11. Gaia: Zulaketa 1/17

III MODULUA : TXIRBIL HARROKETAZKO III MODULUA : TXIRBIL HARROKETAZKO MEKANIZAZIOAMEKANIZAZIOA

11. GAIA: 11. GAIA: ZulaketaZulaketa

TEKNOLOGIATEKNOLOGIA MEKANIKOAMEKANIKOA

INGENIARITZAINGENIARITZA MEKANIKOMEKANIKO SAILASAILA

Universidad del PaUniversidad del Paíís Vasco s Vasco –– Euskal Herriko UnibertsitateaEuskal Herriko Unibertsitatea

11. Gaia: Zulaketa 2/17

EdukiakEdukiak

1. Sarrera- Zulaketa prozesuaren ezaugarriak eta pieza motak - Zulaketa prozesuaren deskribapena

2. Zulaketa erremintak- Barautsaren atalak- Barautsaren sorbatzen angeluak

3. Zulaketa operazioa- Zulaketaren oinarrizko parametroak- Txirbil sekzioa, ebaketa indarra eta ebaketa potentzia

4. Zulaketa prozesuaren beste operazio batzuk5. Tutorepeko galdesorta6. Lan-aukerak: enpresak eta produktuak

11. Gaia: Zulaketa 3/17

1. 1. SarreraSarrera

ZULAKETA PROZESUAREN EZAUGARRIAK ETA PIEZA MOTAK:

• Zuloak egiteko baino ezin da erabili.

• PROZESUAREN ABANTAIAK• Operazio azkarra.• Galdaketak eta forjaketak lortzen

duten baino doitasuna eta akabera hobeak lortzen dira zulaketarekin.

• Diametro desberdineko zuloak egin daitezke.

• Material desberdinak (material oso gogorretan murrizketa).

• PROZESUAREN MURRIZKETAK• Luzera/sakonera erlazio altua duten

zuloak.• Aplikazio batzuetarako zuloen

akabera eskasa izan liteke.

Aeronautika sektorean zuloen mekanizazioa

Nikel aleaziozko pieza

Zulaketaren bidezegindako zuloak

11. Gaia: Zulaketa 4/17Zuloak

Titanio aleaziozko pieza

1. 1. SarreraSarrera

Aeronautika sektorean zuloen mekanizazioa

ZULAKETA PROZESUAREN EZAUGARRIAK ETA PIEZA MOTAK:

• Zuloak egiteko baino ezin da erabili.

• PROZESUAREN ABANTAIAK• Operazio azkarra.• Galdaketak eta forjaketak lortzen

duten baino doitasuna eta akabera hobeak lortzen dira zulaketarekin.

• Diametro desberdineko zuloak egin daitezke.

• Material desberdinak (material oso gogorretan murrizketa).

• PROZESUAREN MURRIZKETAK• Luzera/sakonera erlazio altua duten

zuloak.• Aplikazio batzuetarako zuloen

akabera eskasa izan liteke.

11. Gaia: Zulaketa 5/17

Galdaketaren bidez fabrikatutako pieza

Zuloak

Altzairuzkobiela

1. 1. SarreraSarrera

Automozio sektorean zuloen mekanizazioa

ZULAKETA PROZESUAREN EZAUGARRIAK ETA PIEZA MOTAK:

• Zuloak egiteko baino ezin da erabili.

• PROZESUAREN ABANTAIAK• Operazio azkarra.• Galdaketak eta forjaketak lortzen

duten baino doitasuna eta akabera hobeak lortzen dira zulaketarekin.

• Diametro desberdineko zuloak egin daitezke.

• Material desberdinak (material oso gogorretan murrizketa).

• PROZESUAREN MURRIZKETAK• Luzera/sakonera erlazio altua duten

zuloak.• Aplikazio batzuetarako zuloen

akabera eskasa izan liteke.

11. Gaia: Zulaketa 6/17

Kulata eta motore blokeak – Aleazio arinak

1. 1. SarreraSarrera

Automozio sektorean zuloen mekanizazioa

ZULAKETA PROZESUAREN EZAUGARRIAK ETA PIEZA MOTAK:

• Zuloak egiteko baino ezin da erabili.

• PROZESUAREN ABANTAIAK• Operazio azkarra.• Galdaketak eta forjaketak lortzen

duten baino doitasuna eta akabera hobeak lortzen dira zulaketarekin.

• Diametro desberdineko zuloak egin daitezke.

• Material desberdinak (material oso gogorretan murrizketa).

• PROZESUAREN MURRIZKETAK• Luzera/sakonera erlazio altua duten

zuloak.• Aplikazio batzuetarako zuloen

akabera eskasa izan liteke.

11. Gaia: Zulaketa 7/17

ZULAKETAREN DESKRIBAPENA

• APLIKAZIOAKDiametro eta sakonera desberdinetako zuloen mekanizazioa.

• BI MUGIMENDU DESBERDINETAKO KONBINAZIOA:

Higidura nagusia edo ebaketa higidura Aitzinapen higidura

• OINARRIZKO HIGIDURAErremintaren biraketa, BARAUTSA izenekoa.Aitzinapen higidurak baino Potentzia eta Abiadura handiagoa.

• AITZINAPEN HIGIDURABarautsaren ardatzarekiko paraleloa beti.

Oinarrizko hig.

Oinarrizko hig.

Atzinapen hig.

Atzinapen hig.

1. 1. SarreraSarrera

11. Gaia: Zulaketa 8/17

1. 1. SarreraSarrera

Oinarrizko hig.Atzinapen hig.

ZULAKETAREN DESKRIBAPENA

• APLIKAZIOAKDiametro eta sakonera desberdinetako zuloen mekanizazioa.

• BI MUGIMENDU DESBERDINETAKO KONBINAZIOA:

Higidura nagusia edo ebaketa higidura Aitzinapen higidura

• OINARRIZKO HIGIDURAErremintaren biraketa, BARAUTSA izenekoa.Aitzinapen higidurak baino Potentzia eta Abiadura handiagoa.

• AITZINAPEN HIGIDURABarautsaren ardatzarekiko paraleloa beti.

11. Gaia: Zulaketa 9/17

2. 2. ZulaketaZulaketa erremintakerremintak

Zulatzeko erremintak BARAUTSAK deitzen dira

BARAUTSEN ATALAK:

• BANATZEN DA:• Kirtena• Atal eraginkorra

• ATAL ERAGINKORREAN:Hotz batzuk daude (2 normalean).Bakoitzean:

• Sorbatza nagusia• Bigarren sorbatza• Azpijan-aurpegia• Jaulkitze-aurpegia• Zeharkako sorbatza Azpijan-

aurpegia

Bigarren sorbatza

Kirtena

Atal eraginkorra

Sorbatza nagusia

Jaulkitze-aurpegia

Sorbatza nagusia Txirbila

Zeharkako sorbatza

Barne lubrifikaziorako

zuloak

11. Gaia: Zulaketa 10/17

BARAUTSEN SORBATZEN ANGELUAK

• HAUEK AURKITU DAITEZKE:• Sorbatza nagusiko posizio angelua (κr)• Jaulkitze angelua (γ)• Eraso edo azpijan angelua (α)

P

γ: jaulkitze angelua

α: eraso angelua

Sección XX

vf

Bigarren sorbatza

Sorbatza nagusia

N

Sorbatzanagusia

P

x

x

x

xP

κr

2. 2. ZulaketaZulaketa erremintakerremintak

11. Gaia: Zulaketa 11/17

Zulaketa operazioaren oinarrizko parametroak

• Vc: Ebaketa abiadura (m/min):

• Vf: aitzinapen abiadura (mm/min):Vf (mm/min)

• fz: hortzeko aitzinapena (mm)

1000DNVc π

=

3. Zulaketa operazioa3. Zulaketa operazioa

Vf (mm/min)

N

Vc: Ebaketa abiadura (m/min)

D: Barautsaren diametroa (mm)

N: Biraketa abiadura (b/min)

fz: Aitzinapena (mm edo mm/hortz)

Vf: Aitzinapen abiadura (mm/min)

z: Hortz zenbakia

N: Biraketa abiadura (b/min)Nz

Vf f

z ⋅=

Vc (m/min)

fz (mm/hortz)

11. Gaia: Zulaketa 12/17

Vf (mm/min)

fz (mm/hortz)

ac (mm)

κr

aw (mm)

D/2

Sc (mm2)

TXIRBIL SEKZIOA, EBAKETA INDARRA ETA EBAKETA POTENTZIA

• Txirbil lodiera, ac(mm):

• Txirbil zabalera, aw(mm):

• Txirbil sekzioa, Sc(mm2):

ac: Txirbil lodiera (mm)fz: Hortzeko aitzinapena (mm)

κr : Posizio angeluaac=fz·sen(κr)

aw: Txirbil zabalera (mm)D: Barautsaren diametroa (mm)

κr : Posizio angelua( )rw

Da

κsin2=

Sc: Txirbil sekzioa (mm2)ac: Txirbil lodiera (mm)aw: Txirbil zabalera (mm)

Sc=ac·aw

Sc: Txirbil sekzioa (mm2)fz: Hortzeko aitzinapena (mm)D: Barautsaren diametroa (mm)

Sc=fz·D/2

edo:

3. Zulaketa operazioa3. Zulaketa operazioa

11. Gaia: Zulaketa 13/17

Vf (mm/min)

fz (mm/hortz)

ac (mm)

κr

aw (mm)

D/2

Sc (mm2)

TXIRBIL SEKZIOA, EBAKETA INDARRA ETA EBAKETA POTENTZIA

• Ebaketa indarra, Fc(N):

• Ebaketa potentzia, Pc(W):

Fc: Ebaketa indarra (N)ps: Ebaketa energi espezifikoa (N/mm2)

Sc : Txirbil sekzioa (mm2)Fc=ps·Sc

z: Sorbatz kopuruaPc: Ebaketa potentzia (W)Fc: Ebaketa indarra (N)

Vc : ebaketa abiadura (m/min)

3. Zulaketa operazioa3. Zulaketa operazioa

602

cc

c

VFzP

⋅⋅=

11. Gaia: Zulaketa 14/17

4. 4. Zulaketa prozesuaren beste Zulaketa prozesuaren beste operazio batzukoperazio batzuk

• Zulaketa konbentzionala: murrizketak daude L/D ↑↑ denean

Osoko barauts helikoidalak (L/D≤5∼10) Plakitadun barautsak (L/D<2,5)

• Zulaketa sakona:

Kanoi barautsa

L/D= 15~40

11. Gaia: Zulaketa 15/17

• Mandrinaketa

Aldez aurretik egindako zuloaren diametroa handitzeko doitasun handiarekin

• Otxabuketa

Aldez aurretik egindako zuloaren akabera eta doitasun bikaina lortzeko.

Aurretik egindako zuloaren diametroa handitzen da

Aurretik egindako zulotik hasten da eta milimetro hamarrenakbaino ez dira mekanizatzen otxabuarekin, zuloaren doitasuna ziurtatzeko

4. 4. Zulaketa prozesuaren beste Zulaketa prozesuaren beste operazio batzukoperazio batzuk

11. Gaia: Zulaketa 16/17

1. Barautsen puntan, sorbatzen juntura beste sorbatza baten bidez egiten da zeharkako sorbatza deitzen dena. Zein da hirugarren sorbatz honen funtzioa?

2. Zulaketa egiteko, orain arte ikusitako makinarik erabil genezake?

3. Zergatik dituzte barauts askok zulo batzuk erremintarekiko fluido koaxial bat injektatzeko? Gutxienez, esan hiru arrazoi

4. Fresa batekin zulorik egin liteke? Nola egingo litzateke eta zeintzuk izango lirateke abantailak eta desabantailak?

5. Kanoi barautsaz aparte, zulaketa sakona egiteko beste aukera batzuk daude. Ze makina/sistema daude merkatuan zulaketa oso sakon eta 15mm baino diametro handiagoko zuloak egiteko?

5. 5. TutorepekoTutorepeko galdesortagaldesorta

11. Gaia: Zulaketa 17/17

IBARMIA Produktuak: ZUTABE ERAKO ZULAKETA MAKINAKKokapena: Azkoitia (Gipuzkoa)www.ibarmia.com

6. Lan6. Lan--aukerakaukerak: : enpresakenpresak etaetaproduktuakproduktuak

ERLO S.A.-k fabrikatutako zutabe erako zulatzeko makina

LATZ S. Coop.Produktuak: BARAUTS HELIKOIDALAK, BARAUTS ZENTRATZAILEAKKokapena: Andoain (Gipuzkoa)www.latzscoop.com

IZAR Cutting ToolsProduktuak: BARAUTS HELIKOIDALAK, HARIZTATZEKO ARRAK, OTXABUAK Kokapena: Amorebieta (Bizkaia)www.izartool.com

ERLO S.A.Produktuak: MOTA DESBERDINETAKO ZULATZEKO MAKINAKKokapena: Azkoitia (Gipuzkoa)www.erlo.com

Internatzional eremuan, zulatzeko makinak fabrikatzailerik garrantzitsuenetatiko bat da

IBARMIA.

JUARISTIProduktuak: MANDRINATZEKO MAKINAKKokapena: Azkoitia (Gipuzkoa) www.juaristi.com

Erabiltzaileek (esaterako ITP, Aernova, Maier, Matrici, Batz, etb.) zulaketa operazio ugari egiten dute sistematikoki. Beste enpresa batzuk (Etxe-Tar, Danobat Sistemas edo Lan-Bi, adibidez) bezerorako espreski zulatzeko makina bereziak fabrikatzen dituzte.