publicidade e cultura · 1. tomar conciencia da repercusión que a publicidade ten na...

1

FACULTADE DE HUMANIDADES

DEPARTAMENTO DE LINGUA E LITERATURA

ESPAÑOLAS, TEORÍA DA LITERATURA E

LINGÜÍSTICA XERAL

PUBLICIDADE E CULTURA

María Ángeles Rodríguez Fontela

GUÍA DOCENTE E MATERIAL DIDÁCTICO

2018/2019

2


ÁREA DE TEORÍA DA LITERATURA E LITERATURA COMPARADA

DEPARTAMENTO DE LINGUA E LITERATURA ESPAÑOLAS, TEORÍA DA LITERATURA E

LINGÜÍSTICA XERAL

UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA

Autora: M.ª Ángeles Rodríguez Fontela.

ADVERTENCIA LEGAL: Reservados todos os dereitos. Queda prohibida a duplicación total ou

parcial desta obra, en calquera forma ou por calquera medio (electrónico, mecánico,

gravación, fotocopia ou outros) sen consentimento expreso por escrito da autora.

3

Índice

1. DATOS DESCRITIVOS DA MATERIA -------------------------------------------------------------- 4

2. SENTIDO DA MATERIA NO PERFIL DA TITULACIÓN ------------------------------------------ 5

3. OBXECTIVOS E COMPETENCIAS ------------------------------------------------------------------ 7

4. CONTIDOS ------------------------------------------------------------------------------------------------------- 8

5. BIBLIOGRAFÍA XERAL ------------------------------------------------------------------------------- 11

6. METODOLOXÍA ----------------------------------------------------------------------------------------------- 14

7. AVALIACIÓN ----------------------------------------------------------------------------------------- 15

8. DISTRIBUCIÓN E CALENDARIO ------------------------------------------------------------------- 16

4

1. DATOS DESCRITIVOS DA MATERIA

NOME:

PUBLICIDADE E CULTURA (Plan de estudos publicado en BOE, 22 de febreiro de 2011).

CÓDIGO:

Grao en Ciencias da Cultura e Difusión Cultural: G5101449B.

TIPO DE MATERIA

Optativa.

CURSO E CUADRIMESTRE

Cuarto curso e segundo cuadrimestre.

NÚMERO DE CRÉDITOS

4’5 créditos ECTS.

REQUISITOS PREVIOS

É recomendábel ter aprobada a materia Crítica literaria, de primeiro curso de Grao “Ciencias

da Cultura e Difusión Cultural”.

LINGUAS QUE SE UTILIZARÁN

As clases impartiranse en castelán, pero empregarase castelán ou galego nas actividades

interactivas, segundo o demande a situación. Nos textos publicitarios de análise e na

bibliografía crítica utilizaranse outras linguas románicas e inglés.

PROFESORADO E TITORÍAS

M. ª Ángeles Rodríguez Fontela (sesións expositivas, interactivas e titorías).

Facultade de Humanidades

Campus Universitario

27002 LUGO

Gabinete 221

Teléfono: 982824771

Correo electrónico: [email protected]

Titorías:

mailto:[email protected]

5

1º cuadrimestre: Martes: 11:00-14:00; xoves: 16:00-19:00.

2º cuadrimestre: luns, 11:30-12:30; mércores, 10:30-12:00; xoves, 10:00-12:00 e 17:30-19:00.

Fin de curso (xuño e xullo): martes e mércores, 11:00-14:00.

Gabinete 221.

2. SENTIDO DA MATERIA NO PERFIL DA TITULACIÓN

A relevancia da materia na formación do alumnado do Grao Ciencias da Cultura e Difusión

cultural despréndese da relación que mantén con outras materias da titulación, coas materias

de outras titulacións e mesmo dos vínculos que presentan os seus obxectivos e competencias

cos da titulación.

Publicidade e cultura constitúe unha fonte inexorábel de conceptos e ferramentas na análise

da cultura e na xestión e difusión cultural se temos en conta o poder omnímodo que a

publicidade representa como espello de valores culturais e como canle de creatividade,

arraigamento e propagación deses valores culturais. O carácter instrumental da materia e o

coñecemento retórico que propicia para a produción e análise da publicidade supón o

acrecentamento do espírito crítico do alumnado (o exame da cultura e o pensamento da

cultura que queremos) e o dominio dos procedementos compositivos dos textos publicitarios

de cara á súa análise e á súa produción.

Na súa base lingüística os textos publicitarios están especialmente conectadas coas materias

de perfil lingüístico da titulación, moi particularmente con aquelas que teñen unha orientación

pragmática e retórica. No compoñente audiovisual da publicidade son visíbeis os lazos coas

materias de contido artístico e literario e, neste eido, non só co xénero teatral senón tamén

con aqueles aspectos que evidencian por unha ou outra vía o carácter poético das mensaxes

publicitarias. En fin, as materias de historia, de filosofía, de antropoloxía, etcétera,

arrequentan a bagaxe humanística necesaria tanto para a análise como para a produción dos

textos publicitarios.

Polo que se refire á relación con outras titulacións, ha de sinalarse que a materia fornece aos

estudantes de equipaxe conceptual e instrumental moi útil en titulacións de Comunicación

Audiovisual, Historia da Arte, Estética, etcétera, é dicir, naquelas titulacións que teñen a

Publicidade como obxecto de estudo sexa dun xeito central ou tanxencial.

O estudo específico dos códigos que interveñen na publicidade (lingüísticos, audiovisuais e

teatrais) e da súa interacción nese medio compre nesta materia co obxectivo xeral da

titulación de familiarizar ao estudante coas canles, soportes e mecanismos de difusión cultural

(desde os documentos escritos aos medios audiovisuais) e coas linguas naturais (na súa

6

expresión oral e escrita), preparándoo para o desempeño de actividades profesionais

relacionadas co mundo da cultura.

O espírito crítico necesario para a análise dos discursos publicitarios examinados na clase

promoverá a reflexión e fará comprender mellor ao alumnado os valores que imperan na nosa

cultura, neste momento, e tamén os presentes noutras épocas e noutras culturas, e fomentará

actitudes e valores éticos –outros dos obxectivos xerais da titulación– de respecto e tolerancia,

de igualdade de dereitos entre homes e mulleres e de non discriminación para con seres

humanos en situación dalgún tipo de desvantaxe (étnica, lingüística, cultural, e mesmo de

discapacidade física ou intelectual).

Obxectivo da materia, coincidente tamén cun dos da titulación, é o de estimular a creatividade

do alumnado na confección de discursos publicitarios propios que saiban dar resposta as

demandas de xestión e difusión cultural no eido particular no que os estudantes se atopen nas

súas saídas laborais.

Na dobre dirección á que apunta o aparato retórico empregado na análise e na creación de

textos publicitarios, Publicidade e cultura compre tamén coas competencias xerais da

titulación, especialmente co a 2G (aplicación de coñecementos ao seu labor ou vocación

profesional na resolución dos problemas que se presenten), 3G (interpretación de datos para a

emisión de xuízos que inclúan reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou

ética), e 5G (desenvolvemento de habilidades de aprendizaxe necesarias para estudos

posteriores, particularmente, nesta materia, no eido creativo lingüístico e audiovisual).

No que atinxe ás competencias transversais da titulación, Publicidade e cultura prepara para a

adecuada redacción de textos, coa correspondente presentación formal axustada aos

parámetros que hoxe imperan nos procesadores informáticos (T2) e nesta mesma dirección

actualiza a habilidade no uso de novas tecnoloxías (T3).

O amplo espectro formativo de Publicidade e cultura afonda nas competencias específicas da

titulación, especialmente, na E2 (desenvolver un punto de vista reflexivo e crítico en relación

coa influencia da ciencia no mundo actual) e na E3 (comprender razoadamente o interese do

diálogo intercultural e a necesidade de respecto ás diferenzas culturais) do módulo de

formación básica; na E5 (capacidade de elaboración de comentarios razoados e críticos de

obras e textos relacionados con calquera área humanística) e na E6 (habilidade na elaboración,

redacción e presentación de traballos que inicien aos estudantes na investigación) do módulo

de formación humanística; na E7 (coñecer o funcionamento das novas formas de acceder,

apropiarse e transmitir información), na E8 (habilidade na xestión de comunicación cultural e

difusión por todas as canles de distribución –literario, musical e audiovisual) e na E9 (adquirir a

capacidade e o espírito emprendedor que propicie a creación e impulso de proxectos culturais,

comunicativos e educativos) do módulo de Formación específica en Produción, Xestión e

Difusión Cultural. O papel que desempeña a publicidade na produción e difusión da cultura nos

nosos días é tan relevante que unha materia como Publicidade e cultura é de presenza

obrigada nunha titulación que prepara ao alumnado no eido humanístico para a difusión da

cultura.

7

3. OBXECTIVOS E COMPETENCIAS

OBXECTIVOS

1. Facer consciente ao alumnado dos procedementos construtivos da publicidade.

2. Facer visíbel aos estudantes a finalidade persuasiva da mensaxe publicitaria.

3. Fomentar a recepción crítica da publicidade.

4. Facilitar a comprensión do texto publicitario como produto no que interveñen códigos e

artes diversos.

5. Facer visíbeis os valores culturais e os mitos que potencia ou crea a publicidade.

6. Establecer vínculos entre a publicidade e os procesos de identidade cultural, de relación

intercultural e de globalización.

7. Desenvolver as habilidades creativas do alumnado.

8. Afondar nas estratexias de creación, composición e redacción dos discursos.

9. Promover a reflexión e debate sobre os valores culturais da publicidade.

10. Facer operativa as ferramentas retóricas no eido publicitario.

COMPETENCIAS

1. Tomar conciencia da repercusión que a publicidade ten na configuración do esquema de

valores que rexe a sociedade.

2. Desenvolver a capacidade de reflexión crítica e de argumentación sobre o fenómeno

publicitario mediante o manexo de conceptos teóricos e retóricos de especial incidencia na

publicidade.

3. Aquilatar a capacidade de reflexión en todos os ámbitos de xeito que a aprendizaxe obtida

nesta materia poida ser aplicábel a calquera obxecto cultural que teña que ver coa publicidade

desde o eido lingüístico, retórico ou artístico.

4. Afacerse a establecer relacións analóxicas entre a publicidade e outras manifestacións

lingüísticas, artísticas e culturais.

5. Facer uso das novas tecnoloxías para procurar textos publicitarias e para crealos.

6. Activar a imaxinación e a creatividade na composición de carteis e mensaxes publicitarios.

7. Mellorar a expresión lingüística e poética do alumnado.

8. Reforzar o hábito da reflexión na elaboración de traballos e discursos.

8

9. Indagar no potencial que a publicidade ten na cohesión e na identidade dunha sociedade.

10. Adquirir o hábito de establecer conexións interculturais a partir da publicidade.

11. Ser consciente do que a publicidade toma dos medios globalizados e do que aporta á

globalización.

4. CONTIDOS

1. Introdución teórica e histórica á publicidade. Publicidade e cultura.

2. Retórica publicitaria. Valores e lugares comúns. Soportes, códigos e medios

publicitarios. Composición e linguaxe dos anuncios publicitarios.

3. Remitoloxización e creación de mitos publicitarios.

4. Publicidade e identidade cultural. Interculturalidade e globalización.

Nas páxinas seguintes preséntase cada un destes temas mediante unha breve descrición, a

organización interna dos seus epígrafes e unha mínima selección bibliográfica, específica para

cada tema.

1. Introdución teórica e histórica á publicidade. Publicidade e cultura

Como aproximación á materia ofrécese un exame conceptual dos termos ‘publicidade’e

‘cultura’, particularmente desde a base teórica que ofrecen os estudios culturais. Revísase

tamén a xénese do fenómeno publicitario, desde a súa máis remota antigüidade ata a

economía de mercado da sociedade industrial. Sinálanse nesta última etapa as fases principais

da súa evolución. Trátase de promover unha reflexión inicial sobre o fenómeno publicitario e a

súa finalidade retórica en vinculación coa cultura e coa historia.

Apartados

o 1.1. O concepto de publicidade. Causas da súa aparición e factores que

contribúen ao seu dominio na sociedade actual.

o 1. 2. O concepto de cultura. Cultura popular e cultura de masas. Os estudos

culturais.

o Xénese e evolución histórica da publicidade.

Bibliografía fundamental recomendada

Checa Godoy, Antonio (2007). Historia de la publicidad. A Coruña: Netbiblo.

9

Eguizábal, Raúl (2007). Teoría de la publicidad. Madrid: Cátedra.

Eguizábal Maza, Raúl (2011). Historia de la publicidad. Madrid: Fragua.

Jameson, Fredric, e Slavoj Zizek (1998). Estudios culturales: reflexiones sobre el

multiculturalismo. Barcelona: Paidós.

Mattelart, Armand, e Érik Neveu (2004). Introducción a los estudios culturales.

Barcelona: Paidós.

Storey, John (ed.) (1997). What is Cultural Studies? A Reader. Londres: Arnold.

Zubileta, Ana M., et alii (2000). Cultura popular y cultura de masas. Conceptos,

recorridos y polémicas. Buenos Aires: Paidós.

2. Retórica publicitaria. Valores e lugares comúns. Soportes, códigos e medios.

publicitarios. Composición e linguaxe dos anuncios publicitarios.

Este tema proporciona os conceptos e instrumentos básicos da análise e produción de

textos publicitarios. Faise un resumo histórico da arte retórica e estúdanse as partes da arte

que constitúen o paradigma de análise e produción dos anuncios. Defínense os valores e

lugares comúns presentes na publicidade e considéranse os códigos e canles empregados

na publicidade. Desde esta perspectiva retórica estúdase a composición e linguaxe

publicitaria na interacción de códigos presentes nos anuncios.

Apartados

o Fitos fundamentais da historia da retórica e partes da arte.

o A neorretórica de Perelman. Valores e lugares comúns. Outros recursos

retóricos.

o Soportes, códigos e medios publicitarios.

o Composición e linguaxe da publicidade.


Adam, J.-M., y M. Bonhome (1997). L'argumentation publicitaire. Rhétorique de l'éloge et de la

persuasión. París: Nathan. [Trad. en Cátedra, 2000].

Barthes, R. (1963). “Le message publicitaire”. En Roland Barthes, Oeuvres complètes, I. París:

Du Seuil, 1993, 1143-1146.

Barthes, R. (1964). “Rhétorique de l'image”. En Roland Barthes, Oeuvres complètes, I. París: Du

Seuil, 1993, 1417-1429.

Bassat, Luis (2001). El libro rojo de la publicidad. Ideas que mueven montañas. Barcelona: Plaza

y Janés.

Eco, Umberto (1968). La estructura ausente. Barcelona: Lumen, 1974.

10

Fernández, Eduardo (2006). Retórica clásica y publicidad. Logroño : Instituto de Estudios

Riojanos.

Joannis, Henri (1990). El proceso de creación publicitaria: planteamiento, concepción y

realización de los mensajes. Bilbao: Deusto.

López Vázquez, Belén (2007). Publicidad emocional. Estrategias creativas. Madrid: ESIC

Editorial.

López Eire, A. (1998). La retórica en la publicidad. Madrid: Arco Libros.

Perelman, Ch., y L. Olbrechts-Tyteca (1989). Tratado de la argumentación. La nueva retórica.

Madrid: Gredos.

Rodríguez Fontela, M.ª de los Ángeles (2004). “Publicidad y discurso autobiográfico”, comunicación presentada ao Congreso Internacional “Autobiografía en España: un balance”, celebrado en Córdoba do 25 ao 27 de outubro de 2001. Publicado en Celia Fernández y M.ª Ángeles Hermosilla (eds.) (2004). Autobiografía en España: un balance. Madrid: Visor, 589-598. Versión en inglés; “Advertising and Autobiografphical Discourse”, en CLCWeb: Comparative Literature and Culture, 11.5 (2011), Vol 13. Special issue New Trends in Iberian Galician Comparative Literature. Ed. M. T. Vilariño Picos and A. Abuín González, 2-6.

Spang, Kart (1979). Fundamentos de retórica literaria y publicitaria. Pamplona: EUNSA.

3. Remitoloxización e creación de mitos publicitarios.

Neste tema ofrécese unha síntese teórica sobre o estado actual da investigación sobre o mito e

a mitoloxía. A continuación, repásanse os mitos primitivos, principalmente de orixe

grecolatina e bíblica, que teñen unha nova faciana na publicidade e que se relacionan con

manifestacións culturais deses mitos noutras artes. Finalmente, o tema céntrase na canle

privilexiada que a publicidade ofrece para a creación, consolidación e difusión de novos mitos.

Apartados

o O concepto de mito. Mito, arte e cultura.

o A presenza de mitos etno-religiosos, literarios e artísticos na

publicidade. Narratividade, monomito e publicidade.

o Mitos publicitarios.


Barthes, Roland (1957). Mitologías. Madrid: Siglo XXI, 1999.

Baudrillard, Jean (1970). La sociedad de consumo. Sus mitos, sus estructuras. Barcelona: Plaza &

Janés, 1974.

11

Campbell, Joseph (1949). El héroe de las mil caras. Psicoanálisis del mito. México. FCE, 1959.

Durand, Gilbert (1994). Las estructuras antropológicas de lo imaginario. México: FCE, 2006.

Eliade, Mircea (1955). Imágenes y símbolos. Madrid: Taurus, 1983.

Eliade, Mircea (1957). Lo sagrado y lo profano. Barcelona: Labor, 1992.

Ibáñez, Jesús (1994). Para una sociología de la vida cotidiana. Madrid: Siglo XXI. León,

José Luis (2001). Mitoanálisis de la publicidad. Barcelona: Ariel.

Péninou, Georges (1972). Semiótica de la publicidad. Barcelona: Gustavo Gili, 1976.

Rodríguez Fontela, M.ª de los Ángeles (2004). “Cómo descubrimos quiénes somos y quiénes queremos ser. De la literatura a la publicidad”, en Tropelías. Revista de Teoría de la Literatura y Literatura Comparada, 15-17, 493-515. Versión electrónica: file:///C:/Users/Adriana/Downloads/30-Texto%20del1%20art%C3%ADculo-60-2-10-20110703.pdf

Rodríguez Fontela, M.ª de los Ángeles (2004). (2017). “La remitologización turística

publicitaria de Don Quijote en la promoción de Castilla-La Mancha”, ponencia presentada ao XI Curso de Primavera celebrado en Lugo do 21 ao 23 de abril de 2015. Publicada en Ana Goy y Cristina Patiño (eds.) (2017). El tapiz humanista II. Actas del XI Curso de Primavera IV Centenario de la Segunda Parte del Quijote. Santiago de Compostela: Universidad de Santiago de Compostela, 387-408.

Sauvageot, Anne (1987). Figures de la publicité, figures du monde. París: PUF.

Victoroff, David (1978). La publicidad y la imagen. Barcelona: Gustavo Gili, 1980.

4. Publicidade e identidade cultural. Interculturalidade e globalización

Cerrando o temario, vólvese á vinculación da publicidade coa cultura, desde o punto de vista

da creación de identidade, da relación dunha cultura con outra (s) e do papel que exerce a

publicidade como factor de homoxeneización nun mundo cada vez máis globalizado.

Apartados

o Publicidade e identidade cultural. Dous casos paradigmáticos: a

imaxe cultural da publicidade galega e a patrimonialización de Don

Quixote na promoción turística de Castilla-La Mancha.

o Variantes culturais da publicidade. A representación e a lectura de

anuncios desde diferentes culturas.

o Cultura e globalización

12


Barker, Chris (2003). Televisión, globalización e identidades culturales. Barcelona: Paidós.

Caro, Antonio, y Carlos A. Scolari (2011). Estrategias globales. Publicidad, marcas y semiocapitalismo. Buenos Aires: La Crujía Ediciones.

Corm, Georges (2004). La fractura imaginaria. Las falsas raíces del enfrentamiento entre Oriente y Occidente. Barcelona: Tusquets.

Danesi, Marcel, y Paul Perron (1999). Analyzing Cultures. An Introduction & Handbook. Bloomington e Indianapolis: Indiana University Press.

Espinosa Vera, Pablo (comp.) (2005). Semiótica de los mass-media. Imperio del discurso de la

comunciación global. México : Océano.

Mattelart, Armand (1989). La internacional publicitaria. Madrid: Fundesco. Mattelart,

Armand (2005). Diversidad cultural y mundialización. Barcelona: Paidós.

Rodríguez Fontela, M.ª de los Ángeles (2014). “Retórica publicitaria e identidad cultural. Estudio comparativo de los spots de Gadis y Campofrío”, en Tropelías. Revista de Teoría de la Literatura y Literatura Comparada, 22, 129-145. Versión electrónica: file:///C:/Users/Adriana/Downloads/936Texto%20del1%20art%C3%Adculo-2052-1-10-20141124.pdf

Rodrigo Alsina, Miquel (1999). Comunicación intercultural. Barcelona: Anthropos.

Said, Edward W. (2001). Cultura e imperialismo. Barcelona: Anagrama.

Valderrama Santomé, Mónica (2008). A publicidade televisiva en Galicia. Análise dos emisores, soportes e tendencias creativas (1960-2000. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia.

5. BIBLIOGRAFÍA XERAL

AAVV (2010). Publicidad on line. Las claves del éxito en Internet, Madrid: ESIC Editorial, 2014, 3ª

edición.

Adam, J.-M., y M. Bonhome (1997). L'argumentation publicitaire. Rhétorique de l'éloge et de la

persuasión. París: Nathan. [Trad. en Cátedra, 2000]

Barthes, R. (1957). Mythologies. En Roland Barthes, Oeuvres complètes, I. París: Du Seuil, 1993,

561-680.

Barthes, R. (1963). “Le message publicitaire”. En Roland Barthes, Oeuvres complètes, I. París: Du

Seuil, 1993, 1143-1146.

13

Barthes, R. (1964). “Rhétorique de l'image”. En Roland Barthes, Oeuvres complètes, I. París: Du

Seuil, 1993, 1417-1429.

Bassat, Luis (1999). El libro rojo de la publicidad. Ideas que mueven montañas. Madrid: Espasa

Calpe.

Bassat, Luis (1999). El libro rojo de las marcas: (cómo construir marcas de éxito). Madrid:

Espasa Calpe.

Baudrillard, Jean (1970). La sociedad de consumo. Sus mitos, sus estructuras. Barcelona:

Plaza& Janés, 1974.

Bürki, Yvette (2005). La publicidad en escena. Análisis pragmático textual del discurso

publicitario de revistas en español. Lausanne: Hispánica Helvética.

Burtenshaw, Ken, Nik Mahon y Caroline Barfoot (2007). Principios de publicidad. El proceso creativo:

agencias, campañas, medios, ideas y dirección de arte. Barcelona: Gustavo Gili.

Campbell, Joseph (1949). El héroe de las mil caras. Psicoanálisis del mito. México: FCE, 1959. Caro,

Antonio (1994). La publicidad que vivimos. Madrid: Ediciones Celeste.

Caro, Antonio (2010). Comprender la publicidad. Madrid: Trípodos

Caro, Antonio, y Carlos A. Scolari (2011). Estrategias globales. Publicidad, marcas y

semiocapitalismo. Buenos Aires: La Crujía Ediciones.

Checa Godoy, Antonio (2007). Historia de la publicidad. A Coruña: Netbiblo.

Corm, Georges (2004). La fractura imaginaria. Las falsas raíces del enfrentamiento entre

Oriente y Occidente. Barcelona: Tusquets.

Danesi, Marcel, y Paul Perron (1999). Analyzing Cultures. An Introduction & Handbook.

Bloomington e Indianapolis: Indiana University Press.

De Bono, Edward (1991). El pensamiento lateral: manual de creatividad. Barcelona: Paidós.

Durand, Gilbert (1994). Las estructuras antropológicas de lo imaginario. México: FCE, 2006.

Eco, Umberto (1968). La estructura ausente. Barcelona: Lumen.

Eguizábal, Raúl (2007). Teoría de la publicidad. Madrid: Cátedra. Eguizábal

Maza, Raúl (2011). Historia de la publicidad. Madrid: Fragua. Eliade,

Mircea (1955). Imágenes y símbolos. Madrid: Taurus, 1983.

Eliade, Mircea (1957). Lo sagrado y lo profano. Barcelona: Labor, 1992.

Espinosa Vera, Pablo (comp.) (2005). Semiótica de los mass-media. Imperio del discurso de la

comunciación global. México : Océano.

Everaert- Desmedt, Nicole (2007). “La carte postale publicitaire: une invitation au voyage

14

intermédiatique”, Visible, 3.

Fallon, Pat, y Fred Senn (2007). Exprime la idea. Madrid: LID Editorial Empresarial, D.L. Fernández,

Eduardo (2006). Retórica clásica y publicidad. Logroño : Instituto de Estudios

Riojanos.

Groupe µ (1992). Tratado del signo visual. Para una retórica de la imagen. Madrid: Cátedra,

1993.

Heath, Chip, y Dan Heath (2011). Ideas que se pegan. Madrid: LID. Healey,

Matthew (2009). ¿Qué es el branding? Barcelona: Gustavo Gili.

Hernández Martínez, Caridad (1999). Manual de creatividad publicitaria. Madrid: Síntesis. Himpe,

Tom (2008). La publicidad de vanguardia. Barcelona: Blume.

Ibáñez, Jesús (1994). Para una sociología de la vida cotidiana. Madrid: Siglo XXI. Klein,

Naomi (2007). No logo: el poder de las marcas. Barcelona: Paidós.

Kotler, Philip (2009). Los 10 pecados capitales del marketing: signos y soluciones. Barcelona:

Gestión 2000 D.L.

León, José Luis (2001). Mitoanálisis de la publicidad. Barcelona: Ariel.

Lindstrom, Martin (2010). Buyology: verdades y mentiras de porqué compramos. Barcelona:

Gestión 2000.

Jameson, Fredric, e Slavoj Zizek (1998). Estudios culturales: reflexiones sobre el

multiculturalismo. Barcelona: Paidós.

Joannis, Henri (1990). El proceso de creación publicitaria: planteamiento, concepción y

realización de los mensajes. Bilbao: Deusto.

López Vázquez, Belén (2007). Publicidad emocional. Estrategias creativas. Madrid: ESIC

Editorial.

López Eire, A. (1998). La retórica en la publicidad. Madrid: Arco Libros. Mahon,

Nik (2010). Dirección de arte. Publicidad. Barcelona: Gustavo Gili. Mattelart,

Armand (1989). La internacional publicitaria. Madrid: Fundesco.

Mattelart, Armand (2005). Diversidad cultural y mundialización. Barcelona: Paidós.

Mattelart, Armand, e Érik Neveu (2004). Introducción a los estudios culturales. Barcelona:

Paidós.

Medina, Agustín (2015). Introducción a la publicidad. Madrid: Pirámide.

Meyers, William (1991). Los creadores de la imagen: poder y persuasión en Madison Avenue.

Barcelona: Ariel.

15

Minguet Cámara, Eva (2008). Publicidad de impacto. Barcelona: Monsa.

Moliné, M. (1999). La fuerza de la publicidad. Saber hacer buena publicidad. Saber administrar su

fuerza, [s.l.], Cinco Días.

Péninou, Georges (1972). Semiótica de la publicidad. Barcelona: Gustavo Gili, 1976.

Perelman, Ch., y L. Olbrechts-Tyteca (1989). Tratado de la argumentación. La nueva retórica.

Madrid: Gredos.

Pérez, Chechu, et al. (2007). Creatividade galega. Santiago: Xunta de Galicia. Consellería de

Innovación e Industria.

Pricken, Mario (2004). Publicidad creativa. Ideas y técnicas de las mejores campañas

internacionales. Barcelona: Gustavo Gili.

Ricarte Bescós, José María (1998). Creatividad y comunicación persuasiva. Bellaterra

(Barcelona): Universitat Autónoma de Barcelona.

Roberts, Kevin (2005). Lovemarks: el futuro más allá de las marcas. Barcelona: Ediciones

Urano, D.L.

Rodrigo Alsina, Miquel (1999). Comunicación intercultural. Barcelona: Anthropos.

Saborit, José (1994). La imagen publicitaria en televisión. Madrid: Cátedra.

Said, Edward W. (2001). Cultura e imperialismo. Barcelona: Anagrama.

Sánchez Corral, L. (1997). Semiótica de la publicidad. Narración y discurso, Madrid: Síntesis.

Sánchez Revilla, Miguel Ángel (1998). ¿Dónde está mi competencia? ¿Cómo utilizar y realizar de

la forma más positiva el análisis de competencia en publicidad. Madrid: Infoadex.

Sartori, Giovanni (2002). Homo videns: la sociedad teledirigida. Madrid: Taurus.

Sauvageot, Anne (1987). Figures de la publicité, figures du monde. París: PUF.

Sierra Sánchez, Javier, y Sheila Liberal Ormaechea (coord.) (2011). Reflexiones científicas sobre

cine, publicidad y género desde la óptica audiovisual. Madrid: Fragua.

Solana, Daniel (2010). Postpublicidad. Barcelona: Doubleyou.

Spang, Kart (1979). Fundamentos de retórica literaria y publicitaria. Pamplona: EUNSA.

Storey, John (ed.) (1997). What is Cultural Studies? A Reader. Londres: Arnold.

Tungate, Mark (2008). El universo publicitario: una historia global de la publicidad. Barcelona:

Gustavo Gili.

Trout, Jack (2010). Reposicionamiento: la estrategia competitiva en una era de

hipercompetencia, cambio y crisis. Madrid: Pirámide.

16

Valderrama Santomé, Mónica (2008). A publicidade televisiva en Galicia. Análise dos emisores,

soportes e tendencias creativas (1960-2000. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia.

Vázquez Gestal, Montserrat (2005). Manual de creatividad publicitaria. Vigo: Universidad de

Vigo.

Victoroff, David (1978). La publicidad y la imagen. Barcelona: Gustavo Gili, 1980.

Williams, Eliza (2010). La nueva publicidad. Las mejores campañas. Barcelona: Gustavo Gili.

6. METODOLOXÍA

Tendo en conta a metodoloxía retórica coa que se pretende fornecer ao alumnado para o cumprimento dos obxectivos e competencias propostas neste programa –metodoloxía que se adquirirá e practicará fundamentalmente no segundo tema–, as clases orientaranse nunha dobre vertente retórica: a análise e interpretación de textos publicitarios, por unha banda, e a produción de textos publicitarios, por outra.

As ferramentas para unha e outra operación serán adquiridas a partir do coñecemento dos conceptos e recursos construtivos fornecidos fundamentalmente na práctica da análise e interpretación de anuncios procedentes de diversos medios.

Para isto, o alumnado debera visionar e reflexionar sobre os materiais que puntualmente se ofrecerán na aula virtual: presentacións en PowerPoint, vídeos, enlaces á rede e archivos de textos (artigos relevantes e outros materiais de apoio).

No que atinxe ao cronograma da materia, haberá unha maior dose de exposición teórica no primeiro tema, que non ocupara máis que unhas poucas sesións (finais de xaneiro e principios de febreiro). O segundo tema (o central da materia) ocupará gran parte do mes de febreiro, marzo e posiblemente algunha sesión de abril. O resto das sesións do mes de abril destinaranse aos dous seguintes temas.

Nas horas de aula presencial, de asistencia voluntaria, reforzarase a metodoloxía devandita, especialmente na vertente práctica.

Nestas sesións, para o maior aproveitamento da materia e a consecución de obxectivos e

competencias, o alumnado terá de cooperar en todas as clases cunha escoita activa (a empatía coa materia e co persoal da clase é fundamental neste sentido) e así mesmo cunha actitude crítica que o faga partícipe (en preguntas, respostas e opinións) do desenvolvemento da clase. O espírito da clase deberá ser a dun latente e continuo debate.

7. AVALIACIÓN

Primeira oportunidade (xuño) . Exame final (60%); participación activa na clase presencial (en

caso de asistir), nos foros da aula virtual e nas tarefas requiridas (10%); elaboración de traballos e

exposicións (30%).

Á parte do exame final, valorarase a participación na aula virtual (visionado e lectura de

materiais, tarefas e foros) e na clase presencial (en caso de asistir); a capacidade para debater cos

17

compañeiros; a creación dun texto publicitario (traballo optativo) e a redacción (exposición escrita) e

exposición oral dun breve traballo analítico e interpretativo dun texto publicitario seleccionado polo

/a propio/a alumno /a (traballo obrigatorio).

Tanto o traballo de creación (que será analizado no seu proceso construtivo coas pautas

practicadas na análise e na interpretación dos anuncios) como o de análise crítica serán gravados en

vídeo (duración máxima de vinte minutos) e enviados á profesora antes da realización do exame

final ou, no caso que se prefira, a exposición oral farase coa presenza física do alumnado nas horas

que se acorden. Polo que respecta á exposición escrita dos dous traballos (creativo [optativo] e

analítico [obrigatorio]) poderá presentarse o mesmo día do exame final.

Serán obxecto de estimación positiva (e en caso contrario, negativa) a corrección ortográfica e

gramatical e a propiedade léxica na expresión oral e escrita, así como a coherencia lóxica do discurso

e a capacidade de síntese.

Para a segunda oportunidade (xullo), mantéñense as condicións que se acaban de concretar, así

como a proporcionalidade da nota do exame e do resto de probas.

As cualificacións parciais, correspondentes á participación e ás actividades prácticas, quedarán

establecidas no momento de finalización do período lectivo e non se modificarán en caso do

alumno/a acudir á segunda oportunidade.

Excepcionalmente, estimaranse circunstancias individuais que condicionen o seguimento estrito

destas tarefas programadas para o desenvolvemento cotián da materia.

Para os alumnos repetidores, rexen os criterios dos matriculados por primeira vez.

9. DISTRIBUCIÓN E CALENDARIO

TITORÍAS

As titorías, segundo o cómputo de horas asignadas no PDA da Facultade constitúen un

reforzo das sesións expositivas e interactivas da aula virtual e da aula do centro (clases de

presenza física) e servirán para profundar nas cuestións que presenten dificultades ou para

ampliar sectores que sexan do específico interese do alumnado. Nese labor a profesora terá

ocasión de comprobar en qué medida progresan os estudantes na aprendizaxe, polo que as

horas de titoría acaban por exercer unha dimensión didáctica de axuste de posíbeis

disfuncións tanto no plano individual coma no colectivo. Terán lugar nas datas que se

estime conveniente tendo en conta o desenvolvemento do curso e emprazaranse a xeito

de orientación a principios, a mediados e ao remate do período lectivo.

CRONOGRAMA

O período de clases do segundo cuadrimestre abrangue do 29 de xaneiro ao 14 de maio de 2019, ambos os dous incluídos. Nas táboas seguintes indícase de xeito aproximado a distribución dos temas do programa nas clases de presenza física (sesións interactivas) segundo o calendario 2018-2019 e segundo o horario da profesora.

18

Finalmente sinálanse tamén as datas dos exames da primeira e segunda oportunidade. Para o seguimento cotián da materia na aula virtual aconséllase ter como referente este cronograma coa correspondente distribución de temas.


SESIÓNS INTERACTIVAS. CLASE PRESENCIAL

CENTRO AULA DÍA FECHA HORARIO PROFESORA TEMA


Aula 15 Xoves 31/01/19 19:00-20:00 Rodríguez Fontela, M.ª Ángeles

Introdución



Tema 1



Tema 1



Tema 1



Tema 2



Tema 2



Tema 2



Tema 2



Tema 3



Tema 3



Tema 4



Tema 4



Exposicións



Exposicións

19

EXÁMENES:

PRIMERA OPORTUNIDAD: 31/05/19. AULA 16. 09:00 HORAS. SEGUNDA OPORTUNIDAD: 01/07/19. AULA 15. 18:00 HORAS.

MODELO DE EXAME

Duración: 3 horas.

Opción A: https://www.youtube.com/watch?v=50rOxis5Dnw

Opción B: https://www.youtube.com/watch?v=9ZKFGIR-yYI

1. Elixe un dos anuncios e analízao seguindo o modelo das seis partes da retórica

examinadas nas sesións expositivas e interactivas. 5 puntos.

2. Intermedialidade, interartisticidade e metapublicidade no segundo anuncio. 1 punto.

3. Define os seguintes conceptos dentro do ámbito publicitario:

a. Product placement

b. Target

c. Briefing

d. Tropo comunicacional

e. Jingle

f. Código paralingüístico 3 puntos.

4. Distingue os seguintes pares de conceptos

a. Publicidade / propaganda

b. Convencer / persuadir 1 punto.

http://www.youtube.com/watch?v=50rOxis5Dnw

http://www.youtube.com/watch?v=9ZKFGIR-yYI

publicidade e cultura · 1. tomar conciencia da repercusión que a publicidade ten na...

Documents