REVISTA GALEGA DE CULTURA
Un século entre NósCentenario da revista Nós. María López Sández / Xurxo Martínez González
A experiencia de Nós. Andar por fóra. Ramón Villares
Nós como etiqueta na periodización literaria galega. Olivia RodríguezGonzález
O catálogo da editorial Nós. Libros para unha Patria libre e cultaEmilio Xosé Ínsua
As antinomias de Vicente Risco. Etnografía, literatura popular e política. Álex Alonso Nogueira
Temas do noso tempoA pandemia da covid-19 en España. Juan Jesús Gestal Otero
Historia e memoriaOs números indoarábigos en Galicia. Henrique Neira Pereira
DocumentosServicio de Edicións, Publicacións e Traducións (SEPT)O antecedente de Editorial Galaxia. Xosé L. Pastoriza Rozas
CreaciónA praia. Leticia Cunqueiro
A coitelada da morte. Manuel Seixas
O espello das letrasCarballo Calero, filólogo de Galaxia, con GRIALao fondo. Henrique Monteagudo
Editor
Francisco Castro
Dirección
Henrique Monteagudo
F. Fernández del Riego, Ramón Piñeiro (1963-1988)Carlos Casares (1989-2002)
Víctor F. Freixanes (2002-2019)
Secretaría de redacción
Xesús Dominguez Dono
Consello de redacción
Álex Alonso NogueiraXosé Manuel Dasilva
Carlos LemaMaría López SándezInma López Silva
Grial Parga
Asesores
Marilar Aleixandre
Víctor F. Freixanes
Uxío Labarta
Agar Ledo
Jorge Mira
Xosé M. Soutullo
Dolores Vilavedra
Ramón Villares
Deseño
Fausto C. Isorna
Maquetación
Hayat Husein
Alba Pernas
Imaxe da cuberta
Castelao. Terra de montaña
© EDITORIAL GALAXIA, S. A.
Redacción, subscrición e distribuciónAvenida de Madrid, 44 - 36204 Vigo
Teléfonos: 986 432 100Fax: 986 223 205
Enderezo electrónico: [email protected]/grial
Impresión
Obradoiro Gráfico, S. L.
ISSN: 0017-4181
Depósito legal: VG-99-1963
GRIAL non se compromete a devolver orixinais non solicitados nin a manter correspondencia
sobre os mesmos.
228 outubro, novembro, decembro 2020Tomo LV III
REVISTA GALEGA DE CULTURA
Esta revista é membro de ARCE (Asociación de Revistas Culturais
de España)
Esta revista recibiu unha axuda á edición do Ministerio de Educación, Cultura y Deporte.
4
54
64
76
90
98
CrónicaCarta de Cork. A beleza natural da Irlanda
que mira ao futuro. Iago Méndez
Literatura infantil e xuvenilQuen teme o lobo feroz? Contar sen medo. Comba Campoi
Medrar é aprender a fuxir das ditaduras. Unha proposta alén das lecturas obrigatorias. Rosalía Fernández Rial
O teatro para bebés. Unha modalidade emerxente. María J. Caamaño Rojo
Lecturas Compartidas-Aulas Galegas. As lecturas que nos salvan en tempos incertos. Recursos e recomendacións
para ler, ver e escoitar. Anxos Rial Vidal
FeminismosAs mulleres que miran ás mulleres que miran ás mulleres.
Carme Adán
As caras ocultas da educación das mulleres.África López Souto
Concepción Arenal e Clara Campoamor. Exemplos anticipados de sororidade. Celia Pereira
MúsicaO blues, tremer fronte á vida. Javier Prado
John Lennon, a memoria dun xenio rebelde.Alberte Blanco Casal
Artes visuais e escénicasTrinta e cinco anos sucando o teatro galego. Inma López Silva
SUMARIO
128
148
160
172
122
Un século entre NósUn século entre Nós
Sección coordinada por María López Sández / Xurxo Martínez González
03 1 Intro e Ramón Villares G228_02-2-González-alegre 2/12/20 8:30 Página 4
Opapel da xeración Nós, ou xeración do 16, como prefería chamala RamónVillar Ponte, é decisivo para entendermos a cultura galega contemporánea.A aparición da revista Nós en outubro de 1920, da man de Vicente Risco,
Castelao e Arturo Noguerol, supuxo un punto de inflexión e unha revolución inte-lectual para o país por dous motivos centrais: o seu compromiso con Galicia e asúa visión da nosa cultura como unha parte esencial da cultura europea. Iniciábaseasí unha etapa tan vizosa e fecunda que só hoxe, un século despois, temos a pers-pectiva suficiente para poder comprender a magnitude da empresa e o valor do seulegado, malia a ruptura que supuxo a Guerra Civil.
GRIAL naceu coa vontade de ser continuadora da xeración Nós logo do masacrefranquista. De entre os seus fundadores agroman personaxes senlleiros da historiagalega: Ramón Otero Pedrayo, Manuel Gómez Román, Francisco Fernández delRiego… Todos eles, ligados dun ou doutro xeito ao Partido Galeguista, retomaron opulso do país creando un espazo que promovese a conciencia nacional e fose viveirode novos escritores. Cen anos despois da creación da revista Nós e setenta da funda-ción de Galaxia, a revista tiña un compromiso coa xeración que artellou, de xeitosólido, a herdanza do Rexurdimento, a que recuperou a conciencia de Galicia e abriuo vieiro dos estudos da cultura cunha ollada especificamente galega.
Este centenario xustifica o presente monográfico. Os campos de estudo son, enpotencia, múltiples. Mais decidimos centrarnos naqueles aspectos que consideramosde meirande interese, ben por seren pouco coñecidos ou por convidaren a unha refle-xión profunda sobre os aspectos que condicionaron a interpretación política e culturaldo noso país. Como os lectores poderán apreciar, optamos por enfrontarmos o temadende unha visión do conxunto e por desligarnos das biografías persoais.
É todo un privilexio para nós presentar as colaboracións de Ramón Villares, OliviaRodríguez, Emilio Ínsua e Álex Alonso. Os seus traballos abranguen distintos aspectose ópticas diversas, mais son complementarios entre si e conforman un auténtico retra-to de grupo.
Velaquí o resultado da nosa homenaxe, que non se quere acto ritual, senón pensa-mento vivo e recuperación do legado dunha xeración á que nos debemos; porque,agora que pasou un século, estamos convencidos de que chegou o tempo de facerunha avaliación crítica da nosa historia cultural máis recente �
Centenario da revista NósM A R Í A L Ó P E Z S Á N D E Z
X U R X O M A R T Í N E Z G O N Z Á L E Z
Detalle da portada do número 32 (15-VIII-1926) da revista Nós, deseñada por Castelao