• ostirala • 1999ko ekainaren 11

# Ultzi •Iruñeko Udalak bertan antolatu du udako kanpaldia.

Estela Weldon ««Bortxa belaunaldiz belaunaldi igarotzen da».

sorttit ico 'H 1

Erriberako hiriburuan sortutako Momadas musika taldea lehen diskoa grabatzen ari da lruñerrian,

Espartza herrian. Tuteran biltzen diren kulturetako kidez osatua -ijitoak, magrebiarrak, euskaldunak eta

espainiarrak-, beren lanak herri nabar baten doinu nabarrak jasoko ditu. Einean, herrion kulturak

uztartzen eta hurbiltzen saiatu dira joan den irailean abiatu zuten egitasmoan.

Uitzi •

lruñeko Udalaren udako kanpaldia

Orixeriea etxeari bilduko dira 8 urtetik 10era bitarteko hairibat haur

Altsatsuko Santo

Kristo de Otadian

egin asmo zuen

Udalak kanpaldia,

baina han Kosovoko

errefuxiatu

albaniarrak izango

direnez, Uitzin

egingo dute

gaztetxoei natura

ezagutarazteko

ekimena.

DUELA U R T E A S K O HASI Z E N

Iruñeko Udaleko Gazte-ria eta Kirol Saila udako kan-paldiak antolatzen. Adin guz-tietarako ekitaldiak izan ohi dira, eta, Nafarroan ez ezik, kanpoan ere egiten dira. Aur-ten beste egoitza bat aukera-tu behar izan dute, halabeha-r rez , h o r i e t a k o e k i t a l d i ba terako. Izan ere, zortzitik hamar urtera bitarteko hogei gaz t e i n g u r u b i l d u a s m o z i t u z t e n A l t s a t s u k o S a n t o Kristo de Otadia er res iden-tz ian . Ba ina h a n e g u n o t a n m a i z t e r b e r e z i a k d a u d e , Kosovotik etorritako hainbat e r r e f u x i a t u . Hori i kus i r i k , Uitziko Orixenea leku egokia izan z i t ekee la o tu z i tza ien

Orixenea etxean izanen dira aurten udako egonaldiak. • A R T X I B O K O A

Gazteria Sailekoei. Bazekiten lehendik ere Orixe idazle han-diaren etxea izandakoan ego-n a l d i a k a n t o l a t z e n d i r e l a : barnetegi moduan aritu izan zen l e h e n i k , n a t u r e s k o l a moduan gero.

Orixenea Uitzi erdian dago-en etxe handi eta zaharra da. Kanpoaldeko i txura ikusi ta , ordea, bestela dirudi, duela g u t x i k o n p o n d u b a i t u t e . Nikolas Ormaetxea Orixe-ren h a u r t z a r o e ta g a z t a r o a r e n

'lekuko izandako etxeak hain-bat aldaketa izan ditu azken urteetan.

Uztailaren 13tik aurrera

Uztailaren 13an iritsiko dira haur rak Uitzira. Horretarako ez dago inolako baldintzarik, egin behar den gauza bakarra m a t r i k u l a k ba l i o d i t u e n 19 .000 peze t ak o r d a i n t z e a da. Bestalde, Osasunbideako txartelaren fotokopia aurkez-tu behar da, gurasoek baime-na eman duten seinale izango den s i n a d u r a r e k i n b a t e r a . Izena emateko epea zabal ik d a g o j a d a n i k , G a z t e r i a r e n E t x e a n . Arg ib ide g e h i a g o : 948-17 48 53 telefonoan.

Ui tz iko e g o n a l d i r a k o 20 plaza bad i ra , ba ina guztira, a n t o l a t u t a k o e k i t a l d i e t a n , 4 0 0 b a t l a g u n e k h a r t u k o d u t e p a r t e . A s t e b e t e z , L a r r a u n ba i la ra eta inguru-n e a e z a g u t u ez ezik, j e n d e geh iagorek in biz i tzean sor-tzen d i ren arazotxoei a u r r e egiten ere ikasiko dute. Bes-talde, antolatzaileek ba omen dute uitziarren izaera jatorra-ri b u r u z k o berrir ik, eta ziur daude herritarrekin bizitzeak bere frui tuak emango dituela.

Urko Aristi

Beteiu

Onartu dute herrigiritza

plaria

P L A N URBANISTIKOA E D O H E -

rrigintzakoa mar txan ja-rri zutenetik, ha inbat is-tilu izan da Betelun. Zi-negotzien dimisioak, me-ha txuak eta irainak izan dira tar tean. Herritarrek e h u n a legaz io b a i n o gehiago aurkez tu arren, Udalak, J e s u s Gonzalez alkatea buru duela, onar-t u eg in d u h e r r i g i n t z a plana.

J o a n den o s t e g u n e a n eman zion Udalak baiez-koa herr ig intza p lanar i . Aipatzekoa da, ordea, al-ka teak berak a u k e r a t u -t ako z inegotz iak d i re la egungo guztiak, lehengo-ek dimisioa aurkeztu bai-t z u t e n . I zan ere , i azko a p i r i l a r e n 8 a n b e h i n -b e h i n e k o ba i e t za e m a n zitzaionetik aurkako uga-ri izan ditu plan horrek. Kale b e r r i e n z a b a l e r a gehiegizkoa, eraikitzeko egokiak ez z i ren l u r r a k horre tarako gordetzea.. . Ugariak dira herr i tar rek planari ikusten dizkioten a k a t s a k . 2 3 5 s i n a d u r a lortu zituen orduan sortu b e r r i a zen H e r r i g i n t z a

v Planaren Aurkako Plata-formak. Baina maiatzean s inadurak aurkezteko or-d u a n ez zegoen h a i e k o n a r z i t zakeen u d a l b a -tzarrik.

Orain, Gobernuak pla-n a onar tzea baino ez da falta. Hala ere, igandeko h a u t e s k u n d e e n o s t e a n so r d a i t e k e e n u d a l be-r r i a k i z a n g o d u p l a n a atzera botatzerik.

Urko Aristi

muga enea

MIKEL R E P A R A Z Galipot eta ikatzen keaz beltz, haur aldrak az-ken trenarekin joan ziren Altsasuko Ezker Ibarretik. Teknologia dieselak eraman zituen,

bapore eta elektrikoei aurrea harturik. Ordea, haur mu-subeltz haien algarak etortzen zaizkio artean ere Ro-bustianori, Patxiren taberna aurretik pasatzen denero. Ilusioa. Hamelingo flautajoleak aspaldi eraman baitzi-tuen umeak Carbonillatik; eta arratoiak bertan utzi.

Robustiano eta Damasa estazio auzoko zaharrenak direlako omendu dituzte ikatz hautsaren barrioko fes-tetan. Carbonillan. Haien sorterrian. Ezezagunez ingu-raturik. Ferrokarrilaren seme-alabek ihes egin baitzu-ten estaziotik, Castejon-Altsasua bidearen beheraka-daz geroztik. «Altsasuko burni korapiloa ez da-eta le-hen zena», diote zaharrenek. Lehen ehunka, milaka

La carbonilla pertsona gelditzen zirela egunero estazioan; zientoka , lokomotore, milaka bagoi. Iragan mendean lehenbiziko iurrun makina iristearekin eraikitako Etxe Handia ha-mabi familia eta dozenaka haurren babesleku zen te-norean guztiek egiten zutela lan, baita hamar urteko mutikoek ere; baina ferrobiarioaren emazteak herri osoaren inbidia zen josteko makina zuela etxean. Frantziako auskalo zein hiritatik ekarria. «Eta burnia-ren langileok ez ginen gainontzeko herritarrak bezala-koak», diote tren-gizon zaharrek. Haietarik franko Pa-lentziatik eta Burgostik eta Erriberatik etorriak baitzi-ren. «Carbonillako herritarrak ginen». Eta erosketak Ultramarinos Argomaniz dendan egiten zituzten, eta leregiren barberian ebakitzen zuten ilea, eta Ferroka-rrilaren kofradiaren kide ziren denak. Ohe eske Mendia

ostatura jotzen zuten negozio gizon haiek izan ezik. Haiek paseran izaten baitziren. Gau baterako baino ez.

Orain, Carbonilla auzoakferrokarrilaren, iraultza so-zialaren eta Coca-Colaren mendeko azken festak os-patu ditu. Eta haurrak falta direla sumatu du Robustia-nok. Hark ez daki, ordea, haur haiek guztiak heldugk direla egun, eta bihotzean daramatela artean ere esta-zioaren auzoa. Bihotzean, bai, muturretatik urruti ba-daezpada ere. Ume musubeltz koadrila joan den aste-buruan itzuli zen Altzaniaren bazterrera, Ameztiaren magaletara. Banan-banan eta seme-alaba orraztuen eskutik. Eta ilaran eraikitako etxebizitza berrien atze-an, Patxiren taberna aurrean, berbenaren bonbila ize-kiak aurkitu zituzten. Galipot eta ikatzen keaz beltz.

Egunkaria ostirala, 1999ko. ekainaren 18a

f r u t i e a ;

Tslafarroako historia eta

kultura aztergai

I T U R R A L D E K U L T U R A T A L D E - J

ak Nafarroako his tor ia ; eta kulturaren inguruko i hitzaldiak antolatu ditu i heldu den asterako. Le- j henengo mintzaldia as- i t e l e h e n e a n izanen da: 'j Euskararen historia bel- j tza, J o a n Mari Torreal- j daik e m a n a . Hurrengo j egunean, J u a n Antonio j Urbeltzek Carnavales y

Juegos de San Juan. Una vision simetrica de la Fiesta hitzaldia emanen du. Asteazkenean leku-koa Mikel Iriondok har-tuko du: Ei origen de los vascos. Unaaproxima-cion desde la Antropolo-gia Fisica. Ostegunean, Navarra y el Pais Vasco. Proyeccidn conjunta del Foralismo en los siglos XVIII y XIX gaia landuko du Rodr igo Rodr iguez Garrazak. Azken hitzal-dia Xacobe Bastidak es-kainiko du: Autodetermi-nacion, nacionalidades y Constitucidn. Hitzaldiak Erraldoien Txokoan iza-nen dira, 20:00etan.

Bestalde, Noaingo Gu-dua gogoratzeko ekital-diak antolatu ditu elkar-teak, Getzen, ekainaren 27an . 10:00etan Nafa-rroako Errege-Erreginen Jauregian pregoia iraku-rri eta Getze aldera abia-tuko dira, gudua gogora-tzen duen oroitarriraino.

—6» lrene Arrizurieta

Altsasu

Eskolen erabilera eztabaidagai

Domingo Lumbier eskolen etorkizuna konpontzeko dago

Domingo Lumbier

eskolen erabilera edo

etorkizunaren

inguruan hainbat

ekitaldi antolatu ditu

Fundamento Orain

taldeak. Eztabaidak

irekita jarraitzen du

arazoa guztien artean

konpon dadin.

AL T S A S U K O D O M I N G O L U M B I E R

eskolen erabileraren ingu-ruan eztabaida sortu da he-rrian. Oraindik ez dago ezer erabakita eskolok etorkizune-an izanen duten erabileraren inguruan. Fundamento Orain taldeak dioenez, Udalak bere ondasunen iguruan duen in-te res fa l ta kezkaga r r i a da. Eraikina urteetan eskola izan da, beste ja rduera batzueta-rako ere erabili badute .ere : e u s k a l t e g i , b a k e epai tegi , haurtzaindegi eta abar. Talde-aren aburuz, azken urteotan, pixkakana-pixkanaka utzike-ria eta a r d u r a ezaren ondo-rioz, narriatuz joan da eraiki-na, eta gaur egun hondatzeko bidean dagoela uste dute.

Domingo Lumbier eskolen erabilerak eztabaida sortu du herrian. • A M A I A M U N D I Ñ A N O

Udalak , HBk e ta F u n d a -mento Orain taldeak argi dute Domingo Lumbier funtsezko gaia dela Altsasuko herrigin-tza planean, herriaren erdigu-nean zona libre bakarra baita. Uda la ren p ro iek tua b e r t a n babes ofizialeko 75 etxebizitza a l t xa t zea da . E txeb iz i tzok erosteko zein alokatzeko as-motan egingo lirateke. Fun-damento Orain ta ldeak dio, ordea, etxebizitzon inguruan espekulazioa egin daitekeela.

T a l d e a k h e r r i a n d a g o e n etxebizitza beharraren azter-keta sakona eskatzen du. Az-t e r k e t a ho r i egin e ta gero, dauden beharren arabera ba-

bes oñzialeko etxebizitzen in-guruko proiektua egitea pro-posatzen du.

Gauzak ez daude batere ar-gi eta, bitartean, Fundamento Orain taldeak eraikina beste zerbaitetarako erabiltzea pro-p o s a t u du . H a i n b a t k u l t u r ekitaldi eta gizarte egitasmo es t re ina tzeko a u k e r a r i k ez dutela izan diote, lokal falta-ren ondorioz. Beren proposa-menak aurrera atera ahal iza-teko e ta Domingo Lumbier eraikina lehengoratzeko hel-buruarekin, besteak beste, si-nadurak biltzen hasi dira.

—iS> Amaia Mundiñano

herri aldizkariak Edurne Elizondo

SARAN udan zabalduko duten Etxola izene-ko animali parkeari eskaini dizkio Ttipi-ttapa-ren azken zenbakiak bere orrialdeak: «Kattin eta Martine Gerendiain ahizpen ekimenari esker, joan den urtean sortutako ideia gauza-tzen ari da pittan-pittan. Azken moldaketak egin ondotik, udarako prest izanen dute gu-zia: Etxola izeneko animalien parkea edo zoo-logikoa irekiko da Saran. Ez da izanen, nos-ki, hiri handietan ikusten den zooen gisakoa: elefanteak, tigreak, lehoiak edo tximuak iku-si nahi dituenak bertze nonbaitera jo behar-ko du. Hori bai, hegazti andana bat ikusi eta haien garrasi, ulu, kukurruku eta txioak adi-

Sarako Etxola tu ahal izanen ditu: loro exotikoak, paumak, tamaikak eta kolore ugaritako usoak, fai-saiak, punk itxurako oilo eta oilarrak eta ber-tze hainbat. Hegaztiak handik eta hemendik ekarriak dituzte dagoeneko'bi hektareako lur eremura».

Aitor Arozenak sinatu artikuluak azaltzen du parkearen asmoa nola gauzatu den: «Ani-maliok orain arte etxean izaten zituzten, bai-na duela urtebete zoo ttiki bat osatzea gogo-ratu zitzaten. Lizarietako bidean, bi hektare-ako herri lurra errentan hartu zioten Sarako Herriko Etxeari eta geroztik laneak ari dira: laharrak garbitu, luberriak atera, kaiolak

prestatu, bidea moldatu, komunak edo zerbi-tzuak egin, eta orain etxola ttiki bat eraiki-tzen ari dira, harri xabalekin ederki apain-dua. Etxola horretan eginen dute lan bi ahiz-pek, bisitariei informazioa ematen eta sarre-rak salduz. Lanean buru-belarri ari dira, par-kea ekainaren erdialderako zabaltzeko asmoabaitute».

«Ez dute lezeetan eta Larungo trenean ber-tze bisitaririk espero, baina leku horietarat jo-aten direnentzat, eguna osatzeko aukera poli-ta eskainiko zaie Etxola zooan. Turismo bule-goetan eta eskoletan informazioa banatuko dute, beren eskaintzaren berri emateko».

Xabier Larraburua

Idazlea eta hauteskundeak j

: Nirigoizhauetanetanireegu- i

| neroko pasioa egiten ari naizen :

: bitartean, jendeak gelditzen •

: nau kalean eta galdetzen dit: •

: «Xabi, etaorainzer?».Badirudi •

: EGUNKARiAko zutabegilea izatea- :

• gatik orojakile bat izan behar i

i naizela edo tertuliano guztiz i

: ahaltsu horietako bat. Munipak, i

• jubilatuak, erosketak egitera i

i doazen emakume xaloak (gure •

i herrikoemakumeakgoraipa- ]

i tzean beti geldituko gara motz), :

• nerabepunkiak... guztiekgal- i

: detzen didate hauteskundeez, i

• eta eman beharreko botoaz. i

i «Etaorainzer?».Baniputa i

i idea hi! Ni puta idea. Hemenja- |

i rri nezake Cesare Pavese, poe- •

i taitaliarrak, honetazesanzue- :

• na. Bainan, egia esan, ez naiz i

: zita hartaz oso ongi oroitzen i

: etaliburuakordenagaiiutikha- i

i mar metrora daude (erran nahi •

i baita Txinan edo Turkestanen j

i daudela, nire mugitzeko gogo :

• eskaxak bortizki urruntzen bai- i

• titu). Orduan esango dut, Chur- i

• chilekberakesatenzuenmo-

: duan, zera, Bigarren Gerrate i

i Mundialean bere gobernukide- •

i ekin Londresko lurrazpiko bun- :

: ker batean biltzen zenean, hara :

• sartu eta esaten omen zuen: i

i «Egunon» (Nicole Portmushc.

: England and history. 1994)Eta i

i besteekerantzutenzioten: •

i «Berdin». Halada. Ezdatxan- •

i txa! Europa nazismotik salbatu •

i zuen gizon honek! Estadista :

: izugarri haundiak! «Egunon» i

• apal batekin hasten zituen bile- i

: rak! (Idazle naizen aldetik nire i

i jakite-maila ikaragarri haundia •

i da). Txorakeria bat ematen du, •

i begi kolpean, bainan Ferdi- :

i nand Schoderrek idatzitako Eu- i

• ropa underproduktion politik li- i

i buru miresgarrian aipatzen du i

: Atenaseko Periclesek ere

i «Egunon» batekin hasten zi-

i tuela asanbladak. Orduan ohar- i

i tzen gara hari fin eta tente bat

• luzatua dagoela historian bar-

i na, zeinak Pericles eta Chur-

i chill lotzen dituen, eta urrezko

i letra moldeetan izkiriaturik

i duen: «egunon». Ai la ostia! Ze

i polita gelditu zaidan hau! Esto-

i oo... zertazariginen?Abai: ni-

i taz! Banoa ispilu aurrera me-

- i- mentutxo bat. Nire aurpegia

i ikusi nahi dut. Gezurra edo

j egia nire aurpegian isladatzen

i den ikusi nahi dut. Ni naiz idaz-

i lea. Idazlea naiz. Ni.

ostirala, 1999ko maiatzaren 7a Egunkaria]

Joan den irailean sortu zen taldea,

Tuteran, eta herrialdean bildutako

kulturen doinuak jasoko dituen

disko bat grabatzen ari dira

Erriberako hiriburuan sortutako Nomadas musika

taldea lehen diskoa grabatzen ari da. Tuteran

bildu diren kulturetako kidez osatua -ijitoak,

magrebiarrak, euskaldunak eta espainiarrak-,

beren lanak herri nabar baten dolnu nabarrak

jasoko ditu. Finean, herrion kulturak uztartzen

eta hurbiltzen saiatu dlra lanean.

UTERAKO NOMADAS TALDEA BERE LEHEN l a -

n a g a u z a t z e n d u e l a gutxi h a s i b a d a ere, t a ldearen oinarr ia duela bi u r t e sor tu zen, nahiz eta asmoak oraingoak baino xu-meagoak ziren. Mikel Ziordia Tuterako Kul-t u r a Sus ta tza i lear i flamenkoa egiten zuen Tuterako bertako ijito talde baten eta gaita-rien do inuak uz tar tzea otu zitzaion. «Ideia azaldu zien gaitariei eta bi aldeak biltzen ha-si ginen», gogoratu du Javier Perez de Oba-nos, Tuterako gaitari taldeko kideak. Gaine-ra, Ziordiak Europako Batasuneko Gazteria E u r o p a r e k i n p r o g r a m a r a a u r k e z t u z u e n egitasmoa. Haiek onar tu egin zuten propo-samena, eta lanean hasi ziren.

Casimiro Carbonell eta J u a n Antonio Ji-menez ijitoek, Karim Kerchit eta Munia alje-riarrek, Eduardo Suso galiziarrak eta Javier Perez de Obanos tu terar rak osatu zuten ha-s ie rako ta ldea . Ba ina ez zuen a s k o i r aun . «Lanean h a s i g i n e n d u e l a bi u r t e , b a i n a nahikoa arazo izan genituen. Musikaren in-guruan iritzi ezberdinak genituen, eta ez ge-n u e n elkar ongi ulertzen», e san digu Perez de Obanosek. Hala ere, zerbait egin behar ra zegoen, Europako Batasunarekin disko ba t egiteko konpromisoa h a r t u zutelako. Lana egiteko epeak ha r rapa tu zituen, eta luzape-na eskatu eta onar tu egin zieten Europan.

Sei hilabete deus egin gabe egon ziren, eta h a s i e r a k o ta lde h a r t a t i k j a r r a i t u z u t e n e k Nomadas taldea osatu zuten gehitu zitzaiz-kien beste kide berriekin. Egunotan Iruñe-rr iko E s p a r t z a k o Sonido XXI e s t u d i o e t a n g raba tzen ar i dira lana , e ta ta ldeak be rak kaleratuko du.

J o a n den irailetik aur re ra gogoz eta musi-kari berriekin has i ziren berriro lanean, J ab i Abad txirula jolearen gidaritzapean. Hamai-ka lagun bildu dira, eta ha inba t ins t rumen-tu: Casimiro Carbonell eta J u a n Antonio Ji-

Egunkaria ostirala, 1999ko maiatza'ren 7a

Diskan en tzunen den kan tue tako bat . Ageria denez, Err iberako folklorean e ta ku l tu ran oso ezagunak diren per tsonaia , kolore, ohi tura eta beste ongi aski ager-tzen ditu lan honek.

Herri nabarra

Al zipotero los caramelos y de la bota al alhamiri le muyen vino, vaya chandrios, Tarambana y el Volatin.

Rabanadak hartu omen dio

elastika Mayoralari

axurijatea prestatzeko

mandarra gisa erabili.

El viento de hoy y el de mañana se van trenzando con el de ayer, somos los hilos, colores vivos, de ser lo que queremos ser.

Ebro ibaian hamaika erreka, lur honetan hainbat aztarna, nahasiz egina dugu kultura, garen herria nabarra da.

m e n e z i j i toak (g i ta r ra e t a a h o t s a ) , Kar im Kerchit Aljeriako be rberea (ahotsa eta per-kusioak), Javier Perez de Obanos (gaitak eta pe rkus ioak ) , Miguel T a n t o s ( t ronboia e t a ahotsa), Valentin Martinez (saxofoiak), Edor Z u b e l d i a ( t x i r u l a e t a a k o r d e o i a ) , J a b i e r Abad (fagota), Mertxe Abad (ahotsa eta per-kus ioak) , Jav ie r B u r u n a (baxua e ta saxo-foia) e ta E d u a r d o S u s o (bater ia e ta p e r k u -sioa).

Juan Antonio Jimenez

ijitoa, Karim Kerchik

Nomadas taldeko

bereberea eta Casimiro

Carboñell ijitoa.

M I K E L S A I Z

Kultura eta musika uztarketa Erriberan, Ebro ibaiaren arr imoan, aspaldi-tik koka tu diren ku l tu rak n a h a s t u dira: eus-k a l d u n a , e spa in ia r ra , i j i toa eta a r ab i a r r a . Herrialde horien izana eta esana bezala, dis-koaren emaitza ere naba r ra ateratzen ari da: n a h a s m e n a r e n e ta z a l a n t z a r e n s inboloa , kolore zuri beltzarrea. Finean, zur i tasuna ez beste guztia adierazteko aproposa den lana egiten dihardute .

Ta ldekide bako i -t z a k b a d u b e r e h i s to r ia , e ta hor i i s l a t u n a h i i z a n dute grabatzen ari d i r e n d i sko k o n -pak tuan . Casimi-ro eta J imenez iji-toei familiatik da-torkie m u s i k a r a -ko zaletasuna, eta g i ta r ra jo tzen eta kan t a t zen e txean ikasi du te , e u r e n k a b u z edo l a g u -n e n f e s t e t an . «Ez naiz sekulan talde b a t e a n e g o n . E t x e a n j o t z e n n u e n . J a b i Aba-d e k e n t z u n n i n -d u e n e ta t a l d e a n ong i u z t a r t u k o n i n t z e l a e s a n zi-dan». Azkena izan d a t a l d e r a s a r -t z e n . E r r i o x a n jaio zen, b" l ina ha-ma lau u r t e d a r a -m a T u t e r a n bizi-

tzen, eta familia Err iberakoa du. Ribafora-da, Buñuel eta Barillasen d i tu senitarteko-ak. J imenez tu terar rak ere, txikitatik abes tu du , «logelan eta l agunen afarietan». «Fami-l iar tean dantzatzea , abes tea eta jotzea oso gurea da», azaldu du.

Nafarra ez den bakar ra Karim Kerchit da; Aljeriakoa da, berberea. Orain bederatzi ur-te, m u n d u a ezagutu nahir ik , bere herr i t ik Frantziara joan zen. Baina ez zuen etsitzen,

eta Bilbon zuen anaia ba tengana etorri zen. Handik Tutera ra jai ts i zen, 1992ko ur r ian , eta geroztik Er r ibe ran dabil. Aljerian talde folkloriko b a t e a n ar i tzen zen, e ta kontzer-tuak eskaintzen zituzten maiz. Musika baz-ter tua zuen Nomadas taldekoekin ba tu arte.

Ta ldeko ga inon tzeko k ideek ere b a d u t e e s k a r m e n t u a nah ikoa . Perez de Obanosek aspaldirik jotzen du gaita, eta ha,izezko ins-t r u m e n t u a k jotzen di tuzten h i ru taldekide-ak profesionalak dira. Miguel Tantosek he-mezortzi ur te besterik ez ditu, eta Euskadi-ko Orkes t ra Sinfoniko Gaztean ar i tzen da; Javier Abadek berriki plaza a tera du Galizia-ko Sinfonikoan, eta ha inba t tokitan ikasten egona da: Par i sen eta Bas i lean esa te rako . Valentin Martinez Tuterako kontserbatoriko saxofoi irakaslea da.

«Kalitate h a n d i k o l a n a de la u s t e d u g u . Formakuntza ona da, oro har . Batzuk kon-tserbator iora joan dira, eta bi ijitoek, Kari-mek eta bes t e b a t z u e k beren herr ie tako t radi- ^^«mmm w

zioak emandako oinarri s e n d o a d u t e , m u s i k a ikasketak egin ez dituz-ten arren», azpimarratu du Perez de Obanos gai-tariak. Hainbeste musi-kari eta kul tura artean, denetar iko hi tzak dau -de: berberez; ijito hizke-raz, calo-z, euskaraz eta g a z t e l a n i a z . L a n a r e n hitz ba tzuk taldekideek berek s o r t u a k d i ra e ta besteak kan tu tradizio-t ik h a r t u t a k o a k d i r a . Denen partaidetzarekin egindako lana dela na-

«Hain musika

ezberdina

harmonikoki

uztartzea lortu

dugun bezala

kultura horien

nahasketa

gizarteratu nahi

genuke. Gizarteak

ezditzalajarri

oraindik jartzen

dituen trabak eta

mugak».

«Arrazakeria eta

xenofobiatik kanpo

dagoen zerbait

da».

bar i tu du Perez de Obanosek. «Saiatzen ari g a r a ildo e z b e r d i n a k d i t u z t e n m u s i k e k i n soinu ha rmoniko bat lortzen. Adibidez, ba-dago gai b a t nahiko medi te r ranoar ra dena, e t a flamenko k u t s u a ere b a d u e n a b a i n a euskaraz abestua», azaldu digu. Euska l He-rr ian egonik, Nafarroako gai herrikoiek ere badu te tokia disko konpak tuan : La tierra se

ama m d s l au h i z k u n t z a t a n a b e s t e n d u t e ; J u a n ijitoak Ihaurr ie tako Axuri beltza eus-ka raz eta gaztelaniaz k a n t a t u du , Karimek Iturengo arotza kan tua r i oso moldaketa be-rea egin dio, berberez kanta tzen baitu; Mon-t e a g u d o k o Makila-dantza, be r r i z , calo-z

kan ta t zen dute , ba ina rumba i ku tua rek in . Pieza bakoi tzak b a d u k u l t u r a bako i tza ren uki tua . Hamaika gaik osatzen dute lana: No-madas, Polka-pick, Balabda, Obsesion, Or-

tzadarraren hitza, Los tradicionales, El sa-

bio, Expresion de amor, Tierras y algo mas

eta Bolerias.

Ataka gainditzeko hurbilketa Nomadas ta ldearen irizpidea Jose Antonio taldekideak aspaldian idatzitako hitz h a u e k laburbi l tzen dute : «Zuk hes iak j a r t zen ba -dizkidazu, nik ez ditut saltatuko; nik a takak jar tzen ez badizkizut, hurbi l tzen has iko ga-ra». Egiten ari diren lana definitzea zaila dela diote, b a i n a ir i tziak e sa t e r a a u s a r t u dira . Casimirok dio ar razaker ia eta xenofobiatik kanpo dagoen zerbait dela. Perez de Obano-sek us te du egiten ari direna «kulturen arte-ko musika» dela.

Egun m u n d u k o ha inba t toki tan jazotzen ari diren herr ien arteko gatazka eta sunts i -k e t e n k o n t r a k o a egi ten ar i d i ra N o m a d a s taldekoak. Munduko leihoetako leihakume-ak z a b a l d u e ta beg i r a tu bes t e r ik ez dago. «Diskoarekin s a i a t u ga ra mezu b a t b idal -tzen. J u a n e k idatzi tako hi tzetan, gure hel-b u r u a m u s i k a egi tea da . Ba ina , ho r rezaz gain, gus ta tuko litzaiguke horrek gizartean isla izatea. Hain mus ika ezberdinak harmo-nikoki uz ta r tzea lortu d u g u n bezala -bule-ria, zortzikoa edo Mediterraneoko edo Alje-r iako do inuak- , k u l t u r a hor ien n a h a s k e t a ere gizarteratu nah i genuke. Gizarteak ez di-

| tzala jarri gaur egun ora indik jar tzen di tuen | t r a b a k e ta m u g a k , j e n d e a baz t e r t uz d u e n

koloreagatik, eriijioagatik, bizitzeko eragatik edo mintzatzeko eragatik», gaineratu dute.

Uda kontzertuetarako Espar tza herr iko esti^dioetan buru-be la r r i ari dira doinu eta bakoitzaren ideiak uztar-t z e n e t a b e h a r b e z a l a l o t z e n . H a l a e re , ora indik ez du t e e rabak i d i skoaren izena. Seguruenik Con trastes dei tuko dute , gita-

r rako giderra bana tzen d u t e n zat iekin k o n p a -raketa ba t egin nahir ik edo. Izena ez ezik, noiz kaleratuko du ten ere ez dute argi. Hasiera bate-a n uz ta i l ean T u t e r a k o f e s t e t a rako a t e r a n a h i zu ten , b a i n a s e g u r u e -n i k i r a i l e r a k o u t z i k o dute aurkezpena. Dena d e l a , l a n a o r d u r a k o a t e ra ez a r ren , l ana ez zaie faltako, mar txoan, Korrikako eki ta ldie tan e s t r e n a l d i a eg in e t a gero.

• lrene Arrizurieta

ostirala, 1999ko maiatzaren 11a Egunkaria

Nomadas taldeko kideak, Espartzako Sonido XXI estudioan grabatzen. • M I K E L S A I Z

K l a s i k o b i t x i • a r r o n t k l a s i k o

Joxemiel Bidador

Euskarazko gorespen

olerki zaharrak Historian zehar, izen handiko pertsonalitateak jaio nahiz hil

direneko ohiko gorespen lanetan euskara ez da arrotza izan,

eta horren frogagarri, gaurkoan dakartzagun honako bost

adibide hauek

Nafarroako Enrike III eta

Frantziako IV.a izango ze-na Paueko erret jauretxean 1553.eko abenduan jaio zene-an ohiko ospakizunak egin zi-ren, eta tartean ere, gaiari bu-ruzko olerkiak egin ziren, To-losan hurrengo urtean argita-ra eman zirenak honako izen-buru hau daraman liburuan: Poesie en diverses langues sur la naissance de Henry de Bourbon Prince tresheureus. Euskarazko bertsoak, Gure Principe don Henrique Iaunari, frantsesez, latinez, eta gaztele-razko bertsoen ondoan bada-toz, eta hauen ondoan ere, be-arnesez, alemanez, berriz ere latinez eta italierazko bertsoak agertzen direlarik. Euskal olerkiegilearen izena ezaguna ez bada ere, ordurako Gazte-lak zanpatua zuen Nafarroa Garaiko seme batek eginak di-relako segurtamena bada, bertsoen euskararen ezauga-rriek salatuta, hiztegiak eta aspirazio ezak bereziki: «Nic diosçut cyratela Iaun gucien Iauna...».

2. Aixko parlamentuko kon-tseilaria zen Nicolas Fabri de Peyresc Probentzako huma-nista ezaguna 1637.ean hil ze-nean, Urbano Vll.a Aita San-tuak berak jakintsuaren ome-nezko hileta-bertso bilduma haundia eman zuen argitara Erroman 1638.ean, Monumen-tum Romanum Nicolao Claudio Fabricio Perescio senator Aquensi doctrinae virtutisque causa. Berrogei hizkuntzetan tajutu Panglossia honen ber-tsoen artean, egile ezezagun baten euskal bertsoak ere egon badaude, «L'rsquo; Elo-gium cantabricum», bizkaitar batenak diratekenak: «Gizon onaen artean Iaube gustiz emallea / Min gustien ta iaki-teen gorazallea / Bizkaitarrak egiten dau epitafio au / Egin diguzan mesedeen esageraan / Aren ainzinatasun benera-blea argizean».

3. Felipeprintzeajaio zene-an ere, Salamancako uniber-

tsitateak fes-takizun hau.n-diak antolatu zituen, eta ho-rren inguruan 1658.ean argitara eman zi-tuen Martin Iturbe bizkai-tarrak ondu Quartetac gure principe iaunearen D. Phe-lipe Prospero gaioce di-chosoan izenburupe-ko hogeitalau distiko-ak ditugu: «Icaratu emen da Asia guztia, Tartaria eta Chi-na, ichaso gorria / America zabalaq urrez ganciriq, salva eguin deusa azpiko aldetiq / Mallorca Menorcagaz Orfeo eguinic, Valeaq dançan dacaz zugatiq / Ea Principe Iauna, goacen Mairu errira, mairuen zaticen, mendi Adlanteraño guztia errecen».

4. Espainiako Felipe IV. a 1665.ean hil zenean, ordea, Nafarroako erret Kontseiluak egin zituen omenezko ekital-. dien artean Joakin Agirre Ala-bak apailatu idazkia eman zen argitara: Honrasfunebres a la piadosa memoria del rey Phi-lippo IV el grande en siete len-guas: griega, latina, castella-na, portuguesa, toscanajran-ces y vascuence. Euskarazko hamar laukoak Vianako Fran-tzisko Aleson josulagun eza-gunak tajutu zituen, Gure errege Felipe a ndiaren eriotze-aneuscarazco coplac. Aleso-nen bertsoak bigarrenez karri-karatu zituen Burgand des Maretsek 1863.ean, aparteko edizioan eta Parisko Didot etxean: «Emen lur guti onetan / Dago erreguea sarturic / Ba-ña ez mundu guztian / Aren fama estaliric / Dagian negar guizonac / Filiperen eriotzean / Aren obrak dirade onak / Itsasoan ta lurrean».

5. Valladolid aldeko Alaejos-koa zen Bernardo Recio josu-laguna Oñatira irakasle iritsi zenetik euskera ikasteari ekin zion Larramendiren gramati-kak lagundurik, eta gauza izan bide zen bere predikuak zein herririk herri egiten zi-

tuen misionestetan artzai la-nak euskaraz borobiltzeko. Es- 1 painiako Felipe V.a 1743.ean hil zelarik, Salamancako ikas-tetxean lagundikoek berebiziko i festa ospatu zuten, aitzakia ho-berik nekez ez ohi baitzen eles-tarien hitz jario urreztatuak agerian uzteko. Aitzakia bera profitatuz, ikasitako euskara erakutsi zigun Reciok okasio-rako hileta bertsoak atonduz: «II ote da? / II ote da Felipe? / Baietz esaten da / Bai bada erregueac ere / Biurtu bear. dute berriro lurrera / Aurten il da diote / Gure erregue ona / Esan bear da alere / Bera il ce-la ez aurten, baice ainchina / Erreguen iltzea cer / Da? Co-roia utzitzea / Ta cenbat urte da ce / Utzi zuen gure Felipec coroia? / Ez negar orregatic / Españarrac ez negar / Baldin ain ainchinatic / Badator gure erreguearen eriotza / Ordu ba-tean diotenez / Eroan cion eriotzac / Baña berac urte asco / Pocic eguin cituan eriotz otoi-tzean / Odolca su sartu / Zan Felipe Españara / Bere erio-tzac orregatic / Quentzen ezti-gu daucagun baquea / Ain on-do biciric / Ez bildur bere ari-maz / Baice ichain dizaquegu / Sartuco dala baquean cerura / Igo dedin lurretic / Ganbara urdin artara / Beti zañean da egongo / Jaungoico danezan betico eureñuan / Iru seme erreguequin / Bera erregue bi-rritan / Icentatzen da oegatic / Felipe au bi bider bostgarrena / Bici dedilla Fernando / Car-los bici dedilla / Bada Luis ain-china dago / Ainguerua leguez aingueruen artean».

P a t z i f e u P e r u r e n a

Leitzarrak alparrean

KARTA JOKO BATI ESA-

ten zitzaion «alpa-rren aritzea». Men-de honen hasieran

oraindik furian zegoen. Hona Joxemiel Arregi zenari Leitzan jasotako hitzak:

•Garai artan ez emen zen libre izaten yokoan aitzea ostatun, da yendea amorratue izakio yo-koan, da sokalden eo koarta za-rren baten eo, ola aitzen emen ziengorden. Baño, albienteaen-teatu itten azkeneako, ta arra-patu itten.

Beiñ gure attuna zena ta, 4n-Jernunen' ai men zien. Yayen mezeta etorrite, bei beten diruk kobratu te, astelenen oañik yo-koan zu? alparren! Eun guzie yokoan in due, ta illuntzeako ai-bientea enteatu izaan zen non-battetik eta, yoanda etxea bial-du men zittun, baño bestek etxe-ra non yoan zien, kartak artute Jitoan Estartara! Oridao, Ses-toiañen ta Beiñiñ erriko etxeko tarte ortan, estarta estu illun bet. Or ai in bear do gero yoko-an! Nik eztakitt nola moldatuko zien, baño mutill salle men zien, ta gore attunori argi itten.

An'e belaxe arrapatu men di-tto albientek eta, «aldeitteko an-dik etxea.h ta, aurren artute bialdu ditto ta, bestek berrize etxera non yoan zien, yo zak Martimeleneko borda! Matxon aundie baitzun, da an aterpea arrapatu zuenen.Juego berrize yokoan!

Berrize goarda badaille buel-taka errin de, argie ekusi! Goi-kobordatik goraxegoan bixte bixten gelditzen baita errittik Martimeneleko borda, ta argie ekusi dunen yoanda goarda ta: «Emen zatea oañe, kondena-tuok!'. An artu men zuen eun ar-tako etsie.

Alaxe ibiltzen men tzien beti. Pentsazazo ze griñe izaan zuen yokoako! Martiertzineko attuna, •San Joaw esaten zioana, attu-

' na gorea Martin Luis, Martime-leneko nausie ta orik denak amorratuk emen zien yokoan. Martimeleneko Joxemarik asko-tan esaten zun: «gorek yokoan galdu zetien zittun guzik>. Eliza-

tik berako komentu ori, arena zen, da yokoan galdute saldue zun.

Beste beiñ, olaxe alparren ai ziela, Yoandeiko bordatik goar-dak bialdu te Mayetako bordan aittu men zien. Gure attuna ze-na, etzun asko aitzen izan bear, diruik'e etzun izaan da; zerba-tte emaan zioan da, tantte pix-ken bat eo, sosen batzuk eo, ta argi itteko artzen emen zuen. Gabez aitzen da, argik ez bai-tzen ba'ordun, da norbattek in bear argie: kinkekin eo, auskalo nola moldatzen izaan zien.

Orik kontatu zezkien neri, Luis Arraatsek, Lazaro Arraa-tsen osaba batek. Auzmendiko-ak zien orik, tipo ikearrik, gero Iruñea yoan zien».

Seizazpi urte izanen dira kontu horik Joxemieli hartu nizkiola, eta lehengo batean hara zer leitzen nuen kartajoku ditxosozko hariburuz. «alparar albures.-juego de cartas en que se saca una para los puntos y otra para el banquero, y de ellas gana laprimera que hacepareja con las que van saliendo de la baraja. Albures son esas dos primeras cartas que se sacan». Hortik atera nola ariko ziren «San Joan» eta konpainia, elka-rri begiak atera beharrean.

Joxemielek ongi esan du: «garai artan ez zela libre ostatun yokoan aitzea». Ez ehun urte le-henago ere. Errege Zedula 1786an atera zen tabernetako kartajokoen abusoa salatuz, baina, 1794 arte ez zuten bete arazi Leitzan: «Yo e( escrno. La-zaro Huarte lei y notifique la car-ta retroescrita, de la Real Corte deste reino, ante Martin de Be-rasain, Martin de Erviti, Juan Pedro y Domingo de Yriberri, er-manos, y Miguel de Barberia, vecino y havitantes de esta villa, y taberneros actuales de las ta-bernas publicas de la misma, para que no permitan en ellas juegos de Naipes ninguno».

Horrek esan nahi du, lau ta-berna bazirela gutxienez Lei-tzan, baina, orduan ohi bezala, bat ez besteak, alderrai zebilan jendeak errentan hartuak.

> Motxorrosolo

Unea aukeratu "1 I NEA AUKERATZEN IKASI. ASPALDI JANDA DAGO UKIEZINA ZIRUDIEN ERE-

v J mua. Zerbait aurreratu da, ez dira alperrik horrenbeste ezus-te. Pasa den larunbatean, Plaza Castillon, arratsaldeko bostak alde-an, jasotakoa erakutsi legez, ez da auspoa Sua eragiteko duten tres-na bakarra. Amorru metak baliatzen dituzte lan egiteko tenorean. Zi-nez iaioak aitzakia bilatzen. Unea aukeratzen jakin behar da.

Egunkaria ostirala, 1999ko. ekainaren 18a

J I I I \ I k l j m:im mmmii' Psik ia t ra

Estela VVelldon Mediku Pslkiatrak

emakumearen boterearen inguruko hitzaldi

bat eskalnl berrl du Iruñean. 1988. urtean

kaleratu zuen Madre, virgen, puta.

Idealizacidn y denigracidn de la maternidad

liburuak ordurarte emakumeaz eta bortxaz

zeuden planteamenduak erabat aldarazi

zituen, eta ikuspegi berri bat zabaldu zuen.

1A 3 0 URTE DARAMATZA BORTXA-

ren biktima diren emakume-ekin lanean Welldonek eta min-tzatzerakoan nabari zaio. • Egia da bortxa gizonek zein

emakumeek eragiten dute-la?

Bai, baina ez era berean. Lan egiten dudan ospitalean 70 urte daramatzate perbertsioak eta ekintza deliktiboak egiten di-tuzten.pertsone-kin lanean , eta han ohar tu nin-tzen gizon gehiago zeudela emaku-meak baino. Bor-txa gizarte guzie-tan eta maila so-zial guzietan ema-ten da, baina gizo-nek eta

emakumeek era-giten duten bortxa desberdina da. Gi-zonek bortxa kan-pora b idera tzen dute , g izar tera .

Emakumeek, or- ' dea, barnera bide-ratzen dute, beren gorputzaren aurka: anorexia eta abulimia, edo autolesioak. • Zergatik bideratzen dute gi-

zonek bortxa kanpora eta emakumeek barnera? Arrazoia konplexua da eta

faktore anitzekoa. Gizarteak genero bakoitzari egokitzen dion rola, botere banaketa. . . Sexu organoekin ere badu zeri-kusia. Gizonek kanpoko sexu organoak dituzte. Emakumeek, aldiz, barrukoak, eta gorputze-an banatuagoak.

• Nola pasatzen da emakume bat bortxaren biktima iza-tetik eragilea izatera?

» «Emakumeak

bakardadeari,

maitasun faltari

aurre egiteko, ama

izatearen aukera

hartzen du

anitzetan. Berak

duen botere bakarra

modu biologikoan

ikusten du»

Bortxaren arazoa ziklo bate-an kokatzen dut nik. Bai ema-kume zehatz horren bizitza osoan, bai eta familia hortako belaunaldi desberdirien jarrai-pen batean ere.

Txikitan t ra tu txarrak eta gehiegikeriak pairatu dituzten neskek antzeko prozesuakja-rraitzen dituzte. Hasieran be-ren gorputza gorrotatzen has-

ten dira. Erasoek au toes t ima eta balorazioa arras koloka uzten die-te. Nerabetasuna heltzen denean beraiei eragiten zieten mina era-giten diete orain beren gorputzei: anorexia eta abu-limia kasuak sor daitezke, eta au-tolesioak eragi-ten dituzte, erre-ketak eta ebakiak g e h i e n e t a n .

Emakume egiten direnean eta bi-

kote bat hartzen dutenean ego-era sadomasokistak agertzen dira. Patologia hauetan, nera-betasunetik senarra edo biko-tea lesionatzera pasatzen da emakumea . E m a k u m e e t a n promiskuitatea prostituzioara edo sadomasokismora desbi-deratzen da.

• Zer egiten du emakumeak egoera horretatik ihes egi-teko? Egoera honen aurrean ema-

kumeak suizidioaren desbide-rapena edo biziaren desbidera-pena har dezake, hau da, ama izan. Emakumeak bakardade-ari, maitasun faltari aurre egi-

teko, ama izatearen aukera hartzen du anitzetan. Berak duen botere bakarra modu bio-logikoan ikusten du, ama izate-aren ahalmenean, alegia. Haur-dunaldia eta amatasuna des-berdinak dira. Hemendik era-tor tzen dira h a i n b a t arazo: umea zure egoera latzaren au-rrean ihesbide gisa hartzen du-zunean, mutil bat nahi denean eta neska ateratzen denean (in-zestu kasuak gertatzen dira maiz), hil berri den umearen or-dezko gisa bertze bat izaten de-nean...

• Horrek emakumearen egoe-ra okertzea dakar? Jakina, emakumeak haur-_

dunaldian nolabaiteko errespe-tua izaten du. Behin umea edu-kita, egoera berdinera buelta-tzen da, baina a rdura askoz handiagoekin.

Gizonak esparru publikora a te rab idea duen b i t a r t ean , emakumea etxeko esparrura mugatzen da, batez ere ama egiten denean. Ama etxean ba-

karrik gelditzen denean, bera da boteretsua eta umea, berriz, bere menpe dagoena. Amak be-re ba rnean duen ezintasuna nola edo hala askatu behar du, eta bere mendekua ahulenen-gana bideratzen du: haurraren-gana. Gainera, anitzetan amak umea bere gorputzaren luzapen bat bezala ikusten du, eta bere burua lesionatzeko umeak ja-saten du bortxa. • Zer egin da i teke egoera

hauen aurrean? Laguntza emateko, ezinber-

tzeko gauza da egoera h a u onar tzea . Emakumeek zein egoerei aurre egin beharko die-ten aurreikusi behar dute pre-bentzio moduan. Hasiera bate-an feministak emakumearen patologizazioaren aurka agertu ziren, baina gero diagnostiko bat egin behar zela onartu zu-ten, eta emakumea berez biktu ma dela eta ez borreroa. Amata-sunaren goraipatzeak ezinez-kotzat jo tzen zuen ama bat umearen erasotzailea izan zite-

Estela VVelldon Argentinan sortua

da, eta azkeneko 30 urteak

Britainia Hañdian eman ditu.

Lanbidez Medtku Psikiatra da, eta

28 urte daramatza Londresko

Portman Klinikan lan egiten. » Mundu mailako hainbat

erakundetako kide, emakume

taldeen zuzendaritzan

esperientzia paregabea eskuratu

du, Horrek emakumearen

psikologian eta portaeran

sakontzeko aukera handiak eman

dizkio.

Ikerketa hauetan emakumearen

rol desberdinetan (alaba, ama,

emaztea...) ematen diren

soffimendu egoeren gakoak

topatzea egokitu zaio. Argitalpen

eta entsegu ugariren egilea da.

Bereziki aipa daitezke Generoa

e/a Boterea, Mitoa eta amatasuna, Bortxa femeninoa

etxeko esparruan eta Ama, birgina, puta. Amatasunaren

idealizazioa eta denigrazioa» -oso eztabaidatua izan da-.

keenik, baina egoera onartzea aur re rapauso garrantz i t sua izan zen. • Gauzak aldatzen ari dira?

Bai, gauzak hobera doaz. 60^o hamarkadan tratru txa-rrak jasaten zituzten emaku-meek ez zuten ez poliziaren ez legearen babesik. Aukera baka-rra etxe berezietara eramatea zen, baina berehala ikusi zen emakumeok gizon berberare-kin itzultzen zirela, edo bertze bat hartuta ere, egoera berdi-nak errepikatzen zirela. Arazoa gizartearena zen, beraz.

Bortxa belaunaldiz belaunal-di igarotzen da. Oinarrizko Gi-zarte Zerbitzuetatik ez da orain-dik emakumearen ikuspegia eta egoera kontuan hartzen. Emakume horien seme-alabe-na baino ez da ikusten. Gauzak aldatzen hasi dira, eta, emaku-mearen ikuspegia ulertzen hasi garenetik, berarekiko jarrerak ere aldatzen hasi dira.

—& Gorka Ovejero

ostirala, 1999ko maiatzaren 7a Egunkaria]

Egunkaria

• ostirala • 1999ko ekainaren 11 a

Kike Diez de llltzurrun

Eguri seinalatua

f T ^ gun seinalatua, bai, etzi-Lmm koa. Ez da duda izpirik ere. Norentzat izanen da, ordea, sei-nalatua? Ba, inkestei kasu egite-ra, ez UPN Diputaziotik kanpo ikusi nahi dugunontzat behin-tzat. UPNren irria gainontzekoon atsekabea izanen da. Hala ere, aitortu behar da talde horren irribarrea ez dela gauza berria, aspaldikoa baizik. Eskuindarrak harroputz eta bereustezko dabil-tza, baita lasaikara ere, gainon-tzeko taldeak aisa garai tuko dituztelakoan. Haiek atera ditza-keten botuei gainera, Alderdi Sozialistak eskura ditzakeenak ere eranisi behar zaizkie. Izan ere, sozialisten artean, badira aunitz eta aunitz UPNri laguntza ematen segitu nahi du tenak . horien artean UGTko asko eta asko. Eroso daude UPNen geriza-pean, ongi joan zaie, eta, azken ur te luzeotan ederki moldatu dira elkarren artean. Hortaz, zer-tarako aldatu, hau da, zergatik hautsi eskuindarrekin Nafarroan izan duten elkarlan hori? Emai-tza onak erdietsi dituzte (sosak barne) eta uzkur dabiltza egoera egonkor eta gozoa hankazgora dezakeen aben tura r i lotzeko. Honenbertzez, sozialistek aukera izanik ere, h i ruko edo lauko Diputazioa berritzeko, lehendabi-zi alderdi barneko UPNzaleak isi-larazi beharko lituzkete, bai Nafarroako antolamenduan dau-denak, bai Madrilen daudenak. Lizarbek gainera, biga bortzetan, errana eta idatzia du ez duela EHkoekin, inola ere, deus hitzar-tuko. Gauzak horrela, sozialiste-na ez bertze inorena izanen da errua. Dena dela, utz diezaiogun itxaropenari ztrrikituren bat, den mendrena izanik ere. Beharko utzi, zer erremedio.

KONTZERTUAK

I Barañain: JosebaTapiak eta Koldo Izagirrek 'Apoaren edertasuna' aurkeztuko dute da tor ren as teazkenean , 20:30etan, Udaletxeko Ekin-tza Anitzetarako aretoan.

I Iruñea: Duncan Dhu taldeak kontzertua eskainiko du gaur Gayarre antzokian.

> Iruñea: Rosanak kontzertua eskainiko du bihar zezenpla-zan, 21:30etan.

» Lekunberri: LifeketaLisabok joko dute bihar gaztetxean, 24:00etan.

» Iruñea: Euskadiko Orkestra Sinfonikoak kontzertua es-kainiko du etzidamu, 20:00etan, Gaiarre Antzo-kian. Astear tean berriz, Brodsky laukoteak Fernando Rematxa omenduko du ordu eta toki berean.

ERAKUSKETAK

» Iruñea: Martin Alzueta eta Jokin Gartziandiaren margo-ak ikus daitezke Iruñazahar euskaltegian (Errekoletak 16, behea) ekainaren 28a arte.

I Lizarra: Rafael de Penagosen lanak ikusteko aukera dago Gustavo de Maeztu museoan hilaren 27a arte.

ANTZERKIA

I Iruñea: Bihar eta etzi Tricicle hirukoteak Rosiniten El bar-bero de Seuilla lana taularatu-ko du 20:00etan, Gayarre an-tzokian.

BESTELAKOAK

I Zizur Nagusia: Kul turEtxe-

ak udako hainbat ikastaro antolatu ditu 4-6, eta 7-9 urte bitarteko haurrentzako. Lau eta sei urtekoentzako ikasta-ro hauek an to la tu di tuzte has tapenak euskaraz zein gaztelaniaz: igeriketa, plasti-ka eta irristaketan. Zazpi eta

berderatzi urte bitartekoek, berriz, aurreko ikastaroez gain, pilotan aritzeko aukera izanen dute. Hauek ere bi hiz-kuntzatan izanen dira.

I Mutiloagoiti: NagikoShow dantza taldearen emanaldia izanen da gaur, 24:00etan, Kultur Etxean.

I Iruñea: Umeentzako Antzer-kiTestuen VIII. Lehiaketa an-

tolatu du Udalak. Parte har-taileek hemezortzi urtez goiti-koak behar dute izan. Gehie-nez hiru testu aurkez daitez-ke, euskaraz zein gaztelaniaz. Lanak Nafarroako Antzerki Eskolara igorri behar dira (San Agustin kalea, 5. 31001. Iruñea) abuztuaren la baino lehenago. 948-22-92-39/21-03-60.

I Lakuntza: Aisialdirako begi-rale izateko ikastaroa antola-tu du Sakanako Mankomuni-tateak euskaraz irailaren 6tik 30era, astelehenetik ostirale-ra; eta urriko bost larunbate-tan. Izena ekainaren 18a bai-no lehen eman behar da 948-46-48-40 telefonora deituta. Ikastaroak 20.000 pezeta ba-lio du.

Arestiren liburutegia Castelao nos

Deixa raices na Terra. Volvera,

Herrian sustraiak uzten ditu. Itzuli eginen da.