TEMA 1

O RELEVO: MARCO FSICO DAS ACTIVIDADES HUMANAS

3 ESO

INTRODUCIN

Forma parte do medio fsico o relevo dos continentes e tamn os ocanos e mares que os baan, que ademais de modelaren as sas costas formando praias, acantilados ou cants, golfos

Os cambios que se producen no relevo son lentos e unicamente se fan visibles co paso de milleiros ou mesmo de millns de anos.

O medio fsico tamn condiciona a vida dos grupos humanos.

Chaira

Cordilleira

Deserto

1

AS GRANDES UNIDADES DO RELEVO TERRESTRE

AS FORMAS DE RELEVO

O relevo o conxunto de formas ou de irregularidades que presenta a superficie do noso planeta, tanto dos continentes (relevo continental) coma do fondo dos ocanos e mares (relevo submarino).

OS CONTINENTES

Os continentes son grandes extensins de terras emerxidas que separan os ocanos. Son frica, Amrica, Antrtida, Asia, Europa e Oceana.

frica un continente macizo e uniforme. No seu relevo predominan numerosas mesetas e cubetas, ocupadas por ros e grandes lagos.

Amrica divdese en tres unidades: Amrica do Norte, Central e do Sur.

Asia divdese en catro zonas: extensas chairas no Norte, grandes cordilleiras e mesetas no Centro-Sur, pennsulas no Sur e arquiplagos no Este.

Europa est delimitada polos Urais ao Este e o Mediterrneo ao Sur.

Oceana est formada por mis de 10000 illas de diversos tamaos, situadas no ocano Pacfico. Zonas: Australasia, Melanesia, Micronesia e Polinesia.

A Antrtida est situada no Polo Sur e cuberta por unha gran masa de xeo.

2

O RELEVO, OS ROS E AS COSTAS DE EUROPA

Europa presenta dous grandes tipos de relevo: montaas e chairas.

As montaas europeas pdense dividir en:Macizos: son relevos antigos e moi erosionados, de baixa altitude (Montes Grampianos, Cordilleira Escandinava, Macizo Central francs...). separados por vales percorridos por ros, como o Rin, o Sena e o Loira.

Montaas novas: son de poca mis recente e forman relevos abruptos ao Sur do continente: Pireneos, Alpes, Crpatos, Balcns e Cucaso. Por estes relevos circulan numerosos ros, como o Rdano, o Po ou o Danubio

A chaira mis extensa de Europa a Gran Chaira Europea, que ocupa mis da metade do continente. Por ela discorren os principais ros europeos (Volga, Don, Dniper, Dniester).

En funcin dos ocanos ou mares que baan as costas europeas, distnguense: as costas atlnticas e as costas mediterrneas. As costas de Europa, en xeral, son moi recortadas.

3

AS UNIDADES DO RELEVO DE ESPAA

A Pennsula Ibrica est situada no extremo suroccidental do continente europeo. Delimtana o mar Cantbrico, o mar Mediterrneo, o ocano Atlntico e a cordilleira dos Pireneos. O estreito de Xibraltar separa Europa de frica.

As principais unidades que configuran o relevo peninsular espaol son:A Meseta castel, que ocupa a meirande parte do interior peninsular.

As cordilleiras interiores da Meseta: Sistema Central e Montes de Toledo.

As montaas que rodean a Meseta, que son: os Montes de Len, a Cordilleira Cantbrica, o Sistema Ibrico e Serra Morena.

As cordilleiras exteriores: Macizo Galaico, Pireneos, Cordilleiras Bticas, Cordilleiras Costeiras Catals.

Depresins: a Depresin do Ebro e a Depresin do Guadalquivir.

O relevo insular espaol est formado por dous grandes grupos de illas:O arquiplago balear: situado no mar Mediterrneo: Mallorca, Menorca e Eivisa, Formentera e Cabrera.

O arquiplago canario: situado no ocano Atlntico e fronte s costas do Shara, est composto por sete illas principais: Lanzarote, Fuerteventura, Gran Canaria, Tenerife, Gomera, Hierro e A Palma.

4

AS COSTAS E OS ROS DE ESPAA

As costas da Pennsula Ibrica son moi pouco recortadas.

Os ros espaois da Pennsula Ibrica agrpanse en tres vertentes hidrogrficas, segundo o mar ou ocano ao que desembocan:Ros da vertente cantbrica. Son ros curtos e moi caudalosos: Os seus principais ros son: o Bidasoa, o Deva, o Nervin, o Sella, o Naln, o Narcea e o Navia.

Ros da vertente atlntica. Trtase de ros longos e caudalosos, anda que sofren notables estiaxes no vern. Os principais ros desta vertente son: o Mio, o Douro, o Texo (o ro mis longo da Pennsula), o Guadiana e o Guadalquivir. Outros ros son o Tinto e o Odiel.

Ros da vertente mediterrnea. Ags o Ebro, son ros curtos e de escaso caudal e moi irregulares. Os seus principais ros son o Ebro e o Xcar. Outros ros son: o Ter, o Llobregat, o Mijares, o Turia, o Segura, o Almanzora e o Guadalhorce.

5

O RELEVO GALEGO

Galicia est constituda por relevos moi antigos que formaban parte do Macizo Galaico, orixinado durante a era primaria.

Galicia, cun relevo moi compartimentado.Nas Serras Orientais destacan as Serras dos Ancares e do Courel, na provincia de Lugo.

Nas Serras Surorientais en Ourense, salientan as Serras do Eixe, de Queixa, Segundeira (Pena Trevinca) e de San Mamede.

A Meseta de Lugo que no Norte recibe o nome de Terra Ch.

As Serras Centrais. Atravesan Galicia de Norte a Sur. Algunhas delas son a da Loba, a do Faro e mais a do Sudo.

As Serras Setentrionais. Estndense ao Norte e destacan a do Xistral e a da Carba, Faladoira e Capelada.

As zonas afundidas e as chairas. Destaca a depresin Tui-Padrn. No litoral Norte existen diversas chairas, como a de Bergantios e As Marias, na Corua, e A Maria Luguesa en Lugo.

As Serras Litorais, polo xeral, son de baixa altitude e aparecen cortadas polas ras. Sobresaen a Serra da Capelada, a do Barbanza e do Morrazo.

6

O RELEVO GALEGO: AS COSTAS E OS ROS

O litoral galego estndese dende a desembocadura do ro Eo, no lmite con Asturias, ata o esteiro do ro Mio, no lmite con Portugal.

Trtase dunhas costas moi accidentadas.

Abundan os cabos e puntas: Estaca de Bares, Ortegal, Tourin, Fisterra, dado o litoral irregular.

A proximidade dos montes ao mar orixina costas altas e acantilados (Costa da Morte) e numerosas illas (Ces, Ons).

As ras divdense en: Ras Altas, curtas e estreitas: Ribadeo, Viveiro, Ortigueira, Cedeira, Ferrol, Betanzos, A Corua, Corme e Laxe e Camarias.

Ras Baixas abertas, fondas e ramificadas: Muros e Noia, Arousa, Pontevedra e Vigo.

Os ros son moi caudalosos polo clima chuvioso. Son curtos, con gran poder erosivo e vales estreitos.O Mio: percorre a Meseta de Lugo, encixase en Portomarn e desemboca no ocano Atlntico formando un estuario.

O Sil: discorre por un estreito cann ata o Mio.

Os ros costeiros son curtos e adoitan formar ras na lia de costa: Eume, o Tambre, o Sor e o Umia.

FIN