E Z K O N T Z A G E H I G A R R I A 2 0 1 0

Emaztegaiendako jantzien2010erako joerak inspirazioerromantikoaetabuko-likoa duten diseinuetara bideratuak daude, emakumearen gorputzera ongiegokitzen direnak eta eskote pikoekin.

Oihalei dagokienez, arinak eta finak izanen dira, zetazkoak edo gasazkoak, zi-lar eta kristalezko adornuekin,retro estiloaren aldeko apustuaegiten duten emaztegai erro-mantikoendako. Kolore txuriaketa gordinak izanen dira, bainabadiraausartagoakere,beltzeanegindakodiseinuak,konparazio-ra. Xehetasunek (brodatuak, ha-rribitxiak…)testuraemanendiotejantzieietaaukerazabalagoaiza-nen da estiloa eta mozketaridagokionean. Betiko printzesajantzia oraindik ere hagitz erabi-liabadaere,emaztegaiarendakomesedegarriagoakdirenetagorputzerahobe-ki egokitzen diren jantziak ikusten ari dira. Izan ere, jantziek emakumearenedertasuna nabarmendu egin behar dute. Erraza dirudi, baina auniztan an-dregaiek, azken joerak itsuki segitzearren, mesede egiten ez dietenmodeloakaukeratzen dituzte eta bere ezkontza-egunean ez eroso sentitzen bukatzendute.

Adornu gisara, kolorea ematen duen lore itxurako apaingarri bat jartzen ahalda beso gainean, edo jantzian.Horrek ukitu gozo eta xarman-garria emanen die andregaiei.2010erakoeskoteekbesoakage-rianuztendituzte, joandenurteanhain erabilia eta ezaguna den“palabra de honor” delakomozketarekin. Gorputz estukoeta gona zabaleko jantziak erepresent daude andregaiendakokolekz ioetan , denentzakogomendagarr iak ba i t i ra .Neskaren “baliabideak” nabar-mendu eta “akats ttikiak” (bularttiki edo handiak, gerrialde edoaldaka zabalak…) gordetzekoegokiakdira.Beharbadaandregaittikietapottoloendakoezdaego-kiena, lauki efektua emanenbaitio, altuera kenduz eta za-balera emanez.

12 | ttipi-ttapa | 513 zbk.

2010.03.04

JantziakEmaztegaiendako

| 13ttipi-ttapa | 513 zbk.

2010.03.04

E Z K O N T Z A G E H I G A R R I A 2 0 1 0

Senargaiek ez dute dagoenekohamarkadaz hamarkada erabili denjantzibeltzabakarrikaukeratzenetabertze kolore bizi eta ausartagoaksartzen dituzte txalekoaren bitartez.Garai bateko korbaten ordez estiloikusgarriagoadutenzapiakerabiltzenhasidira.Generalean,mutilakneskakbainoausartagoakdira,koloredeiga-rriagoak erabiltzeko prestuago etabeti eraman izan den seriotasuna-rekin hautsi nahi izaten dute.

Mutilek ere berezi sentitu nahi duteberaienezkontza-egunean.Normal-ki hiru zatiko jantziak izaten dituzte.Txaketa, galtzaketa txalekoa.Honeketa gorbatak (edo zapiak) kolore be-ra izaten dute eta horrek ematen diokolorea trajeari. Zapatak ere ongiaukeratu beharrekoak dira.

Senargai-endako

Elizaz egindako ezkontza “betikoa” dela diote aunitzek, eta zibilez ezkontzea“modernokeria”dela iruditzenzaie.Bada,gezurrabadirudiere,NafarroakoForuOrokorraren arabera, Erdi AroanNafarroan ezkontza zibila izan bazen, apezarikgabe bi lekukoren testigantza aski izaten zen guziz baliagarria izateko. Harri-garriadirudi, erraztasunberdinarekinbertanbeherautz zitekeenezkontza,kon-tratua hautsiz. Horrek, Elizaren protesta ekarri zuen “lehenbiziko senarra edoemazteaoraindikbizirikzegoenean,bigarrenezedohainbatgarrenezezkontzekoahalke ez zirenen kontra”. 1563an Trentoko Kontzilioak ezkontza hauek adul-terotzat jozituenetabakar-bakarrikapezarenaitzineaneginetaparrokiako libu-ruan sinatzen zirenak onartzen hasi zen. Bertzeak, itxura denez, betiko suanerreko ziren. Orduan, elizako epaitegiakNafarroako Foruaren arabera egindakoezkontzak salatzen hasi ziren. Orduko epaiketetako agiriek agertzen dutenez,ezkontza-formula euskaraz ere egiten zen hainbat herritan.

Adibide bat: 1552an, Zufiako bi ezkongaiek, Mari-Miguel eta Diegok eskuin es-kua elkar hartu eta honako solas hauek erran zituen senargaiak: “Nic Diego

14 | ttipi-ttapa | 513 zbk.

2010.03.04

E Z K O N T Z A G E H I G A R R I A 2 0 1 0

Emaztegai gehienek be-raienezkontzaeguneanme-lena erakustea aukeratzenbadute ere, aurten ile bil-dua izanendaprotagonista,altuak nahiz baxuak izandaitezkeenmototsekin, etabaita solte eraman daitez-keenakere,biestiloakkon-binatuz. Ilea moztea auke-ratzen baldin bada, modandago eta egonen da mele-na erdiko orrazkera, bailisoa eta baita kixkurrekinere.

Gehien erabiliko dena,txirikordakedotrentzak,mi-

lamodutansartzendirenakorrazkeretan:koletan, ttiki-ak, handiak, bazter batean,lazoekin nahasiak, es-tentsioekin, etabar…

Gainera, bolumen handikoorrazkerak ere ikusiko di-tugu, estentsioekin egin-dako ilebilduetan. Altuerahandiko emaztegaiendakoegokiak dira. Estilo hagitznaturaleko orrazkerak ereizanendira,orraztugabekoukituekin, emaztegai neo-erromantikoendako.Mele-na erdiendako perfektuakdira.

Emaztegaiendako

Ezkontza zibila(eta dibortzioa)Erdi Aroan erebazenNafarroan

Orrazkerak

Senargaiaren orrazkerak ez du emaztegaiarena bezain-bertzeko prestakuntzarik eskatzen. Komeni da ezkontzabainohiruaste lehenago ileamoztea.Honela, ileanahikoahaziko da eta ezkontza-egunean itxura guziz naturala iza-nen du. Ile gutti izan eta disimulatu nahi duten gizonek,ileapaintzailearengana joan beharko dute proba batzukegitera. Estiloa ongi aukeratuz gero, bere soiltasuna disi-mulatzen lagunduko dio. Bere itxura berritzeko bertzeaukera batzuk ere badaude, metxak, brilloak eta tinteak,erraterako. Hau ere denboraz egitea komeni da, bi arra-zoiengatik: batetik, ongi gelditzen zaion ikusteko etabertzetik, itxura berrira ohitzeko, horrelako zerbait egi-ten duen lehen aldia baldin bada, batez ere.

Krestak, ilemotz-motza, Emoestiloko ilea edo ile luzeagomodudotorean ego-kitzen ahal dira, ezkontza-egunean mutilak estiloz beteta egoteko. Beharba-da, senargaiei hobekien gelditzen zaien orrazkera, ile motz-motza eramateada, goiko aldean luzexeagoa utzita. Honela, gel edo gomina eman eta egunosoan itxura freskoa mantenduko du. Azkenik, ezkontza-egunean ileapainde-giraorraztera joateakomenida, bainaorraztekobakarrik, “esperimentuberri-ak” probatzeko beranduegi baita.

| 15ttipi-ttapa | 513 zbk.

2010.03.04

Senargaiendako

de Zufia ematen drauzut fedea zuri María Miguel ez verçe senarric egiteco”.Emaztegaiak arrapostu: “Alaver nic Mari-Miguel ematen drauzut zuri Diegoneure fedea ene senarçat eta ez verçe senarric egitecoz zu bayci”. Beraz, fi-deltasun hitza bertzerik ez zuten ematen.

Baina nonbait Diego damutu egin zen beranduago eta bere hitza baldintzatuaeman zuela adierazi: “Nic ematen drauzut neure fedea valdin Yo baneça arensenar içateko” erran omen zuen. Yo baneça horrekin emaztearekin larruajotzeko baldintza ezarri omen zuen nonbait Diegok. Horrelakorik lortu zuenedo ez zuen lortu ezin jakin, baina Nafarroako epaitegiek Forua segituz balioaeman zioten ezkontzari. Baina dagoeneko Nafarroa ez zen erresuma inde-pendientea eta Trentoko irizpidea nagusitu zen. Diegok Zaragozan lortu zuenezkontza baliogabetzea.

UtergakoJuanaetaAdiosekoMartinekgisakoformulaerabili zutenezkontzeko,senarra damutu baino lehen. Eskuin eskua hartuz eta hika eman zuten hitza:“Nic Martín y Joanna arçenaut neure alaroçaat (?) eta hic arnaçan yre es-posoçat eta prometaçen dinat ez vede emazteric eguiteco y baycen viçi nayçenartean eta guardaçeco lealtadea ala fede, ala fede, ala fede”. Eta Juanak eran-tzun: “NicJuanayMartínarçenauteuresposoçatetahicarnaçanyreesposoçateta prometaçen diat ez vede senarric eguiteco y baycen viçi nayçen artean etaguardaçeco lealtadea ala fede, ala fede, ala fede”.

JJoossee MMaarrii EEssppaarrzzaa

Zer da harrigarriago? Duela lau mende Nafarroako hain hegoaldean daudenherrietan euskaraz hain bizi somatzea edo ezkontzeko eta dibortziatzeko ha-lako erraztasuna izatea? Lekuko zibilen aitzinean eskuak hartu eta leialtasunahitz ematea aski zen ezkontzeko, baita adio errateko ere. Gauza naturalagoeta ederragorik!

ba al zenekien?

JatetxeakEzkontza-banketea non egin ongipentsatu behar da. Ospakizuneko era -baki garrantzitsuenetako bat da,gonbidatuen sozia lizazioa eta biko te -aren erlajazioa laguntzen duen lekuadelako. Ga inera , gonbidatuekezkontza-ospakizunaren oroitzapenona gorde behar dute eta, horretarako,ezinbestekoa da otordua egin beharden lekuarekin ongi asmatzea.

Mahaiak eta gonbidatuak nola kokatuizan ohi da ezkongaiek gehien galde -tzen dutena. Mahai bakoitzeko

gonbidatu kopurua, guztira bazkaltzenizanen direnen kopuruaren araberaaldatzen da. Ezkongaien nahietara za-balik izaten dira jatetxeak baina, nor-malean, zortzi eta hamar lagun arteanizaten dira mahai bakoitzeko, bainahamabi edo hamaseira ere igotzen di-ra, lagun, senide edo lankide kopu-ruaren arabera. Mahaien kokapenaezkogaiekin duten hurbiltasunarenaraberakoa izaten da. Ezkongaien ma-haiburutik hurbilenak senideak iza -ten dira, gero lagunak eta urrunenaklankideak.

16 | ttipi-ttapa | 513 zbk.

2010.03.04

Menurik egokienaGastronomia adituen arabera, bikoteek menu tradiziona -lak aukeratu ohi dituzte. Bikoteek ez dute berritzekoarriskurik hartzen eta haragi eta arrainei garrantziaematen segitzen dute.

Ongietorriko zizka-mizka goxo batzuek hasiera onaematen diote bazkariari baina, beti ere, bazkaltiarrakbetetzen ez baditu. Kopuru aldetik ere ongi begiratu be-har da eta, horretarako, sarrerako bizpahiru platerparatzea aski da, gonbidatu guzien ahoa gozatzeko.

Segidan, arrainki plater batek eta haragiko bertze batek,indarra eta gozotasuna konbinatzen dute eta jatetxekoespezialitateak ezagutzera emateko baliagarriak dira.Ezin ahantzi plater bat eta bertzearen artean zerbi -tzatzen den sorbetea, zapore nahasketarik ez gertatzeko.

Postrea izanen da otorduko ginda eta, honetan, tekni-ka eta konbinazio berriak esperimentatzeko etaberrikuntzak egiteko aukera izaten da, gonbidatu guz-tien gozagarri. Arestian aipatu bezala, kopuruan ereneurriz ibili behar da, ezkontza-tarta mozteko orduanoraindik jateko gogo pixka bat izateko. Orduan hastendira kaba (edo txanpain) botilak irekitzen eta ohiko Go-ra ezkonberriak!aditzen. Tentsio eta urduritasunak aldebatera utzi eta zoriontasuna eta zoramena abiatzen da.

ttipi-ttapa | 513 zbk.

2010.03.04 | 17

E Z K O N T Z A G E H I G A R R I A 2 0 1 0

18 | ttipi-ttapa | 513 zbk.

2010.03.04

Irudiak tratatzeko programa eta teknika berriaksortzearekin, programa informatikoen bidez kolorea etatxuri-beltza nahasteko joera handia izan zen garai batean.Irudiak aldatzeko teknikak eta matea erabiltzeko erejoera handia izan zen, berrikuntzaren sinonimo baitziren.

Gaur egun, ordea, argazkilariek espontaneotasuna bi-latzen dute eta, azken joeretan, uneak harrapatzensaia -tzen dira, ez uneak produzitzen. Hala ere, ezkontzakoargazki-erreportaje perfektua ateratzeko irudien trata-mendurako programen erabilera ez da guztiz alde ba -tera utzi behar. Egokiena, behar beharrezko gauzen-dako bakarrik erabiltzea da, irudiak hobetzeko,argazkiaren kalitatea handitzeko edo gaizki egindakoakezabatzeko.

Dena dela, argazki bat bikaintasunera ailegatzekoegilearen talentua behar beharrezkoa da. Bikoteak zernahi duen jakin behar du argazkilariak, nolakoak direneta mugimendu bakar batez bere sentimentuak etaemozioak bildu.

Gaur egun bikoteek originaltasuna bilatzen dute, orainarte egin diren gauzetatik modu ezberdin batean agertzea,muntaia berezi batean. Gaur egun argazkiak egitekomoduak naturaltasuna eta berezkotasuna bilatzen du.

Pose jakin batzuk baino gehiago, eguna bere osota-sunean bilatzen dute aditu eta bezero aunitzek. Eguneanzehar irudi aunitz hartzen dira eta hoberenak aukeratubehar dira irizpide jakinekin eta neutraltasunez. Hu -rrengo urratsa, erreportajea ongi antolatzea da. Papergainean ere teknika digitala erabiltzen da eta argazkionenei indar gehiago ematen zaie, neurria handituz etabertze batzuk, aldiz, ttikituz.

ErreportajeaArgazkiak

E Z K O N T Z A G E H I G A R R I A 2 0 1 0

Argazkilari aunitzek, argazkiak ez ezik,bideoa eskaintzen dizkiete bikoteei.Prezioa grabatutako erreportajea duenluzeraren eta edizioan erabilitako ele-mentuen araberakoa izan ohi da. Edozeinkasutan ere, argazkilariari aurretik egi-nak dauzkan bideo batzuk ikusten uzteaeskatzea da onena, lan egiteko modu -arekin konforme egonen garela ziur-tatzeko.

Zati bakoitzaren klipak grabatu ohi di-ra; ezkongaien gaztetako argazki bideoa,ezkongaien paseoa, zeremonia,bazkaria, erreportajearen laburpena…

Gainera, ezkonberriek bideo-errepor-tajea hainbat formatu digitaletan gorde -tzeko aukera eskura izanen dute. Gauregun DVD eta internetarako bertsioakere eskaintzen dituzte sarritan eta horiekarras egokiak dira ezkontzara joaterikizan ez duten eta urruti dauden lagunedo senitartekoei bidaltzeko. Eta nolaez, bikoteak egunean bertan ikusi ezdituen momentu hunkigarri horiekezkontza eguna pasa ondotik behin etaberriz ikusteko ere.

Bideoa

| 19ttipi-ttapa | 513 zbk.

2010.03.04

20 | ttipi-ttapa | 513 zbk.

2010.03.04

Gonbida-penakEzkontza

Ezkontz-gonbidapenerako material eta testu originalak bilatzeko joaera iza -ten da. Lazo batekin bildutako txartelak, koloreko kartulinak eta umore pixkatdutenak nagusitzen dira.

Ezkontz-gonbidapenak dira gonbidatuak ospakizunera etor daitezen erabili ohiden komunikazio ofiziala. Lagun eta senideak jakinaren gainean egonen badi-ra ere, gonbidapenarekin ospakizunaren lekua, data eta ordua zehazten dira,baita ondoko otorduarena ere.

Ezkontz-gonbidapenetan modelo klasikoa aukera ona da, ezkontza formaladenean eta asmatuko dugula segurtatu nahi badugu. Baina gaur egun, ezkontzakere arras ezberdinak izaten dira eta horrek txarteletan ere bere agerpena iza-ten du. Gonbidapen originalak argazki eta marrazkiz hornituak datoz, ezkon-gaiak protagonistak direla. Aurkezpena berritzeko, hainbat formatu eta paperklase erabiltzen dira. Aukera guztiak hor daude: itxura eta kolore originalekopaperak, kartulinak edo baita abaniko batean idatzitako gonbidapenak ere.Bikote batzuk tonu tradizionalagoa nahiago badute ere, bertze batzuk umoreajarri nahi izaten diote idatziari. Beti ere, testua laburra izan behar da, bainaospakizunaren datu zehatzak eman behar ditu eta, garrantzitsua, gonbidatuajoanen dela baieztatzeko kontakturako datuak (telefonoa, e-Posta…).

Ezkongaiek opariak ere ematen dizki-ete gonbidatuei.

Ezkontzara agertzeagatik bere eskerona adierazteko opari original edo prak-tikoak eskaini nahi izaten dizkiete ezkon-gaiek gonbidatuei. Gaur egun, prak-tikotasuna eta funtzionaltasuna bilatzenda oparietan, apal batean hautsa pi-latzeko bakarrik ez daitezen gelditu.Honela, xaboiek eta kandelek hartu duteinda rra azken aldian, adornurako ezezik era biltzeko baliagarriak direlako.Oroigarriko giltzarriak ere erabilgarri-ak dira. Bertze aukera bat gonbidatueiezkontzan aditu den edo ezkongaiengustukoa den musika biltzen duen diskabat oparitzea da, edo modu berezianaurkeztutako bonboiak.

Oparitxoak

E Z K O N T Z A G E H I G A R R I A 2 0 1 0

2010 denboraldian glamur handikolore-xortak nagusituko dira, bainaneurrian eta koloreetan exaje raziorikgabe, kalitate handiko loreekin;emaztegaia estali gabe, bere irudiaindartzen dutenak eta jantziarekin etabertze osagarriekin bat datozenak.Modako loreak larrosak, jazminak etaorkideak dira, ezkontza egiten dendenboraldiko loreekin nahasiak. Tonohagitz xuabeak erabiltzeko joera da-tor, txu ria eta arroxa, batez ere. Lore-xorta egiterakoan osagai garrantzi -tsuena emaztegaiaren gustua baldinbada ere, munduan andregai bezain-bertze xorta daude eta ez da komeniaukeraketa azken ordura arte uztea.

Baina ez da bakarrik lore-xorta kon-tuan hartu behar dena, eliza edo ospa -kizun zibila egin behar den lekuareneta ezkontza-otordua egin behar denlekuaren dekorazioa ere zaindu be-har dira. Aukeratzen dugun lorearen,konb inaz ioaren , osagarr ien ,edukiontzien eta lekuaren araberaefektu bat edo guztiz kontrakoa lor-tuko dugu.

Udaletxeko aretoa edo elizako aldareingurua edo jatetxekoa (mahaiburua)ikusgarria geldituko da denboraldikoloreak aukeratzen baditugu. La rrosakdira orain ere protagonista, bainabertze espezie batzuk ere arrakas-ta izaten dute: kalak, magnoliak, lili-ak edo peoniak.Otordu eta bestarako detaile ikus-garriak lortu behar dira, baina bestabera oztopatzen ez dutenak. Gonbida -tuen mahaietarako lore-zentruxumeak dira egokienak, margaritekinapainduak, adibidez.

| 21ttipi-ttapa | 513 zbk.

2010.03.04

Lore-xortakEmaztegaiendako

Ezkontza prestatzeko harat-honaten eta urduritasunen ondotik, azkeneanezkon-bidaia ailegatu da, ospakizunaren antolakuntzak ekarri duen estresazdeskonektatu eta gozatzeko unea. Bikoteak haina bidai-aukera daude, hiri-etatik eta kultur proposamenetatik hasi eta aisialdian eta atsedenaldian oina -rritutako jomuga exotikoak bitarte.

Normalean ezkonberriek urruneko lekuren bat ezagutzeko aprobetxatzen dute,hurbilagokoak bertze edozein momentutan bisitatzeko aukera izanen baitute.Batzutan, aukeratutako bidaiak baldintzatzen du ezkontzaren data ere, adibidez,aukeratu dugun urruneko helmugan uda izatea nahi badugu. Leku exotiko etalasaia bilatzen dutenentzat, Karibea da klasikoetako bat, Punta Cana, Kubaedo Riviera Maya bezalako helmugekin.

Bikote ausartagoentzako edo esperientzia berezia bizi nahi dutenentzako, aben -tu ra pittin bat duten ibilbideak proposatzen duten bidai-agentziak gero etagehiago dira. Afrika da gehienetan hartzen dena, aukera ugari eskaintzen baiti-tu.

Ekialde Erdian hainbat aukera daude: Dubaiko luxua eta tradizioa edo ItsasoHila eta Petra hiria Jordanian. Ekialde Urrunean ere hainbat jomuga izandaitezke. Txina furi-furian dago azkeneko urteetan, baina oraindik orain bikoteaunitzek ezkon-bidaia Asian pasatzekotan Tailandia aukeratzen dute.

Hiri handiak maite dituztenek, euren ezkon-bidaia aprobetxatzen ahal duteleku berriak ezagutzeko eta kultur eskaintza zabalaz gozatzeko. New York daaukera erakargarrienetako bat, bere arkitektura-paisaiarengatik, museo etaikuskizun eskaintzarengatik eta erosketak egiteko moduarengatik. Paris, Ro-ma edo Vienak ere arteaz eta historiaz gozatzeko zirkuituak eskaintzen dituzte.

Eta hor daude kruzeroak ere: Noruegako fiordoetatik hasi eta Mediterraneokokostaldera bitarte.

22 | ttipi-ttapa | 513 zbk.

2010.03.04

Bidaiak