asepsia & antisepsia

ASEPSIA

&

ANTISEPSIA

E. Eizagirre irakaslea2009-2010 ikasturtea

Asepsia eta antisepsia

Ignaz P. SEMMELWEIS (1818-1865):

- Vienako ospitale batean lan egin zuen.

- Sepsi puerperala ugariagoa zen ospitale publikoetan etxeetan erditzen zuten emakumeen artean baino.

- Medikuek transmititzen zuten gaixotasuna emakume batetik bestera.

- Eskuak garbitzeko ohitura ezarri zuen. Infekzio-tasa nabarmen jaitsi zen ondorioz.


Louis PASTEUR (1822-1895)

- Kimikari frantsesa

- Ardoaren eta garagardoaren fermentazioaren prozesua ikertu zuen.

- Fermentazioa organismo biziek egiten zutela jabetu zen.

- Pasteurizazioa: produktuak astiro-astiro berotzean mikroorganismoak hil egiten dira, eta horrela produktuaren iraupena bermatzen da (adib.: esnea)

- Gaixotasunaren germenaren teoria proposatu zuen.


Joseph LISTER (1827-1912)

- Kirurgilari ingelesa

- Operazioen osteko infekzioek eraginda gaixo asko hiltzen ziren.

- Pasteurren ikerketak ezagutu eta zaurietako germenak tratatzeko azido fenikoa erabili

zuen.

- Horrela, infekzio tasa jaitsi egin zen.

- ‘Antisepsia-ren garaia’ hasi zen berarekin.


Etsairik handiena: INFEKZIOA

Hau prebenitzeko martxan jarri ditugun prozedurak:

ASEPSIA-ANTISEPSIA


Eragilea

Ostalaria

Giroa


1.GERMENAK (lehenengo osagaia)1.GERMENAK (lehenengo osagaia)

-Paziente berarengandik etortzen dira (gehienetan)Saprofitoak (inf. eragin gabe)Eraso batengatik patogeno bihurtzen dira

KirurgiaTratamendu erasotzaileakFroga diagnostiko inbasiboak (erasotzaileak)

-Beste pertsonarengandik (inf. gurutzatua)KontaktuagatikAiretik



2.OSTALARIA: Pazientea(bigarren osagaia)

-Faktore baldintzatzaileak

-Egoera nutrizionala-DM-Minbizia-Inmunoeskasia-Inmunokentzaileak (Kortikoideak, Azatioprina, Ziklosporina,)

-Profilaxi antibiotikoa


3. GIROA


PUNTU GARRANTZITSUAK:PUNTU GARRANTZITSUAK:

1.Kutsaduraren prebentzioa

2. Pazientearen ebakuntza-aurreko zainketak

3. Ebakuntzarako prestaketa

4. Ebakuntza-ondoko zainketak

Germen kopurua gutxitzea

1. Kutsaduraren prebentzioa



2. Pazientearen ebakuntza-aurreko zainketak

- Pazientearen prestaketa (operatu aurretik): 1. garbitu (dutxatu)2. operazio gunean: ilea moztu, antiseptiko bat jarri eta zapi esterilizatu batekin estali.

- Operazio gelan: operazio gunean antiseptikoa jarri, eta oihal/zapi esterilizatuekin inguratu eta babestu.

3. Ebakuntzarako prestaketa


Teknika aseptikoa operazio gunean:

-Txanoa, maskara, oinetako bereziak/kaltzak, janzkera berezia

- Eskuak garbitu xaboi antiseptiko batekin (normalean pobidona iodatua / klorhexidina)

- Bata esterilizatua jantzi

- Eskularru esterilizatuak ipini

4. Ebakuntza-ondoko zainketak


- Zauriaren zainketak teknika aseptikoarekin.

- Kateter baskularren eta zunden zainketa eta ahalik eta goizen kentzea.

- Lagundu pazienteari karkaxak kanporatzen eta arnas-ariketak egiten biriketako infekzioak ekiditzeko.


S D E

Kanz-en eskema

S saneamenduaD desinfekzioaE esterilizazioa


Definizioak (I)

Saneamendua: germen patogenoen kopurua gutxitzeko erabiltzen ditugun prozedura errazak eta merkeak

Desinfekzioa: mikroorganismo patogenoen forma begetatiboak –baina ez derrigorrez erresistentzi formak- hiltzen dituen prozedura.

Desinfektanteak inguru bizigabeetan aplikatzen dira. Ehun bizietan aplikatzen direnean Antiseptikoak esaten zaie.


Definizioak (II)

Esterilizazioa: mota guztietako mikroorganismoak eliminatzen dituen prozedura (espora bakterianoak barne)

Antisepsia: (Lit.: sepsiaren aurka) mikroorganismoak garatu ezingo diren edo hauek hilko dituen ingurugiroa lortzeko erabiltzen diren prozedurak.

Asepsia edo teknika aseptikoa: (Lit.: germenik gabe) Mikroorganismoak lan gunera (operazio gunera adibidez) iritsi ez daitezen erabiltzen diren prozedurak.


Esterilizazio metodoak:

1. Prozedura fisikoak

2. Prozedura kimikoak


Esterilizazio metodoak

1.Prozedura fisikoak:

- Sugarraren metodoa- Errauzketa- Bero lehorra (Pasteurren laba - Poupinel)- Bero hezea (Autoklabea, Pasteurizazioa,

Tindalizazioa)- Radiazio ionizanteak (gamma, katodikoak)- Radiazio ez-ionizanteak (argi ultramorea)



AUTOKLABEAK: - Presio haundiarekiko ur lurrinaz.

- Metodo fidagarria, eraginkorra eta ekonomikoa. - Materialek > 120ºC jasan behar dituzte (ez erabili

plastikoekin). - Prozesuaren iraupena tenperaturaren arabera izango da. - Prozesu bukatu ostean

materialak lehortu behar dira.




LABEAK (Pasteur-en labea; marmite de Papin) - Tenperatura eta epe haundiagoak behar dira - Gero, eta gutxiago erabiltzen dira - Indikazioak: beirazko ontziak, metalezko instrumentala,…



Esterizilizazio metodoak 2.Prozedura kimikoak:

-Etileno oxidoa (gasa)

-Glutaraldehidoa

-Az. Perazetikoa

-Formola

Esterizilizazio metodoak 2.Prozedura kimikoak:

ETILEN OXIDOA (gasa) -Ontzi berezietan dagoen gas konprimitua (likido bihurtuz) erabiltzen da.

-Tenperatura baxuagoak sortzen ditu.-Toxikotasun handia du: prozesu bukatu ondoren aireazio

luzea (> 6 ordu tresna berezi batean) beharrezkoa da.

-Indikazioak: material bero-sentikorrak (b.e. Plastikoak).


Esterizilizazio metodoak

2.Prozedura kimikoak:

Az. PERAZETIKO (likidoa)-Murgilduz garbitzea lortzen du, behar den lekuan

(“in situ”), ontzi berezi bat erabiliz-Garestia baina erabilgarria: endoskopiak,

haginetako tresneria, ...


ANTISEPTIKOAK



Antiseptikoen ezaugarri/baldintzak:

-Germizida ahalmen handia.-Erraz aplikagarria.-Sarkortasun handia.-Merkea.-Iraunkorra eta egonkorra.-Solublea uretan zein alkoholean.-Ez da ez toxikoa ez narritagarria izan behar.


Desinfektante & Antiseptikoak :

-Iodoforoak (pobidona iodatua) & Alkohol iodatua

-Amonio koaternarioaren deribatuak-Merkurialak (mertiolato eta merkromina)-Klorofenolak (hexaklorofenoa)-Konposatu kloratuak (hipoklorito sodikoa)-Ur oxigenatua (H2O2)-70º eta 96º-ko alkohol etilikoa-Fenola eta konposatu fenolikoak

Kirurgia-eremua

Azpiegitura

-Operazio-gelak (kirofanoak).-Alde garbia eta zikina.-Aldagelak.-Egongela.-Biltegia.-Esterilizazio-salarekin lotura zuzena.

asepsia & antisepsia

Documents