T-12: Coordinación e Locomoción

Todos os seres vivos teñen a capacidade de detectar os cambios no

medio externo ou interno (ESTÍMULOS) e responder a eles. Estes

procesos pertencen á función de RELACIÓN.

- As respostas aos estímulos internos van encamiñadas a

manter a constancia do medio interno: HOMEOSTASE

- As respostas aos estímulos externos provocan unha variedade

de respostas, como o COMPORTAMENTO nos animais.

Os animais dispoñen de dous sistemas para a coordinación das

funcións: SISTEMA NERVIOSO e SISTEMA HORMONAL ou

ENDOCRINO

Os vexetais só dispoñen de SISTEMA HORMONAL

SISTEMA NERVIOSO

- regula as funcións do organismo mediante IMPULSOS NERVIOSOS

- formado por dous tipos de células:

NEURONAS

CÉLULAS DA GLÍA:

- ASTROCITOS: nutren as neuronas

- MICROGLIOCITOS: células do SI

- OLIGODENDROCITOS: forman a vaina de mielina no SNC

- CÉLULAS DE SCHWANN: forman a vaina de mielina no SNP

ORIXE E PROPAGACIÓN DO IMPULSO NERVIOSO:

ao longo dunha neurona: sempre no sentido dendritas → soma → axón

POTENCIAL DE ACCIÓN

POTENCIAL DE REPOSO

DESPOLARIZACIÓN(EXCITACIÓN)

POLARIZACIÓN(REPOSO)

REPOLARIZACIÓN

SINAPSE

- Unión funcional entre o extremo axónico dunha neurona e outra

neurona ou un órgano efector

- Comunicación química: NEUROTRANSMISORES

http://juandito2012.files.wordpress.com/2012/05/principales-neurotransmisores-imagen3.jpg

PLACAS MOTORAS

HOW DOES BOTOX (botulinum toxin) WORK?Normally, to make a muscle contract, a nerve sends a signal to the muscle. The point where the

nerve and the muscle meet is called the neuromuscular junction. When the signal gets to the

neuromuscular junction a chemical called acetylcholine is released from the nerve side of the

junction and binds to the muscle side of the junction causing more chemical reactions that make

the muscle contract.

Botox works by blocking the release of acetylcholine. Then when the nerve sends a signal to

the muscle to contract, the muscle has no idea it is supposed to contract. It is essentially

paralyzed, but not because it or the nerve have been damaged.

HOW DOES CURARE WORK?

It causes voluntary muscle paralysis by blocking impulse transmission between nerves and

skeletal muscle. It doesn't paralyze smooth muscle at all (the type of muscle found in the

heart, or intestinal tract).

A chemical named acetylcholine transmits its orders though a chemical junction between the

nerve and muscle. Curare blocks the receptors for Ach in the muscle, making it insensitive to the

action of acetylcholine. Until curare disintegrates, the nerve cannot trigger the muscle to act and

the muscle stays paralyzed.

O SISTEMA NERVIOSO NOS INVERTEBRADOS

- Redes Nerviosas: cnidarios

- rede difusa, sen órganos de control nin vías definidas

- o impulso transmítese en todas as direccións

- respostas: defensa (cnidoblastos), desprazamento...

- Sistema Nervioso Anular: equinodermos

- Sistema Nervioso Cordal: platelmintos

- ganglios cerebrais na rexión cefálica + cordóns

nerviosos ventrais

- colar periesofáxico + cordóns nerviosos radiais

- Sistema Nervioso Ganglionar: anélidos, artrópodos, moluscos, crustáceos

Sistema escaleriforme: ganglios cefálicos + colar periesofáxico + 2

cordóns nerviosos ventrais

Aumento da cefalización: as neuronas da cabeza asumen o goberno

do animal.

O SISTEMA NERVIOSO NOS VERTEBRADOS

ENCÉFALO + MÉDULA ESPIÑAL

- SN Tubular:

GANGLIOS + NERVIOS

- Tendencia evolutiva: aumento da encefalización

SISTEMA NERVIOSO CENTRAL (SNC)

Óseas: CRANIO e VÉRTEBRAS

- estructuras protectoras DURAMATER

Membranosas: MENINXES ARACNOIDE

PIAMATER

+ Líquido Cefalorraquídeo (LCR)

- SUSTANCIA GRIS: corpos celulares das neuronas.

- SUSTANCI A BRANCA: axóns das neuronas (fibras nerviosas)

TELENCÉFALO: hemisferios

CEREBRO DIENCÉFALO: hipotálamo, hipófise

MESENCÉFALO

CEREBELO (METENCÉFALO)

BULBO RAQUÍDEO (MIELENCÉFALO)

ENCÉFALO

MÉDULA ESPIÑAL

SISTEMA NERVIOSO PERIFÉRICO

- GANGLIOS

- NERVIOS

- CRANIAIS (12 pares)

- ESPIÑAIS ou RAQUÍDEOS (31 pares)

SISTEMA NERVIOSO AUTÓNOMO OU VEXETATIVO

- actividades involuntarias e automáticas: contracción do corazón,

control da temperatura corporal, presión sanguínea...

- SNC: hipotálamo, bulbo raquídeo, médula espiñal

- SNP: nervios

Divídese en SIMPÁTICO e PARASIMPÁTICO

ACTOS INVOLUNTARIOS OU REFLEXOS

- non dependen da vontade: contracción da musculatura lisa, secreción

glandular...

- elementos que interveñen: ARCO REFLEXO

- Reflexos incondicionados: conxénitos; elaborados pola médula; protección

- Reflexos condicionados: coa intervención da codia cerebral; aprendizaxe

Ivan Petrovich Pavlov

ACTOS VOLUNTARIOS

- elaborados polo encéfalo (codia cerebral) e a médula espiñal

- orixinados a partir dun estúmulo ou directamente na codia cerebral.

OS RECEPTORES

- Reciben a información do medio, permitindo aos seres vivos adaptarse aos

cambios.

- Terminacións nerviosas soltas ou células especializadas; illadas ou

agrupadas nos órganos dos sentidos.

- Especificidade fronte aos estímulos.

● Según a orixe do estímulo, clasifícanse en:

EXTEROCEPTORES: estímulos externos

INTEROCEPTORES

PROPIOCEPTORES: posición

(músculos, tendóns, articulacións)

VISCEROCEPTORES: cambios no

medio interno (pH, tª, ...)

(por todo o corpo)

Según o tipo do estímulo, clasifícanse en:

- MECANORRECEPTORES: tacto, presión, gravidade...

Corpúsculos de Vater-Pacini (presión)

Corpúsculos de Meissner (tacto suave)

Receptores do Órgano de Corti (audición)

- TERMORRECEPTORES: temperatura

Corpúsculos de Krause: frío

Corpúsculos de Ruffini: calor

- QUIMIORRECEPTORES: sustancias químicas disoltas no aire (olfato) ou

en auga (gusto)

- FOTORRECEPTORES: luz.

Conos e bastóns.

- NOCICEPTORES: dor

FOTORRECEPTORES

QUIMIORRECEPTORES

A RESPOSTA MOTORA: APARATO LOCOMOTOR

a) ESQUELETO:

- Esqueleto hidrostático: líquido baixo presión baixo

cavidades corporais

- Exoesqueleto de quitina (artrópodos) ou carbonato de calcio

(moluscos), sobre o exterior do animal.

- Endoesqueleto:

Esponxas: espículas de sílice e Ca, fibras

Vertebrados: cartilaxinoso e/ou óseo muda

b) SISTEMA MUSCULAR:

Os músculos implicados na locomoción son os músculos esqueléticos

Pares de músculos antagonistas, unidos aos ósos por medio de tendóns.

O músculo esquelético está formado por feixes de fibras musculares

(miofibrillas) con estriacións transversais. A unidade de contracción é

o sarcómero.

Contracción muscular: deslizamento dos filamentos grosos de miosina

sobre os finos de actina, o que produce un acortamento do sarcómero.

Por que se contraen os músculos? SINAPSE NEUROMUSCULAR:

PLACAS MOTORAS

SISTEMA ENDOCRINO OU HORMONAL NOS ANIMAIS

- Glándulas endocrinas → Hormonas

- Órganos neurosecretores → Neurohormonas

A ECDISONA ou hormona da muda controla o crecemento, a muda e a

metamorfose nos insectos.

As hormonas poden ter distinta natureza química:

- lipídica: derivadas do colesterol, como as hormonas sexuais, cortisol,

aldosterona.

- derivadas de aminoácidos: tirosina

- peptídica: glicagón

- protéica: insulina

O eixo hipotálamo-hipófise

relaciona os dous sitemas de

coordinación: SN e SE

O hipotálamo controla o funcionamento do sistema endocrino a través da

producción de factores liberadores (RF) que actúan sobre a hipófise, que a súa

vez produce hormonas trópicas que regulan a actividade dass outras glándulas

endocrinas.

A regulación do sistema endocrino faise por un mecanismo de FEEDBACK ou

RETROALIMENTACIÓN NEGATIVA.

- hormonas do páncreas:

INSULINA: baixa a glicemia (entrada

nas células, síntese de glicóxeno no

fígado)

GLICAGÓN: aumenta a glicemia

(degradación do glicóxeno hepático e

muscular)

- hormonas do cortex suprarrenal:

CORTISOL (secreción estimulada

pola ACTH da hipófise): aumenta a

glicemia por degradación das

proteínas.

- hormonas da médula suprarrenal:

ADRENALINA e NORADRENALINA

(aumenta a glicemia ao aumentar o

catabolismo das graxas)

Regulación hormonal da glicemia:

HORMONAS VEXETAIS

- non son producidas por glándulas

Descubrimento:

- Charles Darwin e o seu fillo Francis, observaron en 1881 que as gramíneas

crecían curvadas en dirección á luz cando se iluminan lateralmente.

- Friedrich Went, en 1926, demostrou que a responsable deste crecemento

era unha substancia presente no ápice: a AUXINA.

A auxina acumúlase nas zonas non iluminadas, profucindo un crecemento

maior destas zonas.

AS RESPOSTAS DOS VEXETAIS AOS ESTÍMULOS

a) TROPISMOS

Movementos direccionais da planta, positivos si son cara ao estímulo,

negativos se son en dirección contraria.

FOTOTROPISMO

TIGMOTROPISMO

XEOTROPISMO

HIDROTROPISMO

b) NASTIAS

- Movementos indiferentes á dirección do estímulo.

FOTONASTIAS SISMONASTIAS

Os dondiegos abren de noite