A II República

e a Guerra Civil

O rei Alfonso XIII marcha para o exilio.

Eleccións municipais de 1931.

Proclamación da República en Eibar.

Formación dun Goberno Provisional (republicanos, socialistas e nacionalistas).

Convócanse eleccións a Cortes Constituíntes.

Eleccións de 1931 Maioría para os partidos

da esquerda.

•Ampla declaración de dereitos ( expresión,

reunión de asociación).

•Soberanía popular.

•División de poderes.

•Sufraxio universal

•Autonomía rexional.

•Separación Igrexa-Estado.

Presidente da República: Niceto Alcalá Zamora

Presidente do Goberno: Manuel Azaña.

II REPÚBLICA

Etapas: Bienio reformista (1931-1933)

Bienio conservador (1933-1936)

Fronte Popular (feb-xuñ 1936)

BIENIO REFORMISTA 1931-1933

Goberno de Azaña Coalición de republicanos e socialistas

• Reduciuse o número de oficiais do exército.

•Aprobación do Estatuto de Autonomía de Cataluña e

proxxectos de estatuto do País Vasco e Galicia.

•Reforma Agraria redistribución da terra,

•Melloras laborais para os obreiros.

•Limitase a influencia da Igrexa (apártase do ensino)

•Autorízase o matrimonio civil e o divorcio.

•Impulsouse a educación pública (creación de escolas e

número de mestres).

Oposición da dereita e mobilizacións. As medidas plantexadas descontentan á

dereita, pola súa radicalidade, e á esquerda que as considera insuficientes.

REFORMAS:

Reforma do ensino

Reforma agraria

Misións pedagóxicas. “La Barraca”

Sufraxio universal. O voto un dereito fundamental para a muller

Clara Campoamor e Victoria Kent tiveron un papel

fundamental na consideración social da muller. Busca

na rede información sobre elas.

Que postura adoptaron sobre o voto feminino?

AGOSTO DE 1932 Tentativa de golpe de Estado do

Xeneral Sanjurjo.

Azaña dimitiu en 1933 e convocáronse eleccións en novembro.

Goberno conservador en mans do Partido

Radical de centro, presidido por Alejandro

Lerroux.

Coalición de partidos da dereita: Confederación de Dereitas

Autónomas (CEDA) Dirixida por GIL ROBLES

REVOLUCIÓN DE OUTUBRO 1934

- Revolución social en Asturias. Asedio de Oviedo.

- Barcelona. O gobernó autónomo proclamou a República

Catalá. Sofocouse o movemento e suspendeuse o Estatuto

de autonomía catalán.

BIENIO CONSERVADOR 1933-1936

PARALIZA E DESVIRTUA MEDIDAS REFORMISTAS

Amnistía para os implicados na tentativa de golpe de estado do 32.

DESPRESTIXIO DE LERROUX. Quen dimite a finais do 35 polo

escándalo do estraperlo) Os radicais dependía cada vez máis da

CEDA.

Inestabilidade do goberno

CONVOCATORIA DE ELECCIÓNS XERAIS PARA FEBREIRO DO 36

As forzas políticas acuden agrupadas: as dereitas no BLOQUE NACIONAL e a esquerda na FRONTE POPULAR.

FRONTE POPULAR (FEB-XUÑ 1936)

As eleccións dan o triunfo á Fronte Popular: fórmase o goberno con Republicanos de

esquerda, dacordo ó pactado.

AZAÑA Presidente da República.

CASARES QUIROGA. Presidente do Goberno.

MEDIDAS

REINICIO DAS REFORMAS.

DECRÉTASE A AMNISTÍA PARA UNS 30000 PRESOS POLÍTICOS.

Sucesos do 34.

RESTABLECEMENTO DAS LEIS ANULADAS NO BIENIO DE

DEREITAS.

RECUPÉRASE A POLÍTICA AUTONOMISTA (O estatuto Vasco chega ao

Parlamento e plesbiscítase o Galego)

A TENSIÓN SOCIAL VAI EN AUMENTO

Anarquistas, comunistas e parte dos socialistas consideraban o momento

como idóneo para continuar a revolución social.

Na extrema dereita radicalízase e enfróntase coas esquerdas

(especialmente Falanxe).

A tensión e a violencia aumenta: atentados, folgas, disturbios...

A desorde pública foi empregada pola dereita para desacreditar ao goberno de

esquerdas.

PROBLEMAS

Os nacionalismos históricos. Aprobase o estatuto de

autonomía de Cataluña e os do P. Vasco e Galicia remataron de

tramitarse durante a guerra

A reforma agraria. Pretendía superar o atraso no campo.

Foi unha fonte de tensíóns que tivo moitas trabas para aplicarse. No

bienio conservador o proceso paralizouse e houbo ocupacións de

terras.

A cuestión relixiosa. División ideolóxica entre os partidarios

do laicismo e os que defenden un estado confesional. A República limita o poder

do clero, afastándoos da educación.

Cambios no eido militar. Manuel Azaña quería alonxar aos

militares pouco afíns á República e reducilos mandos. Pechouse a academia

militar de Zaragoza.

A CONSPIRACIÓN MILITAR

Mola dirixiu a conspiración para rematar co goberno republicano, tendo

apoios en sectores conservadores.

O plan orquestado polos militares consistía en mobilizar o

exército africano, para despois ser secundado polos exércitos

na Península.

O momento de máxima tensión foi o 12 de xullo cando un grupo da extrema dereita

asasina a Xosé Castillo ( tenente da Garda de Asalto), e como represalia un grupo de

gardas de asalto asasinan a Xosé Calvo Sotelo.

O 17 de xullo as tropas do protectorado español en Marrocos sublévanse, e ao

día seguinte fanno na Península.

Mola (Pamplona)

Sanjurjo

Queipo de Llano

Franco (Canarias)

Goded (Baleares)

Fanjul

Cabanellas

O GOLPE DE ESTADO A sublevación comeza en Melilla, Tetuán e Ceuta, e o día 18 de xullo

estendeuse por España. Triunfou nas zonas rurais e fracasou nas cidades e

áreas máis industrializadas.

O país dividiuse en dúas zonas: a REPUBLICANA e a SUBLEVADA ( ou Nacional).

Comeza unha longa Guerra Civil que provocará máis de 380.000 vítimas e 350000

exiliados políticos.

A sublevación foi

apoiada por militares

conservadores,

propietarios agrarios,

alta burguesía,

monárquicos, carlistas e católicos.

A legalidade republicana foi apoiada polos militares

progresistas, campesiñado

sen terra, pequena burguesía,

republicanos e partidos de esquerda.

• Formouse un Comité de Non Intervención. Tentando evitar o estalido

dunha Guerra Mundial.

• SUBLEVADOS: reciben a axuda da Alemaña Nazi e da Italia Fascista.

• O GOBERNO REPUBLICANO: recibe axuda da URSS e das Brigadas

Internacionais.

Que fixo o Goberno da República?

Tentou paralizar o golpe.

Controlou a Armada

Disolveu as unidades rebeldes

Tentou negociar cos sublevados sen éxito.

Trala dimisión de Casares Quiroga e Martínez Barrio, XOSÉ GIRAL é o

presidente do Goberno, quen decide repartir armas ás milicias populares..

BANDO DOS SUBLEVADOS

BANDO REPUBLICANO

Apoio externo:

APOIO DOS ESTADOS

FASCISTAS E DA DITADURA DE

SALAZAR

Alemaña: Lexión Cóndor

Italia: Camisas Negras

Portugal: Viriatos

Apoio dende Francia

URSS: envío de armas,

víveres e especialistas

BRIGADAS

INTERNACIONAIS (60000

voluntarios)

A GUERRA

PRIMEIRAS OPERACIÓNS. A columna dos sublevados avanza cara

Madrid dende o Norte. E as tropas de África avanzan por

Estremadura. Non acadan a capital.

LOITA POR MADRID. Resistencia de Madrid grazas ás milicias

populares. O goberno republicano transládase a Valencia.

CAMPAÑA DO NORTE. Franco ataca a zona republicana do Norte.

Apoio alemán bombardeo de Guernika. Conquista Bilbao, Santander e

Asturias.

AVANCE CARA O MEDITERRÁNEO. Os nacionais vencen en Teruel e

chegan ata o Mediterráneo, divindo en dúas a zona republicana. A

BATALLA DO EBRO (1938) foi unha das máis longas da guerra.

Franco faise coa vitoria.

CAÍDA DE CATALUÑA E REMATE DA GUERRA. O exército dos

nacionais toma Cataluña en febreiro do 1939. Comeza o exilio para

miles de españois. Francia e Inglaterra rematan por recoñecer o

goberno de Franco. A finais de marzo as tropas franquistas entran en

Madrid. O 1 de abril remata a guerra.

Brigadas Internacionais

Apoio Alemán

A ESPAÑA REPUBLICANA DURANTE A GUERRA

FRAGMENTACIÓN DO PODER: Desorganización das intitucións de

goberno, incremento do poder das organizacións obreiras. Xurdiron

comités controlados polas forzas de esquerda, que tiñan diferentes

idearios á hora de defender á República. Isto veu a debititar o bando e

favoreceu ao bando Nacional.

O GOBERNO. Xosé Giral (republicanos de esquerda)

Largo Caballero (PSOE) Da entrada a comunistas e anarquistas.

Xoán Negrín ( apoio comunista) Política de resistencia, non pode

impedir a derrota. Preside o goberno da República no exilio ate o ano 45

REVOLUCIÓN SOCIAL: Control da CNT, avances en colectivizacións en

Cataluña. EN Aragón e Andalucía os campesiños abolen a propiedade

privada e colectivizaron a explotación da terra.

A ESPAÑA SUBLEVADA

A finais de xullo do 36 os militares organizaron en Burgos a

Xunta de Defensa Nacional (coordinar operacións)

FRANCO XEFE DO ESTADO. (outubro do 36) Xefe do Estado e

Xeneralísimo dos exércitos. Concentrou o podermilitar e político

no bando nacional.

NOVO ESTADO NACIONAL. Anula as reformas republicanas.

En abril do 37 fusiona as forzas que o apoian nunha única

formación. FALANXE TRADICIONALISTA E DAS JONS.

Recursos educativos K

airós (CN

ICE

/ME

C)