txikitto! 120 (ipurterre)etakitto.eus/wp-content/uploads/docs/aldizkariak/... · 2015. 11. 23. ·...

12
············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ ············································ Ipurterreko sarietan NESKAK NAGUSI 2011-05 • 120. zenbakia TXIKITTO

Upload: others

Post on 04-Feb-2021

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • ································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································································

    Ipurterreko sarietanNESKAK NAGUSI

    2011-05 • 120. zenbakiaTXIKITTO

  • 2011-KO MAIATZA2

    Txikitto!

    ARGITARATZAILEA: “...etakitto!” Euskara Elkartea,Urkizu, 11 - solairuartea.20600 Eibar. Tel: 943206776. ERREDAKZIOKONTSEILUA: Ekhi Belar,Koldo Mitxelena etaEibarko ikastetxeetakoordezkariak.ADMINISTRAZIOA: MarisolUriarte.

    ERREDAKZIOA ETAMAKETAZIOA: Ekhi Belareta Koldo Mitxelena.ARGAZKIAK: ...eta kitto!aldizkariko argazkiartxiboa, Ekhi Belareta Koldo Mitxelena.AZALEKO ARGAZKIA: EkhiBelar.COPYRIGHT-A: Txikitto!LEGE-GORDAILUA:SS-1111/96

    Eibarko Udalak diruz lagundutako aldizkaria

    LH eta DBHko ipuin lehiaketa

    XVII. IPURTERRE 2011

    ...eta kitto! Euskara Elkarteak, Eibarkoikastetxeekin elkarlanean, Ipurterre IpuinLehiaketaren XVI. edizioa antolatu du. LH etaDBHko D eta B ereduko ikasleek hartu dute parteeta, guztira, 2.011 ipuin jaso dira. Hurrengoorrialdeetan lehiaketan sarituak izan direnipuinak irakurtzeko aukera izango duzue.

    ····························································································································································

    ················································································································································································································································································································································································································································································································································································································································

    MegaYraolagoitia

    Behin batean Margarita izenekobehi bat zen. Ile gutxi zeukan.Margarita behia baserri bateanbizi zen. Egun batean lore asko jan zi-tuen eta esnea berdea atera zitzaion.Bere jabea konturatu zenean beste ba-serri batera eraman zuen. Beste base-rriko baserritarrak oso ondo zainduzuen behia eta arraultza egosiak ema-ten zizkion jateko. Handik bi astetaraesne oso txuria ematen zion jateko etabere lehenengo jabea enteratu zenean,berriz ere behia berarekin eramateanahi zuen, baina baserriko animali guz-tiak berarekin oso haserre zeudenez, be-

    rari koxka egiten hasi ziren eta korrikabatean joan zen. Handik aurrera zo-riontsu bizi izan ziren.

    Margarita behia

    LH 1 zikloa (d eredua)

    AnaOiarzabal Guisasola

    Behin batean, zebra bat zegoen.Bere izena Marratxu zen. Egunbatean zaldi batekin topatu zen,Felipe izena zuena. Felipek esan zion:“Zeinen polita zaren! Marra oso poli-tak dauzkazu, batzuk zuriak eta bestebatzuk beltzak. Nik nahiko nituzkeeneduki”. “Zu ere oso polita zara”, esanzion Marratxuk. “Niri zure ile beltz-beltz eta luzea gustatzen zait. Gainerazure ahotsa oso gogorra da. Badakizuabesten?”. Orduan Felipek erantzunzion: “Beno, pixka bat, baina lotsatianaiz”. “Niri ere abestea gustatzenzait”, esan zion Marratxuk. “Zergatikez dugu abesten pixkatxo bat?”. Den-

    bora pasa zen eta talde bat egin zuten,oso ezagunak egin ziren eta leku as-kotan ibili ziren euren abesti politakabesten.

    Zaldia eta berelagun zebra

    LH 2 zikloa (b eredua)

    MiriamRosales

  • 2011-KO MAIATZA 3

    2011ipurterre················································································································································································································································································································································································································································································································································································································································

    ····························································································································································

    Duela asko tximeleta bat eta erlebat etsaiak ziren. Baina egunbatean tximeleta gaixo jarrizen, euriaren erdian laguntza eskatuzuen, baina inork ez zion entzun. Egu-nak pasa ziren eta erleak ikusi eginzuen, eta konturatu zen laguna izanbehar zela. Orduan erleak eztia emaneta sendatu egin zen. Tximeletak bar-kamena eskatu eta lagunak izan zirenbetirako.

    Tximeleta eta erlea

    LH 1 zikloa (b eredua)

    Miren Elorza

    Bazen behin neskatxa alai eta bihurri bat.Txinan bizi zen bere guraso eta anai-arrebekin. Haimaika urte zituen etaabenturazalea zen. Egun batean bere lagune-kin jolasten ari zela lurrikara ikaragarri batsortu zen bere herrian. Zoritxarrez bere gura-soak desagertu egin ziren.

    Txinatik urruti dagoen herri txiki batean,bazegoen familia bat aspalditik ume batenzain zegoena. Herri hori Euskal Herria zen.Egun batean egunkarian etorri zen neska txi-natar batek familia galdu eta herria beharzuela. Bere izena Lili zen. Familia honek he-

    gazkina hartu eta Txinara joan zen. Orduan Liliadoptatu zuten eta Euskal Herrira ekarri. Ha-sieran pozik zegoen, baina gero faltan bota-tzen zuen bere familia. Guraso euskaldunekhori ikusita, Txinara bueltatzea proposatu zio-ten. Lili oso pozik jarri zen.

    Dirua aurreratu eta hegazkinez Txinarajoan ziren bila. Hasieran harresian bilatzenhasi ziren, gero tenpluan saiatu ziren eta az-kenean kobazulo sakon batean aurkitu zituz-ten. Eta Liliren benetako gurasoak etaanai-arrebak pozik zoratzen jarri ziren eta Eus-kal Herriko gurasoak triste itzuli ziren.

    Txinatik Euskal Herrira

    LH 2 zikloa (d eredua)

    MaddiBeraza

  • Neguko egun hotz hauetan habiatik ez naiz as-kotan irten, nahiz eta bertan egoteak as-pertzea eta bakartasunean murgiltzeadakartzan. Kanpoan freskoegi dago nire lumentzat,baina goseagatik bidaia txikiren bati hasiera emateapentsatu nuen. Pentsatu eta egin. Baina nora joanahoa goxotzeko jatekoaren bila?

    Gabon giroa zela-eta etxebizitzetako leihoetaragerturatzea bururatu zitzaidan, inozentziaz eta ilu-sioz beteriko haurren batek ogi zatiren bat emangozidalakoan. Halaxe, nire hegoak astindu eta nire ha-biatik gertu zegoen etxe handi eta argitsu baterahurbildu nintzen. Leihotik begiratu eta bazkari opa-

    roa zuten mahai gainean. Urdaiazpikoz beteriko pla-terak, zainzuriak, patea, pintxo ugariak, saldaz be-teriko zopa-ontzi bat, kolore desberdinetakobarazkiz beteriko ontzia, labetik ataratako arrain sa-murra eta plantxan egindako haragi xerra ikaraga-rriak nituen begi aurrean.

    Ume kolore-gorri alai bat ikusi nuen korrikamahai inguruan, hari begira geratu nintzen, eta ha-lako batean, han nengoela konturatu zen. Jolase-rako gogoa zuen antza denez eta niregana hurbilduzen mahaian eserita zegoen jendea ahaztuz. Eskuanogi kozkor bat zeukan. Birrindu, leihoa ireki etaeman egin zidan.

    Etxe hartatik nahikoa lortu nuela-eta beste ba-tera joatea pentsatu nuen. Halaxe, hegoak laneanjarri eta beste norabait abiatu nintzen. Oraingo ho-netan, etxe txikitxo batera heldu nintzen, ez zegoenargi handirik. Leihora gerturatu eta barruan ia ezzen ezer ikusten. Kandela bi zituen mahaitxo batikus nezakeen. Mahaiaren inguruan lau pertsona bu-rumakur, eta tartean, azal zuriko nezkatxa bi, poz-tasun gabeak, tristuraz josiak. Mahai gaineankandela bi eta lau plater zituzten eta plateretan horikoloreko pasta sendo antzeko zerbait. Pena sentitunuen. Ez nekien zer egin euren aurpegiak alaitzeko.Batzuek hainbeste eta beste batzuek hain gutxi…

    Gaua lanean jardun nuen. Ezin nuen ezer egingabe habiara lotara joan. Aberatsei hartu eta be-hartsuei ematen igaro nuen gaua. Hotza pasa nuen,noski. Baina hurrengo egunean, euren etxeko leiho-aren ondoan esnatu nintzen eta pertsona haien aur-pegia (naskatxa biena batez ere) ikusi nuenean,jasandako hotz guztiak joan zitzaizkidan. Bere irri-barreek bete eta berotu baitzuten nire bihotza.

    Harriturik gelditu nintzen. Ez zekiten nola betezen janariz bere egongela. Halako batean, neskatxatxikienak leihora begiratu eta hantxe ikusi ninduen.Hark ni izan nintzela pentsatu zuen. Gurasoek, be-rriz, beren buru karratua zela-eta, ezinezkotzat jozuten. Hala ere, neskatxa gazteenak niregana eginzuen, leihoa ireki eta besoetan hartu ninduen. Berezuritasunean epela zegoen. Maitasunez beteriko be-sarkada bat eman zidan. Ni bere maskota izateanahi zuen. Gurasoek, ordea, ezin zuten beste ahobat mantendu, nahiz eta nire laguntzaz jateko pix-kat bazuten. Hala ere, umetxoari egun batzuk bainoez nituela igaroko esan zioten. Jatekoa murrizten zi-tzaienean, alde egin beharko nuela.

    Horrela, egun batzuk beraiekin igaro nituen, etajoateko eguna iritsi baino lehen, ideia bat bururatu zi-tzaidan. Nik ez nuen handik joaterik nahi. Izan ere,habian bakarrik, aspertuta, gosez eta hotzez egotennintzen. Familia hark jateko beharra zeukan, zergatikez nintzen euren txori bihurtzen? Eta halaxe eginnuen. Nik eurei jatekoa eta osasuna nekarzkien etaberaiek epeltasuna eta maitasuna.

    ····························································································································································2011-KO MAIATZA4

    Txikitto! ················································································································································································································································································································································································································································································································································································································································

    Gabonak

    LH 3 zikloa (d eredua)

    JoneArakistain

  • 2011-KO MAIATZA 5

    2011ipurterre················································································································································································································································································································································································································································································································································································································································

    ····························································································································································

    Bazen behin, neska bat izarrak oso gustoko zi-tuena. Neskak Nagore zuen izena eta lauseme zituen: mutil bi eta neska bi. Izar usoengauetan bera eta bere semeak leihoan jartzen zirenizar usoak ikusteko. Baina Nagorek benetan gustokozuen gaua San Juan gaua zen. Nagorek umeak jaio-tzerakoan zeruan izar bat pizten zela esaten zuen,euren izarra, alegia. Eta martxan jartzen zirela ze-rutik lurreraino San Juan gauean euren jabeak ikus-teko eta opari bat lagatzeko. Semeek, eta Nagorekere, urduri itxaroten zuten gau hura eta azkeneanheldu zen itxarondako gaua. Umeak lotan zeudenbitartean, Nagore izarrei itxaroten zegoen eta bat-batean doinu azkar-azkar bat entzun zen eta hauesan zuen: “Izar bat dator! Ura bezain azkar!”, etahori esan eta gero izar bat sartu zen eta gira-biraegon zen Nagorek harrapatu zuen arte. Nagorekoparia ikustean hau esan zuen: “Itsaso txiki bat!”Barruan euriaren ura, edaten dugun ura eta ibaie-tako urak nola itsasoetan nahasten ziren eta horrelabere lehenengo semeak itsaso txiki bat eduki zuen.Bigarren izarra ere etorri zen eta izarrek ametsakapaintzen zituzten koloreak utzi zizkioten. Hiruga-rrenak haizea ekarri zion eta laugarrenak… beno,laugarrena ez zen etorri, eta hurrengo egunean ezzegoen oparirik laugarren semearentzat. Oso tristejarri zen umea eta ez zuen ez gosaldu, ez bazkaldu,ezta afaldu ere, baina gauean bat-batean leihotikpaper distiratsu bat sartu zen eta hau zegoen idat-zita: “Ezin izan nuen atzo zure etxera joan, bainahau da zure oparia”. Nagorek behera begiratu zuen,

    baina han ez zegoen oparirik. Orduan, papereanberba gehiago agertu ziren: “Paper hau da zure opa-ria. Nahastu”. Nahastu? Galdetu zuen Nagorek etaorduan ideia bat eduki zuen. “Nahastu opari guz-tiak!” esan zuen eta pote batean papera bota, urpixka bat eta lur pixka bat bota eta haizearekin na-hastu zituen osagai guztiak eta… mila desiren suaagertu zen. Laugarren oparia! Eta hortik aurrera iza-rrak beti etorri ziren San Juan gauean. Eta lur, haize,ur eta su pxka batekin izarrek eta nik agur esaten di-zuegu.

    Izarrak

    LH 3 zikloa (b eredua)

    Laura Alvarez

  • ····························································································································································2011-KO MAIATZA6

    Txikitto! ················································································································································································································································································································································································································································································································································································································································

    Badakit sarritan galdetu izan didazula zergatik ez ote dizudan euskarazberba egiten.

    Nik sarritan erantzun dizut: lagun guztiek erdaraz berba egiten didatelako, berazerderaz berba egitera ohitu naiz. Baina, hala ere, zuk dakizun bezala, Eibarrera eto-rri nintzenean berba egin nuen lehen hizkuntza euskera izan zen.

    Urte askoan euskera oso ondo menperatu eta ondoren gaztelania ikasten hasinintzen menperatu arte, baina denboraldi hartatik gaur egun arte berba egiten dudanhizkuntza bakarra zer da, gaztelera.

    Honekin batera, euskera ez erabiltzeaz asko damutzen naizela nahi dizut esan,zeren euskaldunak ez dira bakarrik hemen jaiotakoak, baizik eta euskeraz berba egi-ten dutenak.

    Nahiz eta ni euskalduna ez izan, euskara gehiago berba egiten baldin badut,euskaldun bezala onartuko dut neure burua.

    Euskera gure artean galtzen ari da, erru bakarra guk daukagu euskera ez era-biltzearren lehen bezala. Nire lagun maitea, zuk betidanik esan didazu euskarazberba egiteko, eta gutun honen bidez nahi dizut esan hemendik aurrera edo gaurtikaurrera saiatuko naizela euskara gure artean gehiago berba egiten eta aberasten,saiatuko naiz euskaraz berba egiten, nik berba egiten dudan hizkuntza baino gehiago.Nik ahal dudana egingo dut.

    Azkenik nahi dizut esan asko maite zaitudala eta gutun hau bidaltzen dizut jakindezazun euskaraz berba egingo dudala eta faltan botatzen zaitudala, baina zure faltaeuskerak beteko duela eta euskeraz berba egiten dudan bakoitzean zu egongo zarelanire pentsamenduetan, lagun maitea. Bi muxu eta besarkada bat.

    Zuriñe.

    Lagun maitea:

    DBH 1-2 (d eredua)

    SukainaBasri

  • 2011-KO MAIATZA 7

    2011ipurterre················································································································································································································································································································································································································································································································································································································································

    ····························································································································································

    DBH 3-4 (d eredua)

    OlaiaSarasola

    Badakit sarritan galdetu

    izan didazula zergatik e

    z ote dudan euskeraz be

    rba

    egiten. Gaur beti bezala

    zutaz oroitu naiz, eta egu

    nero egiten zenidan galde

    ra

    hau ere etorri zait burur

    a, ea ez naizen euskeraz

    mintzatzen.

    Betidanik izan zara euska

    ldun peto-petoa, eta hori

    da hain zuzen ere niri e

    ra-

    kutsi zenidana. Arbaso m

    aitea, beti izango zaitut b

    ihotzean. Zu izan zara gu

    re

    senitartekoak euskaraz b

    erba egitera bultzatu dit

    uena, zu izan zara gu eu

    s-

    kaldun bihurtu gaituena

    , eta Euskara izena duzu.

    Beti zaude gure bihotzet

    an, baina mintzo garen

    orduan ez zaitugu ezpa

    ine-

    tan. Sarri askotan izaten

    dugu gogoan zuk eraku

    tsi zeniguna, baina gogo

    eta

    horiek mingana astintze

    n dugunean desagertu e

    giten dira.

    Gure alboan zaude, nah

    iz eta ez zaitzakegun iku

    si, eta horrek zirrara era

    gi-

    ten du gure barrenetan.

    Zirrara hori ezinezkoa d

    a hitzez hitz azaltzea, se

    nti-

    tuz bakarrik lor dezakeg

    u eta, gure inguruan ego

    n zaitezen.

    Aspaldi honetan gure mi

    hia bakarrik mugitzen d

    a, berba egiten dugun e

    ra

    kontuan hartu gabe, sen

    titu gabe. Esan dezakegu

    mihia bakarrik dantzatze

    n,

    eta ez duela bihotzaren

    laguntzarik.

    Azkenik esan nahi nizuk

    eena gugandik urruntze

    n hasia zarela da, arrast

    orik

    utzi gabe desagertuko z

    arela, gure oroimenetan

    geldituko zarela eta gu

    re

    ondorengoek ez dutela z

    uk sortzen duzun zirrara

    hori ezagutuko.

    Orain ikusten dut zein d

    en gu euskaldunok bate

    ratzen gaituen gauzarik

    ga-

    rrantzitsuena, Euskara z

    arela; erakutsi zeniguna

    erabiliz eta sentituz lort

    uko

    dugula gure ondorengoe

    ngana iritsi zaitezen.

    Adiorik ez, beste bat arte

    .

    Lagun maitea:

  • 2011-KO MAIATZA8

    Txikitto! ················································································································································································································································································································································································································································································································································································································································

    ····························································································································································

    Eguaztena ezin hobeto hasi zu-ten Eibarko hainbat ikastetxeta-ko haur eta gazteek. Goizeko10etan hasita, Ipurterre ipuin lehia-ketaren sari banaketa ekitaldia hasizen. Liburu, koaderno eta abarrakikastetxean laga eta Hezkuntza Es-parrurako bidea hartu zuten.

    Zortzi irabazleendako sariak prest,urteroko moduan bestelako sorpresa-rik ere bazuen aurrikusita ...eta kitto!Euskara Elkarteak: magia ikuskizuna.

    Kidam magoak behin baino gehia-gotan behar izan zuen bertan batuta-koen laguntasuna, baina, egia esan,

    SARI BANAKETA

  • ···························································································································································· 2011-KO MAIATZA 9

    2011ipurterre················································································································································································································································································································································································································································································································································································································································

    MAGIKOAlaguntzaileak lortzeko arazorik ezzuen izan. Kartak desagertarazi, gal-tzerdiak uso bihurtu, paperarekin bu-rukoa eta eskuko zorroa egin eta la-guntzaileetako bat airean laga zuen.Ezinhobeto pasatu zuten zortzi irabaz-leen gelakideek Kidam magoak egin-dako jokoekin.

    Eta tartean, zortzi irabazleek eurensaria jaso zuten. ...eta kitto! EuskaraElkarteak, lerro hauen bitartez, eskerona adierazi nahi die laguntasuna es-kaini duten Ibaizabal, Elkar eta Ereinargitaletxeei eta Eibarko Mega etaYraolagoitia liburudendei.

  • ····························································································································································2011-KO MAIATZA10

    ················································································································································································································································································································································································································································································································································································································································

    Eskulanak

    1-Kartoia edo karpeta toallarekinestali ondoren, kamisetabarruan sartu ondo luzatuta,marrazterakoan ez zimurtzekoeta atzealdea ez zikintzeko.Kalko papera kamiseta gaineanipini aukeratutakomarrazkiarekin eta kalkatu.

    2-Arkatz batekin presioa eginmarrazkia kamisetarapasatzeko.

    3-Horria berdearekin perfilatzenhasi. Kontuz ibili tantanik ezerortzeko eta eskuak ezzikintzeko (kamiseta nahi gabezikindu dezakezu ostean). Lorea

    arrosaz eta barrukoa horizmargotu. Petaloak arrosa tonuleunago batekin margotu etatximeleta margotzen hasiondoren.

    4-Tximeletaren gorputza etahegoak margotu. Begia egin etaitzalak margotu.

    5-Amaitzeko, bakoitzarenizenarekin apaindu daitekekamiseta. Lan hau egiteko ezda denbora asko behar, eta osodibertigarria eta erraza dagainera. Margoa lehortzean ezpentsatu gehiago eta irtenkalera kamiseta berriarekin.

    PAUSOAK:

    margotu kamiseta!MATERIALA:-Pintzel fina, ile finekoa.-Kotoizko kamiseta zuria.-Toalla.-Karpeta edo kartoia.-Urez betetako potea.-Pintzelak.-Kalkatzeko papera.-Marrazki bat.

    Sanjuanetan erabiliko duzun kamiseta margotzeanahi duzu? Jarraitupausu honek eta kamiseta izugarriaizango duzu...

    1 2

  • 2011-KO MAIATZA 11

    ················································································································································································································································································································································································································································································································································································································································

    ····························································································································································

    KEskulana

    3 4

    5

  • Tkomikiakomikiakomikiakomi

    kia

    kom

    komikia