diccionario pequeño español, quechua, aymara, ingles

49
$Ercmmr EEE.$

Upload: fuente-conocimiento

Post on 29-Nov-2015

1.133 views

Category:

Documents


52 download

DESCRIPTION

Diccionario básico de ingles, español quechua y aymara. Palabras básicas en los 4 idiomas.

TRANSCRIPT

Page 1: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

$Ercmmru

EEE.$

Page 2: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

Es una publ icación de:

Producciones o ? o o Américas'ontribuyendo en la educ Iiviana

DERECHOS RESERVADOS

Protegida por la ley de derechos de autor 1322

y el decreto supremo 2397

lmpreso en los talleres gráficos

de ¡¡Producciones Américastt

Dlseño y diagramación:

Rubén Zácari Vallejos

Golaboración:

Prof. en ldiomas: Waldo Cluenta Sánchez.

Av. Bartolina sisa N. 300 Zona Bajo Salomé.

Teféfono: 2258317

Gefs.:74098888 -77750700 (LaPaz - Bol ivia)

IMPRESO EN BOLIVIA. PRINTED IN BOLIVIA

AÑO 2010

Page 3: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

QUECHUAAYMARA I]UGtES

Aymara lengua oficial de Bolivia. Hay muchos

que dicen aymara con ti lde en la ult ima silaba,

pero en aymara no hay ti ldacion. Además Si

hablas aymara es facil pronunciar o aprendcr

inglés, alemán, japonés, etc.

p, ph, F ' , Q, Qh, q ' , r , s, t , th, t ' , w.

QUECHUA. AYMARAConsonantes:

ch, chh, ch' , j , k , kh, k ' l , l l , m, n, ñ,

x, y.

Vocales: a, i, u.

ITIGTES

El alfabeto inglés tiene 26 letras; tres letras menosque el español.

Las letras que no existen son las siguientes: ch,l l, ñ.

Pero el inglés t iene más sonidos que el español .

En el inglés hay letras que tienen varios sonidos; mientrasque en el español cada letra t iene un solo sonido.

En el inglés no hay reglas fija$ para pronunciar las letrasy sus combinaciones.

En el inglés las vocales no siempre suenan con lapronunciación que'les corresponde, pues ésta dependede las letras que las preceden o siguen.

El apóstrofe ( ' ) sobre la sí laba que debe serpronunciada con más fueza, ya que en inglés - Quechua- Avmara no existe reolas de acentuación.

Pá9.-3

Page 4: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

tOS NUIUIEROS

I NUMEROil OUEGHUAE AYMARAH INGLESE PRON.il

I2=

4E

6I8I1gl lrzr¡l¡t5r6,1,

Pá9.-4

Page 5: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

I NUMEROH QUEGHUAE AYMARAE INGLESE PRON.F

t8t920

I

llskay Ghunka Pátunka Twenty ffuenfr) |

3040FT

tt, lPhichqa Chunka Phisqa Tunka Fifty (fiffr) |

60708090roo2003OOl

400

:500600700800900r000

Pá9.-5

Page 6: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

INUME_BoHQ.uEcHUAS AY ffi INGLESH PRoN.H

2ooo¡OO0 iirrrnourrno (r,i*rurn¿) |

4ooo5o0o6ooorooosooo9000lo.ooo20.000!o.o0of0.000 I

Tawa chunka Waranqa Pusi tunk Waranqa Fourty Thousand fortlzaunani I

5o.ooo60.0007o.ooo80.ooo9o.oool0o.oo9I0O.OOQ f*

Pá9.-G

Page 7: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

T NUMEROH QUECHUAE AYMARA@ INGLESH PRON.I i

r00.000{00.0005o0.ooo600.000

t00.0oo800.000

9oo.o0oI'OOO.O00

]IUMEROS ORDI]IALESUEGHUAÍÁYMARAI firel.eqlfPxTuJ

Primero

Segundo

Tercero

Guarto

Quinto

Sexto

Séptimo

Octavo

Noveno

Décimo

Ñawpajñuqi

lskayñiqi

Kimsañiqi

Tawañiqi

Phichqañiqi

Suqtañiqi

Qanchisñiqi

Pusaqñiqi

Jisq'unñiqi

Chunkañiqi

Nayiii

PayTri

Kimsiri

Pus'iti

Phisqir i

Suxtiri

Paqallqüri

Kimasaqallqüri

Llatunkiri

TunkTri

First

Second

Third

Fourth

Fifth

Sixth

Seventh

Eight

Nineth

Tenth

(ferst)

(secon)

(zerd)

(fortz)

(fift)

(siixz)

(sevenz)

(eigz)

(nainz)

(tenz)

Pá9.-7

Page 8: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

Amarillo

Anaranjado

Azul

Blanco

Celeste

Morado

Negro

Rojo

Rosado

Verde

Q' i l lu

.Wit lapi

Sut ' i jankas

Yuraj

Yurajankas

Kul l i

Yana

Puka

Llakha

Q'umir

K' i l lu

Ghuri

Larama

-,!ank'u

Jank'ularama

Kul l i

Ch'iyara

Wila

Jank'uwi la

Ch'uxña

Yellow

Orange

Blue

White

Geleste

Purple

Black

Red

Rosy

Green

(yelou)

(oransh)

(btu)

(uait)

fsefesfe,)

{perpol)

(blac)

(red)

(rosí)

(grin)

ro5 coroREs

Primavera Chiraymit'a Lapakpacha Spring (spren)

Verano Ruphaypachamit'a Jallupacha Summer (samer)

Otoño Jawkaymit'a Awtipacha Autum (otum)

f nvierno Chirimit'a Thayapacha Winter (uinter)

ESTACIONES DEt AÑO

Pá9.-8

Page 9: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

MESES DEt A]IO

ENE.RO,, ,

FEBRFRO

MARZO

ABRIL

MAYO

JUNIO

JULIO : l

AGO$TO', ,

sentremenr.Obtu.g.nE. ,

ñoúrenneRrel

DICIEMBRÉ l

January

February

March

April

May i

June )

July

August

September

October.

November

December

{jhanuari)

{februarí)

{march)

{eiprtü

(rneg

(Jhun)

$hutai)

{ogust)

(septemher)

(actaber)

(november)

{desember)

Qhaqmiy Ki l la Chinuka

Jaturl puquy Killa Anata

Pachapuquy Ki l la Achuka

Ayriwaqi Killa Qhasawi

Aymuray Kifla Llamayu

rJawka¡¡kuski Killa Marat'aka

Chaqra qunaquy Ki l la Wil lkakut i

Chaqra yapuy Ki l la Llumpaka

Tarpuy Ki l la Sata

Pawkarwara Killa Taypi-sata

Ayamarq'ay Ki l la Lapaka

Qhapaqinti raimi killa Jallupacha

Martes Antichaw Saxrüru Tuesday (tiusdey)

Miércoles Qullurchaw Pachüru Thursday (zersdel)

Jueves lllapachaw Llapüru Wednesday (wensdel)

Viernes Gh'askachaw Ñanqhüru Friday (fratdet)

Sábado K'uychichaw Samüru Saturday (saturdet)

DIAS DE tA SEMATTA

Dómingo Intichaw lntichaw Sunday (sandal)

Pás.-9

Page 10: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

!gt'(o

o

Mil años Waranq llV.aF .1.. Waranq Mara One thousand years (uan zaurran yers)

Quinientos años Phichqa Pachak Wata Phisqa Patak Mara Five hundred years (fai jandred yers)

Gien años Pachajq Wata Patak Mara One hundred years (uan jandred yers)

EL TIEMPO

Phichqá Chúñka'tvaa Phisqa:tunk Mara

Ghunka Wata Tunka Mara

Phichqa Wata Phisqa Mara

Uk Wata Má Mara

Uk Killa Má Phaxsi

Uk Junk'a Má Pachana

Uk P"ancha¡r' '

Má Urú

P'unchay Uru

Kunan , ' ' ' , , Jichhülu :; ,:

Q'ayna Wasüru

{laninp'unéhay Walüru

Minchha Jurpüru

Paqariy Qharüru

thawpfp'unehai .' Chika,Ufu ...:,., ,,;; ;;;; .l;.,

Sukha Jaypü

ffi' :-

Chalvpttuta Chika:AÍr¡na':,,,,' ",..,., .,

Cincuenta años

Diez años

Cinco años

Un año

Un mes

Una semana ,,

Un día :

Día

Hoy

Ayer

Antea¡¡er

Pasads mañatra

Mañana

Medio día , '

Tarde :

Noche ,

l[edia ñoehC

Fifty years

Ten years

Five years

One year

One month

One r¡ueek

One day

Day

To day

Y-estérrday ,.r

Before yesterday

Last morning

Tomorrow' Half day

Noon

ñil¡rtt

Half night

{fífti yers}

(ten yers)

(fai yers)

(uan 5¡er).

(uan manz) ,

(uan uík)

(uan daí) ,

ftreü , ,(thu deü' ,, :

Uesterdeí¡, ',

(Bifar yestérde')

{kist'mam@ '

{thumorou}

$atf dei)

(nuan)

(nait)

(jatf naít)

Page 11: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

LAS OCUPACIOilES

GOBERIIIADORKamachiqApnaqiri

GOVERNOR(governor)

MOZOWaynaMaxt'¿lWAITER(ueitar)

OBREROLlank'aqKamanaWORKER(wórker)

MED¡COJampiqQul l i r i

DOCTOR(dactor)

Pá9.-11

Page 12: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

ffiI .' $$!

PROIFF$ORYachachiq '

Yatich,iriTEAGHER ,(Tíc,her)

DIREGTORPusaq-umalliqlrpiriHEAD TÉACHER/ PRll{tlP'AL:{Jéd tfcher/

LEERÑawirlyuflañaREAD(ruid) ,

wH$CRIBIR

Qillqay

Qil lqaña ,

wRlT.E rr{ruaít)' . ,.

ALUIUIT{OYaichaqaqvati¡iri:STUDENTS,fCti!ddnts/

WDtcclot{ARtoFirwasimiArupirwa, l

DICTIONARY

{díksi6narü'

CI,ADERI{OQillqan p:anqa

Qilloañ panka,NOTEBOOK(n6utbuk) ' '

PlBtlorEcANáwilliywaslUllñ utáLIBNARY

$áibrar!)

ffiLIBNOP:,ánqaPáhKáBOOK(hrik);,;,,,

FIZAFB&.Qillqan pirqa

Qillqañ piraa

BI.ASKBOARD(Biákbar)' ',

LAPIZ:Qif.hánáQillqañaPENCIL(p6ncit)

w,: . , ,< le"

: - -

>:;ill;*. lr , . . . i . : * r .

:':.,liL_ i¡ ,

. r . , , r ] . r

] i iu, . t . , r r .

HOJA' i l

{pápél}lft¡phi,Laphi:ir

PAPÉR(peipar)

REG,LASiqinaSiq' iñaR.ULER(rúter)

ESCUELAYachay wasiYatiñ utáscHooL,(skut)

BORRADOR

Qil lqa pichana

Qil lqañ pichaña

ERASER(lráyser)

-:Trl¡' f-

Fáq" l l

Page 13: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

EspAñoL H quecHun ffiil AvMARA &8f lncle5W[pnoru.

Mamá Mama

Hermano Tura /Wawqi

Hermana Ñaña / Pana

Tío Yaya

Abuelo

Abuela

Papá

Awichu

Awicha

Tata

Tía

Esposo

Esposa

Primo

Ipa

Qusa

Warmi

Qayfl

Churi

Ususi

Wayna

Pasu

Viuda ljma

Sobrino (a) Kuncha

Achachila

Awicha

Awki

tayKa

Jilata

Kullaka

.t twuH

lpa

Chacha

Warmi

Jilaku

Phucha

Wayna

Chupa

Aunt

Husband

Wife

Young

Widowed

Widow

Nephew

(ant)

(jasban)

(uait)

(van)

(viclovutl)

(uicktw)

(rit i tt)

Grandfather (gran fader)

Grand mother (gran mader)

Father (fader)

Mother (mader)

Brother (brader)

Sister (síster)

Uncf e (áncot)

Prima Srspa Luluku

Guñado (a) Masi Masi

Nieto Allchhi / Willka Allchhi

f.fiño (a) Wawa

Biznieto Tari Allchhin wawapa Great grand son (grit gratt stttt)

Yuqa Son (san)

Cousin (casin)

Femalecousin (femeilcasirr)

Brother in law (brader in l<t)

Grand son (gran sart)

Boy - Girf (boi - gu<trl)

Grand daughter (gran dolt, t )

Hijo

Hija

Joven

Viudo

ljna

lpasiri

Pá9.-13

tA FAMILIA

Page 14: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

HI TUHRPO HUMAIUOESPAIIOI Dedos

OUECHUA Ruk'anaAYI||ARA Luk'anaIIIGLES FingersPROII. (fínguers)

oJoñawiNairaEye(ái) ué4

CABELLOChhujchaNik'utaHair

GABEZAUmaP'ikiHead(ied)

GEJAPhichuChhipiqaEyebrow(aibrau)

KunkaKunkaNeck(nic)

PECHO

Q'asq'uNuñu - chuchuBreast(brest)

ESTOMAGOWiksa

PurakaStomach(stomac)

Rodil laMuquy

KunkuriKnee(nii)

MANOMakiAmparaHand(jand)

NARIZSinqa| \dJd

Nose(nóuz)

CADERA' l ' iqni

K' inchuHIP(i¡p)

T'usuT'usu

Gave(keiv)

PIEChaki

KayuFoot(tut)

€-

BRAZOMaki/LijraAmparaArm(arm)

BOCASimiLakaMouth(mauz)

PIERNAChanka

CharaLeg(tes)

OREJA

JinchuEar(ia0

PANTORR¡LLA

ESPALDAWasaJikhaniBack(bak)

TOBILLO

Pá9.-14

Page 15: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

EspAñoL F,{ quecnua M AvMARA M tr.¡cles }ss*[pnoru.

ñuqtu

Sunqu

Uqu

Kiru

Wisa

Tunkuru

K'iwcha

T'ul lu

Ch'unchul i

Qal lu

Qara

Maymuru

Llawar

Sirk'a

Si l lu

Pupu

Ququchi

K'aki

Chhipiqa

Sunkha

Tiqni

Gerebro

Gorazón

Guerpo

Diente

Estómago

Garganta

Hígado

Hueso

Intestino

Lengua

Piel

Riñon

Sangre

Vena

Uña

Ombligo

Godo

Quijada

Pestaña

Bigote

Gadera

Lixwi

Chuyma/Lluqu

Janchi

Laka ch'aca

Puraka /Phatanka

Mallq 'a

K'iwcha

C'hakha

Jiphi l la

Laxra

Janchi

Maymuru

Wila

Sirka

Si l lu

Cururu

Muqu

Tiranku

I-Ihipiqa

Sunkha

K' inchu

Brain

Heart

Body

Tooth

Stomach

Throat

Liver

Bone

IntestÍne

Tongue

Skin

Kidney

Blood

Vein

Finger nai l

Navel

Eibow

Jaw

Lashes

Moustache

Hip

(brein)

Aaft)

(badi)

(tuuz)

(stornak)

(zrot)

(liver)

(bon)

(intestin)

(tang)

(skin)

(kidni)

(Btad)

(vein)

(finguer nr: lr

p,leivof

(el'nou)

(!hau)

( las! t t : ' i

(n. l t t : : r , i : I '

( t l , )

Pá9.-15

Page 16: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

EspAñoL E ouecxuA&{ AvMARA ffi lr¡cles @l pnor.¡.

Carne

Gebada

Haba

Ghoclo

Leche

Harina

Huevo

Maíz

Miel

Papa

Sal

A¡í

Gamote

Api

Pan

Gebolla

Higado

Papaya

Pez

Aycha

Siwara

Jawas

Chuqllu

tñi

Jak;u

Runtu

Sara

Misk'i

Papa

Kachi

Uchu

Apichu

Api

I dt tLd

K'iwcha

Papaya

Challwa

Aycha

Siwara

Jawasa

Chhuxllu

Miilk'i

Jak'u

K'auna

Tunku

Misk'i

Ch'uqi

Jayu

Wayk'a

Apichu

Juchha

T'ant'a

Siwulla

K'iwcha

Papaya

Challwa

Meat (mit)

Barf ey (barli)

Large bean (larsh bin)

Bigcorn

Mitk

Flour

(bigcorn)

(metk)

(ftor)

Egg (es)

Corn (corn)

Honey ((janey)

Potatoe (poteito)

Salt (salt)

Carib (kaerib)

Sweet Potato (swiit poteito)

Water pink (woter pink)

Bread (bred)

Onion (ónion)

Liver (liver)

Papaw (papou) | I

H,Pá9.-16

Page 17: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

EtmZil¡-f

Mtr

tl

Abajo

Abandonar

Abarca

Abeja

Abertura

Abierto

Abogado

Abortar

Aborto

Abrazo

Abrir

Abuelo

Acabado

Acabar

Acabarse

Acaparador,ra

Acariciar

Acercar

Acongojar

Aconsejar

Uray

Saqirpariy

Ujut'a

Wayrunqu

Jusk'u

Kichasqa

Rimaripux

Sulluy

Sullu

Uxllana

Kichana

Awichu

Tukuchasqa

Tukuy

Tukukun

Akaparax

Q'ayachay

Kayllachina

Phutichiy

K'amiña

Aynacha

Jaytxaña

Wiskhu

Wayrunqu

Jist'jata

Jist'arata

Arjatiri

Sulluña

Sullu

Khumanta

Jhist'araña

Achachila

Tukuyata

Tukuyaña

Tukusiña

Katukipa

Muñaraña

Jak'achaña

T'aqisiyaña

lxwaña

Dawn

Abandon

Sandal

Bee

Aperture

0pen

Lawyer

To abort

Abortion

To embrace

To open

Grand father

Finished

To finish

To end

Monopolize

To caress

To approach

To grieve

To advice

@rr) |

(abandom) |

(sandat) I

(bit I

(aperchur) |

(oupen) |

(toyer) |

(tu abort) |

(aborshion) |

(tu embrels) |

(tu oupen) |

(granfader) I

(fenesh) I

(tu finish) |

(tu end) I

(monopolale) I

(tu koarot) |

(tu aproch) I

(tu srttv) |

':':0"::l JPá9.- 17

Page 18: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

Acortar

Acostar

Adelante

Agachar

Agua

Apurado

Apurar

Aquel(l lo,l la)

Aquí

Araña

Arañar

Arbol

Arcilla

Arco.lris

Arder

Arena

Arenoso

Arido

Arrancar

Arrastrar

Arrear

Arreglado

Arrepentirse

Arriba

Arriero

Arrinconar

Arrodillarse

Arroyo

Arruga

Asado

Asarse

Asco

Asear

Asesino

Juch'uychana

Puñuna

ñawpaxpi

K'umuyquy

Yaku/Unu

Uskhay

Uskaychana

Jaqhay

Kaypi

Kusi-Kusi

Sillk'uy/Jasp'iy

Sach'a

Llink'i

K'uychi

Lawray

T'iyu

T'iyurara

C'haky

T'irana

Qhatatina

Qhatina

Allichasqa

Phutikuna

Wichay

Qhatix runa

K'uchunchana

Qunqurikuna

Juch'uy mayu

Sip'u

Kanka

Kankakuna

Millay

Llimphuchana

Wañuchix

Jisk'aptayaña

lkintaña

Nayrqata

Alt'aña/Liptáña

Uma

Jariyata

Jariyaña

Khaya

Akana

Kusikusi

Jat'iraña

Qhuqa

ñ¡t<'¡

Kurmi

Nakhaña/Aqaña

Ch'alla

Challarara

K'ara

T'akaña

Qatatiña

Anakiña

Askichata

Lup'isiña

Alaya

Anakiri

K'uchcataña

Killt'asiña

Jisq'a Jawira

Sip'u

Kanka

Kankasiña

Axtaña

K'umachaña

Jiwayiri

To lay

forward

Bend

To creep

drive

Regulate

To repent

Up

Muleleer

Barbecue

Roast

Nausea

Groom

Killer

(tu lei)

(foruar)

(bend)

(tu crip)

(draív)

(rreguleit)

(tu ripent)

(ap)

{miuletk)

(barbecu)

(roust)

(nausia)

(grum)

(kiter)

.To shorten (tu shurten)

Water (woter)

Be hurried (bi jarried)

To hurry up (tu jarri ap)

That (dat)

Here (j¡r)

Spider (spaider)

To scratch (tu scratch)

Tree (trt)

Clay (cley)

Arc-bow (arcbou)

Burn (bern)

Sand (san)

Sandy (sandi)

Dry @raí)

To extirpate (tu extirpeit)

Cornered (cornered)

To kneel down (tu nil daun)

Small stream {SmolsfnnJ

Wrinkle (uirinkle)

Pá9.-18

Page 19: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

AYMARAff i I L PR

Asesinar

Así

Asiento

Asno

Asomar

Aspero

Asqueroso

Asustar

Atado

Atajar

Atar

Atemorizar

Atrapar

Atrás

Atrasado

Aumentado

Aumentar

Aurora

Autor

Auxilio

Avaricia

Avergonzar

Avisar

Ayer

Ayuda

Ayudante

Ayudar

Azotar

Azucar

Azul

Azulejo

Wañuchina

Jina

Tiyana

Asnu

Chimpana

Thaku

Khuchi

Manchhachina

Watasqa

Jarq'ana

Watana

Manchhachina

Jap'ina

Khipaman

Khiparisqa

Yapasqa

Yapana

Paqarin

Ruwaj

Khuyapayana

Mich'akuna

Pinqakuna

Willana

Qayna

Yanapa

Yanapax

Yanapana

Sik'una

Misk'ichana

Anqa

Llusq'a rumi

Chinuta/Q'ipi

Jarq'aña

Chinuña

Asjarayaña

Katjaña

Khipa

Khipt'ata

lrjatata

lrjataña

Bownd

Tacklino

To tie '

To frighten

To catch

Behind

Late .

Increased

To increase

Author

Help

Greed

Shame

To inform

Yesterday

Help

Helping

To help

To whip

To Sugar

Blue

Tile

(sit)

(donki)

(pip)

(raf)

(nasti)

(tu fraiten)

(haunt)

(teiklin)

(tu tai)

(tu fraiten)

{tu cath)

(bijain)

(teit)

(incrist)

(tu incris)

(daun)

(ozor)

Uetp)

(grid)

(sheim)

(tu infonn)

(yesterdei)

Aeh)

(jetpin)

(tu jctp)

(tu uip)

(tu shr4¡,u)

(bl,l

(tait)

Jiwayaña

Ukhama

Qunuña

Asnu

Jaq'achaña

Qhanqha

Axtaña

Sustjaña/Mulljaña Tofrighten

To assassinate (tu asesirreif/

So-as (so-as)

Seat

Donkey

Peep

Rough

Nasty

Willjta / Qhantati Dawn

LuririlUñstayiri

Yanapa

Mich'a

P'inqasiña

Yatiyaña

Wasuru

Yanapa

Yanapiri

Yanapaña

Jawq'aña

Muzq'a

Larama

Llusq'a kala

Pá9.-19

Page 20: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

TETRA B

Baba

Baboso

Bachiller

Bailar

Bailarín

Bajar

Balanza

Balsa

Bañarse

Bandera

Barato

Barbudo

Barrer

Barro

Bastón

Basura

Bautizado

Beber

Beceno

Besar

Besarse

Bien

Bigote

Blanco

Blando

Boca

Bolsa

Bonito

Borracho

Borrar

Botar

Brasa

Bra¡o

BruJo

Llawsa

Llawsa suru

Llawsa

Llawsa c'haqa

(spetl)

(slin)

Spittle

Slimy

Yachaqaytatukuchix Yateqañtukuyiri

Tusuna Thukhuña

Bachelor

To dance

Dancer

To descend

Balance

Pool pond

To bathe

Flag

Cheaper

bearded

To sweep

Clay

Cane

Sweepings

Baptized

To drink

Young bull

To kiss

(bachelof

(tu dans)

{danser)(tu desen)

(balans)

(pul pon)

{tu baz)

(ftac)

(chiper)

(biirded)

(ta suip)

(ctey)

{kein)

{suiprngsJ(baptizaid)

(tu drenk)

(yan baat)

(tu kis)

Good well

Moustache

White

oft

mouth

Bag

Pretty

Drunk

To cross out (fit crosaut)

Tusux

Uraqana

Aysana

Wampu

Wayllakuna

Wiphala

Pisilla

Sunkasapa

Pichana

T'uru

Thuxnu

K'upa

Sutiyasqa

Uxyana

Waca-uña

Much'ana

Much'akuna

Allin

Sunkha

Yuraj

Kuña

Simi

Marif iku

K'achitu

Machasqa

Phiskuna

Wixch'una

K'aja

Maki/Lijra

Layqa

Thukhuri

Apaqaña

Chikjiri

Khutaña

Jarisiña

Wiphala

lraqata

Sunkharara

Pichaña

ñ¡r'i rThujru

T'una

Sutiyata

Umaña

Waqa-kallu

Jamp'atiña

Jamp'atisiña

WaliqilKusa

Sunkha

Jank'u

Llamp'us

{gud-uel)

{nustach)

(tu zro)

$ev coul)

(arm)

(sorcerer)

Kiss each other (tu kisich ader)

Laka

Wayaqa

Jiwaki

Umata

Phiskuña

Jaxtaña

(uait)

(satt)

(mauz)

{bag) .{prttü(dnnklt

TankalK'aia

Ampara

To throw

Live coal

Arm

C'hamacani/Layqa Sorcerer

Pá9.-2O

Page 21: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

Bueno

Bondadogo

Br¡ho

Bulla

Burla,Buro

Buscado

Buscar

Cabalgar

Cab¿ña

Cabellq

e¡beza

0aor

Caerse

Caído

Calavera

Calentar

Oalentura

Callar

Calor

Calumnia

Calumniado

Calvo

Cama

Caminar

Gamino

Gamisa

Camote

Campana

Campo

Gansado

Cansarse

Allin/Kacha

Sumax

Juku

Ch'axwa

C'hawqa

Asnu

Mask'asqa

Mask'ana

Aski

Suma

.luku

C'haxwa

Sanka

Asnu

Thakhata

Thakhaña

Slander

Slandered

Balt

Bed

To walk

Road

Shirt

Bell

Field

Tired

Get tired

(sud)

(kaind)

(out)

(noisn)

(scaf)

(donkí)

(sirched)

(tu sirch)

(tu radi)

{cabin)

$eai

Aed)

(tu fol)

(fol daun)

(slander)

(slanderet)

(batt)

(bed)

(tu uok)

(roud)

(shert)

(bet)

(fild)

(tahed)

lg€f fá,red,

(folen)

(scuil)

(jít)

(fever)

Sweet potato (sult potctto)

TETRA C

Lluq?na

Ch'ujlla

Chhujcha

Uma

Urmana

Urmakuna

Urmasqa

Aya uma

K'unichina

K'uni unkuy

Ch'inyana

Kuñi

Tumpay

Tumpasqa

K'ara uma

Phuñuna

Purina

ñan

Khawa

Apichu

Kalanka

Waylla

Saykhusqa

Saykhuna

Latxataña

C'hujlla

ñit'uta

P'iqi

Tinkuña/Jalaktaña

Tinkusiña/Jakusiña

Tinkuta

Amay p'iqi

Junt'uchaña

Junt'u usu

Amukiña

Junt'u

K'ari tumpa

Tumpata/K'arintata

P'iqi k'aralPaxla

lkiña

Sarnaqaña

Thaki

Allmilla

Apichu

Kalanka

Pampa

Qarita

Qarjasiña

Good

Kind

0wl

Noise

Scoff

Donkey

Searched

To search

To ride

Cabin

Hair

Head

To fall

Fall down

Fallen

Skuil

Heat

Fever

To be sifent (tu bi sailen)

Heat (jit)

Pág.-21

Page 22: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

Cantar

Carbón

Garga

Gargar

Caridad

Cariñoso

Caritativo

Carnaval

Carpintero

Casa

Casarse

Cáscara

Castaño

Castigar

Castillo

Castrado

Cebo

Ceja

Ceniza

Centro

Cerca

Cerdo

Cerebro

Cerrado

Cerrar

Cerro

Chico

Chismoso

Chocado

Chocar

Choclo

Cholo

Chosa

Chupar

Clcatriz

Clogo

Takina

K'i l l ima

Chhajna

Chajnana

Thuya

Munakux

Khuyapayax

Phujllay

Llajllaj

Wasi

Kasarakuna

sifici

Ch'umppi

Muchuchina

Pukara

Kapasqa

Wira

Phichu

Uspha

Chawpi

Qaylla

Khuchi

Ñuxtu

Wisq'asqa

Wisqana

Urqu

Jhuch'uy

Rimakux

Tupasqa

Tupana

Chuxllu

Misti

Chuxlla

Ch'unqana

T'iri

ñawsa

Jaylliña

Killima

Q ipi/Khumu

Khumuña

Khuyapayaña

Munasiri

Khuyapayiri

Anata

Llajlliri

Uta

Panichasiña,

Sillp'i

Ch'umppi

Pukara

C'hilsuta

Liq'i

Chhipiqa

Khilla

Taypi

Jaq'a

Khuchi

Lixwi

Jist'ata

Jist'ña

Qullu

Jisk'a

To sing

Cool

Load

Loading

Charity

Afectionate

Charitable

Camival

Carpenter

House

Get married

Shell

Chestnut

(tu seng)

(cut)

(toud)

(loudin)

(shariti)

(afshionei$

(sharitabot)

(kernibol)

{carpentef

$aus)

(getmarriec)

fsher]

fcfiesnaf/

(tu panish)

{kasol)

(kastreited)

(beit)

{aibrau)

(ash)

{senfer)

(mar)o!o

(pes)

(brein)

(cloused)

(tu clous)

$ett)(smot)

(gusiping)

(bumpet)

(tu banp)

(tendercorn)

(jat brid)

$at keibin)

(tusep)

{scaar)(blaind)

Mutuyañalasut'iña To punish

Castle

Castrated

Bait

Eyebrow

Ash

Center

Near

Pig

Brain

Glosed

To close

H¡II

Small

AruapalAwiskhuchi Goosiping

Tupata

Tupaña

Ghuxllu

Misti

Chuxlla

Ch'amuña

T'iri

Juykhu

Bumpped

To bump

Tender corn

Half breed

Hut-cabin

To sip

Scar

Blind

Pá9.-22

Page 23: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

Cielo

Cien

Ciudad

Claro

Clavar

Cobarde

Cocer

Cochino

Cocido

Cocinar

Cocinero

0ola

Colar

Colgado

Colgar

0olocar

Comentar

Comenzar

Comer

Gomerciante

Comida

Completar

Completo

Coryprar

Comprate

Comprender

Gomunicar

Comunidad

Concluir

Coneio

Congelado

Conocerse

Conservar

Contado

Contar

Gontarse

Janaxpacha

Pachax

Llaxta

Sut'i

Takana

K'iwa

Chhayachina

Khuchi

Chayasqa

Wayk'una

Waykux

Chupa

Lip'ichina

Warkusga

Warkuna

Churana

Parlakuna

Qallarina

Mikhuna

Ranqhax

Mikhuy

Junt'ay

Junt'asqa

Rantina

Rantikuy

lniniy

Willana

Ay!lu

Tukuchana

Kuwi

Chhullunkasqa

Rexsikuna

Wakaychana

Yupasqa

Yupana

Yupakuna

Alaxpacha

Pataka

Marka

Khana

Liq'iña

Kiwsa

Khatiyaña

Khuchi

Khatita

Phayaña

Phayiri

Wich'inka

Liptapiña

Warkuta

Warkuña

Uchaña

Aruskipaña

Qalltaña

Mank'aña

AlakipalKatukipa

Mank'a

Phuqaa

Phukata

Alaña

Alasim

Amuyaña

Awisaña

Ayllu

Tukuyaña

Wank'u

Chhullunkata

Uñt'asiña

lmaña

Jakhuta

Jakhuña

Jakhusiña

skvHundred

City

Clear

Nail

Coward

To sew

Pig

Sewn

To cook

Cooker

Tail

To straín

Hung

To Hang

Place

To start

To eat

Merchant

Food

complete

To buy

Buy it

Comunity

To finish

Rabbit

Freezed

To know

Calculated

To count

Counting

(skai)

(jandrcd)

(síti)

(tu su)

(pes)

(sewin)

(tu cuk)

(cuker)

(teit)

(tu strein)

üang)(tu jang)

{pleis)

(tu start)

(tu iít)

(mershant)

(fuud)

{complit)

(tu bai)

(baiit)

(camiuniti)

(tu fenosh)

(ruabet)

(frized)

(tu now)

(calqululait)

(tu cant)

(eantlrtg)

(cliar)

(neil)

(cawar)

To comment (tu cament)

To compfele (tu comPlit)

To understand (tu anderstan)

To communicale (tu camiunikeit)

To conserve (frr cottrorv)

Pá9.-23

Page 24: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

Iros ArrrMArEs I

GATOMisiPhisiGat(kat)--;;i.'1T{ltr-lryffi

I /üM\l | |

lroWll',[*;ru| ig*', '' IiWll[;FI nonuuca | | Lorilenrz | | .o*o ll *o*o I I *o""o I

I i1i;iilli: I | 5iul" ll [:;''':'"n' li [,x]¡1" rrch'uspi I

[fii;''" ltil*¡ 'Iefu.

][ It:{h,' l[F,,!i;""'".'lLOROK'ichichiK'allaParrot(parot)

MWI eenno I I pEz I

| ilr ll 3ffitff |la:a l[ i;y I

PULGAPikiK'ut iFLEA(fti0

GALLINAWallpav vdi lPd

Hen(ien)

MU

Pá9.-24

Page 25: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

@{ff

BURROWuruAsnuDonkey(dónki)

tY6 ],'t.i'S,', ,,

h*¿. ., ú

i,

l ¡ / óy

OVEJAUwijaUwiiaStréep(ship)

AVEJAWayrunquWayrunquBee(bi0

l@'| 'qrfli

| ' ' ,

I aeurlaI Anka

I Paka

I Eagle

l |sot) _

CONDORKuntur iKuntur i-Mal lkuGondor(kándor)

qft\\ zoRRoq,F*4{ Rtuq

,{*_}'! Qamaqi

@*['3],r

. {ri}.., PAJAn{t

{ d._f | [ . ) ' , . ,kr¡ .

--- ,*k . l . t i l t . t , l t l

\ i ¡ t 11 B¡r¡ l. l f5:1. . ( t t t ' r t t )

l;i(.:.- "rr--""'--J

VIBORAKatariAsiruSnake(sneik)

RATONJuk'uchaAchakuMouse(máus)

+l

1i

GALLOK'ank'aLlal luRooster(ruster)

MARIPOSAPilpintuPi lointuButterfly

@adeflay)

\..- - , . rú i \J: i : ¡

/ (NE,li.'l X-;

h' d,

\i\ñ"

VACAWakaWakaCow(cow)

g,Hi[,Tg q]

i#iffi,'hPá9.-25

Page 26: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

Conversar

Corazón

Cordero

Cornear

Cornudo

Correo

Correr

Cortado

Cortar

Goser

Cosquil las

Costilla

Crecer

Crecido

Criar

Criatura

0rudo

Cruel

Cuando

Guanto

Cuchara

Cuello

Cuerno

Cuero

Cuerpo

Culebra

Culo

Culpa

Culpable

Gumbre

Gurandero

Curar

Parlana

Sunkku

Uwija

Waxrana

Waxrayux

Chasqui

Phawana

Khuchusqa

Khuchuna

$irana

Qhullachikuna

Waxta

Wiñana

Wiñasqa

Uywana

Wawa

Chawa

Rumi sunqu

Jhayk'ax

Maskata

Wislla

Kunka

Waxra

Q'ara

Ukhu

Asiru

sik i

Jucha

Juchayux

Apachita

Jampikuj

Jampina

Aruskipaña

Chuyma/Lluqu

Uwija

Waxraña

Waxrani

Khita

Jalaña

Kharjata

Kharjaña

Gh'ukuña

Khachil laya

Jaraphi

J i laña

Jilsuta

Uywaña

Wawa

Khallu

Jan chuymani

Kunapacha

Khawkha

Wislla

Kunka

Waxra

Lip'ichi

Janchi

Asiru

Ch'ina

Jucha

Juchani

Apachita

Kull ir i

Kullaña

To talk

Heart

Sheep

Corner

Cuckold

Airmait

To run

Cut

To cut

To sew

Tickling

Back

To grow

Grown

To raise

Creature

Raw-crude

Crul

When

Howmuch

Spoon

Neck

Horn

leather

Body

Snake

Seat-anus

Blame-guilt

Guilty

Summit /top

Quack

To treat

(tu tolk)

$art)

(shiip)

(corner)

(cakold)

(larmeil)

(tu ran)

(cat)

(tu cat)

(tu sieu)

(tekeng)

(baek)

(tu gro)

(groun)

(tu reis)

(criachof

{rou crud)

(crul)

$uen)

$awmach)

(spoon)

(nek)

$orn)

(leder)

(badi)

(sneik)

(sef anusJ

(bieim guilt)

ku¡W(samit ltap)

(kuak)

(tutü

Pá9.-26

Page 27: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

Dama

Dame

Dar

Debajo

DébiI

Decir

Declarar

Dedo

Defender

Dejado

Dejar

Delgado

Delicioso

Delirar

Demente

Demonio

Dentro

Derecha

Derramar

Derrotado

Derrotar

Derrumbado

Desaparecer

Desarrollar

Desatar

Descansar

Descargar

Descoser

Desear

Desgranar

Desierto

Mama t'alla

Quway

Quy

Llawchu

Niriy

Rimarina

Ruk'ana

Jark'ana

Saqisqa

Saqina

Nañu

Misk'i

Muspachi

Lukhi

Supay

Ukhu

Paña

Jich'ana

Atipasqa

Atipana

Thuñisqa

Chinkana

Wiñana

Paskarana'

Samarina

K'ipiqana

Pasqarana

Munana

Muchhana

T'iwt' iw

Lady

Give me

Togive

Under

Weak

To say

Declare

Finger

To defend

Indolent

To leave

Thin

Delicious

(eidi)

(givmi)

(tu giv)

(ander)

(uik)

(tu sei)

(dicler)

(fenguer)

(tu defen)

(indolent)

(tu liiv)

(zin)

(delicious)

TETRA D

Mama

0hurita

Churaña

Mankha

Llaytha

Saña

Khanachaña

Luk'ana

Arjataña

Jaytata

Jaytaña

Juch'usa

Musq'a

Paqaqina

Lukhi

Supaya

Manqha

Kupi

Will iña

Atipata

Atipaña

Llujita

Chhaqtaña

Jilaña

Chinuraña

Samaraña

To be delirious (tu bi delirius)

Mad (maed)

Q'ipikaña/Khumuqaña Download

Jararaña

Munaña

Muchhaña

Wasara

(demon)

(en)

(ruait)

(tu spel)

(difited)

(tu difit)

(kolapast)

(disapiar)

(tu divelop)

(anlish)

(tu rest)

(doun loutl)

To rip-unsew (tu rip ansiw)

Demon

In

Right

To spill

Defeated

To defeat

Collapsed

Disappear

To develop

Unleash

To rest

To wish

Thresher

Deserted

(tu wnsl)

(zroslru)

(dosor lod)

Pá9.-27

Page 28: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

i

I Diluidoi

I Dinero

Oirt¡nto

Desmayarse

Desnudo

Despacio

Despedida

Despedir

Despertar

Oespierto

0esportillado

0espreciar

Despuás

Destetar

Desyerbar

Deuda

Día

Diablo

Dichs

Diente

Diez ,

Difunto

T'ukuy

Q'aldnchur. .

Allinmanta

Kacharpaya

Kacharpayana

Rixcharina',

Rixchasga ,

G'hijusoá

Pisirpayana

Chanta, ,

T'ipina , .

Kufarana

Manu' ,

P'unchay

saxra,, i

Nhqa

Kiru . .Chunka

Aya

Chulluch¿sqa

Qullqi

Wax

$uyu

Nana¡t

Maypl.

Phuñuy

lskay

Anchanchu

Thuru

T'ukuraña

Q'alala

K'achala

Kacharaya

Kacharpayaña

$aÉaña

Sartata

C'hixtarata

. lsq'achaña

Uqata.

T'akaña

Kuraraña

Manu

Uru

Supaya

Sata

Laka ch'aca

Tunka

JiwatalAmaya

Ghulluchata

Qullqi

Yaqha

Ayllu

Usu

Oawkina

lqiña

Paya

Anchanchu

Qhulu

T¿faint

'Náked$lowly ,

Farewell

to dismiss

To wake up

Wake up

Chipped

Despise

After-then

Weaning '

Weed

Doubt

Day :

Said

Tooth

ten

Deceased

Diluted

Money

Disünct

District

$orrowful

Whsre ,

To sleep

Two

Goblin

Hard

(u feint)

(neiket)

(stouli)

(foreuel)

(tu dismis)

(tu ueik ap)

(ueik ap)

(chipet)

ldespatsi

(after den)

(winin)

(wiid)

(dabt)

{deü

Devil-demon (divol demon)

lsedJ(tuu4

(ten)

fdisiéed)

(diuliuted)

(mane$

ld¡sf¡nf,l

(distruit)

(sorowful)

{uerJ

(tu sliip)

(Thu)

(gablin)

(jardl

Pá9.-28

Page 29: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

TETRA E

Ebrio

Echado

Echar

Eclipse

Edad

Edificar

Educar

Él

Elegido

Etegir

Ellos

Embarazada

Embarrar

Embrujar

Empalagar

Emparejar

Empedrar

Empezar

Empujar

Enamorar

Enano

Encender

Encendido

Encerrado

Encima

Encojer

Encojido

Encontrar

Encontrarse

Encorvado

Encorvarse

Encubrir

Endsudarse

Machasqa

Jich'asqa

Jich'ana

Inti chinqay

MifaMatanchix

Pirka

Yachachina

Pay

Axllasqa

Axllana

Paykuna

Unqux

T'uruchana

Laykana

Amina

Khuskachana

Rumichasqa

Qallana

Tanqay

Munapayana

Mut'ulC'hilu

Jap'ichina

Jhap'ichisqa

Wisq'asqa

Patanpi

Q'intiy

Q'intiska

Tarina

Tinkukuna

K'umuntasqa

,K'umpukuna

Pakaykuna

Manukuna

(duarf)

(tu laít)

(igueshon)

(clouset)

(on)

(shernk)

(shairenkol)

(tu faind)

(tu nútt)

(kervod)

(stuup)

(tu eavor)

Yatichana To educate

Jupa He

Chhijllata/Ajllita Elected

Chhijllaña/Ajlliña To elect

Jupanaka They

Wallq'i Pregnant

Ñik'ictraRa Smear

Layqdña To bewitch

Amjaña Pall

Payanchaña Emdrejar

Kalachaña Stoning

Qalltaña To start

Nukhuña/Nuktaña Topush

Munapayaña

Muk'u

Naktayaña

Naktayata

Jist'antata

Machata/Umata Drunk

Warata Deed

Waraña To throw

IntiJiwa Eclipse

Mita Age

Pirkaña

Jiqxataña

Jiqisiña

K'umuntata Curved

K'umuntasiña Stoop

lmantaña To cover

Manjasiña

(drank)

(diid)

(tu zro)

(eclaips)

(eigh)

To construct (tu constract)

(tu edukeit)

(ii)

(electet)

(tu elect)

(dev)

(pregnant)

(smiir)

(tu biuich)

(pot)

(endrejar)

(stoning)

(tu start)

(tu push)

To make love (tu meck lav)

Dwarf

To light

lgnition

Closed

To find

To meet

Patxa On

Thisthapiña Shrink

Thisthapila Shirinked

To get into debt lfu f,of,nfr, {,ebf,

Pág,-29

Page 30: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

Endulzar

Enfermedad

Enfermo

Enflaquecido

Enflaquecer

Enfriar

Engañar

Engordar

Engrandecer

Enmudecer

Enojarse

Enrriquecer

Eneeñar

Ensuciar

Enterrador

Enterrar '---,

Entierro

Entonces

Entrada

Entrar

Entregar

Entremezclar

Envano

Envejecer

Envejecido

Enviado

Enviar

Envolver

Envuelto

Equivocarse

Escarbar

Escarcha

Escaso

Erclarecer

E¡coba

Elcocer

Misk'ichana

Unquy

Unqusqa

Tulluyasqa

Tullux

Chiriyana

Llullapayana

Wirayana

Jatqnyachina

Ctiinyana

Phiñkuna'

Khapaxyana

Yachachina

Ch'ixllichana

P'ampax

P'amp'aykuna

P'ampana

Chaypacha

Yaykuna

Yaykuy

Jap'ichina

Chaxruna

Yanqha

Machuyana

Thanthasqa

Kachasqa

Kachana

K'iruvkuna

Kiruykusqa

Pantana ,-

Allana :

Ghhulla

Pisi

Sut'ichana

Pichana

Sixsi

Muxsaptayaña Sweeten

Usu

Usuri/Usuta

T'ukhantata

T'ukhantaña

Thayaraña

Karintaña

Lik'intaña

Jach'aptaña

Amutt'aña

Thanthata

Khitata

Khitaña

K'iruntaña

Kiruntata

Pantjasiña

Llamayuña

Sulla

Juka

Khananchaña

Pichaña

Jasi

Siekness

sict l

Getold

Envoy

Scracht

Frost

Scarce

Lighten

Broom ' ''

Smart

(suífenJ

(siknessJ'

(stCI

(tu meikold)

(getol)

(envoi)

(scracht)

(frost)

(scarsl

(aiten)

(bruun)

(smart)

To become thin (tu bicamzin)

To make thin (tu meik zin)

To coof (tu cuul)

To deceive (tu disiv)

Fatten (fatn)

Enlarge (enlaryh)

Mute (miut)

Kufirasiña Anger (angher)

Kkamirt'aña Enrich (enrech)

lmiri Grovedigger (gnv diguer)

lmaña Bury

lmaña Buryal

Ukapacha Then

Manta Entrance

Mantaña In

Katuyaña/Churaña Deliver

To teach (tutiich)

Stain (stein)

(baril '

(baria|'

(den) '

(entrans]

( in) ' ' : ' : : :

(deliver)

Chaxruña lntermingle .-...-

(intermingol)

f namaya tnvain (invein)

Yatichaña

K'añuchaña

Achachmuxtaña To makeold

Bend (bend)

Wrap : (ruap)

Wraped (ruapet)

Mistake (mis:iéig

Pá9.-30

Page 31: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

Escoger

Escogido

Esconder

Escondido

Escondite

EscnDrr

Escrito

Escuchar

Escupir

ESé

Espalda

Esperar

Espesar

Espeso

Espina

Esposa

Esposo

Espuma

Estaca

Estanque

Este

Estiercol

Estirar

Estómago

Estornudar

Estos

Estrangular

Estrecho

Estrella

Existir

Experimentar

Exprimir

Exterminar

Extraño

Extremo

Ajllana

Ajllasga

Pakaykuna

Pakaska

Pakakuna

Qillqana

Qillqasqa

Uyarina

Thugana

Chay

Wasa

$uyana

$ankhuchana

Sankhu

Kisqa

Warmi

Kusa

Phusuqu

Ch'akuru

Thuyu

Kay

Aka

Aysana

Wisa

Jach'ina

Kaykuna

Sipina

K'ullk'u

Quyllur

Kawsana

Yant'ariy

Ch'irwana

Wañurachina

Wax

Qantu

Ajll iña

Ajllita

lmantaña

lmantata

lmantasiña

Qillqaña

Qillqata

lst'aña

Thusaña

Uka

Atv/Jikhani

Suyaña

Khusuchaña

Khusu

Ch'api

Warmi

Chacha

Phusuqu

Ch'akhuru

Phuju

Aka

Wanuffhaja

Jiyaña

Puraka/Phatanka

Jach'iña/Jac'huña

Akanaka

Jaychjaña

K'ullk'u

Wara wara

Utiaña

Yant'añaffanaña

Ch'irwana

To choose

Choosen

To hide

Hiden

Hiding place

To vr¡rite

Written

To listen

To spit

That

Back

To wait

Thicken

Thick

Thorn

Wife

Husband

Foam

Estake

Pond

This

Fertiliser

tretch

Stomach

uneeze

These

Strangle

Narrow

Star ,

Exist

To experiment

Squeeze

(tu chus)

(chusen)

(tu jaid)

(jaiden)

(jaidin pleis)

(tu wrait)

(wreten)

(fu lesen/

(tu spe{

(dat)

{baek)

(tu ueit)

(ziken)

(zek)

(zorn)

(waif)

(jasban)

(foum)

(esteik)

(pond)

(des)

(fertíliser)

(strech)

(stomak)

(suiirr)

(diirs)

(strangol)

(narou)

(staar)

lexisf)

(tu ox¡tcrhnw)

(squtz)

(extannnrcn)

(stren¡¡lt)

(txtttut)

Tukiaña/Jiwaravaña Exterminate

Mayja Strange

Thia Extreme

Pá9.-31

Page 32: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

I.ETRA F

Fácil

Fala

Fajar

Fallecer

Fe

Feo

Fiarse

Filo

Flaco

Flauta

Flema

Flojo

Flor

Flotar

Fogón

Forzudo

Frío

Fuego

Fue¡'a

Fumar

Jasa

Chumpi

Ghumpina

Wañuna

Atinikuy

Millay

Manukuna

Ari

Tullu

Pinkil lu

Llawsa

Khilla

T'ika

Tuytuy

Q'uncha

Kallpayux

Chiri

Nina

Jawa

Pitay

Jasa

Wak'a

Wak'aña

Jiwaña

yawsaña

Axtaña

Mant'asina

Ari

T'ukha

Pinkil lu

Llawsa

Jayra

Panqara

Tuyuña

Khiri

Ch'amani

Thaya

Nina

Anqa

Pitaña

Easy

Swathing

To swath

Die

Faith

uglv

To trust

Edge

Thin

Flote

Flegm

Lazy

Flower

Float

Fireplace

Strong

Cold

Fire

0ut

To smoke

(tzzt)

(sweitzing)

(tu suaz)

(dat)

(feiz)

(agti)

(tu trast)

(esh)

(zin)

(ftiut)

(fles)

(leisni)

(flawer)

(ftout)

(fair pleis)

(stron)

(could)

(fair)

(aut)

(tu smouk)

TETRA G

Gallina

Gallo

Ganado

Ganar

Garganta

Garra

Gastar

Gatear

Gato

Gemir

Wallpa

K'anka

Uywa

Atipay

Tunkuru

Uñayux

Tukuyma

Kumpuna

Misi

Ayquy

Wallpa

K'ank'a

Uywa

Atipaña

Mallq'a

Sil lu

Tukjaña

Kumpuña

Phisi

Ayquña

Hen (jen)

Cock (cok)

Gattle (katol)

To win (tu uin)

Throat (zrot)

Claw (cto)

To spend (tu spen)

Greep (griip)

Cat (caet)

Groan (groun)

Pá9.-32

Page 33: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles
Page 34: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

Hierba

Hierro

Hígado

Hio

Hilar

Hilarse

Hilo

Hombre

Honda

-Hondear

Florca

Hormiga

Hospedar

Hoy

Hoyo

Huérfano

Hueso

Huevo

Humedad

Humilde

Qhura

Qhillaya

K'iwcha

Churi

Puskana

Phuxakuna

Q'a¡hu

Qhari

Warak'a

Warak'ana

Sipina

Sik'imira

Qurpachana

Kunan phunchay

P'uxru

Waxcha

T'ullu

Runtu

Muk'isqa

Llamp'u kay

Qhura

Jirru

K'iwcha

Yuqa

Kapuña

Kapusiña

Ch'anqha

Chacha

K'urawa

K'urawaña

Jaichawi

K'isimiri

Qurpachaña

Jichhuru

P'iya

Wajcha

G'hakha

Kauna

Juri

Herb

lron

Liver

Son

To spin

Spinning

Thread

Man

Sling

Slingger

Gallows

Ant

Lodge

Today

Hole

(jerh)

(airon)

(liver)

(san)

(tu spen)

(spining)

(zritd)

(maen)

(stin)

(slinguer)

(galous)

(ant)

(todgh)

{tudel)

{jout)

{orfan)

(bon)

lesgJ(dampnes)

{junhot}

Orphan

Bone

Egg

dampness

Llamp'u chuyma Humble

TETRA I

ldea

ldioma

ldiota

lmpar

Inmortal

Inocente

Intacto

Intestino

Invierno

lr

lremos

lzquerda

Yuyana

Ruma simi

Wanpu

Ch'ulla

Mana wañuj

Mana-wachayux

Jinapacha

Ch'unchuli

Chirimit'a

Rina

Risunchix

Lluq'i

Amuyt'a

ArulParla

Pisi chuyma

Ch'ulla

Janjiwiri

Jan Juchani

Ukhampacha

Jiphilla

Saraña

Sarañani

Ch'iqa

ldea

Languaje

ldiote

0dd

Inmortal

Inocennt

Intact

Intestíne

To go

Wil lgo

Left

(aidia)

(languch)

(aidiot)

(od)

(inmgrtal)

(inocent)

(intact)

(intestin)

(uinter)

(tu gou)

(uil gou)

(teft)

Autipachaffhayapacha Winter

Pá9. -34

Page 35: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

Jabalí

Jabón

Jamás

JardÍn

Jarra

Jarro

Jaula

Jefe

Jilguero

Jirafa

Joven

Jovencita

Jovencito

Juego

Jugador

Jugar

Julio

Juntos

Junio

Munti khuchi

Pacha t'axsa

Nijayk'ax

T'ika kancha

Yuru

Qiru

C'hiwa

Mallku/Kuraka

Ch'ayña

Jatun kunkayux

Wayna

Sipasita

Waynucho

Pujllay

Pujllax

Phujl lana

Chawawarki

Kuskalla

Aymuray killa

Munti khuchi

lsi t'axsuña

Ni kunapacha

Pankar uyu

Jisk'a p'uñu

Qiru

Jamac'hi putu

P'iqinchiri/Jiliri

Ch'ayña

Jacha kunkani

Wayna

Tawaqitu

Waynucho

Anata

Anatiri

Anataña

Willkakuti

Chikaki

Mara t'aka

Wild bear (waild biar)

Soap (sup)

Never (never)

Garden (garden)

Jar Ahal

Pitcher (petcher)

Cage (keish)

Boss (bos/

Linnet (lainet)

Giraffe (ghiraf)

Young (yang)

Young woman (yan wuman)

Young man (yan maen)

Play game (plei-gueim)

Player

To play

July

To gether

June

(pleyer)

(tu plei)

(jhutai)

(tu geder)

(jhun)

TETRA t

LETRA J

Lactar

Ladera

Ladrón

Lagartija

Lágrima

Lrguna

Lemor

Lrna

Llrgar

Lrrgo

Lutlmar

Lavado

ñuñuy

Qhata

Suwa

Jararankhu

Waqay

Juch'uy qucha

Llaxway

Millma

Kacharina

Jathun

Nanachina

Thaxsasqa

Ñuñuña

lrama

Lunthata

Sutuwalla

Jacha

lsk'a quta

Jallpaña

T'arwa

Antutaña

Sayt'u

Usuchaña

Thaxsuta

To nurse/suckfe (tu nerse/sakol)

Sfope (sloup)

Thief (zief)

Smafl fizard (smol lizar)

Tear (tiar)

Pond- lagoon (pont-lagun)

To fick (tu leck)

Wool (wul)

To loosen (tu luson)

Long (lon)

To hurt (tu jort)

Washed (wosltr.tf)

Pá9.-35

Page 36: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

Lavar

Lechuza

Lejos

Leña

Lengua

Lenguaje

Levantarse

Ley

Limar

Limpiar

Limpio

Liviano

Llamar

Llano

Llanto

Llegar

Llono

Llevar

Llevarse

Llorar

Llover

Lloviendo

Lombriz

Luna

Luz

Thaxsana

Ch'usiqa

Karu

Llant'a

Qallu

Parlay

Jatarikuna

Kamachina

Kakur,a

Phiskuy

Llimphu

Chhalla

Waxyana

Pampa

Waqana

Ghayana

Junt'a

Apana

Apakuna

Waqana

Parana

Paraskan

Sillwi

Khil la

K'anchax

Thaxsuña

Ch'usiqa

Jaya

Lawa

Laxra

Aru

Sartasiña

Kamachi

Kakuña

K'umachaña

K'uma

Phisna

Jawsaña

Pampa

Jacha

Puriña

Phukha

Apaña

Apasiña

Jachaña

Jalluña

Jalluski

Sillq'u

Phaxsi

Khana

To wash

0wl

Far

Firewood

Tongue

Language

(tu wosh)

(oul)

(faar)

(fairwud)

(tang)

(langush)

To raise/getup (tu reis/guerap)

Rule

To file

To clean

Glean

Light

To call

Plain

Crying

To arrive

Full

To take

Take

To cry

To raín

Raining

Earthworm

Moon

Light

(ru0

{tu fail)

(tu clin)

(clin)

(tait)

(to col)

(plein)

(craing)

{tu anraiv)

(ruü

{tu teik)

{F,ik)(tu crai)

(tu rein)

(eining)

(enworm)

{mun)(aight)

ttTRA ]UI

Macho

Madre

Madrina

Maduro

Maestro

Maíz

Mañana

Mano

Urqu

Mama

Sutiyaqi

Puqusqa

Yachachix

Sara

Q'aya

Maki

Urqu

Tayka

lchumama

Pukuta

Yatichiri

Tunqu

Kharuru

Ampara

Male

Mother

Godmother

Ripe

Teacher

Corn

Tomorrow

Hand

Qen¡(madei

(gadmader)

(raip)

(ticher)

{eorn)(tumoro)

{jand)

Pá9.-36

Page 37: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

a- i",; . , { ESPANOLidGl[rECHt A t"4 AYMARA kd INGLESe' l PRON- I ,

.r-f f i - f f i ! lk :G!!Ñ!Ñ-! t#- f f i *

i Mar K'uchamama Mamaquta Sea (s¡t)

i Maravilla Muspha Musphaña Wonder (uonder)

i Maricón Q'iwa Q'iwsa Marilyn (marilin)

I Marido Qusan Chacha Husband (jasban)

i Mariposa Pilpintu Pilpintu Butterfly (batertlai)

Qawchina Q'awchiña Chewing (chewing)

Wañuchina Jiwayaña

Kurax Jiliry

to kil l (tu kel)

i lilasticar1

i Matar

i Nuyot

i Mear

I u¿o¡.o, Medida

, UeOio

Greater (greter)

To urinate (tu urineit)Jispana

Jampix

Tupu

Chuxuña

Qulliri Doctor (dactor)

Tupu Measure (meshur)

Tupuña To measure (tu meshurQ

Ispa Twin (tuin)

Amta Memory @emori)

Sulfka Smaller (smoler)

Pisi Less (lesj

Sapa phaxsi Monthly (manzli)

K'arisiña To lie (tu lai)

T'una Minute (minit)

Market

Month

Insert

Deep

Mix

Poor-petty

Fear

Miner

To see

Half

MucusiSnot (nntrt t" l" t t , t t l

Chawpi Taypi Half Aal|

Medir Tupuna

Mellizo Chullayux

Memoria Yuyay

Menor Sullka

Menos Pisi

Mensual Sapa kil la

Mentir Llullakuna

Menuds T'una

Merqado

Mes

Meier

Meti¿:lo

Me¿ciar

Mezquino

Miedo

Miei

Mierda

llllina

Minero

Mir;,¡rt

Mil¡r l

Moc(i

IVLrj i ' r io

Mr¡ lc l

Mol i i l ¡ r

Khatu

Kil la

Apaykuna

Apaykusqa

Chaxruna

Mich'a

Manchana

Misk'i

Aka

Khuya

Khuyaruna

Kawana

Khuska

Qhuña

Juqhu

Kutana

Kutasqa

Khatu

Phaxsi

Apantaña

Apantata

Chaxruña

Mich'a

Axsara

Misk'i

Jama

Khuya

Khuyiri

Uñtaña

Chikata

Jurma

Juri

Piqaña

Piqata

(market)

@anz)

lenserf/

(diip)

wex)

(puarpiti)

(f¡a4

(jont:i)

(uest)

(maitt)

(nairu:r)

(tu sii)

( jatt)

Honey

Waste

Mine

Wet

Grind

Grinded

(ut:l)

( t rcr t i )

(qr r : rnkt l )

Pá9.-37

Page 38: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

Mono

Morder

Morir

Morirse

Mosca

Mover

Muchacha

Mucho

Muela

Mujer

Muy

Nacer

Nada ,l

Nariz

Negro

Nervio

Nevar

Nido

Niebla

Nieto

Nieve

Niña

No

Noche

Nombre

Nosotros

Nube

Nublarse

Nudo

Nuestro

Nuevo

Numerar

K'usillu

Achjaska

Wañuna

Wañupuna

Ch'uspi

Kuyuchina

lmilla

Askha

Kiru

Warmi

Askha

K'usillu

Achjaña

Jiwaña

Jiwjaña

Chichil lanka

Unxtayaña

lmilla

Ancha

Aqu

Warmi

Ancha

Monkey

bite

To die

Die

Flv

To move

Girl

Many-much

Tooth

Woman

very

(monki)

(bait)

(tu daí)

(da0

(fta0

(tu muv)

(guerl)

(menimach)

(tuuth)

(wuman)

(verí)

(bern)

(nazing)

(nous)

(blaek)

(nerv)

(snov)

(nest)

(rag)

(gran san)

(snou)

(guerl)

(nou-nat)

(naight)

(neim)

(ui0

(claud)

(claudi)

(nat)

(auer)

(niw)

(tu namber)

Yuriy

Mana-imapis

Sinqa

Yana

Anqu

Rit'ina

Thapa

Phuya

Alchhi

Rit'i

lmil la

Mana

Tuta

Suti

Nuqanchis

Phuyu

Phuyuykun

Muqu

Nuqanchispata

Musux

Yupana

Born

Nothing

Nose

Black

Nerve

Snow

Nest

Fog

Grand son

Snow

Girl

No-not

Night

Name

We

Gloud

Cloudy

Knot

0ur

New

To number

TETRA N

Yuriña

Jani-kunas

Nasa

C'hyara

Anqu

Khunuña

Tapa

Urpu/khinaya

Alchhi

Khunu

lmilla

Janiwa

Aruma

Suti

Jiwasa

Qinaya

Qinayata

Muqu

Jiwasana

Machaqa

Jaxuña

Pá9.-38

Page 39: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

Obedecer

Obscuro

Observado

Observar

Oca

Ocho

0cioso

0cultarse

0culto

0diado

0dio

0idor

0ir

ojs

0jos

0ler

OIla

0lvidar

0lvido

Ombligo

0rdeñar

0rejas'

Oriente

0rin

0ro

0so

0scuro

Otro

0veJa

Uyarikuna-

Laqha

Khawa¡ka

Khawana

uqa

Pusax

Khilla

Pakaykuna

Pakasqa,

Chixnisqa

Chixniy

Uyarix

Uyarina

ñawi

ñawis

Muskhina

Manka

Kunqakuna

Kunqay

kururu

Gh'away

Ninri

lnti.lluxsiy

Miyana

Quri

Jukumari

Laqha

Wax

UshalUwija

TETRA O

Jaysaña

Ch'amaka

Uñch'ukita

Uñch'ukiña

Apilla

Kimsaqallqu

Jaira

lmantasiña

lmata

Uñi$ta

Uñisi

lsch:ukiri

lst'aña

Nayra

Nayras

Mukhiña

Phuku

Armana

Arma

kururu

Ch'awaña

Jinchu

Inti-jalsu

Ghhuxu

Quri

Jukumari

C'hamaka

Yaqha

lwija/lwisa

To obey (tu obi)

Obscure (obsquiur)

Observed (observet)

To observ (tu obsrb)

Goose (guus)

Eight (e¡St)

Lazy (eizi)

Screen mask (scrin maesk)

Hidden Uaiden)

Hated (jaited)

Hate Ae¡|

Heard (jerd)

to listen (tu lesen)

Eye (aV)

Eyes (ays)

Smef l (smet)

Pot (pat)

Forget (forget)

Fergetfulness (forgetfulnes)

Navel (neibot)

To milk (tu nelk)

Ears (ears)

Orient (ourient)

Urine (urain)

Gold (gatd)

Bear (biar)

Dark (daark)

Another (anader)

Sheep (shiip)

Pás.-39

Page 40: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

TETRA P

Padecer

Padre

Paja

Pájaro

Palabra

Palo

Paloma

Pan

Panza

Papa

Parado

Pared

Parientes

Parir

Partir

Pastear

Pasto

Patear

Pato

Pecado

Pecar

Pedirse

Pegado

Pegar/Golpear

Peinar

Peine

Pellizcar

Pelo

Penar

Pequeño

Plato

Pluma

Poco

Podrido

Poli l la

Ñak'arina

Tata, yaya

lchhu

P'isqu

RimaylSimi

K'aspi

Urpi

T'ant'a

Wixsa

Papa

Sayasqa

Pirqa

Llawarmasis

Wawachana

Rak'i

Michina

K'achu

Jayt'ana

Piti

Jucha

Juchachakuna

Mañakuna

Maqasqa

Maqana

Ñaxchaña

ñaxcha

K'ichina

Ghuxcha

Llaqikuna

Juchúy

Chuwa

Phuru]

Pisi '

lsmusqa

Thutha

T'aqisiña

wqi/Tata

Wichhu

Jamachi

Aru

Lawa

Urphila

T'ant'a

Phatanqa

Ch'uqi

Sayt'ata

Pirqa

Laris

Wawachaña

Chixtaña

Awatiña

K'achu

Takiña

Pil¡

Jucha

Juchachasiña

frilayisiña

Nuata

Nuaña

$anuña

Sanu

K'ichiña

ñik'uta

Llaqisiña

Jisq'a

Kiru

Phuyu

Juk'a

ñusata

Thutha

$uffer (safer)

Father {fader)

Straw i (stro)

Bird (berd)

Word (uerd)

Stick (stek)

Pigeon (pigheon)

Bread (bred)

Belly (beli)

Potatoe lpoteito)

$tationary

Wall

Relatives

Givebirth

Leave

To graze

Pasture

Kick

Duck

Sin

Sin guilt

Ask

Stuck

Stick

To comb

Comb

Pinch

Hair

Suffer

Small

Plate

Feather

Few-little

Rotten

Moth

{steicionarl)

{wol)

{relativr)

(gevbertz)

{liv)

{tu greirr}

(pasthur)

{kek)

(dak)

{sen)

(sen guilt)

{ask)

(stak)

{stikf- - _

{tu camb)'

{camb)

{pinch}

üeer)(safer)

(smol)

(pleit)

(fider)

(fiu-letol)

(rutn)

(maz)

Pá9.-40

Page 41: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

whv?

Well

Clasp

Worried

Kunata

Phuju

Tupu

Porque

Pozo

Prendedor

i* l ESPANOLb, iCIUEGHIJAi- ' l AY|V|ARA F@i INGLESi I PRON- r '@[email protected] . . : : .

Llaqita

Mayt'aña

Mayt'asiña

Nayra

Malliña

Yatichiri

Masi

(tu put)

(wai?)

(wel)

(clasp)

(uorriet)

lmamanta

Phujyu

Tupu

Llakisqa

Mañarina

Mañarikuna

ñawpa

Mallina

Yachachix

Preocupado

Prestar

Prestarse

Primero

Probar

Profesor

Prójimo

Provincia

Prueba

Pueblo

Puente

Puerco

Perdonar

Perdonarse

Pereza

Perezoso

Perro

Persona

Pesado

Pescado

Pescuezo

Picante

Pio

Piedra

Piojo

Piojoso

Pis¡do

Pis¡rr

To loam-lend (tu lum-lcrrtl)

Lend

First

To test

Teacher

(lend)

(ferst)

(tu test)

(t icher)

Puerta

Pulga

Punta

Perdido

Perdiz

Masi

Suyu

Llamirina

Llaxta

Ghaka

Khuchi

Punku

Piki

Withu

Chinqasqa

P'isaka

Panpachana

Panpachakuna

Khillakuna

Khillakux

Alqu

Runa

Llasa

Challwa

Kunka

Jaya

Chaki

Rumi

Usa

Usarara

Saruska

Saruna

Person

Heavy

Fish

Neck

Biting

Foot

Stone

Louse

Lousy

Stepped

To step

(provins)

(pruv)

(tawn)

(bridsh)

(pes)

(door-dor)

(fri i)

(point)

(lost)

(partraigh)

(tu gorgucrr)

( leizr ines)

( leini)

(das)

(persorr)

(jevi)

(fesh)

(nck)

(bai t i t t r ; )

(fut)

(stotr)

( l r rs )

( l r r ' ; r )

(r l t ' ¡ t t ' l )

( l t t ' , l r : ¡ t )

Fel low being (feloubin)

Province

Prove

Town

Chhakhata Lost

Waykhu Partridge

Panpachaña To forgive

Panpachasiña Forgiveeachother (forgivicharkrr)

Jayrasiña Laziness

Jayrasiri Lazy

Anu Dog

Bridge

Pig

Door

Flea

Point

Ayllu

Yant'a

Marka

Chaka

Khuchi

Punku

K'uti

Withu

Jaqi

Jathi

Chawlla

Kunka

Jaru

Kayu

Kala

Lap'a

Lap'arara

Takita

Takiña

Pá9.-41

Page 42: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

LETRA OQue

Quebrado

Quebrar

Quejarse

Quemar

Querer

Quererse

Querido

Quién

Quijada

Quitar

Quizá

lma,

P'akisqa

P'akina

Aykuna

Lawrachina

Munana

Munakuna

Munasqa

Pi

K'aki

Qhichuna

lchas

Kuna

P'akita

P'akiña

Aykuña

Phichhaña

Munaña

Munasiña

Munata

Qhiti

Tiranqaya

Apakaña

lnasa

What

Broken

Break

To complain

To burn

To Want

To wish

Dear

Who

Jaw

To take away

Maybe

(uat)

(brouken)

(briik)

(tu complein)

(tu bern)

(Tu uout)

{tu uesh)

{diar)

fiu)

fihau)(tu teikauey)

{meibi)

TETRA R

Rabia

Rabo

nb¡rRallar

Rana

Rápido

Rascar

Rasurar

Rata

Ratero

Ratón

Rayo

Rebalsar

Reventar

Recibir

Recién

Recoger

Recordar

Phiñakuna

Chupa

Saphi

ñak'aray

K'ayra

Usqay

Jasq'iy

Q'alay i

Tuju/juk'ucha

Suwa

Juk'ucha

lllapu

Phullchina

Thuxyana

Jap'ina

Kunallan

Pallarina

Yuyarina

ThitilKulira

Wichlinka

$aphi.

Khuchunuqaña

Jarnp'atu

Jank'áiLaqa

Jat'iña

Khituraña

C'hili/Achaku

Lunthata

Achaku

Kiju kiju

Phullchiña

Phallaña

Katukaña

Jichhaqi

Apthapiña

Amtaña

Rage

Tail

Root

Grate

Frog

Rapid.swift

To scrakh

To shave

Pickpocket

Thief

Mouse

Ray

Remove

To burst

To receive

Lately

{fraS}(rapid-suift)

(tu scrach)

(tu sheiv)

(pekpaket)

(zi0

{mause)(rei)

{remub)(tu berst)

(tu ricib)

(leitli)

(reip)

(teil)

(ruut)

{greit)

To gather-collect (tu gader colect)

To rememember (tu rimemember)

Pá9.-42

Page 43: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

PRON- I I

Recto

Recuerdo

Redondo

Regocijo

Regresar

Reir

Remedar

Remediar

Remojar

Renegar

Reñir

Repleto

Resbalar

Respetar

Respirar

Reunirse

Reventar

Revivir

Revolcarse

Rico

Rincón

Riñones

Rio

Risa

Robar

Roca

Rodil la

Rogar

Romper

Ronco

Ropa

Rostro

Chiqan

Yuyarikuna

Muyu

Kusikuna

Kutina

Asina

Yachapayana

Allinchaña

Juk'uchiy

Phiñakuna

Kamina

Junt'a

Llust'ana

Yupaychay

Samay

Tantakuna

Thuyachina

Kawsarina

Sunt'ikuna

Khapax

K'uchu

Maymuru

Mayu

Asiy

Suana

Chanka

Qunqury

Mañakuna

Pakina

Ch'axa

P'acha

uya

Chika

Amta

Muruq'u

Kusisiña

Kutt'aña

Laruña

Yapayaña

Walichaña

Chulluchiña

Thuthasiña

Tuqiña

Phukha

Llust'aña

Yakaña

Samaña

Tantasiña

Phallaña

Jaqtaña

Sunt' isiña

Kamiri

K'uchu

Maymuru

Jawira

Laru

Lunthataña

Karka

Qunqury

Achict'aña

P'akiña

Ch'axa

lsi

Ajanu

Right

Souvenir

Round

Rejoicing

To go back

To laugh

To imitate

To remedy

To soak

To detest

To quarrel

Full

To slide

To respect

To breathe

To unite

To burst

To revive

( ruait)

( suvenir)

(aund)

(rijhoisin)

(tu goub;rk)

(u [af)

(tu imitc¡t)

(tu ruenxltlt)

(tu souk)

(tu ditesl)

(tu cuancl)

(ru0(tu slaid)

(tu ruispr:t:l)

(tu briz)

(tu yunit)

(tu berst)

(tu ruivaiv)

(corner)

(kidneis)

(ruiver)

(taf)

(tu stit)

(uock)

(nii)

(tu proi)

(tu brtk)

(jors)

(clotcsl

(ft:is)

To knock down (tu nok d;nn)

Rich (uich)

Corner

Kidneys

River

Laugh

To sleal

Rock

Knee

To pray

To break

Hoarse

Clothes

Face

Pá9.-43

Page 44: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

TETRA S

Saber

Sab-io

Sacar

Sacate

$acerdote

Saciar

$acudir

Sal

$alado

Salir

Safiva

Salpicar

Saltar

Saludar

Salvaje

Sanarse

Sandalia

Sangre

Sapo

Secar

Seco

Seguir

Sembrado

Sembrar

Semilla

Señor

Señora

Sentado

Sentarse

Separado

Separar

$erplente

8e¡o

sl

Yachana

Amawta

Urquna

Urququy

Tatakura

Saxsana

Thalana

Káchi

Kachichasqa

Lloxsina

Thuqay

Gh'iltichina

Phi'nkina

Napaykuna

th'unchu

Thañi5qa

Juk'uta

Llawar

Jamp'atu

Ch'akichina

G'haki

Qhatina

Tarpusqa

Tarpuna

Muju

Wirajucha

Mama

riaiqa

Tiakuna

T'ipisqa

T'ipichina

Katari/Amaru

Ñuxthu

Ari

Chrunchu

Kümaraña

Wiskhu

Wila

Jamp'atu

Wañachiña

Waña

Arkaña

Satata

Sataña

Jatha

Wirajucha

Mama

Kunuta

K'untaña

Jalxtata

Jalxtayaña

AsirulKatari

Lixwi

Jisa

Yatiña To know

Yatiry SaP'wise

Apsuña Draw uP

Apsusim Pull out

Tatakura Priest

Sisaña To satisfY

Thalaña/Thalsuña Toshake

Jayu Salt

Khara/Jayunchxata SaltY

Mistuña To leave

Thusukaya Saliva

Ch'itkataña To sPrinkle

T'iskuña To jumP

Aruntaña To greet

(u now)

(sap-wais)

(dro ap)

(pul aut)

(presú)

(satisfai)

(tu sheik)

lsaf)(sattÜ

(tu tiv)

(saliva)

(tu sprenkl)

(u jhamp)

(tu griít)

Savage (savash)

To recover (tu ricover)

Sandal (sandal)

Blood (Blad)

Toad (toud)

To dry (tu draí)

Dry @rai)

To fotfow (tu falow)

Sown ground (sau graund)

To sow (fuso)

Seed ls,rd)

Sir Mr-Mister (ser'mister)

Mrs-Lady (misis'leidi)

Seated (sited)

(to sit) seat down (seú dawn)

Separated {sePareifed)

To separate (tu saqareit)

$nake (sneik)

Brain

Yes

Pá9.-44

(brein)

lves)

Page 45: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

$iembra

Siempre

Silencio

Sobra

Sol

Solo

Soltar

Soltarse

Sombra

Soñar

Soplar

Soplo

Sordo

Suave

Suavizar

Subir

Sucio

Sudar

Sudor

Suelo

Sufrir

Tarpuy

Wiñay

Chin

Puchu

Willka/lnti

Sapa

Kacharina

Kacharikuna

Llanthu

Muskukuna

Phukuna

Phukuy

Luxt'u

Kuñu

Kuñuchana

Wicharina

Ch'ichi

Jump'iy

Jump'i

Pampa/Jallpa

Muchuna

Sata

Winaya

Amuki

Puchu

lnti

Sapa

Antutaña

Antutasiña

Gh'iwi

Samkasiña

Phusaña

Phusa

Juk'ara

Jasa

Jasachaña

Makataña

K'añu

Jump'iña

Jump'i

Uraqi

T'aqisiña

Sowing

Always

$ilence

Surplus

Sun

Alone

To loosen

To let loose

Shadow

To dream

To blow

Breath

Deaf

Soft

To smooth

Go up

Dirty

To sweat

Sweat

Ground

Suffer

l : '0t l t t t ( l l

( i lw,ry ' , )

( r , r r fu ' r r " )

(scr¡r l " ' )

( : , ;ut)

(alorr)

(trt hr:;t'rr)

(trt k:t hrs)

(shadow)

(tu drint)

(tu bto)

(briz)

(dif)

(saft)

(tu smuz)

gou aP)

(derti)

(tu suit)

(suif.)

(graund)

(safer)

I.ETRA T

Pá9.-45

ff-- \ l

PRCDN- I I

Tabaco

Tambor

Tampoco

Tarde

Tejer

Tela

Telar

Tcmblar

Tcmer

1'omprano

Trlrrdcr

Tobaco

Drum

Neither

(thobacou)

(dram)

(nider)

(Leit)

(Tu uiv)

(clath)

(lrtttt)

(trr:nltol)

( l t t bi ; th ct l

(,r¡ l,)

(tu :4n nl)Tutamanta Alwa

Mast'ay Jant'akuña

Sayri SaYri

Wankara Wankara

Manarax Janiraqi

Ghisiyax

P'itay

Wayita

Awana

Khatatix

ManchhachiktlY

Jayp'u late

Sawuña/P'itaña To Weave

Wayita Cloth

Sawuña Loom

Khatatiña Tremble

Axsaraña To be afraid

Early

To spread

Page 46: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

Tendido

Terminar

Tenible

Tesar

Testículo

Teta

Tia

Tibio

Tiempo

Tierra

Tímido

Tinieblas

Tomar

Torcer

Tordo

Tostado

Tostar

Trabajar

Trabajo

Traer

Tragar

Tragón

Trapo

Trenza

Trenzar

Tribu

Tribuna

Tripa

Triste

Tristeza

Tronco

Tumbar

Tumor

Mast'asqa

Tukuchana

Manchhana

Mat'ina

Q'uruta

ñuñu

Tiya/Kaka

Llaphi

Pacha

Jallp'a

Manchali

Laqha

ujval¡

Q'iwiy

Chiwavku

Jank'a

Jankana

Llank'ana

Llank'ay

I'pamUna

Uquna

Thatax

Thantha

Simp'a

$imp'ana

Ayllu

Aruapa

Ch'unch'ula

Ltakisqa

Llakikuna

K'ullu

Qan

Wijchuy

C'hupu

Jant'akuta

Tukuyaña

Axsarkaña

Jiyaña

Q'uruta

ñuñu

lpa

Llaphi

Pacha

Lak'a

Axsariri

G'hamaqa

Umaña

Q'iwiña

Chiwanku

Jamp'i

jampiña

lrnaqaña

lrnaqa/Lura

Apaniña

Thathana

Thathuna

Thantha

K'ana

Klanaña

Ayllu

Aruapa

Jiphitla

Llaqita

Llaqi

K'ullu

Juma

Liwinukuña

G'hupu

Spreaded

To finish

Terrible

To stretch

Testicle

Breast

Aunt

Tepid

Weather

Earth

shvDarkness

To take

Twist

Truth

Toasted

To toast

To work

Job

To bring

(sprldef)

(tu finish)

(tenihol)

(tu strech)

(fesficol)

(hrist)

(ant)

Wet)(ueder)

(en)

(shai)

(darknes)

(tu teik)

(fuisf)

(truz)

(tousted)

(fu fousf)

(tu uerk)

(jhab)

(tu bring)

To swallow (tu sualow)

Swallower (sualower)

Rag

Braid

To braíd

Tribe

(ras)

(breid)

(tu bred)

(raib)

(roustrow)

(intestin)

(saed)

(saeduess/

(trank)

(vu)

Rostrum

Intestine

Sad

Sadness

Trunk

You

To knock down (tu nokdawn)

Tumor (tiumor)

Pá9.-46

Page 47: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

LETRA U

Vaca

Vaciar

Vacio

Valiente

Varón

Vecino

Velez

Vejiga

Vena

Venado

Vencer

Vender

Ventear

Ver

Verdad

Verguenza

Verse

Vestirse

Vibora

Vicuña

Vida

Viento

Vientre

Visible

Visitar

Vista

Vivir

Volar

Volver

Vomitar

Waka

Jich'ana

Ch'usax

Machu

Khari

Wasimasi

MachukaY

Yak'allachi

Sirka

Taruja

Atipana

Ranqhana

Wayrachina

Rikuna

Chiqan

Pinqay

Rikununa

Pachakuna

Katari

Sayraskha

Kawsay

Wayra

Wixsa

Sut'i

KhawaYkuna

Ñawi

Kawsana

Phawana

Kutina

Kutichina

Waka

Warsuña

Gh'usa

Chacha

Chacha

Utamasi

Achachiña

Yak'allachi

Sirka

Taruja

Atipaña

Aljaña

Thayachaña

Uñjaña

Chiqa

Pink'a

Uñasiña

lsisiña

Katar¡

Wari

Jaka

Thaya

Puraka

Khana

Sart'asiña

Nayra

Jakaña

Jalaña/TuYuña

Kutiña

Kutiyaña

To empty

Empty

Brave

Male

Neighbor

Old age

Bladder

Vein

Deer

To defeat

To sell

To sniff

To see

Truth

Shame

(, , r t )

( l t t t rn l t l t l

( r 'nt¡ t l t )

( ln r tv)

(ux' t l )

(ut t l tor)

(ohl crslt)

( l t l r r f t t tJ

(v(J i l t )

(1 in)

( tu di l i t )

(ttt strl)

(tu sncl)

(tu si)

(truz)

(sheirtt)

To see each other (fu si iclt ;trft't)

( tu drcs)

(vaipcr)

(vicuitd)

(tait)

(uend)

(beti)

(vaisibot)

(fu vcscf)

(viu)

(tu lev)

(tu flai)

(tu retwrrt)

(tu vrtrtttl)

To dress

Viper

Vicuña

Life

Wind

Belly

Visible

To visit

View

To live

To fly

To return

To vomit

Pá9.-47

Page 48: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

TETRA Y

Yaw

Tullqa

Naya

Ya

Yerno

Yo

Yea : (Va)

$o¡ in law (san in lo)

TETRA 2

(zampóña)

{rlech)(fox¡ ' '

krnpoña

Ditch

Fox

Siku

Q'awa

Qamaqi

Ch'ikachu

Siku

F'ujru

Atuj

Tujlu Left handed (leftjanded)

INDIGEQUECHUA AYMARA INGLESLOS NUMEROS . . . - - . -

NUMEROS ORDINALESLOS COLORES, ESTACIONES DEL AÑO . . . . - - -

MESES DEL AÑO,DIAS DE LA SEMANAEL TIEMPO

LAS OCUPACIONESEN LA ESCUELA -.-- . . - - - - . - - -LA FAMILIAEL CUERPO HUMANOLOS ALIMENTOS .- . - - - - -VOCABULARIO DE LA A - C . . . . - - - - - . .LOS ANIMALES--. . . - . - .

VOCABULARIO DE LA C - Z . . . - - . - . . . -

Pág.- 3Pág,- 4PáS.- 7Pág.- 8Pág.- 9Pág.- L0Pág.- 11Pág.-LZ

Pág.- 13

Pág.- t4Pág.- 16Pág.- 17Pág.- 24

Pág.- 26

Pá9.-48

Page 49: Diccionario pequeño Español, quechua, aymara, ingles

Afttlil.|tHO' alHlü¡¡ - AltlRAPOCSAI DE FROIE f - lElll|GElú - ROXAltlllGEEF|q¡f FACtr.PANT XüROÚnrct.B Brr[oo FAGfi,GRf}|f'TÉ¡f n|Gl¡t IGnrxrlEtn|GLE nUf¡.OCO¡ FrlcL6- EPAÑdrDtGClOilAn|O n|G¡.É - ESIÑOLHeelol¡rn|o DE ¡n|olms YA¡{¡oilmoüt¡¡5ElrsAtDErcUUt,AffiHl'G|lrc,r¡É!ffiÉYHtlt¡GlucrtNFA¡.AS DC OR¡OGNTHAoRTOGnTHIYACg.|lU^Gg{NEAGCn{FAG[.onAton|A FAcnORlTOilAYLDHTÁMF LASRA'quEc|trr¡rB. ECnÉlO-FtnA tm FH.F (UffAmil ¡ PAnA EL rLtA)FnAS=¡ YPESrmif¡É-l¡ttg.tcH\tct^ eorÉm|lnrclo]a -

(EtGlfltfDAD_

tDntwrNzAt - ACERTIIO' - TRrEA¡glrGr¡rt - Gt.Hnot -rRrrenor

¡tr

olmaro|mfiaAFl$qtln$arnALGMATrc{OilEI"IAHA¡{'ALTNEAqCPilHTTü¡AL DCO*TOCnIF|AAGHn!OÍiutmil¡ur¡

" *rffizl ilENTTL PARA lsq¡

AFN6EAI}€¡' FAGS.PAnt LLORIR DG t¡ H¡A (Cl#fE )EL TMNGO CNNA" LAilTN¡Rtt.EZA¡ANT

O9

!esYooÁ

P red t¡ecioce¡ H rrrérieer$envieios' l

- Dlseño Gnáf ico Gomputar izado - Anuanlos - |cant i l las

- l ie" .=¡á. á. Ár.- cá¡¡¿-d - l / |er¡rbretados - L ibros

- Acabados de Últ¡ma TecnotogÍa - Volantes - Alrnanaqt¡es. . .

Aú- Eartol¡rE S¡sa t*- 3oc Zen B*o Sa¡oalté

Tel- 2:E5¡:ttF C.¡*.

-ao9qqe

- ??¡6o;eo