ga2. edurne mtz arrese. ikaskuntza karpeta

HPB. BALIABIDE TAILERRA. GA2. Martinez Arrese, Edurne

1

SARRERA ......................................................... 3

1. GAIA. HEZKUNTZA INKLUSIOBOARI BIDEA ............................................. 4

1.1. Aurreideien arbela ................................................................................... 4

1.2. Utopia, etiopia .......................................................................................... 4

1.3. Aniztasuna eta aukera berdintasuna. ...................................................... 6

1.4. Inteligentzia singularrak (Millas) ......................................................................... 8

1.5. Eskola inklusiboaren esparruan aniztasunari erantzuteko plan estrategikoa. .. 12

1.6. Eskola inklusiboa (Rafa Mendia) ........................................................... 15

1.7. Eskola eraginkor eta inlusiboak: bere garapena sustatuz. ..................... 16

1.8. Heziberri 2020. ....................................................................................... 19

1.9.Gaiaren sintesi kritikoa ............................................................................ 22

2.GAIA. IKASKUNTZA KOOPERATIBO ETA DINAMIKOA

BALIABIDE GISA ....................................................... 23

2.1. Aurreidein arbela .................................................................................... 23

2.2. Ikaskuntza kooperatiboa eta eragikortasuna (Slavin, Hopkins) ........... 23

2.3. Ik/ki programa (Pujolas eta Lago) .......................................................... 25

a) Talde kohesioa lantzeko jarduerak ........................................................ 29

b) Talde lana baliabide gisa lantzeko dinamikak ........................................ 33

2.4. Gaiaren sintesi kritikoa ........................................................................... 36

3.GAIA. AHOLKULARITZA PEDAGOGIKOAREN ETA LAGUNTZA

IRAKASLEAREN ESKUARTZERAKO BALIABIDEAK .................................. 38

3.1. Aurreideien arbela ............................................................................... 38

3.2. Gatazka vs motibazioa (Paco Cascon) ............................................... 38

3.3. Egoera gatazkatsuak........................................................................... 42

3.4. Sexismoa eta gatazkak. Maitasuna auzian (Jesus Gómez) ................... 46

3.5. Kalitatezko hezkuntza denontzat (Ramón Flecha) ................................. 50

3.6. Solasaldi dialogikoak (Miguel Losa) ....................................................... 53

a) Maria eta ni ............................................................................................ 54


2

b) La lección de Agus ................................................................................ 58

3.7. Baila ....................................................................................................... 61

3.8. Gaiaren sintesi kritikoa ........................................................................... 63

4. IKASKUNTZAREN SINTESIA ....................................................... 65

4.1. Hezkuntzarako gakoak ........................................................................... 65

4.2. Ikaskuntza prozsuaren hausnarketa ...................................................... 68

5. BIBLIOGRAFIA ....................................................... 70


3

Ikaskuntza karpeta hau Baliabide Tailerrak I ikasgaian landurikoaren ikaskuntza

prozesu formatzailaren islada izango da eta bertatik ahalik eta etekin gehien atera ahal

izateko txostena honela antolatuko da:

- Gai bakoitzeko:

o aurreideien arbela, gaia hasi aurretik burura datozkidan hitz solteekin.

o jarduera sekuentzia (zenbakitua)

o Sintesi kritikoa: Gai osoa laburbiltzen duen sintesi kritikoa, dagokion

ilustrazio esanguratsu eta esaldiarekin.

- Jarduera bakoitzeko:

o Data, taldekoa / bakakakoa, presentziala/ ez presentziala /

semipresentziala

o Jardueraren izenburua (dagokion zenbakiarekin)

o Hausnarketa, laburpena, eskema edo jardueraren araberako

eginbeharra.

o Jarduera laburbildu eta kritikotasuna ematen dion esaldi kritiko

esanguratsua.

- Ikaskuntza karpetaren ebaluazio/hausnarketa eta hezkuntzaren gakoak

biltzen dituzten posterrak.


4

2015/09/11

Banakakoa

Presentziala

“Etiopia” (B. Atxaga, 1983) liburuaren zein “Berandu gabiltza” (R. Ordorika)

abestiaren letra kontutan izanda, etiopia kontzeptuaren inguruan ene buruari hainbat

galdera egin dizkiot, termino honen hausnarketara bide eman didatena. Nola ulertzen

dut utopia? Irakasle zereginean utopia garrantzitsua izango al zait? Zer esan nahi zuen

Ordorikak abestiarekin?

Lehen galderari erantzunez, utopia norbanakoaren nahi edo desioen maila

gorenean aurkitzen dena litzateke, eskuratzea guztiz zaila dena, ametsa dena baina

etorkizun batean errealitate bihurtu daitekeena. Hala, utopia hartara iristeko borroka

eta paradigmen iraultza beharrezkoak lirateke.


5

Bestetik, ezinbestekoa deritzot irakasle izango naizen heinean hezkuntza eta

gizarte neoliberalista aldatzeko beste alternatiben utopia presente izatea. Izan ere,

hauei esker saiatuko gara gure ustetan gizartea hobetzeko jarraitu beharreko bidea

eraikitzen, guretzat “ideala” litzaken azken helburura iristen. Horrenbestez,

irakaslearen paperera bueltatuz, ezinbestekoa da eredu merkantilista hartatik aldendu

eta guztion interes eta beharren araberako eskola horretan sinestea eta hau

bermatzeko bide horretan gogor borrokatzea. Modu horretan eta utopiari helduaz,

irakaslearen paper eraldatzaileari zentzua bilatuko diogu, hezkuntza eredu propio

baten bidean jarraitzeko. Baina zein izango da hezkuntza eraldatzailearen gakoa?

Nun kokatuko da nire utopia proioa? Ba hein handi batean, guztiontzako euskal eskola

nazionalaren eraikuntzan, gure eduki propioak izango dituen hezkuntza molde baten

eraikuntzan.

Azken galderari helduaz, eta Atxagaren hitzek, egungo gizarte garapenarekin

batera, nahiak aldatzen dozela diote eta ondorioz, gure utopiara gerturatu ahala, azken

hauek gugandik geroz eta aldenduago egon ohi direla dio.

Zenbat eta gehiago hurbildu, geroz eta gehiago aldentzen doaz gure nahi eta

desioak. Baina… nola iritsiko ote naiz utopia hartara? Ba…aurrera egiten, pausoz

pauso, poliki poliki,etsipenari bizkar emanaz. Noski, gakoa, ibilbide horretan aurrera

egiteko norabide batean joatea da, utopia bat izatea, gure eskola propio eta

demokratikoa eraikitzea posible dela pentsatzea. Ildo honetan ez gara denok ados

egongo, eta ziurrenik Castillako ikasle baten hezkuntza utopia nirearen bestelakoa

izango da. Euskal herrian ere ez dugu denok utopia bera edukiko. Baliteke antzerako

baloreetan oinarrituriko utopia izatea baina kontua da Euskal Herrian utopia propioa

eraiki behar genukeela, gure errealitatera, kulturara moldatu eta egokitzen dena. Ildo

horretan aurrera pausoak emateko ordea ezinbestekoa izango da elkarrekin aurrera

egitea, elkartzea eta pixkanaka gure utopia zehazten joatea, horren adibide izango

genuke Hezkuntza plataformaren topagunea. (http://hezkuntzaplataformentopagunea.

blogspot.com.es/p/ma.html)


6

15.09.14

Taldekakoa

Presentziala

Aurreko jardueran, utopiaren inguruan hitz egin dugu. Jende askoren ustez

jarraian aztergai izan dugun “aniztasuna”, utopia bat litzateke, gizarteko kide

guztiontzat positiboa litzatekeela hain zuzen ere. Hori dela eta, jarraian, talde txikian

eta ondoren talde handian, bi kontzepturen arteko ezberdintasunen inguruan aritu

gara, “Aniztasuna” eta “Aukera berdintasuna”-ren inguruan hain zuzen ere, hauen

onura eta oztopoak zerrendatuz.

Aniztasuna Aukera berdintasuna

Talde txikian

Onurak:

Errealitatearen isla da

Ikasgelan hau martxan jarriz gero, gizartea irudikatzen

du

Pertsona ezberdinek

mundua osatzen dugula jabetzeko

bitartekaria

Gurekiko desberdina den

horrekiko atxikimendua

Oztopoak:

Jarrera diskriminatzailea

Bazterketa

Zapalkuntza

Inposaketa

Onurak:

Gizabanako guztiek aukera

berdinak ditugula bermatzea

Beharren arteko oreka (bai gutxi dutenei behar

dutena eskaini eta asko dutenei gutxitu/ ikasle bakoitza puntu batera iristeko aukeran izatea

nahi bada bakoitzari behar

duena eman behar zaio)

Oztopoak:

Gizartean zailtasunak ez dituzten horien

artean berekoitasuna

sortzen da.

Talde

handian

Onurak: Aberasgarria

denontzat Aukera

berdintasuna lortzeko zubi gisa Elkarbizitzarako

onuragarri

Oztopoak:

Onurak: Partaide guztiek gauza/helburu berak izatea

Denok eskubide eta betebehar

berdinak izateko aukera eskaintzea

Oztopoak:


7

Argi dago anitasuna errealitatearen isla dela eta hau modu positiboan hartzeak

eta aukera berdintasuna bermatzeak onurak baino ez dakartzala. Alabaina, zergatik

goaz alderontzizko bidean? Zegatik zenbat eta aniztasun handiagoarekin topo egin

orduan eta handiagoak dira botere ezberdintasunak?

Nik, erantzuna garbi daukat, benetako estatu demokratiko batek guztion ona

luke helburu baina egungo gizarte harremanak modu horizontalean baino bertikalki

antolaturik daudenez, botere harreman hierarkizatuek ez diote aukera berdintasunari

bide ematen. Boteredunek zapalduak ito egin nahi gaituzte. Beraz, aukera

berdintasuna lortzeko lehenik zapalduon ahalduntzea ematea ezinbestekoa da eta

noski bide horretan elkarlanez jardutea. Behin zapalduok gure identitatea eskuratua

orduan bai, elkarreraginez eskola inklusibo bat lortze aldera pausoak emango ditugu.

Horretarako espainiar estatuan kasu, politika inklusiboetan aurreratzea ezinbestekoa

izango da eta urritasunak dituztei pertsona bezala dituzten eskubideak

gainontzekoenetara hurbiltzea, horrela ekingo baitio gizarteak inklusiboki jarduteari.

Ezin dugu ahaztu rdea ildo horretan ere aurrera pauso nabarmenak eman direla eta

urritasune duten pertsonen giza eskubideen konbentzioa (ONU,2006) aurrera pauso

handia litzateke. Ikusi dokumentu osoa: http://www.un.org/esa/socdev/enable/doc

http://www.un.org/esa/socdev/enable/doc


8

15.09.16

Banakakoa

Presentziala

Juan Jose Millasen dokumentalean inteligentziaren terminoaren inguruko

hausnarketa egiten da eta horretarako erreportaiaren hasieran norbanako ezberdinei

kontzeptuaren inguruan galdegiten zaie. Garapena dela diote batzuek, gizartearen

sorkuntza besteek. Intuizioa, pertzepzioa, gaitasunen kudeaketa… adjetibo andana

erabiltzen dute erreportaian agerturiko kideek inteligentzia termino anbiguoa

definitzeko.

Ondoren, filosofo, soziologo,

psikologo etab. ezberdinen inguruko

esperientzia pertsonalez jarduten da.

Hauek, eskola garaian hainbat gatazka,

arazo edo porrot izandakoak dira eta

euren esperientzia pertsonalak kontatzen

dituzte. Ez zetozen bat eskolako

jarraibideekin, eskolako araudiarekin, edukiekin, ikasgaien antolaketarekin. Aspertu

egiten ziren, eskolatik at aurkitzen zuten euren zorion edo asetzeak. Izan ere, eskolan

ez zuten interpretaziorako, arterako, ikusentzunerako aukerarik. Hala, Juan

Jose Millasek ikuslegoari ikustarazi nahi dio inteligentziak anitzak direla eta

askotan ez dela eskolan eskaintzen duenera mugatzen. Ildo honetatik, Gardnerrek

(1998) haren Adimen Anitzen teorian zioen bezala, adimena anizkoitza eta

moldagarria da eta ondorioz irakatsi egin daiteke; nork bere potentzializazioa

gauzatzera bultzatuz. Horretarako baina, ezinbestekoa izango da eskola testuinguruan

adimen anitzak lantzea, guztiei garrantzia berdina emanaz eta ondoren norbanako

bakoitzak ekingo dio haren gustu, gaitasun eta beharren araberako adimenaren

potentzializazioari.


9

Benetten ilustrazioan argi azaltzen dira zeintzuk diren Garnderrek proposaturiko

adimen anitzak eta hauek ikasgelan txertatzea egokiena litzatekeela argi dago, baina

nondik jo? Nondik hasi eta zein baliabide erabliko ditugu inteligentzia anitzak ikasleen

artean sustatzeko?


10

Ados, sarean inteligentzia bakoitza lantzeko unitate didaktiko ezberdinak aurki

ditzakegu baina horietatik haratako nire etorkizunerako erabilgarriak izango zaizkidan

baliabideak ezagutzea izan da erronka eta irakasle bezala hona hemen ikasgelan

inteligentzia anitzak aplikatzeko gakoak:

Ildo honetatik, inteligentzia anitzak egunerokotasunean erabiltzeak

metodologia aldaketa bat suposatuko du, baita IKTen erabilera ere. Horrenbestez,

hezitzaile bezala nire erronka, klasera sartzen naizenean baliabide ezberdinak

ezgutzea izan da eta horrela app eta erreminta andana topatu ditut inteligentzia

bakoitza lantzeko, hona hemen mapa:


11

Honekin bai, nire irakasle hastapenetan ez dut aitzakirik izango inteligentzia anitzak

gelan motibazioz aplikatzeko, irakasle bakoitzak bere bideri ekingo baitio. Bestalde ere,

hona hemen hainbat webgune interesgarri Inteligentzia Anitzak gelan lantzeko

baliabideekin:

Campbell L., Campbell B., Dickenson D.,(2000) Inteligencias múltiples: usos

prácticos para la enseñanza y el aprendizaje,Troquel,

Gómez, M. (dg). Propuestas de educación Primaria: Aplicación de las

inteligenciasmúltiples en el aula. Uva: Segobia. 15/10/20an


12

https://uvadoc.uva.es/bitstream/10324/3162/1/TFG-B.199.pdf webgunean

jasoa.

Educación 3.0 y aplicaciones de las inteligencias múltiples:

http://www.educaciontrespuntocero.com/recursos/primaria

https://educacioncuatropuntocero.files.wordpress.com/2012/11/inteligen

cias-mc3baltiples.pdf

15.09.11

Semipresentziala

Banakakoa zein taldekakoa

Gizartea heterogeneoa da eta aniztasuna da

nagusi. Denok gara azberdinak, nork bere nork bere

kultura, ohitura eta sinesmenak ditu, baita gaitasun

(Adimen Anitzen Teoria, Gardner) eta zaletasun

ezberdinak ere. Hau horrela, demokratikoa izango den

gizartea eraiki dezagun, aniztasunak hezkuntzaren

muina izan beharko luke, hau modu positibotzat joaz. .

Hala, aniztasunean oinarrituriko hezkuntza sistema

inklusibo bat bermatzeko, Eusko Jaurlaritzak,

https://uvadoc.uva.es/bitstream/10324/3162/1/TFG-B.199.pdf


https://educacioncuatropuntocero.files.wordpress.com/2012/11/inteligencias-mc3baltiples.pdf



13

2012/2016 Eskola Inklusiboaren esparruan Aniztasunari erantzuteko plan

Estrategiko zabal eta sendoa sortu zuen. Plan estrategiko honek, komunitatea du

oinarritzat eta beharrezkotzat ikusten du gizartearen aldaketekin hezkuntza ere aurrera

joatea. Ikastetxe inklusiboak kultura inklusiboak sortu, politika inklusiboak landu eta

horrekin jarduera inklusiboak aurrera eramango ditu.

Ildo horretan, Hezkuntza Bereziko profesional izango garenoi Hezkuntza Laguntza

Berezia behar duten ikasleen atala guztiz interesgarria suertatzen zaigu. Hauxe da

beraz, atal honen izenpean egiten taldean egindako sailkapena:

1. Hezkuntza premia bereziak dituzten ikasleak:

HPBak dituzten ikasleak dituzten ikasleak bakarrik ezgaitasunak edo jokabide

larriak

HPBak dituzten ikasleak aurreko definiziotik haratago (larria, muga,

nabarmenak…despektiboak dira)

HPBak dituzten haurrek beste hezkuntza proposamen bat, baina beraien ustez

gelan dagoen errelitatearen araberako erantzun bat, hezkuntza proposamenaren

ondorioa

OME plan estrategikoa jartzen du martxan baina hau ez da argi geratu

2. Ikasteko zailtasunak dituzten ikasleak

Ikasle multzo heterogenoa eta berariazko premiak behar dituztenak

Haurrekoari erantzuteko hezkuntza erantzuna dago

Ikusteko aparteko zailtasunak dituzten ikasleak (IAZ)

o Irakurtzeko eta idazteko zailtasunak dituzten ikasleak: zailtasun iraunkorra,

errendimendu akademikoari kalte. Ikasle hauei laguntzea zaila

o Kalkuluak egiteko zailtasunak: zaila da laguntzea, faktore kulturalik ez

badago horren atzean

o Hizkuntzarekin aparteko zailtasunak dituztenak: egokitu egin behar da

hezkuntza-erantzuna

Atentzio defizita ( gehi hiperaktibitatea): zailtasunak akademikoak

Mugako adimen-gaitasuna duten ikasleak

3. Gaitasun handiko ikasleak

Mota askotako ikasle talde zabala.

Potentzial handia duten ikasleak dira, baina hauen errendimendu akademikoa ona

edo txarra izan daiteke. Ona izateko posibilitate gehiago egongo dira ikasleari


14

motibatzen dioten gaiak lantzen direnean, izan ere, gaitasun handiko ikasleek

motibazio handia izaten dute.

Sormena gaitasun handiko ikasleen ezaugarri esanguratsuenetariko bat da,

jarduera, gogoetak… egiterako orduan erabiltzen baitute.

4. Hezkuntza-sistema ohi baino beranduago sartu diren ikasleak

Ikasle hauen eskolatzea bermatu beharreko alderdia da, nahiz eta, hasiera batean

(beharren arabera hau luzatuko da) ikasleari pertsonalizatu beharko zaiola uste

dugu.

Alderdi garrantzitsuena ikaslearen azterketa objektiboa egitea izango litzateke,

ikaslearen adina eta ibilbide akademikoaz gain, berak bizi izan duen eta bizi duen

testuingurua aztertu, dakizkien hizkuntza… Horrela, egingo den eskuhartzea berak

benetan behar dituen beharrei egokitu zaio.

Azterketa ostean izango duen laguntza ikasleak behar duen denbora guztian

luzatzea beharrezko jotzen da, ez hasierako momentuko laguntza batean geratuz.

Aurrera goaz, pixkanaka. Salamanko deklaraziotik hona hogei urte luze igaro

dira eta geroztik aurrera pausoak eman direla ukaezina da. Honen adibide dugu

oraintxe azterturiko Aniztasunari Erantzuteko Plan estrategikoa edo Index for Inclusion.

Hauek oinarri politiko eta juridiko baten baitan jardutea bideratzen digute, aurrera

egiteko politika inklusiboak indarrean egotea ezinbestekoa baita.

Baina, plan hauek ez dira errealitatea. Ildo horretan nire burua oraindik nahiko

makal ikusten dut. Horrexegatik, inklusioa praktikara eramateko baliabideen

ezagutza baina baita errealitate ezberdinak bizitzea ezinbestekoa dela uste dut. Hala,

praktikaldiak nire ikaskuntzaren zati handi bat hartuko dute, bertan eramango baitut

praktikara txosten luzeetan barneratutakoa eta agian lehenengoan hanka sartuko dut

baina badakit, bigarrenean kontu handiagoarekin ibiliko naizela eta aurrerapena

nabarmena izango dela.


15

15/09/18

Bakarkakoa

Presentziala

Rafa Mendiaren hitzetan eskola inklusiboaren abiapuntua 90eko hamarkadan

kokatzen da non denentzako eskola baten aldeko lana egiten den. Mugimendu

horretan esaten da aniztasuna aberasgarria dela eta ikasleen desgaitasunak ez direla

modu ezkorrean hartu behar (UNESCO).

Horrela, Mendiaren esanetan, eskolan ikasle guztiak egoteak, aukera

berdintasun baten logikan gelako dinamiketan parte hartzea esan nahi du eta hau

aurrera eramateko hiru dimentsio bereiziko ditu: kultura inklusiboarena, politika

inklusiboena eta praktika inklusiboak garatzearena.

Kulturari dagokionean, komunitate zein gizarteariko balore inklusiboak sustatu

behar direla adierazten da eta horretarako, hezkuntza proiektua martxan jarri,

hau ebaluatu eta bertatik ondorioak ateratzea ezinbestekoa izango da. Prozesu

honetan baina, guztiz garrantzitsua izango da kideen arteko hartu-emana

bermatzea eta baita ikasleei zentruko partaide direla sentiaraztea ere.

Politika inklusiboari dagokionean, gutiontzako eskola izan behar du,

horretarako inklusioan oztopo izan daitezkeen egoerak identtifikatzea

ezinbestekoa da. Jarduerak politika baten barruan egoten dira beti kultura

inklusiboa sortzeko asmoarekin. Horrebestez, zenbait lege indarrean jartzeak

gizarte inklusioa sustatuko lukeela baieztatuta dago.

Azkenik, jarduera inklusiboak politika eta kultura inklusiboaren ondorengo dira,

non ingurunearen arabera, jarduerak ezberdinak izango diren. Jarduera hauek

garatzeko ikasketa-prozesua bideratu eta ditugun baliabideak erabili beharra

ditugu. Noski honetan irakasleok paper ko-protagonista izango du, fokoa gelan

jarriko da praktika eta dinamika inklusiboak martxan jarri eta gelako ikasleak

komunitateko partaide sentiaraziz.

Horrez gain, Mendiak zera dio:


16

“ beharrak ikasle guztiek dituzte eta hauei laguntza emateko bide desberdinak

daude irakaslearen laguntza zuzena izan gabe: talde lanaren bitartez, berdinen

arteko tutoretza, lagunen zirkuluak…”

Amaitzeko, Mendiak inklusioaren gako garrantzitsuenetzat joko du gizartearen

esklusioa plazaratu, kritikatu eta bultzatzen duten indarrei aurka egitea, hala lortuko

baitugu gizarte demokratikoago bat lortzea.

Ildo honetatik eta Mendiak eta Ainsowek aipaturiko hiru printzipio horiek

kontutan harturik, oraindik eskola inklusibo batera iristeko pauso ugari eman behar

direla deritzot. Izan ere, oraindik gizarte osoaren kontzientziazioa falta zaigu eta hori

lortzen ez den bitartean ez dugu aurrera egingo. Kontzientziazio hori gauzatzeko

baliabideak noski politika inklusibok bultaturik eman beharko litzatek baina egun,

botere harremanetan oinarriturik gizartean, aukera berdintasunaren bermatzearen

behar hori ez dugu denok hain argi.

2015/09/18

Banakakoa

Semipresentziala

XXI. mendeko eskolak, inklusibitatearen bidean aurrerapen andana eman ditu

Salamankako Deklarazio sinatu zenetik (UNESCO, 1994). Gauzak horrela, egungo

eskolak, demokrazia eta inklusioaren oinarriak bere eginik guztion aukera berdintasun

eta justizia sozialean murgilduriko hezkuntza politikan jardun behar du. Horrenbestez,

egungo pedagogia konstruktibo berritzaileek hezkuntza politikaz haratago komunitatea


17

osatzen duten kideen arteko paradigmaren iraultza eskatzen du, norbanakotik hasi eta

hezkuntzaren politika inklusiboetaraino iritsiaz.

Eredu inklusiboez solastean lehenik gizarte antolamenduaren inguruko

hausnarketa laburra egitea ezinbestekoa suertatzen da. Izan ere, ezberdintasun sozial,

bazterketa eta marginazioz beteriko sistema zapaltzaileak demokrazia eta justicia

sozialaren ikuspegian ez du lekurik, eta ondorioz hezkuntza, gizartearen

eraldaketarako motorea izan daitekeela kontutan hartuz gero, honen antolakuntzaren

erroa iraultzeko erronka bere gain hartzera behartzen du. Honen harira sortuko dira

beraz eredu inklusibo baten alde borrokan jarduten duten politikak eta eskola

inklusiboa, ikasleen aniztasuna tratatzeko erreferentzia markoa bilakatuko da .

Gauzak horrela, aniztasunean oinarrituriko hezkuntza sistema inklusibo bat

ebaluatu eta bermatzeko, Ainscowen “Index for inclusion” gida liburua aski ezaguna

dugu baina baita EAEn Eusko Jaurlaritzak 2012/2016 Eskola Inklusiboaren esparruan

Aniztasunari erantzuteko plan Estrategiko zabal eta sendoa ere. Plan estrategiko edo

gida hauek, komunitatea izango dute oinarritzat eta beharrezkotzat ikusten da

gizartearen aldaketekin hezkuntza ere aurrera joatea. Ikastetxe inklusiboek beraz,

kultura inklusiboak sortu, politika inklusiboak landu eta horrekin jarduera inklusiboak

aurrera eramango ditu.

Honen oinarrian beraz hezkuntzaren esparrua osatzen dugun kideok zeresan

handia izan beharko genuke hezkuntza erreforma bide inklusibo batetik joan dadin.

Hala eta guztiz ere, desberdintasun sozialetan murgilduriko gizartean hainbatek baino

ez dute hezkuntza erreforma bideratzen. Botere borrokaren baitan, aski ezaguna

ditugu LOMCE bezalako erreformak, non hezkuntza eraldaketa boterean daudenen

esku gelditzen den. Paraleloki ere, estatu espainarrean, LOMCEren inposaketarekin

batera, Heziberri 2020 proiektua dugu. Bertan, beste behin ere hezkuntzako langileon

ordezkariok kanpo gelditu gara –iritzia ematea bertan parte hartzea al da?- baina

kontraesankorki, boterean dauden sare pribatuko patronalek izan dute zeresana.

Testuinguru honetan, nola ez kritikak ez zaizkio falta Cristina Uriarte sailburuari,

Heziberri «LOMCE ezartzeko tresna» bihurtu zuelakoan. Kritika hauen ondoren baina,

hauek alboratzeko bidea hartu eta gobernuak edukiak gutxiago zehazteko bidea hartu

du eskolei autonomía handiagoa emanez.

Beraz, ikustekoa da justizia soziala bermatuko duten hezkuntza politikak lortzea

erronka luze eta sakona dela eta baina honen baitan irakasleok hainbat faktore argi

izan behar ditugu, eskola eraginkor eta inlusiboak sustatzeko beharraz ohartzen

bagara noski. Honen baitan irakasleok, metodologia anitzak zein estrategia ezberdinak


18

kontutan hartzea guztiz komenigarriak lirateke, baita antolamendu era ezberdinak ere.

Horrez gain, ebaluazioari dagokionean, objektiboa, zehatz eta globala izatea

garrantzitsuena izango da, baita feed-backa ematea ere. Azken finean, nahiz eta

pentsatu curriculumak ikastetxeko jarduna mugatu, zentroak bide ezberdinetatik

jarduneko planak aurrera eraman ditzake, horretarako irakaslearen zein

komunitatearen konpromezua ezinbestekoa izanik.

Amaitzeko, ezin dugu ahantzi, hasieran ikusi bezala inklusioaren oinarriak eta plan

estrategikoak sendoak direla badirudi ere, bere printzipioak praktikara eramateko

hainbat oztoporen aurrean aurkitzen garela. Ezin ditugu oztopo hauek alboratu, hauei

aurre egiteko irakasleok hainbat bideetatik jarrai diezaiokegu borrokari eta beraz,

Ainscowen hauek lirateke, irakasle izango garen heinean, inklusioari bide emateko

jarraitu beharreko printzipioak:

Ulermen eza. Irakasleak inlusiboak biltzen dituen printzipio eta helburuak argi

izan behar ditu, ondoren hauen aplikazioa modu seguru eta aktibo batean

emateko.

Beharrezko konpetentziak ez menperatzea. Irakasleak bere ahuleziak onartzen

jakin behar du, uneoroko formakuntza ezinbestekoa izanik. Horretaz gain,

gainontzekoengandik ikasi daitekeenaz baliatu behar da, euren arteko elkar

laguntza sustatuz.

Jarrera. Norbanakoaren jarrera izango da inklusioari bide emateko lehenengo

pausua. Marchesik zioena kontuan hartuta, ““Etorkizuna ez dago aurretik

finkatuta, gure ekintzek baldintzatuko batitute etorkizun hau”.

Baliabideen beharra. Irakaslek baliabide nahikoekin aurkitzea frustatu

beharrean, dutenaz baliatu behar dira, honek eragin zuzena baitu euren

motibazio eta jarreran.

Negatibotasuna baztertu. Hezkuntza erreformen aurrean pesimismoa alboratu,

eta norbanakoak bere printzipioekin aurrera jarraitu behar du.

Amaitzeko ere, ezin dugu ahantzi aldaketa erreformista inklusiboari bide emateko

prozesu eraikitzailea, zeina honako pausoetan formulatzen den:

1. Talde lanaren bidezko jarduna

2. Egoeraren gaineko diagnostiko eta analisia.

3. Irtenbideen bilaketa


19

4. Eraginkortasun planaren diseinua, praktika eta honen garapen kolaoratiboa.

5. Esperientziaren gaindiko ebaluazioa.

Laburbilduz eta oztopoak oztopo, hezkuntza sistema justizia sozialari bide emango

dion eremu zabala izan behar du, ikasleriaren garapena aukera berdintasunean,

diskriminazio ezan eta prozesuaren garapen egokian zentratzen duena; baina noski,

gizartearen aniztasunaren trataerari ildo egokitik ekiteko argi izan behar dugu

inklusioaren kultura, politika eta jardunak egi bilakatu behar ditugula eta horretarako

inklusioa posible dela sinistea beharrezkoa da. Finean, aniztasuna ez da eskolara

moldatu behar, eskolak aniztasunari erantzuten jakin behar dio, guztioi lekua eskainiz.

Horrela, guztiontzako kalitatezko hezkuntza publikoa posible izango da, gizarte

osoaren zein banakakoen bizitza normalizaziorantz bideratuz.

“

15.09.18

Ez presentziala

Banakakoa

Pasaden otsailean onartu zuen Eusko Jaurlaritzak Heziberri 2020 ekimenaren

lehen egitasmoa, “Hezkuntza-eredu pedagogikoaren markoa” alegia eta hau EJ

martxan jarritako beste hezkuntza erreformaren hasieren isla garbia dela esan

genezake. Baina benetan zertan datza LOMCEri aurre egitea eta EAEra egokitutako


20

hezkuntza dekretua izan nahi duen erreforma honek? Benetan LOMCEren

dekretuetatik aldentzen al da? Benetan euskal herritarron eskolaratze integrala

bideratzen al du?

Ez dago argi zeintzuk diren Cristina Uriarte Hezkuntza sailburuko ordezkariaren

nahiak baina aipaturiko markoa aztertuz gero, begirada batez hainbat ondorio atera

ditzakegu. Ez dira gehiegi busti, txostenak 78 orrialde luze baditu ere, erabaki edota

proposamen handirik ez da ageri. Hare gehiago, helburu, metodologia eta edukiak

orokorrak dira oso, hala ere, konpetentzietan oinarrituriko ikaskuntza aurrera eramatea

definituriko erabakia dugu. Hala ere, egungo hezkuntza hegemoniko merkantilistak

konpetentzian oinarrituriko ebaluaketa al du oinarri? Selektibitatea, errebalidak, LHko

froga, konpetentzien ebaluaketaren isla al dira?

Hala ere, txosten honen “hezkuntzaren pedagogia hobetzeko bide eta

proposamenak” deituriko atala aztertzea beharrezkoa ikusten dugu. Atal honetan

azpiatal honakoa dioena “ikastetxeen autonomia eta hezkuntzaren gaineko kontrola”

eta azpi-atal hauez osaturik dagoena:

1. Ikastetxeen autonomia eta esparru juridikoa.

2. Ikastetxeen autonomiaren kontzeptua eta alderdi nagusiak (juridikoa,

pedagogikoa, antolatzailea, ekonomikoa, langile kudeaketarena)

3. .Ikastetxearen autonomiaren ebaluazioa eta kontrola

4. Ikastetxearen autonomia eta komunitate hezitzailea

Egin dezagun beraz puntu hauen inguruko hausnarketa, ikus dezagun zer dioten

eta zer ondoriozta dezakegun. Lehenik, atalaren sarrerak argi dio:

Eredu burokratikoak baztertzeko garaia omen da, orain arte Gobernuak kontrakoa

esan badu ere Heziberri 2020-k bide ematen die Euskal Herriko ikastetxe publiko zein

pribatuei euren proiektu propioak garatzeko eta horretarako baliabideak eskaintzeko

ahalegina egingo duela baieztatzen du. Beraz, Administrazioak baliabideak eskainiko

ditu baldin eta ikastetxe eta honen arteko ebaluazioa egokia bada (emaitzak, baliabide


21

ekonomikoen erabilera egokia …). Hala ere, ez dit batere ziurtasunik ematen emaitza

horien zehaztasunik ez emateak(zer motatako emaitzak? Zer ebaluazio mota?

Azterketek lekua hartzen jarraituko dute?).

Bestalde, Hezkuntza komunitate osoaren parte hartzeaz jarduten da, baita

gobernuek Komunitate Hezitzaileak garatzeko konpromezua erakutsi beharko lukeela:

Gainera zera gehitzen du: "Hezkuntza-sistema bakoitzak bere ezaugarri eta

eginkizunak ditu, eta testuinguru sozial eta politiko jakin batean egiten du lan.”

Guztiz ados, testuinguru soziopolitiko konkretu batean gaude eta hainbat ikastetxek

heziketa integral eta euskaldun baten alde egingo dutela ziur nago, alabaina, ez nago

hain ziur denek Euskal Eskola propioa eraikitzearen alde egingo dutenik. Lekuan

lekuko gobernuak aipatzen dira, EAE eta Nafarroako testuingurua kontutan hartu gabe,

bertako hizkuntzan murgildu eta berau ikasteko zehaztasunik eman gabe, eta hortaz,

orokortasunak ezer gutxi esaten dutenez, batere egokiak ez diren proposamenak egin

ditzaketeenaren susmoa daukat. Amaitzeko, eta HEZBERRIren hausnarketari itxiera

emateko, hona STEILLAS hezkuntza sindikatuak honen harira sorturiko dekalogoloa:

http://steilas.eus/files/2015/03/1500302-DekalogoaHEZIBERRI-steilas.pdf

http://steilas.eus/files/2015/03/1500302-DekalogoaHEZIBERRI-steilas.pdf


22

Hezkuntza erreforma arrotzei planto, inklusiora salto!

XXI. mendean globalizazio neoliberalarekin batera gizarte garapenean

atzerapen pauso nabarmenak eman dira. Krisialdi anizkoitzek (ekonomikoa, soziala,

politikoa, kulturala) esklusioa, ezberdintasun sozialak eta marginazioa areagotu dituzte

eta honek gizarte demokratikoa errotik usteldu dute. Hala, eskola, gizartearen garapen

pertsonal eta sozialerako gune den heinean, indarrean dagoen hezkuntza merkantilista

alboratu eta hezkuntza berritzaile, demokratiko eta inklusibo baten alde egin beharko

luke, berdintasun eta justizia sozialean oinarrituriko hezkuntza politika baten alde

irmoki borrokatuz. Ildo honetatik, tokian tokiko egoeretatik abiatuz, Euskal Herriko

testuinguruan, LOMCE eta HEZIBERRI bezalako hezkuntza erreforma arrotzak

alboratu eta inlusiora salto egitea ezinbestekoa izango da. Noski, zeregin hau

hezitzaileongandik hasi badaiteke ere, inklusioa bere osotasunean emateko,

komunitate osoak gogor ekin beharko dio poitika sozialak hobetzearen hautuari,

paradigma irauli eta norbanakotik hezkuntzaren politika inklusibora iritsi arte.


23

15.10.02

Presentziala

Banakakoa

Zaila da ikaskuntza metodologia bat bestea baino hobea dela egiaztatzea, hare

zailagoa zentru konkretu batean txertatzea. Hala eta guztiz ere, Johns Hopkinsek,

nabarmena den hezkuntza erreformak bere fruitua eman dezakeela egiaztaturiko

ikerlari aintzindaria dugu. Honek, jada 70. Hamarkadarako ikaskuntza kooperatiboak

ikaslearen ikaskuntza esanguratsua zekarrela baieztatu zuen honakoa gehituz:

taldearen helburua eta norbanakoaren ardura. Geroztik, ildo bereko proiektu andana


24

martxan jarri dira, besteak beste, TAI (Slavin, Madden eta Leavey, 1984), CIRC

(Stevens, Madden ,Slavins eta Farnish, 1987), “Exito Para Todos” (Slavin, Karweit &

Madden, 1989), America’s Choive (Supovitz, Poglinco eta Snyider, 2001), The School

Development Project (Comer, Haynes, Joyner, BenAvie, 1996), Modern Red

Schoolhouse (Kilgore, Doyle eta Linkowsky, 1996) edota Direct Instruction (Adams eta

Engelmann, 1996). Hala eta guztiz ere, ebidentzian oinarrituriko hezkuntza errefoma

bati bide emateko hiru printzipio bete beharko lirateke nahiz eta haietara iristeko

oraindik hainbat oztopo gainditzea ezinbestekoa den:

1. Frogaturko hezkuntza programa ugari egon behar dira eta hauek

hezkuntzaren alor eta maila guztien frogaturik egon beharko dira.

2. Egindako hezkuntza programen ebaluazioak eta errebisioak

konfiantzazkoak, osoak, eta irakaslearentzako eskuragarriak izan behar

dira, hezitzaile zein politikariek programa espezifiko horiek martxan jarri

direla ziurta dezaten.

3. Gobernuak frogaturiko proiektu horiek martxan jartzea ahalbidetuko du,

zentru bakoitzari beharrezko baliabideak eskainiaz.

Ebidentzian oinarrituriko erreformak gure egingo bagenitu, esaterako,

Findandiako hezkuntza sistema Euskal Herriko X herritan aplikagarria dela frogatuz

gero hau guztiz eraginkorra izango litzateke.

Hala ere, badirudi gobernu politikak ez daudela horren alde, eta soilik komeni

zaien eta inongo ebidentziarik ez duten erreformak ahalbidetzen dituzte, LOMCE kasu.

Beraz, Espainiar estatuko hezkuntza politikak, soilik egun boterean dauden politikarien

esku jarraitzen duen bitartean, aplikatzen diren hezkuntza erreforma guztiek, sistema

kapitalista patriarkatuaren mesedera egoten jarraituko dute.


25

15.10.02

Presentziala eta ez presentziala

Banakakoa

Ikaskuntza molde frogatu eragikorren artean, egun geroz eta ezagunagoa den

ikaskuntza kooperatiboa dugu, moda bihurtzeaz haratago hezkuntza berrikuntzaren

adibide garbia dena. Ildo honetatik, Pere Pujolek, Viceko unibertsitatearekin batera,

sorturiko IK/KI programa eredugarritzat har daiteke (IK/KI IK/KI PROGRAMA

TALDEAN IKASTEN IRAKASTEKO Ikasketa kooperatiboaren inplementazioa

ikasgelan eta ) Hala ere, IKKI programaren nondik norakoak azaltzeaz gain,

ezinbestekoa da abiapuntua argi izatea:

Gizartean aniztasunari trataera egoki bat eman eta guztiok elkarrekin eta

aukera berdintasunean ikasteko, ezinbestekoa da eskola inklusiboaren

bidetik ekitea.

Hezkuntza berrikuntzaren bidea hezkutza inklusiboa izango da:

o Presentzia (denok)

o Parte hartzea (jarduera orokorretan edota ikastetxean)

o Aurrerapena (denona, gure gaitasunen mugetara iristeraino)

Inklusioari bide emateko hezkuntza jardunak aldaketa behar du > jardueren

aldaketa (logika homogeneotik hetereogeneora)

Behin abiapuntua argi izanda, jardueren aldaketa emateko, ezinbestekoa da IK/KI

programak proposatzen duen ikaskuntza kooperatiboaren nondik norakoak argitzea.

Esan genezake, ikaskuntza kooperatiboan berdintasunezko parte-hartzea eta ikasleen

arteko aldibereko elkarreragina indartzea bilatzen dela eta hauek lirateke jarduera

kooperatibo baten ezaugarri nabarmenak:


26

1. Parte hartzaileek eginkizun bikoitza dute: alde batetik, irakasleak esandakoa

bakoitzak ikastea, eta bestetik, taldekideei beraien ikaskuntzan laguntzea.

2. Irakasleek, berriz, ikasleek eskolako edukiak ulertu eta barneratzeaz gain,

taldean lan egiten eta solidario izaten ikastea dute helburu.

3. Ikasketa kooperatiboan xedea ez da ikasleek noizbehinka zenbait jarduera

taldean egitea, baizik eta, modu egonkorrean taldean antolatuta egotea eta

lan egiteko modua hau izatea.

Jarduerak kooperatiboak planteatzen direnean ikasgela batean, lantalde txiki eta

heterogeneoetan banatu behar izaten dira ikasleak. Horrela, berain artean elkar

lagundu eta adoretu egiten dira ariketa edo beste edozein jarduera egiten ari direnean.

Modu honetara irakasleak esandakoaz gain, ikaskideek esandakoarekin ikasten da,

gainera ikasleak ikaskideen irakasle bihurtzen dira eta jakintzak hobeto barnera

bultzatzen dira. Beraz, ikasketa kooperatiboa ikasleek barneratu beharreko edukiak

modu errazago batean barneratzeko metodo bat baino gehiago da, ikasleei irakatsi

behar zaien ikasgai bat da, bizitzan zehar hau ikasita edukitzea eskertuko duten

alderdi bat izango da. Hala ere, zeintzuk lirateke hezkuntza berrikuntza bati bide eman

eta ikaskuntza kooperatiboan murgiltzeko kontutan hartu beharreko printzipioak?

Irakatsi-ikasi prozesuaren egitura orokorrean hiru mota bereizten dira: banakakoa,

konpetitiboa eta kooperatiboa. Prozesuaren egiturak hiru zati hauek izango lituzke;

ariketaren egitura, helburuaren egitura eta autoritatearen egitura.

Ikasketaren egituratze

kooperatiboa (ikasleek elkarri

lagun diezaiotela ikasten)

Ikasle desberdinak batera artatzea ahalbidetzen duen

sistema pedagogiko konplexuaren hiru zutabeak dira

(PAK proiektua)

Irakaskuntza pertsonalizatua

(ikasle bakoitzaren ezaugarri

pertsonaletara egokitua)

Ikasleen autonomia (albait

era autonomoenean ikasten

jakin dezatela)

1. irudia


27

1. Ariketaren egitura izatea funtsezkoa da hezkuntza hobetzeko.

Irakasleak baldintza hauek bete beharko

lituzke: ikasleak erakarri eta motibatu

behar ditu ezagutzera eta ikastera; gaiak

ezagutu behar ditu; gaitasun

pedagogikoa izan behar du. Ariketa

antolatzen den moduaren arabera

banakakoa, konpetitiboa edo

kooperatiboa izango da.

2. Helburuaren egitura: ikasleek lortu nahi dutena, aurrekoaren mendean dago.

Banakakoa: ikasleak bere helburua lortzen du, besteek lortu edo ez. Ez

dago helburuen elkar mendekotasunik.

Konpetitiboa: ikasleak bere helburua lortzen du besteek lortzen ez

dutenean. Helburuen elkar mendekotasun negatiboa dago.

Kooperatiboa: helburu bikoitza du: ikastea eta besteei ikasten laguntzea.

Helburuen elkar mendekotasun positiboa dago.

3. Autoritatearen egitura: erabakiak hartzea; zer eta nola ikasi / zer eta nola ebaluatu.

Banakakoa: irakaslea da curriculumaren kudeatzaile eta arduradun bakarra.

Ikasleak hartzaile pasiboak dira irakaslearen “aginduetara” daudenak.

Egitera mugatzen dira.


28

Konpetitiboa: ikasleen arteko lehia pizgarria da irakaskuntzarako.

Kooperatiboa: ikaslearen autonomia lortzen da eta parte-hartze aktiboa

sustatzen da, bai curriculuma kudeatzeko, bai gela sustatzeko. Irakaslea ez

irakasten duen bakarra, ikasleekin partekatzen du irakasteko ardura:

ikasleek elkarri irakasten diete.

Gelan ikasketa kooperatiboa praktikan jartzeko garaian, IK/KI programa hartuko

dugu kontutan baina lehenik ea behin, esku hartzea burutu ahal izateko, honen baitan

hiru eremu bereizten direla kontutan hartu behar dugu eta kasuan kasu,dagokion

eremuko jarduera edo dinamika martxan jarriko dugu:


29

Iritzi kontrajarria

Aurpegiak izenekin

marraztuz Pisolero

Armiarma sarea

Maleta Itsasoaren posterra

NASAren jolasa

(landurikoa)

Kasu honetan, ikasgelan aurrera eramandako dinamikak bi eratakoak izan dira, alde

batetik, A eremuaren barnean (talde kohesioa) kokaturiko esku hartzeak, eta bestetik,

B eremuaren barnean kokaturikoak (talde lana irakaskuntza baliabide). Jarraian beraz,

praktikara eramandako jarduerak azalduko dira:

Iritzi kontrajarria (parte hartzean eztabaida eta adostasuna bultzatzeko)

Dinamika hau oso interesgarria iruditu zaigu aurrean izan ditzakegun ikasleekin

lantzeko. Izan ere, mekanikoa litzatekeen jarduera batetik aldendu eta euren

kritikotasun eta autonomia lantzen duen jarduera bat baita. Ukaezina, gaur egun

pil-pilean dauden gaiei erreferentzia egiteko aukera eskaintzen duela, ikasleek gai

honekiko duten jarrera zein den islatuaz. Gainera, oraindik eta interesgarriagoa

iruditzen zaigu, gai batekiko izan dezaketen pentsamendua irauli eta kontrako

iritzia adierazi beharra, horrek kritikoki argudio sendoak sortzera behartzen baititu.

Hala ere, dinamikak emaitza ona eduki ahal izateko, gaiaren aukeraketa egiterako

garaian beraien interesekoa eta hurbilekoa den gai bat aukeratzea ezinbestekoa

izango da, baita ikasle talde txiki batek moderatzaile papera hartzea ere.

Azkenik, garrantzitsua litzateke kontuan izatea, eztabaidan protagonistak

izango diren bi talde nagusiak ahalik eta homogeneoenak izatea, horren baita

egongo baita dinamika honetatik atera daitekeen emaitzaren arrakasta.

Aurpegia marraztea izenaren hizkiekin (talde barruan elkarreragina, elkar

ezagutzea eta distentsioa bultzateko)


30

Gure ustetan, dinamika honen bitartez ondo islatu dute gizartean eta modu

honetan, ikasgela barruan dagoen aniztasuna. Izan ere, jarduera egin aurretik ipuin

baten bitartez sarrera eman zioten jarraian burutu dugun “Aurpegiak marraztea

izenaren hizkiekin” jarduerari. Dinamika hau hasiera batean izenak ikasteko bada

ere, aberasgarria iruditu zaigu aniztasunaren trataerarekin gauzatu duen lotura.

Bestetik aipatu, HH-ko ikasleei zuzenduta dagoen jarduera litzatekeela, ipuina

eta jarraian egin beharrekoak konplexutasun maila txikia eskatzen baitzuen, baita

irakasleek eman dioten fokatzea ere. Azkenik esan, jardueraren azken pausoan,

gutako bakoitza ipuinaren pertsonai batekin lotu behar izateak, gure emozioetan

erreferentzia egiten duela gutako bakoitzak gure burua gizartean nola ikusten

dugun argi izatea eskatzen baitu.

Pistolero (talde barruan elkarreragina, elkar ezagutzea eta distentsioa bultzateko)

Jarduera hau aproposa iruditzen zaigu ezagutzen ez diren haurren arteko lehen

kontaktua emateko. Izan ere, jarduera honen helburua gainontzekoen izenak modu

aktibo batean ikastea da eta gure aburuz, dinamika honen bitartez helburu nagusi

hau guztiz bermatua geratzen da. Hala eta guztiz ere, ezinbestekoa iruditzen zaigu

azalpen argi bat ematea, hasiera batean nahiko nahasgarria suertatu baitaiteke.

Bestetik, aipatzekoa iruditzen zaigu jarduerak eskaintzen duen konplexutasun

maila ezberdinetako aukera, izan ere, dinamizatzailearen eskuetan dago behin izenak

ikasi dituztenean jarduerari bira bat eman eta zailtasun maila handiago bat eskatzen

duen beste aukera bat sartzea (adibidez: izena eta gustuko duen zerbait).

Armiarma sarea (talde barruan elkarreragina, elkar ezagutzea eta distentsioa

bultzateko)

Jarduera honen bitartez ere, ikasle bakoitzaren izena eta interesak plazaratzea

bermatu da. Baina kasu honetan, “soka” bat izan da bitartekaria, berak zehazten

baitzuen momentu bakoitzean hitza zuen ikaslea. Baita ere, inkontzienteki, dinamika

aurrera joan ahala, nolabait talde izaera azpimarratu nahi izan da, sokarekin sare bat

egiteak baieztapen hau islatzen baitu.

Maleta (talde barruan elkarreragina, elkar ezagutzea eta distentsioa bultzateko)


31

Jarduera honi antzekotasuna aurkitu diogu aldez aurretik aipatutako “Armiarma”

eta “Pistolorero”-rekin. Baina kasu honetan, dinamika hau haratago doala uste dugu,

norbanakoaren sentimendu eta emozioak helarazteko aukera uzten baitu. Horretaz

gain, ikasle bakoitzari aukera eskaintzen zaio gainontzekoei bere burua sakonago

aurkezteko, baita gainontzekoak modu honetan ezagutzeko ere.

Modu honetan, irakasleak ere aukera paregabea edukiko du haur bakoitzaren

izaera nolakoa den aztertzeko eta baita honen interes edota bizipenen bat ezagutzeko.

Gainera, ikasleen artean emozioak adierazterako garaian egon daitezkeen aldeak ere

argitara eramango dira (hiztunak, lotsatiak….).

Nasaren jolasa. Landurikoa. (Talde lanaren garrantzia azaldu eta

eraginkortasuna frogatzeko)

Jolasaren narrazioa

Gaur goizean 6 taldetan banatutako astronautek Ilargian espazio-ontzi istripu larria

izan dute. Horregatik, ontzietatik irten behar izan dira bidaiari oinez ekiteko. 300 km ibili

beharko dira lurrera eramango dituen ontzira iristeko baina arazo larri bat dute: soilik

bizirauteko garrantzitsuenak diren 7 objektu hartu ahal izango dituzte. Horretarako,

talde bakoitzak lehentasunaren arabera egingo du aukeraketa. Hona hemen jarraitu

beharrekoa:

1. Irakurri objektu zerrenda.

2. Talde txikian, ordenatu objektuak, zutabe gorrian zenbakiak ipiniz

(1 garrantzitsuena, 7 garrantzi gutxiena).

3. Talde txikiko bozeramailea aukeratu eta honek zutabe gorriko ordena irakurri.

4. Talde handian eztabaidatu, objektuen ordena berria adostu arte .

5. Objektuen ordena berria zutabe urdinean idatzi (1 garrantzitsuena, 7 garrantzi

gutxiena).

Hona hemen NASAK argitaratutako lehentasunen zerrenda (arbelean)

6. NASAKO zerrenda zutabe laranjan idatzi.

7. Zutabe gorria – laranja egin eta emaitzak A zutabean idatzi.

8. A zutabeko emaitzak batu eta kuadro berdean idatzi.

Bitartean talde osoan adostutako emaitzak NASAKO teknikariek kalkulatuko dituzte (arbelean).

9. Talde handian ateratako emaitzak egiaztatu beharko dituzue, denen artean

adostasunera iritsiz.

10. Baldin eta B < A bada, talde txikiko erabakiarekin espaziontzira lehenago iritsiko

zarete. (autoebaluazioa gidaitu).


32

11. Saioa itxi (hausnarketa).

Jolasaren inguruko hausnarketa

Ez da erraza konplexutasun maila altu bat duen testua irakurri eta ulertzea,

are gutxiago hau gainontzekoei azaltzea, taldean, gaitasun ezberdinak dituzten

publikoa dagoela kontutan hartuta. Gauzak horrela, talde lanean, nork bere

gaitasunak probestea izango da gakoa; horretarako oinarria beraz elkarlanean

batak besteari ulertutakoaren berri eman, hausnartu eta eztabaidatzea izango da

horrela baino ez baitugu lortuko ulermen maila gorenera iristea. Beraz, ondorengo

kooperazio jarduera honen bidez testu baten konplexutasuna aurrezteko logika

homogeneotik heterogeneora (taldekatze arbitrario eta anitzak) pasa gara. Izan

ere, atzean utzi dugu indibidualismoa, nork bere testua irakurtzetik taldeko

elkarlanera pasa gara. Horretarako bada, taldeko eztabaida, kooperazioa eta

adostasuna gakoak izan dira NASA jarduera aurrera eramateko.

Kasu honetan, jardueraren denbora mugatua zela eta publikoa haurrak

izango liratekeela kontutan hartuta, ondorengo egokitzapenak egitera behartuak

ikusi gara:

- Testuaren egokitzapen nabarmena

- Objektuen murrizketa eta hauen presentzia erreala

- Taularen egokitzapena, ulermena errazteko koloreak erabiliaz.

OBJEKTUAK Talde txikia NASA A

Poxpoloak

Atun lata

Ur botila

Iparroratza

Motxila

Mugikorra

Izarren mapa

GUZTIRA:


33

Hitz gakoa Arkatzak

erdira

Karguak eta

zereginak

Folio birakaria

(landuta)

- Eztabaida denbora mugatzea

- Ikus-entzunezko baliabideen erabilera (proiektorea)

Egokitzapenak egokitzapen, oro har jardueraren prozesua positibotzat

jotzen dugu. Alde batetik, talde txikietan eztabaida sutsuak gauzatu dira baita

hainbat ondorio eta justifikazio interesgarri atera ere. Bestetik, talde handian

eztabaida dezente sortu badira ere, azkenik ondorio orokorrak ateratzea lortu

ditugu eta gainera NASAren emaitzetara hurbiltzea lortu da. Hala ere, esan beharra

dago hainbatetan ikasleen artean ez diotela hitz egiteko txanda errespetatu

(bozeramaileen papera ez dute errespetatu) eta honek hainbat momentutan

iskanbila sortu du. Honen aurrean, taldekideok beste jardueran erabilitako

“estutxearen teknika” erabiltzea otu zaigu. Horrela, bozeramailearen papera argi

geldituko litzateke eta txandak errespetatzea errazagoa izango litzateke. Amaitzeko

esan beharra dago jarduera hau aurrera eramateko denbora mugatuegia izan dela,

talde eztabaida interesgarriak moztu eta denen iritziak entzuteko aukerarik izan ez

baitugu.

Hitz gakoa

Dinamika hau testuen ulermena lantzeko izan da. hau aurrera eramateko talde

txikitan jarri gaituzte eta talde bakoitzetik pertsona bat klasetik kanpo atera dute rol

playing txiki bat egiteko, bakoitzari paper bat emanez, bati ulermen arazoak zituela

esan digu , beste bati dislexia arazoa zuela, beste bati komunikatzeko arazoa...

paper hauek banatu ostean bakoitza bere taldearengana joan da eta dinamikari

ekin diogu. Taldetxo bakoitzari testu bat banatu digute eta bakoitzetik hitz gakoak

aukeratu eta testuko ideia nagusiak atera behar genituen, ondoren laburpen txiki

bat egiteko asmoz. Dinamika hau ondo egon da baina rol playingarekin lotzeak

interesa piztea lortu du gure artean.


34

Interesgarria iruditu zaigu dinamika hau taldean laburpen txiki bat edo testuko

ideia nagusiak ateratzeko, ala ere esango genuke interesgarri egin duen zatia rol

playingarekin lotzea izan dela. Izan ere, hau eginda modu erakargarriago eta paperean

sartuago eraman dugu dinamika aurrera.

Arkatzak erdira

Dinamika hau aurrera eramateko problema bat ebatzarazi digute. honetarako

talde txikitan jarri gaituzte eta problema bat eman digute ebazteko. Problemari

aurre egiteko lehenik eta behin taldekideok inon ezer idatzi gabe denon artean hitz

egin behar izan dugu nola ebatziko genuen eztabaidatuz. Denbora bat pasa

ostean, taldekide bakoitzak bere kasa problema aurrera eraman behar izan dugu.

Azkenik beste denbora bat pasatakoan talde handian eztabaidatu dugu nola ebatzi

dugun problema, guztion artean eztabaidatuz.

Dinamika honetan gehien gustatu zaiguna hasieran talde txikitan izan dugun

eztabaida izan da. Izan ere, tarte honetan taldekide bakoitzak izan ditzakeen indar

gune edo ahulguneak plazaratzeko aukera izan dugu eta ondoren bakarkako lana

hobeto egiteko oso lagungarria izan dela iruditu zaigu. honen ondorioz zailtasunak

dituen ikaslea hobeto sentituko da bere kasa problema aurrera ateratzeko unean

eta gainera taldekideen arteko laguntza hori sustatzea oso interesgarria eta

garrantzitsua dela uste dugu.

Karguak eta zereginak

Dinamika honetan talde bakoitzak ekitaldi bat eman behar genuen haurrera.

Gure kasuan urtebetetze festa bat antolatu behar izan dugu. Honetarako taldeko

kide bakoitzak rol bat edo zeregin bat hartu behar genuen eta honetaz gain,

taldeko kideren batek festa prestatzeko egunean ezingo balu agertu bere papera

nork beteko zuen pentsatu behar izan dugu. Hau horrela izanda, taldeko guztiok

genuen zeregin bat betetzeko.

Dinamika hau oso erreala izan ez den arren, haurrekin egoera errealetan

lantzeko oso interesgarria iruditu zaigu. Dinamika honen bitartez guztiak rol bat

bete beharko bai dute eta honela kargu bat izango dute guztiek beraiengan. honen

ondorioz, haur bakoitzak beti paper berdina bete beharrean betebeharren

errotazioa ekarriko du eta ondorioz haur guztiak esperimentatu ditzakete rol

ezberdinetako sentsazioak.

Folio birakaria


35

Bigarren multzoko dinamika honen helburua gai baten inguruan dituzten aurre

ideien eta ikasitakoaren artean zer prozesu dagoen ikustea da. Horretarako, talde

bakoitzari paper bat emango zaie alde batean Zer dakit? eta bestean Zer ikasi dut?

jarriz. Lehengo aurre ideien aldea bete behar izaten da, hau egiteko talde kide

batek bere ideiak idazten ditu eta gero erlojuaren noranzkoan bere aldamenean

dagoen taldekideak idatzi beharko du bere ustea, taldeekide guztiek paperean

idatzi arte. Hau egiterakoan, taldekide bakoitzak kolore batekin edo zerbait

adierazgarria den sinboloren batekin idatziko dute ideia bakoitza norena den jakin

ahal izateko.

Gaiaren barneratu ostean folioaren beste aldea bete behar dute, zer ikasi

dutenen aldea, hau egiteko zer dakit zatia egiteko erabili duten prozesu bera

erabiliko dute. Paperaren bi aldeak amaitutakoan aurretik zekitenaren eta ikasi

dutenaren arteko aldea ikusi ahalko dute. Hau plazaratzeko zenbait kasutan

bideotxoak egiten dira hasieran hau nekien eta orain hau dakit esanez.

Guk proposatutako dinamikan aurretik esandako prozesua eman genuen

aurrera. Gaiaren inguruan zekitena plazaratzeko Freiren esaldi bat aurkeztu

genuen: Hezkuntzak ez du mundua aldatzen baizik eta hau aldatuko duten

pertsonak. Esapide honetaz baliatu ginen ikaskidean Herriko Hezkuntzara

(Educación Popular) gerturatzeko. Bakoitzak bere aurreideiak idatzitakoan

hezkuntza mota honen inguruko ikus-entzunezkoa jarri genuen ikusgai

(https://www.youtube.com/watch?v=3uhH6wLsIiA). Ikusitakoan, ikasitakoa idatzi

behar izan zuten egokitzen zen paperaren aldean.

Gu gure ikaskideentzat ohikoa ez den hezkuntza mota batekin dinamika hau

aurkezten saiatu ginen, eta bide batez gaiaren inguruko beraien interesa pizten.

Gure dinamikaren aurkezpenean ibili genuen ikus-entzunezkoak aurkezpenaren

iraupenaren zati handiena hartu zuenez kideek aurretik zekitena eta ikasitakoa ezin

izan genituen plazaratu. Saiatu ginen azaltzen dinamikaren amaieran egin

beharrekoa, baina azalpen horren ordez hau ikasgeletan egiten den moduan

(grabatuz esaterako) egin izan bagenu argiago geratuko zitzaien gure ikaskideei.

Baina, uste dugu folio birakariaren dinamika argi geratu zela zer den eta guk

ikaskideei gerturatu nahi genien gaiaren inguruan interesa pizteko pausua ere egin

genuela.

https://www.youtube.com/watch?v=3uhH6wLsIiA


36

Ez da inor iritsiko denok iristen ez bagara!

Esaldi hauxe har genezake eskola inklusibo

baten bideko hezkuntza prozesuaren nolakotasuna

definitzeko. Izan ere, aukera berdintasuna

bermatuko duen hezkuntza sistema bat eraikitzeko,

ikasleen logika homogeneotik (lehiakortasunetik)

aldendu eta hetereogeneotasunaren logika

kooperatiboari heldu beharko genioke. Hala eta

guztiz ere, metodologia kooperatiboaren bidez

inklusioa lortzea posible ahal da? Ez. Ez soilik

eskola inklusiboa lortzeko ikastetxean ikaskuntza

kooperatiboa baino ez badugu txertatzen. Izan ere,

jardun kooperatiboa ikastelako jardunaren

aldaketara mugatu daiteke baina hori ez da inondik

inora hezkuntza inklusiboa lortzea. Hezkuntzak

inklusiboa izan nahi badu komunitateko kide guztien

parte hartzea sustatu behar du eta kooperazio

ariketak ikas-irakasleen arteko elkarrekintzan

mugatzen dira.


37

Beraz, ez gaitezen integrazioaren puntu horretan estankatu. Ekin dezagun aurrera,

hel diezaiogun inklusioaren soka utopiko horri, pixkanaka goraka egingo dugu eta.

Aberastu ditzagun jardun kooperatibo horiek eta apur ditzagun eskola-etxea-

kalearen muga zurrun horiek. Parteka ditzagun espazioak, sor ditzagun aniztasun eta

aberstasunez beteriko kolaborazio eta elkartruke sareak, sor ditzagun harremana elkar

eragileak adin/ikastetxe ezberdineko ikasle, guraso, langile edota herriko aiton-

amonekin!


38

2015-09-28

Presentziala

Banakakoa

Paco Cascon gatazken ebazpenean aditua den UNESCOko delegatu eta MOCeko

liderretako batek gatazka eta motibazioaren inguruan solasten da. Hauek lirateke bere

solasaldian aipaturiko puntu esanguratsuenak:

1. Aniztasunez beteriko gizartean gatazkak (barne gatazkak zein kanpo gatazkak)

beti sortuko dira, persona bat baino gehiagoko eremuan beti gatazkak

egongo baitira. Oro har, gatazkek ondorengo ezaugarriak dituztela esango

genuke:


39

a) Gatazka prozesu bat da: jatorria du beharretan

b) Ideia kontrajarriak edo kontraesanak daudenean gertatzen da

c) positibo zein negatiboak izan daitezke eta honen arabera, gatazkei aurre

egiteko era baldintzatuko da.

d) hauekin heztea aberasgarri eta hezigarria da.

e) Gatazka gabe ezin da aldatu.

2. Gatazka bat ikusten dugun lehen momentuan negatiboki ikusten dugu, eta honi

irtenbidea emateko kanporatu edo biolentzia erabiltzen da maiz.

Biolentzia/gerra, ordea ez da gatazka, gatazkak sorturiko ondorio ikusgorra

da, azaleratzen dena eta ondorioz gataka biolentzia/gerrarekin lotu eta gatazka

negatibotzat hartzen dugu.

3. Gure mugak zein diren jakin behar dugu, gure mugak edo gaitasunak

pasatzen dituenean delegatzen jakin behar dugu. Bola orduan eta handiago

orduan eta zailagoa da hau aurrera ateratzea.

4. Hezitzaileok eta gizartea orokorrean ez dago gatazkei aurre egiteko gaitua. Ez

gaituzte gatazkei aurre egiteko formatu. Horrek intseguritate, fustrazio,

inpotentzia eta antzeko sentsazioak sorrarazten dizkigu eta ondorioz beti

gatazka modu negatiboan pertzibitzen dugu.

5. Hezitzaileok gatazka modu negatiboan ikustetik tresna hezitzaile bihurtzera

pasa behar gara. Horretarako beharrezkoa izango da:

a) Beraien iritzia eman, entzun, argudiatu, Hitz egin, besteei utzi ,

ondorioetara iritsi, adostu, enpatizatu.

b) Polizia rola alde batera utzi eta hezitzaile bihurtu.

c) Etorkizuneko prespektibarekin lan egin.

Bestalde, gatazka tresna hezitzailea bihurteaz haratago, gatazkak berdinen

arteko tratu txar bilaka ez daitezen ezinbestekoa deritzot, hezitzaileok tratu txarren

aurkako kanpaina zabal eta sendo bat praktikara eramatea hezkuntza komunitatea

sentsibilizatuz eta prebentzio metodoak praktikara eramanez. Ildo honetatik, Diaz

Aguadok (2007), “Nerabezarotik emandako biolentziaren prebentzioa eta exklusioaren

aurkako borroka” deituriko ikerketan honakoa dio:


40

Hezkuntza-komunitatea hobetu nahi bada, eskola gatazken prebentzioa

egungo erronka sozialetara egokitu beharra dago eta horretarako bi bide hartzen ditu

beharrezkotzat:

Ildo horretatik, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak neurri jakin batzuk

sustatu ditu hezkuntza-komunitate osoaren sentsibilizazioa eta inplikazioa bultzatzeko;

hala nola (Celaa, 2011):

o Ikastetxean bizikidetzaren behatokia sortzea (hezkuntza-komunitate osoak)

o Bizikidetza-plan bat lantzea. Plan horretan nabarmen izango dira gatazkak

modu baketsuan ebaztera eta adiskidetzea eta konponketa lortzera

bideratutako prozedurak eta bizikidetzarako hezkuntza-konpromisoak

hartzeko jarraibideak.

o Tutore-ekintzarako plana; laguntza-prozesu jarraitua eta sistematikoa

izango da, hezkuntza jardueran barneratutakoa.

o Hezkuntza-komunitateko sektore guztien parte-hartzea sustatzea AJA edo

barne araudia lantzerakoan.

Amaitzeko, interesgarria litzateke, prebentzio kanpaina edo programa hauen berri

izatea, beti ere, lekuan lekuko errealitateara egokitzen dena hautatuz (Garardoibil eta

Oñedera, 2010):


41


42

2015.09.30

Taldekakoa

Ez presentziala

a) Egoera gatazkatsuaren deskribapena

“Betiko lez, goizeko 11:00etan ataritik gelara bueltatzeko txirrinak jo du

ikastetxean. Haurrak pozik eta energia beterik datoz gelara. Halako batean, hortxe ikus

daiteke haur talde bat pasillo erdian, bata besteari garrasika eta joka, horien artean beti

arazoetan sartuta egoten den Luis. Azken hilabete hauetan etengabe dago liskar

ezberdinetan sartuta, bere etxean bizitzen ari den gurasoen banaketaren ondorioz.

Irakaslea urduri dago, nahiz eta betiko partaideak izan oraingo honetan ere istiluan.

Gainontzeko haurrak jada gelan daude, zer gertatzen den galdezka eta hauetako asko

gelatik irten dira pasilloan momentu horretan bizi-bizian dagoen istilua ikustera.

Irakaslea bere onetik ateratzen hasten da, ikasle guztiak bere kontrolpetik at daudela

ikustea.

Irakaslea joka ari diren ikasle multzora gerturatu eta hortxe ikusten du

Estebanek ezpainetan jaso duen kolpe baten ondorioz odol jario etengabea duela.

Gainontzeko ikasle guztiak Luisen aurka daude, honi bultzaka eroturik kideari

egindakoa salatuz. Egoera hau ikusirik, zer gertatu den oihukatzen hasten da

irakaslea, ez baitaki zer gertatu den eta ahalik eta azkarren gatazka konpondu nahi du

ikastetxeko gainontzeko profesionalak konturatu ez daitezen. Izan ere, eztabaidan

protagonistak diren ikasle guzti hauek bere tutoretzakoak dira. Hala ere, ikasleak

garrasika jarraitzen dute, hauek kontrolatu eta lasaitzea ezinezkoa dirudielarik “

b) Egoera gatazkatsuaren azterketa

.1. Gatazka kontzeptua

Gure ustetan, egoera gatazkatsu honen kontrola galtzearen arrazoi

nagusienetariko bat, irakasleak horrelako kasuen aurrean izan dezaketen formakuntza

eza litzateke, kasu honetan irakasle protagonistari gertatu zaion moduan. Errealitate

honek islatuko luke nola ez gaituzten eta bide batez, ez dugun gatazkei aurre egiteko

hezten, inpotentzia, segurtasun eza...sorraraziz. Honen ondorioz, gatazkak modu

negatiboan ikusteko ideia globala nagusitzen da gizartean. Baina benetan gatazkak

negatiboak al dira?


43

Aurretik egindako galderari erantzunez, lehenik eta behin gatazka eta

biolentziaren arteko ezberdintasuna argi izan beharko genuke, biolentzia gatazka

gaizki bideratzearen ondorio baita. Hau litzateke gure kasu gatazkatsuaren ondorioa,

irakasleak gatazka gaizki bideratzeagatik eman baita ikasleen arteko biolentzia. Izan

ere, aurretik esan moduan, gizabanako orok gatazka baten aurrean eman beharreko

pausuak zeintzuk diren jakin beharko lituzke, argi edukiaz pertsona garen momentutik

gainontzekoekin ditugun interakzioek gatazkak sortuko dituztela, munduan dugun

aniztasuna islatuaz. Horrexegatik, gatazkekin bizitzen ikastea litzateke pertsona ororen

zeregina.

Beraz, gatazkekin bizitzea ikastea bada gure egitekoa, hauen alderdi positiboak

argi izatekoa ezinbestekoa da, izan ere, gatazka batetik soilik eman daiteke aldaketa.

Baina gakoa, gatazkaren esku hartzean egongo da, aldaketaren emaitza positibo ala

negatiboa den baldintzatuaz.

Gatazka ez da gertaera puntuak bat, prozesu bat baizik, ondorioz bere

hastapena behar batean datza. Lehenik, pertsonek ditugun behar eta interesetan

dauka jatorria, ondoren norbanako baten nahiak beste batenaren antagonikoak

direnean, alegia. Behar kontrajarri hauek mota askotarikoak izan daitezke: politikoak,

biologikoak, emozionalak…

Aipaturiko beharrak ez asetzean arazoa sortzen da. Arazoari aurre egiten ez

badiogu edo ez ikusiarena egiten badugu, krisialdia sortzen da. Hau da: krisia gaizki

zaindutako arazo baten ondorioa izango da eta ez gatazkaren definizioa. Baieztapen

hau argi ez izatearen ondorioz, hona hemen sor daitezkeen arazoak:

1. Esku-hartzea arazoaren puntu gorenean hartzen da, hau da, krisian.

2. Krisialdi bortitza, gatazkari trataera emateko momenturik okerrena da

amorruak gidatzen baitu norbanakoaren jarrera.

3. Biolentziari bultzada ematen zaio, ikasleek jasotzen duten mezua hurrengoa

baita: kasu egitea nahi baduzu, indarkeriaz jokatu.

4. Krisia gatazka bat dela sinesten dugu.

2.2. Egoera gatazkatsuaren esku-hartzea

Hasieran aurkeztu dugun egoera gatazkatsuaren aurrean, argi dago esku-

hartze bat ezinbestekoa litzatekeela. Izan ere, jada krisi egoera batean aurkitzen gara

eta ezinbestekoa izango da prozesu honetatik emango den aldaketa hau positiboa


44

izateko, esku-hartzeko egoki bat proposatzea. Horrenbestez, hona hemen talde

moduan otu zaizkigun jarraibideak.

1. Irakasleak hasiera batean, borrokaren aurrean ikuspegi zabala izan beharko

luke, gertatutakoa kanpotik ahalik eta modu orokorrenean ikusteko. Ez luke

urduritasunaren erruz bat-batean ezer jakin gabe eztabaidan sartu behar,

honek soilik egoera momentuan moztu eta tentsioak airean lagako bailituzke.

Izan ere, momentuan ezjakintasun osoarekin eztabaidara sartzeak, kasu

honetan beti arazoetan sartuta dabilen Luisi epaitzea bideratuko luke, bere

aurreiritzietan oinarrituaz. Horrexegatik, momentu bat eskaini beharko lioke

eztabaida ikusi eta aztertzeari, ondoren hartu esku-hartzea zehazteko.

2. Ondoren, eztabaidatik kanpo dauden ikasleak gelara bidali beharko lituzke.

Talde bakoitzeko koordinatzaileari bere taldeko kideen ardura emanez.

Koordinatzaileak, bere kideak irakasgaiko materiala hartu eta dagozkien

lekuaz esertzea bermatu beharko lukete. Kontziente gara, ardura hau zaila

dela horrelako egoeretan baina modurik egokiena ikusten dugu azken hau,

irakasleak ezin baititu borrokatzen ari diren ikasleak begi bistatik kendu.

3. Irakaslea Luis eta Estebanena gerturatuko da, bien erdian jarriaz. Zer gertatu

den galdetuko die, biak hitz egiten hasi baina lehen bati hitza emanez.

Horrela, protagonista bakoitzak bere iritzia plazaratuko du, irakasleak

gertatutakoa ulertze asmotan. Behin ikasleei entzun ostean,

hausnarketarako bide emango dien galderak luzatuko dizkie: “Nola sentitzen

zarete momentu honetan?; Uste duzue izandako jarrera egokiena izan

dela?; Egindakoarekin zer lortzen duzue?…”. Behin beraien emozioak

adierazi ondoren, ikasleak ondorioztatuko dute nola izandako jokaerak ez

dieten inongo onurarik ekarri, aitzitik, egoera deseroso batera eraman

baitituzte. Elkarrizketa honetan momenturo tutoreak izandako du

moderatzaile papera eta berak bideratu beharko ditu galderak, ikasleek

ematen dituzten erantzunen arabera.

4. Liskarrari amaiera emateko, pasilloan bertan barkamenaren tratua sinatu

beharko lukete ikasleek, bien arteko eskuak luzatuaz. Modu honetan

bukatutzat emango da eztabaida, aurretik gertatutako guztia modu egoki

batean bideratzearen ondorioz aldaketa positibo bat ekarriaz, bi ikasle hauen

arteko harreman ona hain zuzen ere.


45

5. Azkenik, bi protagonistak eta irakaslea gelara sartu ondoren, gela osoa

partaide izango zen eztabaida bat proposatu beharko luke irakasleak, non

borobil batean jarrita, ikasle bakoitzak berak egoera honen inguruan zer

pentsatzen duen adierazi beharko lukeen. Baita ere, aldez aurretik liskarreko

protagonistei egindako galderak luzatu beharko lirateke ikasleei, hauei ere

hausnarketara bide emateko. Izan ere, ikusle papera hartzen duten

ikasleekin lan egitea ezinbestekoa da, enpatia, erabakietara iristea,

entzutea...landuaz, beste edozein momentutan edonor izan baitaiteke

gatazkaren protagonista. Horrenbestez, talde moduan gertatutakoaren

inguruan eztabaidatzea ezinbesteko alderdia izango da eta bide batez,

gatazka baten aurrean izan beharreko jarrera zein izan beharko litzatekeen

erakutsi eta azkenik eta garrantzitsuena, gatazka batetatik atera daitezkeen

alderdi positiboak azpimarratu, kasu honetan bi kide hauen kasuan gertatu

den moduan. Modu honetan, pixkanaka gatazkak ez dutela zertaz ondorio

negatibo bat ekartzen ohartaraziko dira ikasle guztiak.

6. Tutoreak kontuan izan beharko luke Luis etxean pairatzen egoera horrek

bere ikaskuntza prozesuan sortzen dion eraginaz. Hori dela eta, haur honen

emozioetan lanketa berezia egitea ezinbestekoa litzake, barruan duen guztia

plazaratu ahal izateko. Izan ere, bizitzen ari den guztia barruan gordetzeak

ondoren gainontzeko kideekin jarrera txarra izatea eragiten dio eta hau

bideratu beharra dago. Baita ere, ezinbestekoa izango da gurasoei euren

semea bizitzen ari den egoera honen berri ematea.

2.3. Egoera gatazkatsu hau ez gertatzeko ikastetxeak egin beharrekoa prebentzio

lana

1. Ikastetxeko profesional guztiak argi eduki behar dute, gatazkak beti egongo

direla pertsonen arteko interakzioa dagoen bitartean. Hori dela eta, hauek

desagerraraztea ezinezkoa delarik, hauei bideratze egoki bat ematea izango

da euren egiteko nagusia. Horrexegatik, astean behin klaustroan gazten

esku hartzea bideratuko lukeen formakuntza saioa interesgarria litzake,

egunerokotasunean eman daitezkeen gatazken aurrean irakasleak

segurtasuna izan dezaten, pauso egokiak emanez.


46

2. Gurasoekin ere lanketa egitea ezinbestekoa litzateke, “Berdinen arteko

tratua”-ren inguruko saioak eskainiaz. Izan ere, hezkuntzak komunitate

osoarekin lan egin behar du eman daitezkeen gatazkei sustraietatik heltzeko.

3. Ikasleen kasuan, formakuntza horietan proposatzen diren jarduera

ezberdinak landu beharko lirateke, errespetua, enpatia, gainontzekoei

entzutea… Modu honetan, ez lirateke gatazkak desagertuko, baina argi

eduki behar da ez dela hori helburua, gatazka biolentzia ez bihurtzea baizik.

Modu honetan, guztiok gatazkaren aurrean eduki beharko litzatekeen jarrera

positiboa dela jakingo lukete, bizitzan suerta daitezkeen arazoei aurre

egiteko estrategiak eskainiaz.

2015/10/19

Presentziala

Banakakoa

Jesus Gomezek berdinen arteko harremanen sistema auzian jartzen du. Modu

honetan, kideenarteko sozializazioa, komunikazioa eta maitasuna jo puntuan hartuko

ditu, tratu txarrak eta sexu jazarpenaren arazo sozialen kausetara iristsi ahal izateko.

Gomezek, ildo honetatik maitasuna jo puntu izanda, hau nahiko gai konplexua dela

onartu eta horretarako norberaren barrunbeak arakatzea ezinbestekoa dela onartuko

du. Beraz, abiapuntua, gure buruari maitasunaren baitako honako galdera egitea

izango da: Nork erakartzen nau? Pertsona horrek zergatik erakartzen nau? Zeintzuk

dira bere ezaugarri fisiko/psikologikoak?

Galdera honen erantzunetatik, pertsona baten izen hutsaletik gizartearen harremanen

egiturak kritikatzeraino iritsiko gara.

1. Maitasuna ez da zientzia bat baina honekiko jarrera kritiko bat izan eta guk nahi

eta gustoko dugun erlazioa aukeratzeko era inplizituan aztertzea ezinbestekoa

da. Gakoa gure buruari, barnean zer gertatzen ari den, zergatik gertatzen ari

den eta horrekin ados gauden ala ez galdetzea da.

2. Inguru sozialak eta gizartean inposaturiko baloreek gure atrakzioetan eragina

dute eta ondorioz, atrakzioa maitasuna bada, maitasuna soziala (ez da kimika,

ez da zientzia, ez da intrinsekoa) dela esan genezake.


47

3. Egungo gizarte harremanak oraindik ere gizarte heteropatriarkatuaren baitan

erroturik daude eta ondorioz estereotipo maskulino eta femininoak gure

gorputzetan erroturik dauzkagu. Ildo honetatik maitasun harreman tradizionalei

bide ematen zaie.

4. Maitasun molde tradizionala vs maitasun molde alternatiboa

5. Maitasuna soziala bada eta maitasunak genero indarkeria badakar, hau ere

soziala da? Hasierako galdera eginez gero, konturatuko gara inposatu, gaizki

tratu eta indarkeria fisikoa erabiltzen duenak ez gaituela maite, ez gaitu merezi

eta ez dugu behar ere. Ildo honetik, erasotzailearen aldaketa gizarteak berak

pertsona hori inori gustatzen ez zaionean, onarturik ez dagoenean automatikoki

emango da. Izan ere, erasotzailea munduan sozializatu ahal izateko bere

izaera eta jokabideak aldatu beharko ditu.

6. Genero indarkeriarekin amaitzearen gakoa heteropatriarkatuaren oinarriak

errotik moztea izango da, gizakion arteko harremanak berdintasun eta

demokrazia batera bideratuz eta norbanakoa bere maitasunezko erlazioekiko

kritikoa eta kontsekuentea bilakatuz.

6 puntu hauetan laburbiltzen da Gomezen hizketa baina modu objektibo batean

izendatzetik haratago, hauetako azken puntuek hausnarketa behar dutela deritzot.


48

Lehenik eta behin, autoreak berdinen arteko tratu txarren muina edo arazoa

ondo detektatu badu ere, nire aburuz gehiagi fokalizatzen du biktiman eta honek

proposatzen duen aldaketa askoz haratago joan beharko litzateke. Izan ere,

Gomezek berak dioen bezala genero indarkeria soziala bada, gizarteak

erasotzailea anulatzeaz haratago gizarte osoan prebentzio eta sentsibilizazio

formula indartsuak praktikan jarri behar dira. Beraz, erasotzailea bera bere

jokaerak ondo ez daudela konturatuko dela esatea egungo gizartearen arazoari

uko egitea da. Noski, botere bereizketarik existituko ez litzatekeen gizarte

demokratiko eta justu batean biziko bagina, orduan bai, erasotzaileek ez lukete

inongo lekurik izango. Baina tamalez, datuek bakarrik hitz egiten dute eta oraindik

genero indarkeriari aurre egiteko pauso handiak eman behar ditugu.

Hala ere, bikote harremanen arteko harremanaz jardun gara, baina zer

gertatzen da bakarrik bagaude? Zer gertatzen da Gomezek hasieran egindako

galdera horiei Izen Abizenak jarri ezin badizkiot? Bikoterik ez badut ez dut

maitasunik nire inguruan? Ez jauna! Ez nago bakarrik, nire inguruan modu eta

maila desberdinetan maite dudan eta maite nauen lagunak, familia, ezagun,

ligoteo…-ak dauzkat. Hala ere, Izen Abizen bat maitatzea baino nork bere burua

maitatzea garrantzitsuagoa dela, gugan sinistea, gure zoriontasun propioa

eraikitzea eta gure barruari galderak egitea. Bide honetatik eta sarean

kuxkuxeatzen Corral Herrerak zure burua maitatzeko hainbat gako bildu ditut:

Izan zu zeu: Deskubritu nor zaren. Zeintzuk diren zure aspektu positiboak eta

horiek baloratu. Zer den gustatzen zaizuna, zein bizipenek ematen dizun

plazerra (kirola egitea, bidaiatzea, idaztea, musika sortzea, lagunekin

konpartitzea denbora…) eta ekin horri. Zure buruarekin eta zure bizitzarekin

gustura bazaude ez duzu beharko inor.

Hobeto zure buruarekin, maite ez zaituen batekin baino. Hainbesteko

garrantzia ematen zaio gizarte honetan bikote harremanei, hainbesteko

beldurra izaten dugu “bakarrik bukatzeko” edozein pertsona hautatzen dugula

gure bikote bezala, nahiz eta min ematen didan pertsona bat izan. Edota

norbaitekin gaudenean eta berataz hainbeste dependitzen dugunean, kostatu

egiten zaigu imaginatzea posible dela bera gabeko bizitzarik izatea: gure

denbora libre osoa berarekin pasatzen dugulako, bere lagunak bihurtu direlako

gure lagunak… Edota uste izaten dugu, bera gabe gure bizitza mierda bat


49

izango dela, bakarrik ez garela gai izango ezer egiteko, zoriontsuak izateko.

Baina, askotan, hobeto gu gutara, horrela ikasten baitugu gure buruak

onartzen, deskubritzen eta gu geugan sinisten. Bakardadea ere, ona da gure

sentimenduak ordenatzeko, gure autonomia indartzeko. Bizitza super

interesgarria da norbaiti lotua egoteko. Sentitu aske eta hegan egin!

Dexintozikatu emozionalki. Noizean behin, bikoterik edo rollorik gabe egotea

ondo datorkigu, tiobibo emozionalik gabe: orain subidoiarekin, orain bajoiarekin.

Pentsatu zenbat energia, esfortzu eta denbora zuzentzen dizkiegun maitasun-

harremanei. Hartu opor batzuk eta pasatu horietaz: zure lagunekin egoteko

denbora izateko, lasai egoteko, zure bolara ibiltzeko…Edota erabili energia

guzti hori betidanik nahi izan duzun hori egiteko: musika talde bat sortzeko,

bidaiatzeko, eskalatzeko...

Bakardadea pisutsu egiten bazaizu... Elkartu ekimenetara, parte-hartu gauza

desberdinetan. Batez ere, emakumeen independentziaren alde dabiltzan

emakume taldeekin. Jende berria ezagutuko duzu eta zure energia eta sormen

guztia eraldaketarako erabilgarri izango da!

Amaitzeko eta klasean agerturiko maitasun erromantikoaren inguruan IDEMtitateak

telesaioko atal interesgarria topatu dut gustora ikusi eta hausnarketarako bidea eman

didana:

Maitasun erromantikoa botere harremanen euskarri?

Ikusi

hemen:

http://www.argia.eus/multimedia/erreportajeak/maitasun-

erromantikoa-botere-harremanen-euskarri

http://www.argia.eus/multimedia/erreportajeak/maitasun-erromantikoa-botere-harremanen-euskarri

http://www.argia.eus/multimedia/erreportajeak/maitasun-erromantikoa-botere-harremanen-euskarri


50

2015/10/19 Presentziala Banakakoa

Argiaren Larrun aldizkariko hitzaldi erreportaian Ramón Flechak kalitatezko

hezkuntzari buruzko iritziak jasotzen ditu eta hauek dira oro har bertatik ateratako ideia

nabarmenenak:

1. Funtzionatzen duten hezkuntza-ereduak hartu eta kopiatu egin behar dira, ez

dago beste formularik. Baina, ezagutzarik al daukagu? Ba al dakigu zeintzuk

diren hezkutnza jarduera arrakastatsuenak?

2. Jo dezagun Nazioarteko komunitate Zientifikora (CORDIS edo European

Framework Programmes of Research) eta har ditzagun ikaskuntza

esanguratsuen adibideak, Harvard edota Winconsin Unibertsitateetan egin

bezala.

3. Honako hauek lirateke Flechak XXI. Mendeko eskolarako porposaturiko

jarduera arrakastatsuak:


51

4. Informazioaren gizarteari dagokion ikaskuntza dialogikoa da, alegia,

komunitate osoaren elkarrizketatik eta elkarrekintzatik ikasten duena. Eskola,

gizarteko mailak erreproduzitzeko makina izan ordez, komunitatea eta gizartea

eraldatzeko tresna izatea da aukera bakarra ikasle denak maila gorenera

iristeko. Hauexek lirateke beraz, metodo dialogikoaren oinarriak:

5. Metodo dialogikoan bideratzaileek eta partaideek honakoa etengabe gauzatu

eta bermatu behar dute (Informazio gehiago hemen:

http://www.hikhasi.eus/artikulua/811) :

H

http://www.hikhasi.eus/artikulua/811


52

6. Metodo dialogikoa erabiltzen duen hezkuntza eredua Ikas Komunitateak dira: http://ikas-

komunitateak.blogspot.com.es/2009/02/ikaskuntza-dialogikoa.html

Proposamen bikainak egiten dizkigu Ramon Flechak, ikaskuntza dialogikoan

oinarrituriko hezkuntza indarrean egoteko ordea asko falta dela deritzot. Izan ere,

ikaskuntza dialogikoak komunitate osoaren partaidetza suposatzen du eta tamalez

ikastetxe askotan eskola eta komunitatearen arteko harremana nulua da. Gainera,

egungo gizarteak eta guraso askok uste dute hezkuntza eskolaren esku baino ez

dagoela eta euren haurrak hezitzearen papera ikastetxeari egokitu eta ez dute eskolaz

ezer ere jakin nahi. Bestalde, bolondreski eta helburu zehatzekin konpromezuz lan

egiteko jende gutxi dagoela deritzot. Talde elkarreragileen kasuan ez dut uste

bolondres eleanitzak aurkitzea hain erraza izango denik.

http://ikas-komunitateak.blogspot.com.es/2009/02/ikaskuntza-dialogikoa.html

http://ikas-komunitateak.blogspot.com.es/2009/02/ikaskuntza-dialogikoa.html


53

Hezkuntza eragileen gaitasuna onartzea

•Norberak bere burua eta besteak ikusteko prozesuaren bidez eta nahien irudikatzeak pertsonak non dauden eta kolektibo bezala prestakuntza planari erantzuteko zein behar dituzten "konturatzera" bultzatuko gaitu.

Parte hartzea dialogoan oinarrituta

•dialogoa gure esperientziaren gakoa eta oinarria da.Pertsonen arteko topagunea da, non egiten denetik abiatuta ezagutza eraikitzen den. Horrek guztiak errealitatearen irakurketa kritiko bat egitera eraman gaitu: ikastolak zer ginen, orain zer garen eta norantz goazen.

Kultura parte-hartzailearekin berriz topatzea

• Ikastolek konpromezu soziala eta ekintza askatasuna izango dute lehentasun eta hauekzabaldu eta instituzionalizatzea ezibestekoa izango da. Zabalkuntza horrek ez duela informazio hutsa izan behar; eredu, modu eta kontzeptuak alderatu, partekatu eta zabaldu behar dira benetako egoera komunikatiboak sortuaz

Hala eta guztiz ere, dialogia hartara iristeko bidea luzea bada ere, aurrera pausoak

eman ditu eta horren aintzindari Ikastolak ditugu. Beraz, har ditzagun erreferente, eta

Hezkuntzarako Erakundeen Antolakuntzaren Inguruko VII. Unibertsitate Arteko

Biltzarrean hausnarturikotik izan dezagun gogoan Komunitate Dialogikoak sortzera

iristeko prozesua:

2015/10/02 Presentziala

Banakakoa

( Ikusi : https://www.youtube.com/watch?v=yzzEv0STOhQ)

Miguel Lozari eginiko elkarrizketa honetan solasaldi dialogikoa zer den eta

honen inguruko zenbait argibide ematen ditu. Bere hitzetan mota honetako solasaldiak

hiru ezaugarri nagusirengatik bereizten dira:

1. Ikaskuntza dialogikoaren bitartez ematen da

2. Testuen ulermena irakurle bakoitzak berea egiten du, eta gero solasaldiko

partaideekin batera, iritziak plazaratuz, berau borobiltzen da

3. Klasikoak irakurtzen dira

Solasaldi dialogiko bat aurrera eraman ahal izateko Lozak esaten du

berriketaldiko partaideek aukeratzen dutela testua eta hurrengorako irakurri beharreko

https://www.youtube.com/watch?v=yzzEv0STOhQ


54

orri kopurua, denen artean adosten dutela beraien mailaren arabera. Irakurtzen duten

bitartean irakurleek beraientzat esanguratsuak diren pasarteak azpimarratu edo

apuntatzen ditu gero solasaldian besteei plazaratzeko. Hau egiteko oso prozedura

markatua dago, testuko parrafoz parrafo joaten dira eta norbaitek parrafo bati edo

zatiren bati buruz zerbait esan nahi badu hitza eskatzen du, esanguratsua den zatia

irakurtzen du eta gero bere iritzia edo esan nahi duena esaten du. Hau egindakoan

besteek zati horri buruzko beraien iritzia ematen dute.

Azken finean, irakurtzen ditugun liburu ezberdinak lantzeko martxan jartzen

dugun prozedura izango litzateke. Guk gure gaiarekin bat datozen liburuak irakurtzen

ditugu, liburu klasikoen ordez, baina beraiekin egiten dugun lanketa antzekoa da.

Jarraian aztertuko ditudan liburuak ere izango dira solasaldi dialogiko bitartez

landutako testuak.

Maria eta ni Miguel Gallardok ilustraturiko komikia dugu eta honek bere familiaren

istorio baten kontaketan datza. Miguelek autismodun alaba du, eta komiki honen

bitartez irakurleari gaztearen ezgaitasunaren inguruko ikuspegi ezberdina eskaini nahi

dio. Horretarako, euren egunerokoan murgildu eta Mariari zein familiari sorturiko

bizikidetza arazoez jarduten da, beti ere naturaltasun eta poztasunean murgildurik.

Denbora eta orrialde gutxitan asko esaten duen komikia dela esango nuke, behar

berezien inguruko esku-hartze eta ikuspegi ezberdina eskaintzen digu, marjinaziotik

aldendu eta aniztasunari begi positiboz so egiten diona. Bertan pasarte ezberdinak

ageri dira, deskriptiboak batzuk edota kritiko/hausnarrarazleak. Hauetatik bada,

hausnarketarako bide zabala eman didan honako pasartea aukeratu dut:


55

Pasarte hau Miguelen hausnarketa bat da eta bertan Maria behatzen duten prentsonen

aurpegi espresioen inguruan aritzen da. Orrialdearen azpialdean argi ageri da gorriz

idatzirik: “Caras que no me gusta ver en las personas que miran a Maria” eta espresio


56

Hauek harridura, beldur, aldentze, haserre… adierazten dute, aurpegi espresio

negatiboak denak beraz. Bertatik goiko esaldia baiezta dezakegu, “ez dugu Maria

ulertzen” eta ahatik komunitateak ez du premia bereziak dituen pertsonak

normaltasunez tratatzen. Ez ditugu beste edonor bezala tratatzen, ez dugu haien

inguruko jakintasunik eta ahatik batzuetan gehiegi baloratuko dugu pertsona eta

besteetan ordea, ezjakintasunagatik, beldurragatik edota beste hainbat

faktoreengandik baztertzera joko dugu.

Askok ez dute jakingo Mariaren hainbat jokabideren zergatia, ez dute jakingo

autismoaren espresioak zeintzuk diren eta ahatik ezin izango dute Maria gainontzeko

pertsona moduan ikusi. Ezer gutxi dakigu beraz, ezer gutxi izan ditzakeen gaitasun edo

beharrez eta ezer gutxi badakigu ere haren jokaera konkretu batzuengatik edota

hazpegi konkretuengatik etiketatu egiten dugu. Etiketa hau ezin dugu gure aurpegiko

espresioan izkutatu, orokortasunez jokatzen dugu eta hartara, Soroarekin ikusitako

Halo efektua datorkit gogora. Kasu honetan beraz halo efektu negatiboa aplikatzen

dute guztiek, ez dute inongo sentsibilizaziorik Mariarengan. Bere aitak esan bezala,

arazoa bera ez ulertzea da. Askotan ez dugu PB dituzten pertsonekiko

sentsibilizaziorik erakusten, eta hau justizia soziala bermatuko duen gizarte batean

ezinbesteko prozesua litzateke.

Beraz, lehenik, gizartearen kontzientziazioa bermatuko duen sentsibilizazio

kanpainak martxan jarri beharko liratekeela deritzot eta horrela ziur nago Maria eta

autismo edota bestelako premia bereziak dituzten pertsonenganako pertzepzioak

guztiz aldatuko direla, hauek ere gainontzekoak bezalakoak baitira, pertsonak baitira.

Hori bai, halako komikiak sentsibilizaziorako gida aproposa izan litezke, irakurterrazak,

argiak eta hausnartzera bide ematen dutenak.

Saioan ateratako hausnarketak (15.09.25)

harreman bat eta honen eguneroko kezka, gertaera eta beste azaleratzea. Horretarako

interesgarria da Mariak dituen beste hainbat ezaugarriei (fisiko zein psikikoei)

emandako garrantzia eta hau ikustarazteko erabilitako sentsibilizazioa.

batzuen artean autismoa dauka. Honen harira, interpretazio kontrajarriak egin daitezke:

o Irakurlea Mariaren ezaugarriak zeintzuk diren ezagutaraztera eraman nahi du eta

beharrezkoa ikusten du honi, hasieratik haurraren nolakotasuna erakustea,


57

bai haren izaera zein dituen gaitasun/ezaugarrien arabera. Beraz, ez dago soberan

autismoa duela esatea.

o Bere deskribapen laburrean bere ezaugarrien artean “autismoa” duela esatean,

honen gaindiko balorazioa egiten dela dirudi. Bertatik ondoriozta edo pentsa genezake,

PB dituen haur baten deskribapena egiterakoan ez dugula zertan “autista” izenpean

etiketatu behar eta ahatik ez da beharrezkoa zehaztea. Zergatik ez ditugu haren

jokaera nagusiak deskribatzen? Autismoa duten pertsona guztiek ez dituzte jokaera

berak eta ondorioz orokortzea huts egitea litzateke.

tsona batena

deskribatzen da,bertara hurbildu eta hau osotasunean ulertzeko aukera emanaz.

egiteaz izandako jarrera, humore puntu batetik kontaturik dagoelarik.

o Alaberan mesederako, urduritasun hori baretzeko ilaran aurre egitea eskatzen du.

Beraz bere lekuan jartzen da, sentsibilizazioa erakusten du haurrarekiko eta langileek

ere egoera ulertu egiten dute.

o Aitaren mesederako eta jendeak begira ez ditzaten egiten dute aurrera.

PB dituen haur bati so egin eta halako haur bat ez izateko edozer egingo luketela

adierazten duten pertsonak.

teko harremana ona

izanik, Mariak egoera normaltasunez eramango du. Hala ere, Mariak duen memoria

ikusita baliteke pasarte txarra pasa ahal izana eta noski, gurasoen bereizketak ere

desoreka nabarmena izango zuen beregan. Interpretazioa: HPB dituzten haurren

artean gurasoen arteko bereizketak ohikoagoak dira? Argi dago PB dituen haur bati

erantzun egokia emate aldera bikote-harremanen arteko tentsioa, ez-jakintasuna

gainditzeko nahia, estresa, antsietatea… eragin dezakeela eta zentzu horretan halako

egoera konplexu batek izan dezakeen eragina argia da.


58

-incluido resorta). Pasarte honetan Miguel

Mariaren mundura gerturatzeko ahalegina egiten du. Horrela, ezjakintasunaren mundu

batean murgiltzen da, ezezagunak nagusi diren munduan murgiltzen da eta interpreta

daiteke Mariaren mundua halakoa izango zela.

bizitzeak autoestimo baxua eragiten diola, aitzitik, aitak behin eta berriro dio pozik bizi

dela, bere “munduan” eta bere erara baina poztasunean. Hala ere, aitari amorrua,

tristura edo inpotentzia sorrarazten dio gizarteak honekiko duen ezjakintasun eta

baztertzea.

La lección de August Maria eta Ni bezalaxe

erraztasunez irakurtzen den eleberri

literarioa dugu non protagonistak gizartean

berdintasun batean murgiltzeko ahaleginak egiten

dituen.

Eleberrian bere bizitzaren nondik norakoak

azaltzen dira, atalez atal eta bere hitzetatik. Orain

arteko bizitza gogorra izan badu ere, oraingoan

egunerokotasunean aldaketa garrantzitsu bati

egingo dio aurre. Bere bizitzaren lehen urteak egin

behar izan dizkioten ebakuntza andanen ondorioz

etxean igaro ditu eta laster mundu berri bati ekingo

dio, eskolan hasiko baita. Etapa berri honetan

Agustek oztopo ezberdinei aurre egin behar izango die, nazka edo harridura aurpegiak,

humillazioak… baina hala ere ez du bere kemena eta indarra galduko eta bihotzak

gidatuta lagun ezberdinak ezagutuko ditu aurrera egiten lagunduko diotenak.


59

Solasaldian ateratako hausnarketak

“Ni normala naiz” (13.orr.)

Agusek bere burua normaltzat hartzen badu ere gainontzekoek ez dute hala

ikusten eta bera normala ez izatearen arrazoi bakarra besteek bere burua

normaltzat ez hartu izana da.

Familiaren deskribapena eta honek haurra tratatzeko era. (21.orr)

Familiak haurrari errespetuz trataztzen dio, iritzia emateko aukera ematen dio eta

gainera, bere iritzia erabakiak hartzeko momentuan kontutan hartzen dira. Familiak

bere gaitasunean oinarrituriko ikaskuntza erritmoa guztiz errespetatzen du.

“El caso es que cuando era pequeño… lo guay de los niños pequeños es que no

dicencosas para hacer daño aunque a veces lo hacen” (36.orr)

Haurrak jasan behar izandako medikalizazio prozesuak eskolaratzeko arazoak

ekarriko zizkion, nahiz eta liburuan operazio eta eritetxean pasatako denboraren

inguruan denbora luzez jarduten ez den, honek baliteke eskolaratze prozesuan

berebiziko eragina izan izana, Izan ere, ebakuntza ugari izan zituen garaietan eta

gainera bizitza jokoan zuen uneetan eskolaratzea bigarren mailako behar bat zen.

Hala ere, gazuak hobetu ostean gurasoek haurra eskolaratzeko erabakia hartu

zuten.

Biaren papera (arreba).(56.orr.) “Via caminaba a mi lado, igual que hace siempre”.

Batak bestearen beharra dauka, harreman oso sinbiotikoa daukate, Agusek bere

dependentzia duela esan genezake baina esan beharra dago anaien arteko zaintza

hartatik haratago eta familiarteko maitasun huts batez haratago bata bestearen

lekuan jartzen da eta elkarri animatzen diote.

60.orr. Eskola ez da ikagelan mugatzen, pasilloa, patioa, komunak, autobusa,

jangela… denak dira ikastetxeko zati. Eta kasu askotan, gelaz kanpoko gune

hauetan ematen dira marginazioeta esklusio kasu nabarmenenak. Esaterako,

Agusen kasuan, jantokiko lekulibre batean eseri nahi duenean ondoko kideak

okupatuta dagoela esaten dio eta bakarrik esertzen da, bazter batean.


60

Gizarteak bere fisikoagatik epaitu egiten du eta arazoaren oinarria gainontzekoek

ezberdin, arraro eta anormal ikusteak eragiten dion mina, frustrazioa… litzateke.

Ondorioz, mascara bat jartzeko aukerak liberazio bat ekartzen dio, lasaitu bat, ez

da munduko zentrua, ez diote hainbeste begiratzen eta denak berdinak dira

ezberdintasunak ezberdintasun.

Agusten eleberriak ondo islatzen du egungo eskoletako egoera. Aurreiritziz

beteriko komentarioak, marginazioa, integrazio partziala… Hala ere, eskola inklusibo

baten alde egonez gero, aurreiritzi horiek alde batera utzi behar ditugu, eta argi eduki

behar dugu bakoitza den bezalakoa dela, ez hobeagoa ez okerragoa. Guztiek aukera

berdinak eduki behar dituzte eta ondorioz, ikasle guztiak balioetsiko ditugu.

Irakasleen jarrera aldatzeaz gain, ikasleen jarrera ere aldatu beharreko zerbait

izan beharko luke (aurreiritziei dagokionez) eta beraz, gure egitekoa aurretik

azaldutakoa transmititzea izango da. Zaila da, itxuraren garrantzia demagun, egungo

gizartean oso barneratua dagoen zerbait delako. Baina sentsibilizazio saioen eta

bestelako baliabideen bitartez hau lortzea izango da gure egitekoa.


61

2015/09/18

Banakakoa

Presentziala

Jardueraren balorazioa:

BAILA jarduera bezala oso aberatsa izan

zen, gure hezkuntza sisteman presente

dauden proiektu ezberdinak ezagutzeko

aukera izan baikenuen. Gainera, modu

honetan proiektuak gainetik aztertu ordez,

bat sakontasunean aztertu eta besteek

aurkeztutakoarekin beraien proiektuaren

inguruan gure jakintza aberasteko aukera

izan genuen.

Hasiera batean lana aurkeztu zitzaigunetik gero amaieran aurkeztu genuenera

aldaketa nabariak egon ziren. Lana aurrera zihoan moduan irakaslearekin hitz egin

ostean egin beharreko moldaketak eginez, eskatutakora gerturatuz. Nahiz eta, batzuen

iritziz aurkezpenetan ikusi zenarekin talde bakoitzak ulertu zuena ez zela berdina.

Agian hurrengo baterako lan mota honen inguruko azalpenak modu argi eta

pautatuago batean azaltzea komenigarria ikusten dugu.

BAILAren aurkezpenari dagokionez, areto nagusian egiteak bere urduritasuna

ekarri arren, bertan izatearen balorazio positiboa egiten dugu, lanei nolabaiteko

prestigioa ematen baitzion bertan aurkezteak. Agian, hurrengorako talde guztia

oholtzara igotzea beharrezkoa ikusten dugu. Horrela, galderak egiterako garaian

jendeak jakingo du nori zuzendu behar zaion eta ez da egongo nori begiratu behar

diola ez dakiela. Galderekin jarraituz, proiektuaren aurkezpenak bata bestearen

ondoren egin ordez, aurkezpen bakoitzaren ostean galderak egiteko tarte mugatua

uztea beharrezkoa iruditzen zaigu. Izan ere, aurkezpenari jarraitasun bat emango

liokete horrela galderek.


62

Denborari dagokionez, hurrengorako galderak interesgune argiak diren arren,

hauentzako denbora zehatz bat uztea eta hau pasatakoan bertan behera uztea

bidezkotzat jotzen dugu. Horrela, talde guztiek aukera berdintasuna izango lukete, eta

ez aurkezpenean gertatu zen moduan lehengo zatikoek ia 1:20 edukiz eta beste

zatikoei denbora gutxi xamar utziaz.

Beraz, orokorrean interesgarria izan zen lan baten aurrean egon ginen, irakasle

lanetan aritzen garenean ikusteko aukera izan dezakegun proiektuen berri izan

genuen. Zenbait proeikturen kasuan guretzat ez zen lehengo aldia beraiei buruz

entzuten genuena baina hala ere, interesgarriak iruditu zitzaizkigun beste modu batera

eta ikuspegui batetik aurkeztu zigutelako.

Aurkeztutako lanak:

BAILA jardueraren inguruan talde ezberdinek aurkeztu zituzten hezkuntza

sistemei dagokionez, alde batetik, gai aldetik oso ezberdinak zirela esango genuke,

nahiz eta bi taldek hezkuntza sistema antzekoa zuten ikastetxeak aurkeztu zituzten.

Hau honela izanda, urte dugu bi talde hauen artean kompetibitatea sortu zela eta

elakarrekintzan jardun eta elkarren ideiak konplementatu eta osotasun batean

defendatu beharrean, hainbat ideia kontrajarri atera zitzaizkien eta honek ikuslearen

iritzia zalantzan jarri zuela iruditu zitzaigun.

Beste alde batetik, interesgarria iruditu zitzaigun talde gehienek beraien

aurkezpena aurrera eramateko erabili zituzten triptikoak. Izan ere, gure taldeari ez

zitzaion bururatu honelako ezer egitea dinamika hau eramangarriago egin ahal izateko.

gainera beraien aurkezpena jarraitzerako orduan triptiko hauei esker beraien

indarguneak azpimarratu ahal zituzten modu bisual eta errax batean.

Gure lanaren balorazioa:

Gure lanari dagokionez, beste taldeekin alderatuz uste dugu izan dugun

hutsune nagusienetako bat euskarriari dagokionez izan dugula. Alde batetik, guk erabili

dugun euskarria, euskarri elektroniko bat izan zen, “prezi” plataforma erabili genuen

gure azalpenen lagungarri gisa. Bestalde, osagarri gisa gure txosten idatziaren kopia

bana banatu genuen talde guztien artean. Honekin batera uste dugu gure euskarria

edo eskuzko lagungarri hori txosten guztia izan beharrean triptiko bisual bat izango

balitz askoz ere erakargarriago izango zela. Ondorioz, esango genuke gure taldeak

triptiko bisual bat izango balu jendearen arreta gehiago erakarriko genukeela.


63

Honetaz gain, aipatu beharra dago gure taldeak bigarren zatian egin zuela eta

zati hau pixka bat pobre gelditu zela denbora aldetik. Honi gehitu galderen tartea zen

unean jende gehienak talde berdinari egin zizkiola galderak eta honek gainontzeko

taldeen inguruko interesa era batean zapaldu egin zuela.

Har ditzagun erreferenteak eta

has gaitezen euskal eskola propioaren

benetako eraikuntzan!

Bereizketak, pertsonaren gaitasunen

garapen mugatuak, autoezagutzarik eza,

autoestimu baxua eta askatasun falta,

elkarren arteko errespeturik eza, Espainiar

estatuko eskoletako jardunen adibideak

baino besterik ez dira, gertuko eta

egunerokotasuneko adibideak ordea. Nola

ordea guzti honekin apurtu? Patriarkatuaren

menpe egongo ez den hezkuntzan sinetsi

eta horri ekitea litzateke gakoa. Hala eta

guztiz ere, nondik hasi?


64

Bada has gaitezen hezkuntza jardun eta proiektuak aztertzen, ebaluatzen eta

eraginkorrak direnak gure egiten. Hortxe dago gakoa. Eta noski, gure errealitatera

egokituriko euskal eskola eraikitzearen bidetik ekitea zinbestekoa izango da. Gauzak

horrela, ezinbestekoa izango da eskola inklusibo baten oinarriak argi izan eta

irakaslearen jarduna eta behar izatekotan

eskolaren irakaskuntza metodologia

aldatzetik hastea. Ildo honetatik

Hezkuntza Eraldaketarako irailean parte

harturiko jardunaldietan hainbat ideia eta

alternatiba nire egin nituen eta noski,

alternatibak badaudela ohartu. Honen

adibide izan ziren, lehen hezkuntzan

esaterako, Zingira, Bizitoki, Herri

hezitzailea, Oinherri edota Ikertze.

(Zehaztapen gehiago hemen

http://www.calcutaondoan.org/

images/pdf/foiletoa_hezkuntzastindu.pdf

http://www.calcutaondoan.org/%20images/pdf/foiletoa_hezkuntzastindu.pdf

http://www.calcutaondoan.org/%20images/pdf/foiletoa_hezkuntzastindu.pdf


65

Inklusioa, kooperazioa, ikaskuntza dialogikoa, berdinen arteko tratua, jarduera

eraginkorrak… ez dira gutxi izan ikasketa prozesuan zehar ikututako gaiak baina

karpeta amaitu aurretik hezitzaile izango naizen bidetik alor ezberdinak biltzen dituzten

hainbat gako bildu ditut nire eguneroko irakaslearen jardunean guztiz baliagarri suerta

dakizkidanak.


66


67


68

Ikaskuntza prozesu motz baina esanguratsua izan da Baliabide tailerrak eman

didana. Klaseko saioetan ikasteaz gainera, ikaskuntza karpeta burutzeak, saioetan

emandakoa bildu baina baita horren inguruko hausnarketa egiteko balio izan dit. Hala

eta guztiz ere, lana ez da erraza izan, gogoa eta konstantzia eskatzen zuen jarduna

izan da eta momentu batzuetan idaztea kostatu bazait ere, orain ikaskuntza karpeta

bere osotasunean ikusita bere fruitua eman duela esango nuke, behintzat asebete

gelditu nahiz egindakoarekin. Izan ere, gai bakoitzaren aurre ideien arbeletara

bueltatuz, esango nuke bertan agerturiko kontzeptuek nire aurretiko ezagutza

islatzen zutela baina nahiko hutsal gelditzen ziren etorkizuneko irakaslearen paperak

bere gain hartu beharko lituzkeen konpromezu edo jarraibideei dagokienez, baita

baliabideei dagokienez ere.

Horrenbestez, ikaskuntza prozesuan zehar gai bakoitzaren inguruko ezagutza

osatzen joan naiz, hauekiko jarrera kritiko eta hausnartzaile bat eraikiz. Hurrengo

orrialdean ageri den arbela berriak beraz, ikaskuntza prozesu osoaren isla izan

nahi du, bertan biltzen baitira prozesu osoan bilduriko esaldi esanguratsuak. Hauek

bai, baliabide motibagarri izango dira nire irakasle jarduna bideratzeko.


0

Webguneak

Hezkuntza 3.0 eta inteligentiza anitzen aplikazioa ikasgelan:

- http://www.educaciontrespuntocero.com/recursos/primaria

- https://educacioncuatropuntocero.files.wordpress.com/2012/11/inteligencias-

mc3baltiples.pdf

Hezkuntzaren didaktikarako baliabideak:

http://didacticaeducacioninfantil.wikispaces.com/Videos%2C+conferencias+y+art%

C3%ADculos+de+inter%C3%A9s.

Hezkuntza plataformaren

topagunea:http://hezkuntzaplataformentopagunea.blogspot.com.es/p/ma.html

Beldur Barik: http://beldurbarik.org/category/maitasuna/

Iñigo Aritza Ikastolako Webgune ofiziala:

http://www.inigoaritza.eus/eu/inigo_aritza.asp?IdSeccion=3&IdContenido=159

NAHBBZko ikasgela birtuala:

http://creena.educacion.navarra.es/moodle/file.php/24/SEMINARIO_INCLUYE/Nue

vos_paradigmas_educacion/Pentacidad27092011.pdf

Pentacidad SL-ko Webgune ofizala: http://www.pentacidad.com/

Pentazitatea, euskarazko webgunea: https://sites.google.com/site/pentazitatea/

Dokumentuak

AINSCOW, M. (2011) Haciendo que las escuelas sean más inclusivas:

lecciones a partir del análisis de la investigación internacional, Revista de

Educación Inclusiva, ISSNe 18894208,Vol. 5, Nº1, págs. 3949

CAMPBELL L., DICKENSON D.,(2000) Inteligencias múltiples: usos prácticos

para la enseñanza y el aprendizaje,Troquel.

CELAA, I. (2011). Ikastetxeetan berdinen arteko tratu txarrak gertatzen

direnean jarduteko gida. Gasteiz: Hezkuntza, Unibertsitate eta ikerketa saila.

2015/10/01ean http://www.hezkuntza.ejgv.euskadi.net jasoa.

COMUNIDADES DE APRENDIZAJE. (2014). Actuaciones de éxito.

Eskuragarri: http://utopiadream.info/ca/actuaciones-de-exito/




http://didacticaeducacioninfantil.wikispaces.com/Videos%2C+conferencias+y+art%C3%ADculos+de+inter%C3%A9s

http://didacticaeducacioninfantil.wikispaces.com/Videos%2C+conferencias+y+art%C3%ADculos+de+inter%C3%A9s

http://beldurbarik.org/category/maitasuna/

http://www.inigoaritza.eus/eu/inigo_aritza.asp?IdSeccion=3&IdContenido=159

http://creena.educacion.navarra.es/moodle/file.php/24/SEMINARIO_INCLUYE/Nuevos_paradigmas_educacion/Pentacidad27092011.pdf

http://creena.educacion.navarra.es/moodle/file.php/24/SEMINARIO_INCLUYE/Nuevos_paradigmas_educacion/Pentacidad27092011.pdf

http://www.pentacidad.com/

https://sites.google.com/site/pentazitatea/

http://utopiadream.info/ca/actuaciones-de-exito/


1

Echeita, G. (2006). Educación para la inclusión o educación sin exclusiones.

Madrid: Narcea.

EIZAGUIRRE, E. (2010). Ramon Flecha: Kalitatezko hezkuntza denontzat.

Larrun.

EUSKO JAURLARITZA. (2012). Eskola Inklusiboaren inguruan Aniztasunari

erantzuteko Plan Estrategikoa 2012-2016. Euskal Autonomia Erkidegoko

administrazioa. Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila.

GARAIGORDOBIL, M. ETA OÑEDERRA , J.A. (2010). La violencia entre

iguales. Revisión teórica y técnicas de intervención. Madrid: Pirámide

GIL, A. (2007). El primer tratado de derechos humanos del siglo XXI: La

Convención sobre los derechos de las personas con discapacidad. Revista

electrónica de estudios internacionales, no 13, p. 8.

GÓMEZ, M. (dg). Propuestas de educación Primaria: Aplicación de las

inteligenciasmúltiples en el aula. Uva: Segobia. 15/10/20an

https://uvadoc.uva.es/bitstream/10324/3162/1/TFG-B.199.pdf webgunean

jasoa.

MINISTERIO DE EDUCACIÓN,CULTURA Y DEPORTE. (2012). Educación

Inclusiva. Iguales en la diversidad. Alumnos vulnerables. Barreras. El Index.

Instituto de Nacional de Tecnologías Educativas y de Formación del

Profesorado.

ONU (2006). La convención sobre los Derechos de las Personas con

Discapacidad.Disponible en http://www.un.org/esa/socdev/enable/doc

PALACIO, R.J. (2012). La lección de August. Barcelona: Nube de Tinta.

PUJOLAS, P; LAGO, J.R. (koor) (2013). Ikasteko kooperatu/Kooperatzen

Ikasi.Vic-eko unibertsitatea.

SALAS, B. (1993). Proyecto de Centro desde una perspectiva Coeducativa.

Sevilla: Junta de Andalucía

SALAS, B. (1994). Orientaciones para la elaboración del Proyecto Coeducativo

de Centro. Bilbao: Maite Canal.

http://www.un.org/esa/socdev/enable/doc

ga2. edurne mtz arrese. ikaskuntza karpeta

Documents