nunca mÁis o - manuel gago · de animais como os coellos e os réptiles. os coídos ben están...

As presentes páxinas amosan un percorrido polacontorna do cabo Corrubedo, un roteiro senlleiropola única zona rochosa virxe que lle queda ao concellode Ribeira, no bicarelo da Barbanza. A Xunta deGaliza, por medio da súa conselleira de Pesca, pretendedar o visto bo para soterrar o cabo baixo cemento einstalar unha xigantesca piscifactoría. Queden poisestas páxinas como denuncia construtiva, ou comotestamento do que, se cadra, non volvemos ver

NUNCA MÁIS

O CABO QUE A XUNTA QUERE MATAR

CORRUBEDO

Textos e fotos de Manoel Santos, correspondentes ao libro Naturguía de Corrubedo, Ribeira eO Barbanza (Edicións do Cumio, 2003).

Aprimeira fin de semana do nadal de 2002 o negro fuel re-gurxitado polo petroleiro Prestige esnaquizou as costas docabo e a abra de Corrubedo. A práctica totalidade dos sen-

lleiros lugares dende Sálvora a Noia ficaron fondamente afecta-dos. Penedos, coídos, furnas e areais sofriron o meirande desastreambiental da nosa historia e milleiros de aves foron cruelmentearrincadas dos ecosistemas da Barbanza. Os devastadores efectosaínda se sinten e ven nesta xoia do litoral galego. O dito desastreserá engolido polo tempo, mais o Plan Sectorial que defende aXunta para Corrubedo non terá marcha atrás se non se produceun movemento social que pare os pés a esta irresponsabilidade.

LOITA POR CORRUBEDO. NON!!! Á PISCIFACTORÍA.SUSTENTABILIDADE PARA O CABO DO MUNDO!!!!

O cabo Corrubedo en xaneiro de 2003. Ao final,isto non era nada ao lado do que lle espera.

A Xunta de Touriño e a conselleira de Pesca, Carmen Gallego,sosteñen que en ningún territorio englobado na REDE NATU-RA se van a instalar as piscifactorías dese plan sectorial que,lastimosamente, nos deixou López Veiga. Pode. Queren mar-car diferenzas co anterior goberno. Mais non as marcan can-do asumen os seus plans e cando defenden que o cabo Corru-bedo non estea incluído na rede Natura. O Lugar de IntereseComunitaria (LIC) que define a zona de Corrubedo para queintegre a rede Natura 2000 inclúe a illa de Sálvora, a esnaqui-zada punta de Couso, o Parque Natural de Corrubedo e o lito-ral norte do cabo deica o castro de Baroña. Calquera que vexao mapa das 9.263 hectáreas do Complexo Húmido de Corru-bedo pode comprobar como o anterior executivo saltou deli-beradamente o cabo, protexendo todo o litoral a excepcióndesa pequena zona no medio e medio do espazo. Que intere-ses tiñan sábeno eles. E sabémolo nós agora. Porén, a actualXunta cae na trampa e pretende sacrificar Corrubedo esgri-mindo aqueles argumentos coma se foran ben feitos. O dis-gregado mapa do complexo húmido feito pola Xunta de Fra-ga protexe agora os intereses do “goberno do progreso e asustentabilidade”. QUÉDAMOS A LOITA, COMA SEMPRE.

O S

ALT

O D

AV

ER

GO

ÑA

O Camiño do Cabo (en perigo de extinción)Tempo empregado: 2-3 horas.Dificultade: ruta sinxela ata o ascenso ao Facho.Percorrido: : Vila de Corrubedo–Fonte do Cabo–faro de Corrubedo–O Corgo–Teira-Monte do Facho.

Nesta ruta polas terras de Corrubedo percorremos todo o contorno do cabo, te-rritorio amenazado pola intención da Xunta de Facer un piscifactoría. Case que todaa excursión vai por unha zona catalogada como espacio natural protexido polasvellas normas subsidiarias e complementarias da provincia e que incomprensíbel-mente quedou fóra da rede Natura 2000. De feito, tanto o litoral norte, ata Baro-ña, coma o sur, que inclúe todo o parque natural de Corrubedo, son zona prote-xida. Por que non o virxe cabo do mundo?

Para facer o percorrido partimos da praia do Prado, logo de cruzar o porto de Co-rrubedo. O final do areal coñécese como O Cantón, e aí atopamos unhas escaleirasescavadas na rocha polas que acceder ó camiño. Diante da única casa do lugar, dasmáis típicas e mellor conservadas da vila, poderemos ollar tras dunha muralla un ve-llo cruceiro. No alto das escaleiras, e antes de tomar a estreita corredoira que bordeao cabo, seguiremos de fronte, e uns metros cara arriba xiraremos á esquerda cara unsgrandes penedos. Nunha das rochas planas do chan hai un burato relacionado len-dariamente coas rutas xacobeas. As lendas de Corrubedo contan como o ApóstoloSantiago montado no seu cabalo, e vendo desaparecer a cidade de Valverde berrou:“¡corro e vexo!”, e saíu trotando no cabalo, que deixou unha fonda pegada na rocha.A imaxinación popular chegou ó extremo de atribuír este berro ó nome actual dopobo: Corrubedo.

Despois da lendaria pegada regresaremos un pouco cara atrás para coller a sendaantes mencionada. O camiño vai entre zonas de monte baixo, onde a influencia domar se deixa sentir na vexetación, naque destacan na primavera e verán asabondosas flores brancas e rosadas daherba de namorar, o verdor das anxéli-cas ou unha enorme cantidade de fen-tos que marcan ambos os dous ladosda corredoira. Pasaremos ao lado do al-xibe, que foi parte dunha fábrica de sal-gadura que houbo na casa do Cantón.Chegados á punta ou Fonte do Cabo,será doado acceder a calquera das pi-cudas pedras que caen cara ó mar, edende as que se pode percibir a activi- Coídos (ou croios) no cabo Corrubedo.

Praia do Prado.

dade pesqueira diaria dos barcos da zona.Mirando cara ó noroeste, debúxase o con-torno do cabo, apoiado en toda a súa lon-xitude por unha longa praia de coídos. Oscoídos costeiros, tamén coñecidos comocroios, forman unha das imaxes máis sa-lientables da costa galega, tendo en Co-rrubedo unha representación considera-ble. Non son mais que acumulacións demateriais moito máis grandes que as gra-vas, con moitos ocos entre eles que seenchen de areas finas, pedriñas, e nas zo-nas altas, onde non chegan as olas, tapí-zanse de terra, liques e vexetacións va-riadas, sendo hábitats de gran cantidadede animais como os coellos e os réptiles.Os coídos ben están formados nunha zonaonde o secular golpeo do mar quebrou

as rochas existentes e as moldeou con formas redondeadas e lisas, ou ben son anti-gas acumulacións que o mar foi descubrindo ó arrastrar as partículas máis finas carafóra. Toda a zona foi esnaquizada polo vertido do Prestige, e aínda está en procesode recuperación.

Unha estreita senda chega ata o faro tras un doado camiñar, pasando por zonascomo a do Outeiro dos Corvos, penedos litorais grandiosos onde non é difícil darcon corvos mariños, gaivotas, e mesmo aves mariñas migratorias no inverno, comoas pardelas, carolos, mascatos e algún arao.

O faro de Corrubedo foi levantado hai máis de cen anos polos cataláns que che-garon a estas terras, e está rodeado por unhas poucas edificacións que correspondenás vivendas dos torreiros e á serea, que se oe a quilómetros de distancia cando re-soa advertindo da presencia de brétemas. Toda a zona é percebeira cen por cen, oque xa o di todo da súa perigosidade, constituíndo o preludio da Costa da Morte quepercorre moito máis ó norte as terras de Fisterra.

Dende o faro baixaremos para seguir o litoral ata as praias de Balieiros e As Ba-rreiras, as máis batidas de todo Corrubedo. Un cordón dunar separa os areais doscampos. Mirando ao norte a vista chega doadamente a Monte Louro, en Muros, xaque esta é a entrada da ría de Muros-Noia, e nos días claros vese ao lonxe Fisterra.

Cruzaremos a praia ata atopar un sendeiro ao final que nos leva á zona acantiladaque se ve ó fondo. O camiño, a rentes do mar, está por veces tapizado de laxes quese foron descubrindo co paso secular das xentes, de xeito que en moitas delas po-den observarse as fendas que deixaban as rodas dos carros, fendas que son verda-deiras testemuñas dunha costume perdida, a de ir buscar batume ao Corgo, pois toda

Estrada ó faro, fin dos camiños do Barbanza.

a zona é unha inmensa toxeira. No Ou-teiro da Mina, o punto máis alto do per-corrido, amais dunhas vistas fantásticasde toda a costa, poderemos percibir aerosión dos ventos nas rochas, que de-buxan formas máis que caprichosas. Ato-paremos os típicos niños de abella, ca-cholas e pedras cabaleiras.

O Corgo é unha punta rochosa, for-mada por pequenos cantís e moitos en-trantes e saíntes a modo de furnas. É unhazona percebeira, perigosa, porque as on-das son sobre todo traizoeiras, e con-verten nun abrir e pechar de ollos unhaaparente e plácida calma mariña nunhaterrorífica irrupción de escuma.

Superada a zona do Corgo poderia-mos seguir ata a fermosa praia de Espi-ñeirido ou coller cara arriba, hacia a de-reita, o camiño que leva a Teira. No as-censo hai toxeiras de máis de dous metros de altura, pois os penedos que adianta-mos as protexen xa dos ventos. É zona de raposos, coellos e cultivos de millo. Teiraé o segundo núcleo de poboación de Corrubedo, unha aldea que aínda conserva la-bregos e casas de labranza tradicionais con hórreos e alboios. Mesmo nun dos al-pendres din que aínda hai unha pedra dunha vella capela que existiu na aldea, cons-truída na honra de Santa Tegra, e que de aí procede a veneración en Corrubedo a estaSanta, pois na súa honra son as festas do pobo.

Trala visita a Teira refacemos o camiño un pouco e atravesando a pista anchasubimos cara ó Monte do Facho. Entrados nun gran piñeiral, onde ás veces in-tuímos algún pequeno carballo, seguiremos un estreito camiño á dereita que ro-dea o Facho, por enriba de Teira, e cando esteamos á altura xa da estrada quebaixa a Corrubedo subiremos, non sen esforzo, o cumio do monte. Antes de che-gar a el está a Cova de Litón da que os entendidos din que podería ser un mo-numento megalítico funerario, non obstante no cumio do monte hai un arcaicopoboado castrexo pouco distinguible e un par de mámoas. Dende o alto a vis-ta das dunas e o parque son abraiantes, así coma as de todo o cabo, só esna-quizado ata agora pola presenza dunha fábrica de conservas no medio e mediodo núcleo urbano, símbolo do desprezo das administracións cara o símbolo danatureza do Barbanza.

Descenderemos polo piñeiral ata a estrada de Corrubedo, pero con coidado,sobre todo se nos colle noite, pois contaban hai anos que un tolo espido, me-tade home metade demo, percorría o facho moi a miúdo nunha actitude nadaamigable para cos homes de a pé. Din que o tolo se chamaba Litón.

Os campos de Teira espállanse entre o monte Facho e o cabo de Corrubedo.

Cantís do Corgo.