ANEMÓMETROANEMÓMETRO► Instrumento que mide Instrumento que mide

a velocidade ou forza a velocidade ou forza do vento, cando é do vento, cando é capaz de rexistralo capaz de rexistralo chámasellechámaselle anemógrafo.anemógrafo.

ANTICICLÓNANTICICLÓN

► Campo atmosférico que supera Campo atmosférico que supera os 1013,5 mb ou 760 mm. Este os 1013,5 mb ou 760 mm. Este individuo isobárico aparece individuo isobárico aparece cartografiado nos mapas cartografiado nos mapas sinópticos de situación en sinópticos de situación en superficie con series superficie con series isobáricas concéntricas de isobáricas concéntricas de formas case circulares e formas case circulares e espaciadas onde vai diminuído espaciadas onde vai diminuído a presión do interior ó a presión do interior ó exterior.exterior.

► A circulación xeral A circulación xeral atmosférica, que ten orixe atmosférica, que ten orixe nestes centros, desprázase no nestes centros, desprázase no hemisferio Norte no sentido hemisferio Norte no sentido das agullas do reloxo.das agullas do reloxo.

ANTICICLÓN DINÁMICO ANTICICLÓN DINÁMICO (SITUACIÓN ADVECTIVA)(SITUACIÓN ADVECTIVA)

► Díse daquelas altas Díse daquelas altas presións que teñen a presións que teñen a súa orixe nos centros súa orixe nos centros de acción da de acción da circulación xeral circulación xeral atmosférica (o atmosférica (o Anticiclón dos Azores Anticiclón dos Azores é un exemplo con é un exemplo con respecto a Europa e á respecto a Europa e á Península Ibérica en Península Ibérica en xeral). xeral). Desenvolvemento Desenvolvemento advectivo ou zonal.advectivo ou zonal.

ANTICICLÓN TÉRMICOANTICICLÓN TÉRMICO(SITUACIÓN CONVECTIVA)(SITUACIÓN CONVECTIVA)

► Alta presión xerada no Alta presión xerada no interior dos continentes, interior dos continentes, a ras de solo, cando a a ras de solo, cando a situación térmica é moi situación térmica é moi fría creando unha alta fría creando unha alta presión onde o aire presión onde o aire ascende verticalmente ascende verticalmente (Anticiclón (Anticiclón siberianosiberiano en en inverno). Xera situacións inverno). Xera situacións convectivas na dinámica convectivas na dinámica atmosférica (de atmosférica (de desenvolvemento desenvolvemento vertical)vertical)

ATMOSFERAATMOSFERA

► Envoltura gasosa que rodea a Terra, Envoltura gasosa que rodea a Terra, á que se atopa unida por efecto da á que se atopa unida por efecto da gravidade. Entre os gases que a gravidade. Entre os gases que a integran destacan o nitróxeno integran destacan o nitróxeno (70%), osíxeno (21%) e vapor de (70%), osíxeno (21%) e vapor de auga (1%). A atmosfera non é auga (1%). A atmosfera non é homoxénea en toda a súa altura; homoxénea en toda a súa altura; nela distínguense varias capas da nela distínguense varias capas da que a que a troposferatroposfera é a máis próxima á é a máis próxima á superficie e a máis importante para superficie e a máis importante para a vida terrestre, xa que nela a vida terrestre, xa que nela desenvólvense os fenómenos desenvólvense os fenómenos meteorolóxicos. meteorolóxicos.

► A atmosfera ten un espesor A atmosfera ten un espesor aproximado de 1000 Km aínda que o aproximado de 1000 Km aínda que o 97% da súa densidade atópase a uns 97% da súa densidade atópase a uns 29 Km da superficie da terra. 29 Km da superficie da terra. Outras capas, ademais da Outras capas, ademais da troposfera, son a estratosfera troposfera, son a estratosfera (capa ozono), mesosfera, (capa ozono), mesosfera, termosfera e exosfera.termosfera e exosfera.

BARLOVENTOBARLOVENTO► Fachada xeográfica Fachada xeográfica

que mira cara onde que mira cara onde sopla o vento (de sopla o vento (de procedencia procedencia fundamentalmente fundamentalmente marítima). A fachada marítima). A fachada oposta á dirección do oposta á dirección do vento denomínase vento denomínase sotaventosotavento..

LADEIRAA BARLOVENTO

BARÓGRAFOBARÓGRAFO► Instrumento que Instrumento que

rexistra as variacións rexistra as variacións da presión da presión atmosférica.atmosférica.

BARÓMETROBARÓMETRO► Instrumento medidor da Instrumento medidor da

presión atmosférica. O presión atmosférica. O barómetro de mercuriobarómetro de mercurio ou de Torricelli a sinala ou de Torricelli a sinala mediante o contraste mediante o contraste entre o peso do ar e o entre o peso do ar e o dunha columna de dunha columna de mercurio, o facer variar a mercurio, o facer variar a altura desta. O altura desta. O barómetro aneroidebarómetro aneroide ou ou de de VidieVidie indica a presión indica a presión a través da contracción a través da contracción ou expansión dunha ou expansión dunha cámara metálica valeira.cámara metálica valeira.

Barómetro de mercurio ou de Torricelli

Barómetro aneroide ou de Vidie

BORRASCA (DEPRESIÓN)BORRASCA (DEPRESIÓN)► Área de baixa presión (no Área de baixa presión (no

mapa de superficie inferior a mapa de superficie inferior a 1013,5 mb ou 760 mm de 1013,5 mb ou 760 mm de mercurio). Na súa mercurio). Na súa representación cartográfica representación cartográfica as isóbaras debuxan formas as isóbaras debuxan formas elípticas concéntricas a partir elípticas concéntricas a partir dun punto interior no que se dun punto interior no que se rexistra a presión máis baixa rexistra a presión máis baixa (centro da borrasca) crecendo (centro da borrasca) crecendo ésta cara a periferia. ésta cara a periferia. Constitúen áreas de Constitúen áreas de inestabilidade e de atracción inestabilidade e de atracción de ventos, que xiran no de ventos, que xiran no hemisferio norte no sentido hemisferio norte no sentido contrario ás agullas do reloxo.contrario ás agullas do reloxo.

BORRASCA DINÁMICABORRASCA DINÁMICA(SITUACIÓN ADVECTIVA)(SITUACIÓN ADVECTIVA)

► Díse daquelas baixas Díse daquelas baixas presións que teñen a súa presións que teñen a súa orixe nos centros de orixe nos centros de acción da circulación acción da circulación xeral atmosférica (as xeral atmosférica (as depresións subpolares depresións subpolares atlánticas) un exemplo atlánticas) un exemplo con respecto a Europa e á con respecto a Europa e á Península Ibérica en Península Ibérica en xeral). Desenvolvemento xeral). Desenvolvemento advectivo ou zonal.advectivo ou zonal.

BORRASCA TÉRMICABORRASCA TÉRMICA(SITUACIÓN CONVECTIVA)(SITUACIÓN CONVECTIVA)

► Baixa presión xerada Baixa presión xerada cando o ar moi quente cando o ar moi quente en contacto coa en contacto coa superficie terrestre superficie terrestre pouco denso, ascende pouco denso, ascende bruscamente bruscamente provocando unha provocando unha forte precipitación. forte precipitación. Situacións Situacións tormentosas.tormentosas.

CARÁCTER ZONALCARÁCTER ZONAL► Perturbacións atlánticas Perturbacións atlánticas

ligadas á ondulación da ligadas á ondulación da fronte polar, orientase fronte polar, orientase de oeste a este dende as de oeste a este dende as costas de América do costas de América do Norte cara o occidente Norte cara o occidente de Europa.de Europa.

Circulación zonalnas latitudes mediasdo hemisferio norte.

CICLOXÉNESECICLOXÉNESE►Zona de nacemento Zona de nacemento

dunha dunha perturbación perturbación borrascosa.borrascosa.

CLIMACLIMA► Conxunto de tempos Conxunto de tempos

atmosféricos que se dan atmosféricos que se dan nunha área determinada e nunha área determinada e que se repiten de maneira que se repiten de maneira cíclica (períodos de máis cíclica (períodos de máis de 30 anos)de 30 anos)

CLIMATOLOXÍACLIMATOLOXÍA► Ciencia que estudia o Ciencia que estudia o

tipo de climas.tipo de climas.

CIRCULACIÓN XERAL CIRCULACIÓN XERAL ATMOSFÉRICAATMOSFÉRICA

► Desprazamento do aire na Desprazamento do aire na atmosfera (con caracter atmosfera (con caracter global) dende os centros de global) dende os centros de alta cara as baixas presións.alta cara as baixas presións.

► Existen dous tipos de Existen dous tipos de cirulacións: en cirulacións: en superficiesuperficie, é , é dicer, na atmosfera situada a dicer, na atmosfera situada a poucos metros da superficie poucos metros da superficie terrestre e que esta ordenada terrestre e que esta ordenada polos cinturóns de altas e polos cinturóns de altas e baixas presións que se sitúan baixas presións que se sitúan en distintas áreas latitudinais. en distintas áreas latitudinais. E en E en altura altura (entre os 5.000 e (entre os 5.000 e 11.000 metros) xenerada pola 11.000 metros) xenerada pola corrente en chorrocorrente en chorro..

CORRENTE EN CHORRO CORRENTE EN CHORRO (JET STREAM)(JET STREAM)

► Fluxo de aire que se Fluxo de aire que se despraza a unha despraza a unha velocidade comprendida velocidade comprendida entre 150 a 250 Km/h. e entre 150 a 250 Km/h. e unha altitude entre os unha altitude entre os 5.000 e 11.000 m. Circula 5.000 e 11.000 m. Circula entre os 40 e 60º de entre os 40 e 60º de latitude en dirección latitude en dirección oeste-este unindo as oeste-este unindo as altas presións tropicais altas presións tropicais coas depresións coas depresións subpolares.subpolares.

CONVECCIÓNCONVECCIÓN ► Transmisión de calor Transmisión de calor

por contacto. Do chan por contacto. Do chan á capa de aire que á capa de aire que está sobre el.está sobre el.

CHOIVAS CONVECTIVASCHOIVAS CONVECTIVAS

► Precipitacións provocadas Precipitacións provocadas por un forte caldeamento por un forte caldeamento da capa baixa da da capa baixa da troposfera. O ascenso troposfera. O ascenso subseguinte provoca o subseguinte provoca o arrefriamento, a arrefriamento, a condensación e, condensación e, finalmente a finalmente a precipitación. precipitación.

► As tormentas estivais As tormentas estivais soen ser consecuencia soen ser consecuencia deste mecanismo.deste mecanismo.

CHOIVAS OROGRÁFICASCHOIVAS OROGRÁFICAS(EFECTO FÖEHN)(EFECTO FÖEHN)

► Precipitación producida nas Precipitación producida nas ladeiras das montañosa sitúada a ladeiras das montañosa sitúada a barlovento cando unha masa de barlovento cando unha masa de aire cálido e húmido é forzada a aire cálido e húmido é forzada a ascender para salvar ese ascender para salvar ese obstáculo. Isto fai que o vapor de obstáculo. Isto fai que o vapor de auga se enfríe e sufra un proceso auga se enfríe e sufra un proceso de condensación ou sublimación de condensación ou sublimación onde se forman nubes e choivas. onde se forman nubes e choivas. Mentres que, na ladeira situáda a Mentres que, na ladeira situáda a sotavento, o aire xa seco e cálido sotavento, o aire xa seco e cálido descende rapidamente descende rapidamente quentándose a medida que quentándose a medida que descende e cun humidade descende e cun humidade sumamente escasa. O efecto sumamente escasa. O efecto Föehn é o proceso descrito nas Föehn é o proceso descrito nas ladeiras de sotavento e resulta ladeiras de sotavento e resulta ser un vento "secante" e moi ser un vento "secante" e moi quente.quente.

DORSAL OU CUÑA ANTICICLÓNICADORSAL OU CUÑA ANTICICLÓNICA

► Figura constituída por Figura constituída por isóbaras pechadas, a isóbaras pechadas, a modo de prolongación dun modo de prolongación dun anticiclón, con forma de anticiclón, con forma de U invertida máis ou U invertida máis ou menos inclinada que se dá menos inclinada que se dá nunha corrente en chorro nunha corrente en chorro en estado ondulante en estado ondulante (cando a circulación do (cando a circulación do vento é máis baixa do vento é máis baixa do normal)normal)

Dorsal

ELEMENTO METEOROLÓXICO ELEMENTO METEOROLÓXICO OU CLIMÁTICOOU CLIMÁTICO

► Cada un dos actores Cada un dos actores que participan nas que participan nas condicións condicións atmosféricas ou atmosféricas ou climáticas: climáticas: precipitación, precipitación, temperatura, presión temperatura, presión atmosférica...atmosférica...

A choiva é un elemento climático

FACTOR METEOROLÓXICO OU FACTOR METEOROLÓXICO OU CLIMÁTICOCLIMÁTICO

► Contexto onde actúan os Contexto onde actúan os elementos climáticos e elementos climáticos e poden determinalo: poden determinalo: situación zonal, altitude, situación zonal, altitude, posición, orientación posición, orientación (factores astronómicos (factores astronómicos ou xeográficos) ou ou xeográficos) ou dinámicos relativos á dinámicos relativos á circulación xeral circulación xeral atmosférica.atmosférica.

FRONTEFRONTE► Área de contacto de dúas Área de contacto de dúas

masas de aire de masas de aire de características diferentes. características diferentes.

► A fronte pode ser fría cando a A fronte pode ser fría cando a masa de ar fría alcanza unha masa de ar fría alcanza unha quente. Debúxase cunha liña quente. Debúxase cunha liña con cuñas.con cuñas.

► Quente, cando unha masa Quente, cando unha masa quente alcanza a unha fría. quente alcanza a unha fría. Debúxase cunha liña con Debúxase cunha liña con semicírculos.semicírculos.

► Ocluída cando converxen as Ocluída cando converxen as dúas frontes anteriores.dúas frontes anteriores.

GOTA FRÍA (PINGA FRÍA)GOTA FRÍA (PINGA FRÍA)DEPRESIÓN AILLADA DE NIVEIS ALTOS (DANA)DEPRESIÓN AILLADA DE NIVEIS ALTOS (DANA)

► Situación orixinada nunha corrente en Situación orixinada nunha corrente en chorro polar ou jet stream cando ten chorro polar ou jet stream cando ten unha traxectoria moi ondulada que unha traxectoria moi ondulada que pode producir o estrangulamento pode producir o estrangulamento dunha valgada quedando así aillada dunha valgada quedando así aillada unha masa de aire frío de orixe polar unha masa de aire frío de orixe polar no medio de aire de orixe tropical.no medio de aire de orixe tropical.

► A pinga fría, que conserva o seu xiro A pinga fría, que conserva o seu xiro ciclónico, convértese nunha baixa ciclónico, convértese nunha baixa presión en altura, o que produce presión en altura, o que produce inestabilidade e favorece a convección. inestabilidade e favorece a convección. A gota fría será máis importante A gota fría será máis importante canto maior sexa a temperatura en canto maior sexa a temperatura en contacto coa superficie terrestre e contacto coa superficie terrestre e provoca unha forte inestabilidade con provoca unha forte inestabilidade con nubes de máis de 10 km de altura.nubes de máis de 10 km de altura.

► Esta situación prodúcese Esta situación prodúcese fundamentalmente, nas estacións fundamentalmente, nas estacións equinociais, principalmente nos equinociais, principalmente nos primeiros días de outono provocando primeiros días de outono provocando fortes precipitacións nas áreas fortes precipitacións nas áreas afectadas.afectadas.

ISÓBARAISÓBARA► Liña que une puntos Liña que une puntos

de igual presión de igual presión atmosféricaatmosférica. .

ISOIETASISOIETAS► Liña que une puntos Liña que une puntos

de igual de igual precipitacións.precipitacións.

ISOTERMAISOTERMA► Liña que une puntos Liña que une puntos

de igual de igual temperatura.temperatura.

PANTANO BAROMÉTRICOPANTANO BAROMÉTRICO► Figura caracterizada Figura caracterizada

por presentar un por presentar un gradiente gradiente (separación de (separación de isóbaras) moi baixo, isóbaras) moi baixo, de modo que a penas de modo que a penas hai diferencia de hai diferencia de presión nunha área presión nunha área superficial moi superficial moi ampla.ampla.

Pantano barométrico

SOTAVENTOSOTAVENTO► (Véxase barlovento)(Véxase barlovento)

TEMPOTEMPO► Estado da atmosfera nun Estado da atmosfera nun

momento e lugar momento e lugar concreto, ou durante un concreto, ou durante un breve período de tempo breve período de tempo cronolóxico (días, cronolóxico (días, semanas, meses, anos) semanas, meses, anos) referido ós diversos referido ós diversos elementos climáticos. É elementos climáticos. É un estado variable máis un estado variable máis cambiante que o clima.cambiante que o clima.

VALGADA OU SENO VALGADA OU SENO BAROMÉTRICOBAROMÉTRICO

► Isóbaras non pechadas a modo Isóbaras non pechadas a modo de prolongación dunha de prolongación dunha depresión, con forma de V, depresión, con forma de V, máis ou menos inclinada ou máis ou menos inclinada ou invertida.invertida.

► Fórmanse nas correntes en Fórmanse nas correntes en chorro cando esta circula de chorro cando esta circula de forma ondulada acercando as forma ondulada acercando as baixas presións a puntos baixas presións a puntos latitudinais situados máis así.latitudinais situados máis así.

► O desprendemento dunha O desprendemento dunha valgada pode xenerar unha valgada pode xenerar unha gota fría.gota fría.

valgada

VENTOVENTO► Corrente de aire que Corrente de aire que

se despraza cando hai se despraza cando hai diferencias térmicas diferencias térmicas ou de presión. ou de presión.

► Os ventos poden ser Os ventos poden ser de carácter zonal de carácter zonal cando están ligados á cando están ligados á circulación xeral circulación xeral atmosférica.atmosférica.