FEUSEren zuzendaritza batzordeak az-ken zuzendaritza batzordean aurtengoFARMABURUA Pello Iturriari ematea de-liberatu du. Pello arras ezaguna dugu gu-re elkartean, sortu zenetik (1995) FEU-SEko Zuzendaritza Batzordeko kidea izanbaita, eta 2000tik 2010era lehendakari.Gainera,elkarteakantolatutakosaltsaguz-tietan hor izan dugu Pello: lankideei ome-naldiak, FEUSE sariak, FEUSEren FAR-MABURUA, Mendi irteerak, FARMABE-RRI eta elkarteak egindako beste hamai-ka ekimenetan ere.Euskara eta farmazia uztartuz hamaika di-ra 1979tik Iruñeko Estafeta kalean dago-en farmaziako titularraden farmazialari ho-

nek egindako lanak, eta horrek eramangaitu FEUSEko zuzendaritzari bere ibilbi-dea saritzera. Iturria jaunaren curriculum-ean honakoak zerrendatu ditzakegu:

� Nafarroako Farmazialarien Elkargo Ofi-zialak hiru hilezbehinargitaratzenduen aldizkarianeuskarazko orrial-de bat idazten du1996tik.

Zuzendaritzabatzordeak2011koBa-tzar Orokorra maiatzaren 8an egi-tea pentsatu du. Herrialdez alda-tzeko ohitura mantenduz aurtenIruñean egingo da. Aurten ere el-

karteko kideak elkartzeko aitzakia badu-

gu eta espero dugu denak han ikustea.Ohiko gaiak tratatzeaz gain, batzarra bu-katzean Pello Iturria gure kideari FARMA-BURUA saria emango diogu.AurreragobanatukodazirkularbateanBa-tzar Orokorreraren ordua eta lekua.

Elkano, 1220808 GETARIA

elkartea@feuse.orgwww.feuse.org

37. zenbakia • 2011.02.28

Farm

aberri

FARM

AZIA

LARI

EUSKALDUNEN

ELKARTEA

2011ko Batzar OrokorraMaiatzaren 8an Iruñean

Iruñeko Yamaguchi parkea.

Segitzen du �

FEUSEren FARMABURUA

Pello Iturriarentzat

BBeerr rr ii aakk

Farmaberri

Tabakismoa:aspektu orokorrakAUTOREAK: BATIRTZE TRANCHE, BEATRIZ FORTES ETA NAIA ERKOREKA

37. zenbakia • 2011.02.28 2011.02.28 • Farmaberri

Tabakismoa, tabakoarekiko atxikipe-na da. Atxikipen hau nikotinak eragi-ten du. Sustantzia honen aktibitate-ak tabakoaren kontsumo abusua bal-

dintzatzen du.Osasun Mundu Erakundeak (OME)dio-

enez, tabakismoa, elbarritasun eta heriotzgoiztiarraren lehenengo arrazoia da.

Tabakoa Europara XVI. mendean Ameri-kan egon ziren europarrek ekarri zuten, han-go jendeak tabako hostoak erretzen zitu elaikusita. Han, tabako ia guztia pipa, puro edo"rapé" moduan erretzen zen. Erre tze-moduhori XX. mendean aldatu zen, gizartearenjarreren aldaketarekin batera. Lasaigarri be-zala erabiltzen zen, garai hartan tabakoakaurkako efekturik ez zuelakoan baitzeuden.Hori dela eta, adibidez, bigarren mundu-ge-rran, soldaduei emandako errazio-loteetanzigarroak sartzen zizkieten.

Epidemiologoak baina, 1930eko hamar-kadan biriketako minbizi kasuen areago -tzeaz (XX. mendea baino lehen biriki-min-bizi kasuak oso urriak ziren) ohartu ziren.Bestalde, animaliekin egindako ikerketa es-perimentaletan zigarroaren kean zenbaitsubstantzia kartzinogeno zeudela egiazta-tu zuten. 1962. urtean AEBetako gobernuak10 zientifiko bildu zituen tabakoari buruzkozenbait ondorio atera zitzaten. 1964an kon-klusio-txostena argitaratu zen. Txostenakzioena kontutan hartuz, urte berean AEB-etan tabakismoaren kontrako lehenengoneurriak gauzatu ziren: tabako kaxetan oharbat jartzea erabaki zen. 1971n telebista etairratian tabakoari buruzko publizitatea egi-tea debekatu zuten. 1970-1980ko hamar-kadan zenbait herrialdetan leku publikoe-tan eta lanpostuetan erretzaileak ez zire-nentzako leku berezien erreserba bai-mentzen zuen legea onartu zen. Europan,AEBetan hartu zen bide berdina jarraitu da.

Europan, tabakismoak urtero 1,2 milioiheriotza eragiten ditu eta 29 gaixotasun ez-berdinekin erlazionatuta dago, eta haueta-ko 10 minbizi mota ezberdinak dira. Taba-kismoak biriki-minbizien %95eko, bronkiti-sen %90eko eta gaixotasun kardiobasku-larren %50eko zio nagusia da.Sarrera labur honen ondoren, Espainiar es-

tatuko azken urteotako egoera aztertuko da:Urtero 53.000 pertsona hiltzen dira ta-

bakismo aktiboa dela eta, tabakismo pasi-boak berdin, 3.200 hildako eragiten ditu.Hori dela eta, gero eta neurri murriztailea-goak hartzera behartuta egon dira Espai-niar gobernua zein Eusko Jaurlaritza. Ho-nela, tabakismoaren aurkako lege ezber-dinak onetsi ondoren, gaur egungo egoe-rara heltzen gara:

2011. urteko urtarrilaren 2an indarreanjarri da Tabakismoaren aurkako osasun-neurriak ezartzen eta tabakoaren pro-duktuen salmenta, hornidura, kontsu-moa eta publizitatea arautzen dituenabenduaren 26ko 28/2005 legea alda tzenduen LEGEA.Lege hori oinarrizkoa da, etaEstatu osoan aplikatzen ari da.

Euskal Autonomi Erkidegoan bestalde,1/2011 LEGEA, otsailaren 3koa, aplikatzenari da ekainaren 25eko AutonomiaErkidegoko 18/1998 Droga-menpekotasunen arloko Au-rrezaintza, Laguntza eta Gizar-teratzeari buruzko Legearen hi-rugarren aldaketa dena.

Lege-aldaketa honen helburua,hain zuzen, osasun publikoko ikus-puntu batetik, herritarren osasunababesteko neurrietan aurrera egi-tea da. Tabakismoa prebenitu etakontrolatzeari dagokionez, pertso-nak giroko ketik babestu nahi da, ba-tez ere lantokietan eta adingabeakdauden lekuetan, horrela, OMEk (Osa-sunaren Mundu Erakundea), EuroparBatasunak eta Estatuko oinarrizko le-geek osasun publikoaren babesaren ar-loan planteatutako eskakizunetara ego-kitzeko. Arau orokor gisa, erabilera pu-blikoko gune itxi guztietan erretzeadebekatzen da.OMEk, Banku Mundialak

eta Estatu guztietako go-bernuko agentziek taba-ko epidemia mu-rriztekokontrolneurrienkonbina-

� NAFARCO medikamentu en-presa bana tzaileak bi hileanbehin argitaratu zuen aldiz-karian orrialde bat idatzi zueneuskaraz 2004-2008 urteenartean.

� Osasungoa EuskalduntzekoErakundeko kidea 1996 urte-tik aurrera.

� UEUko kimika sailean osasunarloko gai ezberdinak jorratuzparte hartu du urte ezberdi-netan.

� Hitzaldi ezberdinak eman di-tu: atropa belladonaren ingu-rukoa, eta beste sendabelarbatzuen ingurukoak, baita me-dikamentu generikoen ingu-rukoak ere.

� Cannabisaren alderdi ezber-dinak eta ezaugarriak libu-ruaren egilea 2004 urtean.

� Farmazia Hiztegiaren egilee-tako bat 2002 urtean.

� Euskarazko irratietan parte-hartzea kolaboratzaile mo-duan: Euskadi Irratia, Euska-lerria Irratia, Sarea irratia (Ara-lar, Beleixe eta Esan-Erranirratiak) eta Xorroxin irratia.Azken 3 horietan, hilabetero,farmazia munduko gai bati bu-ruz aritzen delarik. Beste eus-kal komunikabidetan ere as-kotan parte hartzen du.

Argi dago FARMABURUA ema-teko hamaika arrazoi dituela gu-re elkarteak. Pellok farmazia mun-duan euskararen normalizazio-rako egindako lana itzela izanbaita. Sari ematea 2011ko Ba -tzar Orokorra ospatzen den egu-nean izango da, behin ba tzarrabukatuta. ZORIONAK PELLO!

Pello Iturria, 2011ko Farmaburuasariduna

37. zenbakia • 2011.02.28 2011.02.28 • Farmaberri

keta gomendatzen dute eta neurri ga-rrantzitsuenak hurrengo laburpen-tau-lan agertzen dira: tabakoa kontrola tzekoneurrien arabera, erretzaileen prebalen -tzian eragina aurkezten da. Neurriak eza-rrita, ezagutzera ematen da lehenengobi urteetan izango lukeen eragina. Bai-ta saihestutako heriotza kopurua, neu-rriak jarraituz gero.

Neurri guzti hauen konbinazioak hu-rrengo bi urteetan betez gero, tabakis-moaren prebalentzia, helduen popula-zioan eta 2020. urterako, %20tik behe-ra murrizteko gai izango litzateke.

Ikusitakoak ikusita, ez dago inolakozalantzarik tabakismoaren kontra aipa-tu neurriez gain beste motako neurriakerabili daitezkeela esaten bada, farma-zialariaren partehartzea oso garrantzi -tsua izango dela.

Farmazietara bezero asko hurbiltzenda erretzeari uzteko nahia agertuz. Arre-ta farmazeutikoa puntu honetan ezin-bestekoa da. Erretzaile bat egokia ezden tratamendu batekin ari baldin bada,arrakasta aukerak %5-%8ra bakarrik mu-gatzen direla ezin da ahaztu.

Tratamendu farmakologikoaren au-kera pazientearekin eztabaidatua izanbehar du osagileak. Hautaketaren or-duan, kontraindikazioak, farmako ba-koitzaren aurkako efektuak eta trata-menduaren balioa kontuan izango dira.

Pazientearen lehentasunak, jaso de-zaketen euskarria, aurreko esperien -tziak eta tratamendua jarrai tzeko posi-bilitatea gogoan hartu behar dira. Tra-tamendu farmakologikoa erretzeari uz-teko aholku eta motibazioarekin la-gundu behar da, farmakoen eragin-kortasuna frogatzeko testuinguru ho-ri erabili baita.

Tabakismoaren aurkako hainbatmedikamentu ditugu eta osasun pro-fesionalek hauen erabilpena erre -tzeari uzteko nahia dutenei gomen-datu beharko liekete, debekatutaedota ikertu gabe dauden biztanle-taldeei izan ezik (adibidez, emaku-meak haurdunaldian, gaztetxoak edooso gutxi erre tzen dutenak).

Gaur egun, farmazietan osasun pro-duktuak ez diren zigarro elektroniko-

ak sal tzen dira. Produktu hauek ez du-te nikotinarik, ur-lurruna ateratzen du-

te ke moduan eta zapore askotako-ak daude. Produktu hauek eragin

dezaketen aurkako efekturik eza-gutzen ez denez (ikerketa eza-

gatik), ez ditugu go-mendatuko.

Tratamendu farmakologikoari erre-paratuz, hiru aukera ditugu: nikotinadunmedikamentuak, bupropion, eta vareni-clina.

Hauetatik, nikotinadun medikamen-tuak, bai partxe, txikle nola gozoki eranmediku-errezeta barik dispentsatu dai-tezke. Hala ere, kasu guztietan oso ga-rrantzitsua da dispentsazioa burutzean,pazienteari jakin behar duen informazioguztia azaltzea, hau da, arreta farma-zeutikoa behar bezala egitea. Nikotina-ri dagokionez gainera, oso garrantzitsuada aurkezpen-farmazeutiko egokia au-keratzea kasuan kasu, honetarako bo-tiketan protokolo desberdinak daudela-rik tratamendu egokia hautatzeko as-moz.

Bibliografia:http://es.wikipedia.org/EHAA - 2011ko otsailak 11, ostirala • N.º 29 ZK. 1/2011

LEGEA, otsailaren 3koa, Drogamenpekota sunen ar-loko Aurrezaintza, Laguntza eta Gizartera tzeari bu-ruzko Legearen hirugarren aldaketarena.

http://www.gizartelan.ejgv.euskadi.netIMPACTO POTENCIAL EN LA PREVALENCIA Y EN LA

MORTALIDAD DE LAS MEDIDAS DE PREVENCIÓNY CONTROL DEL TABAQUISMO EN RELACIONCON LA MODIFICACION DE LA LEY 28/2005 DEMEDIDAS SANITARIAS FRENTE AL TABAQUISMO.Informe del CNPT (COMITÉ NACIONAL PARA LAPREVENCION DEL TABAQUISMO. Abril 2010. (Re-visado Septiembre 2010). Redactor: Rodrigo Córdo-ba García. Revisores: Teresa Salvador-LLivina, Car-les Ariza y Maria Angeles Planchuelo

Arco del J, Arnaez B, Casado E. Atención farma-céutica (1ª parte). Argibideak 2005;15(5):19-22

Arco del J, Arnaez B, Casado E. Atención farma-céutica (2ª parte). Argibideak 2006;16(1):1-4

Deshabituación tabáquica. Infac 2008;16(1):1-6

TABAKISMOAREN PREBENTZIO ETA KONTROLAK TABAKISMO-PREBALENTZIAN ETA SAIHESTUTAKO HERIOTZA KOPURUAN IZANGO LUKEEN ERAGIN POTENTZIALA

Neurri mota Erretzaile kopuruan duen eragina

NEURRI FISKALAK (Tabako zergen igoera)

Prezioaren %25eko igoera%7ko jeitsiera, epe luze batean %14ra iritsidaitekeena. • 1855 heriotza saihestuta

ESTRATEGIA ARAUTZAILEAK

Gune itxi guztietan erretzeko debekua: • lantokietan • ostalaritza zentruetan

%11ko jeitsiera ( 2915 heriotza sahiestuta)• %7 (1855 heriotza saihestuta)•%4 (1060 heriotza saihestuta)

Tabako-produktuen salmenta, horniketa,kontsumoa eta publizitatearen debekua.

Epe luzera %6ko jeitsiera• 1590 heriotza saihestuta

18 urtetik beherakoei tabako-produktuaksaltzearen debekua.

<%1eko jeitsiera. (%25ekoa tabakismogoiztiarrean)• 212 heriotza saihestuta

SENTSIBILIZAZIO ETA HEZKUNTZA ESTRATEGIAK

Biztanleriari aurkeztutako komunikabidee-tako kanpainak

%7ko jeitsiera, beti jarraipen ona baldin ba-dute, ondo finantziatuta baldin dadaude etaestrategia arautzaileak jarraitzen baldin ba-dituzte • 1855 heriotza saihestuta

Tabako kutxen %50a betetzen duten hez-kuntza-irudiak.

%2ko jeitsiera • 530 heriotza saihestuta

Eskola hezkuntza-programakEpe labur eta ertainerako parte hartzea.Epe luzerako ez da neurtu

OSASUN ESTRATEGIAK

Tabakoaren kontrako tratamenduak bete -tzeko erreztasuna

%0.1-%0.5eko jeitsiera %1era heldu daite-keena finantziazioaren arabera. • 26-265 heriotza saihestuta

Erretzeari uzteko estatu mailako telefonoak<%1eko jeitsiera, denboran zehar igo dai-tekeena. • 212 heriotza saihestuta

BBeerr rr iiaakk

Farmaberri37. zenbakia • 2011.02.28

Tira, ikus dezagun. Medikamentu generikoek eta errefe-rentziako medikamentuak (medikamentu originala), printzipioeraginkorrei dagokienez, konposizio kualitatiboa eta kuanti-tatiboa berdinak dituzte, eta gainera generikoek bioerabilga-rritasunaren berariazko ikerketen bitartez frogatu dute origi-nalarekiko biobaliokideak direla. Medikamentu originalen pa-tente-epea (10 urte, alegia) bukatzen denean komertzializa-tu ahal izango dira generikoak. Hamar urtetan, beraz, medi-kamentu originala bakarrik komertzializatu ahal da. Epe horriesker, fabrikatzaileak ikerketan eta farmakoaren garapen kli-nikoan eta preklinikoan egindako inbertsio ekonomikoa amor-tizatu ahal du, baita farmakoa merkaturatzeko egindako sus-tapen-kanpainak ere.

Medikamentu bat beste batekin biobaliokidea da horien prin -tzipio eraginkorraren kontzentrazioa odol-plasman parekoabada; hain da parekoa non horien eragin klinikoa berdina den.

Hori saiakuntza kliniko kontrolatuen bitartez frogatzen da,zeinetan osasun oneko zenbait bolondresek bi medikamen-tuak hartzen dituzten. Jarraian, bolondres horietan garrantzihandiko hiru parametro farmakozinetiko alderatzen dira: aza-lera kurba barruan, hau da, kontzentrazioa odol-plasman den-boran zehar (AKB), lortzen den kontzentrazio maximoa (Kmax)eta kontzentrazio maximoa lortzeko behar den denbora (dmax).

Bi medikamentuak analisi estatistikoen bitartez aztertzendira, eta parametro farmakozinetiko horietan desberdintasunesangarririk ez dagoela egiaztatzen da. Horiek horrela, me-dikamentu originala eta generikoa biobaliokideak direla ziur-tatzen denean, bi medikamentu horien eragin farmakologikoaberdina dela bermatzen da. Hots, generikoaren prin tzipio era-ginkorra eta medikamentu originalarena aritu behar duten le-kura denbora eta kontzentrazio berdinean iritsiko dira; hau da,bi farmako horien eragina berdina izango da.

Medikamentu horietan interesa baduzu berariazko azterla-nak egon badaude, zeinetan medikamentuen arteko bioba-liokidetza aztertzen den, eta orobat, bi medikamentuak bio-baliokideak izateko onartzen diren konfiantza-tarteak (KT)zeintzuk diren. Oso lan interesgarriak dira.Hasieran esandakoari lotuko gatzaizkio jarraian. Ez du ema-

ten pazienteak arrazoia duenik. Hala ere, batzuetan, pazien-te bati bi medikamentuak (berak eskatzen dizuna eta zuk ema-ten diozuna) berdinak direla buruan sartzea ez da lan erraza.Izan ere, paziente asko larritu, urduri jartzen dira betikoa ezden medikamentua hartu behar dutenean, ezagutzen ez du-tena, alegia. Egoera horietan saiatuko gara pazientearen es-kaera asetzen, noski.

Medikamentuen arteko ezberdintasunik nabarmenenakagerpen farmazeutikoan (tamaina, kolorea, zaporea, itxuraeta kaxa) izan daitezke, baita eszipienteetan ere. Eszipiente-ak direla-eta, intolerantzia eta alergia kasuak garrantzi han-dia dute. Generikoen salneurria, bestalde, baxuagoa izan ohida Hala ere, markako medikamentuen salneurria eskuarki jais-ten da generikoak merkaturatzen direnean, hau da, errefe-rentzia-prezioetan saltzen dira, baita merkeagoak ere. Gai-nera, laborategiek askotan markako medikamentuaz gain ho-rren generikoa ere egiten dute.

Iaz, urte bukaeran, Osasun Ministerioak medikamentu ge-nerikoen kontsumoa bultzatzeko asmoz, kanpaina bat abianjarri zuen: “Medikamentu generikoak: zuk irabazten duzu, guz-tiok irabazten dugu” da kanpainaren goiburua. MedikamentuGenerikoen Espainiako Elkarteak (Aeseg) ontzat eman dukanpaina; hala ere, elkarte horren iritziz, generikoen salmen-ta unitatetan igo arren, oraindik urruti dago Europar Batasu-nean (EB) ematen diren batezbesteko salmentetatik.

Gaur egun, autonomia-erkidego guztiak osasun arloko gas-tuak murriztearren medikamentu generikoen kontsumoa bul -tzatzen ari dira. Otsailean, Nafarroako Farmazialarien Elkar-goak bi printzipio eraginkorren medikamentu generikoak aur-ki merkaturatuko direlako, Osasunbidearen jarraibidea kasuhorietan zein den gogorarazi zigun e-mailen bidez: “printzipioeraginkorrak preskribitzea eta medikamentu generikoak dis-pentsatzea; hau da, horiek lehenestea markako medikamen-tuen kaltetan”.

Horra hor, bada, medikamentu generikoa, farmazian egunezinbestekoa bilakaturik.

PEDRO ITURRIA SARASIBAR

Guztioi noizbait farmaziangertatu zaigunaMedikamentu generikoak direla-eta, noiz edo noiz guztioi hau-xe gertatu zaigu farmazian: guk generiko zehatz bat dispen -tsatzen diogu paziente bati. Horrek medikamentua ikusi be-zain laster esaten digu: “Ez, hori ez dut nahi. Nik hartzen du-dana kaxa urdina da eta letrak zuriak ditu. Zuk ematen dida-zunak ez dit ongi egiten (edo eragin gutxiago du, edo kaxa ho-

ri ez dut ezagutzen, edo hori ez zait batere gustatzen…)”.

Udaberrikomendi irteeraLEINTZ GATZAGAKO SEKRETUAK

Aurtengo proposamena honako txangoa da: Leintz Gatzagako sekretuak. Ekainaren 5eanLeintz Gatzagatik irtengo ginateke 08:30etan mendi buelta egiteko. 3 orduko ibilbidea da, joan-etorrikoa eta leku berdinean bukatzen dena. Ondoren 12:00etan Gatz museoa bisitatzeko au-kera izango dugu.Bi deialdi daude, bat mendizaleentzat, 08:30etan Leintz Gatzagan eta, bestea, museoa soilik bi-sitatu nahi dutenentzat 11:30etan. Bisita ondoren inguruko jatetxe batean bilduko gara bazkal-du eta bazkalosteko solasaldirako. Ziur egun zoragarria pasatzen dugula, animatu!