Programación de aula

Do universo á Terra

OBXECTIVOS DE UNIDADE COMPETENCIAS

1. Coñecer os trazos do universo e do sistema solar.

2. Entender as características do planeta Terra.

3. Explicar a dinámica terrestre e os seus efectos.

4. Utilizar con propiedade os mapas da unidade en exercicios de localización, cálculo de fusos horarios, escalas, etc.

5. Aplicar os coñecementos matemáticos no cálculo de diferentes magnitudes relacionadas cos contidos da unidade (escalas, fusos horarios, coordenadas, etc.).

6. Realizar traballos en grupo sobre os contidos da unidade.

7. Saber definir os conceptos relacionados coa unidade.

8. Elaborar textos escritos sobre os contidos da unidade.

Competencias social e cívica(Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5 e 6)

Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía(Obxectivo 7)

Comunicación lingüística(Obxectivos 8 e 9)

Aprender a aprender(Obxectivo 10)

Competencia dixital(Obxectivo 11)

BLOQUE CONTIDOS CRITERIOS DE AVALIACIÓN ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE DESCRITORES

B.1

. Con

tidos

com

úns.

Recollida de información do tema tratado utilizando diferentes fontes.

Utilización das Tecnoloxías da Información e a Comunicación para buscar e seleccionar información e presentar conclusións.

Desenvolvemento de estratexias para organizar, memorizar e recuperar a información obtida mediante diferentes métodos e fontes.

Utilización e lectura de diferentes linguaxes textuais e gráficas, de maneira guiada e con modelos sinxelos.

Obter información concreta e relevante sobre feitos ou fenómenos previamente delimitados utilizando diferentes fontes.

1.1. Busca, selecciona e organiza información concreta e relevante, analízaa, obtén conclusións, reflexiona sobre o proceso seguido e comunícao oralmente ou por escrito.(Aprender a aprender)

• Realiza actividades a partir de fontes de información como imaxes.Act 5, 6, 8, 9, páx. 11. Act 31, 32, 34, páx. 20 e Act 43, páx. 23.

Utilizar, de maneira guiada, as Tecnoloxías da Información e a Comunicación para obter información e aprender a expresar contidos.

2.1. Utiliza as Tecnoloxías da Información e a Comunicación para elaborar traballos coa terminoloxía adecuada aos temas tratados.(Competencia dixital)

• Utiliza as TIC como ferramenta de aprendizaxe e autoavaliación. Actividade interactiva en Celmedixital, páx. 11, 13, 15 e 19.

3. Coñecer e utilizar estratexias para desenvolver a responsabilidade, a capacidade de esforzo e a constancia no estudo.

3.1. Aplica estratexias para desenvolver a responsabilidade, a capacidade de esforzo e a constancia no estudo.

(Aprender a aprender)

• Autoavalíase e coñece a relación entre o seu esforzo e os resultados obtidos. Repasa a unidade, páx. 23. Ponte a proba, páx. 25.

4. Explicar como é e de que forma se orixinou o universo e os seus principais compoñentes.

4.1. Explica como é e de que forma se orixinou o universo e os seus principais compoñentes.(Competencia matemática e competencia en ciencia e tecnoloxía)

• Identifica os compoñentes do universo. Act 1, 2 e 4, páx. 9.

• Entende que é un ano luz. Act 3, páx. 9.

BLOQUE CONTIDOS CRITERIOS DE AVALIACIÓN ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE DESCRITORES

B.2

. O

mun

do e

n qu

e vi

vim

os. O universo e o sistema

solar: A Terra.

O universo.

5. Describir as características principais do sistema solar identificando diferentes tipos de astros e as súas características.

5.1. Define galaxia, estrela, planeta, satélite, asteroide e cometa.(Comunicación lingüística)

• Define correctamente algúns dos elementos que compoñen o sistema solar. Act. 5, 6, páx. 11, Act. 36 e 37, páx. 22.

1 Unidade 1 Ciencias Sociais 5 EP

Unidade

1Unidade

1

Programación de aula

Sistema solar: o Sol e os planetas.

A Terra: características. Movementos e as súas consecuencias.

As capas da Terra: características básicas.

A Lúa. Características. Movemento. Fases.

A representación da Terra.

Orientación no espazo: os puntos cardinais. O compás.

Globos terráqueos e mapamundis. Identificación dos polos, o eixo e os hemisferios.

Planos e mapas.

Os mapas e as escalas: a escala gráfica e a escala numérica.

Puntos da Terra: os paralelos e meridianos.

Coordenadas xeográficas: latitude e lonxitude. Fusos horarios.

5.2. Describe e interpreta esquemas do sistema solar e os seus compoñentes.(Aprender a aprender)

• Recoñece os planetas, o sistema solar e as súas características. Act. 5, 6, páx. 11. Act. 36, 37, páx. 22 e Act. 48, páx. 23.

6. Situar o planeta Terra no sistema solar explicando o paso do xeocentrismo ao heliocentrismo e recoñecendo os avances científicos no coñecemento do universo e da Terra.

6.1. Identifica o Sol como centro do sistema solar e localiza os planetas segundo a súa proximidade ao Sol.(Competencia matemática e competencia en ciencia e tecnoloxía)

• Ordena correctamente os planetas do sistema solar. Act. 8, 9, páx. 11 e Act. 37, páx. 22.

6.2. Describe a localización da Terra no Universo.(Comunicación lingüística)

• Identifica a Terra entre os planetas do sistema solar. Act. 8, 9, páx. 11 e Act. 37, páx. 22.

6.3. Identifica, nomea e describe as capas da Terra e os seus trazos.(Comunicación lingüística)

• Enumera e describe as capas da Terra. Act. 28, páx. 19.

7. Explicar os movementos da Terra e as súas consecuencias, asociando as estacións do ano a devanditos movementos e á inclinación da Terra.

7.1. Define o movemento de translación terrestre, o eixo de xiro e os polos e asocia as estacións ao seu efecto.(Comunicación lingüística)

• Explica en que consiste a translación.Act. 13, 14, páx. 15. Act. 25, páx. 17 e Act. 38, páx. 22• Entende o seu efecto sobre a vida na Terra. Act. 13, 14, páx. 13, Act. 25, páx. 17.

8. Describir a secuencia día-noite como efecto da rotación da Terra.

8.1. Explica o día e a noite como consecuencias da rotación e como unidades para medir o tempo.(Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía)

• Sabe definir o movemento de rotación. Act. 11, páx. 13. Act. 20, páx. 17 e Act. 38 páx. 22.• Interprétao como causante da sucesión de días e noites. Act. 11, páx. 13. Act. 20, páx. 16.

9. Explicar as características da Lúa e dos movementos que realiza, identificando as fases lunares.

9.1. Define a translación da Lúa e identifica e nomea as fases lunares.(Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía)

• Distingue as fases lunares. Act. 17, páx. 15. Act. 21, páx. 16.

10. Recoñecer os avances da ciencia no estudo do universo valorando.

10.1. Valora a curiosidade humana e a importancia dos avances científicos sobre o universo.(Competencia social e cívica)

• Entende a achega das viaxes espaciais para o coñecemento humano. Falamos, páx. 7. Desde a Terra, páx. 16. Ponte a proba, páx. 25.

11. Identificar e recoñecer os puntos cardinais, asociar o leste e o oeste coas correspondentes posicións do Sol no ceo, localizando o norte e o sur.

11.1. Localiza os puntos cardinais, os polos, o ecuador, os hemisferios e o eixo de rotación en globos terráqueos e planisferios.

(Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía)

• Recoñece os principais paralelos e meridianos da Terra. Act. 34, páx. 21 e Act. 52, páx. 23.• Sabe deducir a localización xeográfica dun punto. Act. 34, páx. 21 e Act. 52, páx. 23.

12. Explicar as distintas formas de representar a superficie terrestre.

12.2. Describe os signos convencionais máis usuais dos mapas.(Comunicación lingüística)

• Le correctamente unha lenda.Act. 31, páx. 20. Act. 51, páx. 23.

13. Recoñecer e localizar no espazo un lugar ou un conxunto xeográfico, utilizando mapas a diferentes escalas.

13.1. Interpreta as escalas gráfica e numérica dun mapa.(Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía)

• Sabe usar as lendas dun mapa.Act. 31, 32, 33, páx. 20. Act, 50, páx. 23.

► Orientacións metodolóxicas

Atendendo ao currículo, a maioría dos conceptos que van ser estudados na unidade xa foron estudados polos alumnos na materia de Ciencias Sociais de 3º de Primaria:

O Universo.

O sistema solar e as súas características e compoñentes.

2 Unidade 1 Ciencias Sociais 5 EP

1. Coñecementos previos necesarios

Programación de aula

Os movementos de rotación e translación e os seus efectos sobre a dinámica terrestre.

As exploracións espaciais e a súa achega á ciencia e a tecnoloxía.

A Lúa e os efectos da súa dinámica sobre a Terra.

É posible que os alumnos atopen algunhas das seguintes dificultades no estudo da unidade, sobre todo referidas aos seguintes aspectos:

Os fusos horarios poden xerar dificultades para os alumnos, sobre todo tendo en conta que han de sumar ou restar en relación coa dirección en que se movan e que a hora de referencia que utilizarán será (fóra de Canarias) GMT+1.

Outro aspecto que pode entrañar certa dificultade é que os alumnos comprendan o ciclo da auga.

O traballo con escalas, saber establecer correspondencias entre a escala gráfica e a numérica, e entre ambas e a realidade, tamén leva unha dificultade adicional.

Por último, a localización por coordenadas xeográficas tamén pode resultar complexa se non se ten un dominio dos puntos cardinais.

Aprender a pensar Na unidade trabállase como valor a investigación científica e tecnolóxica como elemento fundamental para o progreso da Humanidade.

Para o desenvolvemento desta unidade, recoméndase distribuír o traballo en once sesións da seguinte maneira:

INICIO DE UNIDADE CONTIDOS ORGANIZA AS TÚAS IDEAS REPASA A UNIDADE PÁXINAS FINAIS

1 sesión 5 sesións 1 sesión 2 sesión 2 sesións

A proposta de sesións desenvolta é orientativa. Cada profesor adaptaraa en función das súas necesidades e da carga horaria final asignada.

3 Unidade 1 Ciencias Sociais 5 EP

2. Previsión de dificultades

3. Programas transversais

4. Suxestión de temporalización