tema 10: a evolución do relevo

A EVOLUCIÓN DO RELEVO

CICLO DE WILSON

Propuxo un modelo cíclico polo que as masas continentais se reúnen e separan cada certo tempo.

DINÁMICA DE PLACAS

MAGMATISMO

O magmatismo é a fusión dunha rocha no manto. Como consecuencia orixínase magma.

 O ascenso do magma pode ser: Nos bordos converxentes: aumento de temperatura e

presenza de auga. Nos puntos quentes: aumento de temperatura. Nos dordos diverxentes: diminución da presión.

MAGMATISMO: ACTIVIDADE PLUTÓNICA

Ascenso do magma e arrefriamento e solidificación no interior da codia.

A formación de plutóns e moi lenta e permite a presenza de cristais nas rocas plutónicas: granito e peridotita.

MAGMATISMO: ACTIVIDADE VOLCÁNICA

O magma ascende atravesando a codia e, se chega á superficie, prodúcese unha erupción volcánica.

O magma moi quente e fluído perde os seus gases con facilidade, transformándose en lava, a este proceso chamámoslle desgasificación.

Canto máis baixa a temperatura do magma, aumenta a súa explosividade.

METAMORFISMO

• Conxunto de procesos que xeran a transformación de rocas preexistentes.

• Este proceso prodúcese por un aumento da presión que exercen outras rocas, da temperatura ou por infiltración de auga con substancias sólidas.

METAMORFISMO

Aparece cando a roca sufre metamorfismo por estar exposta a elevadas temperaturas. Causada por intrusións ígneas limitándose

á aureola de contacto

As rocas profundas están expostas a elevadas temperaturas e

presións durante largos intervalos de tempo. Nas zonas de

subdución.

Prodúcese se existen presións dirixidas, por exemplo en zonas de

fallas

METAMORFISMO TÉRMICO OU DE

CONTACTO

METAMORFISMO TÉRMICO OU DE

CONTACTO

METAMORFISMO REXIONAL OU

TERMODINÁMICO

METAMORFISMO REXIONAL OU

TERMODINÁMICO

METAMORFISMO DINÁMICO OU DE

PRESIÓN

METAMORFISMO DINÁMICO OU DE

PRESIÓN

TIPOS Segundo as condicións de presión e temperatura

EFECTOS DO METAMORFISMO

REXIONAL (presión)Orixina reorientación

CONTACTO (temperatura)Orixina recristalización

Arenita Cuarcita

Arxila Xisto

DEFORMACIÓN DAS ROCHAS

Deformación elástica: É reversible cando cesa o

esforzo. Provocado por ondas

sísmicas. Deformación plástica:

É irreversible. Produce os pregamentos.

Deformación fráxil: Provoca a rotura das rochas. Orixina diáclases e fallas.

DOBRAS

Deformacións plásticas das rocas.

Clasifícanse pola forma en anticlinais e sinclinais.

Plano axialPlano

imaxinario que pasa pola charneira

Flanco

Núcleo

CharneiraZona de maior

curvatura

AnticlinalSinclinal

DOBRAS

Sinclinal

Anticlinal

TIPOS DE DOBRAS

Dobra monoclinal ou «en xeonllo»

Dobra inclinada

Dobra deitada

Dobra recta

TIPOS DE DOBRAS

Dobra recta Dobra inclinada

Dobra deitada

Dobra en xeonllo

DIÁCLASES

Rotura da rocha sen desprazamento.

Provocadas por: Fendas de retracción Fendas de xelifracción Disxunción columnar Laxamento por

descompresión

FALLAS

Rotura das rochas con desprazamento dos bloques. Plano de falla

Bloque ou labio elevado

Bloque ou labio afundido

Salto de falla

TIPOS DE FALLAS

O desprazamento dominante é vertical e o bloque afundido apoia sobre o plano de

falla

O desprazamento dominante é vertical e o bloque afundido está baixo o plano de falla

O desprazamento dominante é horizontal e paralelo á superficie de falla

Cisalla

Falla esgazamento

TIPOS DE FALLAS

MANTO DE CORREMENTO

Falla inversa, case horizontal, no que o labio elevado ou alóctono, despázase varios quilometros.

Labio alóctono

Labio autóctono

Fronte do manto de corremento

TERREMOTOS

Vibracións producidas por movementos ou roturas da codia, con liberación, brusca, de enerxía.

EpicentroPunto na superficie

vertical ao hipocentro.

Hipocentro ou foco sísmicoPunto onde ten lugar a

fractura.

Ondas sísmicas

FORMACIÓN DOS TERREMOTOS

Dúas placas empúrranse Unha delas sufre unha deformación elásticas

A volta brusca a súa posición normal produce o sísmo

A rotura brusca das rochas produce o sísmo

Nas rochas xéranse esforzos de esgazamento

Dúas placas empúrranse

PROCESOS ESÓXENOS: A MODELAXE

O relevo terrestre é causado por: Os axentes

xeolóxicos externos: ríos, vento, glaciares, mar, augas salvaxes.

Os axentes xeolóxicos internos: terremotos, movementos tectónicos.

MODELAXE DO RELEVO

EROSIÓN, TRANSPORTE E SEDIMENTACIÓN

Erosión: Proceso responsable da rotura das rochas (meteorización) e da evacuación dos detritos (denudación) e modelaxe característica da paisaxe.

Transporte: traslado de materiais ás concas sedimentarias.

Sedimentación: acumulación en capas, formación de estruturas sedimentarias.

SEDIMENTACIÓN E DIAXÉNESE

Os sedimentos procedentes da erosión, de rochas ou de substancias disoltas son transportados polos axentes xeolóxicos ata as chamadas concas de sedimentación onde se depositan e acumulan, formando estratos.

SEDIMENTACIÓN E DIAXÉNESE

SEDIMENTACIÓN E DIAXÉNESE

A diaxénese é o proceso de formación de rochas sedimentarias. Fórmanse por compactación e cementación.

EVOLUCIÓN DO RELEVO

A evolución do relevo débese a acción conxunta dos procesos endóxenos e exóxenos.

A xeomorfoloxía estuda a configuración, orixe e evolución do relevo.

FACTORES CONDICIONANTES DA MODELAXE

Climáticos Tectónicos

Litolóxicos Antrópicos

RELEVOS LITOLÓXICOS: VOLCÁNICOS

Os relevos litolóxicos dependen do tipo de rocha que forma o terreo. Poden ser volcánicos, graníticos ou cársticos.

RELEVOS LITOLÓXICOS: GRANÍTICOS

Laxeiras

PedregalBerrocal

Domo

RELEVOS LITOLÓXICOS: CÁRSTICOS

Prodúcense por carbonatación, reacción das rochas calcarias ao entrar en contacto con auga que leva CO2 en disolución.

E

C

A

B

E

D

RELEVOS LITOLÓXICOS: CÁRSTICOS

Sima

Sala

Travertinos

Dolina

LapiásCanón

RELEVOS CLIMÁTICOS: ZONAS FRÍAS

Dependen do clima da rexión. Poden ser relevos de zonas frías, cálidas ou temperas.

Nas zonas frías actúan os procesos de xelifracción, acción de cuña que realiza a auga ao conxelarse.

RELEVOS CLIMÁTICOS: ZONAS FRÍAS

A

B

C

D

E

CircoLingua

Morena

Fronte

Val en U

RELEVOS CLIMÁTICOS: ZONAS CÁLIDAS

En zonas húmedas: pan de azúcar e mantos de alteración.

En desertos tropicais Termoclastia: rotura das rochas

sometidas a unha intensa insolación. Acción eólica:

Deflación: o vento leva os materiais máis pequenos e deixa os grandes.

Abrasión eólica: o vento cargado de area produce un lixado das rocas.

RELEVOS CLIMÁTICOS: ZONAS CÁLIDAS

A

B

D

C

Proceso de formación de socalcos

Outeiro testemuña

Val en uve

Socalcos

RELEVOS CLIMÁTICOS: ZONAS TEMPERADAS HÚMIDAS

A

B

D

C

Corgos

Pedimento

Abano aluvial

Cárcavas

Barranco

RELEVOS CLIMÁTICOS: ZONAS TEMPERADAS SECAS

RELEVOS ESTRUTURAIS

A súa configuración débese á tectónica das rochas e á acción dos axentes xeolóxicos sobre elas.

Relevos en rexións horizontais: cerros testemuñas.

Relevos en rexións pregadas: cristas

Relevos en rexións fracturadas: horst, foxas e graben.

RELEVOS ESTRUTURAIS

RELEVOS COSTEIROS

Por acción do mar. A erosión litoral forma plataformas de abrasión,

acantilados, arcos.

A

BC

RELEVOS COSTEIROS

A

B

C

D

E

PraiaCantil

Tómbolo

Lagoa costeira Frecha