REVISTA GALEGA DE CULTURA

Un século entre NósCentenario da revista Nós. María López Sández / Xurxo Martínez González

A experiencia de Nós. Andar por fóra. Ramón Villares

Nós como etiqueta na periodización literaria galega. Olivia RodríguezGonzález

O catálogo da editorial Nós. Libros para unha Patria libre e cultaEmilio Xosé Ínsua

As antinomias de Vicente Risco. Etnografía, literatura popular e política. Álex Alonso Nogueira

Temas do noso tempoA pandemia da covid-19 en España. Juan Jesús Gestal Otero

Historia e memoriaOs números indoarábigos en Galicia. Henrique Neira Pereira

DocumentosServicio de Edicións, Publicacións e Traducións (SEPT)O antecedente de Editorial Galaxia. Xosé L. Pastoriza Rozas

CreaciónA praia. Leticia Cunqueiro

A coitelada da morte. Manuel Seixas

O espello das letrasCarballo Calero, filólogo de Galaxia, con GRIALao fondo. Henrique Monteagudo

Editor

Francisco Castro

Dirección

Henrique Monteagudo

F. Fernández del Riego, Ramón Piñeiro (1963-1988)Carlos Casares (1989-2002)

Víctor F. Freixanes (2002-2019)

Secretaría de redacción

Xesús Dominguez Dono

Consello de redacción

Álex Alonso NogueiraXosé Manuel Dasilva

Carlos LemaMaría López SándezInma López Silva

Grial Parga

Asesores

Marilar Aleixandre

Víctor F. Freixanes

Uxío Labarta

Agar Ledo

Jorge Mira

Xosé M. Soutullo

Dolores Vilavedra

Ramón Villares

Deseño

Fausto C. Isorna

Maquetación

Hayat Husein

Alba Pernas

Imaxe da cuberta

Castelao. Terra de montaña

© EDITORIAL GALAXIA, S. A.

Redacción, subscrición e distribuciónAvenida de Madrid, 44 - 36204 Vigo

Teléfonos: 986 432 100Fax: 986 223 205

Enderezo electrónico: galaxia@editorialgalaxia.galwww.editorialgalaxia.gal/grial

Impresión

Obradoiro Gráfico, S. L.

ISSN: 0017-4181

Depósito legal: VG-99-1963

GRIAL non se compromete a devolver orixinais non solicitados nin a manter correspondencia

sobre os mesmos.

228 outubro, novembro, decembro 2020Tomo LV III

REVISTA GALEGA DE CULTURA

Esta revista é membro de ARCE (Asociación de Revistas Culturais

de España)

Esta revista recibiu unha axuda á edición do Ministerio de Educación, Cultura y Deporte.

4

54

64

76

90

98

CrónicaCarta de Cork. A beleza natural da Irlanda

que mira ao futuro. Iago Méndez

Literatura infantil e xuvenilQuen teme o lobo feroz? Contar sen medo. Comba Campoi

Medrar é aprender a fuxir das ditaduras. Unha proposta alén das lecturas obrigatorias. Rosalía Fernández Rial

O teatro para bebés. Unha modalidade emerxente. María J. Caamaño Rojo

Lecturas Compartidas-Aulas Galegas. As lecturas que nos salvan en tempos incertos. Recursos e recomendacións

para ler, ver e escoitar. Anxos Rial Vidal

FeminismosAs mulleres que miran ás mulleres que miran ás mulleres.

Carme Adán

As caras ocultas da educación das mulleres.África López Souto

Concepción Arenal e Clara Campoamor. Exemplos anticipados de sororidade. Celia Pereira

MúsicaO blues, tremer fronte á vida. Javier Prado

John Lennon, a memoria dun xenio rebelde.Alberte Blanco Casal

Artes visuais e escénicasTrinta e cinco anos sucando o teatro galego. Inma López Silva

SUMARIO

128

148

160

172

122

Un século entre NósUn século entre Nós

Sección coordinada por María López Sández / Xurxo Martínez González

03 1 Intro e Ramón Villares G228_02-2-González-alegre 2/12/20 8:30 Página 4

Opapel da xeración Nós, ou xeración do 16, como prefería chamala RamónVillar Ponte, é decisivo para entendermos a cultura galega contemporánea.A aparición da revista Nós en outubro de 1920, da man de Vicente Risco,

Castelao e Arturo Noguerol, supuxo un punto de inflexión e unha revolución inte-lectual para o país por dous motivos centrais: o seu compromiso con Galicia e asúa visión da nosa cultura como unha parte esencial da cultura europea. Iniciábaseasí unha etapa tan vizosa e fecunda que só hoxe, un século despois, temos a pers-pectiva suficiente para poder comprender a magnitude da empresa e o valor do seulegado, malia a ruptura que supuxo a Guerra Civil.

GRIAL naceu coa vontade de ser continuadora da xeración Nós logo do masacrefranquista. De entre os seus fundadores agroman personaxes senlleiros da historiagalega: Ramón Otero Pedrayo, Manuel Gómez Román, Francisco Fernández delRiego… Todos eles, ligados dun ou doutro xeito ao Partido Galeguista, retomaron opulso do país creando un espazo que promovese a conciencia nacional e fose viveirode novos escritores. Cen anos despois da creación da revista Nós e setenta da funda-ción de Galaxia, a revista tiña un compromiso coa xeración que artellou, de xeitosólido, a herdanza do Rexurdimento, a que recuperou a conciencia de Galicia e abriuo vieiro dos estudos da cultura cunha ollada especificamente galega.

Este centenario xustifica o presente monográfico. Os campos de estudo son, enpotencia, múltiples. Mais decidimos centrarnos naqueles aspectos que consideramosde meirande interese, ben por seren pouco coñecidos ou por convidaren a unha refle-xión profunda sobre os aspectos que condicionaron a interpretación política e culturaldo noso país. Como os lectores poderán apreciar, optamos por enfrontarmos o temadende unha visión do conxunto e por desligarnos das biografías persoais.

É todo un privilexio para nós presentar as colaboracións de Ramón Villares, OliviaRodríguez, Emilio Ínsua e Álex Alonso. Os seus traballos abranguen distintos aspectose ópticas diversas, mais son complementarios entre si e conforman un auténtico retra-to de grupo.

Velaquí o resultado da nosa homenaxe, que non se quere acto ritual, senón pensa-mento vivo e recuperación do legado dunha xeración á que nos debemos; porque,agora que pasou un século, estamos convencidos de que chegou o tempo de facerunha avaliación crítica da nosa historia cultural máis recente �

Centenario da revista NósM A R Í A L Ó P E Z S Á N D E Z

X U R X O M A R T Í N E Z G O N Z Á L E Z

Detalle da portada do número 32 (15-VIII-1926) da revista Nós, deseñada por Castelao