Zinegile gazteak

ASTEKO ASMAKIZUNAberria

GAZTETXOEN ASTEKARIA 786. ZENBAKIA LARUNBATA, 2018KO UZTAILAREN 28A

Ipurdia dut gainean, bizkarra bizkarrean,beti nabil etsi ezinean eta eutsi beharrean.

Zer da?

m a n t a n g o r r iErantzuna: aulkia.

Asmakizunaren jatorria: Auskalo! Igarkizun eta aho-korapiloak liburutik, Xabier Olaso / Agurtzane Villate (Pamiela).

ISAB

ELLE

MIQ

UELE

STOR

ENA

m a n t a n g o r r i2 LARUNBATA, 2018KO UZTAILAREN 28A berria

ZORiON AGURRAK

Kaixo, lagunok!

Irura eta Anoetako ikasleak gara;

duela aste batzuk BERRIAko erredakzioa

bisitatu genuen, eta marrazki batzuk

egin genituen MANTANGORRI apaintzeko.

Ea gustukoak dituzuen!

Biharko egunean gure sorgintxoak

7 urte beteko ditu. Zorionak,

Irati, eta muxu handi bat zure

familiaren partez!

Zorionak, Uxue! Jadanik 9 urte! Hamarkada betetzeko gutxi falta

zaizu, neska dantzaria! Aurtengo oparirik onenak badakizu zein izan

diren, ezta? Izaro lehengusina eta Zigor lehengusua, zure jostailutxo

berriak! Kar-kar! Ea aurten non ospatzen dugun aitaren eta zure

urtebetetzea… eta, beti bezala... ea eguraldia lagUN, egundoko jaia

antolatzen dugUN! Errima eta guzti, bertsolariak bezala!

Datorren astelehenean sei urte beteko ditu

gure tenislari artistak! Zorionak, Ekain!!Ondo pasa zure urtebetetze eguna! Muxu

handi bat etxeko guztion partez, batez

ere zure anai-arreba Oierren eta Aneren

partez. Segi horrela, pottoko!

Arhane Sofia

Oier Yarza

Oier

m a n t a n g o r r i 3berria LARUNBATA, 2018KO UZTAILAREN 28A

Bidali zure gutunak helbide hauetara Helbide elektronikoa: mantangorri@berria.eus Egoitza nagusia: BERRIA. MANTANGORRI. Gudarien etorbidea, z/g. 20140 Andoain.

Argitaratzailea: Euskal Editorea SM Lege Gordailua: SS-616/05 Zuzendaria: Martxelo Otamendi Koordinatzailea: Izaro Zinkunegi Barandiaran

Egoitza: Martin Ugalde kultur parkea. Gudarien etorbidea, z/g. 20140 Andoain ISSN: 1699-728x

ZU ERE ARTiSTA

Malen

Irati

Oroitz

‘Latxe’haurrentzakoaldizkaria jaio da!Urumeako Kronikak Latxe,

Urumeako ur-ttikitan barrena

aldizkaria plazaratu du:

Burruntzik Urumea bailaran

barrena bizi izandako

abenturak kontatuko ditu; 0

zenbakia kalean da

dagoeneko, eta Astigarraga,

Hernani, Ereñotzu, Arano eta

Goizuetako umeen artean

zabaldu dute, udalekuak

aprobetxatuta. Burruntzi,

Latxeko protagonista bera ere

joan zaie bisitan umeei. Hilean

behin eskuratu ahal izango da,

Kronikari txiki eginda.

m a n t a n g o r r i4 LARUNBATA, 2018KO UZTAILAREN 28A berria

Testua: Eihartze Aramendia Iparragirre

Bidarraiko (NafarroaBeherea) harrizkozubiaren gaineanhainbat haur ikus zi-tekeen asteartean:bat mikrofonoare-

kin, bestea kaskoekin, bestea ka-merarekin... «Infernuko zubiaz jakinnahi dugu, eta horretarako..., aimoztu, tronpatu naiz», esan zuenmikrofonoa zuenak. Kanaldude te-

lebista parte-hartzaileak antolatu-tako ikastaldira etorritako gazte-txoak ziren, 9 eta 12 urte bitarte-koak. Astelehenean hasi eta atzoarte, goiz eta arratsaldez, irudia-ren mundura hurbildu ziren HaitzAldana eta Nora Idieder, Kanaldu-deko langileek lagundurik.«Lehen aldiz antolatu dugu gaz-

tetxoentzako ikastaldi hau; orainarte, helduentzat egin izan dugu.Adin horretan, irudiaren munduari

biziki kuriosak dira, eta pentsatzengenuen interesgarria izan zitekeelahorrelako zerbait proposatzea»,kontatu du Aldanak. Lehen egune-an, bulego lana egin zuten, zein ge-nero dauden ikusi zuten, doku-mentalak, erreportajeak, bideokli-pak... eta hainbat adibide ikusizituzten. Horren ondotik, Bidarraigaitzat hartuta zer egingo zutenpentsatzen hasi ziren, eta, hainbatideia mahai gainean jarri eta gero,

Infernuko zubiari buruz erreporta-je bat eta fikzio bat grabatuko zu-tela erabaki zuten. Horretarako, el-karrizketak nori egin pentsatu zu-ten erreportajerako, non grabatu...eta fikziorako lan gehixeago izanzuten, konplikatuagoa baita: isto-rioa pentsatu, pertsonaiak, gidoibat osatu, planoak, sekuentziak,musika... Lan horiek guztiak eginda, aste-

artean kalera ateratzeko irrikan

9 eta 12 urte bitarteko gaztetxoek astebeteko ikastaroa egin dute Kanalduden; kamerak etamikrofonoak eskuan, Bidarraiko Infernuko zubiari buruzko erreportajea eta fikzioa sortu dute.

ERREPORTAJEA Kanaldudeko egonaldia

Irudiarekinjolasean

m a n t a n g o r r i 5berria LARUNBATA, 2018KO UZTAILAREN 28A

zeuden gazteak. Noblia hotelarenondoko zubian behin eta berrizongi atera arte grabatu ondoren,dena bildu, furgonetan sartu etaBidarraiko Zubi Aldean etxean biziden Albert Parachuren etxera joanziren erreportajea osatzeko mate-rial bila. Irribarre handi batekinhartu zituen Parachuk etxean. Ka-mera atera, mikrofonoa, galderakgainbegiratu eta dena prest zute-nean Aldanak «3, 2, 1...» atzerakokontua egin, eta grabatzen hasi zi-ren.

Hamaika lanbide

Infernuko zubitik gertu sortu zenParachu, Zaldain etxean; betidanikezagutu du Infernuko zubia etahari buruzko kondairak. Lekukoonarekin egin zuten topo gazte-txoek. Egindako lanarekin kontent,berriz dena bildu, eta Kanalduderaitzuli ziren. Grabatutakoa ikusteko,gela batean sartu ziren, eta, iru-diak ikusten zituzten bitartean, Al-danak azaldu zien zer egin zutenongi eta zer hobetu behar zuten,plano motak gogorarazi zituen etabeste hainbat aholku ere eman zi-tuen gaztetxoek ikas zezaten. As-teazkenean eta ostegunean fik-zioa grabatzen egon ziren Kanal-dude parean dagoen hotelean,gaur egun hutsik dagoena. Herrikoauzapezari gela bat eskatu zioten,eta, baimena jasota, bi egunez ho-rretan aritu ziren. Azken egunean,muntaketa nola egiten den ikusieta ikasi zuten.Astebeteko ikastaldia laburra

izan bada ere, denek izan dute au-kera ikus-entzunezkoaren alorguztiak probatzeko: produkzioa-ren alorra, errealizazioarena, ka-mera erabiltzea, muntaketa... Mo-mentu goxoa pasatu dute ikastal-dian parte hartu duten hamarhaurrek, eta batzuek espero bainogusturago, gainera. Gexi UrmenetaMadariaga hoztarrak, esaterako:«Biziki ongi pasatu dut; uste nuenikastea baizik ez zela izanen, etasorpresa ona izan da». Amaren bi-

dez jakin zuen ikastaroa bazela,eta «segidan» baietz esan zuen.Betti Xerbero baigorriarra bereamak ezarri zuen ikastaldian berarideus ere galdegin gabe, baina, halaere, «anitz maitatu» duela aitortudu. Nerea Iriart milafrangarrakanaiaren bidez egin du ikastaroa,Kanalduden bertan lan egiten bai-tu; hura ere gustura ibili da. Ikus-entzunezkoen munduan lan eginote nahi duten galdetuta bestelanbideak ere probatu nahi dituz-tela onartu dute, nahiz eta «zenda-ko ez?» erantzun.Orain, egindako bi ekoizpenak

bukatu, eta irailetik goiti Kanaldu-den denek ikusteko moduan jarri-ko dute, Aldanak kontatu duenez:«Gaztetxoek nahi dute, eta gukplazerarekin hartzen dugu». Herritarrak izan dituzte bidelagun Kanalduderen egonaldiko gaztetxoek. ISABELLE MIQUELESTORENA

m a n t a n g o r r i6 LARUNBATA, 2018KO UZTAILAREN 28A berria

DENBORA-PASAK 2. Lotu bikoteak. Alaineintsektuen irudiak antolatzen ari da.Begiratu marrazkiak, etalotu bikoteka berdinak.

A

C

E

D

F

HG

B

1. Osatu eta apaindu. Iker liburu batekoprotagonista marrazten hasi da. Ez du astirik izanamaitzeko, ordea. Marraztu falta denerdia, eta margotu.

m a n t a n g o r r i 7berria LARUNBATA, 2018KO UZTAILAREN 28A

Erantzunak: 2.-A-F, C-B, E-H eta G-D. 3.-Argibide-azalpen, janari-jaki, alegeratasun-bizipoz,lantegi-fabrika eta pasealeku-ibiltoki.

ESPERIMENTUA

Ispilu ñimiñoaNola islatzen ditu irudiak koilarabatek?

Zer egin

1Hartu koilara kirtenetik, eta begiratu nola islatzen duenzure irudia barrurantz kurbatzen den gunean.

2 Jarri koilara posizio horizontalean, eta erreparatu zureirudiari. Nola aldatzen da irudia?

3 Eman buelta koilarari, eta begiratu nola islatzen duenzure irudia kanporantz kurbatzen den gunean. Zer ikustenduzu orain?

Zer gertatzen da?

Gune kurbatua gorantz duela hartzen duzunean koilara, zureirudia luze eta mehe ikusten duzu. Koilara albo batera bira-tzen duzunean, hau da, horizontal jartzen duzunean, zure iru-dia labur eta lodi ikusten duzu. Koilarari buelta ematen diozu-nean, irudi alderantzikatua ikusten duzu. Koilara bat ahurra(barrurantz kurbatua) eta ganbila (kanporantz kurbatua) da.Ispilu lau batek (iristen zaion argiaren parterik handiena isla-tzen duen gainazala da) begietan islatzen du zuzenean argia,baina ispilu ahur batek begiaren erdigunera islatzen du argia.Koilara ez denez erabat biribila, argia distantzia desberdineta-ra islatzen da, eta zure irudiaren forma aldatu egiten da. Ispiluganbilak argia erdigunetik harago islatzen du, eta zure irudiaalderantzikatzen du.

MATERIALAKd Koilara bat

3. Sinonimoen bila. Gozoki bakoitzakbere bikia du. Nola bilatu orduan? Ea zerjartzen duen gozokien paperean. Lotuesanahi bereko hitzak.

argibide ibiltoki

janari fabrika

alegeratasun jaki

lantegi bizipoz

pasealeku azalpen

Esperimentu gehiago: Zientzia haurrentzat segundo

gutxian liburuan, Jean Potter (Elhuyar, 2012).

berria

GAZTETXOEN ASTEKARIA LARUNBATA, 2018KO UZTAILAREN 28A

1Biribilean jarri, eta baterdian jartzen da, erra-

tza eskuetan duela.

2Lurrari paralelo eta al-tuera baxuan, biraka

hasten da.

3Gainontzekoek saltoegingo dute erratza

beren parera datorrenean.Erratzak norbait jotzen due-nean, kanporatua izango da.

Soka ere erabil daitekeerratzaren ordez.

m a n t a n g o r r i

JOLASA

Erratzhegalaria

ABESTIAHaurrak korroan,erratza erdian,erdikoa biraka,besteak hegaka.Salto eta salto,jira eta bira,erratzak ukitzen bazaitu,jokotik kanpo gelditu.

DATUAKPartaide kopurua: Gu-txienez 3 (hobe gehiago). Baliabideak: Audio bateta bideo bat eskuragarriurtxintxa.eus-en (Jolasgu-nea atalean).Espazioa: Toki zabal bat.Iturria: Euskal JolasenBilduma (Urtxintxa).Webgunea:www.urtxintxa.org