ura moldeatzen

7/24/2019 Ura Moldeatzen

1/16

URA MOLDEATZEN: ITURRIA DBH 3

1

URA MOLDEATZEN


2/16


2

1. FLUIDOENTZAKO ZIRKUITUAK

1.1 SARRERA

Edateko ura lortzeko, gizakiak antzinatik ibai, laku, berezko iturri eta putzuetara jo du. Baina

gizartearen industrializazio eta hiri kontzentrazio gero eta handiagoek ezinbesteko bihurtu

dute uraren kalitate-kontrola egitea.

Kontuan eduki behar da bizi-maila jasoko lurraldeetan hiritar bakoitzak batez beste 225 litro

ur edangarri kontsuKontsumoa jaitsi bada ere, oraindik urrun gaude OMEak pertsonaren eguneko

oinarrizko beharrak estaltzeko finkatzen duen 50 litroko zenbatekotik. Txorrota minutu batez irekita

edukita, sei litro kontsumitzen dira. Dutxaren kasuan, zenbateko hori 10era igotzen da.mitzen

dituela egunean, ur horretatik edateko litro bat besterik erabiltzen ez badugu ere.

1.2 FLUIDOENTZAKO ZIRKUITUAK

Fluidoak garraiatzeko erabiltzen diren zirkuituak hodiez, konexioez eta erreguladoreez

eratuak daude. Hodiak fluidoa erabiliko den lekuetara sartzeko eta soberan dagoena

ateratzeko erabiltzen dira. Konexioak hodiak elkarren artean lotzeko eta hodi-mota

ezberdinen arteko lotura egiteko dira. Erreguladoreen funtzioa, fluidoaren jarioa

kontrolatzekoa da.

HODIAK

Fluidoen garraioa normalean hodien bidez gauzatzen da.

Erabilpenaren arabera diametro, forma, hormaren lodiera,

material ezberdinetakoak dira.

Batzuek tenperatura handiak edo txikiak jasan behar dituzte,

beste batzuek substantzia kimikoek eragindako korrosioa, beste

batzuek presio handiak, batzuk instalazio finkoetarako dira, besteak higikorrerako Fluido

ezberdin eta erabilera mota bakoitzerako material eta forma ezberdinak erabiltzen dira:

Erabilpena Materiala

Fluido korrosiboak Altzairu herdoilgaitza

Ura eta estolderia Hormigoia, PVC

Lurruna Altzairua

Elikagai-industriak Altzairu beiraztatua

Etxeetako hustubideak PVC eta plastikoak

Berokuntza Kobrea


3/16


3

KONEXIOAK

Hoditeriak instalatzeko prozesuan normala da bi edo gehiago hodi lotu beharra izatea lotzeko

elementu edo sistemen bidez. Honako sistemak aurki ditzakegu:

Soldadura: Soldadura bi hodi zati bat eginik

mantenduko dituen material batez elkarlotzean datza.

Brida: Brida hodi bakoitzaren muturrean doan disko

zulodun bat da. Bi hodi lotzeko bridak aurrez aurre

jartzen dira zuloak parean direla. Bi briden artean

juntura bat ipintzen da eta, azkenik, estutu egiten damultzo hau torlojuen bidez.

Hariztaketa eta errakorea: Hariztaketa, izenak berak

adierazten duen bezala, hodiak hariaren bidez lotzean

datza. Hodiak lotu daitezke zuzenean edo errakore

deritzen pieza hariztatuen bidez.

Besarkadera: Besarkadera hodi malgu bat metalezko

batekin lotzeko erabiltzen da. Metalezko hodia

presioan sartzen da plastikozko hodiaren barruan etalotura hau estutu egiten da besarkaderaren bidez.


4/16


4

ERREGULADOREAK

Hoditerietan beharrezkoa izaten da bertan zehar dabilen gas edo likidoaren emaria itxi, ireki

edo erregulatzea. Horretarako erabiltzen diren elementuak balbulak eta giltzak dira.

Garraiatzen diren fluidoaren eta kokatuak dauden lekuaren arabera, hainbat erreguladore-

mota daude. Hauen artean: ixteko balbulak, igarobide-balbulak, eusteko balbulak, etab.

Ixteko balbulak.

Ixteko balbulak zirkuitu baten emaria erabat ireki edo ixteko

erabiltzen dira. Normalean sarreran kokatuak egoten dira.

Igarobide-balbulak.

Igarobide-balbulak hodi batean zehar igarotzen den emaria

kontrolatzen du, eta zirkuituan edozein lekutan egon daiteke.

Kanila edo txorrotak zirkuituaren amaieran ipintzen diren

igarobide-balbulak dira, fluidoaren irteera erregulatu eta

kontrolatzeko. Diametro txikiko hodietan erabiltzen dira soilik,

izan ere, sekzio oso handiko hodietan erabiliz gero, berauek

manipulatzea oso neketsua gerta baitaiteke.

Eusteko edo itzulera-kontrako balbulak.

Eusteko balbulek fluidoei norantza batean igarotzen utzi eta

kontrakoan igarotzea eragozten diete. Hauek dira ixteko eta

kontrolatzeko elementu ohikoenak.

Segurtasun balbulak.

Segurtasun-balbula batek lurrunari irteten uzten dio eta hala

presioa segurtasuneko mugen barruan mantentzen da.


5/16


5

Balbula hidraulikoak (Sifoi-potea).

Sifoia, daukan geometriagatik, beti urez betea egoten da tapoi

likido bat eratuz, eta honi esker usain txarrak ez dira

hustubideetako hodietan gora etxebizitzetaraino iristen.

Butxadurak sortzen dira sifoian hainbat material pilatzen

direnean, adibidez, ileak, paper edo xaboi zatiak.

Maila-balbulak.

Maila-balbulek hainbat aplikazio dituzte, baina denetan

ezagunena komunetako zisternetan egiten den erabilpena da.


6/16


6

2. URAREN ZIKLOA

Urak hartzea Ura iturburu eta lurrazaleko ibaietatik dator, batez ere. Lurrazpiko ibaietatik

ere hartzen da ura.

Urak jasotzea. Ura urtegietan jasotzen da, urei eusten dien horma edo uharka bat

eraikita.

Urak tratatzea. Ur naturala edo landugabea edateko ur bihurtzen da. Prozesua edateko

uren araztegietan (E.U.A.) egiten da. Urak mikroorganismo patogenorik eta substantzia

toxikorik gabe egon behar du; usain, zapore edo kolorerik ere ez du eduki behar.

Urak deposituetara garraiatzea. Ura araztu eta, ondoren, depositu batera garraiatzen da,

gizakiok kontsumitzen dugun ura jasotzen da. Deposituari esker, dagoen ura erregula

daiteke. Normalean, leku garaietan kokatzen dira, grabitateak banaketa erraztu dezan,

ponpaketa erabili gabe.

Urak erabiltzaileei banatzea. Banaketa sarea hodi multzo bat da eta hortik giza

kontsumorako ura bideratzen da depositutik erabiltzaileen kaniletaraino.

Urak H.U.Ara garraiatzea. Etxe, denda eta industrietatik datozen ur zikinak

kolektoreetara heltzen dira, estolderia sarearen bidez.

Urak araztea. Ur zikinak ur zikinen araztegietara iristen dira, kolektorearen bidez, eta hor

uren kalitatea berreskuratzen da, prozesu biologiko natural baten bitartez. Arazteak

ibaietan bizitza egotea ahalbidetzen du.


7/16


7

Urak ibaira edo itsasora isurtzea. Araztutako urak ibaira edo itsasora itzultzen dira,

jatorrian zuten antzeko egoeran.

3. URAREN KUDEAKETA TOLOSALDEAN

3.1 URAK HARTZEA, JASOTZEA, TRATATZEA ETA DEPOSITUETARA ERAMATEA

HISTORIA

1974ra arte, Anoetak ez zuen biztanle guztiei ur hornikuntza bermatzen zien sistemarik. Urte

hartan hornikuntza zerbitzu bat eratzea lortu zen eta era berean, lehorte bat izateko kasuan

hornikuntza bermatuko zuten gordetegiak ezartzea adostu zen, Alkizakoa kasu. Horrela,

Hernialdetik zetorren ura udaleko etxebizitzentzat kanalizatu zen.

2005ean, ur-gordetegi zaharra bota zuten, edukiera handiagoko beste bat jartzeko.

Gordetegian pilatzen zen ura Hernialdeko errekatik dator. Garai batean, Hernialdeko

bizilagunek ez zuten begi onez ikusten beraien ondaretzat hartzen zuten gauza batez

jabetzea". Eztabaidaabokatuen eskusartzearen ondoren konpondu zen.

GAUR EGUN

Anoeta eta Irurako ur hornidura sistema Tolosaldeako sistemaren parte dira; Ibiurgo urtegiak

(Orendain-Baliarrain) eta Ibiurgo Edateko Uren Araztegiak (Ikaztegieta) osatzen dute.

Sistemak edateko uraz hornitzen ditu Ikaztegieta, Alegia, Altzo, Tolosa, Ibarra, Irura, Anoeta,

Billabona, Asteasu, Zizurkil, Hernialde eta Andoain, 55.000 biztanle. Ur hornikuntza sistema


8/16


8

beste Edateko Uren Araztegi batzuekin osatzen da. Amezketa, Lizartza, Berrobi, Eldua,

Berastegi, Elduain eta Larraulgoekin hain zuzen ere.

3.2 URAK ERABILTZAILEEI BANATZEA. UR-INSTALAZIOAK

Gaur egun, ura kobrezko hodietatik iristen zaigu etxera, hodi hauek, lotura-mota eta

erreguladore ugari dituzte, ur jarioa, beharren arabera, kantitate eta presio egokian iritsi

dadin. Etxeen sarreran kontagailuak instalatzen dira, kontsumitzen ditugun metro kubikoak

neurtzeko.

Kontagailuen ondoan ur hornikuntza ixteko giltzak daude, eta gainera, etxean zehar ere

egoten dira ixteko giltza gehiago, hauen funtzioa zirkuitua osorik itxi beharra ekiditea da

konponketaren bat egiten ari garen bitartean da. Adibidez, arraska konpondu beharko

bagenu etxeko ur-instalazio guztia itxi ordez, arraskara doan hodian dagoen ixteko giltza

erabiliko genuke.


9/16


9

Erabilitako ura gure etxeetako hustubideetatik ateratzen da. Uraren sarbideko hodiak ez

bezala, hustubideetakoak material plastikoz eginak izan ohi dira; PVCa izaten da erabiliena.

Hustubide orokorrak estolderiara daramatza ur-zikinak.

3.3 UR ZIKINAK GARRAIATU, ARAZTU ETA ORIA IBAIRA ISURTZEA

HISTORIA

Oria ibaiak kutsadura handia pairatu du, batez ere azken hamarkadetan. Izan ere, hondakinak

errekara botatzen dituzten lantegi asko ibaiaren ertzean kokaturik daude, bereziki

papergintzakoak. Alabaina azkenaldian, Oria ibaiaren egoerak onera egin du, batetik

papergintzan aritzen ziren lantegi asko itxi egin dituztelako, eta bestetik Hondakin Uren

Araztegiak eraiki direlako.

2012. urtera arte, Legorretatik Andoainera bitarteko herri eta lantegi guztien hondakin urak

Oria ibaira isurtzen ziren inolako tratamendu eta arazketarik gabe.


10/16


10

GAUR EGUN

Tolosaldeako ur zikinen garraioa hormigoizko hodien bidez egin da, Legorretatik hasi eta

Adunako Hondakin Uren Araztegiraino doa kolektorea, Oria ibaiaren ertzetik. Kolektoreak

Adunarako bidean, inguruko herrietako ur zikinak ere biltzen ditu. Ondoren, Adunan eraiki

berri den H.U.An ura araztu eta Oria ibaira isurtzen da.

Honako herri hauek osatzen dute Tolosaldeako hondakin uren arazketa sistema:

Argazkietan, 1959 Iauterietako

Bikingoen eta 1960ko errekaren

irudiak ditugu. Bertan ageri denez,

Oria ibaia erabat kutsatua zegoen eta

apar sendo batek estaltzen zuen.


11/16


11

4. URA AURREZTU ETA ERABILTZEKO AHOLKUAK

1.

Dutxa hartu bainatu ordez: uraren bi heren aurreztuko dituzu, 200 litro aldi

bakoitzeko gutxi gorabehera.

2. Itxi dutxa xaboia jartzen duzun bitartean.

3. Itxi iturria eskuak edo hortzak garbitzerakoan: aldi bakoitzean 20 litro bitarte

aurreztuko dituzu.

4. Ez garbitu jakiak iturria irekita edukita. Erabili ontzi bat, eta, gainera, ur hori

landareak ureztatzeko erabil dezakezu.

5. Erabili bi harraska: bata ontziei xaboia jartzeko eta bestea uretan pasatzeko (edo

terreinak bestela). Iturria irekita uzten baduzu, 100 litro ur inguru kontsumituko

dituzu.

6. Arropa garbigailua edo ontzi garbigailua beteta daudenean piztu.

7. Ibilgailua garbiketa tunelean garbitzen baduzu, 35 litro inguru kontsumituko dituzu.

Mahukarekin garbitzeko 500 litro inguru behar dira.

8.

Konpondu berehala iturri edo komunetako ihesak. 10 tanta minutuko galtzeak 2.000litroko galera suposatzen du urtean.

9. Komunean ihes txikia izateak egunero 3 bainera betetzeko adina ur galtzea esan nahi

izan dezake, edo beste era batera esanda 100.000 litro urtean.

10.Ez erabili komuna hondakin solido higieniko ezberdinen, mukizapi, eta abarren

paperontzi edo zaborrontzi bezala. Ez bota, ezta ere, pintura, disolbatzaile, eta abar

bezalako gairik.

11.

Saiatu harraskatik olioa, disolbatzaileak, pinturak edo etxeetan erabili ohi direnak

bezalako gai kutxatzailerik ez botatzen. Ez bota horiek, ezta ere, ur etorrietan,

urtegietan, itsasoan, eta abarretan.

12.Landatu bertako landareak, zaintza eta ur gutxiago behar dituzte eta.

13.Erabili ura aurrezteko gailuak, merkatuan geroz eta ohikoagoak dira.

14.Ez urtu elikagaiak ur txorrotarekin. Atera itzazu izozgailutik erabili aurreko gauean.

15.Ez utzi iturria irekita ur freskoa irten zain, hobe da beti hozkailuan ur hotzeko botila

izatea.


12/16


12

16.Ureztatu behar adina bakarrik eta bero gutxien egiten duenean, lurra bustitzea baino

lurrunketan ura galtzea saihestuz.

17.Egiaztatu ez duzula ihesik, kontagailua mugitzen ez dela ikusiz urik kontsumitzen ez

duzunean, iturriak itxita egonda, komuneko tangak beteta edukita eta ura

kontsumitzen duten etxetresna elektrikoak funtzionatzen ari ez direnean. Baldintza

horiek beteta kontagailua mugitu egiten bada, ihesak dituzu zure instalazioan.

18.Ur galera tangan gertatzen den ikusten ez baduzu, koloreztatu haren ura eta

komuneko zuloan kolore hori ikusi edo ez gorabehera jakingo duzu.

19.Olio litro bakar batekin milioi bat litro ur kutsatu daitezke.

20.

Lau gasolina litrok hiru milioi litro ur kutsa ditzakete.21.Ordulari bateko pilak 50.000 litro ur kutsa ditzake.


13/16


13

GADGETAK URA AURREZTEKO

Asmamenak eskuragarri jartzen dizkizu etxean ura aurrezteko aparatu ugari. Ur-emariaren

erregulagailua, airearekin engainatzen zaituzten dutxak, edota ura noiz berotuko itxarotenduzun bitartean ura alferrik gastatzea eragozten duten sistemak, jada ez dago aitzakiarik

Aurrezten laguntzen duten keinu txikiak

Sarritan, sobera ezagutzen dituzun ekintza txikiekin ura aurreztea lortzen da. Adibidez,

bizarra kentzerakoan edo hortzak garbitzerakoak txorrota itxita edukita; edo bainatu ordez

dutxatuta: lau aldiz gutxiago kontsumitzen da.

Alabaina, teknologiaren laguntzarekin, aurrezpenean asko aurreratu daiteke.

Airea urarekin nahastuta

Zure txorrotetan emari-murriztaileak instalatzea aukera

berritzailea izan daiteke. Ohikoenak zurrusta-haustekoak dira,

ura airearekin nahasten dutenak. Ura perla moduan ateratzen

da egia esan, burbuila moduan eta uraren emaria %30

murrizten dute. Asmamen hori gasdun dutxak deituetara ere

iritsi da, presio optimoari eustea lortzen dutenak kopuru

gutxiago gastatuz. Ez diozu alderik nabarituko.

Txorrotak kontsumo minimoarekin

Oraindik ur hotzarentzako eta ur beroarentzako txorrota berezituak badituzu, aldatu aginte

bakarreko txorrotara, erosoagoa eta eraginkorragoa den aukera. Eta diseinua bilatzen duten

horietakoa bazara, ez izan zalantzarik aukera iraunkorrak hautatzerakoan. Merkatuan,

zehazki litro bat ur duten txorrotez hornitutako modeloak aurki ditzakezu. Mandoari

eragiten diozun bakoitzean hark ur-kopuru hori soilik uzten dizu erabiltzen konketan egin

ohi ditugun zeregin gehienetarako nahiko baino gehiago den kopurua.

Eta ekidin ur-jarioak: nahiz eta lau tanta iruditu, ez nagia izan horiek konpontzerakoan.

Luzera, ur asko gal dezakete alferrik.


14/16


14

Erabili termostatoak

Ur bero sanitarioan energia-fakturaren

%25 inguru gastatzen dugu. Horregatik,

kontrola dezakezun faktorea da hori ere:

normalean, nahikoa izaten da dutxa 30

gradutara egotea. Termostatoz

hornituriko txorrotak aukeratuzure

faktura erreez dadin.

Konketa adimendunak

Konketa modernoek asko errazten dute lana. Gehienek deskargatzen den ur-kopurua

kontrolatzeko edo konketa noraino bete mugatzeko sistemak barnebildu ohi dituzte.

Belaunaldi berrikoek urrats bat gehiago ematen dute etaur grisak aprobetxatzea dutehelburu, konketako eta dutxako hustubidetik joaten direnak. Gero eta sinpleagoak eta

txikiagoak diren sistemen bitartez ura araztea eta bideratzea lortzen da ondoren tangetan

erabili ahal izateko.
http://www.repsol.com/es_eu/energia-casa/clima-confort/reportajes/Que-gasta-mas-en-casa-consumo-energetico.aspxhttp://www.repsol.com/es_eu/energia-casa/clima-confort/reportajes/Que-gasta-mas-en-casa-consumo-energetico.aspxhttp://www.repsol.com/es_eu/energia-casa/clima-confort/reportajes/Que-gasta-mas-en-casa-consumo-energetico.aspxhttp://www.repsol.com/es_eu/energia-casa/bienestar-hogar/reportajes/aprende-usar-correctamente-detergentes.aspxhttp://www.repsol.com/es_eu/energia-casa/bienestar-hogar/reportajes/aprende-usar-correctamente-detergentes.aspxhttp://www.repsol.com/es_eu/energia-casa/bienestar-hogar/reportajes/aprende-usar-correctamente-detergentes.aspxhttp://www.repsol.com/es_eu/energia-casa/bienestar-hogar/reportajes/aprende-usar-correctamente-detergentes.aspxhttp://www.repsol.com/es_eu/energia-casa/clima-confort/reportajes/Que-gasta-mas-en-casa-consumo-energetico.aspxhttp://www.repsol.com/es_eu/energia-casa/clima-confort/reportajes/Que-gasta-mas-en-casa-consumo-energetico.aspx


15/16


15

Aprobetxatu itxaroten dugun bitartean gastatzen den ura

Merkatuan ura aurrezteko berrikuntzak etengabeak dira. Azken berrikuntzetako txorrotatik

ur beroak irten zain gauden bitartean alferrik gastatzen diren litroei eskaini die arreta.

Konketa azpian jarritako gailu txiki baten bidez, ura eta horren bero ez dagoen uraren

energia termikoa berreskuratzea lortzen da. Laster iris daiteke dendetara.

Ba al zenekien

Uraren kontsumoa gainditu duzula abisatzen dizuten sentsoreak daude. Bainu-ontziko

hustubidean jartzen dira eta dutxatzen zaren bitartean hodietan barrena zenbat litro ur

doazen kalkulatzen du. Semaforoak dituen argi berdinekin, garbitasun optimo baterako

beharrezkoa den ur kopurua gainditzen duzun unean abisatu egiten dizu.

UR

GRISEN

TRATAMENTUA

GARBIGAILUA DUTXA

FILTRATUTRATATU

PILATU

GARBIGAILUA KUMUNA UREZTATZEA

UR GRISAK

UR GARBIA


16/16


16

5. URAREN FAKTURA

Fakturak hiru hilean behin ordaintzen dira. Ur-fakturetan irakurketa eta kontserbazioagatiko

kostu finkoari dagokio atal bat, hau da, enpresak ematen duen zerbitzuagatiko kuota finkoa.

Ordainagiriak, tarifa gisa ordaintzen den gutxieneko kostua agertzen du eta kopuru hori

autonomi erkidego batetik bestera aldatu egingo da: horrela da, hirien arabera, uraren etxe-

hornikuntzaren prezioa biziki aldatzen delako. Fakturak, izan ere, erabiltzailea bizi den tokian

operatzen duen enpresaren arabera aldatzen dira, eta erabiltzaile horrek ezin hauta dezake

hornitzailerik, gainera.

Zerbitzu-kuota, etxebizitza hornitzen duen hodi nagusiaren diametroaren arabera ordaintzen

den kopuru finkoa da. Kasu honetan, bitan banatzen da: hornikuntza (etxean sartzen den ura)

eta saneamendua (isurbidetik behera kanporatzen den ura).

1) Blokea.Etxeko tarifak, industriala kez bezala, blokea den berariazko kontzeptuaren

arabera kalkulatzen dira. Uraren prezioa bloke bakoitza gainditu ahala garestitzen da

(hots, lanaren etekinen arabera errenta aitorpenean PFEZ kalkulatzeko baliatzen den

mailakako sistemaren antzekoa). Sistema honen bitartez, ur-kontsumo handiegia

zigortzea nahi da. Etxebizitza partikularretan ohikoena 1 blokearen arabera

fakturatzea da.

2) Zerbitzua eta kanaleko hornikuntza. Zerbitzua hartzearren eta kanaleko

hornikuntza jasotzearren ordaintzen den tarifan du eragina kontzeptu honek eta,

zerbitzu kontzeptuagatik, baliteke etxebizitza partikular batean 2,02 euro ordaintzea

eta kanaleko hornikuntzagatik, 9,18 euro.

3) Kontsumoa.Fakturaren kostu aldagarria da; kasu honetan dokumentuak agertzen

duena da neurri-unitateak (metro kubikoak) zenbat balio duen eta epean (hiru

hilabetean) eginiko kontsumoaz biderkatzen du. Kontzeptu hau, saneamendu eta

hornikuntza artean zatiturik ager daiteke. Esate baterako, 11 metro kubiko

kontsumitu badira, 0,78 euroz, munta 8,56 euro izango da. Ur-kontadoreen zerbitzua,

jakin dezagun, auzo-komunitate bakoitzak nahi duen konpainiarekin kontratatzen du.

Beste atal batean, agirian azaltzen da komunitateak gastaturiko ur-portzentajea finka

osoarekiko, etxebizitza bakoitzaren izariaren arabera haztatua.

ura moldeatzen

Documents