document01

BIOLOGIA ETA GEOLOGIA DBH 4. MAILACélula.Bizi-uitatea

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

IRTEN AURREKOA

IRAKURGAIA

ESKEMA

BALIABIDEAK

INTERNET

Célula. Bizi-uitatea



IRTEN AURREKOA

Irakurgaia

1951n, Henrietta Lacks andrea baginako hemorragia ugariak edukitzen hasi zenez, Baltimoreko Johns Hopkins ospitalera (Estatu Batuetan) joatea erabaki zuen. Proba batzuk egin ondoren, tumore bat aurkitu zioten umetoki-lepoan. Diagnosi eztabaidaezina lortzearren, sendagileek biopsia egin eta laginak aztertzera bidali egin zituzten.George Otto Gey sendagileak ere, garai hartan minbizirako sendaketa baten bila ari zenak, lagin txiki bat jaso zuen. Bere lan nagusia giza zelulak laborategian hazaraztean zetzan. Ordura arte ikusita zeukaten giza zelula arrunt bat, hazkuntza ingurune egoki batean, berrogeita hamar aldiz-edo zatikatu ondoren hil egiten zela. Geyk Lacks andrearen zelulen lagina aztertu zuenean, harrituta geratu zen haren zelulak probeta baten barruan etengabe hazi eta zatikatu egiten zirelako. Horrela zelula ildo hilezin bat aurkitu zuen.Henrietta 1951ko urrian hil zen, ahalik eta gehien heriotzaren kontra borrokatu ondoren. Egun horretan bertan Gey doktoreak, Henriettaren edo honen familiaren baimenik gabe, komunikabideei erakutsi zien minbiziaren kontrako ikerkuntzan berak egindako aurrerapen zoragarria, eta lehen aldiz zelula horiei HeLa zelula deitu zien.Ordudanik HeLa zelulek euren burua zatikatzen jarraitu dute eta mundu osoko laborategietan ikertu egin dira. Haiei esker milaka ikerkuntza garatu eta minbiziaren kontrako borrokan aurrerapen zientifiko handiak eskuratu dira.

Henrietta Lacks

HeLa. Zelulak



IRTEN AURREKOA

Edukien eskema

Zelula. Bizitzaren unitatea

AurkikuntzaZelula-teoria

Antolaketa- mailak

EzaugarriakMotak

Zelula-nukleoa

EzaugarriakADNaren kondentsazioa

Kromosomak

EzaugarriakKopuruaMotakKariotipoa

Zelula-zikloa

EzaugarriakFaseak

Zelula-zatiketa

Mitosia Meiosia KonparaketaAldakortasuna

HASIERA



IRTEN AURREKOA

Unitatearen azalpenerako baliabideak

Antolaketa-mailak

Zelularen aurkikuntza

Zelula-teoria Zelula-Antolaketa. Motak

Zelula-nukleoa

ADNaren kondentsazio prozesua

Kromosomak Kromosoma kopurua

Kromosoma motak

Kariotipoa

Zelula-zikloa Zelula-zikloaren faseak

Meiosia Mitosi eta meiosiaren arteko konparaketa

Meiosiaren ondoriozko aldakortasuna

HASIERA

Estekak



IRTEN AURREKOA


1665Robert Hooke

Mikroskopioa

Kortxoa

1674

Anthony van Leeuwenhoek

Mikroskopioa

Animalikuluak

1831Robert Brown

Zelula begetalen nukleoa aurkitu zuen

1838

Johannes Purkinje

Zelula betetzen duen likidoari protoplasma deitu zion

Zelulek osatzen dituzte begetalak

zein animaliak

Matthias Schleiden

Friedrich Schwann

1855

Rudolf Virchow

Zelula oro aurretik existitzen den beste batetik dator

Eta 1899an?



IRTEN AURREKOA


1899Neuronen banakotasuna

frogatu zuen

Santiago Ramón y Cajal ITZULI



IRTEN AURREKOA

Zelula-teoria

Zelula:• Izaki bizidunen egiturazko unitatea da

• Unitate funtzionala da

• Aurretik existitzen den beste batetik dator

• Unitate genetikoa da



IRTEN AURREKOA

Antolaketa-mailak

Maila abiotikoak

Maila biotikoak

Partikula subatomikoak

Atomoak

Molekulak

Makromolekulak

Organuluak

Zelulak

Ehunak

Organoak

Aparatuak eta sistemak

Banakoa

Biztanleria

Komunitatea

Ekosistema

Ekosfera



IRTEN AURREKOA

Zelula eukariotoa

Zelula-antolaketa. Motak

Zelula prokariotoa

IKUS EGITURA

IKUS EGITURA



IRTEN AURREKOA


Zelula prokariotoa

Zelula-pareta

Mintz plasmatikoa

Bakterio-kromosoma

Erribosomak

Flageloak

Finbriak

ITZULI



IRTEN AURREKOA

Zelula eukariotoa


NukleoaMintz plasmatikoa

Zitoplasma

Zentrosoma

Zelula-organuluak ITZULI

Animalia-zelula

Zelula begetala



IRTEN AURREKOA

Zelula-nukleoa

Nukleoaren bilgarria

Nukleoplasma

Nukleoloa



IRTEN AURREKOA

ADNaren kondentsazio prozesua

Kromatinazko harizpia

kromosoma



IRTEN AURREKOA

Kromosomen ezaugarriak

Giza kromatidak

Kromatina

Besoak

Zentromeroa



IRTEN AURREKOA

Kromosoma kopurua

Zelula 2n = 6

Zelula n = 3

Ama-kromosomak

Aita-kromosomak

Organismo haploideakOrganismo diploideak



IRTEN AURREKOA

Kromosoma motak

Metazentrikoak

Zentromeroa

Submetazentrikoak

Zentromeroa

ZentromeroaZentromeroa

Akrozentrikoak Telozentrikoak



IRTEN AURREKOA

Kariotipoa

Heterokromosoma arrak

Heterokromosoma emeak



IRTEN AURREKOA

Zelula-zikloa

Interfasea

M fasea

Zelularen tamaina zein organulu kopurua handitu egiten da.

ADNa bikoiztu egiten da.

ADNa bi zelulen artean banatzen da, zitoplasma zatitzen da eta bi zelula alaba sortzen dira.

Kromatina antolatzen da. Zuntzak kondentsatu eta biribildu egiten dira eta kromosomak osatzen dira.



IRTEN AURREKOA

Zelula-zikloaren faseak

M fasea

Nukleoaren zatiketa (mitosia)

HEMEN SAKATU GEHIAGO JAKITEKO

HEMEN SAKATU GEHIAGO JAKITEKO

Zitoplasmaren zatiketa (zitozinesia)



IRTEN AURREKOA

TELOFASEA

Kromosomak kromatinan deskondentsatzen dira

ANAFASEA

Kromatida ahizpak banatzen dira

METAFASEA

Kromosomak erdian paratzen dira

PROFASEA

Kromatinaren kondentsazioa

Mitosia edo nukleoaren zatiketa

M fasea

Nukleoaren zatiketa (mitosia)

PROFASEA METAFASEA ANAFASEA TELOFASEA ITZULI



IRTEN AURREKOA


M fasea


Estugunea

ITZULI



IRTEN AURREKOA

Meiosia

INTERFASEA (ADNren bikoizketa)

1. I. PROFASEA (Kromosomen kondentsazioa)

2. I. METAFASEA (Kromosomak bikoteka ezartzen dira)

3. I. ANAFASEA (Kromosomak banantzea)

4. I. TELOFASEA eta ZITOZINESIA

5. II. PROFASEA (Ardatza berrosatzen da)

Zelula alabak

6. II. ANAFASEA (Kromatiden banantzea)

7. TELOFASEA eta ZITOZINESIA

MEIOSIS I (separación de cromosomas homólogos)

II. MEIOSIA (Kromatida ahizpen banantzea)

GAINGURUTZAKETA

IKUS ZIKLO BIOLOGIKOAK

I. MEIOSIA (Kromosoma homologoen banantzea)



IRTEN AURREKOA

Meiosia eta ziklo biologikoak

Ziklo diploidea

Ziklo haploidea

Ziklo diplohaploidea



IRTEN AURREKOA


Ziklo haploidea

ITZULI

Alga eta onddo zelulabakarretan



IRTEN AURREKOA


Ziklo diplohaploidea ITZULI

Landareetan eta alga zein onddo batzuetan



IRTEN AURREKOA


Ziklo diploidea ITZULI

Animalia gehienetan



IRTEN AURREKOA

Mitosi eta meiosiaren arteko konparaketa

MITOSIA MEIOSIA

Emaitza: Bi zelula alaba diploide, elkarren eta amaren berdinak.

Emaitza: Lau zelula alaba haploide, elkarren eta zelula amaren desberdinak.



IRTEN AURREKOA

Meiosiaren ondoriozko aldakortasuna

Ama-kromosoma Aita-kromosoma

1. Banaketa 2. Banaketa

Informazio genetikoaren

trukaketa

I. Profasea

I. Metafasea

I. Anafasea



IRTEN AURREKOA

Esteka interesgarriak

Mitosiaren animazioa

SARTU WEB ORRI HONETARA

HASIERA

Kariotipoen jarduera

SARTU WEB ORRI HONETARA

document01

Documents