FORMACIÓN E EXPANSIÓN DOS REINOS CRISTÁNS PENINSULARES I

● O NUCLEO CÁNTABRO– Pelaio lidera a “resistencia” cristiá fronte aos

musulmáns dende a súa primeira victoria no ano 722

– Os sucesores de Pelaio Afonso I e Afonso II crearon un reino arredor de Oviedo (o reino asturiano) entre os séculos VIII e IX

– Con Afonso III (2ª metade s. IX) o reino esténdese cara o río Douro e a capital trasládase a León aproveitando a febleza do emirato cordobés

FORMACIÓN E EXPANSIÓN DOS REINOS CRISTÁNS PENINSULARES I

– No século X AI-Andalus capitaneado por AI-Mansur aumenta a súa forza, saquea cidades leonesas e frea a súa expansión

– Castela era a fronteira oriental do reino de León. Contaba con pouca poboación e precisou levantar unha liña defensiva de Castelos á que lle debe o seu nome

– No século X Castela foi gobernada por condes. Un deles, Fernán González, conseguiu a independencia de feito

– Máis tarde este condado foi integrado no reino de Pamplona. Sancho III (o rei Navarro) deixoullo á súa morte ao seu fillo Fernando I (1035) quen se proclamou rei de Castela

FORMACIÓN E EXPANSIÓN DOS REINOS CRISTÁNS PENINSULARES I

Santa Mª do Naranco (Pazo dos reis asturianos)

FORMACIÓN E EXPANSIÓN DOS REINOS CRISTÁNS PENINSULARES I

● O NUCLEO PIRENÁICO– Nos Pirineos a resistencia fronte os musulmáns

contou ca axuda do reino franco– Os reis francos crearon unha franxa de

protección fronte aos invasores, a MARCA HISPANA, e dividírona en condados

– O propio Carlomagno no século VIII capitaneou expedicións en territorio hispano máis non conseguiu chegar ao Ebro

– Os Condes e Marqueses da MARCA logo da morte de Carlomagno converteron o seu posto en hereditario e desvinculáronse dos francos

FORMACIÓN E EXPANSIÓN DOS REINOS CRISTÁNS PENINSULARES I

A Península Ibérica no século IX Os condados da MARCA HISPANA

FORMACIÓN E EXPANSIÓN DOS REINOS CRISTÁNS PENINSULARES I

– A principios do século IX o conde de Pamplona IÑIGO ARISTA independizouse dos francos. Arredor do 850 comezan a chamarse reis e crean 1º o reino de Pamplona, logo chamado NAVARRA

– No século X Sancho Garcés 1ª estende o seu reino ata as actuais provincias de Álava e A Rioxa

– No século XI Sancho III o Maior uniu á Navarra o territorio de Castela e Aragón, pero á súa morte dividiuno entre os seus fillos.

FORMACIÓN E EXPANSIÓN DOS REINOS CRISTÁNS PENINSULARES I

– Tamén no s. IX os condados de Aragón, Ribagorza e Sobrarbe se independizaron do dominio franco

– Con Sancho III o Maior, ARAGÓN uniuse a Pamplona (Navarra), pero á súa morte no 1035, o seu fillo RAMIRO foi proclamado primeiro rei de ARAGÓN

– Os Condados cataláns tardaron máis en liberarse da tutela dos reis francos. O condado de Barcelona con VIFREDO O VELLOSO agrandouse pero a independencia non chegou ata o 987 con BORREL II

FORMACIÓN E EXPANSIÓN DOS REINOS CRISTÁNS PENINSULARES I

● A EXPANSIÓN DOS SÉCULOS XI E XII– Os reinos cristiáns iniciaron unha ofensiva

contra os musulmáns cando se produciu a descomposición do Califato de Córdoba en pequenos reinos

– Os reinos de Taifas deberon pagar aos cristiáns uns tributos en ouro e obxectos preciosos, as PARIAS. Estes ingresos axudaron aos cristiáns a financiar novas conquistas

– Os reis FERNANDO I e AFONSO VI engrandeceron Castela-León (unificados) e levaron a fronteira ata o río Texo

FORMACIÓN E EXPANSIÓN DOS REINOS CRISTÁNS PENINSULARES I

– Pola súa banda AFONSO I O Batallador e Afonso II, reis de Aragón, e RAMÓN BERENGUER IV conde de Barcelona levaron as fronteiras dos seus reinos ate o río Ebro

– Episodios importantes desta expansión foron a toma de Toledo no 1085, Zaragoza 1118, Teruel en 1171, LLEIDA en 1149...

– A resistencia musulmana escenificouse ca entrada dos ALMORÁBIDES e os ALMOHADES, guerreiros do norte de África e que frearon aos cristiáns de xeito intermitente ate o século XII

FORMACIÓN E EXPANSIÓN DOS REINOS CRISTÁNS PENINSULARES I

FORMACIÓN E EXPANSIÓN DOS REINOS CRISTÁNS PENINSULARES I

● A REPOBOACIÓN DOS TERRITORIOS CONQUISTADOS

– Chamamos repoboación á ocupación das terras deshabitadas ou conquistadas aos musulmáns pola poboación cristiana do norte ou polos mozárabes

– As terras eran do rei que as entregaba a nobres, monxes ou campesiños libres

– AS REPOBOACIÓNS LIBRES: entregabanselles as terras a campesiños libres que vivian en caserios illados que formaban VILAS e se gobernaban formando concellos

FORMACIÓN E EXPANSIÓN DOS REINOS CRISTÁNS PENINSULARES IAplicouse sobre todo arredor do río Douro ate o

s. XII. Moitos campesiños libres perderon a súa libertade cando os ataques aumentaron no século XI e tiveron que pedir protección aos señores. Converteronse en SERVOS

– AS REPOBOACIÓNS CONCELLÍS aplicouse en territorios xa ocupados por musulmáns e organizábase de xeito colectivo. Concedíaselles privilexios e dereitos (foros ou cartas de poboamento) á poboación que se trasladase ás vilas e cidades fronteirizas e perigosa. Extenderenso dende o século XII

FORMACIÓN E EXPANSIÓN DOS REINOS CRISTÁNS PENINSULARES

● A PENÍNSULA IBÉRICA: ENCONTRO DE CULTURAS

– Na PI conviviron durante séculos cristianos, xudeos e musulmáns, unhas veces enfrontados e outras en paz. Este encontro enriqueceu a cultura peninsular

– Moitas obras clásicas chegaron a Europa por Al-Andalus e grazas ás ESCOLAS DE TRADUCTORES. A máis importante foi a de TOLEDO

– Os xudeos tamén contribuiron sendo médicos, científicos, prestamistas. Vivian en ALFAMAS OU XUDERIAS (barrios separados)

FORMACIÓN E EXPANSIÓN DOS REINOS CRISTÁNS PENINSULARES

– OS MOZÁRABES eran cristiáns que vivían en zona musulmana. Gozaban de leis propias e podían practicar a súa relixión, a cambio debían pagar uns tributos

– OS MUDÉXRES eran musulmáns que vivían na zona cristián debido ao avance da conquista. A diferenza dos mozárabes non tiñan leis propias e durante a Idade Moderna foron obrigados a converterense en cristiáns. Co tempo pasaron a denominarse MOURISCOS.

FORMACIÓN E EXPANSIÓN DOS REINOS CRISTÁNS PENINSULARES

Os reales Alcazares de Sevilla (exemplo de arte mudexar)

San Miguel de la Escalada (exemplo de arte mozárabe)