direcciÓn xeral de saÚde pÚblica circular: …...95% dos nenos que constitúen a poboación diana...

CONSELLERÍA DE SANIDADEE SERVICIOS SOCIAIS

DIRECCIÓN XERAL DE SAÚDE PÚBLICA

Páx. 1/42

Polo presente escrito comunícolle que a Consellería de Sanidade e Servicios Sociais, a través daDirección Xeral de Saúde Pública e do Servicio Galego de Saúde, vai levar a cabo unha CAMPAÑADE VACINACIÓN DESTINADA A QUE TÓDOLOS NENOS DE IDADE COMPRENDIDAENTRE OS 3 E OS 11 ANOS TEÑAN DOCUMENTADAS DÚAS DOSES DE VACINA TRI-PLE VÍRICA.

A.- XUSTIFICACIÓN

A campaña intégrase no Programa de eliminación do sarampelo auspiciado pola Oficina Rexio-nal Europea da OMS, que establece o ano 2007 como data límite para a eliminación dos casos indí-xenas de sarampelo como primeiro paso na rexión para a erradicación da enfermidade no mundo.

A actual situación da enfermidade permítelle a Galicia, como parte da Rexión Europea da OMSe no contexto español, iniciar estas actividades de eliminación durante o presente ano. A Dirección Xeralde Saúde Pública, dentro das súas atribucións, levou a cabo a selección das estratexias necesarias, paraacadar con éxito a eliminación dos casos autóctonos de sarampelo, tanto desde o punto de vista da vixi-lancia sobre a enfermidade como da diminución da proporción de susceptibles na poboación. Para aconsecución do perfil de susceptibilidade sinalado pola OMS como necesario para acada-lo obxectivoda eliminación (menos dun 5% de susceptibles na poboación nacida antes do ano 1996), será precisoasegura-la inmunidade de todo este grupo de idade, ben por ter padecido a enfermidade, ben por quexa foron correctamente vacinados fronte a ela. O obxectivo para o bienio 1999-2000 é a actuaciónsobre o grupo de idade dos nacidos entre 1988 e 1996. Este grupo non tivo o suficiente contacto coaenfermidade, polo que á súa inmunidade dependerá da súa correcta vacinación, que como quedou xaestablecido, precisa a administración de dúas doses de vacina, co fin de evita-la porcentaxe de fallosprimarios que se dan cando se administra unha única dose.

O obxectivo xeral establecido ten que ser, polo tanto, a obtención de alomenos o 95% de cober-tura vacinal con dúas doses de vacina triple vírica, no grupo de idade de 3-11 anos, e de acordo coaOMS, no menor tempo posible.

Para isto, logo da valoración de diferentes alternativas, as actuacións concretas que se van a levara cabo resúmense en:

DIRECCIÓN XERAL DE SAÚDE PÚBLICACIRCULAR: 6/99 ASUNTO: Instruccións sobre a campaña de vacinación contriple vírica para a eliminación do sarampelo.DESTINATARIOS: médicos xerais / pediatras / centros deatención primaria / hospitais do SERGAS / centros privados/ institucións pechadas.

1.- Modifica-lo calendario de vacinacións infantís adiantando a idade da recepción da segundadose ós 3 anos de idade.

2.- Captación masiva dos nenos/as do grupo de idade de 3 a 11 anos (nacidos entre 1988 e1996, ámbalas dúas idades incluídas) para completa-la pauta de dúas doses a todos aquelesque non documenten a súa recepción.

3.- Poñer en marcha mecanismos de avaliación e control permanente das coberturas con dúasdoses que se van acadando ós 3 anos de idade, así como mecanismos de recaptación daque-les nenos que non acrediten a recepción de dúas doses no momento da súa escolarización.

Ademais, durante este bienio, levaranse a cabo os estudios encamiñados á valoración da nece-sidade de actuacións adicionais sobre os nacidos entre 1970 e 1988, xa que máis do 95% dos naci-dos antes de 1970 atópanse inmunizados por ter padecido a enfermidade. Por último, lembrar que seestableceu una estratexia de vixilancia da enfermidade, que non é obxecto desta circular pero que cons-titúe unha parte imprescindible do programa de eliminación, baseándose na declaración urxente detoda sospeita de sarampelo (Ve-lo informe “protocolo de vixilancia e control do sarampelo no eido dasúa eliminación de Galicia”. Guías de Saúde Pública, Serie I, Sección Vacinas: Informe 9)

Para máis información sobre o programa de eliminación en Galicia, atópase dispoñible un docu-mento chamado Programa Galego de Eliminación do Sarampelo (Documentos Técnicos de Saúde Pública,Serie A número 14).

B.- XESTIÓN DA CAMPAÑA

1.- CARÁCTER DA CAMPAÑA (VER ANEXO Nº 11: FOLLA RESUMO DE XESTIÓN DA CAMPAÑA)

A campaña ten un carácter excepcional motivado polo inicio das actividades de elimina-ción do sarampelo e responde ó feito de que o cambio de calendario vacinal coa administraciónda segunda dose de vacina triple vírica ós 3 anos en vez de ós 6 ou 11 anos, vai privar a todoeste grupo de idade comprendida entre ós 3 e os 11 anos da oportunidade de recibi-la segundadose de xeito sistemático, polo que é preciso establecer unha campaña de captación específicapara a súa vacinación. Ademais terá carácter gratuíto para TÓDALAS persoas que constitúen apoboación diana da campaña.

2.- POBOACIÓN DIANA

Constitúena as persoas nacidas entre os anos 1988 e 1996, ámbos incluí-dos, é dicir que teñan entre 3 e 11 anos no momento do inicio da campaña.

3.- OBXECTIVOS DA CAMPAÑA

3.1.- Obxectivo xeral:

Documenta-la recepción de dúas doses válidas de vacina triple vírica en alomenos o95% dos nenos que constitúen a poboación diana da campaña.

Páx. 2/42



Enténdese que ten dúas doses válidas se a primeira foi recibida despois dos 12 mesesde idade e a segunda separada alomenos 1 mes da primeira.

3.2.- Obxectivos específicos:

3.2.1.- Acudir a vacinar ó 100% dos centros educativos da Comunidade Autónoma,para garanti-la máxima accesibilidade e aceptabilidade da campaña porparte da poboación. Para isto, a estratexia de vacinación será, segundo deci-sión acordada pola División de Asistencia Sanitaria e as Xerencias de Aten-ción Primaria, a captación dos nenos a través dos centros educativos, garde-rías ou escolas infantís.

3.2.2.- Realiza-las actuacións encamiñadas a conseguir que ó 98% dos nenos de cadaaula do centro lle sexa revisada á súa cartilla de saúde infantil ou outro docu-mento acreditativo do seu estado vacinal.

3.2.3.- Administra-la segunda dose de triple vírica a máis do 98% dos nenos de cadaaula que teñan documentada unha soa dose de vacina triple vírica, excep-tuando aqueles que na súa ficha de autorización conste unha “non autoriza-ción expresa”.

3.2.4.- Administra-la primeira dose de vacina triple vírica e citar para que reciban asegunda un mes máis tarde, a máis do 98% dos nenos de cada aula que nonteñan documentada ningunha dose previa, exceptuando aqueles que na súaficha de autorización conste unha “non autorización expresa”.

3.2.5.- Completa-lo protocolo vacinal en máis do 98% dos nenos que foran citados,trala actuación na aula.

3.3.- Obxectivos de xestión:

3.3.1.- Asegura-lo control sobre as doses vacinais, tanto na súa recepción, almacenaxenas neveiras dos centros de vacinación, como no seu transporte ós centros ondese vai levar a cabo a vacinación. Neste sentido, débese controlar tanto a redede frío como a optimización das doses vacinais conseguindo que:

• as consultas motivadas pola ruptura da rede de frío non superen o 2%do número de envíos que se realicen. (ver anexo nº 5 );

• a porcentaxe de vacinas sobrantes ou inutilizadas non supere o 2% dototal das vacinas remitidas a tódolos puntos de vacinación.

• a “folla de subministración de vacina solicitada” sexa debidamentecuberta en todolos seus apartados no 100% dos casos, xa que isto per-mitirá levar a cabo o control da facturación da empresa distribuidora.

3.3.2.- Asegura-lo seguimento da actividade vacinal que se está a levar nos centrosescolares, a través do control do 100% das “Folla resumo da actuación na aula”que deben cubri-los profesionais sanitarios unha vez rematada a súa actuaciónen cada aula.

Páx. 3/42



3.3.3.- Asegurar por parte do equipo de vacinación que, alomenos, o 98% dos alum-nos de cada aula entregan as fichas de autorización correcta e completamentecubertas.

3.3.4.- Asegurar por parte do equipo de vacinación que, alomenos, no 98% dos alum-nos de cada aula se cubra correcta e completamente a “Ficha de autorización”,de cara a poder avalia-los resultados da campaña.

3.3.5.- Obte-la información do resultado da finalización do protocolo vacinal a travésda recepción de máis do 90% das “Follas de citación” entregadas ós nenos ouós titores.

3.3.6.- Realiza-lo seguimento do 100% das reaccións adversas seguintes á vacinación(RASV) notificadas, mediante a súa investigación nos casos en que se precise.Para isto, deberase cubri-lo protocolo que se xunta a esta circular.

4.- DURACIÓN DA CAMPAÑA

Inicio : 15 de outubro de 1999

Finalización: 14 de abril do 2.000

5.- COMPRA, DISTRIBUCIÓN, PETICIÓN E DEVOLUCIÓN DE VACINAS

5.1.- Compra da vacina:

A vacina actualmente utilizada no Programa Galego de Vacinacións é a VACUNA MSDTRIPLE® do laboratorio Pasteur-Mérieux MSD, adquirida mediante concurso público para osanos 1998 e 1999. Para esta campaña realizouse unha ampliación de crédito para a adqui-sición de 180.000 doses adicionais que permitirán afronta-la demanda dos puntos de vaci-nación. Na segunda parte desta circular expóñense os aspectos máis relevantes sobre estavacina.

5.2.- Distribución e petición de vacinas:

Para esta campaña de carácter excepcional, modifícase o sistemahabitual de petición e distribución das doses vacinais. (ve-lo anexo nº 1)

Os puntos de vacinación de atención primaria da rede pública realiza-rán unha previsión das doses necesarias para a campaña, de acordo cos centros escolaresque teñan asignados e o número de alumnos de idade comprendida entre os 3 e os 11anos, tendo en conta que, previsiblemente, a maioría deles recibiron xa unha dose devacina. Estes datos serán facilitados polos responsables da campaña na xerencia de áreacorrespondente. As solicitudes de vacina, tanto da primeira entrega como das novas solici-tudes de reposición, se foran necesarias, faranse mediante fax ou por teléfono, se non hou-bera un fax dispoñible no centro, á Dirección Xeral de Saúde Pública, ós números e co

Páx. 4/42



horario que figuran no anexo nº 1 da presente circular, cunha antelación de 72 horassobre a data desexada de recepción.

Os servicios hospitalarios da rede pública, así como outras instituciónspechadas, centros privados e outros puntos de vacinación privados que seadhiran á campaña solicitarán a vacina directamente e por fax á Dirección Xeral de SaúdePública a través dos seus Servicios de Farmacia, ós números e horario que figuran noanexo nº 1 da presente circular, cunha antelación de 72 horas sobre a data desexadade recepción.

Data límite para solicitar reposicións de vacina: Durante o tempo de dura-ción da campaña, coexistirá a actuación excepcional da vacinación masiva, coa actividadeda vacinación rutineira no marco do calendario de vacinación infantil, polo que a datalímite de peticións de reposición afecta unicamente ó sistema de distribución da vacina, édicir ó modo de solicitala, que se manterá do xeito expresado no punto anterior, durantetoda a duración da campaña. Ó rematar esta, volverase ó sistema ordinario. De tódolosxeitos, a organización da campaña permite axusta-lo número de doses que se deben soli-citar para a actuación nos centros educativos, xa que se coñece o tamaño da poboacióndiana en cada un deles, polo que a limitación para realizar unha soa petición baséase nacapacidade da neveira.

Nº mínimo de doses que se servirán por entrega: Polas características dasembalaxes, serviranse sempre pedidos que sexan múltiplos de 10 doses.

5.3.- Devolución de vacinas:

Unha vez concluída a campaña, seguiranse precisando doses de triple vírica en tódolospuntos para atende-la vacinación rutineira dos 15 meses e dos 3 anos, tal e como quedaestablecido no calendario de vacinación infantil, polo que as doses sobrantes, se é o caso,poden ser utilizadas para este fin. Se debido a un erro na previsión de necesidades, onúmero de doses sobrantes nalgún punto de vacinación se considerara excesivo, deberácomunicarse este feito, coa maior brevidade posible, á delegación provincial correspondentexa que esta procederá a súa redistribución para consegui-la máxima eficiencia na utilizaciónde doses vacinais (ver anexo nº 3).

6.- ENTREGAS

Cada entrega debe ir acompañada dun impreso de papel autocopiativo chamado FOLLA DESUBMINISTRACIÓN DA VACINA SOLICITADA (ver anexo nº 4), que debe ser adecuadamentecuberta indicando o número de doses recibidas, a data e hora da recepción e a conformidade ou noncoas condicións de entrega da vacina. Deberase asinar esta folla e facer constar nela o nome e apeli-dos de xeito que permita a identificación da persoa que recepciona a vacina. Esta identificación éimportante para a resolución das posibles incidencias no sistema de transporte.

É indispensable, antes de aceptar calquera entrega, proceder á apertura da embalaxe e veri-ficar que:

Páx. 5/42



– O indicador tempo-temperatura foi activado (ver anexo nº 5).

– A ventá nº 1 do devandito indicador non presenta coloración azul (ver anexo nº 5).

– As vacinas non estean inutilizadas por rotura.

– O número de vacinas recibidas corresponde á cantidade solicitada.

Se o recibo non é de conformidade (polas causas que se especifican ou por outras non recolli-das), anotarase tal circunstancia e tamén se asinará.

Un exemplar do xogo autocopiativo que se xunta ó envío quedará en poder do punto de vaci-nación para o seu control, quedando en posesión da empresa distribuidora o resto dos exemplares,para constancia documental da empresa e da Dirección Xeral de Saúde Pública.

7.- PROTOCOLO DE ACTUACIÓN PARA A VACINACIÓN NOS CENTROS EDUCATIVOS

7.1.- Actuacións previas á visita ó centro escolar ou gardería.

O centro de saúde ou equipo que vai levar a cabo a vacinación deberá poñerse encontacto coa dirección do centro educativo ou gardería cunha antelación suficiente co fin de:

– Acorda-las datas nas que se van a levar a cabo estas actividades.

– Recordárlle-la necesidade de ter preparada unha listaxe de alumnos de cada aulaonde se escolaricen nenos de 3 a 11 anos.

– Pedirlles que lles recorden ós nenos destas aulas a necesidade de lle entregar ó titorda aula, a “Ficha de autorización “ debidamente cuberta polo seu pai, nai ou titor,xunto coa cartilla de saúde infantil do neno ou outro documento acreditativo do seuestado vacinal. Será función do titor de cada aula insistir, recoller e custodiar estesdocumentos durante os 2 ou 3 días anteriores á actuación vacinal e poñelos á dis-posición do equipo de vacinación na data acordada para iso. A Dirección Xeral deSaúde Pública comunicará ós centros educativos as funcións que lles son asignadasneste proceso de vacinación.

7.2.- Actuación na aula.

Neste punto especifícase a actuación na aula respecto ó protocolo de vacinación. Asactuacións respecto ó sistema de rexistro especifícanse no punto 9 desta circular.

É responsabilidade de cada equipo de vacinación que ten asignado uncentro escolar ou gardería realizar tódalas actuacións necesarias co fin deconsegui-la exhaustividade da actuación, aínda que iso implique realizar visitasadicionais.

É importante que o equipo de vacinación lembre levar todo o material necesario paraa actuación, fundamentalmente as doses vacinais, o material de inxección necesario: xirin-gas, agullas, etc e un maletín de urxencias por se ocorrera algún tipo de reacción alérxica.

Páx. 6/42



Os “puntos clave” da actuación son os seguintes:

1.- Solicitarlle ó titor da aula, a lista de alumnos e os documentos especificados nopunto 7.1.

2.- Vacinar a todos aqueles nenos que non teñan dúas doses documentadas (incluí-dos aqueles que non presentan documentación) exceptuando os que non presen-tan autorización.

3.- Ademais recolle-la información de tódolos que presenten documentaciónacreditativa do seu estado vacinal (independentemente de que presenten ou nonautorización).

4.- Ademais citar a todos aqueles nenos nos que non exista constancia de que teñandúas doses acreditadas despois da actuación no colexio, excepto os que expresena “non autorización”. Neste grupo inclúense:

4.1.- Os que quedan pendentes de recibi-la segunda dose.

4.2.- Os que, tras reiterados intentos, non presentan a “ficha de autorización”e non teñan dúas doses acreditadas (incluídos os que non aportan docu-mentación acreditativa)

4.3.- Os que non presentan documentación acreditativa

Existen varias situacións posibles que se esquematiza nas páxinas 8 e 9 e que se descri-ben no anexo nº 6.

8.- SISTEMÁTICA PARA COMPLETA-LA ACTUACIÓN NO CASO DOS NENOS QUEQUEDARON PENDENTES DE COMPLETA-LO PROTOCOLO VACINAL

Os médicos ou pediatras ós que lles cheguen nenos cunha folla de citación deberán completa-loprotocolo vacinal establecido, é dicir:

8.1.- Nos nenos nos que a folla de citación indique que se trata dunha cita para a segunda dose,revisarán a data de administración da primeira e se pasaron máis de 28 días administra-rán a segunda dose, anotándoa tanto na folla de citación como na cartilla de saúde infan-til do neno, dando por terminado o protocolo.

8.2.- Nos nenos dos que a folla de citación indique que se trata dunha cita para a primeira dose,administrarán esta dose, anotándoa na cartilla de saúde infantil e citarán o neno para 1mes máis tarde e completarán o protocolo como no punto 8.1. É responsabilidade domédico de cabeceira ou pediatra captar a estes nenos citados para a segunda dose se nonacoden a esta cita na data fixada. Unha vez administrada a segunda dose, procederasecomo no punto 8.1.

8.3.- Nos nenos dos que a folla de citación indique que se trata dunha cita para avaliación, aactuación que se levará dependerá da información que se teña sobre o seu estado vacinalrespecto á triple vírica. Débeselles revisar a cartilla de saúde infantil se a aportan e revisar

Páx. 7/42



Páx. 8/42

B.- Non presenta Cartilla de Saúde Infantil nin outro documento acreditativo das vaciñas recibidas

B2 - Neno ausente da aula

B1 - Neno presente na aula

A2 - Neno ausente da aulaA1 - Neno presente na aula

Recolle-la información

Administrar2ª dose

Administrar1ª dose

Entregar cita2ª dose.

(para 1 mes máistarde)

Entregar citaavaliación

(para 1 mes máistarde)

Cita avaliación(para cando sexa posible)

Administrar1 dose

Actuar segundonova situación

Actuar segundo protocolo deneno presente na aula

Cita 1ª dose ou cita 2ª dose(para cando sexa posible)

Recaptación

Recaptación

Si Non

Si Non

Fin

Fin

Fin

2doses

Ten 2doses

Ten 1dose

Ten 0doses

0 - 1doses

A.- Presenta Cartilla de Saúde Infantil ou outrodocumento acreditativo das vaciñas recibidas



ALGORITMO 1: Nenos con autorización

E.- Presenta Cartilla de Saúde Infantil ou outro documento acreditativo das vaciñas recibidas

C.- Presenta Cartilla de

Saúde Infantilou outro

documentoacreditativodas vaciñas

recibidas

D.- Non presenta

Cartilla deSaúde Infantil

nin outro documentoacreditativodas vaciñas

recibidas

Recolle-lainformación Fin

Fin Fin

E1 - Neno presentena aula

E2 - Neno ausenteda aula F1 - Neno presente

na aulaF2 - Neno ausente

da aula

RecaptaciónTentar de obte-la fichaReco-lle la información

Reco-lle la información

Tentar deobte-la ficha

Cubrir unhaficha nova Cubrir unha

ficha nova

Actuarsegundo

novasituación

Cubrir unhaficha novaEntregar cita

avaliación(para candosexa posible)

Entregar cita avaliación

(para candosexa posible)

Entregar cita avaliación

(para candosexa posible)

Actuarsegundo

novasituación

Actuarsegundo

novasituación

Recaptación

Cubrir unhaficha nova


Actuarsegundo

nova situación

Cita 1ª dose ouCita 2ª dose(para candosexa posible)

2 doses 2 doses0 - 1 doses 0 - 1 dosesSi

SiSi

SiNon

NonNon

Non


F.- Non presenta Cartilla de Saúde Infantil nin outrodocumento acreditativo das vaciñas recibidas

Páx. 9/42



ALGORITMO 2:Nenos con “non

autorización” expresa

ALGORITMO 3: Nenos que non presentan ficha de autorización

a súa historia clínica co fin de obter esta información. Unha opción que pode ser válida paraos nenos de menos de 6 anos de idade é a consulta directa á Dirección Xeral de SaúdePública, xa que estes datos poden figurar na aplicación do rexistro nominal de vacinación(no caso de que a administración da/s doses/s fora notificada polo profesional sanitario quea/as administrou). Unha vez obtida a información procederase segundo o caso como nospuntos 8.1. ou 8.2.) Se non é posible obte-la información, tratarase o neno como non vaci-nado, é dicir como no punto 8.2.

No caso de que o neno extraviara a folla de citación, o médico de cabeceiraou pediatra do neno completará, así mesmo, o protocolo vacinal, logo de consulta-la súa cartilla de saúde infantil, e cubrirá unha nova folla de citación (envíanseexemplares adicionais ós puntos de vacinación para este fin) e remitirase segundoo establecido.

9.- REXISTRO DA ACTIVIDADE VACINAL

O correcto rexistro da actividade vacinal constitúe o único medio para avalia-las coberturas conse-guidas e para establece-la necesidade ou non de realizar actividades posteriores de captación. Para efec-tos do programa de eliminación do sarampelo, a consecución do obxectivo implica obter unha cobertura“documentada” de dúas doses de vacina no 95% dos nenos do grupo de idade establecido, polo que éfundamental obter esta documentación.

O sistema de información da actividade vacinal consta de tres tipos de rexistros: A “Ficha de auto-rización”, a “Folla resumo da actuación na aula” e a “Folla de citación”.

9.1.- Ficha de autorización: Ve-lo Anexo nº 7.

Co fin de poder avalia-lo grao de consecución do obxectivo de cobertura, é necesa-rio contar coa información do estado vacinal de cada neno de xeito personalizado.

A ficha consta de dúas follas autocopiativas e está estructurada en dúas partes: a súaparte superior deberá ser cuberta polo pai/nai ou titor do neno, anotando os datos do nenoe expresando a súa conformidade ou non conformidade coa actuación que se vai levar acabo.

Estas fichas, distribuiranse amplamente na poboación a través dos centros educativos,farmacias etc, xunto cos folletos de difusión da campaña e un sobre-bolsa para facilitar queos nenos leven ó centro educativo a ficha de autorización cuberta e a cartilla de saúdeinfantil e para garanti-la confidencialidade dos datos.

A segunda parte da ficha de autorización deberá ser cuberta polos profesionais sani-tarios cando acudan ós centros educativos. Esta parte da ficha foi deseñada para que seadaptara a tódalas posibilidades que se mencionan no anexo nº 6 desta circular. As instruc-cións para o correcto cubrimento desta ficha especifícanse no anexo nº 7. Ó final da actua-ción na aula, debe existir unha ficha debidamente cuberta de cada neno incluído na lista daaula.

Páx. 10/42



Esta ficha, orixinal e copia, vai destinada á Dirección Xeral de Saúde Pública, quense encargará de remiti-la copia á dirección de atención primaria da área correspondente.

9.2.- Folla resumo da actuación na aula. Ve-lo Anexo nº 8.

Unha vez rematada a actuación en cada aula do centro educativo (considérase rema-tada a actuación na aula cando o equipo de vacinación realiza a última visita a ela) oequipo de vacinación deberá cubri-la “Folla resumo da actuación na aula” cos datos doresultado da actuación, calculando o indicador do grao de exhaustividade da actuación ouindicador de actividade e o indicador do resultado.

O indicador de actividade debera ser do 100% xa que as razóns polas que pudera serinferior a esta cifra son: a ausencia de nenos da aula ó día da vacinación ou o feito de quealgún neno non presente a ficha debidamente cuberta, circunstancias ambas que é preciso ten-tar de enmendar antes de dar por terminada a actuación na aula.

O indicador do resultado que xa non depende exclusivamente da actuación dos pro-fesionais sanitarios no colexio, debe ser de polo menos o 95% cando se analicen os datosglobais da Comunidade Autónoma, xa que de non selo, deberanse estudiar actuacións com-plementarias de captación o que suporá un gran esforzo adicional.

Ó final da folla aparecen os teléfonos dos servicios centrais da Dirección Xeral deSaúde Pública e o do teléfono mobil (consultas fóra de hora de oficina) que se poderán uti-lizar para calquera consulta que puidera xurdir.

Esta folla resumo vai destinada á Dirección Xeral de Saúde Pública, quen enviaráunha copia á dirección de atención primaria da área correspondente.

9.3.- Folla de citación. Ve-lo Anexo nº 9

En tódolos casos do punto 7 desta circular nos que corresponda, entregarase unha“folla de citación” debidamente cuberta. Esta folla é autocopiativa, a copia entregaráselleó neno se está presente na aula ou ó titor desta no caso contrario, coa indicación expresade que lla faga chegar á súa familia. O orixinal da folla será remitida xunto con todo oresto da documentación á Dirección Xeral de Saúde Pública, quen se encargará de remitilaá dirección da área de atención primaria correspondente.

Unha vez no sistema sanitario, os médicos ou pediatras ós que lles cheguen nenoscon follas de citación deberán poñer en marcha o protocolo vacinal establecido no punto 7desta circular, é dicir deberán revisa-lo estado vacinal do neno e completa-la pauta condúas doses en todos aqueles que non documenten a súa recepción previa. Se é necesariocompletalo en dúas fases (se lles administra a primeira dose, quedando citados para asegunda), o profesional encargarase de custodia-la folla ata o remate da actuación,momento en que cubrirá nesta o resultado final. Ten importancia sinalar nela o motivo poloque o neno non completou a pauta, xa que os casos nos que o motivo sexa que non acu-diron á cita son susceptibles de captación se fora necesario. Neste último caso, conside-rarase rematada a actuación cando pase 1 mes da cita establecida e o neno non acode áconsulta.

Páx. 11/42



A copia da folla de citación que se entrega ó neno/a leva no seu dorso impresa a direc-ción onde debe ser enviada sendo de franqueo en destino polo que, unha vez cuberta, se debedobrar, pega-los seus extremos e depositala no correo normal coa maior brevidade. O responsa-ble deste envío é o pediatra ou médico de cabeceira que realiza a actuación.

9.4.- Remisión da documentación

No momento en que se dea por rematada a actuación en cada aula, introduciransetódolos orixinais e copias das “Fichas de autorización”, xunto coa “Folla resumo da actua-ción na aula”, orixinais das “Follas de Citación” e fotocopia dos informes médicos se é ocaso, no sobre de franqueo en destino dirixido á Dirección Xeral de Saúde Pública, identi-ficando no dorso do mesmo o centro educativo, a aula e o centro sanitario encargado daactuación. Dito sobre será enviado á maior brevidade posible.

9.5.- Outros rexistros que hai que cubrir

É importante que a vacinación quede consignada na cartilla de saúdeinfantil do neno ou noutro documento que teña a mesma función, paraconstancia persoal e para documenta-la súa protección no futuro.

10.- DISTRIBUCIÓN DO MATERIAL DA CAMPAÑA

1.- Na primeira semana de outubro, a Dirección Xeral de Saúde Pública remitirá esta circular atódolos médicos xerais, pediatras e A.T.S do sistema público e ó resto de puntos de vacinaciónpúblicos e privados da Comunidade Autónoma.

2.- Neste mesmo envío, tódolos puntos de vacinación recibirán folletos informativos da campañae unha cantidade adicional de “follas de citación”.

3.- Nas mesmas datas, a Dirección Xeral de Saúde Pública remitirá a tódolos centros educativos,unha circular coas instruccións dirixidas ó sector educativo e folletos informativos da campañadestinados ós pais dos nenos. Nestes folletos infórmaselles da actuación que se vai levar acabo sobre os nenos e que se vai realizar a través dos centros educativos. Informaráselles ade-mais de que máis adiante recibirán a través do colexio, gardería ou escola infantil do seu fillo,a notificación das datas en que se vai levar a cabo, os documentos que deberán presentar eo xeito de presentalos.

4.- Unhas tres semanas antes da data prevista para a actuación, cada centro educativo recibiráun paquete con toda a documentación da campaña. Neste paquete inclúense:

4.1.- De novo, a circular coas instruccións dirixidas ó sector educativo.

4.2.- Un sobre co material destinado á actuación do equipo de vacinación: follas decitación, follas resumo da actuación na aula e sobres de franqueo en destino dirixidosá Dirección Xeral de Saúde Pública.

4.3.- Un sobre con materiais dirixidos ós pais, nais ou titores dos nenos: folletos informati-

Páx. 12/42



vos da campaña, fichas de autorización, unha carta dirixida ós pais, nais ou titores(ve-lo anexo nº 10) e sobres bolsa para que os nenos entreguen a documentación quese lles demanda.

11.- ACTUACIÓN RESPECTO Á VACINACIÓN DOS NENOS FÓRA DO CIRCUÍTOESTABLECIDO

Pode darse a circunstancia de que nenos do grupo de idade obxectivo da campaña acudanpara seren vacinados no centro de saúde e, polo tanto, fóra do circuíto xeral establecido. Podendarse dúas circunstancias:

1.- Que o neno acuda ó centro de saúde antes de que o equipo de vacinación acuda ó seu cen-tro educativo: administraráselle a vacina, se é o caso, logo de consulta-la súa cartilla de saúdeinfantil, facéndoa constar nesta cartilla. Deste xeito, cando o equipo de vacinación capte a esteneno no seu colexio, terá constancia desta administración e poderá proceder a completa-loprotocolo establecido sen que isto interfira co circuíto xeral establecido.

2.- Que o neno acuda ó centro de saúde despois de que o equipo de vacinación acudira ó cen-tro educativo: estes nenos deberon ser citados no colexio, polo que se procederá segundo oestablecido no punto 8 desta circular. No caso de que o neno acuda ó centro de saúde e non presente a “folla de citación”, o médicode cabeceira ou pediatra deberá cubrir unha destas follas e remitila seguindo o protocoloestablecido.

12.- REDE DE FRÍO

Para asegura-la rede de frío en tódolos seus eidos, e garanti-lo meirande control da calidade dasvacinas distribuídas, acordouse coa empresa distribuidora o cumprimento dunha serie de prescriciónstécnicas.

Cada envío de vacina que se reciba, deberá estar debidamente acondicionado con materiaisillantes, e provisto no seu exterior dunha etiqueta que indique que o vulto en cuestión deberá conser-varse refrixerado. No seu interior contará cun MONITOR DE TEMPO/TEMPERATURA que indique atemperatura a que estiveron expostas as doses de vacina contidas nel. En tódolos envíos figurará xuntoco monitor, unha folla explicativa do seu funcionamento e interpretación (ver anexo nº 5).

Para realiza-lo traslado das doses vacinais ós centros educativos cunha maior seguridade, pode-rase utiliza-lo material de acondicionamento que acompañará á primeira entrega de doses. No caso deque este fora insuficiente, poderanse solicitar bolsas isotermas ás delegacións provinciais de Sanidadee Servicios Sociais ou á Dirección Xeral de Saúde Pública. (Ve-los anexos nº 1 e nº 3)

Calquera incidencia na rede de frío debe ser notificada á Dirección Xeral de Saúde Públicaonde se tomará a decisión pertinente sobre a posibilidade ou non de seguir utilizando a vacinaimplicada.

Páx. 13/42



13.- INCIDENCIAS

De xurdir incidencias que supoñan un risco de paralización ou diminución do bo desenvolvementoda campaña, informarase por teléfono urxentemente á persona designada pola Xerencia de AtenciónPrimaria (ver anexo nº2). Para outro tipo de problemas, poderase consultar co coordinador/responsa-ble da campaña nas delegacións provinciais da Consellería de Sanidade e Servicios Sociais ou bendirectamente ó Servicio de Prevención e Control da Infeción polo VIH/SIDA e outras EnfermidadesTransmisibles (ver anexos nº 1 e nº 3).

Das incidencias acontecidas no ámbito hospitalario, institucións pechadas, centros privados, etc.,darase conta ós correspondentes responsables, que as comunicarán ó Servicio de Prevención e Controlda Infección polo VIH/SIDA e doutras Enfermidades Transmisibles da Dirección Xeral de Saúde Pública(ver anexo nº1).

14.- REPOSICIÓN DE MATERIAL GRÁFICO

No caso de precisa-la reposición de calquera material gráfico ou de rexistro desta campaña, assolicitudes enviaranse á Delegación Provincial de Sanidade e Servicios Sociais ou a Sectorial de Aten-ción Primaria correspondente, onde existe stock deste material. (ve-los anexos nº 2 e nº 3)

Santiago de Compostela, 1 de outubro de 1999

Páx. 14/42



TELÉFONOS DE CONTACTO NA DIRECCIÓN XERAL DE SAÚDE PÚBLICA PARA:

– Solicitude de doses vacinais se non se dispuxera de fax– Incidencias graves durante a campaña– Notificación de RASV de tipo severo

SERVICIO DE PREVENCIÓN E CONTROL DA INFECCIÓN POLO VIH/SIDA E DOUTRAS ENFERMIDADESTRANSMISIBLES:

– Tfno.: 981/542959 ou 981/542911 ou 981/542912 en horario normal de oficina.– Tfno Móbil: 606331710 fóra de horas de oficina.

SOLICITUDE DE SUBMINISTRACIÓNS DE VACINA

NOME COMERCIAL DA VACINA: VACINA MSD TRIPLE

LABORATORIO FABRICANTE: PASTEUR MERIEUX M.S.D.

SOLICITARANSE POR FAX, Á DIRECCIÓN XERAL DE SAÚDE PÚBLICA, SERVICIO DE PRE-VENCIÓN E CONTROL DA INFECCIÓN POLO VIH/SIDA E DOUTRAS ENFERMIDADES TRANS-MISIBLES

AS SOLICITUDES CURSARANSE CUNHA ANTELACIÓN DE 72 HORAS, SOBRE A DATA DESE-XADA DE RECEPCIÓN, TENDO EN CONTA QUE AS VACINAS PEDIDAS OS XOVES E OSVENRES SE SERVIRÁN O MARTES SEGUINTE

HORARIO: 8.00 H. A 15.00 H. AS SOLICITUDES RECIBIDAS DESPOIS DAS 13.00 H.CURSARANSE Ó DÍA SEGUINTE

Nº DE FAX PARA AS PETICIÓNS: 981 / 54.29.70 / 54.29.43

ANEXO I



Páx. 15/42

ANEXO II

RESPONSABLES DA CAMPAÑA DE VACINACIÓN FRONTE Ó SARAMPELO NAS ÁREAS DE ATENCIÓN PRIMARIA



Páx. 16/42

PROVINCIA DA CORUÑA

A CORUÑA:ENRIQUE GONZÁLEZ RODRÍGUEZ Tfno.: 981/ 219101/08/09

Fax.: 981/219114

FERROL:JOSÉ NOVAL CINZA Tfno.: 981/ 324055

Fax.: 981/ 320301

SANTIAGO:EMILIA VICENTE MONDELO Tfno.: 981/ 527015

Fax.: 981/ 590826

PROVINCIA DE LUGO

BEATRIZ FRAGA PITA Tfno.: 982/ 296069Fax.: 982/ 242416

PROVINCIA DE OURENSE

ELOÍNA NÚÑEZ MASIDE Tfno.: 988/ 386429/27

EDUARDO RAMOS ASENSIO Tfno.: 988/ 386422Fax.: 988/ 386451

PROVINCIA DE PONTEVEDRA

ÁREA NORTE:ALEJANDRO IGLESIAS DÍAZ-ULLOA Tfno.: 986/ 80 58 40

Fax.: 986/805846

ÁREA SUR:

BEATRIZ PIÑEIRO LAGO Tfno.: 986/816460 Ext.: 16525CARMEN PÉREZ GONZÁLEZ: Tfno.: 986/816460 Ext.: 16500

Fax.: 986/ 816471

ANEXO III

COORDINADORES DA CAMPAÑA DE VACINACIÓN FRONTE Ó SARAMPELONAS DELEGACIONS PROVINCIAIS DE SANIDADE E SERVICIOS SOCIAIS



Páx. 17/42

PROVINCIA DA CORUÑA

JORGE SUANZES HERNÁNDEZ Tfno.: 981/185822

DOROTEA MEDIN GUYATT Fax: 981/185801

PROVINCIA DE LUGO

MARGARITA DÍAZ GARCÍA Tfno.: 981/294117Fax.: 981/294088

PROVINCIA DE OURENSE

MARÍA VILLAR SUÁREZ Tfno.: 988/386348

CONCEPCIÓN VÁZQUEZ BARQUERO Fax.: 988/386302

PROVINCIA DE PONTEVEDRA

ÁREA NORTE:JOSÉ ANTONIO TASENDE DÍAZ Tfno.: 986/805808

Fax.: 986/805802

ÁREA SUR:TERESA CENDÓN ALONSO Tfno.: 986/817233

Fax.: 986/817201

ANEXO IV

FOLLA DE SUBMINISTRACIÓN DA VACINA SOLICITADA



Páx. 18/42

INDICADOR TEMPO -TEMPERATURA

O indicador de tempo-temperatura é un dispositivo que, fixado á expedición de vacina, permiteun sinxelo rexistro da súa exposición a unhas determinadas temperaturas durante certo tempo. Rexistrade forma combinada o factor tempo e o factor temperatura nunha soa lectura.

A función deste indicador é a de controla-lo mantemento da rede de frío unicamente durante otransporte da vacina (a súa lectura é soamente válida ata 7 días despois de activalo), polo que unhavez recibido o pedido deberá observarse un especial coidado en conserva-las vacinas nas condiciónsadecuadas. Para isto a neveira deberá estar dotada dun termómetro de temperatura máxima e mínima,debéndose realizar, polo menos, dúas lecturas diarias deste, á primeira e á última hora da xornadalaboral (Para máis información ve-la serie I, sección vacinas, informe 1: Manual de manexo da rede defrío, das Guías de Saúde Pública)

INTERPRETACIÓN

O dispositivo indicador TEMPO-TEMPERATURA incluído no interior desta embalaxe debemante-la coloración BRANCA na ventá nº 1 e nas seguintes, no mesmo momento de apertura dopaquete. Se ó abri-lo paquete se comproba que o indicador virou e presenta coloración AZUL na indi-cada ventá nº 1, o total de unidades contido no paquete DEBE SER REXEITADO.

Igualmente DEBE REXEITARSE toda a expedición se atopámo-lo indicador TEMPO-TEM-PERATURA sen activar, o que demostra que o laboratorio preparador non se ocupou de activalono momento de realiza-la expedición.

O indicador TEMPO-TEMPERATURA estará activado cando a lingüeta situada no seu extremolateral se atope separada completamente del, segundo se mostra nas figuras seguintes:

ANEXO V

REDE DE FRÍO



Páx. 19/42

INDICADOR SEN ACTIVAR

INDICADOR ACTIVADO

A continuación descríbese o protocolo esquematizado no punto 7.2.- desta circular sobre a actua-ción concreta do equipo de vacinación nos centros educativos segundo as diferentes situacións posibles.Lembrar que en tódolos casos é preceptivo cubri-la ficha de autorización.

1.- NENOS CON AUTORIZACIÓN

A.- DOCUMENTO ACREDITATIVO DO ESTADO VACINAL: SI

A.1.) Nenos presentes na aula.– Se teñen dúas doses acreditadas: Non precisa ningunha dose adicional.

– Se teñen unha dose acreditada: Administrar a segunda dose.

– Se non teñen ningunha dose acreditada: Administra-la primeira dose e entregar unhafolla de citación debidamente cuberta (cita para a 2ª dose. Data aproximada na quedebe solicitala: 1 mes máis tarde). Outra actuación posible e máis efectiva para a conse-cución do obxectivo de cobertura é que o equipo de vacinación programe a actuación endúas fases e que acuda novamente ó centro educativo un mes despois da primeira visitapara asegura-la cobertura precisa con dúas doses.

A.2.) Nenos ausentes da aula:

Revisa-la cartilla de saúde infantil e recoller a información sobre o número de doses que o nenoten acreditadas.

– Se ten dúas doses documentadas: Non precisa ningunha actuación especial.

– Se non ten dúas doses documentadas: Tentar capta-lo neno durante as novas visitas pro-gramadas nos seguintes días para remata-la actuación no centro ou, se isto non é posi-ble, durante a segunda fase programada de se-lo caso. Se esta captación non se conse-guira, entregaráselle ó titor da aula un exemplar da folla de citación (cita para 1ªdose ou cita para a 2ª dose coa indicación expresa de que lla faga chegar á fami-lia do neno. Data aproximada na que debe solicita-la cita: en canto sexa posible).

B.- DOCUMENTO ACREDITATIVO DO SEU ESTADO VACINAL: NON

B.1.) Nenos presentes na aula:

Administrar unha dose de vacina triple vírica e entregarlle ó neno un exemplar da follade citación (cita de avaliación. Data aproximada en que debe solicitala: un mes máis

ANEXO VI

PROTOCOLO DA ACTUACIÓN NA AULA, ESQUEMATIZADO NO PUNTO 7.2.- DESTA CIRCULAR



Páx. 20/42

tarde. Neste caso indicarase a data na que foi administrada esta dose de vacina, xa que nonfigurará na cartilla de saúde infantil do neno caso). Se o equipo de vacinación ten progra-mada a actuación no centro educativo durante máis dun día, é aceptable dilata-la adminis-tración desta dose de vacina á espera de que o neno poida acredita-lo seu estado vacinal nosdías seguintes e sempre que se teña a seguridade de poder captalo. De non te-la seguridade,é preferible administrar esta dose vacinal independentemente do seu estado respecto á triplevírica, tendo en conta que a maioría dos nenos teñen recibida unha única dose e que no casode que tivera xa dúas, a administración dunha dose adicional non representa ningun risco ouprexuízo para a saúde do neno. No caso de que o equipo de vacinación teña programada aactuación en dúas fases, pode así mesmo realiza-la avaliación e completa-la pauta de sernecesario durante esta segunda visita ó centro educativo.

B.2.) Nenos ausentes da aula:

Tentar capta-lo neno durante as novas visitas programadas nos seguintes días para remata-laactuación no centro. Se non fora posible, entregaráraselle ó titor da aula un exemplar da folla decitación (cita de avaliación coa indicación expresa de que lla faga chegar á familia do neno.Data aproximada na que debe solicita-la cita: en canto sexa posible).

2.- NENOS CON “NON AUTORIZACIÓN” EXPRESA.

C.- DOCUMENTO ACREDITATIVO DO SEU ESTADO VACINAL: SI

Recolle-la información de que se dispón sobre o seu estado vacinal respecto á triple vírica,independentemente de que o alumno estea presente ou non no centro escolar o día da vaci-nación.

D.- DOCUMENTO ACREDITATIVO DO SEU ESTADO VACINAL: NON

Nestes casos non é posible realizar ningunha actuación sobre estes nenos, indepen-dentemente de que o alumno estea presente ou non no centro escolar o día da vacinación, con-siderándose perdidos para a campaña.

3.- NENOS SEN FICHA DE AUTORIZACIÓN CUBERTA.

E.- DOCUMENTO ACREDITATIVO DO SEU ESTADO VACINAL: SI

E.1.) Nenos presentes na aula.

– Recolle-la información sobre o número de doses que o neno ten acreditadas.

– Se constan dúas doses acreditadas, o equipo de vacinación debe cubrir unha ficha deautorización cos datos do neno e do seu estado vacinal.



Páx. 21/42

– Se non ten as dúas doses establecidas, insistirase na necesidade de que presente a fichacuberta nun sentido ou noutro e tentará volver a captalo durante as novas visitas ou durantea segunda fase programada, de se-lo caso. Se non se conseguira, o equipo de vacinacióndebe cubrir unha ficha de autorización cos datos do neno e do seu estado vacinal e entre-garlle un exemplar da folla de citación (cita para primeira ou para a segundadose. Data aproximada na que debe solicita-la cita: en canto sexa posible).

E.2.) Nenos ausentes da aula:

A actuación neste caso é a mesma ca no caso anterior, no sentido de que se debe recolle-la información dispoñible sobre o número de doses que o neno ten acreditadas e cubri-laficha de autorización (consulta-lo punto E.1.). Se non tivera dúas doses e as ulteriores ten-tativas de captación sinaladas no punto anterior non tiveran éxito, entregaráselle ó titor daaula un exemplar da folla de citación (cita para a primeira ou para a segunda dose, coaindicación expresa de que lla faga chegar á familia do neno. Data aproximada na quedebe solicita-la cita: en canto sexa posible).

F.- DOCUMENTO ACREDITATIVO DO SEU ESTADO VACINAL: NON

F.1.) Nenos presentes na aula:

Insistir na necesidade de que presente a ficha cuberta nun sentido ou noutro e tentar volver acaptalo. Se non se conseguira, o equipo de vacinación debe cubrir unha ficha de autorizacióncos datos do neno, marcando un “x” no punto correspondente á ausencia de documento acre-ditativo do seu estado vacinal. Ademais, entregaráselle un exemplar da folla de citación (citapara avaliación. Data aproximada na que debe solicita-la cita: en canto sexa posible).

F.2.) Nenos ausentes da aula:

Tentar de captalo como nos casos anteriores e se non se conseguira, cubrir unha ficha de auto-rización do mesmo xeito que no punto F.1. Ademais, entregaráselle ó titor da aula un exem-plar da folla de citación (cita para avaliación coa indicación expresa de que lla faga che-gar á familia do neno. Data aproximada na que debe solicita-la cita: en canto sexa posible).

G.- Existe a posibilidade de que algún neno presente un informe médico no que se reflicta unhacontraindicación para a recepción da vacina triple vírica. Neste caso o equipo de vacinación deberáfacer unha fotocopia do dito informe e incluíla na documentación que enviará á Dirección Xeral deSaúde Pública.



Páx. 22/42

ANEXO VII

FICHA DE AUTORIZACIÓN



Páx. 23/42

INSTRUCCIÓNS PARA CUBRILA ADECUADAMENTE:

A “Ficha de autorización” constitúe ademais a base da avaliación da campaña, xa que nela debe constartoda a información dispoñible sobre o estado vacinal de cada neno escolarizado. Consta de dúas partes:

Os pais/nais ou titores dos nenos deberán cubri-la súa parte superior escribindo o nome e apelidos doseu fillo, data de nacemento, nome do centro educativo e aula na que se atopa escolarizado. Ademais debenexpresa-la súa conformidade ou non coa actuación. A información que se lles solicita sobre a localización doseu médico de cabeceira ou pediatra inclúese nesta ficha á petición das direccións das áreas de atención pri-maria e ten como obxecto poder transpasa-los datos sobre o estado vacinal de cada neno á súa historia clínica.Finalmente debe asinar esta ficha. Estes datos son importantes e solícitase do equipo de vacinación queenmenden as posibles ausencias ou erros neles, na medida do posible.

A parte inferior da ficha debe ser cuberta polo equipo de vacinación e foi deseñada para que se adap-tara a tódalas posibilidades recollidas no punto 7 e descritas no anexo nº 6 desta circular. Ten dous obxectivosclaros, reflecti-la actuación vacinal efectuada e constata-lo estado vacinal de cada neno respecto á triple vírica.

Para iso, o espacio está subdividido en dúas zonas: a parte esquerda para os nenos que presenten autori-zación expresa de vacinación e estean presentes na aula e a parte dereita para os nenos que non autorizanexpresamente a actuación, non existe constancia dela (non presentan a ficha cuberta) ou estean ausentes daaula o día da actuación.

Nenos con autorización expresa na súa ficha e que estean presentes na aula: o protocoloestablece que se debe vacinar sempre que non se constate a recepción previa de dúas doses válidas de vacinatriple vírica, presente ou non a cartilla de saúde infantil. Marcarase un “x” no punto correspondente á presen-tación ou non presentación desta cartilla e outro “x” indicando a actuación vacinal efectuada.

Nenos con “non autorización” expresa na súa ficha: non é posible a vacinación pero débenserecolle-los datos dispoñibles sobre o estado vacinal destes nenos. Marcarase un “x” no punto correspondenteá presentación ou non presentación desta cartilla e no caso de que a presentara, outro “x” indicando o númerode doses que constan nela.

Nenos que non presentan ficha de autorización: non é posible a vacinación pero débense reco-ller así mesmo os datos dispoñibles sobre o estado vacinal destes nenos. Para isto, o equipo de vacinacióndebe cubrir unha ficha de autorización cos datos do neno e do centro, marcando un “x” no puntocorrespondente á presentación ou non presentación desta cartilla e no caso de que a presentara, outro “x” indi-cando o número de doses que constan nela.

Nenos ausentes del aula: neste caso, é evidente que non é posible a vacinación pero débense recollertamén os datos dispoñibles sobre o estado vacinal destes nenos. Marcarase un “x” no punto correspondente ápresentación ou non presentación desta cartilla e no caso de que a presentara, outra “x” indicando o númerode doses que constan nela.

No caso de que non presentase a ficha de autorización cuberta, o equipo de vacinacióndebe cubrir unha nova ficha cos datos do neno, do centro escolar e sinalar nela a información sobre onúmero de doses que constan na cartilla de saúde infantil, se é o caso.

Debe existir pois una ficha cuberta por cada neno escolarizado.Debe seguirse en todo momento o procedemento de citación esquematizado no punto 7 desta circular e des-

crito no seu anexo 6. Ver así mesmo o anexo nº 9.

Ó finaliza-la actuación na aula, estas fichas (orixinal e copia) débense introducir no sobre con franqueo endestino dirixido á Dirección Xeral de Saúde Pública, xunto co resto da documentación da campaña (lista da aula,orixinal das follas de citación emitidas e folla resumo da actuación na aula) e depositalo no correo. A DirecciónXeral de Saúde Pública remitirá as copias das fichas á dirección da área de atención primaria correspondente.



Páx. 24/42

ANEXO VIII

FOLLA RESUMO DA ACTUACIÓN NA AULA



Páx. 25/42

ANEXO IX

FOLLA DE CITACIÓN



Páx. 26/42

INSTRUCCIÓNS PARA CUBRILA ADECUADAMENTE:

Esta folla de citación ten como obxectivo recolle-la información final sobre o estado vacinal de todos aquelesnenos que quedaron sen dúas doses documentadas ó finaliza-la actuación en cada aula do centro educativo, efunciona como nexo de unión entre a actuación no centro educativo e a actuación posterior no centro sanitario.

Consta de dous exemplares, orixinal e copia; o orixinal está destinado á administración sanitaria e a copiaseralle entregada ó neno ou ó titor da aula na súa ausencia.

O procedemento de citación está descrito no protocolo da actuación no centro educativo esquematizado noalgoritmo do punto 7 desta circular e descrito máis polo miúdo no seu anexo nº6.

PROCEDEMENTO QUE HAI QUE SEGUIR:

A.- NO CENTRO EDUCATIVO:

O papel de nexo de unión desta folla esixe que quede perfectamente identificado o neno que se cita (nomee dous apelidos) e a aula, centro educativo e concello onde se localiza este último.

A continuación, débese cubrir sempre o recadro superior dereito que especifica o tipo de cita e a data apro-ximada en que a familia do neno debe solicitala.

Tipos de cita e data:• Cita para a segunda dose: Débese marcar este recadro sempre que trala actuación no centro esco-

lar se saiba con certeza que o neno ten unha soa dose documentada (presenta carti-lla de saúde infantil), exceptuando os casos nos que na ficha de autorización conste unha “non auto-rización” expresa. A data que debe sinalarse no punto correspondente neste tipo de cita é a seguinte:

– En caso de que no centro educativo lle fora administrada a primeira dose: un mes máis tarde desa data. – En tódolos demais casos (nenos ausentes da aula o día da actuación que non puideron ser recapta-

dos ou nenos nos que tras reiterados intentos non se conseguira unha ficha de autorización debida-mente cuberta): non se debe especifica-la data, sinalando no punto correspondente que debe ser encanto sexa posible.

• Cita para a primeira dose: Débese marcar este recadro sempre que trala actuación no centro esco-lar se saiba con certeza que o neno non ten ningunha dose documentada (presenta car-tilla de saúde infantil) exceptuando os casos nos que na ficha de autorización conste unha “non autoriza-ción” expresa. Esta circunstancia só pode acontecer en caso de que non se poida vacina-lo neno no cen-tro escolar, é dicir, no caso de que o neno estea ausente na aula o día da actuación e non poida ser cap-tado ou no caso de que non se consiga que este presente a ficha de autorización debidamente cuberta.Neste tipo de cita non se debe especificar a data, sinalando no punto correspondente que debe ser encanto sexa posible.

• Cita para avaliación: Débese marcar este recadro sempre que trala actuación no centro escolar nonse saiba o número de doses que o neno ten documentadas (non presenta cartilla de saúde infan-

FOLLA DE CITACIÓN



Páx. 27/42

til) exceptuando os casos nos que na ficha de autorización conste unha “non autorización” expresa. A data quedebe sinalarse no punto correspondente neste tipo de cita é a seguinte:

– En caso de que no centro educativo lle fora administrada unha dose de vacina (presenta ficha deautorización debidamente cuberta): un mes máis tarde desa data. Neste caso, é importante ademaissinala-la data en que se produciu esta vacinación, xa que esta non pode constar no documento acre-ditativo do estado vacinal do neno e é unha información relevante para a avaliación.

– En tódolos demais casos (nenos ausentes da aula o día da actuación que non puideron ser recapta-dos ou nenos nos que tras reiterados intentos non se conseguira unha ficha de autorización debida-mente cuberta): non se debe especifica-la data, sinalando no punto correspondente que debe ser encanto sexa posible.

Tras cubrir estes datos na folla de citación separarase o orixinal e entregaráselle á copia ó neno ou ó titorda aula na súa ausencia. O orixinal debe ser remitido á Dirección Xeral de Saúde Pública co resto da docu-mentación da campaña (orixinal e copia da folla resumo da actuación na aula, e orixinal e copia das fichasde autorización).

B.- NO CENTRO SANITARIO:

Os médicos ou pediatras ós que lles cheguen nenos cunha folla de citación, deben completa-lo protocolovacinal do neno sobre a información que figure na propia folla de citación, na cartilla de saúde infantil do nenoou na súa historia clínica. O obxectivo segue a se-la documentación da recepción de dúas doses vacinais e,nos casos en que isto non sexa posible, obte-la información sobre o estado vacinal de cada neno.

Débese cubrir do seguinte xeito:Cita para a 2ª dose: Trala administración desta segunda dose ponse un “x” no punto correspondente a

“xa ten dúas doses”.Cita para a 1ª dose: Adminístrase esta primeira dose e cítase o neno para 1 mes máis tarde para que

reciba a segunda. O profesional sanitario encargarase de custodia-la folla ata o remate da actuación, momentoen que cubrirá nesta o resultado final:

Se o neno acode a esta segunda cita: Trala administración da segunda dose ponse un “x” no punto corres-pondente a “xa ten dúas doses”.

Se non acode, e as tentativas de captación fracasaran, pasado 1 mes desde a data desta segunda cita, mar-carase un “x” no punto correspondente a “só ten unha dose....” indicando o motivo.

Cita para avaliación: Neste caso, trala revisión da cartilla de saúde infantil e historia clínica, o nenopode ter xa dúas doses documentadas polo que se marcará un “x” no punto correspondente a “xa ten dúasdoses”, ter unha dose documentada (actuar como no caso de Cita para a 2ª dose) ou non ter ningunha dosedocumentada (actuar como no caso de Cita para a 1ª dose).

Para o caso de que os nenos ós que se lles entrega unha folla de citación non acudan ó seu médico ou pedia-tra, o sistema de información da campaña permite coñece-la identidade súa e a do médico de cabeceira oupediatra que lles corresponde, polo que poderá solicita-la información directamente ó profesional sanitario.Este deberá tentar de capta-lo neno e se non fora posible, remitirlle á Dirección Xeral de Saúde Pública unhafolla de citación debidamente cuberta indicando o número de doses que o neno recibiu (consultar historia clí-nica) e o motivo polo que o neno non completou a pauta, xa que os casos nos que o motivo sexa que non acu-diron á cita son susceptibles de captación ulterior se fora necesario. Neste último caso, considerarase rematadaa actuación cando pase 1 mes da cita establecida e o neno non acudira á consulta.

Finalmente asinarse a folla, consignando o nome e apelidos do médico ou pediatra. A folla de citación levano seu dorso impresa o enderezo onde debe ser enviada e é de franqueo en destino polo que, unha vezcuberta, se debe dobrar e pecha-la folla, depositando o sobre resultante no correo normal. O responsable desteenvío é o pediatra ou médico de cabeceira que realiza a actuación.



Páx. 28/42

ANEXO X

CARTA ÓS PAIS/NAIS OU TITORES DOS NENOS/AS



Páx. 29/42

Estimado Sr./Sra.:

Tengo el placer de dirigirme a usted para solicitar su colaboración en esta campaña que tiene porobjeto mejorar la salud de nuestros niños aumentando su protección frente al sarampión, la rubéola y laparotiditis, caminando así hacia la eliminación del sarampión siguiendo las directrices de la OrganizaciónMundial de la Salud.

Contamos para su desarrollo con la inestimable colaboración de todo el sistema sanitario y de lacomunidad educativa, pero el éxito de la campaña dependerá, sobre todo, de la colaboración de todos lospadres y madres de los niños/as que queremos proteger.

Usted ya recibió información sobre esta campaña a través de un folleto que, en su día, se le entregóa su hijo/a a través del centro al que acude, y ahora, unos días antes de que el equipo sanitario de vacu-nación se acerque al colegio o guardería de su hijo/a, me pongo en contacto con usted para concretar laforma de colaboración que le solicitamos.

La adecuada actuación del equipo de vacunación precisa, por un lado, contar con la autorizaciónde la persona responsable del niño y, por otra, revisar su estado vacunal para valorar la necesidad o node completar la pauta establecida de dos dosis de triple vírica.

Junto con esta carta y folleto, le enviamos una “Ficha de Autorización” que debe cubrir escribiendocon letras mayúsculas y claras, el nombre, apellidos y fecha de nacimiento de su hijo/a, y los datos delcolegio o guardería al que acude: nombre, aula y ayuntamiento donde se ubica. Es importante que mar-que con una “x” en el punto correspondiente indicando si autoriza o no autoriza la actuación que le pro-ponemos. También le solicitamos que nos indique el centro sanitario que le corresponde a su hijo/a (estedato lo puede consultar usted en la cartilla de la seguridad social o en la tarjeta sanitaria individual delniño/a; y nos servirá para que el médico de cabecera o pediatra habitual del niño/a tenga conocimientode la vacunación). Recuerde firmar la ficha y hacer constar su nombre y apellidos para asegurarnos de quela autorización es correcta. Finalmente introdúzcala en el sobre que le enviamos junto con la cartilla desalud infantil del niño/a u otro tipo de documento acreditativo de las vacunas que recibió. Le rogamos queaporte estos documentos aun en el caso de que usted no autorice la actuación que le proponemos.

El niño/a debe entregar este sobre al tutor de su clase que se responsabilizará de ponerlo a dispo-sición del equipo de vacunación y también de que la cartilla de salud infantil le sea devuelta a usted unavez concluida la actuación.

En la seguridad de que esta campaña va a contribuir a la mejora de la salud de nuestros niños, lemanifiesto una vez más mi más sincero agradecimiento por su colaboración.

DURACIÓN DA CAMPAÑA: do 15 de outubro de 1999 ó 14 de abril do ano 2.000

XESTIÓN DAS DOSES VACINAIS:

Peticións: Á Dirección Xeral de Saúde Pública logo de realizar unha previsión das necesidades. Fax Nº981/542970 ou 981/542943. Tfno.: 981/542959 en ausencia de fax. Servirase sempre un nº de dosesmúltiplo de 10. Unha vez rematada a campaña volverase ó sistema habitual de petición de vacinas.Entregas: Proceder á apertura da embalaxe e comprobar que o indicador tempo-temperatura estea acti-vado e presenta coloración branca na ventá nº 1, que as vacinas non estean inutilizadas e que a canti-dade de doses corresponde coa solicitada. Posteriormente cubrir tódolos datos da recepción de doses nafolla de subministración que vai con cada entrega e asinala. Un exemplar desta folla quedará nopoder do punto de vacinación.

PROTOCOLO DE ACTUACIÓN NOS CENTROS EDUCATIVOS:

1.- Previamente á actuación: Contactar coa dirección dos centros educativos con alomenos 2 sema-nas de antelación para fixa-las datas concretas da actuación.

2.- Actuación na aula:– Solicitarlle ó titor da aula a lista de alumnos e as fichas de autorización e cartillas de saúde infantil

ou outro documento acreditativo do estado vacinal dos nenos da aula.– Vacinar a todos aqueles nenos que non teñan dúas doses documentadas (incluídos aqueles que non

presentan documentación) exceptuando os que non presentan autorización.– Recolle-la información de tódolos que presenten documentación acreditativa do seu estado vaci-

nal (independentemente de que presenten ou non autorización).– Citar a todos aqueles nenos nos que non exista constancia de que teñan dúas doses acreditadas des-

pois da actuación no colexio, excepto ós que expresen a “non autorización”. Neste grupo inclúense: – Os que quedan pendentes de recibi-la segunda dose.– Os que, tras reiterados intentos, non presentan a “ficha de autorización” e non teñan dúas

doses acreditadas (incluídos os que non presentan documentación acreditativa)– Os que non presentan documentación acreditativa

PROTOCOLO DE REXISTRO DA ACTIVIDADE VACINAL NOS CENTROS EDUCATIVOS:

Rexistros que hai que cubrir:– Cubrir unha “ficha de autorización” por cada neno incluído na lista da aula.– Cubrir unha “folla resumo da actuación na aula” ó remata-la actuación na mesma.– Cubrir e entregar unha “folla de citación” en tódolos casos en que o indica o protocolo.– Anota-la vacinación na cartilla de saúde infantil do neno.

ANEXO XI

FOLLA RESUMO DA XESTIÓN DA CAMPAÑA



Páx. 30/42

Remisión da información:No momento en que se dea por rematada a actuación en cada aula, débense remitir tódolos orixinais e copias

das “Fichas de autorización”, o orixinal e copia da “Folla resumo da actuación na aula”, os orixinais das“Follas de citación” e fotocopia dos informes médicos se é o caso. A remisión realizarase nos sobres de fran-queo en destino dirixido á Dirección Xeral de Saúde Pública, identificando no seu dorso o centro educativo, aaula e o centro sanitario encargado da actuación.

ACTUACIÓN POSTERIOR NO SISTEMA SANITARIO:

1.- Completa-lo protocolo vacinal dos nenos que quedaron pendentes trala actuación no centro sanita-rio.

2.- Recolle-la información sobre o resultado final da actuación cubrindo a parte correspondente da “follade citación” e remitila á Dirección Xeral de Saúde Pública.

Responsable: O médico de cabeceira ou pediatra do neno/a.Remisión da información: Ó finalizar o proceso. En caso de que non acuda á cita: 1 mes despois dadata da cita.

DISTRIBUCIÓN DO MATERIAL: Envíos.

1.- Na primeira semana de outubro: – Circular a tódolos médicos xerais, pediatras e A.T.S do sistema público e ó resto de puntos de vacinación

públicos e privados da Comunidade Autónoma. A tódolos puntos de vacinación, folletos informativos dacampaña e unha cantidade adicional de “follas de citación”.

– Circular con instruccións específicas para o profesorado e folletos informativos da campaña ós centroseducativos.

2.- Tres semanas antes da data prevista para a actuación en cada centro: envío ó dito cen-tro de:– Circular coas instruccións dirixidas ó sector educativo (reiteración).– Material destinado á actuación do equipo de vacinación: follas de citación, follas resumo da actuación

na aula e sobres de franqueo en destino dirixidos á Dirección Xeral de Saúde Pública.– Material dirixido ós pais, nais ou titores dos nenos: folletos informativos da campaña, fichas de autori-

zación, unha carta dirixida ós pais, nais ou titores e sobres bolsa para que os nenos presenten a docu-mentación que se lles demanda.



Páx. 31/42

C.- RECOMENDACIÓNS PARA O USO DA VACINA TRIPLE VÍRICA

1.- COMPOSICIÓN

Actualmente no mercado español existen dispoñibles tres vacinas fronte ó sarampelo, arubéola e a parotidite. A continuación expóñense os nomes comerciais, os laboratorios fabrican-tes e a composición de cada unha delas:

• TRIVIRATEN® (Berna):Sarampelo: cepa Edmonston-Zagreb 19, 1.000 TCID50Parotidite: cepa Rubini, 20.000 TCID50Rubéola: cepa Wistar RA 27/3, 1.000 TCID50Excipientes: albumina humana, lactosa...Trátase da única vacina obtida de cultivos en células diploides humanas e que non con-tén nin proteínas de ovo nin neomicina.

• VACUNA MSD TRIPLE® (Pasteur Merieux MSD):Sarampelo: cepa Edmonston atenuada por Enders, 1000 TCID50Parotidite: cepa Jeryl-Lynn, 20.000 TCID50Rubéola: cepa Wistar RA 27/3, 1.000 TCID50Excipientes: neomicina, albumina humana e xelatina hidrolizada.Esta vacina está obtida de cultivos en células de embrión de polo, e contén restos de pro-teínas de ovo.

• PRIORIX® (Smith Kline Beecham).Sarampelo: cepa Schwarz, 1.000 TCID50Parotidite: cepa RIT 4385 (derivada da cepa Jeryl Lynn), 15.000 TCID50Rubéola: cepa Wistar RA.27/3, 1.000 TCID50Excipientes: neomicina, albumina humana,....Como a anterior, esta vacina está obtida de cultivos en células de embrión de polo, e con-tén tamén restos de proteínas de ovo.

Existe ademais unha vacina monovalente fronte ó sarampelo que é a vacina VACUNARIMEVAX® do laboratorio Smith-Kline-Beecham, que contén a cepa Schwarz, 1.000 TCID50 e cul-tívase tamén en células de embrión de polo.

A vacina que subministra a Dirección Xeral de Saúde Pública é a VACUNA MSD Triple® dolaboratorio Pasteur Merieux MSD.

2.- EFICACIA E INMUNOXENICIDADE

Tódalas vacinas inducen Ac protectores detectables no 96-98% dos vacinados.

A vacina produce inmunidade en máis do 96% dos receptores de 15 ou máis meses deidade, pero cando a vacina se administra a idades inferiores a 12 meses, a taxa de seroconver-sión é menor. A vacinación induce inmunidade celular e humoral. Trala vacinación, os primeirosanticorpos aparecen entre os 12-15 días e o pico máximo prodúcese ós 21-28 días.

Páx. 32/42



Os títulos de Acs producidos pola vacinación diminúen co tempo, o mesmo que trala infec-ción natural, podendo chegar a ser indetectables. O título de Acs trala vacinación é tipicamentemáis baixo có producido pola infección natural. Sen embargo, a inmunización normalmente pro-porciona unha inmunidade tan sólida como a infección natural, e probablemente para toda avida do suxeito.

A inmunidade refórzase cando se administra unha segunda dose, ou cando a persoa expe-rimenta un contacto co virus salvaxe.

A vacinación suprime a inmunidade celular tal e como sucede na infección natural. Estasupresión ten unha duración de aproximadamente 4 semanas.

Resposta á revacinación:

Trala revacinación, os Acs protectores, principalmente de tipo Ig G, aparecen antes e o seutítulo é maior que trala vacinación inicial detectándose ós 5-6 días, cun pico máximo ós 12 días,o que é característico da resposta anamnésica.

A taxa de seroconversión en nenos vacinados á idade de 12 meses é de aproximadamenteo 95% e do 98% cando a idade da vacinación é ós 15 meses. Tódolos estudios indican que se a1ª dose é administrada despois do ano de vida, máis do 99% das persoas que reciben 2 dosesdesenvolven evidencia serolóxica de inmunidade, xa que case tódalas persoas que non respon-den á 1ª dose de vacina fano á revacinación.

3.- INDICACIÓNS ACTUAIS

Na nosa comunidade, a vacina triple vírica está indicada para a vacinación sistemática ennenos que non presentan contraindicación médica ningunha para a súa administración ós 15meses de idade e unha 2ª dose ós 3 anos. Este menor período entre as 2 doses vén marcado polasevidencias científicas que na actualidade indican que:

– O principal beneficio da administración da 2ª dose é unha reducción dos fallos vaci-nais primarios.

– A perda da inmunidade (fallo vacinal secundario) non ten a penas influencia na trans-misión do sarampelo. Non se trata, pois, de busca-lo efecto booster da segunda dose,xa que a revacinación dos nenos que teñen baixos títulos de Acs. antisarampelo pro-duce só unha transitoria elevación destes.

Vacinación noutros grupos:

Certos grupos poderían ter un maior risco de exposición e transmisión destas enfermidadespolo que deberá valorarse neles a necesidade de establecer actuacións específicas de vacinación.

Entre estes grupos atópanse:

– Persoas que traballan en institucións educativas: estas institucións constitúen

Páx. 33/42



potenciais áreas de alto risco para a transmisión destas enfermidades. Os profesores ecoidadores de nenos en escolas infantís e garderías e doutros niveis educativos que nace-ran despois de 1970 deberían estar correctamente protexidos fronte ó sarampelo.

– Persoal sanitario: o persoal sanitario ten un maior risco de adquiri-lo sarampelocá poboación xeral.

Nos últimos estudios dos casos ocorridos en USA entre 1985–1991, o 1,1% presentá-ronse en traballadores sanitarios. Aínda que a partir de 1991 diminuíu a incidencia dosarampelo, o 1,8% dos casos correspondentes ós abrochos producidos entre os anos1993–1996 déronse neste grupo laboral.

Tódalas persoas que traballan en hospitais ou noutras institucións sanitarias, deberían asímesmo estar debidamente protexidas fronte ó sarampelo, a rubéola e a parotidite, xa quepoden contraer e transmitir estas enfermidades ós seus pacientes.

O screening serolóxico previo á vacinación considérase custo/efectivo, mais só ten sen-tido cando non existe documentación adecuada da recepción de dúas doses de vacina.Se a persoa resulta susceptible á enfermidade, débenselle administrar dúas doses devacina separadas por un intervalo mínimo dun mes.

No caso de abrochos de sarampelo hospitalarios, o screening non está recomendado, xaque xeralmente é necesaria unha vacinación rápida para dete-la transmisión da enfer-midade.

– Viaxeiros internacionais: as enfermidades fronte ás que protexe a vacina triplevírica son aínda endémicas en moitos países.

A protección contra o sarampelo é especialmente importante para as persoas que pla-neen viaxar a estes países. Inclúense nesta recomendación os adolescentes e adultos quenon padeceran a enfermidade ou non estiveran adecuadamente vacinados, e os nenosde idade entre 6-11 meses.

Os nenos que viaxan a países con sarampelo endémico, de idade ≥ a 12 meses debe-rían recibir 2 doses de vacina triple vírica separadas polo menos un mes.

Os nenos entre 6-11 meses deberán recibir unha dose de vacina de sarampelo monova-lente antes da súa partida aínda que, se a vacina monovalente non está dispoñible, nonexiste contraindicación específica para a administración da vacina triple vírica.

Os nenos ós que se lles administrou a vacina monovalente antes dos 12 meses, deberíanser considerados potencialmente susceptibles ás tres enfermidades e deberían ser revaci-nados con 2 doses de triple vírica.

Vacinación noutras circunstancias

– Persoas infectadas polo VIH: as persoas infectadas polo VIH teñen un maior riscode complicacións graves se contraen o sarampelo.

Páx. 34/42



Non se notificaron efectos adversos á vacinación máis graves ou inusuais nas persoasinfectadas polo VIH sen evidencia de inmunosupresión severa ca en persoas sans, poloque os nenos infectados polo VIH sen inmunosupresión grave, deberían recibir rutineira-mente a vacina triple vírica tan pronto como fose posible e preto do cumprimento dos 12meses. A segunda dose nestes nenos debería ser administrada ó mes da primeira.

Por outro lado, está indicado que os novos diagnósticos de infección polo VIH, sexannenos ou adultos, sen evidencia de inmunidade fronte ó sarampelo reciban a vacina tri-ple vírica o máis pronto posible despois do diagnóstico (a menos que exista evidencia deinmunodepresión grave).

En canto ó efecto da administración da vacina triple vírica na evolución da infección poloVIH, observáronse incrementos transitorios na carga viral despois da administración dou-tras vacinas, mais non se coñece o seu significado clínico. Teoricamente podería esperarseun aumento similar da carga viral despois da vacinación con triple vírica.

A vacina do sarampelo non está contraindicada nos contactos familiares ou estreitosde pacientes inmunocomprometidos ( non se documentou ningún caso de transmisióndo virus vacinal) . Toda a familia e outros contactos de persoas infectadas polo VIHdeberían ser vacinadas con triple vírica, a menos que teñan unha evidencia aceptablede inmunidade ó sarampelo.

– Control de abrochos, ou persoas expostas ó sarampelo: a exposición ósarampelo non é unha contraindicación para a vacinación e esta pode proporcionar pro-tección se se administra nas primeiras 72 horas despois da exposición.

Para as persoas ≥ 12 meses expostas ó sarampelo, a administración de vacina triplevírica ou a vacina monovalente de sarampelo é preferible ó uso da Ig.

Nos nenos ≥ 6 meses, con contacto familiar cun enfermo de sarampelo, tamén se aceptaa utilización da vacina ata 72 horas trala exposición.

Se a exposición ó sarampelo non causa infección, a vacinación postexposición convacina triple vírica induce protección contra unha infección posterior. Se a exposición dácomo resultado a infección, non hai evidencias que indiquen que a administración davacina triple vírica durante o período presintomático ou estado prodrómico da enfermi-dade incremente o risco de efectos adversos asociados á vacina.

No “protocolo de vixilancia e control do sarampelo no eido da súa eli-minación de Galicia”, (Guías de Saúde Pública, Serie I, Sección Vacinas:Informe 9) descríbese máis polo miudo o xeito de actuación no caso de abrochos ouexposición ó virus do sarampelo.

4.- DOSE, VÍA DE ADMINISTRACIÓN E PAUTA

Dose: administrarase una dose (0,5 ml) de vacina combinada SPR (sarampelo, rubéola eparotidite)

Páx. 35/42



Vía de administración: subcutánea.

Pauta: A recomendación actual para a administración sistemática da vacina no calenda-rio infantil é de administrar a primeira dose ós 15 meses de idade e a segunda ós 3 anos.

O intervalo mínimo de tempo entre a administración da primeira e a segunda dose é de 1 mes.

De cara a esta campaña de eliminación do sarampelo, a pauta de vacinación para tódo-los nenos de entre os 3 e os 11 anos de idade (ámbalas dúas idades incluídas) consiste en:

Revisión da documentación acreditativa da vacinación triple vírica:

– Se ten dúas doses documentadas, a primeira despois dos 12 meses de idade e asegunda separada polo menos 28 días da primeira: o neno atópase correctamentevacinado.

– Se ten unha dose documentada e recibida despois dos 12 meses de idade: adminis-traraselle a segunda dose.

– Se non ten ningunha dose, administránselle dúas doses separadas polo menos un mesentre elas.

5.- PRECAUCIÓNS E CONTRAINDICACIÓNS

ENFERMIDADE SEVERA CONCORRENTE

A vacinación está contraindicada en presencia de febre alta, e deberá diferirse ata a recu-peración da enfermidade que a causa, pola probabilidade de que a infección concorrente poidainterferir na seroconversión; polo contrario, a presencia de enfermidade leve non é motivo paraapraza-la vacinación.

Os pacientes con tuberculose (Tb) en tratamento non experimentan exacerbación da súaenfermidade cando reciben a vacina triple vírica. Aínda que non hai estudios sobre o efecto davacina en persoas con tuberculose non tratada, existe unha base teórica de que a vacina pode-ría exacerba-la enfermidade, por iso antes da administración da vacina a persoas con Tb activanon tratada, é conveniente inicia-la terapia antituberculosa.

A proba tuberculínica non é un prerrequisito para a vacinación de rutina con triple víricaou outras vacinas que conteñan sarampelo.

Se está indicada a proba da tuberculina por outras razóns, pode realizarse de xeito simul-táneo á vacinación. Se non se practicou ó mesmo tempo, é recomendable esperar 4-6 semanasxa que a vacina pode suprimi-la hipersensibilidade retardada durante este período e dar lugar aun falso negativo na súa interpretación.

EMBARAZO

A vacina tripe vírica non debe administrarse a mulleres embarazadas, polo potencialrisco teórico de afectación fetal. Así mesmo, as mulleres en idade fértil deberían recibi-la reco-

Páx. 36/42



mendación de evita-lo embarazo nos 30 días seguintes á vacinación co compoñente sarampeloe parotidite, e durante 3 meses trala vacinación con triple vírica ou outra vacina con compo-ñente rubéola.

A vacina triple vírica pode ser administrada con seguridade ós nenos susceptibles ou outraspersoas en contacto con mulleres embarazadas, reducindo desta forma a exposición ó virus sal-vaxe. A lactación materna non é unha contraindicación para a vacinación da nai.

ALERXIAS

Como compoñentes da vacina que poden desencadear una reacción alérxica están as pro-teínas de ovo, a neomicina e a xelatina hidrolizada.

As únicas contraindicacións absolutas para utiliza-la vacina triple vírica obtida de cultivosen células de embrión de polo (como é a vacina triple vírica de Pasteur Merieux MSD que actual-mente se utiliza no Programa Galego de Vacinación) é o antecedente de reacción anafiláctica áneomicina ou á xelatina hidrolizada (urticaria, edema anxioneurótico, apnea, hipotensión eshock). Nos casos en que a alerxia á neomicina se manifestara como unha dermatite ou outrareacción alérxica leve, non existe contraindicación para a utilización desta vacina.

Así mesmo, as persoas con reacción alérxica non anafiláctica ás proteínas de ovo ou conreaccións alérxicas ó polo, poden ser vacinadas con esta vacina.

En canto ás persoas con reacción anafiláctica ó ovo, existe cada vez máis evidencia de quepoden ser vacinadas normalmente, pero é unha norma de precaución derivalas a un servicio dealerxia co fin de que sexan valoradas respecto a este tema.

Nos casos de verdadeira contraindicación á vacina triple vírica de Pasteur Merieux MSD,deberá utilizarse a vacina Triviraten do laboratorio Berna que non contén nin proteínas de ovo,nin neomicina nin xelatina hidrolizada. ( Non se debe utilizar esta vacina de Berna fóra destaindicación concreta, xa que a súa efectividade fronte á parotidite atopouse diminuída respecto ávacina de Pasteur Merieux M.S.D.

A vacina non contén penicilina, polo que a historia de alerxia a esta non é unha contrain-dicación para a vacinación.

Como trala aplicación de calquera vacina, é recomendable que tódalas persoas vacinadaspermanezan baixo observación polo menos 15 minutos trala administración da vacina, para ase-gura-lo control en caso de reaccións adversas como as citadas.

TROMBOCITOPENIA

Os nenos con historia de trombocitopenia ou con púrpura trombocitopénica idiopática (PTI)poden ter un maior risco de desenvolver trombocitopenia clínica despois da vacinación. Non seconstata ningún caso fatal como consecuencia de trombocitopenia trala administración da vacina.A decisión para vacinar con triple vírica debería depender dos beneficios da inmunidade e dosriscos de recorrencia ou exacerbación da trombocitopenia despois da vacinación.

Páx. 37/42



Neste sentido, os beneficios da vacinación son normalmente maiores cós potenciais riscos,sempre tendo en conta que o desenvolvemento da trombocitopenia é maior en caso de infecciónpor sarampelo ou rubéola. Sen embargo , pode ser prudente apraza-la administración da vacinase o episodio de trombocitopenia tivo lugar nas 6 semanas previas.

ADMINISTRACIÓN RECENTE DE IG

A administración de altas doses de Igs, pode inhibi-la resposta inmune á vacina durante 3ou máis meses, dependendo da dose administrada.

A vacina debería ser administrada só despois de que se superen os intervalos recomenda-dos. En xeral, as Igs non se deberían administrar simultaneamente coa vacina triple vírica, perode ser necesario por exposición recente á enfermidade, pódese administrar simultaneamenteaínda que en lugares anatómicos diferentes. Normalmente, a replicación dos virus vacinais e aestimulación da inmunidade ocorre entre 1-2 semanas despois da vacinación. Se o tempo entrea administración da vacina e a administración da Ig é < 14 días, deberíase revacinar unha vezsuperado o intervalo adecuado.

ALTERACIÓNS DA INMUNIDADE

As persoas que teñen algún tipo de inmunodeficiencia e as persoas con terapia inmunosu-presora incluíndo os corticoides a altas doses, non deben recibi-la vacina triple vírica se se ato-pan severamente inmunocomprometidas. Para reduci-lo risco de exposición destes pacientes,deben ser vacinados os seus contactos familiares susceptibles.

• Persoas infectadas polo VIH: recoméndase a vacinación nas persoas asintomáticos ou sin-tomáticas que non están severamente inmunodeprimidas e nas que teñan perda da inmu-nidade.

• Tratamento con esteroides: os corticoides sistémicos poden deprimi-lo sistema inmune depersoas por outra parte sans. A terapia con corticoides non contraindica a vacinacióncando o tratamento é:

– De curta duración (<14 días) e a doses moderadas.– A doses baixas ou moderadas administradas diariamente ou en días alternos.– Con preparados de acción curta en días alternos e a longo prazo.– De administración tópica, (aerosol, inxección intraarticular ..) de curta duración.

Doses de esteroides ≥ a 2 mg/Kg de peso/día ou unha dose total diaria de 20 mg son osuficientemente inmunosupresoras para formularse a seguridade da administración das vacinasde virus vivos.

As persoas que reciben corticoides sistémicos a doses de esteroides ≥ 2 mg/kg de peso/díaou unha dose total diaria de 20 mg, diariamente ou en días alternos, por un intervalo > 14 díasdeberían evita-la vacinación polo menos ata un mes despois de cesa-la terapia con corticoides.As persoas con tratamentos tópicos de longa duración, tamén deberían evitar esta vacinación

Páx. 38/42



polo menos ata un mes despois do tratamento. As persoas que reciben corticoides a doses inmu-nosupresoras pero durante menos de 14 días, poden recibi-la vacina triple vírica inmediatamentedespois do cesamento do tratamento, aínda que é preferible esperar ata 2 semanas tras completa-la terapia.

LEUCEMIA

As persoas con leucemia en remisión non inmunes ó sarampelo, deberían recibi-la vacinaunha vez superado o intervalo de 3 meses trala quimioterapia.

6.- REACCIÓNS ADVERSAS SEGUINTES Á VACINACIÓN

As reaccións adversas asociadas coa administración da vacina triple vírica (excepto asreaccións alérxicas), débense á replicación do virus vacinal coa subsecuente enfermidade leve.Estas reaccións acostuman ocorrer entre 5-12 días trala vacinación e preséntanse en persoas queson susceptibles á infección, sendo moi raras despois da revacinación.

Non hai evidencia de incremento de risco de reaccións adversas trala vacinación en per-soas que xa son inmunes a estas enfermidades.

Entre as reaccións adversas que poden presentarse trala vacinación encóntranse:

Febre: é o efecto adverso máis frecuente que se presenta despois da vacinación. Aíndaque os 3 compoñentes da vacina poden causar febre, é o compoñente sarampelo ó que se aso-cia máis frecuentemente.

Aproximadamente un 5-15% dos vacinados poderán desenvolver unha temperatura supe-rior a 39ºC que pode presentarse ós 7-12 días despois da inmunización, e cunha duración apro-ximada de 1-2 días, que en raras ocasións pode inducir convulsión febril. A incidencia de con-vulsión febril atribuíble á vacinación é de aproximadamente 7/100.000 nenos vacinados. Nonse estableceu asociación entre a administración de vacina triple vírica e a presencia de alteraciónsneurolóxicas residuais. O 5-7% dos nenos con historia persoal ou familiar de convulsións podenter incrementado o risco de convulsión febril despois da vacinación. Os antipiréticos poden previ-las convulsións febrís despois da vacinación se se administran antes da presencia de febre e secontinúan durante 5-7 días.

Exantema: transitorio, normalmente aparece entre os 7-10 días despois da vacinación epode presentarse ata nun 4-5% dos vacinados, cunha duración aproximada de 2 días.

Trombocitopenia: é unha complicación rara que pode presentarse ata 2 meses despoisda vacinación. Estímase que a súa frecuencia é de 1 caso/30.000 a 40.000 nenos vacinados eo seu pico máximo de aparición pode estar entre as 2-3 semanas despois da vacinación. O cursoclínico acostuma ser transitorio e benigno, coa aparición de petequias ou equimose, aínda quenalgún caso poden aparecer hemorraxias. A recuperación completa é a norma nos 6 meses tralodesenvolvemento desta. No 33% dos casos detectáronse Acs antiplaquetarios circulantes, o que

Páx. 39/42



suxire un mecanismo autoinmune. O risco de desenvolver trombocitopenia durante a infección porsarampelo é moito maior có risco despois da vacinación. Este risco pode ser maior naquelas per-soas que padecen PTI, especialmente naqueles que presentaron unha púrpura trombocitopénicadespois da 1ª dose de vacina.

Artralxias e síntomas articulares: están asociados ó compoñente rubéola, e é máisfrecuente en adultos novos ca en nenos e especialmente en mulleres. As artralxias poden presen-tarse nun 25% das mulleres adultas susceptibles, comezan xeralmente 1-3 semanas despois davacinación e persisten entre 1 día ata 3 semanas.

Reaccións alérxicas: as reaccións de hipersensibilidade, normalmente consisten enerupcións e urticaria no lugar da inxección e son pouco importantes e infrecuentes (aproximada-mente 0,6/100.000). As reaccións anafilácticas inmediatas son extremadamente raras despoisda vacinación e estímanse en menos dun caso por millón de dose administradas.

Alteracións neurolóxicas: son raras e non necesariamente denotan unha relación cau-sal entre a enfermidade e a vacinación. Aínda que se describiron varios casos de asociación dexordeira neurosensorial e vacinación, non existen evidencias para poder aceptar ou rexeita-larelación causal entre ámbalas dúas.

Panencefalite esclerosante subaguda (PEES): a vacinación contra o sarampeloreduce considerablemente o desenvolvemento da PEES, como se evidencia pola case eliminacióndesta despois de comezada a vacinación rutineira de amplos grupos de poboación. Raramentese describiron casos de PEES entre nenos que non tiñan historia natural de infección polo saram-pelo, pero si recibiran a vacina. A evidencia indica que polo menos algúns destes nenos tiñaninfección non recoñecida de sarampelo antes de que foran vacinados e que a PEES estaba direc-tamente relacionada coa infección natural. A administración da vacina atenuada do sarampelonon incrementa o risco de PEES nas persoas que previamente pasaron a enfermidade ou recibi-ron a vacina.

O tempo medio de aparición é de aproximadamente 7 anos (entre 1 mes-e 27 anos) e asúa frecuencia oscila entre 5-10 casos por millón de casos de enfermidade.

Encefalite: a encefalite con deterioración residual permanente do SNC desenvólvese enaproximadamente 1/1000 persoas infectadas polo virus salvaxe do sarampelo. A vacina ate-nuada foi tamén implicada no desenvolvemento desta síndrome, pero os estudios demostraronque a evidencia é inadecuada para aceptar ou rexeita-la relación causal.

Encefalopatía: a pesar de que se notificaron casos de encefalopatía despois da admi-nistración da vacina do sarampelo, a falta dunha síndrome clínica única ou dun test específico delaboratorio, impediu a valoración da causalidade. Sen embargo, varios estudios de vixilancianotificaron casos de encefalopatía seguindo á vacinación. A encefalopatía pode presentarse ós6-15 días despois da vacinación e a súa frecuencia aproximada estímase en 1 caso/2 millóns dedoses administradas. Por outro lado, debe terse en conta que a encefalopatía ocorre menos fre-cuentemente despois da administración da vacina que despois da infección por sarampelo.

Páx. 40/42



Síndrome de Guillain-Barré (SGB): a pesar de que durante anos o SGB se asocioucoa vacinación contra o sarampelo, os estudios máis recentes demostraron que non hai aso-ciación entre a síndrome e a vacina.

Outras reaccións adversas notificadas e non demostradas: enfermidade deCrohn, colite ulcerosa, autismo etc. A maioría dos estudios levados a cabo ata o momento, suxi-ren que a vacina triple vírica non contribúe ó desenvolvemento destas enfermidades. Estas falsasatribucións, poden ser debidas en principio a que moitas patoloxías se presentan ou diagnosticannos primeiros anos de vida, coincidindo co momento no que se reciben a maioría das vacinas.

7.- ADMINISTRACIÓN SIMULTÁNEA DOUTRAS VACINAS

Pódese administrar simultaneamente co resto das vacinas do calendario infantil: polio, DTP,DT ou Td, hepatite B e Hib.

8.- PRESENTACIÓN

A vacina preséntase nun blister que contén o material necesario para reconstituír 10 dosesde vacina triple vírica, e dicir 10 viais co po liofilizado e 10 viais co solvente.

9.- CONSERVACIÓN E INSTRUCCIÓNS DE MANEXO.

A vacina antisarampelo en forma liofilizada é estable, aínda a temperaturas baixo cero, enon se dana por procesos de conxelación. Entre 2-8º C a vacina mantén a súa potencia durantemáis de 2 anos. A temperaturas superiores a vacina sofre un proceso de degradación e diminúea súa potencia, polo que é preciso ser coidadoso no mantemento da rede de frío.

A vacina unha vez reconstituída deberá ser mantida en frío durante todaa sesión de inmunización xa que perde rapidamente a súa potencia inmuno-xénica.

Páx. 41/42



D.- NOTIFICACIÓN DE REACCIÓNS ADVERSAS SEGUINTES Á VACINACIÓN (RASV)

Nunha campaña de vacinación destas características é fundamental asegura-lo correcto segui-mento de tódalas posibles reaccións adversas, co fin de asegura-la inexistencia da asociación ou, deexistir esta, evitar outras reaccións a través do correcto seguimento dos diferentes lotes de vacina utili-zados e do estudio das técnicas de aplicación.

Deben notificarse tódalas RASV listadas no documento sobre reaccións adversas seguintes á vaci-nación que se xunta: Guías de Saúde Pública. Serie I: Sección Vacinas. Informe 1, se é que existeunha asociación temporal coa inmunización. Se non consta outra especificación diferente, a relacióntemporal entre a RASV e a vacinación establécese cando aquela se produce dentro do prazo de4 semanas trala administración da vacina. Unha posible RASV asociada á vacinación con triplevírica non incluída no citado documento é a trombocitopenia, que pode presentarse ata 2 meses des-pois da vacinación e que debe ser así mesmo notificada.

O obxectivo da notificación destes sucesos adversos e da investigación que desencadean é tratarde esclarece-las súas verdadeiras causas, co fin de convencer ós pais e á comunidade en xeral, deque o risco de padecer unha RASV severa a que se expón un neno ó ser inmunizado é extremada-mente baixo.

É necesario ter en conta que son relativamente frecuentes as chamadas reaccións adversas meno-res como febre moderada ou un lixeiro arroibamento, inchazón, calor ou dor no lugar da inxección.Actualmente sabemos que estes síntomas indican unicamente que a vacina está actuando e non énecesario notificalas.

¿Quen debe notificar?

Todo profesional sanitario que detecte unha RASV.

Procedemento de notificación.

Realizarase a través do sistema establecido no protocolo de actuación (anexo I do citado docu-mento), e enviala por fax á Delegación Provincial da Consellería de Sanidade e Servicios Sociaiscorrespondente. Se non se dispón de fax pode substituírse por unha comunicación telefónica e envíodos datos por correo ordinario.

Se a reacción adversa detectada é de tipo severo, poñerase en coñecemento da Dirección Xeral deSaúde Pública de xeito inmediato, mediante comunicación telefónica. (Ve-lo anexo nº 1).

Ademais é aconsellable a utilización do “Programa de notificación voluntaria de sospeita de reac-cións adversas a medicamentos” e notificar, a través da tarxeta amarela, estas RASV ó Centro Rexio-nal de Farmacovixilancia da Comunidade Autónoma de Galicia.

Páx. 42/42



direcciÓn xeral de saÚde pÚblica circular: …...95% dos nenos que constitúen a poboación diana...

Documents