Eguraldia eta klima

AtmosferaEguraldia eta klimaLurraren higidurak

Tenperaturak, prezipitazioak, presio atmosferikoa eta haizea

Atmosfera:

• Lurra inguratzen duen gas-geruza da. Nitrogenoa eta oxigenoa osatzen du.

• Atmosfera bost geruzatan banatzen da. Lurratik gertuen daudenak:– Troposfera: fenomeno meteorologiko gehienak

bertan gertatzen dira.– Estratosfera: bertan ozono gasa kantitate handia

dago.• Atmosferak Lurreko tenperatura erregulatzen

du.

Eguraldia eta klima:

• Eguraldia: leku eta une jakin batean egoten duen egoera da.

• Klima: atmosferak leku batean askotan izaten duen egoera da.

• Hauen berri izateko tenperatura, euria, presioak eta haizeak hartzen dira kontuan. Datu horiek estazio meteorologikoak biltzen dituzte.

Lurraren higidurak:

• Errotazio-mugimendua: Lurrak bere ardatzaren inguruan ematen ditu birak. Mendebaldetik Ekialderantz. Bira oso bat egiteko 24 ordu (egun bat) behar du.

• Translazio-higidura: Lurrak Eguzkiaren inguruan egiten ditu birak. Orbita eliptikoa sortzen du. 365 egun (urte bat) eta ia 6 ordu behar ditu buelta oso bat emateko. Segun eta non dagoen Lurrak estazio desberdinak sortzen ditu.

Tenperaturak:

• Atmosferako aireak duen bero kantitatea da. Termometroarekin neurtzen da eta gradu zentigradu (ºC)-tan adierazten da.

• Klima-zonak:– Zona beroa: Kantzer tropikoaren eta Kaprikornio

tropikoaren artean dago. Tenperatura altua izaten da eta urtaro batetik bestera igarotzean ez du asko aldatzen.

– Bi zona epelak: tropikoen eta poloen artean daude. Tarteko tenperaturak dira eta urtaro batetik bestera igarotzean aldatzen du.

– Bi zona hotzak: zirkulu polarren barnean daude. Tenperatura hotzak izaten dituzte beti.

• Faktoreak:– Tenperaturak altitudearekin aldatzen dira. Zenbat

eta altitude gehiago gero eta tenperatura gutxiago egoten da.

– Tenperaturak latitudearekin aldatzen dira. Tenperaturak altuagoak dira ekuatorearen inguruan.

– Tenperaturak itsasoarekiko distantziarekin aldatzen dira. Itsasoak tenperatura epeltzen du.

Prezipitazioak:

• Atmosferatik erortzen den ur kantitatea da.• Faktoreak:– Altitudearekin aldatzen dira. Leku baxuetan euri

gutxiago egiten du.– Latitudearekin aldatzen dira. Lurraren ekuatorean

prezipitazio gutxi daude.– Kostaldean prezipitazioak ugariak dira.

• Plubiometroarekin neurtzen dira eta milimetrotan (mm) edo m^2-ko litrotan (l/m^2) adierazten dira.

Presio atmosferikoa:

• Aireak Lurraren gainazaleko puntu batean eragiten duen pisua da.

• Barometroz neurtzen da eta milibarretan (mb) edo hektopascaletan (hPa) adierazten da.

• Airearen presioa aldakorra da (altitudearekin jaisten da).

• Antizikloiak (presio normala baino handiagoa bada) eta depresioak (presio normala baino txikiagoa bada) sortzen dira. Hauek biak batera agertzean fronte euritsuak sortzen dira.

Haizea:

• Mugitzen den airea da.• Haize motak:– Haize egonkorrak: beti norabide berean jotzen dute.– Urtaroko haizeak: urtaroen arabera aldatzen dute

norabidea.– Egunero aldatzen diren haizeak.– Tokian tokiko haizeak: aldakor jotzen dute.

• Haizearen norabidea zein den jakiteko haize-orratza erabiltzen da eta abiadura neurtzeko anemometroa erabiltzen da.