskolarakomateriala eramatekoaukera izango du, etaLesbosera helaraztekoardura izango dugu guk»Oraitz GarciaKikarakada proiektua

‘‘

11GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko otsailaren 21a Gaiak

ANTTINE EGUNA

Anttine Eguna ospatuko dute

bihar zortzi Asteasun, eta egun

guztian postu bat izango da Kika-

rakada proiektuari buruzko infor-

mazioa emateko eta eskolako ma-

teriala biltzeko.

Otsailak 29, larunbata

10:00-11:30.Mattin Gizarte

Abentura. Familiarteko ginkana

eta jolasak herriko kaleetan.

11:45-13:00.Kuku Art. Serigrafia

eta bestelako teknikak erabiliz

kamiseta bat atontzea.

13:00-16:00.Triki-bertso poteoa:

Haritz Mujika eta Amaia Agirre,

herriko trikitilariekin.

14:00-16:30.Ama taberna.

Pintxoak eta mokaduak.

16:30-17:45.Elektrotxaranga.

18:00-21:00.Kontzertuak: Perre,

Leire Letu eta Habi. Eguraldi ona

bada, kalean.

18:00-21:00.Zatzaizkit estanpak

zuzenean. Egunerako prestatuta-

ko diseinu bat nola estanpatzen

den ikusi, eta bakoitzak berea egi-

teko aukera.

20:00-22:30.Ama taberna.

Pintxoak eta mokaduak.

22:30-02:00.Zigor DZ, Patxine

tabernan.

MUSIKA

ANDOAINUdal Musika Eskola:Itsasoko festa.

bGaur, 18:00etan, Bastero

kulturgunean.

ANDOAINGazte Jai disko-festa.bBihar, 23:00etan, Nafarroa plazan.

ANDOAINZo-Zongo: Kolpez blai!kontzertu ibiltaria.

b Igandean, 16:45ean, Goikoplazatik

abiatuta.

ARETXABALETADJ Moto.b Igandean, 22:00etan, plazan.

ARRASATEArrasate MusikalekoBanda.

bGaur, 18:30ean, Amaia antzokian.

ARRASATERat-Zinger, Piztupunketa Sr. Agente.

bGaur, 22:00etan, gaztetxean.

ARRASATERevolta Permanent.bOstegunean, 22:00etan,

gaztetxean.

AZKOITIAOihan Vega.bGaur, 17:00etan, plazan.

AZKOITIADJ Xabi Fest.bGaur, 21:30ean, Elkargunean.

AZKOITIA Ilargi Beltza.bBihar, 19:45ean eta 23:00etan,

plazan.

BERGARAUdal Musika Banda eta Orkestra Sinfonikoa:

Aratusteetako kontzertua.

bGaur, 22:30ean, udal pilotalekuan.

BERGARASharon Stoner eta Mocker’s.

bGaur, 22:30ean, Kartzela Zaharra

gaztetxean.

BERGARALaiotz.bBihar, 20:00etan eta 22:30ean,

San Martin Agirre plazan.

BERGARAGauargi DJ Festa.bAsteartean, 17:30ean,

San Martin plazan.

DONOSTIAAitor Etxebarria.bGaur, 20:00etan, Dabadaban.

DONOSTIAGarilak 26 & Lagunak.bGaur, 20:00etan, Dokan.

DONOSTIANo Rights, Broken Legacy eta Kaos Animal.

bGaur, 21:00etan, Mogambon.

DONOSTIAVera Fauna.bGaur, 21:00etan, Tabakaleran.

DONOSTIAReeko eta Tuber.bGaur, 00:00etan, Dabadaban.

DONOSTIAMiramongo Matinéea:H.E.C. Laukotea.

bBihar, 11:00etan, EOSren

egoitzan.

DONOSTIAXabi Bandini.bBihar, 20:00etan, Dokan.

DONOSTIACoque Malla.bBihar, 20:00etan,

Viktoria Eugenia antzokian.

DONOSTIASoto Asa, Txiltxoko,Alvva, La Diabla eta Horrorxvacui.

bBihar, 21:30ean, Dabadaban.

DONOSTIAAfrika Bibang, Rock Lee eta Charles Cooper.

b Igandean, 13:00etan, Añorgako

Jolas Etxeean.

DONOSTIABazen behin... Don

Giovanni, Mozarten opera laburra.

b Igandean, 17:00etan, Kursaalean.

DONOSTIAOlatz Zugasti.b Igandean, 20:00etan,

Viktoria Eugenia antzokian.

DONOSTIASuo.b Igandean, 20:00etan,

Dabadaban.

DONOSTIAEuskadiko OrkestraSinfonikoa, ikasleentzat.

bAsteazkenean eta ostegunean,

10:00etan, Kursaalean.

DONOSTIAHutsun Txalaparta & J.E.L. Trio.

bAstelehenean, 20:00etan,

Viktoria Eugenia antzokian.

DONOSTIALe Petit Mort / LittleDeath, Man Man Man eta Korkut.

bAstelehenean, 20:30ean,

Mogambon.

EIBARDeus Ez eta Kokein.bGaur, 23:00etan, Untzaga plazan.

EIBARRockalean.bBihar, 12:30ean, Untzaga plazan.

EIBARAlaiki.bBihar, 18:30ean eta 23:30ean,

Untzaga plazan.

EIBARArima Cool Tour.bAsteartean, 19:00etan, Untzagan.

ELGOIBARSinuöse.bGaur, 23:00etan, kultur etxean.

ELGOIBARMugi Panderoa.bBihar, 00:00etan, Maala parkean.

ESKORIATZAMusika EskolakoBanda: Inauterietako kontzertua.

bGaur, 20:00etan, Zaldibar

antzokian.

ESKORIATZATakkito.bBihar, 16:00etan, kiroldegian.

ESKORIATZADJ Moto.bBihar, 18:45ean eta 23:00etan,

plazan.

ESKORIATZADJ Tirapu: Zunbalain.bAsteartean, 18:00etan, plazan.

GETARIA Iker Martinez & Zaldi Herrenak eta Depekuliars.

bGaur, 22:30ean, gaztetxean.

GETARIARata Negra, Marmol eta Managaitz.

bBihar, 00:00etan, gaztetxean.

HERNANIUdal Musika Banda.bGaur, 19:30ean, Milagrosan.

HERNANI Jeiki Hadi taldea.bBihar, 12:00etan, Ezkiagan.

HERNANI Iñigo Etxenike DJa.bBihar, 18:30ean eta 22:30ean,

Atsegindegin.

HERNANIDemode Quartet.b Igandean, 19:30ean, Ezkiagan.

HONDARRIBIAChe America.bGaur, 20:00etan, Itsas Etxean.

IRUN Irun Hiria musika banda.bAsteartean, 19:00etan, Zabaltza

plazan.

IRUNLukiek eta Fufu.bGaur, 22:00etan, Lakaxitan.

LEGAZPIBidean.bBihar, 23:00etan, plazan.

LEINTZ GATZAGADJ Humberto.bBihar, 17:00etan, San Migel plazan.

OÑATIUnidad Alavesa eta Liv Wallace.

bGaur, 21:00etan, Ikatz tabernan.

ORIOMaider Zabalegi.

bGaur, 22:00etan, kultur etxean.

ORIORockalean.

bBihar, 17:30ean, kalez kale.

SORALUZEObaneuke.bGaur, 16:45ean, Plaza Zaharrean.

SORALUZELisker.bBihar, 18:00etan, Plaza Zaharrean.

SORALUZE Joselu Anayak.bAsteartean, 18:15ean, Plaza

Zaharrean.

TOLOSAEstarlus eta Basati.bGaur, 22:30ean, txosnetan.

TOLOSALeizeak, El Sonido de la Metraia, Streetwise eta Dinamita.

bBihar, 22:30ean, txosnetan.

TOLOSALaket.b Igandean, 19:30ean, txosnetan.

TOLOSABake Faltsua eta DJ Jotatxo.

b Igandean, 22:30ean, txosnetan.

TOLOSAMuxutruk.bAstelehenean, 19:30ean, txosnetan.

TOLOSAMarianitoz Blai & DJ Bull.bAstelehenean, 22:30ean, txosnetan.

URRETXUUZ Talent, haurrentzat.bGaur, 16:30etik 19:30era,

Zelai Arizti pilotalekuan, eta bihar,

18:00etan, Gernikako Arbola plazan.

ANTZERKIA

ARRASATETxalo: Ene ba!.b Igandean, 19:30ean, Amaia

antzokian.

ASTIGARRAGAHerri Eskola: Superheroiak.

bGaur, 14:30ean, kiroldegian.

BEASAINTxalo: Moko zorrotza /

Mandíbula afilada.

bGaur, 20:00etan, euskaraz,

eta 22:15ean, gazteleraz, Usurben.

BERGARAPirritx, Porrotx eta Marimotots: Bizi dantza.

bBihar, 18:00etan, pilotalekuan.

DONOSTIANueve: Urbanitas.bGaur, 20:00etan, Lugaritz

kultur etxean.

DONOSTIADon Giovanniopera.

bGaur, 20:00etan, eta bihar,

19:00etan, Kursaalean.

DONOSTIABorobil Teatroa: Hansel eta Gretel.

bBihar, 18:00etan, Larratxo

kultur etxean.

DONOSTIAAldatzen Laguntzen:Birritan bortxatua.

bBihar eta etzi, 20:00etan,

Gazteszenan.

DONOSTIAAgerre Teatroa: Lehen amodioa.

bOstegunean, 19:00etan,

Ernest Lluch kultur etxean.

Donostia b ‘Birritan bortxatua’ antzezlana

Fikziorik errealenaBortxaketa baten ondorengo beldurrak gaindituta, salaketa jartzea era-

bakiko du Nagorek; orduan hasiko da bigarren amesgaiztoa, epaiketa-

rena. Bertan bizi izandakoa eta sufritutakoa, gizartearen epaia... Aldatzen

Laguntzen antzerki taldeak, Nagore Laffageren hilketa eta sanfermineta-

ko taldekako bortxaketa oinarri hartuta, eguneroko gai bat taula gainera

eramango du Birritan bortxatuaantzezlanarekin. Bihar estreinatuko

dute, Donostian, Egiako Gazteszenan, 20:00etan. ALDATZEN LAGUNTZEN

12 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko otsailaren 21aAgenda

DONOSTIAZurriola Antzerki

Taldea: Delikatuak.

bOstegunean, 20:00etan,

Gazteszenan.

EIBARPentacion: La fuerza

del cariño.

bOstegunean eta ostiralean,

20:30ean, Koliseo antzokian.

ELGOIBARKantu Kolore: Honolulu.

bAsteartean, 17:00etan, Kalegoen

plazan.

HERNANIEidabe: Gora kasete!.

bGaur, 17:30ean, Plaza Berrian.

HERNANITomaxen Abenturak:Azken balea.

bBihar, 17:30ean, Milagrosa

kaperan.

HONDARRIBIASun magoa,

Maria Urzelai eta Na Gomes:

Liluraren laborategia.

b Igandean, 18:00etan,

Itsas Etxean.

LAZKAOAne Labaka eta Beatriz

Egizabal: Erradikalak ginen.

bGaur, 19:00etan, Areria aretoan.

OÑATITartean Teatroa: Simplicissimus kabaret.

bGaur, 22:30ean, Santa Ana

antzokian.

OÑATITxirri, Mirri eta Txiribiton:Zoro gaitezen.

bAsteartean, 17:00etan, Zubikoa

kiroldegian.

PASAIAPixkolabis: 9+9+7.

b Igandean, 19:00etan,

Trintxerpeko alkateordetzan.

URNIETAVaiven: Ni, munduko

txarrena.

b Igandean, 19:00etan, Sarobe

arte eszenikoen gunean.

BERTSOLARITZA

ARRASATEUxue Alberdi, NereaIbarzabal eta Oihana Iguaran:

Kontrako eztarritik liburuari buruz-

ko solasaldia eta bertso saioa.

bAsteazkenean, 19:00etan,

Kulturaten.

BERGARAXabat Illarregi,

Garikoitz Lopez de Munain

eta Ane Zuazubiskar.

bGaur, 22:30ean, Arrano

elkartean.

MUTILOABertso afaria:

Andoni Egaña, Sebastian Lizaso,

Aitor Mendiluze, Iñaki Murua eta

Anjel Mari Peñagarikano.

bGaur, 20:30ean, Lierni auzoan,

Mujika jatetxean.

DANTZA

ABALTZISKETATxantxoak.

b Igandean, 08:00etatik aurrera,

udaletxetik, baserriz baserri.

AMEZKETATxantxoak.

bBihar eta etzi, 08:00etatik aurrera,

udaletxetik, baserriz baserri.

ANTZUOLAOinarin taldea:

Sorgin dantza.

bBihar, 10:30ean, kalejiran, eta

emanaldia 12:30ean, plazan.

ARETXABALETATxino dantza.

b Igandean, 11:45ean, udaletxetik,

kalez kale.

ASTIGARRAGAAstigar taldea:

plaza dantza.

bBihar, 13:30ean, Joseba

Barandiaran plazan.

BEASAINOstadar taldea:

Luzaideko inauteria.

bBihar, 11:00etan, dantza

taldearen egoitzatik abiatuta,

kalez kale, eta 19:30ean, Loinazko

San Martin plazan.

DONOSTIAZora Snake: Le départ.

bAsteazkenean eta ostegunean,

20:00etan, Viktoria Eugenia

antzokian.

DONOSTIAAltraste Danza:

Mientras llueva.

bOstegunean, 17:00etatik

20:30era, Tabakaleran. Entsegu

irekia, erakustaldia eta solasaldia.

IRUNKemen taldea: Euskal herri

inauteria.

bBihar, 12:00etan, Pio XII.a

plazatik Erromes plazara.

OÑATIOñatz taldea: Luzaidekodantzak.

b Igandean, 18:30ean, kalez kale.

ORDIZIAThe Cellistballetaren

ikus-entzunezko emanaldia,

Londresko Royal Opera Housetik

zuzenean.

bAsteartean, 20:15etik 23:15era,

Herri antzokian.

TOLOSAUdaberri taldea:

dantzari txikien kalejira.

bBihar, 11:30ean, Triangulotik.

USURBILOrbeldi taldea: Luzaideko konpartsaren kalejira

eta bolant dantzak.

bGaur, 19:15ean, kiroldegitik

frontoira.

HITZALDIAK

AZPEITIA Josu Zabala eta Igor

Elortza: Kantuari hitza emateaz.

bAsteazkenean, 19:00etan,

Dinamoan.

BERGARARaul Diaz: BTT Nepalen.

bAstelehenean, 19:00etan,

Pol-Polen aretoan.

BERGARAVicente Castro:

Groenlandia 60º, eskalada.

bAsteartean, 19:00etan, Pol-Polen

aretoan.

Azpeitia b ‘Kantuari hitza emateaz’ emanaldia

Hitza eta musika elkarrengana bildutaEntzutekoa izango da, baina ez entzutekoa bakarrik, solasaldia ere izango duelako ondoan. Azpeitiko Dina-

moa sormen guneak Josu Zabala musikaria eta Igor Elortza bertsolaria —irudian— elkartuko ditu hurrengo as-

teazkenean, otsailaren 26an, 19:00etan, Hitzaren Eskola dinamikaren bosgarren ekitaldi irekian. Kantuari hitza

emateaz izena jarri diote saioari. Hainbat proiektutan elkarrekin aritu izan dira Zabala eta Elortza. DINAMOA

BERGARAMarina Lertxundi:

Ballet y danza contemporanea.

Cronologia, figuras.

bAsteazkenean, 10:00etan,

Seminarixoan.

BERGARAAna Zamorano:

Remoteana. Cordilleras y cámara

sobre una bicicleta.

bAsteazkenean, 19:00etan,

Pol-Polen aretoan.

BERGARAAupatuz elkartea:

Adimen gaitasun handiko haurrak

ezagutzen.

bOstegunean, 18:00etan,

Zabalotegi aretoan.

DONOSTIACarlos Briones:

El origen de la vida: las raíces

del árbol.

bGaur, 19:00etan, Tabakaleran.

DONOSTIAMiquel Bassols:

Lo femenino, más allá de los

géneros.

bGaur, 19:30ean, San Telmo

museoan.

DONOSTIAAlex Grijelmo:

Lenguaje y feminismo: propuestas

para un debate.

bAsteartean, 19:30ean,

Ernest Lluch kultur etxean.

DONOSTIAAndrea Abalia:

Brujas, un mal necesario.

Misoginia histórica y demonismos

contemporáneos.

bAsteazkenean, 19:00etan,

Okendo kultur etxean.

DONOSTIALurralde-antolamen-

duaren eragina osasunean, hiz-

kuntzan, ingurumeneanhitzaldi-

tailerra.

bOstegunean, 19:00etan,

San Telmo museoan.

EIBARAhoztar Zelaieta: Capos

del narcotráfico y mafias policiales

con impunidad política.

bAstelehenean, 19:00etan, Arrate

kultur elkarteean.

EIBARLolita Flores: Actrices

de raza.

bAsteazkenean, 19:00etan,

Koliseo antzokian.

EIBARRicardo Aldama: Las mujeres pintoras II.

bOstegunean, 10:00etan,

Armeria Eskolan.

OÑATI Jordi Gomez: Biodiversidad

urbana. Su manejo y conservación

en edificios.

bGaur, 19:00etan, kultur etxean.

ZUMAIAEsther Gabiola: Gazteak

eta barnetasuna, espiritualtasuna,

bizi-jakituria.

bAsteazkenean, 19:30ean,

Forondan.

IKUS-ENTZUNEZKOAK

DONOSTIAArnaud des Pallieres:

Orpheline.

bGaur, 19:00etan, Okendo

kultur etxean.

DONOSTIALas señoritas

de Rochefort.

bAstelehenean, 19:15ean,

Ernest Lluch kultur etxean.

DONOSTIAPhilip Kaufman:

La invasión de los ultracuerpos.

bAsteartean, 18:30ean, Lugaritz

kultur etxean.

DONOSTIAZinema eta Zientzia:

Kimuak 2019.

bOstegunean, 19:00etan,

Tabakaleran.

BESTELAKOAK

ESKORIATZADorleta Kortazar

ipuin kontalaria.

bOstegunean, 18:00etan,

liburutegian.

HONDARRIBIAMaite Franko

ipuin kontalaria.

bAsteazkenean, 18:00etan,

Zuloaga etxean.

TOLOSAAhoz Aho:

Dorleta Kortazar eta Celine Ripoll

kontalariak.

bAsteazkenean, 22:00etan,

Amarozko auzo etxean.

13GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko otsailaren 21a Agenda

14 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko otsailaren 21aProposamena

Mikel Orbañanos Iribar

Mendeetan, ne-

kazari eta abel-

tzainek natura-

ren arabera

moldatu behar

izan dute bizimodua, eta are

gehiago urtaro aldaketetan; uda-

ko beroaldietan, esaterako, artal-

dearekin mendira igotzen ziren

artzainak, eta kostaldera jaitsi ne-

guko elurteetan, berotasunaren

bila. Apurka-apurka, eguzkia ja-

rri zuten horren guztiaren eragile,

eta neguko eta udako solstizioak

aintzakotzat hartzen hasi ziren.

Hala, hotzari agur esan eta epelta-

sunari ongietorria emateko, urta-

ro aldaketak jai bereziz ospatzen

zituzten. Zehazki, negutik udabe-

rrirako aldaketatik sortu zen

inauteriizenez ezagutzen den fes-

ta paganoa, usadio bilakatzerai-

no.

Mendez mende, inauteriek

kristautasunetik eta zapalkun-

tzatik bizirik ateratzea lortu dute.

Egun, herriaren izatean garrantzi

berezia izan ohi dute, sormena eta

irudimena ardatz dutela, modu

herrikoian zein urbanoan. Aur-

ten ere, Gipuzkoako herri gehie-

nek egitarau oparoa antolatu

dute jaiaz gozatzeko. Hona he-

men nabarmentzeko moduko

zenbait ekitaldi.

ABALTZISKETA

Urtero, inauterietako igandean,

Abaltzisketako Txantxoak izene-

ko gazte taldeak ohitura izaten du

goizean goizetik baserriz baserri

ibiltzeko, makil dantza dantza-

tuz. Musikariek, maskaradunek

eta nagusi batek osatzen dute tal-

dea. Baserrira heldu baino lehe-

nago, adarra jotzen dute, etxekoei

bisita aldez aurretik jakinarazte-

ko. Iraganean, baserrian bizi zire-

nak kalera ateratzen ziren ada-

rraren soinua entzun orduko,

txantxoekin abesteko eta dantza-

tzeko. Makil dantza amaitzean,

baserritarrek edariren bat eskain-

tzen diete, esker ona adierazteko.

Eguerdi aldera, gazte taldea Abal-

tzisketako erdigunera iristen da

bazkaltzera, eta, arratsaldez, falta

zaizkien baserriak bisitatzeari

ekiten diote. Abaltzisketan beza-

la, Amezketan ere txantxoak

etxez etxe ibiliko dira asteburu

osoan.

ANTZUOLA

XX. mendearen hasieratik, an-

tzuolarrek sorgin dantza antzez-

ten dute inauterietako larunbate-

an, sorginez mozorrotuta. Garai

batean, baserriz baserri ibiltzen

ziren eskean, baina ohitura hori

galduz joan da. Gaur egun, Sorgin

dantza taldea Antzuolako kalee-

tan ibiltzen da kalejiran, txistula-

riek lagunduta, eta, haiekin bate-

ra hartza, tximinoa eta hezitzailea

ere ateratzen dira. Bihar, goiz oso-

an ibiliko dira kalez kale, eta,

eguerdi aldera, dantzari txikiekin

batera emanaldi bat egingo dute

herriko plazan.

ARETXABALETA

Aurpegia eta arropa ikatzez zikin-

duta daramaten gazteen talde bat

Aretxabaletako kaleetan ibiliko

da etzi, 12:00etatik aurrera, txino

dantzan. Itxura zabar horrekin,

garai batean inauteriak ospatzera

joaten ziren ikazkinak imitatzen

dituzte. Santa Ageda eskean ate-

ratako neska-mutilek hartuko

dute parte txino dantzan. 1936ko

gerraren ondoren usadioa luzaro-

an galduta egon zen arren,

1975ean berreskuratu zuten. Ga-

rai batean, gainera, Aretxabale-

tan ez ezik, Debagoieneko beste

herri batzuetan ere egiten zuten

txino dantza, Antzuolan eta Ber-

garan, esaterako.

Bestalde, 1987tik, inauterietako

asteartean txinoaren hileta ize-

neko ekitaldia egin ohi dute.

20:00ak aldera, Mitarte kaletik

herritarrak lutoz jantzita eta es-

kuetan kandela bana dutela ate-

rako dira. Haien aurretik, txino

dantzako neska-mutilek zerral-

doa herriko plazaraino eramango

dute, bertan erretzeko.

BEASAIN

Urtero bezala, mozorro tradizio-

nalek hartuko dituzte Beasaingo

kaleak eta auzoak. Bihar, esatera-

ko, Ostadar dantza taldearen es-

kutik dantza desfile herrikoia

egingo dute, goizetik hasita.

Eguerdira arte, kalez kale ibiliko

dira jai giroan, eta, ondoren, herri

bazkaria egingo dute San Martin

plaza azpian.

DONOSTIA

Datozen asteetarako egitarau

oparoarekin dator Donostiako

inauterien festa. Atzo hasi eta hu-

rrengo egunetan mozorroak, des-

fileak, karrozak eta konpartsak

Gipuzkoako hiriburuan auzoz

auzo ibiliko dira. Antiguan auzo-

ko dantza taldeko kideek, adibi-

dez, garai batean menditik jaisten

ziren artzainen eta herrian zeu-

den inudeen arteko gortea irudi-

katuko dute bihar, 12:00etan.

EIBAR

Festa edo kezka, Eibarko inaute-

rietan zer nagusituko den ez dago

argi. Atzoko ostegun gizena ber-

tan behera utzi zuen udalak, Zal-

dibarko zabortegiko isuriengatik;

eta gaurtik aurrerakoak ospatu

edo ez, atzo argitaratzekoak ziren

airearen kalitatearen txostenaren

mende zegoen. Inauteriak egite-

kotan, gaur iluntzean kalderero-

en konpartsa aterako da, Urkizu

parketik Untzaga plazaraino.

Kaldereroen kalejiran herriko

hainbat eragilek hartuko dute

parte: besteak beste, Kezka dan-

tza taldeak, Txolarte Untzagako

zahar etxeko abesbatzak, Kalee-

tan Kantuz eta Jainagaren trikiti

eskolak...

ERRENTERIA

Gipuzkoako herri bakoitzak bere

modura ospatzen ditu inauteriak,

eta Errenterian, esaterako, kutsu

urbanoa duten ekitaldiak antola-

tzen dituzte. Desfilea da horietako

Debekuaren atzaparretatik ihesi, inauterien tradizioakmendez mende iraun du Euskal Herrian, modu herrikoianzein urbanoan. Mozorroek, maskaradek, dantzariek,txantxoek, inude eta artzainek eta abarrek herrietakokaleak koloreztatu eta girotuko dituzte datozen egunetan.

Usadioa eta jaiagal ez daitezen

Tolosako karroza bakoitzak 90

dezibelerainoko muga izango du

musika jartzeko. TOLOSALDEKO ATARIA

15GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko otsailaren 21a Proposamena

bat. Bihar, 18:30ean hasita, herri-

ko bost konpartsa kalean barrena

ibiliko dira: Alaia, Activance,

Danza-rn, Coco Dance eta Lezoko

Estandak.

IRUN

Puska biltzea ospatuko dute bihar

Irunen. 1984. urteaz geroztik,

dantzariek Bidasoko eta Behobia-

ko baserri gehienak bisitatzen di-

tuzte kalejiran, trikitilariek la-

gunduta. Batetik, Eraiki Dantza

Taldeko kideak 08:30ean elkar-

tuko dira, eta handik San Martzial

gainetik igarota Bentheonea ba-

serrian egingo dute lehen geldial-

dia. Egunaren bigarren, zatia, be-

rriz, Behobiako baserrietan egin-

go dute, han emango baitiote

egunari amaiera. Bestetik, Ibarla

Meaka Dantza Taldeak Meaka au-

zoko baserrietan egingo du ibilbi-

dea. 09:00etan elkartuko dira

haiek. Arin-arina eta fandangoa

dantzatzen dituzte, eta, sarritan,

etxeetatik ez dira esku hutsik joa-

ten.

ORIO

Larunbata biribila izango dute

bihar Orion. Hasteko, urteroko

inauteri festa ospatuko dute.

Eguerdian, esaterako, mozorroen

kalejira ibiliko da herriko kaleak

alaitzen, eta, ondoren, herri baz-

karia egingo dute pilotalekuan.

Horrez gain, arraunak ere izan-

go du bere tartea. Oriako 26. trai-

neru jaitsiera jokatuko da ibaian,

16:00etatik aurrera. Guztira, 91

ontzik hartuko dute parte, bost

kategoriatan banatuta.

SEGURA

Hartzaren Esnaera da Segurako

inauterietako ekitaldi nagusieta-

ko bat. Historiak dio udaberria-

ren etorrerarekin hartza lozorro-

tik esnatu eta menditik jaisten

zela. Baserritarrek, ordea, janari

eskasiagatik, beldur handiagoa

zioten neguari hartzari baino.

Hala, ataka estuan egon ostean,

alaitasunez egiten zioten harrera

udaberriaren etorreraren mezu-

lari zen hartzari.

Pasadizo hori gogoratzeko,

hartzaren ongietorriaren antzez-

pena egingo dute gaur, herriko

kaleetan, 18:30ean. Herritar bat,

ardi larrua erabiliz, hartz mozo-

rrotuko da, eta hartz-zainak

gerritik soka batez loturik era-

mango du, dantzariek eta txistu-

lariek kaleak girotzen dituzten

bitartean. Beste herritar batzuk,

berriz, kantu eskean ibiliko dira.

TOLOSA

Atzo lehertu zen inauterien festa

Tolosan. Mozorro irudimentsuek

eta herriko txarangek hartuko

dituzte kaleak asteartera arte.

Igandean, Zaldunita Eguna ospa-

tuko dute, eta aurrez prestatu eta

atondu dituzten karrozak atera-

ko ditu goizetik herriko zenbait

gazte kuadrillak. Gainera, kon-

partsek ere desfileak egingo

dituzte herritarren eta bisitarien

aurrean.

Bestalde, karrozen, konpartsen

eta txarangen arteko harreman

ona bermatzeko, Tolosako Uda-

lak arau berri bat jarri du aurten-

go jaietarako. Karroza bakoitzak

90 dezibelerainoko muga izango

du musika jartzeko, eta gaueko

ordu batetik aurrera ezingo da

musika jarri. Gazteen artean arau

horrek ez du harrera onik izan,

eta ez dute baztertzen egunean

bertan bi orduko geldialdia egi-

tea, udalak hartu duen erabakia-

ren aurkako jarrera adierazteko.

ATE IREKIAKUNIBERTSITATE GRADUAK

_2020/2021 ikasturtea

INGENIARITZABILBO MARTXOAK 11

ASTEAZKENA 18:00

ARRASATE MARTXOAK 14

LARUNBATA 10:30

GOIERRI MARTXOAK 26

OSTEGUNA 17:30

ORONA IDEO APIRILAK 2

OSTEGUNA 17:30

ENPRESA KUDEAKETABIDASOA OTSAILAK 29

LARUNBATA 11:00

BILBO MARTXOAK 26

OSTEGUNA 18:00

OÑATI MARTXOAK 28

LARUNBATA 11:00

EKINTZAILETZA BIDASOA OTSAILAK 29

LARUNBATA 11:00

BILBO MARTXOAK 28

LARUNBATA 11:00

OÑATI MARTXOAK 28

LARUNBATA 11:00

HEZKUNTZABILBO APIRILAK 23

OSTEGUNA 18:00

ESKORIATZA APIRILAK 25

LARUNBATA 11:00

KOMUNIKAZIOABILBO APIRILAK 23

OSTEGUNA 18:00

ARETXABALETA APIRILAK 25

LARUNBATA 11:00

HUMANITATEAKBILBO APIRILAK 23

OSTEGUNA 18:00

GASTRONOMIA — Basque Culinary Center

DONOSTIA MARTXOAK 28

LARUNBATA 10:30

www.mondragon.edu/prest

Etorriko zarela jakinarazi!

Miren Garate

Japoniarra da Hiromi Yoshida(Yuwaza, 1960), eta erdi azpeitia-rra ere bai dagoeneko. Urtean bialdiz etortzeko ohitura du, eta hi-labete inguruko egonaldia egitendu aldi horietako bakoitzean. Bes-teak beste, rakugo emanaldiakegiteko aprobetxatzen du. Atzo,Lazkaoko Maizpide euskaltegianizan zen saio horietako bat, etahurrengoak Azpeitiko udal libu-rutegian (otsailaren 27an) eta Do-nostiako Bukowski tabernan(martxoaren 1ean) izango dira.Yoshidak japonieratik euskara-tzen ditu rakugoak, baina konta-tzera ez da ausartzen. Horretara-ko «dohainik» ez duela dio, bainaaurkitu du nork kontatua, raku-goaren bueltan taldetxo bat sortubaitzuten Azpeitian orain urte ba-tzuk.Japoniako ahozko tradizioko

genero bat da rakugoa. Zein da

haren historia?

Orain dela hirurehun edo lau-rehun urte inguru sortutakoahozko tradizio mota bat da raku-goa, ipuin kontaketa bat, bainaprintzipioz helduentzat eginda-koa. Haren jatorriari buruz esatenda garai hartan antzerkia ikusteaoso garestia zela. Rakugoak, or-dea, ez du muntaketa handirik es-katzen, eserita kontatzen dira, etakontalariak ez du aparteko ezerbehar izaten. Horregatik, ez zenhain garestia, eta herritar xumeekere izaten zuten rakugoak entzu-tera joateko aukera.Zein ezaugarri ditu?

Iraupenari dagokionez, gehiene-tan nahiko motzak izaten dira,hamabost edo hogei minutu in-gurukoak, ordubetekoak ere ba-dauden arren. Kontalariak inter-pretatzen ditu istorioan agertzendiren pertsonaia guztiak, ahots aldaketen bidez. Rakugoak betieserita kontatzen dira, eta Japo-niako jantzi tradizionalez, kimo-noz, jantzita. Oihal txiki bat etaabaniko bat ere izaten ditu konta-lariak. Abanikoak gauza askotanlaguntzen dio; zerbait jaten ari de-la irudikatu nahi badu, adibidez,zotzarena egin dezake abanikoak.Nolako istorioak kontatzen dira

rakugoetan?

Umorezkoak izaten dira istorio-ak, jendeak barre egitea izatendute helburu. Eta, barre eragite-ko, era askotako komeriak konta-tzen dituzte: jende xumearen etaaberatsen artekoak, lapurren ar-tekoak, mozkorrenak... Maitale-en arteko kontuak eta pertsonaiaaldrebesenak ere askotan ager-tzen dira.

Euskal Herrian egiten dituzuen

emanaldietan, euskaraz izaten

dira rakugoak. Itzuli egin dituzue

japonieratik, edo propio presta-

tutakoak dira?

Itzulpenak izaten dira, rakugoobra fresko batzuk aukeratu etaeuskaratu egin ditugu.

Nolatan hasi zinen Euskal He-

rrian euskarazko rakugo saioak

antolatzen?

2012an egin genuen lehen saioa.Hasiera batean, rakugo obra ba-tzuk euskaratu eta liburu bateanargitaratzea zen nire asmoa; ala-baina, ahozko tradizioa izanik,

ikusi nuen liburu batean argitara-tuta ez zuela graziarik izango. An-tzeztu egin behar dira jendearenaurrean; horrek ematen die xar-ma. Rakugo talde bat ere sortu du-

zue Azpeitian. Nolatan etorri da

egitasmo hori?

Esan bezala, rakugoak antzeztuegin behar dira jende aurrean, etanik ez daukat horretarako dohai-nik. Azpeitian baneukan lagunbat antzerkian ibilitakoa, AsenEscalada, eta hari galdetu nion eaausartuko ote zen rakugoak kon-tatzera. Baietz esan zidan, eta ho-

rrelaxe hasi ginen biok, 2012an.Hurrengo urtean beste bi batu zi-tzaizkigun taldera: ArantzazuMaiz eta Maider Ibarguren. Orain,laurok aritzen gara. Ni ekoizleanaiz, eta aurkezpenak ere egitenditut, baina rakugoak haiek kon-tatzen dituzte.Non eman ohi dituzue saioak?

Gehienbat euskaltegietan eta kul-tur etxeetan. Urtean bi aldiz etor-tzen naiz Euskal Herrira, eta he-men nagoen aste horietan egitenditugu saioak. Lazkaoko Maizpideeuskaltegira urtero joaten gara,eta Azpeitiko liburutegian ere hi-rugarren aldiz egingo dugu. Mar-txoaren 3an Hendaiako ikastolanere izango gara, eta han umeeikontatuko dizkiegu rakugoak.Rakugoak berez helduentzat iza-ten dira, baina umeentzako ego-kiak diren obrak euskaratuko di-tugu. Nolako harrera izaten dute raku-

go emanaldiek Euskal Herrian?

Hasierako nire kezka zen jendeakbarrerik egingo ote zuen. Umoreaherriz herri aldatzen da, eta gurigrazia egiten diguten gauza ba-tzuek euskaldunei agian ez dieteegiten; baina ikusten dut jendeakbarre egiten duela, eta pozik nago. Japonian bertan, gaur egun zein

da rakugoaren egoera?

Tokion bertan lauzpabost rakugotxoko daude, eta horietan, saiobatean, hamarren bat rakugolariagertzen dira bata bestearen atze-tik. Tartean, malabaristek, mago-ek eta beste artista batzuek ereegiten dituzte ikuskizunak, etahiru ordu inguruko saioak osa-tzen dituzte elkarrekin. Egunero-egunero izaten dira saio horiek.

«Hasierako nire kezkazen jendeak barrerikegingo ote zuen»

Hiromi Yoshida b Azpeitiko rakugo taldeko kidea

Umorea dute helburu rakugoek. Yoshidak ez zuen oso argi Japonianarrakastatsuak diren istorio horiek Euskal Herrian ere funtzionatuko ote zuten. Alabaina, pozik dago saioek izaten duten erantzunarekin.

GIPUZKOAKO HITZAOSTIRALA, 2020ko otsailaren 21a

Zuzendaria: Unai Zubeldia. Argitaratzailea: Euskal Editorea

Lege gordailua: SS-1514-2010

www.gipuzkoa.hitza.eus bgipuzkoa@hitza.eus

sELKARRIZKETA

GORKA RUBIO / FOKU

Rakugoak beti eseritakontatzen dira, eta Japoniako jantzi tradizionalez,kimonoz, jantzita»

«Hasiera batean, liburubatean argitaratzea zennire asmoa, bainaahozko tradizioa izanik,ez zuen graziarik izango »Hiromi YoshidaAzpeitiko rakugo taldeko kidea

‘‘