zeiruangahdah ka fa a...na tuah khawhmi ri na hngalh i bawmhnak hal kha nulepa ttha na sinak a si....

2
ZEIRUANGAHDAH KA FA A TTAH TUK? Bawhte vialte an ttap dih sihmanhsehlaw bawhte cheukhat cu adang nakin an ttap deuh. Bawhte cu an ttah ding a si ko i an siaremlonak chimnak le an duhnak langhternak ah an hmanbikmi lam zong a si fawn. Bawhte an ttahnak a ruang tampi a um, cheukhat cu: • Rawlttam, thabat asiloah zun-ek dan (nappy) thlen duh ah • Khualinh tuk asiloah khuasih tuk • Siarem lo asiloah an thil hrukmi nih a reh tuk hna • Hnahnawh tuk (mileng tamtuk ngeih?) • Ngeihchiat, umhar asiloah ttih • Dam lo asiloah an paw chung thli tam ruangah paw fah NA FA HLEMHNING Na fa rawl na pek/hnuk na dinh, zun-ek dan na thlen le na pom/kuh hnu zong ah a ttah rih ko ahcun atanglei pawl tuah izuam: • Duhsahtein a pum muai asiloah duhsahtein a pum beng • Na fa nih na lungtor a theih dingin na ttang ah benh in cawi law chawhpi. Nau puakpuan na hman ahcun na sia a rem deuh lai. • Hlasak, hlabia lo in sak, biaruah le biathli chimh – mah nih khan nangmah zong na tha an damter khawh ve! • Nau namnak leng in leng ah chawh pi – inn leng umnak nih nan pahnih in an nuamhter deuh khawh hna. Hngalhding: Na fa kha a sining lengin a ttah ahcun a dam lo caah a si kho – na siibawi, sii saya/mah asiloah siizung ah cheknak tuahter colh. BAWMHNAK HALDING AH TTIH HLAH – NANGMAH BAWMTU DING AN UM Fale zohkhenhning le bawmhnak halnak kong ah tamdeuh hngalh na duh ahcun na sang i ummi Nu le Ngakchia Ngandamnak Zohkhenhtu Sii Saya/mah kha pehtlaihnak tuah. Na sang ummi Nu le Ngakchia Ngandamnak Zohkhenhtu Sii Saya/mah an zung kawl khawhnak: www.education.vic.gov.au/childhood/parents/ Nu le Ngakchia Ngandamnak Zohkhenhtu Sii Saya/mah chawnhnak (MCH Line) 13 22 29 Fale zohkhenh kongah ruahnak hal duh tik chawhnak (Parentline VIC) 13 22 89 Mah telephone in bawmhnak a petu hna nih ngakchia kum he aatlakmi theihhngalhnak, ruahnak cheuhnak le bawmhnak nulepa sinah an pek hna. Na sang i a ummi ngandamnak le bawmhnak petu bu le zung pawl zong he pehtlaihnak an in tuahpiak khawh. Online cungah rel chap khawhnak: Raising Children’s Network www.raisingchildren.net.au www.napcan.org.au BAWHTE PAWL HNIN KHA A TTHAMI A SI LO Hakha Chin

Upload: others

Post on 20-Oct-2020

22 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • B C M Y CMY CMY B4 C4 M4 Y4 40% 80% B C M Y B C M Y 40% 80% B C M Y B C M Y 80% B C M Y B C M Y 40% 80% B C M Y

    12345

    5432

    12345

    5432

    B C M Y 40% 80% B C M Y

    12345

    5432

    12345

    5432

    B C M Y 40% 80% B4 C4 M4 Y4 MY CY CM B C M Y 40% 80% B C M Y CMY CMY B4 C4 M4 Y4 40% 80% B C M Y B C M Y 40% 80% B C M Y B C M Y 40% 80% B C M Y

    1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

    Prinect/FOGRA 4 Dipco 2.1 Format 74 © 2004 FOGRA/Heidelberger Druckmaschinen AG

    9164 - Fin

    sbu

    ry_DE

    T A

    4 x10 - HIJ - F

    ron

    t 1 - Sh

    eetwise (fro

    nt an

    d b

    ack) - 9/04/2018 - Black

    9164 - Fin

    sbu

    ry_DE

    T A

    4 x10 - HIJ - F

    ron

    t 1 - Sh

    eetwise (fro

    nt an

    d b

    ack) - 9/04/2018 - Cyan

    9164 - Fin

    sbu

    ry_DE

    T A

    4 x10 - HIJ - F

    ron

    t 1 - Sh

    eetwise (fro

    nt an

    d b

    ack) - 9/04/2018 - Mag

    enta

    9164 - Fin

    sbu

    ry_DE

    T A

    4 x10 - HIJ - F

    ron

    t 1 - Sh

    eetwise (fro

    nt an

    d b

    ack) - 9/04/2018 - Yello

    w

    ZEIRUANGAHDAH KA FA A TTAH TUK? Bawhte vialte an ttap dih sihmanhsehlaw bawhte cheukhat cu adang nakin an ttap deuh. Bawhte cu an ttah ding a si ko i an siaremlonak chimnak le an duhnak langhternak ah an hmanbikmi lam zong a si fawn. Bawhte an ttahnak a ruang tampi a um, cheukhat cu:

    • Rawlttam,thabatasiloahzun-ekdan(nappy)thlen

    duh ah

    • Khualinhtukasiloahkhuasihtuk

    • Siaremloasiloahanthilhrukminiharehtukhna

    • Hnahnawhtuk(milengtamtukngeih?)

    • Ngeihchiat,umharasiloahttih

    • Damloasiloahanpawchungthlitamruangah

    paw fah

    NA FA HLEMHNING Nafarawlnapek/hnuknadinh,zun-ekdannathlenlenapom/kuhhnuzongahattahrihkoahcunatangleipawltuahizuam:

    • Duhsahteinapummuaiasiloahduhsahteinapum beng

    • Nafanihnalungtoratheihdinginnattangahbenhincawilawchawhpi.Naupuakpuannahmanahcunna sia a rem deuh lai.

    • Hlasak,hlabialoinsak,biaruahlebiathlichimh – mah nih khan nangmah zong na tha an damter khawh ve!

    • Naunamnaklenginlengahchawhpi–innlengumnak nih nan pahnih in an nuamhter deuh khawh hna.

    Hngalhding: Na fa kha a sining lengin a ttah ahcun a dam lo caah a si kho – na siibawi, sii saya/mah asiloah siizung ah cheknak tuahter colh.

    BAWMHNAK HALDING AH TTIH HLAH – NANGMAH BAWMTU DING

    AN UM Fale zohkhenhning le bawmhnak halnak kong ah tamdeuh

    hngalh na duh ahcun na sang i ummi Nu le Ngakchia Ngandamnak Zohkhenhtu Sii Saya/mah

    khapehtlaihnaktuah.NasangummiNuleNgakchiaNgandamnakZohkhenhtuSiiSaya/mahanzungkawl

    khawhnak:

    www.education.vic.gov.au/childhood/parents/

    Nu le Ngakchia Ngandamnak Zohkhenhtu Sii Saya/mah chawnhnak (MCH Line) 13 22 29

    Fale zohkhenh kongah ruahnak hal duh tik chawhnak (Parentline VIC) 13 22 89

    Mah telephone in bawmhnak a petu hna nih ngakchia kum he aatlakmi theihhngalhnak, ruahnak cheuhnak le bawmhnaknulepasinahanpekhna.Nasangiaummi

    ngandamnak le bawmhnak petu bu le zung pawl zong he pehtlaihnak an in tuahpiak khawh.

    Online cungah rel chap khawhnak: Raising Children’s Network www.raisingchildren.net.au

    www.napcan.org.au

    BAWHTEPAWLHNIN

    KHAATTHAMIASI

    LO

    Hakha Chin

    ကဌ်ႏ္ုပ္၏ကေလသသည္ အဘယ္ေၟကာင့္ အလဌန္ ငိုယိုပါသလဲ။ႏို႔စို႔ကေလသ အာသလံုသသည္ ငိုယိုၟကၿပီသ အခ်ဳိ႕မလာ အျခာသသူမ်ာသထက္ ပိုမို၍ ငိုယိုၟကသည္။ ငိုယိုျခင္သသည္ ပံုမလန္ျဖစ္ၿပီသ သူတို႔ အဆင္မေျပေၟကာင္သ ျပသရန္ ကဌ်ႏ္ုပ္တို႔၏ အာရံုစိုက္မႈကို ရယူရန္အတဌက္ ကေလသငယ္၏ အဓိက နည္သလမ္သတစ္ခုျဖစ္သည္။ ႏို႔စို႔ကေလသငယ္မ်ာသသည္ အဘယ္ေၟကာင့္ ငိုယိုရသည့္ အေၟကာင္သရင္သ အမ်ာသအျပာသရလိပါသည္၊ အေၟကာင္သရင္သမ်ာသမလာ-

    • ဗိုက္ဆာျခင္သ၊ ေမာပန္သျခင္သ သို႔မဟုတ္ ေသသခံလဲလလယ္ေပသရန္

    လိုအပ္ျခင္သ

    • ပူလဌန္သျခင္သ သို႔မဟုတ္ ေအသလဌန္သျခင္သ

    • သက္ေသာင့္သက္သာမရလိသည့္ သုိ႔မဟုတ္ တင္က်ပ္လဌန္သသည့္ အဝတ္အစာသမ်ာသဝတ္ထာသျခင္သ

    • အလဌန္အကဌ်ံႏိုသဆဌေနျခင္သ (ဧည့္သည္မ်ာသလဌန္သျခင္သ။)

    • စိတ္မသာမယာျဖစ္ျခင္သ၊ အထီသက်န္ျခင္သ သို႔မဟုတ္ ေၟကာက္ရဌံ႕ျခင္သ

    • ေနထိုင္မေကာင္သျခင္သ သို႔မဟုတ္ ေလေအာင့္နာျဖစ္ျခင္သ

    သင့္ကေလသအာသ တည္ၿငိမ္သဌာသေစရန္ အႀကံဥာဏ္မ်ာသအကယ္၍ သင့္ကေလသသည္ အစာေကဌ်သၿပီသေနာက္၊ အဝတ္လဲၿပီသေနာက္ ႏလင့္ ေပဌ႕ဖက္ေပသၿပီသေနာက္ မတည္ၿငိမ္လာလလ်င္ သင္ လုပ္ႏိုင္သည္မလာ-

    • သင့္ကေလသအာသ အသာအယာ ပဌတ္ေပသျခင္သ သို႔မဟုတ္ ပုတ္ေပသျခင္သ။

    • သင့္ကေလသအာသ သင့္ရင္ဘတ္တဌင္ သင့္ႏလလုံသခုန္သံကုိ ၟကာသေနေအာင္ ပူသကပ္ေပဌ႕ထာသရင္သ အနီသတစ္ဝုိက္ လမ္သေလလ်ာက္ျခင္သ။ ကေလသ ခ်ီသည့္လဌႀဲကိဳသ သုိ႔မဟုတ္ လဌယ္အိတ္သည္ အေထာက္အကူ ျပဳႏိုင္သည္။

    • သီခ်င္သဆိုျခင္သ၊ ေတသညည္သျခင္သ၊ စကာသေျပာျခင္သႏလင့္ တီသတိုသေျပာျခင္သ - ၎သည္ သင့္ကိုလည္သ အေထာက္အကူျပဳႏုိင္သည္။

    • သင့္ကေလသငယ္အာသ ကေလသလက္တဌန္သလလည္သအတဌင္သထည့္၍ လမ္သေလလ်ာက္ထဌက္ျခင္သ - အိမ္ျပင္ပ ထဌက္ေရာက္ျခင္သသည္ သင္တို႔ႏလစ္ဦသလံုသအာသ ခံစာသမႈပိုမိုေကာင္သလာေစရန္အေထာက္အကူ ျပဳႏိုင္ပါသည္။

    သတိျပဳရန္- အကယ္၍ သင့္ ကေလသငယ္သည္ ပံုမလန္ထက္ ပိုမို၍ ငိုယိုေနလလ်င္ သူ/သူမသည္ ေနထိုင္မေကာင္သ ျဖစ္ႏုိင္ဖဌယ္ရာရလိသည္ - သင့္ ဆရာဝန္၊ က်န္သမာေရသ သူနာျပဳႏလင့္ စစ္ေဆသေစပါ သို႔မဟုတ္ ေဆသရံုသို႔ တန္သသဌာသပါ။

    ေမသျမန္သရန္အတဌက္ ေၟကာက္ရဌံ႕မေနပါႏလင့္- အကူအညီမလာ သင့္အတဌက္ ရလိပါသည္ပိုမိုေသာ ကေလသထိန္သေက်ာင္သေရသဆုိင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ာသႏလင့္

    အေထာက္အပံ့ အတဌက္ေအာက္ပါ သင့္ေဒသ အဖဌဲ႕အစည္သကို ဆက္သဌယ္ပါ

    မိခင္ႏလင့္ ကေလသ က်န္သမာေရသ သူနာျပဳ

    သင့္ေဒသ MCH စင္တာကို ေအာက္ပါ ဝက္ဘ္ဆုိက္တဌင္ ေတဌ႕ရလိႏိုင္သည္-

    www.education.vic.gov.au/childhood/parents/

    MCH ဖုန္သလိုင္သ 13 22 29

    Parentline VIC 13 22 89

    ကတယ္လီဖုန္သ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ာသသည္ အသက္အရဌယ္ႏလင့္ သင့္ေတာ္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ာသ၊ အႀကံဥာဏ္ႏလင့္ အေထာက္အပံ့ကို မိဘမ်ာသအာသ

    ေပသအပ္ပါသည္။သူတို႔သည္ သင့္အာသ ေဒသတဌင္သ လူမႈအသိုင္သအဝိုင္သ၊ က်န္သမာေရသႏလင့္

    အေထာက္အပံ့ ဝန္ေဆာင္မႈဌာနမ်ာသႏလင့္လည္သ အခ်ိတ္အဆက္ လုပ္ေပသႏိုင္ပါသည္။

    ထပ္ဆင့္ အဌန္လိုင္သ အရင္သအျမစ္-Raising Children’s Network www.raisingchildren.net.au

    www.napcan.org.au

    ႏို ႔စိ ု ႔ကေလသမ်ာသအာသ လႈပ္ခါယမ္သရန္

    မလုပ္ရပါ။

    Burmese

    Plate Control Strip© Heidelberger Druckmaschinen AG 2015

    V17.0e (pdf)

    SuprasetterFujifilm

    Brillia LH−PJE1/15

    0.5 P

    Times

    1 PTimes

    2 PTimes4 PTimes

    Times4P

    Times2P

    Times1P

    Times

    0.5P

    0/100% 1% 2% 3% 5% 10% 20% 25% 30% 40% 50% 60% 70% 75% 80% 90% 95% 97% 98% 99%

    Lin+Process

  • B C M Y CMY CMY B4 C4 M4 Y4 40% 80% B C M Y B C M Y 40% 80% B C M Y B C M Y 80% B C M Y B C M Y 40% 80% B C M Y

    12345

    5432

    12345

    5432

    B C M Y 40% 80% B C M Y

    12345

    5432

    12345

    5432

    B C M Y 40% 80% B4 C4 M4 Y4 MY CY CM B C M Y 40% 80% B C M Y CMY CMY B4 C4 M4 Y4 40% 80% B C M Y B C M Y 40% 80% B C M Y B C M Y 40% 80% B C M Y

    1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

    Prinect/FOGRA 4 Dipco 2.1 Format 74 © 2004 FOGRA/Heidelberger Druckmaschinen AG

    9164 - Fin

    sbu

    ry_DE

    T A

    4 x10 - HIJ - B

    ack 1 - Sh

    eetwise (fro

    nt an

    d b

    ack) - 9/04/2018 - Black

    9164 - Fin

    sbu

    ry_DE

    T A

    4 x10 - HIJ - B

    ack 1 - Sh

    eetwise (fro

    nt an

    d b

    ack) - 9/04/2018 - Cyan

    9164 - Fin

    sbu

    ry_DE

    T A

    4 x10 - HIJ - B

    ack 1 - Sh

    eetwise (fro

    nt an

    d b

    ack) - 9/04/2018 - Mag

    enta

    9164 - Fin

    sbu

    ry_DE

    T A

    4 x10 - HIJ - B

    ack 1 - Sh

    eetwise (fro

    nt an

    d b

    ack) - 9/04/2018 - Yello

    w

    BAWHTE PAWL HNIN KHA A TTHAMI A SI LOFa vun ngeih i nulepa hung si cu minung pakhat caah a nuam bikmilelunghmuihbikcaanpakhatasi.Riantamtuklethadihzonginnaumkho.Zeihmanhahngallomimahnauchuaksem te zohkhenh kha rian nganpi zong a si.

    A hopaoh nulepa kan vun si kaa ahcun lungrethei le zeituah awk hngal lo in kan um caan a um dih. A chelchel ah bawhte an vun ttah i hnemh le ngamter an si khawh lo lengah a thinhung tukmi an lawh caan ah bawhte hnin kha a TTHA BAK LOMI a si! Faknawn i lentecelh pi le thinhun bu in cawithliar, upa nih hnin ti bantuk, nih bawhte a khawnden ter khawh – van ah hlorh le ihkhun cungah hlonh tibantuk zong kha a ttha lomi a si.

    Bawhte hnin a hmangmi upa dihlak ngawt nih fah le khawnter duhahantuahmiasilo.Thintawilelungdonghnaknihavun tei sualnak hna le bawhte ngam seh ti an duhnak ah a si. Adang kong lungretheihnak le thinhunnak nih mah zong kha a canter khawhmi a si, sihmanhsehlaw mah thinhun le lungretheihnak kha bawhte pawl cungah tlakhnawh ding a si lo.

    Bawhte a thaw chuah lo bantuk in a um zongah

    zeitikhmanhah hning hlah – 000 ah chawn law bawmhnak hal.Nulepaasikamihnaasiloahbawhteazohkhenhmihnanihkhawndenatongmilaakhruakzohkhenhning(firstaid)an

    cawndihdingasi.Rengteinbawmhnakpeknaknihnunnaka

    khamh khawh!

    ZEIRUANG AHDAH BAWHTE HNIN CU TTIH A NUN TUK? Bawhte pawl cu an lu a ngan, an pum a hme i an hngawng

    tha a tlawm, mah ruang ahcun ruahloin cawithliar tikah an lu

    duhpaohinaamer.Hninnaknihanthluakleluruhkarpehnak

    a tuahmi thihri hme tete kha a cahter khawh i thi a chuahter

    khawh. A nemmi an thluak zong kha thi a chuahter khawh

    lengah luruh he suknak nih khawndennak a chuahpi khawh.

    Hninnaknihanthluakarawhterkhawhimahkhaatangleibantuk sinak nih a langhter:

    • Mahihngalhlonak

    • Lungmihletlukzawtnak

    • Mitcawtnak

    • Thluakhmanloruangahtaksazenzawtnak

    • Holhlecawnnakahchambaunak

    • Ruhrawhnakleadangpumchungthilri,thin,

    lung,kal, cuap tibantuk rawhnak

    • Thihnak

    Bawhte an hgakchiat deuh paohah ttih a nung deuh, sihmanhsehlaw hninnak nih ngakchia a hmedeuh pawl zong fakpiin khawndennak a pek khawh hna. Mah khawndennak nih thilharmi adang pawl zong a chuahpi khawh chih timi hngalh zong kha a biapi.

    ‘HIMNAK TIMHTUAHNAK’ I SER CIA TAH ZEITIN? Timhciateinumcusantlailengmangmiasi.Duhninginthil a can lo tikah zeidah ka tuah lai timi timhtuahnak na ngeih ahcun ‘thintawi le isum khawh lo in’ na um sual hnik tikah bawmhnak an pek khawh. Mah timhtuahnak kha nan akikkuang(fridge)ahbenh–asiloahnaphonechungahchia?Timhtuahnakahnattialkhawhmihnacu:

    • Zeitindahnafabawhtenangamterningtawnansi. • Bawmhnakanpekhotupawlchawnhnakphone

    nambar. • Nathinsumnakanbawmkhomipawl-lakphakdin

    (zudinloding!),thawchuaheksasai(fakpiinsecondpali chung thawdawp, second pali chung thaw sim le second paruk chung thaw chuah, mah kha nalungdaihtiangtuahthluahmahding),adanglungdaihnak an pe khotu pawl – na innzuat sattil, hla, na duh bikmi hmanthlak tibantuk.

    Na fa a zaw tiah na thinphan ahcun naa naihnak bik siizung ah kalpi.Nainnpaasiloahnahawikomkhamawttawmawnghter asiloah mizaw phor mawttaw au. Lungrethei le thinphang innaumlioahmawttawmawnghlah.Ttihanungtuk.

    ‘THINTAWI LE I SUM KHO LO IN’ KA UM TIAH NA RUAH AHCUN 
 VUN I DINNangmahlenangmahkhanalungvunidaihtertaa.

    • Nalungnaadaihlioahnafakhaabawhteihkhunahhimteinihter(athalkadakin)lettahterkhathinhunbuincawiihninsualnakinatthadeuh.Nalungdaihtiang na fa kha zoh lengmang.

    • Tuahdingruahnakpetuah‘himnaktimhtuahnak’nattialmi kha rel.

    • Bawmhhal dingah na hawikom, chungkhat asilole bawmkhotudingchawnhna.Nathinlungchungummikha chim hna.

    • Bawmh halnak phone pawl kha chawn hna –mah ca hnulei ah an nambar ttialmi a um.

    Na tuah khawhmi ri na hngalh i bawmhnak hal kha nulepa ttha na sinak a si. Santlaihlonak a si lo.

    BAWHTE KHA AN HNIN AH TAH? Na fa bawhte kha an hnin tiah na ruah ahcun 000 chawn in mizaw phor mawttaw au asiloah naa naihnak bik lakhruak mizaw kal khawhnak siizung ah a ran khawh chung in kalpi. Mah khawndennak nih a nunnak tiang thihnak a pek khawh ianunchungathluakzongahrawhkhawh.Ttihnunnakalanghtermi thil sining hna cu:

    • Ngutlemitkuhinum

    • Tluklengalh(taksathazaangzawr)

    • Hninlether

    • Thawchuahningasiloahrawlduhleeiningidan

    • Luak

    • Mitlaifanganhmet-nganidan

    • Taksarau,vandumrawngahithlenasiloahkawhle

    hmat(thikaltthatloruangah)

    Na fa a zohkhenhtu paoh kha bawhte hnin ttih a nunnak le bawmhnak hal khawhnak kong na ruah hna ding ah a biapi. Mah ca zong hi pe hna law – rel ter hrmihrim hna!

    ႏို႔စို႔ကေလသငယ္မ်ာသအာသ လႈပ္ခါယမ္သရန္ မလုပ္ရပါ။ကေလသငယ္တစ္ေယာက္ ရရလိျခင္သႏလင့္ မိဘတစ္ဦသျဖစ္လာျခင္သသည္ တစ္ဦသတစ္ေယာက္၏ ဘဝ၌ ေပ်ာ္ရႊင္စရာအေကာင္သဆံုသႏလင့္ ခ်ီသမႊမ္သအထိုက္ဆံုသ အေတဌ႕အႀကံဳမ်ာသအနက္ တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ ၎သည္ ထူသထူသကဲကဲႏလင့္ ေမာပန္သသည္ကိုလည္သ ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။ ၎သည္ အဆိုပါ ေသသေသသေကဌသေကဌသ၊ ခိုကိုသရာမဲ့ေသာလူကို ေစာင့္ေရလာက္ေပသရျခင္သမလာ အလဌန္ႀကီသမာသသည့္ တာဝန္ႀကီသ တစ္ရပ္ျဖစ္ပါသည္။

    ကဌ်ႏ္ုပ္တို႔လို မိဘအသစ္ အာသလံုသသည္ ကဌ်ႏု္ပ္တို႔အေနျဖင့္ စိတ္ပ်က္ရေၟကာင္သ ခံစာသရသည့္အခ်ိန္အခါမ်ာသႏလင့္ ကဌ်ႏု္ပ္တို႔ ရင္မဆိုင္ႏိုင္သလိုျဖစ္ရသည့္အခ်ိန္အခါမ်ာသကို ႀကံဳေတဌ႕ၟကရပါသည္။ ကဌ်ႏု္ပ္တုိ႔၏ ကေလသငယ္ ငိုယိုေနသည့္အခ်ိန္အခါမ်ာသ၌ မေျဖသိမ့္ႏုိင္ၿပီသ အလဌန္စိတ္ဆိုသပံုရပါသည္၊ ကေလသငယ္အာသ မည္သည့္အခါမလ် လႈပ္ခါယမ္သရန္ မလုပ္ရပါ။

    ၟကမ္သၟကမ္သတမ္သတမ္သ ကစာသျခင္သႏလင့္ စိတ္ဆိုသစဌာ ကိုင္တဌယ္ျခင္သပင္၊ လူႀကီသက လႈပ္ခါယမ္သျခင္သသည္လည္သ ကေလသငယ္အာသ ထိုခိုက္ေစႏိုင္ပါသည္ - ကေလသငယ္အာသ ေလထဲေျမလာက္ျခင္သႏလင့္ အိပ္ရာေပၚ ပစ္ခ်ျခင္သ ကဲ့သို႔ေသာ လုပ္ရပ္မ်ိဳသသည္ ကေလသငယ္အာသ ထိခိုက္ေစႏိုင္ေၟကာင္သ သိထာသရန္ အေရသႀကီသပါသည္။

    ကေလသငယ္အာသ လႈပ္ခါယမ္သျခင္သျပဳသည့္ အာသလံုသ နီသပါသေသာလူႀကီသမ်ာသ တစ္စံုတစ္ေယာက္ကမလ် သူတို႔အာသ ထိခိုက္ရန္ မရည္ရဌယ္ပါ။ သူတို႔သည္ စိတ္ကသိကေအာက္ျဖစ္ျခင္သမ်ာသျဖင့္ ေက်ာ္လဌန္လာရန္ႏလင့္ မ်ာသေသာအာသျဖင့္ ကေလသငယ္အာသ တိတ္ဆိတ္ေနေစလိုၟကသည္။ ဘဝ၌ အျခာသေသာ စိုသရိမ္ပူပန္မႈမ်ာသႏလင့္ စိတ္အေႏလာင့္အယလက္ ျဖစ္မႈမ်ာသသည္ အေျခအေနကို ပိုမိုဆိုသရဌာသေစႏိုင္ၿပီသ စိတ္အေႏလာင့္အယလက္သို႔ အေၟကာင္သခံ ျဖစ္ေစႏုိင္သည္ သို႔ေသာ္လည္သ ၎သည္ ကေလသငယ္အေပၚ မည္သည့္အခါမလ် မျပဳမူသင့္ပါ။

    အသက္ရလဎရပ္သဌာသပံုရသည့္ ႏို႔စို႔ကေလသငယ္အာသ မည္သည့္အခါမလ် လႈပ္ခါယမ္သရန္ မလုပ္ရပါ - အကူအညီအတဌက္ ဖုန္သ 000 ကိုဆက္ပါ။ မိဘျဖစ္ခါစမ်ာသ ႏလင့္ ႏုိ႔စို႔ကေလသငယ္အာသ ေစာင့္ေရလာက္မႈေပသသည့္ မည္သူမဆိုသည္ အေရသေပၚကိစၥမ်ာသအတဌက္ ေရလသဦသသူနာျပဳနည္သကို ေလ့လာသင္ယူထာသသင့္သည္။ လ်င္ျမန္စဌာ တုံ႔ျပန္မႈတစ္ခုသည္ အသက္ကို ကယ္တင္ႏိုင္သည္။

    ႏို႔စို႔ကေလသငယ္ တစ္ဦသကို လႈပ္ခါယမ္သရန္မလာ အဘယ္ေၟကာင့္ အႏၱရာယ္မ်ာသပါသနည္သ။ႏို႔စို႔ကေလသငယ္မ်ာသတဌင္ ႀကီသေသာဦသေခါင္သႏလင့္ ေသသငယ္ေသာ ကိုယ္ခႏၶာမ်ာသႏလင့္တကဌ မေတာင့္တင္သေသာ လည္ပင္သမ်ာသရလိၟကေသာေၟကာင့္ ရုတ္တရက္ လႈပ္ရလာသခံရသည့္အခါ သူတို႔၏ ဦသေခါင္သမ်ာသသည္ ငိုက္က်တတ္ပါသည္။ လႈပ္ခါယမ္သမႈသည္ သူတို႔၏ ဦသေႏလာက္ႏလင့္ ဦသေခါင္သခဌံအၟကာသရလိ ေသသငယ္ေသာ ေသဌသေၟကာမ်ာသကို ေပါက္ၿပဲေစႏုိင္ၿပီသ ေသဌသယိုစီသမႈ ျဖစ္ပဌာသႏိုင္သည္။ ေပ်ာ့သည့္ဦသေႏလာက္သည္လည္သ ေသဌသထဌက္ေစႏုိင္ၿပီသ ဦသေခါင္သခဌံႏလင့္ တိုက္မိျခင္သအာသျဖင့္ ေသဌသေျခဥမ်ာသျဖစ္ေစႏိုင္သည္။

    လႈပ္ခါယမ္သမႈသည္ ဦသေႏလာက္ပ်က္စီသမႈဆီသို႔ ဦသတည္ႏုိင္သည္၊ ၎သည္ ေအာက္ပါတို႔ကို ျဖစ္ပဌာသေစႏိုင္သည္-

    • သတိေမ့ေမ်ာျခင္သ

    • တက္ျခင္သမ်ာသႏလင့္ ဝက္ရူသျပန္ျခင္သ

    • မ်က္စိကဌယ္ျခင္သ

    • ဦသေႏလာက္ခဌ်တ္ယဌင္သ၍ မလႈပ္ရလာသႏုိင္ေသာ မသန္မစဌမ္သျဖစ္မႈ (Cerebral Palsy)

    • ႏႈတ္အေျပာႏလင့္ ပညာသင္ယူေရသ အခက္အခဲမ်ာသ

    • အရိုသမ်ာသႏလင့္ အသည္သ၊ ႏလလံုသ၊ ေက်ာက္ကပ္မ်ာသ၊ အဆုပ္မ်ာသကဲ့သို႔ေသာ

    ကိုယ္တဌင္သအဂ၀ါ အစိတ္အပိုင္သမ်ာသကို ထိခိုက္ပ်က္စီသေစသည္

    • ေသဆံုသမႈ

    ႏုိ႔စို႔ကေလသငယ္မလာ ပိုမိုငယ္ရဌယ္ေလ၊ အႏၱရာယ္ ႀကီသမာသေလျဖစ္ေသာ္လည္သ ေသသငယ္သည့္ ကေလသငယ္မ်ာသပင္လလ်င္ လႈပ္ခါယမ္သျခင္သေၟကာင့္ ျပင္သထန္သည့္ ဒဏ္ရာရေစႏုိင္ပါသည္။

    ကျပႆနာမ်ာသတဌင္ မ်ာသစဌာေသာ အျခာသ အေၟကာင္သရင္သမ်ာသရလိႏုိင္ေၟကာင္သကို အမလတ္ရရန္လည္သ အေရသႀကီသပါသည္။

    ‘ေဘသကင္သလံုၿခံဳသည့္ အစီအစဥ္’ တစ္ရပ္ ေရသဆဌဲထာသျခင္သကို မည္သို႔သေဘာရပါသလဲ။ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ထာသမႈမလာ အၿမဲတမ္သ အေထာက္အကူျပဳပါသည္။ အကယ္၍ အမလာသအယဌင္သတစ္ခုျဖစ္ပဌာသသည့္အခါ မည္သို႔လုပ္ရမည္ကို အစီအစဥ္တစ္ရပ္ သင္ ေရသဆဌဲထာသခဲ့လလ်င္ ၎သည္ သင့္အေနျဖင့္ ‘ဆံုသရႈံသမႈ’ အႏၱရာယ္အတဌင္သက်ေရာက္သည့္အခါ အေထာက္အကူေပသႏိုင္ပါသည္။ အစီအစဥ္ကို ေရခဲေသတၱာေပၚကပ္ထာသေကာင္သ ကပ္ထာသႏိုင္သည္- သို႔မဟုတ္ သင့္ ဖုန္သေပၚကပ္ထာသႏိုင္သည္။ ေအာက္ပါအရာမ်ာသက့ဲသို႔ျဖစ္သည္-

    • ယခင္က သင္ သင့္ႏုိ႕စုိ႔ကေလသငယ္အာသ ႏလစ္သိမ့္ေပသခ့ဲသည့္ နည္သလမ္သမ်ာသ။

    • အကူအညီႏလင့္ အေထာက္အပံ့အတဌက္ ဖုန္သေခၚရမည့္လူမ်ာသ

    • သင့္အာသ စိတ္တည္ၿငိမ္ေစရန္ အေထာက္အကူျပဳမည့္ အရာမ်ာသ - လက္ၻရည္တစ္ခဌက္ (အရက္မဟုတ္!)၊ အသက္ရလဎေလ့က်င့္ခန္သမ်ာသ (ေလသစကၠန႔္မလ် အသက္ျပင္သျပင္သရလဎ၊ ေလသစကၠန္႔ အသက္ေအာင့္၊ ေျခာက္စကၠန္႔ အသက္ရလဎထုတ္၊ တည္ၿငိမ္သဌာသသည္အထိ ဆက္လုပ္)၊ သင့္အာသ တည္ၿငိမ္ရန္ သင္ သိသည့္အျခာသအရာမ်ာသ - သင့္ အိမ္ေမဌသတိရစာ၊န္၊ ေတသဂီတ၊ သင့္ အႀကိဳက္ ဓါတ္ပံု စသည္တို႔ျဖစ္သည္။

    အကယ္၍ သင့္ ႏို႔စို႔ကေလသငယ္မလာ ေနမေကာင္သျဖစ္ေနသည္ဟု သင္ စိုသရိမ္ေနလလ်င္ အနီသဆံုသ ေဆသရံုသို႔ သဌာသပါ။ မိတ္ေဆဌတစ္ဦသ သို႔မဟုတ္ အိမ္နီသခ်င္သတစ္ဦသကို သင့္အာသ ကာသေမာင္သပို႔ခိုင္သပါ သို႔မဟုတ္ လူနာတင္ယာဥ္ကို ေခၚပါ။ သင္ စိတ္အတင္သအက်ပ္ျဖစ္ေနစဥ္ ကာသမေမာင္သပါႏလင့္။ ၎မလာ အလဌန္ အႏၱရာယ္ႀကီသပါသည္။

    အကယ္၍ သင္ ‘ဆုံသရႈသံမႈ’ အႏၱရာယ္တဌင္သ က်ေရာက္ေနသည္ဟု သင္ ထင္ျမင္လလ်င္ အနာသယူပါသင့္ကိုယ္ကို သင္ တည္ၿငိမ္ေအာင္လုပ္ပါ။

    • သင္ တည္ၿငိမ္ေအာင္လုပ္ေနစဥ္ သင့္ စိတ္အေႏလာင့္အယလက္ျဖစ္မႈ၌ ႏု႔စုိိ႔ကေလသငယ္အာသ လႈပ္ခါယမ္သမည့္အႏၱရာယ္ထက္စာလလ်င္ သင့္အေနျဖင့္ သင့္ကေလသငယ္အာသ ကေလသအိပ္ခုတင္တဌင္သ၌ (ပက္လက္လလန္အိပ္ေစ၍) စိတ္ခ်စဌာ ငုိယုိေစျခင္သသည္ ပုိမုိ၍ ေကာင္သမဌန္ပါသည္။ သင္ တည္ၿငိမ္သဌာသသည့္အထိတုိင္ေအာင္ သင့္ ႏုိ႔စုိ႔ကေလသငယ္အာသ ပုံမလန္ စစ္ေဆသပါ။

    • အႀကံျပဳခ်က္မ်ာသအတဌက္ သင့္ ‘ေဘသကင္သလံုၿခံဳသည့္ အစီအစဥ္’ ကိုစိစစ္ပါ။

    • အကူအညီအတဌက္ မိတ္ေဆဌ၊ ေဆဌမ်ဳိသ သို႔မဟုတ္ အတတ္ပညာရလင္ တစ္ဦသအာသ ဖုန္သေခၚပါ။ သင္ မည္သို႔ခံစာသရသည္ကို သူတို႔အာသ ေျပာျပပါ။

    • အကူအညီဖုန္သလိုင္သကို ေခၚပါ - ဖုန္သနံပါတ္မ်ာသမလာ ကလက္ကမ္သစာေစာင္ ေက်ာဘက္၌ရလိသည္။

    သင့္ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ာသႏလင့္ အကူအညီကို ရလာေဖဌရန္ သိရလိျခင္သသည္ ေကာင္သမဌန္ေသာ

    မိဘတစ္ဦသျဖစ္ျခင္သျဖစ္သည္။ ၎သည္ ဆံုသရႈံသမႈ၏ သေက၀တတစ္ခု မဟုတ္ပါ။

    အကယ္၍ ႏို႔စို႔ကေလသငယ္မလာ လႈပ္ခါယမ္သခံရလလ်င္ ဘာျဖစ္မည္နည္သ။အကယ္၍ ႏုိ႔စို႔ကေလသငယ္မလာ လႈပ္ခါယမ္သ ခံရႏုိင္ဖဌယ္ရလိေၟကာင္သ သင္ ထင္ျမင္လလ်င္ လူနာတင္ယာဥ္အတဌက္ ဖုန္သ (000) ကို အျမန္ဆံုသေခၚပါ သို႔မဟုတ္ ကေလသကို အနီသဆံုသ အေရသေပၚလူနာဌာနသို႔ အျမန္ဆံုသ ေခၚသဌာသပါ။ ဒဏ္ရာရရလိမႈသည္ အသက္အႏၲရာယ္ၿခိမ္သေျခာက္မႈျဖစ္ေစႏိုင္ၿပီသ ႏို႔စို႔ကေလသငယ္မလာ ရာသက္ပန္ ဦသေႏလာက္ပ်က္စီသမႈ အႏၱရာယ္ရလိႏိုင္သည္။ အႏၱရာယ္ သေက၀တမ်ာသတဌင္ ပါဝင္သည္မလာ-

    • ငိုက္ျမည္သျခင္သ • ေလလ်ာ့ရဲရဲျဖစ္ျခင္သ (ၟကဌက္သာသ တင္သမာမႈ ေလလ်ာ့ျခင္သ) • တုန္ရီျခင္သ (တုန္တုန္ယင္ယင္ျဖစ္ျခင္သ) • အမ်ဳိသအမ်ဳိသ အသက္ရလဎျခင္သ သို႔မဟုတ္ အစာစာသျခင္သ • ေအာ့အန္ျခင္သ • မ်က္စိမ်ာသအတဌင္သ၌ မညီမလ်သည့္ အရဌယ္အစာသ ရိလသည့္ သူငယ္အိမ္မ်ာသ

    သို႔မဟုတ္ က်ယ္ေနသည့္ သူငယ္အိမ္မ်ာသ

    • အေရျပာသ ေဖ်ာ့၊ ျပာ သို႔မဟုတ္ အဖုအပိန္႔ျဖစ္ျခင္သ

    (ေသဌသလည္ပတ္မႈမေကာင္သျခင္သ)

    သင့္ကေလသကို ေစာင့္ေရလာက္ေပသသူ မည္သူမဆိုႏလင့္ ကေလသငယ္အာသ လႈပ္ခါယမ္သျခင္သ အႏၱရာယ္ႏလင့္ အေထာက္အပံ့ နည္သလမ္သမ်ာသ အေၟကာင္သႏလင့္ပတ္သက္ၿပီသ ေျပာဆိုေဆဌသေႏဌသထာသရန္မလာ အေရသႀကီသပါသည္။ သူတို႔အာသ ကလက္ကမ္သစာေစာင္ကို ေပသထာသပါ - သူတို႔ ၎ကို ဖတ္ရႈေၟကာင္သ ေသခ်ာေစပါ။

    Plate Control Strip© Heidelberger Druckmaschinen AG 2015

    V17.0e (pdf)

    SuprasetterFujifilm

    Brillia LH−PJE1/15

    0.5 P

    Times

    1 PTimes

    2 PTimes4 PTimes

    Times4P

    Times2P

    Times1P

    Times

    0.5P

    0/100% 1% 2% 3% 5% 10% 20% 25% 30% 40% 50% 60% 70% 75% 80% 90% 95% 97% 98% 99%

    Lin+Process