programaciÓn docente de violÍn€¦ · conservatorio de música “narciso yepes” programación...

100
CURSO 2018-2019 PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN Conservatorio de Música “Narciso Yepes”. Lorca

Upload: others

Post on 12-Jun-2020

5 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

CURSO2018-2019

PROGRAMACIÓN

DOCENTEDE

VIOLÍN

Conservatorio de Música “Narciso Yepes”. Lorca

Page 2: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

2

INDICE

Relacióndeprofesoresqueintegraneldepartamento 6INTRODUCCIÓN 61. OBJETIVOSGENERALES 72. CONTENIDOSGENERALES 73. METODOLOGÍA 84. EVALUACIÓN 9

1. Criteriosdeevaluación 102. Procedimientoseinstrumentosdeevaluación 113. Sistemaderecuperaciónprevisto 124. Procedimientosustitutivodelaevaluacióncontinua 12

Para1ercurso 13

Para2ºcurso 13Para3

ercurso 13

Para4ºcurso 13I. PRIMERCURSODELASEEM 13

1. Objetivos 132. Contenidos 143. Criteriosdeevaluación 154. Criteriosdecalificación 165. Laclasecolectiva 17

1. Objetivos 172. Contenidos 183. Metodología 18

6. Repertorioybibliografía 187. Recursosymaterialesdidácticos 19

II. SEGUNDOCURSODELASEEM 201. Objetivos 202. Contenidos 213. Criteriosdeevaluación 214. Criteriosdecalificación 225. Laclasecolectiva 23

1. Objetivos 232. Contenidos 243. METODOLOGÍA 25

Page 3: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

3

6. Repertorioybibliografía 257. Recursosymaterialesdidácticos 26

III. TERCERCURSODELASEEM 271. Objetivos 272. Contenidos 283. Criteriosdeevaluación 284. Criteriosdecalificación 305. Laclasecolectiva 30

1. Objetivos 302. Contenidos 313. METODOLOGÍA 31

6. Repertorioybibliografía 327. Recursosymaterialesdidácticos 32

IV. CUARTOCURSODELASEEM 341. Objetivos 342. Contenidos 343. Criteriosdeevaluación 354. Criteriosdecalificación 365. Laclasecolectiva 37

1. Objetivos 372. Contenidos 383. METODOLOGÍA 38

6. Repertorioybibliografía 387. Recursosymaterialesdidácticos 39

1. OBJETIVOSGENERALES 412. CONTENIDOSGENERALES 423. METODOLOGÍA 424. EVALUACIÓN 43

1. Criteriosdeevaluación 432. Procedimientoseinstrumentosdeevaluación 453. Sistemaderecuperaciónprevisto 464. Procedimientosustitutivodelaevaluacióncontinua 46

GRUPOA:EJERCICIOSYOBRASDEESTUDIO 47Para1

ercurso 47

• Para2ºcurso 47

• Para3ercurso 47

Para4ºcurso 47

Page 4: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

4

Para5ºcurso 47Para6ºcurso 47

5. Pruebasextraordinarias 481. Exámenesdeseptiembre 48

Para4ºcurso 48Para5ºcurso 49

Criteriosdecalificación: 49Para6ºcurso 49

CriteriosdeEvaluación 502. Matrículadehonor 50

I. PRIMERCURSODELASEPM 511. Objetivos 512. Contenidos 523. Criteriosdeevaluación 524. Criteriosdecalificación 545. Repertorioybibliografía 556. Recursosymaterialesdidácticos 56

II. SEGUNDOCURSODELASEPM 561. Objetivos 562. Contenidos 573. Criteriosdeevaluación 584. Criteriosdecalificación 595. Repertorioybibliografía 606. Recursosymaterialesdidácticos 60

III. TERCERCURSODELASEPM 611. Objetivos 612. Contenidos 623. Criteriosdeevaluación 634. Criteriosdecalificación 645. Repertorioybibliografía 656. Recursosymaterialesdidácticos 66

IV. CUARTOCURSODELASEPM 671. Objetivos 672. Contenidos 673. Criteriosdeevaluación 684. Criteriosdecalificación 695. Repertorioybibliografía 70

Page 5: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

5

6. Recursosymaterialesdidácticos 71V. QUINTOCURSODELASEPM 72

1. Objetivos 722. Contenidos 723. Criteriosdeevaluación 734. Criteriosdecalificación 745. Repertorioybibliografía 756. Recursosymaterialesdidácticos 76

VI. SEXTOCURSODELASEPM 771. Objetivos 772. Contenidos 773. Criteriosdeevaluación 784. Criteriosdecalificación 795. Repertorioybibliografía 806. Recursosymaterialesdidácticos 81

1. MEDIDASDEATENCIÓNALADIVERSIDAD 822. USODELASTICS 843. ACTIVIDADESCOMPLEMENTARIAS 851.Pruebasdeingresoalasenseñanzaselementalesdemúsica 85

1.1.Pruebadeingresoa2ºcurso 851.2.Pruebadeingresoa3ercurso 871.3.Pruebadeingresoa4ºcurso 89

2.Pruebasdeaccesoalasenseñanzasprofesionalesdemúsica 912.1.Pruebadeaccesoa1ercurso 912.2.Pruebadeaccesoa2ºcurso 932.3.Pruebadeaccesoa3ercurso 942.4.Pruebadeaccesoa4ºcurso 962.5.Pruebadeaccesoa5ºcurso 972.6.Pruebadeaccesoa6ºcurso 99

Page 6: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

6

RELACIÓNDEPROFESORESQUEINTEGRANELDEPARTAMENTO

AbellánMarín,Encarna:Violín MartínezNieto,Marta:ViolínMuñozTorres,Miguel:Violín

KapetaniKapetani,Rezart:ViolínRosBres,Paula:Violín

INTRODUCCIÓN

LapresenteprogramaciónhasidoelaboradateniendoencuentalasconclusionesypropuestasdemejoracontenidasenlaMemoriadelcurso2017-2018.Comoprincipalespropuestasdemejoradelamemoriadelcursopasadoparalaespecialidaddeviolínincluimoslassiguientes: Porúltimo,proponemos:

• Mejorareltrabajodememoriadelosalumnos,siendoaúninsuficienteenalgunoscasos.• Revisar los contenidos obligatorios para los exámenes trimestrales en las EPM, así como

diferenciarlapartetécnicadelrepertorioenambasenseñanzas.• Mantener losexámenes, fomentandounmayorcontactoentreprofesorespara laevaluación

delosmismos.• Dedicar una semana a la Cuerda, con actividades para los alumnos de la especialidad y

extensiblealDepartamentodeCuerda.• Revisarloscriteriosparalaobtencióndelamatrículadehonoreneldepartamentodecuerda

conelfindeunificarelprocedimientoentodoslosdepartamentos.• Fomentarelusodelosnuevossistemasytecnologíasdelosquedisponemos,asícomorealizar

actividadesparalelasasuformaciónintroduciéndolesenmúsicasyestilodiferentes.• Realizar salidasoencuentrosentre losalumnosdelDepartamentodeCuerda,quepromueva

suimplicaciónconlamúsica,afianceloslazosentrecompañerosymotivealalumnado.

Page 7: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

7

A. ENSEÑANZASELEMENTALESDEMÚSICA

1. OBJETIVOSGENERALES

ENSEÑANZASELEMENTALESDEMÚSICA

LasEnseñanzas Elementales deMúsica tendrán comoobjetivo desarrollar en los alumnos lassiguientescapacidades: A. Interiorizarelpulso,manteniéndolotantoenlaprácticamusicalindividualcomoenlacolectivaB. Cantardemostrandouncontroldelavozquelepermitaexpresarseatravésdelamúsica. C. Utilizarlapsicomotricidadfinaenlaejecucióninstrumental.D. Descodificarlaescrituramusicalytransformarlaensonidomedianteelinstrumentoylavoz.E. Conocerloselementosbásicosdellenguajemusical,aplicándolosenlaprácticainstrumentalyvocal.F. Utilizarlaaudicióninternacomobasedelaafinaciónydelainterpretaciónmusical.G. Adquirirunaformacióntécnicainstrumentalbásica,quepermitalainterpretacióndeunrepertorioaestenivelyalascaracterísticasindividuales.H. Interpretar música en grupo habituándose a escuchar otras voces o instrumentos y adaptándose alconjunto.I. Responsabilizarsegradualmente tantodel trabajo individuala realizar comodelquecorrespondacomomiembrodeungrupo.J. Utilizarelsilenciocomomedioindispensableparaeldesarrollodelaconcentración.K. Tocarenpúblico,soloyengrupo.L. Participarenactividadesmusicalesyculturales. OBJETIVOSEEMCUERDAFROTADA A. Adoptarunaposiciónquepermitalacorrectacolocacióndelinstrumentoyquefavorezcaelmanejodelarcoylaactividaddelamanoizquierdaasícomolacoordinaciónentreambos B. Controlarlaproducciónylacalidaddelsonido. C. Demostrarunasensibilidadauditivaquepermitalamejoradelaafinación. D. Conocer básicamente las características y posibilidades sonoras del instrumento y utilizarlas en elrepertorio. E. Desarrollarunatécnicainstrumentalbásica. F. Adquirirelhábitodelanálisisintroduciendoconceptosformalesbásicos. G. Leertextosmusicalesescritosparaelinstrumentopropioyrealizarlosenelmismo. H. Memorizartextosmusicales. I. Interpretarunrepertorioadecuadoalnivel,soloycomomiembrodeungrupo. J. Valorareltrabajodeconjuntoyrespetaraloscompañeros. K. Tocarenpúblico.

2. CONTENIDOSGENERALES 1. Posicióndelinstrumentoydelarco:controlmuscular. 2. Produccióndelsonido:cuerdasalaire,empleandotodoelarcoydistintaslongitudesdeeste 3. Laafinación:desarrollodelasensibilidadauditiva.

Page 8: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

8

4. Golpes de arco básicos. Posiciones. Movimientos de los brazos y dedos: horizontal del brazo derecho(cantabile)yperpendiculardelosdedosdelamanoizquierda.Coordinaciónentreambos. 5. Afinacióndelinstrumento 6. Lecturaavistadefragmentossencillos 7. Repertorio: lectura e interpretación de textosmusicales propios del instrumento: canciones ymelodíaspopulares, piezas, estudios y obras de distintos estilosmusicales. Formas pequeñas: AB, ABA. Iniciación alfraseo. 8. Prácticadeconjunto:responsabilidadconlaparteindividualyatenciónalasindicacionesdeldirectordelgrupo. Respeto a los compañeros. Mantenimiento del pulso. Lectura e interpretación de piezas a variaspartes. 9. Entrenamiento permanente y progresivo de lamemoria. Adquisición de hábitos de estudio correctos. 3. METODOLOGÍA

Estrategiasmetodológicas

Enuncurrículoabierto, losmétodosdeenseñanza-aprendizajesonengranmedidaresponsabilidaddel

profesor.Delamismaforma,lasdistintaspeculiaridadesdelalumnadoalquenosvamosaenfrentarhacennecesariouncontinuoreajustedelasestrategiasdeenseñanza-aprendizajequeutilicemosyasíadaptardemaneraeficazel trabajoarealizara ladiversidaddelalumnado.Elentornosocialy familiardelalumno, larealidad y necesidades del centro y el sistema educativo en el que se integra este proceso de enseñanza-aprendizaje,sontambiénimportantesfactoresalahoradeestablecerunaestrategiametodológicaquenossirvaparadesarrollarlosobjetivospropuestos. En nuestro caso, para desarrollar unametodología lomás efectiva posible, creemos importante partir dedistintosprincipiosmetodológicos: • Elprocesodeenseñanza-aprendizajehadeestarpresididoporlanecesidaddegarantizarlafuncionalidaddelosaprendizajes,asegurandoquepuedanserutilizadosenlascircunstanciasrealesenqueelalumnolosnecesite. Por aprendizaje funcional se entiende no sólo la posible aplicación práctica del conocimientoadquirido, sino también el hecho de que los contenidos sean necesarios y útiles para llevar a cabo otrosaprendizajesyparaenfrentarseconéxitoalaadquisicióndenuevosconocimientos. • Unaprendizajesignificativo,esdecirquepartedelosconocimientospreviosqueposeeelalumno,seríaasíelsiguienteprincipiometodológicoatenerencuenta.Estonosologarantizasolidezenlosconocimientosque se van adquiriendo, sino que proporciona un tipo de aprendizaje gradual en el que es difícil que losalumnospresentenlagunasenelaprendizajeypierdanelinterésporlaclasedeinstrumento. • Elfomentarlacuriosidaddelalumnoacercadeaquelloqueenunfuturoaprenderáformatambiénparteimportante de este proceso, y se convierte, sobre todo en especialidades donde no existen demasiadosrecursosparalamotivación,enunaherramientamotivadoradesumaimportancia.• Lamotivacióntambiénformaunaparteimportantísimadelprocesodeenseñanza-aprendizaje,yeselprofesorelqueenesteaspectodebevolcarseenclaseutilizandoelmáximonúmerodeherramientasasualcance:vídeos,audiciones,asistenciaa conciertosoeventos, relaciónpersonal conelalumno, relaciónconlospadres,etc.…Es importantemencionarelaprendizajeporósmosis.Elaprendizajeporósmosis loutilizamosdesdequenacemosasimilandoinformacióndemanerainvoluntariaatravésdelaimitación,etc.(currículooculto).En la práctica instrumental la capacidad de razonar verbalmente los conocimientos que se poseen no essiempretareafácil.Esmuyusualencontrargrandesinstrumentistasquesonincapacesdeexplicarcómohaderealizarsealgoaloqueestánacostumbradosarealizardiariamente,ocualessonlosmúsculosquehandeintervenir en un determinado problema técnico. Tocar el violín es una actividad que implicafundamentalmente un aprendizaje procedimental, no conceptual, por lo que sería importante tener encuentaquenoesnecesariosercapazdedesmenuzartodasnuestrasacciones,habráalumnosparalosqueseatotalmentenecesarioyalumnosquealanalizardeestamaneralaejecuciónmusicalsufrandebloqueos,

Page 9: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

9

tensionesy similares.Estetipodeaprendizajedeberásertenidoencuentacomounaherramientadegranvalorendeterminadoscasos. Organizacióndeltiempoydelespacio

La utilización del espacio es de suma importancia ya que influye en el alumno y en el profesor. Cadaprofesordeberá,porlotanto,adaptarelespaciodentrodelaulaqueseleasignedelamejorformaposible. Una determinada ubicación transmite mensajes subliminales. El espacio ocupado por el alumno debefavorecersuprotagonismodentrodelaula(porejemplo:ubicaralalumnoenelcentrodelaulaynoenunlado). Los centros disponen de determinadas instalaciones (aulas, salón de actos, biblioteca…), siendo el aula elespaciofísicodondeseimpartirálaclase,pudiendohacerusodeotrasinstalacionesdelcentro,dediferentescaracterísticas,siemprequesehayasolicitadosuuso,previamente. El profesordebemostrar un respetohacia el espacio vital del alumno. Entendemospor espacio vital todoaquel que el alumno necesita para desenvolverse con su instrumento de un modo cómodo. El profesorromperá el espacio vital sólo en el momento de corregir aquello que crea oportuno (posición corporal,posicióndelasmanos…). Ademásdelasactividadespropiasqueserealicenenelaula,tambiénsecontemplanotrasactividadesqueserealizanenotrosespacios;lasaudiciones,conciertosyasignaturasgrupalespuedenrealizarseenelsalóndeactos:tambiéndurantelasclasesindividualessedeberíautilizardichoespacioconlafinalidaddehabituaralalumno a ocupar un papel de protagonista en un escenario, ya sea con público o sin él, de cara a suproyecciónprofesional. Los tiemposmínimosdededicaciónporclase individualparaelalumnoestánestablecidosen la legislaciónvigente.Estostiempossondeunahorasemanalporalumno(odosclasessemanalesdemediahoraen1ºy2º) a lo largo de las enseñanzas elementales, además de una hora semanal para la clase colectiva deinstrumento.

4. EVALUACIÓN

La información que suministra la evaluación debe servir como punto de referencia para laactuaciónpedagógica.Setratadeaplicarunsistemadeevaluacióncontinuaycorrectoraalolargodetodoelcursomediantelaobservaciónyseguimientodelosavancesyevolucióndelosconocimientosdelalumno,ydeefectuarunavaloraciónintegradoraconelprofesoradodelasrestantesmateriasquecursaéste. Concarácterobligatorio,cadatrimestreseenviaránotificaciónalospadresotutoresconinformaciónsobrelamarchadelalumno,rendimiento,aptitud… El profesor tomará en cuenta la consecución o no de los objetivos de cada curso y, respecto a estaconsecución,decidirásielalumnoestáonopreparadoparapromocionaralsiguientecurso. Para realizar laevaluaciónde losaprendizajes sehanestablecidounoscriteriosdeevaluaciónquedefinenqué es lo que deben aprender los alumnos en sus respectivos cursos y por tanto qué es lo que vamos aevaluar. Elprofesordeviolíndeberáelaboraruninformedeevaluación,enelqueseincluirájuntaalacalificacióndeviolín,ladelrestodeasignaturascursadasporelalumno. Se tendrá en cuenta la asistencia del alumno, para ello se realizará un seguimiento de asistencia a clase,ademásdeincorporarelrepertoriodeobrastrabajadas,laevoluciónyotrosdatosqueconsiderepertinenteelprofesor. Momentosdelaevaluación Enestesentidodebenrealizarseprevisionesenlaprogramacióndocentesobrelossiguientesmomentosdelaevaluación: • Evaluación inicial: al comienzo del curso y de cada unidad, a través de pruebas o de la observacióndirecta, evaluaremos las capacidades, actitudes y conocimientos del alumno en relación con los nuevos

Page 10: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

10

contenidosobjetodeenseñanza-aprendizaje,afindedeterminarlosritmosquesedebenestablecersegúnlasituaciónconcretadecadaalumno. • Evaluacióncontinua:Duranteeldesarrollo decadaunidad,mediante laobservación,revisiónyanálisissistemáticos de los trabajos diarios realizados en clase o al final de cada unidad didáctica. Se deberáconfirmarlosavances,loslogros,lamadurezyelgradodeadquisicióndelascapacidadesqueelalumnovaadquiriendo, así como las dificultades encontradas en el proceso de enseñanza-aprendizaje y analizar suscausas. • Evaluaciónfinalosumativa:Debemosconsiderarladeprimordialimportancia,puestoqueelalumnonosolamentedebedominarlosconocimientos,sinosaberaplicarlaeneltrabajodelasobrasyestudiosacordesasunivel.Dichaevaluación,serealizaráalfinaldecadatrimestreydecadaunadelasUnidadesDidácticas(paraconfirmarlosavances,logros,gradodeadquisición,dificultadesencontradasycausas)yporsupuestoalfinalizarelcurso.

1. Criteriosdeevaluación 1. Mantener una posición corporal adecuada a las características físicas individuales, que permita la

acciónadecuadayrelajadadebrazosymanos. Estecriterioevalúalacapacidaddeadoptarunaposicióncorporaladecuadaalaejecucióninstrumental. 2.Utilizarlosrecursosfísicosnecesariosparalaproduccióndelsonido. Estecriterioevalúa lascapacidadesdeadoptarunaposicióncorporaladecuada,conocer lasposibilidadessonorasdelinstrumentoylosrecursostécnicosnecesariosparalaproduccióndelsonido. 3. Demostrar sensibilidad auditiva en la afinación y en el uso de las posibilidades sonoras del

instrumento. Estecriterioevalúalacapacidaddeutilizareloídointernoasícomoladeconocerlasposibilidadessonorasdelinstrumento. 4.Aplicarconlimpiezayseguridadlatécnicainstrumentalenlaejecucióneinterpretacióndelamúsica. Estecriterioevalúalacapacidaddeadquirirydesarrollarlatécnicapropiadelinstrumento. 5. Leer textos musicales y ejecutarlos en el instrumento realizando correctamente la métrica,

manteniendoelpulso,asícomolasindicacionespropiasdelaescriturainstrumental. Este criterio valora la capacidad de conocer los elementos del lenguajemusical,mostrando su grado deasimilación,asícomolascaracterísticasdelaescrituramusicaldelpropioinstrumento.6.Leertextosaprimeravistaconfluidez. Estecriteriodeevaluaciónvalora lacapacidaddelalumnoparadesenvolverseconciertaautonomíaen lalecturadeuntexto. 7.Memorizartextosmusicalesaplicandolamedida,laafinación,ladinámicaylaarticulaciónadecuadas. Estecriterioevalúalacapacidaddememoriamusical,asícomolaaplicacióndeltipodememoriaoportuna. 8. Interpretar textos musicales, manteniendo el pulso, empleando la métrica, afinación, agógica,

dinámicayarticulaciónprecisas. Coneste criterio se valora la capacidadde interiorizar los diversos elementosmusicales que constituyenunaobra,sugradodecomprensiónysumaterializaciónpormediodelinstrumento. 9. Tocar el instrumento formando parte de un grupo, siguiendo las indicaciones del director,

responsabilizándosede lapartemusical propia y adaptandoel pulso, el tiempo, la precisión rítmica al

restodelosmiembros.

Page 11: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

11

Estecriteriodeevaluaciónprestaatenciónalamaneradeintegrarsecadaalumnoenelgrupo,asícomosucapacidad de adaptar la afinación, la precisión rítmica, la dinámica, etc., a la de los compañeros en untrabajocomún. 10.Tocarenpúblicoparticipandoenlasactividadesprogramadas.Sevaloranlascapacidadesdemostrar

eltrabajopreparado,enpúblico. 11.Aplicarlasindicacionesycorreccionesdelprofesoreneltrabajodelatécnicaydelrepertorio. Estecriteriopretendeverificarlastécnicasdeestudio,buscandodesarrollarunaautonomíaprogresiva.

2. Procedimientoseinstrumentosdeevaluación

Laevaluación seapoyaen la recogidade información.Esparticularmente importantequeelequipodeprofesores reflexione sobre la utilización de los procedimientos, instrumentos y situaciones de evaluaciónquemejorseadecuenalasdistintascapacidadesytiposdecontenidoquesedebenevaluarenelprocesodeaprendizaje.

Losinstrumentosdeevaluaciónqueutilizaremosparalarecogidadeinformaciónsonlossiguientes: • Pruebas escritas y pruebas orales. Nos permiten evaluar la asimilación por parte del alumno de losconceptosaprendidosduranteelcurso. • Observación,directa,indirectaomixta.Seráplanificada,sistemáticayregistrada.Medianteestatécnicaevaluaremos procedimientos y actitudes, y también aquellos contenidos conceptuales susceptibles de serevaluadosmedianteesteprocedimiento.Seráelrecursomásútilymásutilizadoparanosotros.Seutilizaránlistasdecontroloescalasdeestimación,(Observacióndirecta),ycuestionarios(observaciónindirecta),paralarecogidadedatos. • Cuadernos de anotación diaria (planes de ensayo), donde el profesor anotará diariamente el trabajorealizadoenclaseylasdirectricesaseguirporelalumnoparaelensayosemanalencasa.Elalumnoanotarádiariamente el trabajo que ha realizado en casa, el tiempo que ha invertido en su estudio, así como losposiblesproblemasrelacionadosconelmismoquehayanpodidosurgirdurantelasemana. • Observación Externa. Se desarrollará a través de los exámenes que se realizarán dentro deldepartamentoenlosqueparticiparantodoslosalumnosyprofesoresdelmismo.Estoademásdefavorecerlacoevaluación(grupoamiembro)ylaheteroevaluación(alumnoaalumno)entreelalumnado,puedeseruncomplemento muy útil tanto para la evaluación que el profesor realiza al alumno, como para la propiaevaluacióndelprofesorydesuprácticaprofesional(autoevaluación).

• Técnicas audiovisuales. El usode este tipodemedios puede sernosdemuchautilidad endeterminadassituaciones,brindándonoslaposibilidad,entreotras,dequeelalumnopuedaveryescucharelresultadodesu interpretación en una clase o concierto, favoreciendo en él la capacidad de analizar la situación yautoevaluarse de manera objetiva (Observación externa). El análisis y comentario de audiciones oproyecciones,etc.,sonotrosdelosrecursosqueestetipodemediosnosofrece.

• Observación de grupo. Nos permite obtener información acerca de la configuración del grupo (clasecolectiva)asícomodelpapelyfunciónquedesarrollanlosalumnosenél.Larecogidadedatosserealizaráatravésde“escalasdeactitudes”,escalasdeestimación,etc.• Valoración de las producciones. Evaluar el trabajo diario y continuado del alumno a través de unaevaluaciónsubjetivaesimportante,peronodebemosolvidarqueel“producto”finaltambiénloesynosólodebemostenerlopresentenosotrossinoqueelalumnodebeserconscientedeello.Comoesdesuponer,nose evalúa de manera aislada, siempre se tendrá en cuenta que es lo que pretendíamos al desarrollar laactividad,cuáleraelpuntodepartidadelalumnoycomohasido laevoluciónyelaprovechamientode lamisma, (Evaluación subjetiva), sin embargo también debemos ser capaces (nosotros y los alumnos) de

Page 12: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

12

evaluaryevaluarnosdemaneraobjetiva,aplicandoloscriteriosdeevaluaciónestablecidosparacadacursoatodoslosalumnosporigual.Lasaudicionesyexámenesnossirvendeinstrumentoparaestavaloración. • Exámenestrimestrales.Serealizarántresexámenestrimestralesconcarácterobligatorio,demaneraquelos profesores de la especialidad de violín comprueben el grado de evolución de sus alumnos y del resto;detectendeficienciasyestablezcancriteriosunánimesdevaloración.Además, permitirá a los alumnos comprobar el nivel de los compañeros que se encuentran en sumismocursoyaprenderobservandoloserroresyvirtudesdelrestodecompañeros. La nota obtenida en los exámenes formará parte de la nota trimestral, no sustituyendo a la evaluacióncontinua. • Audiciones.Se prevé la realización de almenos 2 audiciones al año, en las que la participación de losalumnosestarásujetaalcriteriodelprofesor-tutordelosmismos,siendoésta,encasodeserrequeridosporelprofesor,obligatoria.Estasaudicionesservirándecontrolyseevaluaránycalificaránporpartedelprofesordelaespecialidadcomounprocedimientomásdeevaluación.

3. Sistemaderecuperaciónprevisto

Elestudiodelosinstrumentosmusicalesofreceunritmodeasimilacióndeloscontenidosquepuedeserdiferenteencadaalumnosegúnsucapacidadfísica,decomprensiónydetrabajopersonal. El desarrollo del trabajo que ha sido calificado como insuficiente, se verá reforzado en los trimestresposteriores.Estosellevaráacabopotenciandoloscontenidosquenecesitenmayortrabajo,modificandoeltratamientotécnicoyelenfoquequesehabíaadoptadoenel trimestreanterior.Todoello irádirigidoa lamayormotivacióndel alumno, conel finde superarproblemasanterioresno sólodesdeelpuntodevistatécnico,sinoencuantoasonoridades,fraseo,matices...Elseguimientoypotenciacióndelascuestionesmásatrasadasseránelobjetivoprincipaldelprofesorenloscasosderecuperación. Igualmenteserealizaráencasosderecuperacióndeuncursocompletoanterior,comenzandoporvariar latécnica de trabajo, tratando para cada alumno la forma y manera que mejor le ayude a superar susproblemasdelcursoanterior. Larecuperacióndeasignaturaspendientesdelcursoanteriorsellevaráacaboeneltranscursodelasclasesordinarias. Elsistemaderecuperaciónprevistoseráelsiguiente: • Detectarlacausadelanoevoluciónsatisfactoriadelalumnoyadoptarmedidasdeactuación.• Recuperacióndelosobjetivosnoconseguidos.• Prepararunplandetrabajoparaqueelalumnopuedaavanzarenlaprogramacióndelcursorepetido.Enelcasoqueelalumnoconsigalosobjetivosdelcurso,podráempezarlaprogramacióndelcursosiguiente. Cualquieralumnoqueestáaprendiendoadominarun instrumentomusical, tengaonopendienteel cursoanterior, tiene que seguir estudiando por donde se quedó anteriormente. Su recuperación en el caso detener pendiente el curso pasado, conlleva tomar conciencia de quehay que forzar el ritmodeprogreso yavancepersonalparalograrysuperarelcursopendienteyelactual. 4. Procedimientosustitutivodelaevaluacióncontinua

Nosepodrá llevaracabo laevaluacióncontinuaen laespecialidaddeviolín,sielalumnoacumulaa lolargodeuntrimestreuntotaldefaltas(contabilizandojustificadasynojustificadas)equivalenteal20%deltotal anualdehorasdedichaasignatura. Se computarán también las faltas correspondientesal tiempodetrabajo del repertorio con el instrumentista acompañante. Incluso se perderá el puesto escolar si no esposible aplicar la evaluación continua, debido a faltas no justificadas, en la mitad de las asignaturas queconstituyeuncurso.Lapérdidadelpuestoescolarquedaráreflejadaenelexpedienteacadémicopersonaldelalumno. El procedimiento sustitutivo de la evaluación continua va a consistir en un examen en junio que seráevaluadoporelprofesorquehubieraimpartidoalalumnoclase,duranteelcursoescolar,delaasignaturadeviolín.

Page 13: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

13

Parasuevaluación,sevaloraráexclusivamentelorealizadoporelalumnoenlaprueba. Loscriteriosdeevaluaciónsonlosestablecidosencadacursoenlaprogramacióndocente. Lacalificaciónobtenidaendichapruebaseráel100%delanota.

Para1ercurso Elalumnodeberáinterpretar: • 1escalayarpegioscondiferentesarticulacionesyligaduras(de2a4notas).SolMayor.• 1piezadememoria.ElEstudio(nº12).SuzukiI.Loscriteriosdeevaluaciónsonlosestablecidospara1ºdeEnseñanzasElementales.

Para2ºcurso Elalumnodeberáinterpretar: • 1escalayarpegioscondiferentesarticulacionesyligaduras(de4a8).Rem.• Wohlhart.Nº1y4.• SuzukiII:Nº7yNº9.Loscriteriosdeevaluaciónsonlosestablecidospara2ºdeEnseñanzasElementales

Para3ercurso Elalumnodeberáinterpretar: • 1escalayarpegioscondiferentesarticulaciones,ligadurasycambiosdeposición.• 1estudiodeWohlfart(60estudiosop.45).Nº10,12y14.• 1piezadememoria.GavottaenReMayor.(nº6).SuzukiIII.Loscriteriosdeevaluaciónsonlosestablecidospara3ºdeEnseñanzasElementales.

Para4ºcursoElalumnodeberáinterpretar: • 3piezasdediferentesestilosy/oestudios.Almenosunadememoria.Loscriteriosdeevaluaciónsonlosestablecidospara4ºdeEnseñanzasElementales.

I. PRIMERCURSODELASEEM

1. Objetivos 1.Conocerlasdistintaspartesdelinstrumentoysuutilidadenlaproduccióndelsonido,asícomocuidarloyconservarloenbuenascondiciones. 2.Aprender a adoptar una posición corporal que permita la correcta colocación del instrumento, conunatomadearcocorrectayunaorientaciónadecuadadelamanoizquierdasobreelmangoylascuatrocuerdas. 3.Sentirlanaturalidadylarelajacióndelcuerpoyfamiliarizarseconelinstrumento. 4.Conocerlosdiferentespuntosdecontactodelarcoconlascuerdas,surectitudylosplanosencadaunadeellas.

Page 14: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

14

5. Adquirir un control progresivo de la afinación a través del desarrollo de su oído musical así comoperfeccionarcontinuamentelacalidadsonora. 6.Desarrollardiferentesgolpesdearcoconunniveldeexigenciaacordealcursoenelquenosencontramos. 7. Utilizar el arco en toda su longitud con dominio de las diferentes secciones/emplazamientos de este.(Talón/Centro/Punta) 8.Desarrollareltrabajosobreescalasdeunaydosoctavasysincambiosdeposiciónparaeldesarrollodelacoordinaciónentrelasdosmanos,mejorarlaafinaciónyelsentidorítmico. 9.Desarrollarlacapacidaddememorización. 10. Conseguir una afinación aceptable colocando los 4 dedos de la mano izq. y utilizando diferentesrelacionesdetono/Semitono,conunaarticulaciónrelajada,claraeindependiente. 11.Enseñaralalumnoahabituarseaunestudioregularyperiódico. 12.Iniciaralniñoatocarconacompañamientodepiano. 13.Practicarhabitualmentelalecturaaprimeravista. 14.Interpretarunrepertoriobásicodeobrasdesunivel,enpúblicoydememoria,demostrandoseguridadycontroldelasituación. 15.Desarrollarlaescuchaencasayeneventosmusicalesdentroyfueradelcentro. 16.Demostrarestarenposesióndeunacrecientecapacidaddeautocrítica.

2. Contenidos

1.Cuidadoymantenimientodelinstrumento. 2.Correctaposicióncorporalenlatomadeinstrumentoacordeconlascaracterísticasfísicasdelalumnoconespecialatenciónalequilibriocorporal. 3.Iniciaciónalatécnicabásicadelarcoparaelcontroldelossieteplanos,(cuerdasalaireydoblescuerdas).Obj.8 4.Controldelarelajacióndelosmúsculosyarticulacionesempleadosenlaprácticainstrumental. 5.Ejerciciosderelajaciónyflexibilidadpreparatoriosdelvibrato. 6.ArmónicosdeOctavaen“Puntoalto”. 7.Prácticadelarcoempleandodistintosemplazamientosparalaproduccióndelsonido. 8.Desarrollodelasensibilidadauditivacomopremisaindispensableparaconseguirlaafinaciónyobtencióndeunabuenacalidaddesonido. 9.Colocacióndemanoizquierdautilizandodiferentesrelacionesdetono/semitonoconunaarticulaciónclarayprecisa.Obj.9 10.Iniciaciónalosgolpesdearcobásicos:legato(4/6notas),detaché,martelé. 11.Dominiodelosritmossencillos. 12.Adquisicióndelhábitodiariodeestudio,marcandosemanalmentelatareaenuncuaderno. 13.Trabajoconelpianistaacompañante. 14.Lecturaaprimeravistadeobrasofragmentossencillos. 15.Entrenamientopermanenteyprogresivodelamemoria. 16.Actuacionesenpúblicointerpretandolasobrasdememoria,demostrandoautocontrol. 17. Trabajo sobreescalasdeunaydosoctavasparaeldesarrollode la coordinaciónentre lasdosmanos,mejorarlaafinaciónyelsentidorítmico:

SolM(2Octavas),ReM,LaM. Variacionesdearco: VariacionesTwinkle

2xnotaM.S: 2xnotaM.I.

Todo-Medio-Medio 2,3,4,5,6,7,8,pausasyligadura.s

18.Ejerciciosparaeldominiodelcambiodesentidodelarco,observandolaspartesdelbrazoqueentranenjuego. 19.Iniciaciónenlaprácticadelpizzicatodemanoizq.manoderecha. 20.Asistenciaaeventosmusicales,relacionadosconelaprendizajemusicaldentroyfueradelcentro. 21.Desarrollodelaescuchaatravésdegrabaciones,visionadodeDVDetc.,tantoencasacomoenclase.

Page 15: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

15

3. Criteriosdeevaluación

1.Conocerlasdistintaspartesdelinstrumentoysuutilidadenlaproduccióndelsonido,asícomocuidarloy

conservarloenbuenascondiciones. Este criterioevalúael conocimientodel alumno sobre supropio instrumentoparaunmejoruso,mantenimientoyconservación,asícomoutilidadenlaproduccióndelsonido. 2.Mantener una correcta posición corporal, basada en la relajación y naturalidad, que permita una

adecuadasujecióndelinstrumento. Pretendeevaluarlacapacidaddecontrolarsucuerpo,consiguiendounaposicióncorporalcorrectayrelajada. 3.Conocerlosdiferentespuntosdecontactodelarcoconlascuerdas,surectitudylosplanosencadauna

deellas. Este criterio tratadeevaluar el gradode conocimientodel alumno sobre losdistintospuntosdecontactodelarco,asícomosurectitudydiferentesplanosparaobtenerunsonidodecalidad 4. Adquirir un control progresivo de la afinación a través desarrollo de su oído musical así como

perfeccionarcontinuamentelacalidadsonora. Estecriteriopretendeverificareldominiocadavezmayordelalumnodelaafinación,loquelevaapermitirdesarrollareloídomusical,asícomoobtenerunsonidocadavezdemayorcalidad. 5.Ejecutarcorrectamentelosgolpesdearcoaprendidosduranteelcurso. Estecriterioprestaatenciónalacapacidaddelalumnoparaejecutarlosdiferentesgolpesdearcoaprendidosduranteelcursoconnaturalidad,calidadsonoraydominio. 6. Utilizar el arco en toda su longitud con dominio de las diferentes secciones/emplazamientos de

este.(Talón/Centro/Punta) Este criteriopretendecomprobar la capacidadde comprensiónyasimilaciónde losmov.básicosdelbrazo,antebrazoymuñeca,movimientosquepermiteaccionarelarcoentodasulongitud,endiferentesseccionesyemplazamientos. 7.Realizarescalasdeunaydosoctavascondistintasarticulacionesysincambiosdeposición,mejorando

laafinaciónyelsentidorítmico.1octava:ReMyLaM.2octavas:SolM. Pretendecomprobarqueelalumnoescapazdeaplicardemanerasimultáneatodosloselementostécnicos adquiridos durante el curso.Ademásponedemanifiesto la capacidadde concentraciónnecesariaparadesarrollarestacapacidad. 8.Sercapazdedeaplicarendiferentesescalaslosaspectostécnicosabordadosduranteelcurso. Pretendecomprobarqueelalumnoescapazdeaplicardemanerasimultáneatodosloselementostécnicos adquiridos durante el curso.Ademásponedemanifiesto la capacidadde concentraciónnecesariaparadesarrollarestacapacidad. 9.Desarrollarlacapacidaddememorización. Estecriteriotratadeevaluarlacapacidaddelalumnodememorizarmotivos,frases,fragmentosypiezasmusicales. 10.Utilizarloscuatrodedosdelamanoizq.sobrelascuatrocuerdasdemostrandodominiodelaafinación

yutilizandodiferentesrelacionesdetono/Semitono,conunaarticulaciónrelajada,claraeindependiente. Este criterio pretende verificar que el alumno acciona correctamente los cuatro dedos sobre lascuerdasdemostrandosensibilidadauditivaydetactoparadesarrollarunaafinacióncorrecta.

Page 16: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

16

11.Demostrarposeerunhábitodeestudiocorrectoyeficazacordealasindicacionesdelprofesor. Estecriteriopretendeevaluarlacapacidaddeorganizacióndelalumnofrentealestudiodiarioasícomoconstatarunaautonomíaprogresivamentemayorenelmismo. 12.Interpretarestudios,piezasyobrasconacompañamientodepianodemostrandoseguridad,controlen

laafinación,dominiodelsonidoetcacordeasunivel. Estecriterioconstatalacapacidaddelalumnodeinterpretarconacompañamientodepiano,loquele permitirá mejorar la afinación, el control sonoro, así como el habituarse a tocar con otroinstrumentoescuchandootraspartesdistintasalassuyas. 13. Interpretar ejercicios y obras en público con un sonido aceptable, con control rítmico y afinación

correcta. Este criterio trata de comprobar la capacidad de autocontrol y dominio de la obra estudiada.Ademásestecriterioprestaatenciónalacapacidaddelalumnoparaenfrentarseconnaturalidadaunpúblico,controlandolaafinación,precisiónrítmicaysonido. 14.Demostrarcapacidadcadavezmayorenlalecturaaprimeravista. Verifica la capacidad del alumno de tocar fragmentos, piezas u obras a primera vista, lo que lepermitirádesarrollarsusposibilidadestécnico-musicales.

15.Conseguireldesarrollodelaescuchaencasayeneventosmusicalesdentroyfueradelcentro. Pretende constatar la importancia de que el alumno escuche música tanto en casa como eneventosmusicalesparaunmayorenriquecimientocomomúsicoyenriquecerlasinterpretaciones. 16.Valoraratravésdelainterpretacióndelosestudiosyobrasdelacapacidadqueelalumnoposeepara

unaprendizajeindividualyprogresivo,demostrandohaberconseguidocumplirlosobjetivospropuestos. Constata la evolución progresiva adquirida por el alumno que le permite alcanzar los objetivosestablecidosduranteelcurso. 17.Demostrarestarenposesióndeunacrecientecapacidaddeautocrítica. Estecriterioverificalaprogresivacapacidaddelalumnodeautocrítica.

4. Criteriosdecalificación

Lacalificaciónesconsecuenciadelaevaluación.ParapoderemitirunacalificaciónyaseaApto/NoAptoonumérica,antesquenadaesnecesarioestablecerunacorrespondenciagraduadaentreambas. Elsistemadecalificaciónprevistoporestedepartamentocalificacadacriteriodeevaluaciónestablecidoenlasprogramacionesdidácticasdemaneraindependiente,segúnelgradodeconsecucióndelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriterio,ysebasaenlasiguienteequivalencia: (A). Domina los objetivos a los que hace referencia el criterio de evaluación que calificamos de manerasobresaliente. · EnseñanzasElementales:Apto(9/10) (B).Superacorrectamentelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. · EnseñanzasElementales:Apto(7/8) (C).Superacondificultadlosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos · EnseñanzasElementales:Apto(5/6) (D).Nosuperalosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·EnseñanzasElementales:NoApto(1-4)

Page 17: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

17

_________________________________________

Seestablecenlossiguientesporcentajes:• Registrodeevaluacióncontinua:60% • Exámenes:20% • Audiciones:20%

Laparticipaciónenlosexámenestrimestralesylasaudicionesesdecarácterobligatorioamenosqueasí loconsidereelprofesorysuausenciaseconsiderejustificada.Enelcasodequeelalumnonorealiceelexamenolaaudición,elregistrodelaevaluacióncontinuatendráunvalordeun80%ydeun100%cuandonohayaparticipadonienelexamennienlaaudición. MÍNIMOSEXIGIBLES.EXÁMENESDEVIOLÍN 1ºTrimestre:EscalaLaMyCampanitas(1ªvariación). 2º Trimestre: Escala ReM y hasta el estudio nº 6 (Suzuki I. El profesor elegirá un estudio, de entre dospresentados). 3ºTrimestre:1escalaSolMayoryarpegios condiferentesarticulacionesy ligaduras (de2a4notas). YElEstudio(nº12),dememoria,SuzukiI. 5. Laclasecolectiva

Elalumnorecibiráunahoradeclasecolectivaalasemana.Ésta,lepermitiráreforzarobjetivos

propiosdesucurso,yalcanzarobjetivosnuevosrelacionadosconlaprácticadegrupo. 1ºGrupo:Colectivade1ºdeE.E. 2ºGrupo;Colectivade2ºdeE.E. 3ºGrupo:Colectivade3ºy4ºdeE.E. La clase colectiva de 1º a 4º se hahecho coincidir con el horario del pianista acompañante, para que elprofesordeviolínestépresenteendichosensayos.

1. Objetivos

• Conocerlasdistintaspartesdelinstrumentoysufuncionamiento.• Adoptarunaposicióncorporalrelajadaquelepermitauncorrectousodelinstrumento.• Conocerycomprenderloscontenidosconceptualestrabajadosduranteelcurso.• Escucharyreconocerobrasrepresentativastantodelrepertorioviolinísticocomodemúsicaclásica

engeneral.• Aprenderestructurasformalesbásicas.• Leeraprimeravista.• Desarrollarlacapacidaddememorización• Aprender a controlar la afinación y el ritmo en el grupo, aprendiendo a la vez a escuchar a los

demás.• Desarrollarlacapacidaddeobservación,decríticaydeautocrítica,enlainterpretaciónindividual

ydeconjunto• Serconscientesdelaimportanciadeltrabajoindividualymantenerunaactitudresponsablecomo

miembrodeungrupo.• Respetaralprofesoryaloscompañeros.• Fomentarelamorporlamúsicayporsuinstrumento• Hacerprácticasengrupo,aprendiendocuestionesbásicascomoescuchar,esperarsilencios.

Page 18: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

18

• Escucharpiezasadecuadasalaedaddelalumno,paradesarrollarelgustoporlamúsicadesdeelprincipio.

• Interpretarunrepertoriobásicodeobrasdesunivel,engrupoyconacompañamientodepiano,con control de la afinación, sonido, escuchando las partes de los demás compañeros eintegrándosealconjunto.

• Asistiraconciertosyaudiciones.• Iniciaralalumnoenelconocimientodealgunosdatosdeloscompositoresmásrelevantes.• Estudiarindividualmentelasobrasquesetrabajanduranteelcurso.

2. Contenidos • Elviolínyelarco.Suspartes• Cuidadoymantenimientodelinstrumento• Laorquestaysusinstrumentos• Elementosbásicosdelaescrituraviolinística.• Colocacióndelviolínyelarcomanteniendounaposicióncorporalrelajada.• Desarrollo de la sensibilidad auditiva mediante al trabajo de la afinación dentro de un grupo.

Unísonoydúo.• Desarrollodelsentidodelritmomedianteejerciciosindividualesydeconjunto.• Lecturaaprimeravistadefragmentossencillosdedificultadinferioraladelgrupo.• Entrenamientopermanenteyprogresivodelamemoria.• Trabajoconelpianistaacompañante.• Introducciónalasformasmusicalesmássencillas(canon,canción,etc.)• Introducciónalanálisisdepartiturassencillaslocalizandoelementostemas,frases,etc.• Audiciónyposteriorcomentariodeobrasenclaseparadesarrollarunamejordiscriminaciónauditivade

timbres,etc.• Desarrollodelaescuchaatravésdegrabaciones,visionadodeDVD…• Trabajoconmusicogramas.• Asistenciaaeventosmusicales,relacionadosconelaprendizajemusicaldentroyfueradelcentro.

3. Metodología

• YoungStringinAction.Vol.1 P.Rolland• MétodoElementaldeCuerda.Vol.1S.Nelson• SuzukiviolinSchool.Vol.1 S.Suzuki• Violin.1GradoElemental InstitutoIEM• Stringsongs(tetratunes) S.Nelson• Pairsforviolins S.Nelson• Threesforviolins S.Nelson• AlbumparaviolínI J.Claudio• Albumparaviolìnpreparatorio. J.Claudio PePequeñasobrasqueintroduzcanalalumnoenlamúsicadeconjunto.

6. Repertorioybibliografía Métodos

• Newtunesforstring.VolI PaulRolland• Elviolíncreativo.Vol.I W.Martín.• ElViolín. E.Mateu

Page 19: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

19

• Elviolínteóricoypráctico.Vol.I M.Crickboom.• LepetitPaganinide.Vol.I E.VandeVelde• Pequeñaescuelademelodía C.Dancla.• Técnicafundamentaldelviolín.Vol.I A.Curci• Newtunesforstring S.FletcheryRolland• Eljovenviolinista.CuadernoI JavierClaudio. Estudios

• 50estudiosop.22 A.Curci.

Repertorio.(Acompañamientodepiano)

• SuzukiviolínschollVol.I S.Suzuki• ChantsetMorceauxVol.I. M.Crickboom• Pequeñaspiezasparaviolín A.Moffat.• Vals E.Ainaud.• Marchade E.Ainaud.• Dúosfácilesoriginalesparaviolínypiano A.Moffat.• Tríosparaviolín S.Nelson.• Músicaparaviolín G.Lenkei.

Otrosmétodos,estudiosyobrasdedificultadycaracterísticassimilares. 7. Recursosymaterialesdidácticos

El Conservatorio albergará una biblioteca dotada de libros, partituras, revistas especializadas de interésparaelprofesoradoyalumnado.

Labibliografíaempleadacomorecursodidáctico,tendrácomoobjetivosfundamentaleslossiguientes: a)Paraelalumno: Aportarlosconocimientosdetipoconceptual,queseannecesariosparasuformacióncomointérpretequenoquedanrecogidosenlosmaterialescurricularesdetrabajodiario,talescomométodosyobras,lascualesaportaránmayormentecontenidosdecarácterprocedimental(técnicainstrumental). b)Paraelprofesor: Utilizarcomocomplementoasulabordidáctica,todalabibliografía,queporunladoleseaútilparaampliarsus conocimientosdidácticos ypedagógicosde suespecialidad, yporotro lado le sirva como recursodeapoyo,complementoenelprocesodeenseñanza-aprendizaje,enelcualestánimplicadosdeformaactiva,profesoryalumno/s.

Bibliografíadeviolín

• Bachann,A. Enciclopediadeviolín.Ed.AdacapoPress • Claudio,J. Elartedelviolín.Ed.Musicales.Madrid1999 • Dorian,F. Historiadelaejecuciónmusical.Ed.Taurus.Madrid1996 • Flamer-Tordjam Elviolín.Ed.Labor.Barcelona1991. • Flesch,C. LosproblemasdelsonidodelViolín.Ed.RealMusical1995

Page 20: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

20

• Galamian,I. InterpretaciónyenseñanzadelViolín.Ed.Pirámide.Madrid 1998.

• Hoppenot,D. Elviolíninterior.Ed.RealMusical.Madrid1992. • Lindt,L. Asícomosuena.Ed.Robinbook. • Pascuali,G.Principe,R. Elviolín.Ed.Ricordi.B.Aires.1952. • Peterlongo Instrumentosdearco.Ed.SeiMilano. • Pincherle,M. Enciclopediadeviolín.Ed.Pressed. • H.Pinksterboer. Elviolínylaviola.Ed.Mundimusica.Madrid2001.

Debemosdistinguirentrematerialyrecursodidáctico. Recursodidáctico,escualquiermediooayudaquefacilitelosprocesosdeenseñanzaaprendizaje.Encambiomaterialdidácticoesalgomásconcreto,relacionadoconunobjetofísicodelalumnoodelaula.

Materiales: • Recursosmaterialesdelaula(espaciosdelaulaodelsalóndeconciertos,materialesgenerales,mobiliario

y pizarra pautada, instrumental del aula o del centro, mediateca del aula, videoteca con materialdidáctico,películas,grabacionesdeaudioyvídeodelpropioalumnado,archivodeimágenesdiversas...)

• Materialfungible(lápiz,papel,gomadeborrar...)• Materiales impresos (partituras/ repertorio instrumental solo, con piano, de cámara, de orquesta/, y

métodos,librosdetextodeconsulta,folletos,periódicos,revistas,fichasdeactividadeselaboradasporelprofesor,fichaderecogidadedatosdelalumnoindividualizada,musicogramas...).

Recursos: • Recursosaudiovisuales(diapositivas,discografía,vídeosyDVD,retroproyector,cassete...)• Recursosasociadosalasnuevastecnologías(internet,materialesmultimedia...)• Recursosextraescolares(visitasguiadasaexposicionesomuseos,asistenciaacharlasoaactosculturales,

audicionesdealumnos,conciertos,Masterclass,actividadesencoordinaciónconotrosdepartamentos...)• Delosanteriores,losmaterialesimpresos(partiturasymétodos),sonlosmásusualesenlaprácticadelos

Conservatorios,peronodebemosdescartar,hacerusodeunapropuestamásinnovadora,conactividadescomplementadas con materiales de otro tipo. Así como todo tipo de actividades que beneficien laformaciónhumanísticadelalumnoensulargacarreracomoinstrumentista.

II. SEGUNDOCURSODELASEEM

1. Objetivos

1. Mejorar la posición del instrumento con capacidad autocrítica y conocimiento de la función quedesempeñanlaspartesdenuestrocuerpoenlacalidadyvolumendelsonido,asícomolaimportanciadelanaturalidadylarelajacióndelcuerpoenelgestodetocar. 2. Conocer la importancia del equilibrio entre la relajación muscular y el esfuerzo indispensable para laejecuciónmusical. 3.Adquirirnocionessobreconceptoscomorespiraciónydominiocorporalaplicadosalatécnicadelviolínafindedesarrollarcalidaddesonidoeinterpretación. 4. Mejorar la afinación, desarrollando la articulación, perfeccionando la calidad sonora y demostrandosensibilidadauditiva. 5.Dominarlaprimeraposición. 6.Interpretarydisfrutarlamúsicacomomediodedesarrollodelasensibilidadmusicalyestética.

Page 21: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

21

7.Adquirirhábitosdeestudioscorrectosyserconscientesdelaimportanciadelestudiocontinuado,diarioeindividual. 8.Iniciaralalumnoenelestudiodeloscambiosdeposiciónatravésdeejerciciospreparatorios. 9.Adquirirmayorsolturaenelmanejodelarcoydelosgolpesdearco(detaché,legato,martelléystaccato)teniendoespecialatenciónalacalidadsonora. 10.Desarrollarlacalidadmusicalyelfraseo. 11.Practicarhabitualmentelalecturaaprimeravista. 2. Contenidos 1. Repasodelosdelcursoanterior.2. Posicióndelinstrumentoydelarcoacordeconlascaracterísticasfísicasdelalumnoconespecialatención

alequilibriocorporal.3. Insistenciaenlacorrectacolocacióndeambasmanos,ylacoordinaciónentreambas.4. Estudiodenotasligadas(6/8notas)5. Compresión de elementos que entran a formar parte del perfeccionamiento progresivo del sonido

producidoempleandotodoelarcoydistintaslongitudesdeéste.6. Progresióndelatécnicadeambasmanos,adquiriendomayorvelocidadenlaarticulacióndelosdedosde

lamanoizq.ymayorrapidezysolturaenelmovimientodelarco.7. Dominiodelaprimeraposicióneintroducciónalaterceraposición.Extensiones.8. Desarrollodelasensibilidadauditivacomopremisaindispensableparaconseguirlaafinaciónyobtención

deunabuenacalidaddesonido.9. Entrenamientopermanenteyprogresivodelamemoria.10. Profundizaciónengolpesdearco:detaché,legatoymartellé.IntroducciónalStacatto11. Realizacióndeescalasdedosoctavascondistintasarticulacionesysincambiosdeposición,mejorandola

afinaciónyelsentidorítmico.1Octava:MibM,FaM,Rem,ReM

2Octavas:SibM,SolM,Solm,LaM,LamMelódica Arpegiosde1Octava:ReM,LaM,MiM,

Arpegiosde2Octavas:SolM,Solm,SibM,LaM,Lam Variacionesdearco:

Continuarconlastrabajadasen1ºcurso 3xnotaM.S.//3xnotaM.I.

12. Trabajoconelpianistaacompañante.13. Lecturaaprimeravistadeobrasofragmentossencillos.14. Continuacióndel trabajode losdiferentesplanos sonoros.Dobles cuerdasal aire ydobles cuerdas conunacuerdaalaire,introduciendoalgunosdedos.15. Presentaciónanteunpúblicodeobras-estudiosacordeasunivelconautocontrol.16. Desarrollodelsonidoenarmónicosdeoctava(Puntoalto)17. Ejerciciospreparatoriosdevibrato.

3. Criteriosdeevaluación

1. Utilizar el esfuerzomuscular, la respiración y relajación adecuados a las exigencias de la ejecución

instrumental. Con este criterio se pretende evaluar el dominio de la coordinación motriz y el equilibrio entre losindispensables esfuerzos musculares que requiere la ejecución instrumental y el grado de relajaciónnecesariaparaevitartensionesqueconduzcanaunapérdidadecontroldelaejecución. 2. Demostrar el dominio en la ejecución de estudios y obras sin desligar los aspectos técnicos de los

musicales. Este criterioevalúa la capacidadde interrelacionar los conocimientos técnicos y teóricosnecesariosparaalcanzarunainterpretaciónadecuada.

Page 22: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

22

3. Demostrar sensibilidad auditiva en la afinación y en el uso de las posibilidades sonoras del

instrumento. Mediante este criterio se pretende evaluar el conocimiento de las características y del funcionamientomecánicodelinstrumentoylautilizacióndesusposibilidades. 4.Demostrarcapacidadparaabordarindividualmenteelestudiodelasobrasderepertorio. Con este criterio se pretende evaluar la autonomía del alumnado y su competencia para emprender elestudioindividualizadoylaresolucióndelosproblemasqueseleplanteenenelestudio. 5.Aplicarlasindicacionesycorreccionesdelprofesoreneltrabajodelatécnicaydelrepertorio. Estecriteriodeevaluaciónpretendeverificarlastécnicasdeestudio,elgradodeasimilaciónycomprensióndelasexplicacionesysuaplicaciónpráctica. 6.Demostrarsolvenciaenlalecturaaprimeravistaycapacidadprogresivaenlaimprovisaciónsobreel

instrumento. Estecriterioevalúalacompetenciaprogresivaqueadquieraelalumnadoenla lecturaaprimeravista,asícomo su desenvoltura para abordar la improvisación en el instrumento aplicando los conocimientosadquiridos. 7.Interpretarobrasdelasdistintasépocasyestiloscomosolistasyengrupo. Setratadeevaluarelconocimientoqueelalumnadoposeedelrepertoriodesuinstrumentoydesusobrasmás representativas, así como el grado de sensibilidad e imaginación para aplicar los criterios estéticoscorrespondientes. 8. Interpretar de memoria obras del repertorio solista de acuerdo con los criterios del estilo

correspondiente. Medianteestecriteriosevaloraeldominioylacomprensiónqueelalumnadoposeedelasobras,asícomolacapacidaddeconcentraciónsobreelresultadosonorodelasmismas. 9. Demostrar la autonomía necesaria para abordar la interpretación dentro de los márgenes de

flexibilidadquepermitaeltextomusical. Este criterio evalúa el concepto personal estilístico y la libertad de interpretación dentro del respeto altexto. 10. Mostrar una autonomía progresivamente mayor en la resolución de problemas técnicos e

interpretativos. Con este criterio se quiere comprobar el desarrollo que el alumno ha alcanzado en cuanto a hábitos deestudioylacapacidaddeautocrítica. 11. Tocar enpúblicounprogramaadecuadoa sunivel demostrando capacidad comunicativa y calidad

artística. Mediante este criterio se pretende evaluar la capacidad de autocontrol y grado de madurez de supersonalidadartísticaaltocarenpúblico.

4. Criteriosdecalificación

Lacalificaciónesconsecuenciadelaevaluación.ParapoderemitirunacalificaciónyaseaApto/NoAptoonumérica,antesquenadaesnecesarioestablecerunacorrespondenciagraduadaentreambas. Elsistemadecalificaciónprevistoporestedepartamentocalificacadacriteriodeevaluaciónestablecidoenlasprogramacionesdidácticasdemaneraindependiente,segúnelgradodeconsecucióndelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriterio,ysebasaenlasiguienteequivalencia:

Page 23: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

23

(A). Domina los objetivos a los que hace referencia el criterio de evaluación que calificamos demanerasobresaliente. ·EnseñanzasElementales:Apto(9/10) (B).Superacorrectamentelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·EnseñanzasElementales:Apto(7/8) (C).Superacondificultadlosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos ·EnseñanzasElementales:Apto(5/6) (D).Nosuperalosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·EnseñanzasElementales:NoApto(1-4) _________________________________________ Seestablecenlossiguientesporcentajes:

• Registrodeevaluacióncontinua:60%• Exámenes:20%• Audiciones:20%•

Laparticipaciónenlosexámenestrimestralesylasaudicionesesdecarácterobligatorioamenosqueasíloconsidere el profesor y su ausencia se considere justificada. En el caso de que el alumno no realice elexamenolaaudición,elregistrodelaevaluacióncontinuatendráunvalordeun80%ydeun100%cuandonohayaparticipadonienelexamennienlaaudición.

MÍNIMOSEXIGIBLES.EXÁMENESDEVIOLÍN

1º Trimestre: Escala Do M y los 3 Minuettos (Suzuki I. El profesor elegirá un estudio, de los trespresentados). 2ºTrimestre:EscalaSibM,Gavotta (Suzuki I) ySuzuki II (nº1,2,3y4.Elprofesorelegiráunestudio,deentrelos4presentados). 3ºTrimestre:1escalayarpegioscondiferentesarticulacionesyligaduras(de4a8)deRem;Wohlfahrt.Nº1y4.ElprofesorelegiráunoeldíadelexamenySuzuki II:Nº7yNº9.Elprofesorelegiráunoeldíadelexamen.

5. Laclasecolectiva

1. Objetivos • Adquirirnocionessobreconceptoscomorespiraciónydominiocorporalaplicadosalatécnicadelviolín

conelfindedesarrollarcalidaddesonidoeinterpretación.• Mejorarlaafinación,calidadsonoraysentidorítmico.• Desarrollarlosaspectostécnicosquetrabajaránduranteelcursoenlaclaseindividual.• Demostrarqueconoceycomprendeloscontenidosconceptualestrabajadosduranteelcurso.• Escucharyreconocerobrasrepresentativastantodelrepertorioviolinísticocomodemúsicaclásicaen

general.• Aprenderestructurasformalesbásicas.• Leeraprimeravista.• Desarrollarlacapacidaddememorización.• Aprenderacontrolarlaafinaciónyelritmoenelgrupo,aprendiendoalavezaescucharalosdemás.

Page 24: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

24

• Desarrollarlacapacidaddeobservación,decríticaydeautocrítica,enlainterpretaciónindividualydeconjunto.

• Ser conscientes de la importancia del trabajo individual y mantener una actitud responsable comomiembrodeungrupo.

• Respetaralprofesoryaloscompañeros.• Fomentarelamorporlamúsicayporsuinstrumento.• Hacerprácticasengrupo,aprendiendocuestionesbásicascomoescuchar,esperarsilencios.• Escuchar piezas adecuadas a la edad del alumno, para desarrollar el gusto por la música desde el

principio.• Sercapazdeinterpretarunrepertoriobásicodeobrasdesunivel,engrupoyconacompañamientode

piano, con control de la afinación, sonido, escuchando las partes de los demás compañeros eintegrándosealconjunto.

• Asistiraconciertosyaudiciones.• Continuarconelconocimientodealgunosdatosdeloscompositoresmásrelevantes.• Estudiarindividualmentelasobrasquesetrabajanduranteelcurso.

2. Contenidos • Colocacióndelviolínyelarcomanteniendounaposicióncorporalrelajada.• Desarrollode lasensibilidadauditivamediantealtrabajode laafinacióndentrodeungrupo.Unísonoy

dúo.• Desarrollodelsentidodelritmomedianteejerciciosindividualesydeconjunto.• Lecturaaprimeravistadefragmentossencillosdedificultadinferioraladelgrupo.• Entrenamientopermanenteyprogresivodelamemoria.• Trabajoconelpianistaacompañante.• Introducciónalasformasmusicalesmássencillas(canon,canción,etc.)• Introducciónalanálisisdepartiturassencillaslocalizandoelementostemas,frases,etc.• Laorquestaysusinstrumentos.• Laorquestaysusinstrumentos.• Elementosbásicosdelaescrituraviolinística.• Audiciónyposteriorcomentariodeobrasenclaseparadesarrollarunamejordiscriminaciónauditivade

timbres,etc.• Desarrollodelaescucha.• Demostrarconocimientosobreconceptoscomorespiraciónydominiocorporalaplicadosalatécnicadel

violínconelfindedesarrollarcalidaddesonidoeinterpretación.• Sercapazdedesarrollarelsentidodelaafinación,mejorarlacalidadsonorayperfeccionarelsentidodel

ritmo.• Desarrollarlosaspectostécnicosquetrabajaránduranteelcursoenlaclaseindividual.• Demostrar que conoce y comprende los contenidos conceptuales trabajados durante el

curso.• Mostrartraslaescuchaunconocimientomayorenobrasrepresentativastantodelrepertorioviolinístico

comodemúsicaclásicaengeneral.• Dominarlasestructurasformalesbásicas.• Desarrollarlacapacidaddelecturaaprimeravista.• Continuardesarrollandolacapacidaddememorización.• Controlarlaafinaciónyelritmoenelgrupo,aprendiendoalavezaescucharalosdemás.• Desarrollar la capacidaddeobservación,decríticaydeautocrítica,en la interpretación individual yde

conjunto.• Ser conscientes de la importancia del trabajo individual y mantener una actitud responsable como

miembrodeungrupo.• Respetaralprofesoryaloscompañeros.• Fomentarelamorporlamúsicayporsuinstrumento.

Page 25: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

25

• Ser capaz de hacer prácticas en grupo, escuchando el conjunto y adaptándose equilibradamente almismo.

• Desarrollarelgustoporlamúsicaescuchandopiezasadecuadasalaedaddelalumno.• nterpretar un repertorio básico de obras de su nivel, en grupo y con acompañamiento de piano, con

control de la afinación, sonido, escuchando las partes de los demás compañeros e integrándose alconjunto.

• Asistiraconciertosyaudiciones.• Continuarconelconocimientodealgunosdatosdeloscompositoresmásrelevantes.• Demostrar dominio individual de las obras que se trabajan durante el curso a través de grabaciones,

visionadodeDVD…• Trabajoconmusicogramas.• Asistenciaaeventosmusicales,relacionadosconelaprendizajemusicaldentroyfueradelcentro.

3. METODOLOGÍA • YoungStringinAction.Vol.2 P.Rolland• MétodoElementaldeCuerda.Vol.2S.Nelson• SuzukiviolinSchool.Vol.1,y2 S.Suzuki• Stringsongs(tetratunes) S.Nelson• Pairsforviolins S.Nelson• Threesforviolins S.Nelson• QuartetClubVol.1yVol.2 S.NelsonPequeñasobrasqueintroduzcanalalumnoenlamúsicadeconjunto.

6. Repertorioybibliografía Métodos

• Newtunesforstring. PaulRolland.VolII.• Tabladeintervalos,escalasyarpegios. J.Llinares.• E.Sabmannhaus.VolII.• Elviolíncreativo.Vol.II. W.Martín.• Elviolínteóricoypráctico.Vol.II. M.Crickboom.• LepetitPaganiniVol.II. E.VandeVelde.• Pequeñaescuelademelodía. C.Dancla. Estudios

• 50estudiosop.22. Curci• 40estudiosop.54. F.Wohlfahrt.• 20estudiosop.32. H.Sitt.• Introducciónalasposiciones. H.Whistler• Doblescuerdas. Bloch. Repertorio.(Acompañamientodepiano)

• SuzukiviolinschoolVol.II. S.Suzuki.• 44Dúos. B.Bartok.• ChantsetMorceaux.Vol.II. M.Crickboom• Pequeñaspiezasparaviolín. A.Moffat.

Page 26: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

26

• Vals. E.Ainaud.• Marcha. E.Ainaud.• Dúosfácilesoriginalesparaviolínypiano. A.Moffat.• Tríosparaviolín. S.Nelson.• Músicaparaviolín. G.Lenkei.• DuetosKV487. W.A.Mozart. Otrosmétodos,estudiosyobrasdedificultadycaracterísticassimilares.

7. Recursosymaterialesdidácticos El Conservatorio albergará una biblioteca dotada de libros, partituras, revistas especializadas de interésparaelprofesoradoyalumnado.

Labibliografíaempleadacomorecursodidáctico,tendrácomoobjetivosfundamentaleslossiguientes: a)Paraelalumno: Aportarlosconocimientosdetipoconceptual,queseannecesariosparasuformacióncomointérpretequenoquedanrecogidosenlosmaterialescurricularesdetrabajodiario,talescomométodosyobras,lascualesaportaránmayormentecontenidosdecarácterprocedimental(técnicainstrumental). b)Paraelprofesor: Utilizarcomocomplementoasulabordidáctica,todalabibliografía,queporunladoleseaútilparaampliarsus conocimientosdidácticos ypedagógicosde suespecialidad, yporotro lado le sirva como recursodeapoyo,complementoenelprocesodeenseñanza-aprendizaje,enelcualestánimplicadosdeformaactiva,profesoryalumno/s. Bibliografíadeviolín: • Bachann,A Enciclopediadeviolín.Ed.AdacapoPress• Claudio,J. ElartedelviolínEd.Musicales.Madrid1999• Dorian,F. Historiadelaejecuciónmusical.Ed.Taurus.Madrid1996• Flamer-Tordjam Elviolín.Ed.Labor.Barcelona1991• Flesch,C. LosproblemasdelsonidodelViolín.Ed.RealMusical1995• Galamian,I. Interpretación y enseñanza del Violín. Ed.Pirámide.Madrid

1998• Hoppenot,D. Elviolíninterior.Ed.RealMusical.Madrid1992• Lindt,L. Asícomosuena.Ed.Robinbook• Pascuali,G.Principe,R. Elviolín.Ed.Ricordi.B.Aires.1952• Peterlongo Instrumentosdearco.Ed.SeiMilano• Pincherle,M. Enciclopediadeviolín.Ed.Pressed.• H.Pinksterboer. Elviolínylaviola.Ed.Mundimusica.Madrid2001 Debemosdistinguirentrematerialyrecursodidáctico. Recursodidáctico,escualquiermediooayudaquefacilitelosprocesosdeenseñanzaaprendizaje.Encambiomaterialdidácticoesalgomásconcreto,relacionadoconunobjetofísicodelalumnoodelaula.

Page 27: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

27

Materiales: • Recursosmaterialesdelaula(espaciosdelaulaodelsalóndeconciertos,materialesgenerales,mobiliario

y pizarra pautada, instrumental del aula o del centro, mediateca del aula, videoteca con materialdidáctico,películas,grabacionesdeaudioyvídeodelpropioalumnado,archivodeimágenesdiversas...)

• Materialfungible(lápiz,papel,gomadeborrar...)• Materiales impresos (partituras/ repertorio instrumental solo, con piano, de cámara, de orquesta/, y

métodos,librosdetextodeconsulta,folletos,periódicos,revistas,fichasdeactividadeselaboradasporelprofesor,fichaderecogidadedatosdelalumnoindividualizada,musicogramas...).

Recursos: • Recursosaudiovisuales(diapositivas,discografía,vídeosyDVD,retroproyector,cassete...)• Recursosasociadosalasnuevastecnologías(internet,materialesmultimedia...)• Recursosextraescolares(visitasguiadasaexposicionesomuseos,asistenciaacharlasoaactosculturales,

audicionesdealumnos,conciertos,masterclass,actividadesencoordinaciónconotrosdepartamentos...)• Delosanteriores,losmaterialesimpresos(partiturasymétodos),sonlosmásusualesenlaprácticadelos

Conservatorios,peronodebemosdescartar,hacerusodeunapropuestamásinnovadora,conactividadescomplementadas con materiales de otro tipo. Así como todo tipo de actividades que beneficien laformaciónhumanísticadelalumnoensulargacarreracomoinstrumentista.

III. TERCERCURSODELASEEM

1. Objetivos 1. Mantenerunaposturacorrecta,flexibleysintensionesquepermitanuevosaprendizajes. 2. Mejorarconrespectoacursosanterioreslacalidaddelsonido. 3. Desarrollarlapercepcióndelaafinaciónpropiadelinstrumento. 4. Mostrarautonomíaprogresivamentemayorenelestudiodiarioydemostrarpuntualidadenclasey

respetoalasindicacionesdelprofesor. 5. Demostrarundesarrollodelamusicalidadydelfraseo. 6. Desarrollarlacapacidaddeautocorrección. 7. Interpretarydisfrutarlamúsicacomomediodedesarrollodelasensibilidadmusicalyestética. 8. Vincularlamúsicaalavidacotidiana. 9. Serconscientesdelaimportanciadeltrabajopersonalyvalorarlo. 10. Practicarhabitualmentelalecturaaprimeravista. 11. Estudiarloscambiosdeposiciónyconocerlasposicionesfijasdeprimeraatercera. 12. Desarrollarlatécnicadelamanoizquierda:independenciadelosdedos,preparaciónparaestudiosde

articulaciónyvelocidad.Desarrollodeltrinoeiniciacióndelvibrato. 13. Desarrollarlamemoria. 14. Lograrunaformadeestudioanalítica,objetivaymotivadaenlaafinación,ritmo,tempo,coordinación,

calidadsonorayfraseomusical,ampliandoeltiempodeestudio. 15. Iniciarelestudiodelasdoblescuerdas. 16. Interpretarenpúblicoydememoriaobras-estudiosdelcursodemostrandoautocontrolycapacidad

comunicativa. 17. Demostrarestarenposesióndeunsonidoclaroylimpio,adecuadoalasdificultadesdelcurso. 18. Realizarescalasdedosoctavasincorporandocambiosdeposición,dominandolasligaduras,utilizando

distintasarticulacionesygolpesdearco. 19. Saberanalizarlasobrasqueinterpretaconformealosconocimientosadquiridos.

Page 28: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

28

2. Contenidos

1. Repasodeloaprendidoenelcursoanterior,perfeccionándoloydesarrollandodeunmodomáselaboradolaafinaciónylacalidadsonora.

2. Controlmusculardelosmovimientosydelarespiracióncomoelementomusicalyderelajación. 3. Conocerlaterminologíamusicalysignosgráficosaplicadosalinstrumento. 4. Conocimientoyaplicaciónbásicadelasposibilidadesdeltempoydinámicacomorecursosexpresivos

parainterpretarmúsicaconelviolín. 5. Selecciónprogresivademayordificultaddeejercicios,estudiosyobrasparaeldesarrollotécnicoy

musicaldelalumno. 6. Desarrollodelaterceraposicióneiniciaciónalamediaysegundaposición. 7. Realizacióndeescalasdeunaydosoctavasincorporandocambiosdeposición,dominandolasligaduras,

utilizandodistintasarticulacionesygolpesdearco.(DoM,LaM,REM2octavas)Profundizaciónenlosgolpesdearco,conunaprogresivamejoradelacalidadsonora:Martele,Detache,Legatto,Stacatto.

8. Ampliacióndelestudiodelasdoblescuerdas. 9. Desarrollodelvibrato 10. Pizz.manoizq.aplicadoenobrasy/oestudios. 11. Lecturaaprimeravistayentrenamientodelamemoria. 12. Análisisdelaestructurabásicadelasobras. 13. Trabajoconelpianistaacompañante.

3. Criteriosdeevaluación 1. Mantener una correcta posición corporal, basada en la relajación y naturalidad, que permita una

adecuadasujecióndelinstrumento. Pretende evaluar la capacidad de controlar su cuerpo, consiguiendo una posición corporal correcta yrelajada. 2.Interpretarlosejerciciosyobrasdelcurso,demostrandocontrolsonoro,claridadrítmicayafinación

correctasindesligarlosaspectostécnicosdelosmusicales. Pretendeevaluarsielalumnorealizaonoelprogramadelcursoasílacapacidaddecontrolydominiodelaafinación, el sonido y el ritmoasí como la capacidaddel alumnode interpretar sindesligar los aspectostécnicosdelosmusicales. 3.Desarrollarlapercepcióndelaafinaciónpropiadelinstrumento. Este criterio pretende comprobar la capacidad del alumno para mejorar su oídomusical, afianzando laafinación. 4.Mostrarautonomíaprogresivamentemayorenel estudiodiario ydemostrarpuntualidaden clasey

respetoalasindicacionesdelprofesor. Este criteriopretendeevaluar la capacidaddeorganización delalumno frentealestudiodiarioasí comoconstatarunaautonomíaprogresivamentemayorenelmismo.De lamismamanera, constatael respetoqueelalumnomuestraalasexplicacionesdelprofesorasícomoalasnormasqueseestablecenenclase. 5.Demostrarundesarrollodelamusicalidadydelfraseo. Estecriteriopermitecomprobarlacapacidaddeinterpretarelalumnosindesligarlosaspectostécnicosdelosmusicales. 6.Demostrareldesarrollodelacapacidaddeautocorrección. Este criterio verifica la progresiva capacidad del alumno de autocorrección que le permitirá crecer ymadurarcomofuturomúsicoprofesional.

Page 29: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

29

7. Demostrar un nivel de lectura a primera vista adecuado a las dificultades del curso y al nivel del

alumno. Con este criterio analizamos la capacidad creciente y habilidad del alumno de control en la lectura aprimeravista. 8.Dominar loscambiosdeposición trabajadosduranteel cursoasí como laafinaciónen lasdiferentes

posiciones. Pretendeevaluarlacapacidaddelalumnopararealizarcambiosdeposicióndemaneracorrectayrelajada,asícomolasensibilidadauditivaysensitivaquelepermitaposeerunaafinacióncorrecta. 9.Mayorcontroldelatécnicadelamanoizquierda. Este criterio pretende constatar la independencia de los dedos de la mano izquierda, la articulación yvelocidad,asícomoelcontrolenlainiciaciónaltrinoyalvibrato. 10. Ejecutar correctamente los golpes de arco aprendidos durante el curso con un grado de exigencia

acordealnivel. Este criterio presta atención a la capacidad del alumno para ejecutar los diferentes golpes de arcoaprendidosduranteelcursoconnaturalidad,calidadsonoraydominio. 11.Desarrollarlacapacidaddememorización. Este criterio compruebaqueel alumnoes capazde interpretar partiturasdememoria con autocontrol ycalidadartística-musical. 12. Conseguir una forma de estudio analítica, objetiva y motivada en la afinación, ritmo, tempo,

coordinación,calidadsonorayfraseomusical,ampliandoeltiempodeestudiodiario. Pretendecomprobarlacapacidaddelalumnoparaestudiarcadavezdemaneramásobjetiva,siendomuyestrictoenlaafinación,ritmo,calidadsonoraetc.Alavezquevaampliandoeltiempodeestudio. 13. Realizar ejercicios de dobles cuerdas controlando los diferentes planos del brazo derecho, la

afinaciónyrelajaciónmuscular. Evalúalacorrectaubicacióndelamanoizq.sobreelmangoparaobtenerunabuenaafinación,elcontrolde los 7 planos existentes del brazo derecho para la consecución de un buen sonido, así como lacoordinaciónentreambasmanosmostrandounacorrectayrelajada posicióncorporal. 14.Interpretaciónenpúblicoydememoriaobrasconseguridadyautocontrol. Estecriteriotratadecomprobarlacapacidaddeautocontrolydominiodelaobraestudiada.Ademásestecriterio presta atención a la capacidad del alumno para enfrentarse con naturalidad a un público,controlandolaafinación,precisiónrítmicaysonido. 15.Demostrarestarenposesióndeunsonidoclaroylimpio,adecuadoalasdificultadesdelcurso. Este criterio constata el control permanente del alumno sobre el sonido, de manera que sea nítido ypreciso. 16. Realizar escalas de dos octavas incorporando cambios de posición, dominando las ligaduras,

utilizandodistintasarticulacionesygolpesdearco. Pretendecomprobarqueelalumnoescapazdeaplicardemanerasimultáneatodosloselementostécnicosadquiridos durante el curso. Además pone de manifiesto la capacidad de concentración necesaria paradesarrollarestacapacidad. 17.Saberanalizarlasobrasqueinterpretaconformealosconocimientosadquiridos. Este criterio pretende comprobar la capacidad del alumno de analizar las obras que posteriormenteinterpretará,conelfindeentenderyenriquecerlainterpretación.

Page 30: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

30

4. Criteriosdecalificación

La calificación es consecuencia de la evaluación. Para poder emitir una calificación ya seaApto/No Apto o numérica, antes que nada es necesario establecer una correspondencia graduada entreambas. Elsistemadecalificaciónprevistoporestedepartamentocalificacadacriteriodeevaluaciónestablecidoenlasprogramacionesdidácticasdemaneraindependiente,segúnelgradodeconsecucióndelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriterio,ysebasaenlasiguienteequivalencia: (A). Domina los objetivos a los que hace referencia el criterio de evaluación que calificamos de manerasobresaliente. ·EnseñanzasElementales:Apto(9/10) (B).Superacorrectamentelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·EnseñanzasElementales:Apto(7/8) (C).Superacondificultadlosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos ·EnseñanzasElementales:Apto(5/6) (D).Nosuperalosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·EnseñanzasElementales:NoApto(1-4)

_________________________________________ Seestablecenlossiguientesporcentajes:

• Registrodeevaluacióncontinua:60%• Exámenes:20%• Audiciones:20%

Laparticipaciónenlosexámenestrimestralesylasaudicionesesdecarácterobligatorioamenosqueasí loconsidereelprofesorysuausenciaseconsiderejustificada.Enelcasodequeelalumnonorealiceelexamenolaaudición,elregistrodelaevaluacióncontinuatendráunvalordeun80%ydeun100%cuandonohayaparticipadonienelexamennienlaaudición.

MÍNIMOSEXIGIBLES.EXÁMENESDEVIOLÍN 1º Trimestre: Escala Mi b M, Wohlfahrt: (2, 3 y 5. El profesor elegirá un estudio, de entre todos lospresentados),SuzukiII,IIIo1piezadenivelsimilaryTrott:nº1. 2º Trimestre: Escala enReMo SolM (3ª posición);Wohlfahrt: nº 6 y 7. El profesor elegirá un estudio) yTrott:(nº2y3Elprofesorelegiráunestudio). 3ºTrimestre:1escalayarpegioscondiferentesarticulaciones,ligadurasycambiosdeposición;1estudiodeWohlfart(60estudiosop.45).Nº10,12y14.(Elprofesorelegiráunestudio)y1piezadememoria:GavottaenReMayor.(nº6).SuzukiIII.

5. Laclasecolectiva

1. Objetivos A parte de los ya establecidos en los diferentes cursos de las Enseñanzas Elementales, añadiremos otros

objetivosmásespecíficosparalaclasecolectiva.Sonlossiguientes: • Interpretar música en grupo habituándose a escuchar otras voces o instrumentos y adaptándose

equilibradamentealconjunto.

Page 31: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

31

• Conseguirladisposiciónnecesariaparasaberintegrarseenungrupocomomiembrodelmismoocomoparaactuarcomoresponsabledelconjunto.

• Establecer relaciones de convivencia entre los alumnos en las que primen el respeto, latoleranciaylacomunicación.• Inculcarleselaprendizajedeunadisciplinabásicaconvistasalcorrectofuncionamientodelgrupoyelaprovechamientomáximodelassesiones.• Desarrollar el ritmo, la memoria auditiva y rítmica y la lectura a primera vista en obras deconjunto.• Cultivarlaimprovisaciónengrupo.

2. Contenidos Al igualqueen losobjetivos,completaremos loscontenidosyaestablecidosen losdiferentescursosde las

EnseñanzasElementales,conlossiguientes: • Establecimientodeunarelacióndeconvivenciaentrelosalumnos.• Desarrolloyaceptacióndevaloresynormasnecesariosparalaconvivencia.• Integracióndelosalumnosdentrodelgrupo.• Conocimientodelosgestosdelconductordelaclasecolectiva.• Iniciaciónaldesarrollotantodelroldesolistacomodelresponsabledelgrupo.• Desarrolloyaplicaciónenconjuntodelascapacidadestécnicastrabajadasenlaclaseindividual.• Conocimientodenuevorepertoriodeconjunto.• Familiarizaciónenlaescuchadediferentesvoces.• Entradaaclasedemaneraordenadaylimpia.• Preparacióndelosinstrumentosyatriles.• Distribucióndelaspartituras,lecturaypreparacióndelaspartesainterpretar.• Silenciocuandonosetoca.• Atenciónalasindicacionesdadasporelprofesorado.• Conocimientodelinstrumento:

1. Morfología.2. Historiayevolución.3. Agrupacionesinstrumentalesfrecuentes.4. Normasbásicasdelcuidadoymantenimiento.

• Conocimientodelastécnicasinstrumentalesbásicas,delcontrolposturalydelarelajaciónmuscular.• Prácticaconrotacióndelospapelesconvistasacomprenderquéesloquetocanlosotros.• Interpretacióngrupaldelrepertorioanteelpúblico.

3. METODOLOGÍA • MétodoElementaldeCuerda.Vol.3Y4 S.Nelson• SuzukiviolinSchool. S.Suzuki• StringSongs(tetratunes) S.Nelson• Pairsforviolins S.Nelson• Threesforviolins S.Nelson• QuartetClubVol.1yVol.2 S.NelsonObrasypiezasqueintroduzcanalalumnoenlamúsicadeconjunto.

Page 32: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

32

6. Repertorioybibliografía

Métodos • Escalasyarpegios. O.SevcikydeBloch. • Escueladelatécnicadelviolínop.I,parteIyII. O.Sevcik • Técnicadearco,op.2,parteI. O.Sevcik • Estudiosop.16. Bloch • Elviolínteóricoypráctico:Vol.IIyIII. M.Crickboom. • Latécnicadelviolín.VolI. M.Crickboom. • Doblescuerdas. J.Trott. • Doblescuerdas. Bloch. Estudios • 100estudiosop.32Vol.II(posiciónfija). H.Sitt • 60estudiosop.45. Wohlfart • Introducciónalasposiciones. H.Wistler Repertorio(Acompañamientodepiano) • ChantsetMorceaux.Vol.IIyII. M.Crikboom. • SuzukiviolinschoolVol.III. Suzuki • 44Dúos. B.Bartok. • Pequeñaspiezasparaviolín. A.Moffat. • SeisMiniaturas. E.Ainaud. • Ballet. M.Crickboom. • 14Dúos. Hindemith. • Dúosfácilesoriginalesparaviolínypiano. A.Moffat. • Músicaparaviolín. G.Lenkei. • ConciertoenSolMayorop.7,nº2(simplificado). A.Vivaldi • ConcertinoenReMayor. O.Rieding. • IntroducciónyRondó. Dancla. Otrosmétodos,estudiosyobrasdedificultadycaracterísticassimilares

7. Recursosymaterialesdidácticos ElConservatorioalbergaráunabibliotecadotadadelibros,partituras,revistasespecializadasdeinterésparaelprofesoradoyalumnado.

Labibliografíaempleadacomorecursodidáctico,tendrácomoobjetivosfundamentaleslossiguientes: a)Paraelalumno:

Aportar los conocimientos de tipo conceptual, que sean necesarios para su formación comointérpretequenoquedanrecogidosenlosmaterialescurricularesdetrabajodiario,talescomométodosyobras,lascualesaportaránmayormentecontenidosdecarácterprocedimental(técnicainstrumental).

Page 33: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

33

b)Paraelprofesor:

Utilizar como complementoa su labordidáctica, toda labibliografía, queporun lado le seaútil paraampliar sus conocimientos didácticos y pedagógicos de su especialidad, y por otro lado le sirva comorecursodeapoyo,complementoenelprocesodeenseñanza-aprendizaje,enelcualestán implicadosdeformaactiva,profesoryalumno/s. Bibliografíadeviolín: • Bachann,A. EnciclopediadeviolínEd.AdacapoPress• Claudio,J. ElartedelviolínEd.Musicales.Madrid1999• Dorian,F. Historiadelaejecuciónmusical.Ed.Taurus.Madrid1996• Flamer-Tordjam. Elviolín.Ed.Labor.Barcelona1991• Flesch,C. LosproblemasdelsonidodelViolín.Ed.RealMusical1995• Galamian,I. InterpretaciónyenseñanzadelViolín.Ed.Pirámide.Madrid

1998• Hoppenot,D. Elviolíninterior.Ed.RealMusical.Madrid1992.• Lindt,L. Asícomosuena.Ed.Robinbook.• Pascuali,G.Principe,R. Elviolín.Ed.Ricordi.B.Aires.1952.• Peterlongo Instrumentosdearco.Ed.SeiMilano.• Pincherle,M. Enciclopediadeviolín.Ed.Pressed.• H.Pinksterboer. Elviolínylaviola.Ed.Mundimusica.Madrid2001. Debemosdistinguirentrematerialyrecursodidáctico.

Recurso didáctico, es cualquier medio o ayuda que facilite los procesos de enseñanza aprendizaje. En

cambiomaterialdidácticoesalgomásconcreto,relacionadoconunobjetofísicodelalumnoodelaula. Materiales: • Recursosmaterialesdelaula(espaciosdelaulaodelsalóndeconciertos,materialesgenerales,mobiliario

y pizarra pautada, instrumental del aula o del centro, mediateca del aula, videoteca con materialdidáctico,películas,grabacionesdeaudioyvídeodelpropioalumnado,archivodeimágenesdiversas...)

• Materialfungible(lápiz,papel,gomadeborrar...)• Materiales impresos (partituras/ repertorio instrumental solo, con piano, de cámara, de orquesta/, y

métodos,librosdetextodeconsulta,folletos,periódicos,revistas,fichasdeactividadeselaboradasporelprofesor,fichaderecogidadedatosdelalumnoindividualizada,musicogramas...).

Recursos: • Recursosaudiovisuales(diapositivas,discografía,vídeosyDVD,retroproyector,cassete...)• Recursosasociadosalasnuevastecnologías(internet,materialesmultimedia...)• Recursosextraescolares(visitasguiadasaexposicionesomuseos,asistenciaacharlasoaactosculturales,

audicionesdealumnos,conciertos,masterclass,actividadesencoordinaciónconotrosdepartamentos...)• Delosanteriores,losmaterialesimpresos(partiturasymétodos),sonlosmásusualesenlaprácticadelos

Conservatorios,peronodebemosdescartar,hacerusodeunapropuestamásinnovadora,conactividadescomplementadas con materiales de otro tipo. Así como todo tipo de actividades que beneficien laformaciónhumanísticadelalumnoensulargacarreracomoinstrumentista.

Page 34: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

34

IV. CUARTOCURSODELASEEM

1. Objetivos 1. Seguirtrabajandoparaqueelalumnoconsigaunacorrectaposicióndelviolínyelarcoparaquepueda

afrontardeunamanerarelajadalasdificultadesdelcurso. 2. Poseerunbuensonidobase,claroylimpio,unaposicióncorporalrelajadayunsentidodelaafinación

acordeconsunivel. 3. Perfeccionarelestudiodeescalasyarpegiosdetresoctavasaumentandoprogresivamenteelnivelde

exigencia. 4. Continuarperfeccionandoeltrabajodeloscambiosdeposición. 5. Comenzarlarealizacióndegliss.yportamentoscomoelementosexpresivos. 6. Continuarelestudiodelospizzicatosyarmónicoscomenzadoselcursoanterior. 7. Continuardesarrollandoelsonidoincluyendosonidosespecialescomo“sulponticello”,“sultasto”,“col

legno”,etc. 8. Aumentar el nivel de exigencia en cuanto a la agilidad y calidad sonorade los golpesde arcoque se

estudien. 9. ComenzarelestudiodericochetyStaccatovolante. 10. Comenzarelestudiosistemáticodeterceras,sextasyoctavas 11. Desarrollar lavelocidadenlamanoizq.,eltrabajodearmónicosnaturalesyartificiales,e introducirel

pizz.demanoizq.sóloyencombinaciónconladerecha. 12. Seguirdesarrollandoelvibratodelalumnoconlafinalidaddequeseacapazdeadaptarloenvelocidady

amplitudalasnecesidadesdecadaestudioyobra 13. Insistireneldesarrollodelamemoriaydelalecturaavista. 14. Dominar la utilización de los diferentes planos del arco para una correcta ejecución de las dobles

cuerdasyconstruccióndeacordesde3y4notas. 15. Desarrollarlacapacidaddeautocorrecciónenelestudio. 16. Sercapazdedominarlosestudiosyobrasprogramadosduranteelcurso. 17. Demostrarundesarrollodelamusicalidadydelfraseoenlasobrasquesetrabajen. 18. Fomentarelhábitodeescucharmúsica. 19. Interpretarobrasdelrepertorioenpúblicoconcoherenciayautocontrol. 20. Conocerytocarobrasdediferentesestilos,aplicandodiferentes recursosexpresivoscomoelvibrato,

dinámica,maticesycoloresdesonido.

2. Contenidos 1. Desarrollo de una mayor dificultad en los golpes de arco conocidos, haciendo hincapié en la calidad

sonoradeéstos. 2. Profundizareneltrabajodelosgolpesdearcosaltados.Ricochetystaccatovolante. 3. Calidadsonorayrelajaciónmuscularenlainterpretacióndeacordes. 4. Elsonidoylaafinaciónenacordesydoblescuerdas. 5. Dominiodelaafinaciónycontrolsonoro. 6. Aumentodelniveldeexigenciaencuantoalacalidadycontroldelsonido 7. Aumentodeseguridadenlosdistintoscambiosdeposición. 8. Desarrollodeltrabajodearmónicosartificialesynaturales. 9. Pizzicatodemanoizquierda. 10. Profundizaciónenel trabajode la extensión,paraenun futuropoder abordarel estudiode lasdobles

cuerdasquenecesitandeesteelemento. 11. Desarrollo de la velocidad y delmecanismo de lamano izq. a través de escalas de 3 octavas con sus

correspondientesarpegiosydeejerciciosdemecanismo. 12. Aplicacióndeloselementostécnicosqueseposeenalainterpretacióndeobrasyestudiosprogramados

parelcurso.

Page 35: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

35

13. Audicionescomparadasdegrandes intérpretesparaanalizardemaneracrítica lascaracterísticasdesusdiferentesversiones.

14. Continuacióndeldesarrollodeambasmanosabordandodoblescuerdas,acordes,golpesdearco… 15. Profundizaciónenelanálisisformalyestilístico.Elclasicismovs.Romanticismo 16. Trabajodelamemoria. 17. Lecturaaprimeravista. 18. Fraseoyadecuaciónalestilomusicalinterpretado. 19. Prácticainterpretativaconacompañamientodepiano. 20. Dinámicayfraseo. 21. Conocimientodelascaracterísticasinterpretativasdelasobrastrabajadasydelasestructurasbásicasde

lasobrasabordadas.

3. Criteriosdeevaluación 1. Mantenerunacorrectaposicióncorporal,basadaenlarelajaciónynaturalidad,quepermitauna

adecuadasujecióndelinstrumentoyquefavorezcaelmanejodelarcoylaactividaddelamano

izquierda.

Pretendeevaluarlacapacidadlalumnodecontrolarsucuerpo,consiguiendounaposicióncorporalcorrectayrelajada;unaadecuadasujecióndelinstrumentoyarcoquefacilitaráelusodelmismo,elmanejodelamanoizquierda,asícomounamejorinterpretación.

2. Adquiriruncontrolcadavezmayordelaafinación,desarrollandoeloídomusicalyobteniendoun

sonidodemayorcalidad.

Estecriteriopretendecomprobarlacapacidadcadavezmayordelalumnodeautocorregirlaafinación,perfeccionarla.Ademásdedesarrollareloídomusicalloquelebeneficiaráademásenlacalidadsonora.

3. Poseerunaactitudanalíticaycríticaenelestudio,incrementandoeltiempodelmismoymostrando

unaautonomíaprogresivamentemayorenlaresolucióndeproblemastécnicoseinterpretativos.

Estecriteriopretendeevaluarlacapacidaddeorganizacióndelalumnofrentealestudiodiarioasícomoconstatarunaautonomíaprogresivamentemayorenelmismo.Delamismamanera,constataelrespetoqueelalumnomuestraalasexplicacionesdelprofesorasícomoalasnormasqueseestablecenenclase.

4. Desarrollarlamanoizquierda:dedosconindependenciademovimientos,afinaciónclaraysegura,

articulaciónyvelocidadconunacoordinaciónperfectaentreambasmanos,estudiodeltrinoydel

vibrato,dominiodelasegundayterceraposiciónencuantoalaafinaciónysolturaalolargode

diapasónendichoscambios.

Pretendeevaluarelgradodedesarrollodelamanoizquierdadelalumnoquelepermitiráadquirirundominiocadavezmayordelinstrumento.

5. Demostrardominioenlaejecucióndegolpesdearcobásicoscomoellegato(hasta16notas),detaché

ymartellé,enescalasestudiosyobras.

Estecriterioprestaatenciónalacapacidaddelalumnoparaejecutarlosdiferentesgolpesdearcoaprendidosduranteelcursoconnaturalidad,calidadsonoraydominio.

6. Desarrollarlacapacidaddelalumnoparasolucionarporsísololosproblemasderivadosdela

interpretación.

Pretendequeelalumnoadquieralacapacidaddeautocorreccióncadavezmayor,demaneraquepuedasubsanarcualquierproblemaquepuedasurgirduranteelestudio.

7. Demostrartenerunbuensonidobaseyunaposicióncorporalrelajadaenlasdiversasdificultades,

especialmenteenlasdoblescuerdasyacordesdetresycuatronotas.

Page 36: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

36

Evalúaelcontroldelos7planosexistentesparaelbrazoderechoparalaconsecucióndeunbuensonido,asícomolacoordinaciónentreambasmanosmostrandounacorrectayrelajadaposicióncorporal.

8. Afinarcorrectamenteelinstrumento.

Pretendecomprobarelconocimientodelalumnosobrelaafinacióndesupropioinstrumento. 9. Realizarescalasdedosytresoctavasincorporandocambiosdeposición,dominandolasligaduras,

utilizandodistintasarticulacionesygolpesdearco.

Pretendecomprobarqueelalumnoescapazdeaplicardemanerasimultáneatodosloselementostécnicosadquiridosduranteelcurso.Ademásponedemanifiestolacapacidaddeconcentraciónnecesariaparadesarrollarestacapacidad.

10. Interpretarymemorizarobrasmusicalesatendiendoalamedida,afinaciónyfraseo,ademásdesu

adecuaciónalestilocorrespondiente,demostrandoundesarrollodelamusicalidadyelfraseosin

desligarlosaspectostécnicosdelosinterpretativos.

Pretendeevaluarsielalumnorealizaonoelprogramadelcursoasílacapacidaddecontrolydominiodelaafinación,elsonidoyelritmoasícomolacapacidaddelalumnodeinterpretarsindesligarlosaspectostécnicosdelosmusicales.

11. Demostrarunniveldelecturaaprimeravistaadecuadoalasdificultadesdelcursoyalniveldel

alumno.

Estecriterioverificaelprogresivocontrolenlalecturaaprimeravista. 12. Saberanalizarlasobrasqueinterpretaconformealosconocimientosadquiridos.

Evalúalacapacidaddelalumnodeanalizarlasobrasparaenriquecerlainterpretación. 13. Mostrarunmayorcontrolenelvibrato.

Estecriteriopretendeverificarlacapacidad(cadavezmayor)decontrolarelvibrato,sintiendorelajaciónmuscularydelasarticulaciones.

14. Realizarcambiosdeposicióndemanerarelajada.Asimilacióndelascuatroprimerasposicionesysus

cambios.

Pretendeevaluarlacapacidaddelalumnopararealizarcambiosdeposicióndemaneracorrectayrelajada,asícomolasensibilidadauditivaysensitivaquelepermitaposeerunaafinacióncorrecta.

15. Demostrarundesarrollodelamusicalidadydelfraseo.

Verificalacapacidaddeinterpretacióndelalumnosindesligarlosaspectostécnicosdelosmusicales. 16. Interpretarenpúblicocomosolistaydememoria,obrasrepresentativasdesunivelenel

instrumento,conseguridadycontroldelasituación.

Estecriteriotratadecomprobarlacapacidaddeautocontrolydominiodelaobraestudiada.Ademásestecriterioprestaatenciónalacapacidaddelalumnoparaenfrentarseconnaturalidadaunpúblico,controlandolaafinación,precisiónrítmicaysonido.

4. Criteriosdecalificación

Lacalificaciónesconsecuenciadelaevaluación.ParapoderemitirunacalificaciónyaseaApto/NoAptoonumérica,antesquenadaesnecesarioestablecerunacorrespondenciagraduadaentreambas. Elsistemadecalificaciónprevistoporestedepartamentocalificacadacriteriodeevaluaciónestablecidoenlasprogramacionesdidácticasdemaneraindependiente,segúnelgradodeconsecucióndelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriterio,ysebasaenlasiguienteequivalencia: (A). Domina los objetivos a los que hace referencia el criterio de evaluación que calificamos de manerasobresaliente.

Page 37: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

37

·EnseñanzasElementales:Apto(9/10) (B).Superacorrectamentelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·EnseñanzasElementales:Apto(7/8) (C).Superacondificultadlosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos ·EnseñanzasElementales:Apto(5/6) (D).Nosuperalosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·EnseñanzasElementales:NoApto(1-4)

_________________________________________ Seestablecenlossiguientesporcentajes:

• Registrodeevaluacióncontinua:60% • Exámenes:20% • Audiciones:20%

Laparticipaciónenlosexámenestrimestralesylasaudicionesesdecarácterobligatorioamenosqueasí loconsidereelprofesorysuausenciaseconsiderejustificada.Enelcasodequeelalumnonorealiceelexamenolaaudición,elregistrodelaevaluacióncontinuatendráunvalordeun80%ydeun100%cuandonohayaparticipadonienelexamennienlaaudición.

MÍNIMOSEXIGIBLES.EXÁMENESDEVIOLÍN

1ºTrimestre:Estudiodecambiodeposiciónoposición fija.Wohlfarth: (del12al18.Elprofesorelegiráunestudio,detodoslospresentados)yKayser:Nº1. 2º Trimestre:Trott: (Entre el nº 6 y 10) o Polo: (Entre el nº 1 al 5) ,Wohlfhart: (nº 19,20, 21, 22 y 23. Elprofesorelegiráunestudio,detodoslospresentados);Kayser:nº3y1pieza. 3ºTrimestre:3piezasdediferentesestilosy/oestudios.Almenosunadememoria.

5. Laclasecolectiva

1. Objetivos Apartede los yaestablecidosen losdiferentes cursosde las EnseñanzasElementales, añadiremosotros

objetivosmásespecíficosparalaclasecolectiva.Sonlossiguientes: Interpretar música en grupo habituándose a escuchar otras voces o instrumentos y adaptándose

equilibradamentealconjunto. • Conseguirladisposiciónnecesariaparasaberintegrarseenungrupocomomiembrodelmismoocomo

paraactuarcomoresponsabledelconjunto.• Establecerrelacionesdeconvivenciaentre losalumnosenlasqueprimenelrespeto, latoleranciay la

comunicación.• Inculcarleselaprendizajedeunadisciplinabásicaconvistasalcorrectofuncionamientodelgrupoyel

aprovechamientomáximodelassesiones.• Desarrollarelritmo,lamemoriaauditivayrítmicaylalecturaaprimeravistaenobrasdeconjunto.• Cultivarlaimprovisaciónengrupo.

Page 38: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

38

2. Contenidos Aligualqueenlosobjetivos,completaremosloscontenidosyaestablecidosenlosdiferentescursosdelas

EnseñanzasElementales,conlossiguientes: • Establecimientodeunarelacióndeconvivenciaentrelosalumnos.• Desarrolloyaceptacióndevaloresynormasnecesariosparalaconvivencia.• Integracióndelosalumnosdentrodelgrupo.• Conocimientodelosgestosdelconductordelaclasecolectiva.• Iniciaciónaldesarrollotantodelroldesolistacomodelresponsabledelgrupo.• Desarrolloyaplicaciónenconjuntodelascapacidadestécnicastrabajadasenlaclaseindividual.• Conocimientodenuevorepertoriodeconjunto.• Familiarizaciónenlaescuchadediferentesvoces.• Entradaaclasedemaneraordenadaylimpia.• Preparacióndelosinstrumentosyatriles.• Distribucióndelaspartituras,lecturaypreparacióndelaspartesainterpretar.• Silenciocuandonosetoca.• Atenciónalasindicacionesdadasporelprofesorado.• Conocimientodelinstrumento:• Morfología.• Historiayevolución.• Agrupacionesinstrumentalesfrecuentes.• Normasbásicasdelcuidadoymantenimiento.• Conocimientodelastécnicasinstrumentalesbásicas,delcontrolposturalydelarelajaciónmuscular.• Prácticaconrotacióndelospapelesconvistasacomprenderquéesloquetocanlosotros.• Interpretacióngrupaldelrepertorioanteelpúblico.

3. METODOLOGÍA • MétodoElementaldeCuerda.Vol.3Y4S.Nelson• SuzukiviolinSchool. S.Suzuki• Stringsongs(tetratunes) S.Nelson• Pairsforviolins S.Nelson• Threesforviolins S.Nelson• QuartetClubVol.1yVol.2 S.NelsonObrasypiezasqueintroduzcanalalumnoenlamúsicadeconjunto.

6. Repertorioybibliografía Métodos

• Escalasyarpegios. O.SevcikyHrimally• Ejerciciosdecambiosdeposición.Vol.IIyIII. H.Sitt• Doblescuerdas. Bloch,TrottyPolo• Latécnicadeviolín.Vol.IyElviolínteóricoyprácticoVol.III. M.Crickboom• Técnicadelarcoop.2. O.Sevcik

Page 39: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

39

Estudios

• 100EstudiosVol.IIyIII,op.32.Cambiosdeposición H.Sitt.• 36estudios. Kayser• 40Estudios. Wohlfahrt• ChantsetMorceaux.Vol.IIIyIV.• Músicaparaviolín. G.Lenkei Repertorio(Acompañamientodepiano)

• Estudios.VolIV. Suzuki• 44Dúos. B.Bartok• 14Dúos. Hindemith• Pequeñaescueladelamelodía. Dancla• AllegroFiocco.• AllegrodeCorelli.• Sonatas. Corelli,VivaldiyHaendel.• Conciertosysonatinas. Telemann• ConciertoenSolMayor,LaMenorySolMenor. Vivaldi• Concertinoop.36. Rieding• Concertinosop.11,12,15 Küchler Otrosmétodos,estudiosyobrasdesimilardificultad.

7. Recursosymaterialesdidácticos

El Conservatorio albergará una biblioteca dotada de libros, partituras, revistas especializadas de interésparaelprofesoradoyalumnado.

Labibliografíaempleadacomorecursodidáctico,tendrácomoobjetivosfundamentaleslossiguientes:

a)Paraelalumno:

Aportar los conocimientos de tipo conceptual, que sean necesarios para su formación como

intérpretequenoquedanrecogidosenlosmaterialescurricularesdetrabajodiario,talescomométodosyobras,lascualesaportaránmayormentecontenidosdecarácterprocedimental(técnicainstrumental). b)Paraelprofesor:

Utilizarcomocomplementoasulabordidáctica,todalabibliografía,queporunladoleseaútil

paraampliarsusconocimientosdidácticosypedagógicosdesuespecialidad,yporotroladolesirvacomorecursodeapoyo,complementoenelprocesodeenseñanza-aprendizaje,enelcualestán implicadosdeformaactiva,profesoryalumno/s. Bibliografíadeviolín:

• Bachann,A. Enciclopediadeviolín.Ed.AdacapoPress• Claudio,J. Elartedelviolín.Ed.Musicales.Madrid1999• Dorian,F. Historiadelaejecuciónmusical.Ed.Taurus.Madrid1996• Flamer-Tordjam. Elviolín.Ed.Labor.Barcelona1991

Page 40: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

40

• Flesch,C. LosproblemasdelsonidodelViolín.Ed.RealMusical1995• Galamian,I. InterpretaciónyenseñanzadelViolín.Ed.Pirámide.Madrid1998• Hoppenot,D. Elviolíninterior.Ed.RealMusical.Madrid1992• Lindt,L. Asícomosuena.Ed.Robinbook• Pascuali,G.Principe,R. Elviolín.Ed.Ricordi.B.Aires.1952• Peterlongo Instrumentosdearco.Ed.SeiMilano• Pincherle,M. Enciclopediadeviolín.Ed.Pressed• H.Pinksterboer. Elviolínylaviola.Ed.Mundimusica.Madrid2001 Debemosdistinguirentrematerialyrecursodidáctico. Recurso didáctico, es cualquier medio o ayuda que facilite los procesos de enseñanza aprendizaje. Encambiomaterialdidácticoesalgomásconcreto,relacionadoconunobjetofísicodelalumnoodelaula. Materiales:

• Recursos materiales del aula ( espacios del aula o del salón de conciertos, materiales generales,

mobiliario y pizarra pautada, instrumental del aula o del centro, mediateca del aula, videoteca conmaterialdidáctico,películas, grabacionesdeaudioyvídeodelpropioalumnado,archivode imágenesdiversas...)

• Materialfungible(lápiz,papel,gomadeborrar...)• Materiales impresos (partituras/ repertorio instrumental solo, conpiano, de cámara, deorquesta/, y

métodos,librosdetextodeconsulta,folletos,periódicos,revistas,fichasdeactividadeselaboradasporelprofesor,fichaderecogidadedatosdelalumnoindividualizada,musicogramas...).

Recursos:

• Recursosaudiovisuales(diapositivas,discografía,vídeosyDVD,retroproyector,cassete...)• Recursosasociadosalasnuevastecnologías(internet,materialesmultimedia...)• Recursos extraescolares (visitas guiadas a exposiciones o museos, asistencia a charlas o a actos

culturales, audiciones de alumnos, conciertos, masterclass, actividades en coordinación con otrosdepartamentos...)

• Delosanteriores,losmaterialesimpresos(partiturasymétodos),sonlosmásusualesenlaprácticadelos Conservatorios, pero no debemos descartar, hacer uso de una propuesta más innovadora, conactividades complementadas con materiales de otro tipo. Así como todo tipo de actividades quebeneficienlaformaciónhumanísticadelalumnoensulargacarreracomoinstrumentista.

Page 41: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

41

B. ENSEÑANZASPROFESIONALESDEMÚSICA

1. OBJETIVOSGENERALES

Según establece el Real Decreto 1557/2006, de 22 de diciembre, en su artículo 2, las EnseñanzasProfesionales deMúsica tienen como objetivo contribuir a desarrollar en los alumnos y las alumnas lascapacidadesgeneralesylosvalorescívicospropiosdelsistemay,además,lassiguientescapacidades:

A. Habituarse a escuchar música y establecer un concepto estético que les permita fundamentar y

desarrollarlospropioscriteriosinterpretativos. B. Desarrollar la sensibilidad artística y el criterio estético como fuente de formación y enriquecimiento

personal. C. Analizaryvalorarcríticamentelacalidaddelamúsica. D. Conocerlosvaloresdelamúsicayoptarporlosaspectosqueemanadosdeellaseanmásidóneosparael

desarrollopersonal. E. Participarenactividadesdeanimaciónmusicalyculturalquelespermitanvivirlaexperienciadetrasmitir

elgocedelamúsica. F. Conoceryemplearconprecisiónelvocabularioespecíficorelativoalosconceptoscientíficosdelamúsica. G. Conoceryvalorarelpatrimoniomusicalcomoparteintegrantedelpatrimoniohistóricoycultural.

Conformealartículo3delRealDecreto1577/2006de22dediciembre,lasEnseñanzasProfesionalesdeMúsicadeberáncontribuiraquelosalumnosyalumnasadquieranlascapacidadessiguientes:

• Superar con dominio y capacidad crítica los contenidos y objetivos planteados en las asignaturas que

componenelcurrículodelaespecialidadelegida.• Conocer los elementos básicos de los lenguajes musicales, sus características, funciones y

transformacionesenlosdistintoscontextoshistóricos.• Utilizar el “oído interno” como base de la afinación, de la audición armónica y de la interpretación

musical.• Formaruna imagen ajustadade las posibilidades y característicasmusicales de cadauno, tanto a nivel

individual como en relación con el grupo, con la disposición necesaria para saber integrarse como unmiembromásdelmismooparaactuarcomoresponsabledelconjunto.

• Compartir vivenciasmusicales de grupo en el aula y fuera de ella que permitan enriquecer la relaciónafectivaconlamúsicaatravésdelcantoydelaparticipacióninstrumentalengrupo.

• Valorarelcuerpoy lamenteparautilizarconseguridad latécnicaypoderconcentrarseen laaudicióneinterpretación.

• Interrelacionaryaplicarlosconocimientosadquiridosentodaslasasignaturasquecomponenelcurrículo,enlasvivenciasylasexperienciaspropiasparaconseguirunainterpretaciónartísticadecalidad.

• Conoceryaplicarlastécnicasdelinstrumentoodelavozdeacuerdoconlasexigenciasdelasobras.• Adquirirydemostrarlosreflejosnecesariospararesolvereventualidadesquesurjanenlainterpretación.• Cultivarlaimprovisaciónylatransposicióncomoelementosinherentesalacreatividadmusical.• Interpretar, individualmente o dentro de la agrupación correspondiente, obras escritas en todos los

lenguajesmusicales,profundizandoenelconocimientodelosdiferentesestilosyépocas,asícomoenlosrecursosinterpretativosdecadaunodeellos.

• Actuarenpúblicoconautocontrol,dominiodelamemoriaycapacidadcomunicativa.

Page 42: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

42

OBJETIVOSEPMCUERDAFROTADA A. Aplicar con autonomía progresivamentemayor los conocimientosmusicales para solucionar cuestiones

relacionadasconlainterpretación:Digitación,articulación,fraseo,etc. B. Conocer las diversas convenciones interpretativas vigentes en distintos periodos de la música

instrumental,especialmentelasreferidasalaescriturarítmicaoalaornamentación. C. Adquiriryaplicarprogresivamenteherramientasycompetenciasparaeldesarrollodelamemoria. D. Desarrollar la capacidadde lecturaaprimeravista yaplicar conautonomíaprogresivamentemayor los

conocimientosmusicalesparalaimprovisaciónconelinstrumento. E. Interpretar un repertorio que incluya obras representativas de las diversas épocas y estilos de una

dificultaddeacuerdoconestenivel. F. Tocarenpúblico.

2. CONTENIDOSGENERALES 1. Continuacióndeltrabajosobreloscambiosdeposiciones. 2. Doblescuerdasyacordesdetresycuatronotas. 3. Desarrollodelavelocidad. 4. Perfeccionamientodetodaslasarcadas. 5. Armónicosnaturalesyartificiales. 6. Trabajodelapolifoníaenlosinstrumentosdecuerda. 7. Lacalidadsonora:“Cantabile”yafinación. 8. Vibrato. 9. Elfraseoysuadecuaciónalosdiferentesestilos. 10. Profundización en el estudio de la dinámica, de la precisión en la realización de las diferentes

indicacionesqueaellaserefierenydelequilibriodelosnivelesycalidadesdesonidoresultantes. 11. Iniciaciónalainterpretacióndelamúsicacontemporáneayalconocimientodesusgrafíasyefectos. 12. Entrenamientopermanenteyprogresivodelamemoria. 13. Prácticadelalecturaavista. 14. Audicionescomparadasdegrandesintérpretesparaanalizardemaneracríticalascaracterísticasdesus

diferentesversiones.

3. METODOLOGÍA

Estrategiasmetodológicas:

Enuncurrículoabierto, losmétodosdeenseñanza-aprendizajesonengranmedidaresponsabilidaddelprofesor.Delamismaforma,lasdistintaspeculiaridadesdelalumnadoalquenosvamosaenfrentarhacennecesariouncontinuoreajustedelasestrategiasdeenseñanza-aprendizajequeutilicemosyasíadaptardemaneraeficazel trabajoarealizara ladiversidaddelalumnado.Elentornosocialy familiardelalumno, larealidad y necesidades del centro y el sistema educativo en el que se integra este proceso de enseñanza-aprendizaje,sontambiénimportantesfactoresalahoradeestablecerunaestrategiametodológicaquenossirvaparadesarrollarlosobjetivospropuestos. Ennuestrocaso,paradesarrollarunametodología lomásefectivaposible, creemos importantepartirdedistintosprincipiosmetodológicos: • El proceso de enseñanza-aprendizaje ha de estar presidido por la necesidad de garantizar la

funcionalidaddelosaprendizajes,asegurandoquepuedanserutilizadosenlascircunstanciasrealesenqueelalumnolosnecesite.Poraprendizajefuncionalseentiendenosólolaposibleaplicaciónprácticadelconocimientoadquirido,sinotambiénelhechodequeloscontenidosseannecesariosyútilesparallevaracabootrosaprendizajesyparaenfrentarseconéxitoalaadquisicióndenuevosconocimientos.

• Unaprendizajesignificativo,esdecirquepartedelosconocimientospreviosqueposeeelalumno,seríaasí el siguiente principio metodológico a tener en cuenta .Esto no solo garantiza solidez en losconocimientosquesevanadquiriendo,sinoqueproporcionauntipodeaprendizajegradualenelque

Page 43: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

43

es difícil que los alumnos presenten lagunas en el aprendizaje y pierdan el interés por la clase deinstrumento.

• El fomentar la curiosidad del alumno acerca de aquello que en un futuro aprenderá forma tambiénparte importante de este proceso, y se convierte, sobre todo en especialidades donde no existendemasiadosrecursosparalamotivación,enunaherramientamotivadoradesumaimportancia.

• Lamotivacióntambiénformaunaparte importantísimadelprocesodeenseñanza-aprendizaje,yeselprofesorelqueenesteaspectodebevolcarseenclaseutilizandoelmáximonúmerodeherramientasasu alcance: vídeos, audiciones, asistencia a conciertos o eventos, relación personal con el alumno,relaciónconlospadres,etc.…

Es importantemencionarelaprendizajeporósmosis.Elaprendizajeporósmosis loutilizamosdesde que nacemos asimilando información de manera involuntaria a través de la imitación, etc.(currículooculto). En lapráctica instrumental la capacidadde razonar verbalmente los conocimientosque se poseen no es siempre tarea fácil. Es muy usual encontrar grandes instrumentistas que sonincapacesdeexplicarcómohaderealizarsealgoaloqueestánacostumbradosarealizardiariamente,ocualessonlosmúsculosquehandeintervenirenundeterminadoproblematécnico.Tocarelviolínesunaactividadqueimplicafundamentalmenteunaprendizajeprocedimental,noconceptual,porloquesería importante tener en cuenta que no es necesario ser capaz de desmenuzar todas nuestrasacciones, habrá alumnos para los que sea totalmente necesario y alumnos que al analizar de estamaneralaejecuciónmusicalsufrandebloqueos,tensionesysimilares.Estetipodeaprendizajedeberásertenidoencuentacomounaherramientadegranvalorendeterminadoscasos.

Organizacióndeltiempoydelespacio

Lautilizacióndelespacioesdesumaimportanciayaqueinfluyeenelalumnoyenelprofesor.

Cada profesor deberá, por lo tanto, adaptar el espacio dentro del aula que se le asigne de lamejorformaposible.

Unadeterminadaubicacióntransmitemensajessubliminales.Elespacioocupadoporelalumnodebefavorecersuprotagonismodentrodelaula(porejemplo:ubicaralalumnoenelcentrodelaulaynoenunlado).

Loscentrosdisponendedeterminadasinstalaciones(aulas,salóndeactos,biblioteca…),siendoel aula el espacio físico donde se impartirá la clase, pudiendo hacer uso de otras instalaciones delcentro,dediferentescaracterísticas,siemprequesehayasolicitadosuuso,previamente.

Elprofesordebemostrarunrespetohaciaelespaciovitaldelalumno.Entendemosporespaciovitaltodoaquelqueelalumnonecesitaparadesenvolverseconsuinstrumentodeunmodocómodo.El profesor romperá el espacio vital sólo en el momento de corregir aquello que crea oportuno(posicióncorporal,posicióndelasmanos…).

Además de las actividades propias que se realicen en el aula, también se contemplan otrasactividadesqueserealizanenotrosespacios;lasaudiciones,conciertosyasignaturasgrupalespuedenrealizarseenelsalóndeactos:tambiéndurantelasclasesindividualessedeberíautilizardichoespacioconlafinalidaddehabituaralalumnoaocuparunpapeldeprotagonistaenunescenario,yaseaconpúblicoosinél,decaraasuproyecciónprofesional.

Lostiemposmínimosdededicaciónporclaseindividualparaelalumnoestánestablecidosenlalegislación vigente. Estos tiempos sondeunahora semanalpor alumno (odos clases semanalesdemediahoraen1ºy2º)alolargodelasenseñanzaselementales,ademásdeunahorasemanalparalaclasecolectivadeinstrumento.

4. EVALUACIÓN

1. Criteriosdeevaluación 1. Utilizar el esfuerzomuscular, la respiración y relajaciónadecuadosa las exigencias de la ejecución

instrumental.

Page 44: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

44

Con este criterio se pretende evaluar el dominio de la coordinación motriz y el equilibrio entre losindispensables esfuerzos musculares que requiere la ejecución instrumental y el grado de relajaciónnecesariaparaevitartensionesqueconduzcanaunapérdidadecontroldelaejecución.

2. Demostrar el dominio en la ejecución de estudios y obras sin desligar los aspectos técnicos de los

musicales. Este criterio evalúa la capacidad de interrelacionar los conocimientos técnicos y teóricos necesarios para

alcanzarunainterpretaciónadecuada. 3. Demostrar sensibilidad auditiva en la afinación y en el uso de las posibilidades sonoras del

instrumento. Mediante este criterio se pretende evaluar el conocimiento de las características y del funcionamiento

mecánicodelinstrumentoylautilizacióndesusposibilidades. 4. Demostrarcapacidadparaabordarindividualmenteelestudiodelasobrasderepertorio. Con este criterio se pretende evaluar la autonomía del alumnado y su competencia para emprender el

estudioindividualizadoylaresolucióndelosproblemasqueseleplanteenenelestudio. 5. Aplicarlasindicacionesycorreccionesdelprofesoreneltrabajodelatécnicaydelrepertorio. Estecriteriodeevaluaciónpretendeverificarlastécnicasdeestudio,elgradodeasimilaciónycomprensión

delasexplicacionesysuaplicaciónpráctica. 6. Demostrarsolvenciaenlalecturaaprimeravistaycapacidadprogresivaenlaimprovisaciónsobreel

instrumento. Este criterio evalúa la competencia progresiva que adquiera el alumnadoen la lectura a primera vista, así

como su desenvoltura para abordar la improvisación en el instrumento aplicando los conocimientosadquiridos.

7. Interpretarobrasdelasdistintasépocasyestiloscomosolistasyengrupo. Setratadeevaluarelconocimientoqueelalumnadoposeedelrepertoriodesuinstrumentoydesusobras

másrepresentativas,asícomoelgradodesensibilidadeimaginaciónparaaplicarloscriteriosestéticoscorrespondientes.

8. Interpretar de memoria obras del repertorio solista de acuerdo con los criterios del estilo

correspondiente. Medianteestecriteriosevaloraeldominioylacomprensiónqueelalumnadoposeedelasobras,asícomola

capacidaddeconcentraciónsobreelresultadosonorodelasmismas. 9. Demostrar la autonomía necesaria para abordar la interpretación dentro de los márgenes de

flexibilidadquepermitaeltextomusical. Estecriterioevalúaelconceptopersonalestilísticoylalibertaddeinterpretacióndentrodelrespetoaltexto. 10. Mostrar una autonomía progresivamente mayor en la resolución de problemas técnicos e

interpretativos. Con este criterio se quiere comprobar el desarrollo que el alumno ha alcanzado en cuanto a hábitos de

estudioylacapacidaddeautocrítica. 11. Tocar en público un programaadecuadoa su nivel demostrando capacidad comunicativa y calidad

artística. Mediante este criterio se pretende evaluar la capacidad de autocontrol y grado de madurez de su

personalidadartísticaaltocarenpúblico.

Page 45: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

45

2. Procedimientoseinstrumentosdeevaluación La evaluación se apoya en la recogida de información. Es particularmente importante que el equipo de

profesores reflexione sobre la utilización de los procedimientos, instrumentos y situaciones deevaluación que mejor se adecuen a las distintas capacidades y tipos de contenido que se debenevaluarenelprocesodeaprendizaje.

Losinstrumentosdeevaluaciónqueutilizaremosparalarecogidadeinformaciónsonlossiguientes: • Pruebas escritas y pruebas orales. Nos permiten evaluar la asimilación por parte del alumno de los

conceptosaprendidosduranteelcurso.

• Observación, directa, indirecta o mixta. Será planificada, sistemática y registrada. Mediante estatécnica evaluaremos procedimientos y actitudes, y también aquellos contenidos conceptualessusceptibles de ser evaluadosmediante este procedimiento. Será el recursomás útil ymás utilizadopara nosotros. Se utilizarán listas de control o escalas de estimación, (Observación directa), ycuestionarios(observaciónindirecta),paralarecogidadedatos.

• Cuadernosde anotacióndiaria (planes de ensayo), dondeel profesor anotará diariamente el trabajorealizadoen clase y lasdirectricesa seguirporel alumnoparael ensayo semanal en casa. El alumnoanotarádiariamenteeltrabajoqueharealizadoencasa,eltiempoqueha invertidoensuestudio,asícomolosposiblesproblemasrelacionadosconelmismoquehayanpodidosurgirdurantelasemana.

• Observación Externa. Se desarrollará a través de los exámenes que se realizarán dentro deldepartamento en los que participaran todos los alumnos y profesores del mismo. Esto además defavorecer la coevaluación (grupo a miembro) y la heteroevaluación (alumno a alumno) entre elalumnado, puede ser un complemento muy útil tanto para la evaluación que el profesor realiza alalumno,comoparalapropiaevaluacióndelprofesorydesuprácticaprofesional(autoevaluación).

• Técnicasaudiovisuales.Elusodeestetipodemediospuedesernosdemuchautilidadendeterminadassituaciones, brindándonos la posibilidad, entre otras, de que el alumno pueda ver y escuchar elresultadodesu interpretaciónenunaclaseoconcierto,favoreciendoenél lacapacidaddeanalizar lasituación y autoevaluarse de manera objetiva (Observación externa). El análisis y comentario deaudicionesoproyecciones,etc.,sonotrosdelosrecursosqueestetipodemediosnosofrece.

• Observación de grupo. Nos permite obtener información acerca de la configuración del grupo (clase

colectiva) así como del papel y función que desarrollan los alumnos en él. La recogida de datos serealizaráatravésde“escalasdeactitudes”,escalasdeestimación,etc.

• Valoración de las producciones. Evaluar el trabajo diario y continuado del alumno a través de una

evaluaciónsubjetivaesimportante,peronodebemosolvidarqueel“producto”finaltambiénloesynosólodebemostenerlopresentenosotrossinoqueelalumnodebeserconscientedeello.Comoesdesuponer,noseevalúademaneraaislada,siempresetendráencuentaquees loquepretendíamosaldesarrollar la actividad, cuál era el punto de partida del alumno y como ha sido la evolución y elaprovechamiento de la misma, (Evaluación subjetiva), sin embargo también debemos ser capaces(nosotros y los alumnos) de evaluar y evaluarnos de manera objetiva, aplicando los criterios deevaluaciónestablecidosparacadacursoatodoslosalumnosporigual.Lasaudicionesyexámenesnossirvendeinstrumentoparaestavaloración.

• Exámenes trimestrales. Se realizarán tres exámenes trimestrales con carácter obligatorio, de

manera que los profesores de la especialidad de violín comprueben el grado de evolución de susalumnosydelresto;detectendeficienciasyestablezcancriteriosunánimesdevaloración.

Además,permitiráalosalumnoscomprobarelniveldeloscompañerosqueseencuentranensumismocursoyaprenderobservando loserroresyvirtudesdel restodecompañeros.Lanotaobtenidaen losexámenesformarápartedelanotatrimestral,nosustituyendoalaevaluacióncontinua.

Page 46: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

46

• Audiciones.Seprevé larealizacióndealmenos2audicionesalaño,en lasque laparticipaciónde los

alumnos estará sujeta al criterio del profesor-tutor de los mismos, siendo ésta, en caso de serrequeridosporelprofesor,obligatoria.Estasaudicionesservirándecontrolyseevaluaránycalificaránporpartedelprofesordelaespecialidadcomounprocedimientomásdeevaluación.

3. Sistemaderecuperaciónprevisto

Elestudiodelosinstrumentosmusicalesofreceunritmodeasimilacióndeloscontenidosquepuedeserdiferenteencadaalumnosegúnsucapacidadfísica,decomprensiónydetrabajopersonal. El desarrollo del trabajo que ha sido calificado como insuficiente, se verá reforzado en los trimestresposteriores.Estosellevaráacabopotenciandoloscontenidosquenecesitenmayortrabajo,modificandoeltratamientotécnicoyelenfoquequesehabíaadoptadoeneltrimestreanterior.Todoelloirádirigidoalamayormotivacióndelalumno,conelfindesuperarproblemasanterioresnosólodesdeelpuntodevistatécnico,sinoencuantoasonoridades,fraseo,matices...Elseguimientoypotenciacióndelascuestionesmásatrasadasseránelobjetivoprincipaldelprofesorenloscasosderecuperación. Igualmenteserealizaráencasosderecuperacióndeuncursocompletoanterior,comenzandoporvariarlatécnica de trabajo, tratando para cada alumno la forma y manera que mejor le ayude a superar susproblemasdelcursoanterior.Larecuperacióndeasignaturaspendientesdelcursoanteriorsellevaráacaboeneltranscursodelasclasesordinarias. Elsistemaderecuperaciónprevistoseráelsiguiente: • Detectarlacausadelanoevoluciónsatisfactoriadelalumnoyadoptarmedidasdeactuación.• Recuperacióndelosobjetivosnoconseguidos.• Prepararunplandetrabajoparaqueelalumnopuedaavanzarenlaprogramacióndelcursorepetido.En el caso que el alumno consiga los objetivos del curso, podrá empezar la programación del cursosiguiente. Cualquier alumno que está aprendiendo a dominar un instrumento musical, tenga o nopendiente el curso anterior, tiene que seguir estudiando por donde se quedó anteriormente. Surecuperaciónenelcasodetenerpendienteelcursopasado,conllevatomarconcienciadequehayqueforzarelritmodeprogresoyavancepersonalparalograrysuperarelcursopendienteyelactual.

4. Procedimientosustitutivodelaevaluacióncontinua

Nosepodrállevaracabolaevaluacióncontinuaenlaespecialidaddeviolín,sielalumnoacumulaalolargodeuntrimestreuntotaldefaltas(contabilizandojustificadasynojustificadas)equivalenteal20%deltotalanualdehorasdedichaasignatura.Secomputarántambiénlasfaltascorrespondientesaltiempodetrabajo del repertorio con el instrumentista acompañante. Incluso se perderá el puesto escolar si no esposible aplicar la evaluación continua, debido a faltas no justificadas, en lamitadde las asignaturas queconstituyeuncurso.Lapérdidadelpuestoescolarquedaráreflejadaenelexpedienteacadémicopersonaldelalumno. Elprocedimientosustitutivodelaevaluacióncontinuavaaconsistirenunexamenenjunioqueserá evaluado por el profesor que hubiera impartido al alumno clase, durante el curso escolar, de laasignaturadeviolín. Parasuevaluación,sevaloraráexclusivamentelorealizadoporelalumnoenlaprueba. Loscriteriosdeevaluaciónsonlosestablecidosencadacursoenlaprogramacióndocente. Lacalificaciónobtenidaendichapruebaseráel100%delanota.

Page 47: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

47

GRUPOA:EJERCICIOSYOBRASDEESTUDIO

Para1ercurso• Elalumnodeberáinterpretar: • 1escalacondiferentesarticulaciones,con3octavasyarpegios.SolMayor.• Kayser(36estudios).Elnº9,10y12.• Concierto(unmovimientodememoria).• Loscriteriosdeevaluaciónsonlosestablecidospara1ºdeEnseñanzasprofesionales.

• Para2ºcurso• Elalumnodeberáinterpretar: • 1escalacondiferentesarticulaciones,con3octavasyarpegios.SibMayor.• Kayser:ElNº18,19y20.• Concierto(unmovimientodememoria)uobravirtuosística. • Loscriteriosdeevaluaciónsonlosestablecidospara2ºdeEnseñanzasprofesionales.

• Para3ercurso• Elalumnodeberáinterpretar: • EstudiodeKreutzer(42estudios).Nº10,24y30yFiorillo:Nº3.• Concierto(unmovimientodememoria).• Telemann.Fantasíanº1.• Loscriteriosdeevaluaciónsonlosestablecidospara3ºdeEnseñanzasprofesionales.

Para4ºcursoElalumnodeberáinterpretar:• EstudiodeKreutzer (42estudios):Nº12, 37 y38;1estudiode Fiorillo (36estudioso caprichos):Nº9(spiccato)y1estudiodeRode:Nº2.

• Concierto(unmovimientodememoria)yobravirtuosística.

Loscriteriosdeevaluaciónsonlosestablecidospara4ºdeEnseñanzasprofesionales.

Para5ºcursoElalumnodeberáinterpretar:• Estudio de Kreutzer (42 estudios): Nº 42; 1 estudio de Dont op.35: Nº 4 y 1 estudio de Rode (24caprichos):Nº17.

• Obra clásica (un movimiento de memoria); Concierto romántico (un movimiento de memoria); ObravirtuosísticayBach:2tiemposdelaPartitaoSonata.

Loscriteriosdeevaluaciónsonlosestablecidospara5ºdeEnseñanzasprofesionales.

Para6ºcursoLapruebaconsistiráenelrecitalde6ºE.P. Elalumnointerpretarátresobrasdediferentesestilosdememoria: • Conciertoromántico(1movimientodememoria)• ConciertoMozart(1ºmovimientoycadencia)• Bach(Partita/sonataviolínsolo.2tiempos)

Page 48: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

48

Loscriteriosdeevaluaciónsonlosestablecidospara6ºdeEnseñanzasprofesionales.

5. Pruebasextraordinarias

1. Exámenesdeseptiembre Las convocatorias extraordinarias tienen por objeto ofrecer al alumnado la posibilidad de obtenercalificaciónpositivaenaquellasasignaturasnosuperadasenlaconvocatoriaordinaria,tantolasquesecorrespondanconelcursoescolarquefinaliza,comolaspendientesdecursosanteriores. Se realizaránpruebasextraordinariasenelmesdeseptiembreen loscursoscuarto,quintoysextodeE.Pconelfindepermitirlarecuperacióndelaasignaturapendiente. La comisión de coordinación pedagógica acordará los criterios generales para la realización de laspruebas extraordinarias. En el caso de 6º curso, la prueba consistirá en el recital establecido en elartículo8delDecreto75/2008,de2demayo. Las asignaturas y cursos con posibilidad de realización de prueba extraordinaria estánestablecidos en el artículo 14.11 del Decreto 75/2008, de 2 de mayo. Por ello quedan excluidas lasasignaturaspendientesdecursosanterioresa4º. Lapruebaextraordinariaseráevaluadaporelprofesorquehubieraimpartidoalalumnoclase,duranteelcursoescolar,delaasignaturacorrespondiente.Excepcionalmente,sielprofesornopudierallevarlaacabo por causas debidamente justificadas, el departamento de coordinación didáctica al que estéasignadalaasignaturaseresponsabilizarádesuevaluación.

En el caso de que el alumno presente obras que requieran de acompañamiento pianístico, deberáninterpretarseconelmismo.

Parasuevaluación,sevaloraráexclusivamentelorealizadoporelalumnoenlapruebay,ensu caso,lostrabajospresentadosatalefecto,siasísecontemplaraenlaprogramacióndocente.Seemitirá lacalificaciónoportunaenlasesióndeevaluaciónestablecidaenelartículo7delapresenteorden.

El profesor incluirá en el diario de clase toda la información significativa referente a la realizacióndelapruebaporpartedelalumno. Las pruebas extraordinarias se realizarán los tres primeros días hábiles del mes de septiembre. Los centrospublicaránantesdel30dejuniodecadaañoacadémicoelcalendariodepruebas.

Para4ºcursoElalumnodeberáinterpretar: Estudio de Kreutzer (42 estudios): Nº 12, 37 y 38; 1 estudio de Fiorillo (36 estudios o caprichos): Nº 9

(spiccato)y1estudiodeRode:Nº2.Concierto(unmovimientodememoria).

CriteriosdeEvaluación • Poseerunacolocacióndel instrumentoydelarcoqueposibiliteuncorrecto desarrollode losobjetivos

delcurso.• Poseerunbuensonidobase,claroy limpio, unaposicióncorporal relajadayunsentidode laafinación

acordeconsunivel.• Realizarloscambiosdeposicióndemaneracorrecta,afinadayrelajada.• Mostrarunbuencontrolenelvibratoyundesarrolloprogresivodelavelocidadenlamanoizquierda.• Demostrardominiodelacapacidaddememorizacióndurantelainterpretación.• Demostrar tener un buen control de los golpes de arco trabajados durante el curso a través de los

estudios,escalasyobrastrabajadas• Dominarlautilizacióndelosdiferentesplanosdelarcoparaunacorrectaejecucióndelasdoblescuerdas

yconstruccióndeacordesde3y4notas.

Page 49: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

49

• Dominarlosestudiosyobrasprogramadasduranteelcurso.• Mayorcontrolenlosmecanismosdeambasmanos:cambiosdeposición,acordes,doblescuerdas,golpes

dearco,pizz,armónicos,trinos,trémolos…

Criteriosdecalificación: Loscriteriosdecalificaciónsonlosestablecidospara4ºE.P.

Para5ºcursoElalumnodeberáinterpretar: 1 estudio de Kreutzer (42 estudios): Nº 42; 1 estudio de Dont op.35: Nº 4 y 1 estudio de Rode (24

caprichos):Nº17.1ºmovimientoconcierto,obravirtuosísticayBach:2tiemposdelaPartitaoSonata. CriteriosdeEvaluación • Poseerunacolocacióndelinstrumentoydelarcoqueposibiliteuncorrectodesarrollodelosobjetivos

delcurso.• Realizarloscambiosdeposicióndemaneracorrecta,afinadayrelajada.• Mostrarunbuencontrolenelvibratoyundesarrolloprogresivodelavelocidadenlamanoizquierda.• Demostrardominiodelacapacidaddememorizacióndurantelainterpretación.• Poseerunbuensonidobase,claroylimpio,unaposicióncorporalrelajadayunsentidodelaafinación

acordeconsunivel.• Demostrarunniveldelecturaaprimeravistaadecuadoalasdificultadesdelcursoyalniveldelalumno.• Demostrar dominio y comprensión de las diferentes posiciones y sus cambios, afrontando éstos de

manerarelajada.• Mostrarunmayorcontrolenelvibratoyundesarrolloprogresivodelavelocidadenlamanoizquierda.• Demostrartenerunbuencontroldelosgolpesdearcoalacuerdaysaltadosatravésdelosestudios,

escalasyobrastrabajadas.• Dominar la utilización de los diferentes planos del arco para una correcta ejecución de las dobles

cuerdasyconstruccióndeacordesde3y4notas.• Mayor control en los mecanismos de ambas manos: cambios de posición, acordes, dobles cuerdas,

golpesdearco,pizz,armónicos,trinos,trémolos…• Interpretar de memoria un programa adecuado al curso, manteniendo una actitud relajada, y

demostrandocapacidadcomunicativaycalidadartística• Conocerlasprincipalescaracterísticasdelestiloromántico.• Dominarlosestudiosyobrastrabajadasduranteelcurso.• Controlarelmecanismodeambasmanos:vibrato,golpesdearco,doblescuerdas,acordes,cambiosde

posición,armónicos,pizz,fraseo…• Dominar técnicamente y musical el instrumento para obtener una interpretación de calidad, con

capacidadcomunicativa.

CRITERIOSDECALIFICACIÓN: Loscriteriosdecalificaciónsonlosestablecidospara5ºE.P

Para6ºcursoLa prueba consistirá en el recital de 6º E.P. El alumno interpretará tres obras de diferentes estilos de

memoria: • Conciertoromántico(1movimientodememoria)• ConciertoMozart(1ºmovimientoycadencia)• Bach(Partita/sonataviolínsolo.2tiempos)

Page 50: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

50

CRITERIOSDEEVALUACIÓN • Poseerunacolocacióndel instrumentoydelarcoqueposibiliteuncorrecto desarrollode losobjetivos

delcurso.• Poseerunbuensonidobase,claroylimpio,unaposicióncorporalrelajadayunsentidodelaafinación.• Demostrarunniveldelecturaaprimeravistaadecuadoalasdificultadesdelcursoyalniveldelalumno.• Demostrar dominio y comprensión de las diferentes posiciones y sus cambios, afrontando éstos de

manerarelajada.• Mostrarunmayorcontrolenelvibratoyundesarrolloprogresivodelavelocidadenlamanoizquierda.• Demostrar tenerunbuencontrolde losgolpesdearcoa lacuerdaysaltadosa travésde losestudios ,

escalasyobras.• Mostrarunacapacidaddeautocorrecciónenelestudiocadavezmayor.• Dominarlautilizacióndelosdiferentesplanosdelarcoparaunacorrectaejecucióndelasdoblescuerdas

yconstruccióndeacordesde3y4notas.• Interpretarenpúblicoydememoriaunprogramaadecuadoalcurso,manteniendounaactitudrelajada,y

demostrandocapacidadcomunicativaycalidadartística.• Demostrardominiodelacapacidaddememorizacióndurantelainterpretación.• Mayorcontrolenlosmecanismosdeambasmanos:cambiosdeposición,acordes,doblescuerdas,golpes

dearco,pizz,armónicos,trinos,trémolos…• ConocerlasprincipalescaracterísticasdelestilorománticoyS.XX.• Dominarlosestudiosyobrastrabajadasduranteelcurso.• Controlarelmecanismodeambasmanos:vibrato,golpesdearco,doblescuerdas,acordes,cambiosde

posición,armónicos,pizz,fraseo…• Dominar técnica y musicalmente el instrumento para obtener una interpretación de calidad, con

capacidadcomunicativaycalidadartística. Criteriosdecalificación:

Loscriteriosdecalificaciónsonlosestablecidospara6ºE.P.

2. Matrículadehonor SegúnlaOrdendeevaluacióndelasEnseñanzasProfesionalesdeMúsica,de12dediciembrede2008,en

suartículo10,seestablecelacalificaciónextraordinariade“MatrículadeHonor”comoreconocimientoalosalumnosyalumnasconmejorexpedienteacadémico,deacuerdoconlossiguientesrequisitos:

• El alumnado de las enseñanzas profesionales de música deberá alcanzar en la asignatura que lo

propone,lacalificaciónde10.• Traslapropuestadeltutoraldepartamento,elalumnodeberásuperarunapruebaespecífica.• El departamento elevará la propuesta razonada a la comisión de coordinación pedagógica del centro

que será, en última instancia, la que otorgará, si así lo considera oportuno, la matrícula de honor,siempre que el resultado obtenido sea consecuencia de un excelente aprovechamiento académico,unidoalesfuerzoeinterésporlaasignaturaespecialmentedestacable.

• Elnúmerodematrículasnopodrá superarenningún casoel diezpor cientodelnúmerodealumnosmatriculadosporcursoyasignatura.

• Lapruebaqueel alumnodeberásuperarparaserpropuestopara laconcesióndematrículadehonorserálasiguiente:

• Elalumnodeberáinterpretarenconciertopúblico,conciertoquesecelebraráenelsalóndeactosoenotroemplazamientodesimilarescaracterísticasajuiciodeltribunal,dosobrasdediferentesestilosconunaduraciónmáximade20minutos.

• Paraloscursosde1ºEPMa5ºEPM,unadelasdosobrasserádeinterpretaciónobligatoriaparatodos

losaspirantesyseinterpretarádememoria.Laotraobraserádelibreeleccióndeentrelaspropuestas

Page 51: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

51

en esta programación, no siendo imprescindible que se ejecute de memoria, aunque el tribunal lovalorarápositivamente.

• Para6ºdeEPM,laobradeinterpretaciónobligadaserá2tiemposdelasSonatasyPartitasdeBach.La

segundaobra,concaráctertambiénobligatorio,seráunprimermovimientoconcadenciadeentrelosconciertos3,4,y5deW.A.Mozart.

Relacióndeobrasobligadas:

• 1ºE.P.M.3ªMov.LamdeVivaldi• 2ºE.P.M1ºMov.LamBach• 3ºE.P.MFantasíanº1Telemann:LargoyAllegro• 4ºE.P.M:ConciertoSolM,Haydn(1ºmov.concadencia)• 5ºE.P.M:Bach.AllemandaydoubledelaPartitanº1• 6ºE.P.M:Bach.2tiemposdelasSontasyPartitasdeBach• 1ºMov.concadenciaaelegirentrelosconciertos3,4,5deMozart Loscriteriosdeevaluaciónenestapruebaseránlossiguientes: 1. Laafinaciónesprecisa. 2. Obtienecalidadenelsonido(acordeasunivel). 3. Susmovimientoscorporalesenlaejecuciónsonequilibradosynomuestratensionesinnecesarias. 4. Demuestra con la elección del repertorio que domina los objetivos tanto técnicos como musicales

correspondientesasucurso. 5. Lainterpretaciónesacordealestiloalquepertenecelaobra. 6. Enelcasodeobrasconacompañamientopianístico,elalumnoconoceelacompañamiento,escuchae

interactúaconelpianista. 7. Ejecutalaspiezassinerrores. 8. Muestramusicalidadycapacidadcomunicativaenlainterpretacióndelasobras. 9. Muestratemplanzayconcentraciónenelescenario.

Criteriosdecalificación: Estapruebasecalificaráconaptoonoapto.Paraconseguirunaptoenlapruebaelalumnodeberátener

aptoencadaunodeloscriteriosdeevaluaciónanteriormenteexpuestos. Tribunalevaluador:

Eltribunalqueevaluarálapruebaestaráformadopor3profesoresdeldepartamentoyserápresididoporeljefedelmismooensudefecto por la jefa de estudios. Actuarán como vocales dos profesores de la especialidad, siempre que lascircunstanciaslopermitan,quedandoexcluidodelmismoeltutordelalumno.Sinohubieraprofesoressuficientesdelaespecialidad,actuaráncomovocalesprofesoresdeespecialidadesafines.

I. PRIMERCURSODELASEPM

1. Objetivos 1. Seguirtrabajandoparaqueelalumnoconsigaunacorrectaposicióndelviolínyelarcoparaquepueda

afrontardeunamanerarelajadalasdificultadesdelcurso. 2. Saberafinarelinstrumento 3. Ampliareltrabajosobreescalasdealmenostresoctavas. 4. Perfeccionarloscambiosdeposicióndentrodelasposibilidadesdelcurso,comomínimohastala5ª

posiciónylamedia.

Page 52: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

52

5. Perfeccionarelestudiodelosgolpesdearcovistosencursosanteriores:detaché,martellato,legato,bariolagesdiversos,ycontinuarelestudiodegolpesdearcosaltadoshaciendohincapiéenelspiccatoyelsaltillo,aplicándoloaescalasyestudios.

6. Dominarlautilizacióndelosdiferentesplanosdelarcoparaunacorrectaejecucióndelasdoblescuerdasyconstruccióndeacordesde3y4notas.

7. Seguirconeltrabajodelvibrato,paraconseguirdentrodeloposiblediferentestiposydesarrollarlavelocidadenlamanoizq.

8. Iniciarelestudiodelosarmónicosnaturalesyartificiales. 9. Ejecutartrinosytrémoloscorrectamente. 10. Proseguirconeldesarrollodelamemoriaydelalecturaavista. 11. Fomentarprogresivamenteelhábitodeescucharmúsica. 12. Interpretarobrasdelrepertorioenpúblicoconcoherenciayautocontrol. 13. Aprenderaresolverproblemastécnicoseinterpretativos. 14. Conocerytocarobrasdediferentesestilos,aplicandodiferentesrecursosexpresivoscomoelvibrato,

dinámica,maticesycoloresdesonido. 15. Poseerunbuensonidobase,claroylimpio,asícomounamayorcontroldelaafinación.

2. Contenidos 1. Ejerciciosparalacorrectacolocacióndelviolínydelarco. 2. Legato,martelé,detaché(1ºy2ºtrimestre) 3. Spiccatoysaltillo(2ºy3ºtrimestre) 4. Trabajodelarcoparasuadecuaciónaladoblecuerda.Elarcoenlosacordesdetresycuatronotas. 5. Armónicosnaturalesyartificiales. 6. Dinámicayfraseo. 7. Desarrollodeunmayorcontroldelsonido.RelaciónVelocidad,pesoypuntodecontacto. 8. Perfeccionamientoenlaafinaciónycalidadsonora. 9. Prácticadecambiosdeposiciónintegrandoejercicioscontodaslasposicionesydeposiciónfija(cambios

deposiciónhasta5ª). 10. Desarrollodelvibrato.Prácticadeejerciciosdevibratoenescalasyestudiosutilizandolostrestipos. 11. Profundizacióneneltrabajodelaextensión. 12. Elsonidoylaafinaciónenlasdoblescuerdas,introduciendosiesposible,cambiosdeposiciónenellas. 13. Desarrollodelavelocidadydelmecanismodelamanoizq.atravésdeescalasde3octavasconsus

correspondientesarpegiosydeejerciciosdemecanismo. 14. Conocimientodelascaracterísticasinterpretativasdelasobrastrabajadas. 15. Profundizaciónenelanálisisformalyestilístico.Elbarroco 16. Escalascromáticas. 17. Entrenamientopermanenteyprogresivodelamemoriaylalecturaa1ªvista. 18. Audicionescomparadasdegrandesintérpretesparaanalizardemaneracríticalascaracterísticasdesus

diferentesversiones. 19. Fraseoyadecuaciónalestilomusicalinterpretado. 20. Presentacióndelasobrastrabajadasconcalidadsonoraycapacidadcomunicativaanteunpúblico. 21. Prácticainterpretativaconacompañamientodepiano 22. Prácticainterpretativadelrepertorioasignadosindesligaraspectostécnicosdemusicales.

3. Criteriosdeevaluación 1. Mantener una correcta posición corporal, basada en la relajación y naturalidad, que permita una

adecuadasujecióndelinstrumentoyposibilitelaconsecucióndelosobjetivosdelcurso.

Pretende evaluar la capacidad de controlar su cuerpo, consiguiendo una posición corporal correcta yrelajada.

2. Saberafinarelpropioinstrumento.

Page 53: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

53

Pretendeevaluarlacapacidaddelalumnoparaafinarsupropioinstrumentodeformaqueenelestudiodecasanoseaestouninconvenienteparatrabajarcontrolandolaafinación.

3. Realizar escalas de tres octavas incorporando cambios de posición, dominando las ligaduras,

utilizandodistintasarticulacionesygolpesdearco.

Pretende comprobar que el alumno es capaz de aplicar de manera simultánea todos los elementostécnicos adquiridos durante el curso. Además pone de manifiesto la capacidad de concentraciónnecesariaparadesarrollarestacapacidad.

4. Realizarloscambiosdeposicióndemaneracorrecta,afinadayrelajada.(1ª-5ªymedia)

Pretendeevaluarlacapacidaddelalumnopararealizarcambiosdeposicióndemaneracorrectayrelajada,asícomolasensibilidadauditivaysensitivaquelepermitaposeerunaafinacióncorrecta.

5. Demostrar tenerunbuen control de los golpesdearco trabajadosduranteel cursoa travésde los

estudios,escalasyobrastrabajadas.

Este criterio presta atención a la capacidad del alumno para ejecutar los diferentes golpes de arcoaprendidosduranteelcursoconnaturalidad,calidadsonoraydominio.

6. Continuaryampliarelestudiodelasdoblescuerdasyacordesdetresycuatronotas.

Conestecriteriosepretendeevaluarqueelalumnovaadquiriendo la técnicanecesariapara abordardoblescuerdasyacordes.

7. Mostrar un mayor control en el vibrato y un desarrollo progresivo de la velocidad en la mano

izquierda.

Estecriteriopretendeverificarlacapacidad(cadavezmayor)decontrolarelvibrato,sintiendorelajaciónmuscular y de las articulaciones. Valorar el desarrollo de un trabajo continuado que perfeccione laarticulación y la velocidadde lamano izq. a travésdel repertorio, escalas y estudiosqueel profesorestimeconveniente.

8. Controlarlatécnicadetrinosytrémolos.

Pretendeconstatarelusocontroladodelatécnicadetrinosytrémolos. 9. Demostrar un nivel de lectura a primera vista adecuado a las dificultades del curso y al nivel del

alumno.

Conestecriteriosepretendeevaluar lacapacidadqueelalumnohadesarrolladoduranteelcursoparaleeraprimeravista.

10. Emplearlalecturaa1ªvistaylamemoriaenlasobrasyestudios.

Este criterio pretende verificar la capacidad cada vez mayor del alumno para interpretar a 1ª vista yejercitarlacapacidaddememorización.

11. Interpretar en público y de memoria un programa adecuado al curso, manteniendo una actitud

relajada,ydemostrandocapacidadcomunicativaycalidadartística.

Estecriteriotratadecomprobarlacapacidaddeautocontrolydominiodelaobraestudiada.Ademásestecriterio presta atención a la capacidad del alumno para enfrentarse con naturalidad a un público,controlandolaafinación,precisiónrítmicaysonido.

12. Mostrarunacapacidaddeautocorrecciónenelestudiocadavezmayor.

Estecriteriopretendeevaluarlacapacidaddeorganizacióndelalumnofrentealestudiodiarioasícomoconstatarunaautonomíaprogresivamentemayorenelmismo.Delamismamanera,constataelrespetoque el alumnomuestra a las explicaciones del profesor así comoa las normasque se establecen enclase.

13. Conocerlasprincipalescaracterísticasdelestilobarroco.Pretendevalorarlacapacidaddecomprensióndeesteperiodoparasuaplicaciónenlainterpretacióndel

repertorio.

Page 54: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

54

14. Poseerunbuensonidobase,claroylimpio,asícomounamayorcontroldelaafinación.

Pretende constatar que el alumno controla la relación entre velocidad, presión y punto de contacto,dominando los recursos expresivos tales comomatices, dinámicas, colores del sonido, etc… Además deevaluarelprogresivodominiodelaafinación. 15. Dominar la utilización de los diferentes planos del arco para una correcta ejecución de las dobles

cuerdasyconstruccióndeacordesde3y4notas.

Evalúa el control de los 7 planos existentes para el brazo derecho para la consecución de un buensonido,asícomolacoordinaciónentreambasmanosmostrandounacorrectayrelajadaposicióncorporal.

4. Criteriosdecalificación La calificaciónes consecuenciade la evaluación. Parapoderemitir una calificación ya seaApto/NoAptoonumérica,antesquenadaesnecesarioestablecerunacorrespondenciagraduadaentreambas. Elsistemadecalificaciónprevistoporestedepartamentocalificacadacriteriodeevaluaciónestablecidoenlasprogramacionesdidácticasdemaneraindependiente,segúnelgradodeconsecucióndelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriterio,ysebasaenlasiguienteequivalencia: (A). Domina los objetivos a los que hace referencia el criterio de evaluación que calificamos de manerasobresaliente. ·Enseñanzasprofesionales(9/10) (B).Superacorrectamentelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·Enseñanzasprofesionales(7/8) (C).Superacondificultadlosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos ·Enseñanzasprofesionales:(5/6) (D).Nosuperalosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·Enseñanzasprofesionales:(1-4)

_________________________________________ Seestablecenlossiguientesporcentajes:

• Registrodeevaluacióncontinua:60% • Exámenes:20% • Audiciones:20%

Laparticipaciónenlosexámenestrimestralesylasaudicionesesdecarácterobligatorioamenosqueasí loconsidereelprofesorysuausenciaseconsiderejustificada.Enelcasodequeelalumnonorealiceelexamenolaaudición,elregistrodelaevaluacióncontinuatendráunvalordeun80%ydeun100%cuandonohayaparticipadonienelexamennienlaaudición.

MÍNIMOSEXIGIBLES.EXÁMENESDEVIOLÍN 1ºTrimestre:1estudioopiezadecambiosdeposición;Kayser:nº1(condiferentesvariaciones)ynº4. 2ºTrimestre:1estudiodedoblescuerdas;Kayser:nº7y8y1pieza(delas2programadas). 3ºTrimestre:1escalacondiferentesarticulaciones,con3octavasyarpegios.SolMayor;EstudiosdeKayser(36estudios).Apartirdelnº9,11y12yConcierto(unmovimientodememoria).

Page 55: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

55

5. Repertorioybibliografía Estudios

• EscuelademecanismoVol.I. Schradieck• Escalasyarpegios. Sevcik• Escalasyarpegios. Hrimaly• Elsistemadelaescala. Flesh• Estudiodeladoblecuerda. Flesh• Doblescuerdas. Trott• CambiosdeposiciónOp.32Vol.IIyVol.III. H.Sitt• EstudiosOp.45. Wohlfart• 36Estudios. Kayser• EstudiosOp.37. J.Dont• Antologíadeestudiosparaviolín.VolI Arias

Repertorio

• ConciertoenLam. Vivaldi• ConciertoenLam. Bach• Sonatas. Vivaldi• Sonatas. Haendel• Sonatas. Corelli• Allegro. Fiocco• ConcertinoOp.15. Kuchler• ConcertinosOp.21.24.5.y25. Rieding• CanciónTriste. Tchaikowky• AlbumVol.II-III.12Dúos. Mozart• TheBoyPaganini. Mollenhauer• 12Fantasíasparaviolínsolo. Telemann• Libeslaid. KreislerOtrosmétodos,estudiosyobrasdesimilardificultad Bibliografíadeviolín

• Bachann,A. Enciclopediadeviolín.Ed.AdacapoPress• Claudio,J Elartedelviolín.Ed.Musicales.Madrid1999• Dorian,F. Historiadelaejecuciónmusical.Ed.Taurus.Madrid1996• Flamer-Tordjam. Elviolín.Ed.Labor.Barcelona1991• Flesch,C. LosproblemasdelsonidodelViolín.Ed.RealMusical1995• Galamian,I. Interpretación y enseñanza del ViolínEd.Pirámide.Madrid1998

• Hoppenot,D. Elviolíninterior.Ed.RealMusical.Madrid1992.• Lindt,L. Asícomosuena.Ed.Robinbook• Pascuali,G.Principe,R. Elviolín.Ed.Ricordi.B.Aires.1952• Peterlongo Instrumentosdearco.Ed.SeiMilano• Pincherle,M. Enciclopediadeviolín.Ed.Pressed• H.Pinksterboer. Elviolínylaviola.Ed.Mundimusica.Madrid2001

Page 56: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

56

6. Recursosymaterialesdidácticos El Conservatorio albergará una biblioteca dotada de libros, partituras, revistas especializadas de interésparaelprofesoradoyalumnado. Labibliografíaempleadacomorecursodidáctico,tendrácomoobjetivosfundamentaleslossiguientes: a) Paraelalumno:

Aportarlosconocimientosdetipoconceptual,queseannecesariosparasuformacióncomointérpretequenoquedanrecogidosenlosmaterialescurricularesdetrabajodiario,talescomométodosyobras,lascualesaportaránmayormentecontenidosdecarácterprocedimental(técnicainstrumental). b)Paraelprofesor: Utilizarcomocomplementoasulabordidáctica,todalabibliografía,queporunladoleseaútilparaampliarsus conocimientosdidácticos ypedagógicosde suespecialidad, yporotro lado le sirva como recursodeapoyo,complementoenelprocesodeenseñanza-aprendizaje,enelcualestánimplicadosdeformaactiva,profesoryalumno/s. Debemosdistinguirentrematerialyrecursodidáctico. Recursodidáctico,escualquiermediooayudaquefacilitelosprocesosdeenseñanzaaprendizaje.Encambiomaterialdidácticoesalgomásconcreto,relacionadoconunobjetofísicodelalumnoodelaula.

Materiales: • Recursosmaterialesdelaula(espaciosdelaulaodelsalóndeconciertos,materialesgenerales,mobiliarioypizarrapautada,instrumentaldelaulaodelcentro,mediatecadelaula,videotecaconmaterialdidáctico,películas,grabacionesdeaudioyvídeodelpropioalumnado,archivodeimágenesdiversas...)

• Materialfungible(lápiz,papel,gomadeborrar...)• Materialesimpresos(partituras/repertorioinstrumentalsolo,conpiano,decámara,deorquesta/,ymétodos,librosdetextodeconsulta,folletos,periódicos,revistas,fichasdeactividadeselaboradasporelprofesor,fichaderecogidadedatosdelalumnoindividualizada,musicogramas...).

Recursos: • Recursosaudiovisuales(diapositivas,discografía,vídeosyDVD,retroproyector,cassete...)• Recursosasociadosalasnuevastecnologías(internet,materialesmultimedia...)• Recursosextraescolares(visitasguiadasaexposicionesomuseos,asistenciaacharlasoaactosculturales,audicionesdealumnos,conciertos,masterclass,actividadesencoordinaciónconotrosdepartamentos...)

• Delosanteriores,losmaterialesimpresos(partiturasymétodos),sonlosmásusualesenlaprácticadelosConservatorios,peronodebemosdescartar,hacerusodeunapropuestamásinnovadora,conactividadescomplementadasconmaterialesdeotrotipo.Asícomotodotipodeactividadesquebeneficienlaformaciónhumanísticadelalumnoensulargacarreracomoinstrumentista.

II. SEGUNDOCURSODELASEPM

1. Objetivos 1. Seguirtrabajandoparaqueelalumnoconsigaunacorrectaposicióndelviolínyelarcoparaquepueda

afrontardeunamanerarelajadalasdificultadesdelcurso. 2. Perfeccionarelestudiodeescalasyarpegiosendosytresoctavas,endiversastonalidadesycondistintos

golpesdearco,enrelaciónalasposibilidadesdecadainstrumento,demaneracorrecta,afinadayrelajada.

3. Iniciaralalumnoenla6ªy7ªposiciónyperfeccionarloscambiosdeposicióncomomínimohastala5ªposición.Mayorcontroldelosmecanismosdemanoizquierda.

Page 57: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

57

4. Perfeccionarelestudiodelosgolpesdearcovistosencursosanteriores:detaché,martellato,legato,bariolagesdiversos,ycontinuarelestudiodegolpesdearcosaltadoshaciendohincapiéenelspiccatoyelsaltillo,aplicándoloaescalasyestudios.

5. Iniciaciónalstaccato. 6. Ejecutartrinosytrémoloscorrectamente. 7. Continuarconeldesarrollodelasdinámicas,paraconseguirlamáximadiferenciaciónposibleyprocurar

queelalumnoseasiempreconscientedesusonido(Velocidad,presiónypuntodecontacto),siendocapazdeobtenerunbuensonidobase,claroylimpio.

8. Continuarelestudiodelasdoblescuerdasyacordesdetresycuatronotasconejerciciosyescalas,perfeccionandolacalidadsonoraylaafinación,ysaberaplicarestetrabajoalasobrasqueserealicenduranteelcurso.

9. Seguirconeltrabajodelvibrato,paraconseguirdentrodeloposiblediferentestipos. 10. Desarrollarlavelocidadenlamanoizq. 11. Insistireneldesarrollodelamemoriaydelalecturaavista. 12. Fomentarelhábitodeescucharmúsica. 13. Dominarelrepertorioasignadosindesligarlosaspectostécnicosdelosmusicales. 14. Interpretarobrasdelrepertorioenpúblicoconcoherenciayautocontrol. 15. Conocerytocarobrasdediferentesestilos,aplicandodiferentesrecursosexpresivoscomoelvibrato,

dinámica,maticesycoloresdesonido. 16. Mostrardominioenlosestudiosyobrastrabajadasconunacorrectaafinación,controlsonoroy

equilibrioenlainterpretación. 17. Solventarlosproblemastécnicoseinterpretativosquesurjanenlainterpretación. 18. Desarrollarlacapacidaddeautocorrecciónenelestudiocadavezmayor.

2. Contenidos 1. Ejerciciosparalacorrectacolocacióndelviolínydelarco. 2. Desarrollodeunamayordificultadenlosgolpesdearcoconocidos(aumentandolavelocidadylos

cambiosdecuerdaenlosejerciciosyescalas).Legato,martelé,detaché,bariolage 3. DesarrollomáximoposibledelSpiccatoysaltilloeiniciaciónalstaccato 4. Trabajodelarcoparasuadecuaciónaladoblecuerda.Profundizacióneneltrabajodearcoparalos

acordesdetresycuatronotas. 5. Elsonidoylaafinaciónenacordesydoblescuerdas. 6. Perfeccionamientodelaafinaciónylacalidadsonora. 7. Elcambiodeposiciónenladoblecuerda. 8. Desarrollodeunmayorcontrolsonoro.RelaciónVelocidad,pesoypuntodecontacto.Matices. 9. Cambiosdeposiciónhasta6ª/7ª.Aumentodeseguridadenlosdistintoscambios. 10. Profundizacióneneltrabajodelaextensión. 11. Desarrollodedistintasamplitudesdevibrato. 12. Armónicosnaturalesyartificiales. 13. Dinámicayfraseo. 14. Audicionescomparadasdegrandesintérpretesparaanalizardemaneracríticalascaracterísticasdesus

diferentesversiones. 15. Desarrollodelavelocidadydelmecanismodelamanoizq.atravésdeescalasde3octavasconsus

correspondientesarpegiosydeejerciciosdemecanismo. 16. Profundizaciónenelanálisisformalyestilístico.Elbarroco 17. Escalascromáticas. 18. Conocimientodelascaracterísticasinterpretativasdelasobrastrabajadas. 19. Continuacióndeldesarrollodeambasmanostrabajandodoblescuerdas,acordes,golpesdearco. 20. Lecturaaprimeravista. 21. Trabajodelamemoria. 22. Estudiodelrepertoriopropiodelnivel. 23. Comprensióndelasestructurasbásicasdelasobrastrabajadas. 24. Prácticainterpretativaconacompañamientodepiano. 25. Interpretacióndelrepertoriosindesligarlosaspectostécnicosdelosmusicales.

Page 58: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

58

3. Criteriosdeevaluación 1. Mantenerunacorrectaposicióncorporal,basadaenlarelajaciónynaturalidad,quepermita

unaadecuadasujecióndelinstrumentoyposibilitelaconsecucióndelosobjetivosdelcurso Pretende evaluar la capacidad de controlar su cuerpo, consiguiendo una posición corporal correcta yrelajada. 2. Mostrarundominioprogresivamentemayorenescalasyarpegiosendosytresoctavas,endiversas

tonalidadesycondistintosgolpesdearco,enrelaciónalasposibilidadesdecadainstrumento. Este criteriopretendecomprobarel gradodedominio técnico-musical en laejecucióndeescalas con losdiferentesgolpesdearcoabordadosduranteelcurso. 3. Mayor control en losmecanismos demano izquierda: cambios de posición (mínimo hasta la 5ª de

maneracorrecta,afinadayrelajada.),afinación,desarrollodelavelocidad,articulación. Pretendeconstatarlacapacidadcadavezmayordelalumnodecontroldemanoizquierdaquelepermitiráafianzarlainterpretación. 4. Demostrartenerunbuencontrolde losgolpesdearcotrabajados duranteelcursoatravésde los

estudios,escalasyobrastrabajadas Este criterio presta atención a la capacidad del alumno para ejecutar los diferentes golpes de arcoaprendidosduranteelcursoconnaturalidad,calidadsonoraydominio. 5. Controlarlatécnicadetrinosytrémolos. Pretendeconstatarelusocontroladodelatécnicadetrinosytrémolos. 6. Continuar con el desarrollo de las dinámicas para conseguir la máxima diferenciación posible y

procurarqueelalumnoseasiempreconscientedesusonido(contactodelarcoconlacuerda,diferentes

presionesyvelocidadesdelarco,sonidoclaroylimpio,etc.). Este criterio pretende verificar la capacidad del alumno de controlar los tres elementos que intervienenparaobtenerunsonidodecalidadylasdinámicasdeseadas,dominandolosrecursosexpresivostalescomomatices,dinámicas,coloresdelsonido,etc…. 7. Dominar lautilizaciónde losdiferentesplanos del arcoparauna correcta, ejecuciónde lasdobles

cuerdasyconstruccióndeacordesde3y4notas. Evalúaelcontroldelos7planosexistentesparaelbrazoderechoparalaconsecucióndeunbuensonido,asícomolacoordinaciónentreambasmanosmostrandounacorrectayrelajadaposicióncorporal. 8. Mostrar un mayor control en el vibrato y un desarrollo progresivo de la velocidad en la mano

izquierda. Estecriteriopretendeverificar lacapacidad(cadavezmayor)decontrolar elvibrato,sintiendorelajaciónmuscular y de las articulaciones. Valorar el desarrollo de un trabajo continuado que perfeccione laarticulaciónylavelocidaddelamanoizq.atravésdelrepertorio,escalasyestudiosqueelprofesorestimeconveniente. 9. Demostrar un nivel de lectura a primera vista adecuado a las dificultades del curso y al nivel del

alumno. Conestecriteriosepretendeevaluarlacapacidadqueelalumnohadesarrolladoduranteelcursoparaleeraprimeravista. 10. Interpretarlasobrasprogramadasparaelcursosindesligarlosaspectostécnicosdelosmusicales. Estecriterioverificalacapacidadprogresivamentemayordelalumnoparaabordarlasobrasconunamayorcalidadsindesligarlosaspectostécnicosdelosmusicales. 11. Interpretar en público y de memoria un programa adecuado al curso, manteniendo una actitud

relajada,ydemostrandocapacidadcomunicativaycalidadartística.

Page 59: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

59

Estecriteriotratadecomprobarlacapacidaddeautocontrolydominiodelaobraestudiada.Ademásestecriterio presta atención a la capacidad del alumno para enfrentarse con naturalidad a un público,controlandolaafinación,precisiónrítmicaysonido. 12. Conocerlasprincipalescaracterísticasdelestilobarroco. Pretendevalorar lacapacidaddecomprensióndeesteperiodoparasuaplicaciónen la interpretacióndelrepertorio. 13. Dominar los estudios y obras trabajadas ejecutando demostrando una correcta afinación, control

sonoroyequilibrioenlainterpretación. Este criterio pretende evaluar la capacidad del alumno cada vez mayor de control interpretativo en loreferentealdominioenlaafinaciónyenelsonido 14. Sercapazdesolventarlosproblemastécnicoseinterpretativosquesurjanenlainterpretación. Pretende demostrar la capacidad del alumno para intentar resolver los problemas técnicos einterpretativosquesurjanalabordarlaobra/estudio. 15. Mostrarunacapacidaddeautocorrecciónenelestudiocadavezmayor. Este criteriopretendeevaluar la capacidaddeorganización delalumno frentealestudiodiarioasí comoconstatarunaautonomíaprogresivamentemayorenelmismo.De lamismamanera, constatael respetoqueelalumnomuestraalasexplicacionesdelprofesorasícomoalasnormasqueseestablecenenclase.

4. Criteriosdecalificación La calificaciónes consecuenciade la evaluación. Parapoderemitir una calificación ya seaApto/NoAptoonumérica,antesquenadaesnecesarioestablecerunacorrespondenciagraduadaentreambas. Elsistemadecalificaciónprevistoporestedepartamentocalificacadacriteriodeevaluaciónestablecidoenlasprogramacionesdidácticasdemaneraindependiente,segúnelgradodeconsecucióndelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriterio,ysebasaenlasiguienteequivalencia: (A). Domina los objetivos a los que hace referencia el criterio de evaluación que calificamos de manerasobresaliente. ·EnseñanzasElementales:Apto(9/10)/Enseñanzasprofesionales(9/10) (B).Superacorrectamentelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·Enseñanzasprofesionales(7/8) (C).Superacondificultadlosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos ·Enseñanzasprofesionales:(5/6) (D).Nosuperalosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·Enseñanzasprofesionales:1-4

_________________________________________ Seestablecenlossiguientesporcentajes:

• Registrodeevaluacióncontinua:60% • Exámenes:20% • Audiciones:20%

Laparticipaciónenlosexámenestrimestralesylasaudicionesesdecarácterobligatorioamenosqueasí loconsidereelprofesorysuausenciaseconsiderejustificada.Enelcasodequeelalumnonorealiceelexamenolaaudición,elregistrodelaevaluacióncontinuatendráunvalordeun80%ydeun100%cuandonohayaparticipadonienelexamennienlaaudición.

Page 60: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

60

MÍNIMOSEXIGIBLES.EXÁMENESDEVIOLÍN 1ºTrimestre:1escalade3octavasoDontop.37,Kayser:nº10y13. 2ºTrimestre:1escalade3octavasSibMayoroDontop.37,Kayser:nº14(mordenteystaccato)ynº16(legato)ypieza(delas2programadas). 3ºTrimestre:Kayser:Nº18,19y20yConcierto(unmovimientodememoria)uobravirtuosística.

5. Repertorioybibliografía Estudios

• Escalasyarpegios. Sevcik• EscuelademecanismoVol.I. Schradieck• Elsistemadelaescala. Flesh• EstudiosOp.7,8y9. Sevcik• Estudiodeladoblecuerda. Polo• CambiosdeposiciónOp.32Vol.IIyVol.III. H.Sitt• 36Estudios. Kayser• EstudiosOp.37. J.Dont• Antologíadeestudiosparaviolín,Vol.II. Arias• 42Estudios. Kreutzer• EstudiosEspeciales. MazasRepertorio

• SonataenSolM. Tartini• ConciertosenLam Bach• Sonatas. Vivaldi• Sonatas. Haendel• Sonatas. Corelli• ConciertoOp.15y12. Seitz• DanzaEspañolanº5. Granados• Playera. Sarasate• SonatinaenReM. Schubert• ConciertoenLam. Accolay• 12Fantasíasparaviolínsolo. Telemann• ConciertosOp.24,21. Rieding• Libeslaid. KreislerOtrosmétodos,estudiosyobrasdesimilardificultad.

6. Recursosymaterialesdidácticos ElConservatorioalbergaráunabibliotecadotadadelibros,partituras,revistasespecializadasdeinterésparaelprofesoradoyalumnado. Labibliografíaempleadacomorecursodidáctico,tendrácomoobjetivosfundamentaleslossiguientes:

Page 61: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

61

a)Paraelalumno: Aportarlosconocimientosdetipoconceptual,queseannecesariosparasuformacióncomointérpretequenoquedanrecogidosenlosmaterialescurricularesdetrabajodiario,talescomométodosyobras,lascualesaportaránmayormentecontenidosdecarácterprocedimental(técnicainstrumental). b)Paraelprofesor: Utilizar como complementoa su labordidáctica, toda labibliografía, queporun lado le seaútil paraampliar sus conocimientosdidácticos ypedagógicosde suespecialidad, yporotro lado le sirva comorecursodeapoyo,complementoenelprocesodeenseñanza-aprendizaje,enelcualestán implicadosdeformaactiva,profesoryalumno/s.

Debemosdistinguirentrematerialyrecursodidáctico. Recursodidáctico,es cualquiermediooayudaque facilite losprocesosdeenseñanzaaprendizaje.En

cambiomaterialdidácticoesalgomásconcreto,relacionadoconunobjetofísicodelalumnoodelaula.

Materiales: • Recursos materiales del aula ( espacios del aula o del salón de conciertos, materiales generales,

mobiliario y pizarra pautada, instrumental del aula o del centro, mediateca del aula, videoteca conmaterialdidáctico,películas, grabacionesdeaudioyvídeodelpropioalumnado,archivode imágenesdiversas...)

• Materialfungible(lápiz,papel,gomadeborrar...)• Materiales impresos (partituras/ repertorio instrumental solo, conpiano, de cámara, deorquesta/, y

métodos,librosdetextodeconsulta,folletos,periódicos,revistas,fichasdeactividadeselaboradasporelprofesor,fichaderecogidadedatosdelalumnoindividualizada,musicogramas...).

Recursos: • Recursosaudiovisuales(diapositivas,discografía,vídeosyDVD,retroproyector,cassete...)• Recursosasociadosalasnuevastecnologías(internet,materialesmultimedia...)• Recursos extraescolares (visitas guiadas a exposiciones o museos, asistencia a charlas o a actos

culturales, audiciones de alumnos, conciertos, masterclass, actividades en coordinación con otrosdepartamentos...)

• Delosanteriores,losmaterialesimpresos(partiturasymétodos),sonlosmásusualesenlaprácticadelos Conservatorios, pero no debemos descartar, hacer uso de una propuesta más innovadora, conactividades complementadas con materiales de otro tipo. Así como todo tipo de actividades quebeneficienlaformaciónhumanísticadelalumnoensulargacarreracomoinstrumentista.

III. TERCERCURSODELASEPM

1. Objetivos 1. Seguirtrabajandoparaqueelalumnoconsigaunacorrectaposicióndelviolínyelarcoparaquepueda

afrontar de unamanera relajada las dificultades del curso, toque lomás relajado posible y se sientacómodoentodomomentoconelinstrumentoentrelasmanos.

2. Poseerunbuensonidobase,claroylimpio,unaposicióncorporalrelajadayunsentidodelaafinaciónacordeconsunivel.

3. Perfeccionarelestudiodeescalasyarpegiosdetresoctavas,ampliandoelestudiodelastonalidadesycondistintosgolpesdearco.

4. Continuarperfeccionandoeltrabajodeloscambiosdeposición.(Hastala7ª) 5. Desarrollarlavelocidadyperfecciónenlosgolpesdearcoyaconocidos. 6. Continuarconeldesarrollodelasdinámicas,paraconseguirlamáximadiferenciaciónposibleyprocurar

queelalumnoseasiempreconscientedesusonido(Velocidad,presiónypuntodecontacto). 7. Desarrollarenloposibleelcorrectoequilibrioypresióndelarcoenlasdoblescuerdas.

Page 62: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

62

8. Continuar el estudio de las dobles cuerdas y acordes de tres y cuatro notas con ejercicios y escalas,perfeccionandolacalidadsonoraylaafinación,ysaberaplicarestetrabajoalasobrasqueserealicenduranteelcurso.

9. Iniciar en el estudio de las octavas, terceras y sextas mediante escalas sencillas y ejercicios paradesarrollarunacorrectaafinaciónyarticulacióndelasmismas.

10. Introducir poco a poco el estudio de los pizzicatos con ambasmanos y el estudio de los armónicosnaturalesyartificiales(detercera,cuartayquinta).

11. Desarrollarlavelocidadenlamanoizquierda. 12. Seguirdesarrollandoelvibratodelalumnoconlafinalidaddequeseacapazdeadaptarloenvelocidady

amplitudalasnecesidadesdecadaestudioyobra. 13. Desarrollarlacapacidaddelecturaaprimeravistaylamemorización. 14. Controlar demanera progresiva la técnica de ambasmanos: (cambios de posición, dobles cuerdas,

acordes,trinos,golpesdearco,vibrato…) 15. Desarrollarelsentidodelamusicalidadydelfraseo. 16. Fomentarelhábitodeescucharmúsica. 17. Interpretarobrasdelrepertorioenpúblicoconcoherenciayautocontrol. 18. Conocerytocarobrasdediferentesestilos,aplicandodiferentes recursosexpresivoscomoelvibrato,

dinámica,maticesycoloresdesonido. 19. Comprenderlaestructurayformadelasobrastrabajadas. 20. Solventarlosproblemastécnicoseinterpretativosdelasobrasabordadas. 21. Interpretarmúsicaconacompañamientodepianodominandoafinación,ritmo,sonido,fraseo… 2. Contenidos 1. Ejerciciosparalacorrectacolocacióndelviolínydelarco. 2. Desarrollo de unamayor dificultad en los golpes de arco conocidos, haciendo hincapié en la calidad

sonoradeéstos. 3. Profundizareneltrabajodelosgolpesdearcosaltados. 4. Trabajodel arcopara suadecuacióna ladoble cuerda.Profundizaciónenel trabajodearcopara los

acordesdetresycuatronotas. 5. Elsonidoylaafinaciónenacordesydoblescuerdas. 6. Controlenlaafinación,ycalidadsonora. 7. Fraseoyadecuaciónalestilomusicalinterpretado. 8. Elcambiodeposiciónenladoblecuerda. 9. Desarrollodeunmayorcontrolsonoro.RelaciónVelocidad,pesoypuntodecontacto.Matices. 10. Cambiosdeposiciónhasta7ª.Aumentodeseguridadenlosdistintoscambios. 11. Introducciónaltrabajodelosarmónicos,artificialesynaturales. 12. Profundizacióneneltrabajodelaextensión,paraenunfuturopoderabordarelestudiodelasdobles

cuerdasquenecesitandeesteelemento. 13. Desarrollodedistintasamplitudesdevibrato. 14. Continuacióndeldesarrollodeambasmanostrabajandoacordes,doblescuerdas,golpesdearco… 15. Desarrollode lavelocidadydelmecanismode lamano izq.a travésdeescalasde 3octavas con sus

correspondientesarpegiosydeejerciciosdemecanismo. 16. Aplicacióndeloselementostécnicosqueseposeenalainterpretacióndeobrasyestudiosprogramados

parelcurso. 17. Profundizaciónenelanálisisformalyestilístico.Elclasicismo. 18. Conocimientodelascaracterísticasinterpretadasdelasobrastrabajadas. 19. Audicionescomparadasdegrandesintérpretesparaanalizardemaneracríticalascaracterísticasdesus

diferentesversiones. 20. Prácticainterpretativaconacompañamientodepiano. 21. Interpretacióndelrepertoriosindesligarlosaspectostécnicosdelosmusicales. 22. Trabajodelamemoria. 23. Lecturaaprimeravista.

Page 63: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

63

3. Criteriosdeevaluación 1. Poseerunacolocacióndelinstrumentoydelarcoqueposibiliteuncorrectodesarrollodelos

objetivosdelcurso.Quepermitaalalumnotocarlomásrelajadoposibleysesientacómodoconel

instrumento. Pretendeevaluarlacapacidaddelalumnodecontroldesucuerpo,quelepermitaadoptarunaposición

corporalcorrectayrelajada. 2. Poseerunbuensonidobase,claroylimpio,unaposicióncorporalrelajadayunsentidodela

afinaciónacordeconsunivel. Pretendeconstatarqueelalumnocontrolalarelaciónentrevelocidad,presiónypuntodecontacto,

dominandolosrecursosexpresivostalescomomatices,dinámicas,coloresdelsonido,etc….Ademásseevaluarálacapacidadqueelalumnoposeeparacontrolarlaafinación.(Enestecursoelalumnonodeberápresentarproblemaalgunoenlaafinación).

3. Mostrarundominioprogresivamentemayorenescalasyarpegiostresoctavas,endiversas

tonalidadesycondistintosgolpesdearco,enrelaciónalasposibilidadesdecadainstrumento. Estecriteriopretendecomprobarelgradodedominiotécnico-musicalenlaejecucióndeescalasconlos

diferentesgolpesdearcoabordadosduranteelcurso. 4. Realizarloscambiosdeposicióndemaneracorrecta,afinadayrelajada(hastala7ª). Pretende evaluar la capacidad del alumno para realizar cambios de posición de manera correcta y

relajada,asícomolasensibilidadauditivaysensitivaquelepermitaposeerunaafinacióncorrecta. 5. Demostrartenerunbuencontroldelosgolpesdearcotrabajadosduranteelcursoatravésdelos

estudios,escalasyobrastrabajadas. Este criterio presta atención a la capacidad del alumno para ejecutar los diferentes golpes de arco

aprendidosduranteelcursoconnaturalidad,calidadsonoraydominio. 6. Continuarconeldesarrollodelasdinámicasparaconseguirlamáximadiferenciaciónposibley

procurarqueelalumnoseasiempreconscientedesusonido(contactodelarcoconlacuerda,

diferentespresionesyvelocidadesdelarco,sonidoclaroylimpio,etc.). Estecriteriopretendeverificarlacapacidaddelalumnodecontrolarlostreselementosqueintervienen

paraobtenerunsonidodecalidady lasdinámicasdeseadas,dominando los recursosexpresivos talescomomatices,dinámicas,coloresdelsonido,etc….

7. Dominarlautilizacióndelosdiferentesplanosdelarcoparaunacorrectaejecucióndelasdobles

cuerdasyconstruccióndeacordesde3y4notas. Evalúa el control de los 7 planos existentes para el brazo derecho para la consecución de un buen

sonido, así como la coordinación entre ambas manos mostrando una correcta y relajada posicióncorporal.

8. Mostrarunmayorcontrolenelvibratoyundesarrolloprogresivodelavelocidadenlamano

izquierda. Este criterio pretende verificar la capacidad (cada vez mayor) de controlar el vibrato, sintiendo

relajación muscular y de las articulaciones. Valorar el desarrollo de un trabajo continuado queperfeccionelaarticulaciónylavelocidaddelamanoizq.atravésdelrepertorio,escalasyestudiosqueelprofesorestimeconveniente.

9. Demostrarunniveldelecturaaprimeravistaadecuadoalasdificultadesdelcursoyalniveldel

alumno. Conestecriteriosepretendeevaluarlacapacidadqueelalumnohadesarrolladoduranteelcursopara

leeraprimeravista.

Page 64: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

64

10. Desarrollodelacapacidaddememorización. Estecriteriotratadeverificarelprogresivodominiodelamemoriadurantelainterpretaciónconelfinde

mantenerabsolutocontrolenlainterpretación. 11. Controlardemaneraprogresivalatécnicadeambasmanos:(cambiosdeposición,doblescuerdas,

acordes,trinos,golpesdearco,vibrato…) Pretendeevaluareldominioprogresivamentemayordelalumnodelatécnicadelviolín. 12. Demostrarundesarrollodelamusicalidadydelfraseo. Estecriterioverificaelcontrolenlainterpretaciónsindesligarlosaspectostécnicosdelosmusicales. 13. Mostrarunacapacidaddeautocorrecciónenelestudiocadavezmayor. Estecriteriopretendeevaluarlacapacidaddeorganizacióndelalumnofrentealestudiodiarioasícomo

constatarunaautonomíaprogresivamentemayorenelmismo.Delamismamanera,constataelrespetoqueelalumnomuestraalasexplicacionesdelprofesorasícomoalasnormasqueseestablecenenclase.

14. Interpretarenpúblicoydememoriaunprogramaadecuadoalcurso,manteniendounaactitud

relajada,ydemostrandocapacidadcomunicativaycalidadartística. Estecriteriotratadecomprobarlacapacidaddeautocontrolydominiodelaobraestudiada.Ademáseste

criterioprestaatenciónalacapacidaddelalumnoparaenfrentarseconnaturalidadaunpúblico,controlandolaafinación,precisiónrítmicaysonido.

15. Conocerlasprincipalescaracterísticasdelestiloclásico. Pretendevalorarlacapacidaddecomprensióndeesteperiodoparasuaplicaciónenlainterpretacióndel

repertorio. 16. Comprenderlaestructurayformadelasobrastrabajadas. Estecriterioverificalacapacidaddecomprensióndelalumnodelaformayestructuradelasobras

trabajadasdemaneraquelepermitaenriquecerlainterpretación. 17. Solventarlosproblemastécnicoseinterpretativosdelasobrasabordadas. Tratadeconstatarlacapacidaddelalumnoderesolverlascuestionestécnicasymusicalesquepresentan

lasobrastrabajadas. 18. Sercapazdeinterpretarmúsicaconacompañamientodepianodominandoafinación,ritmo,sonido,

fraseo… Estecriteriopretendedemostrarlacapacidaddelalumnoparainterpretarlasobrasconacompañamiento

pianísticodominandolosaspectostécnicosymusicales.

4. Criteriosdecalificación

Lacalificaciónesconsecuenciadelaevaluación.ParapoderemitirunacalificaciónyaseaApto/NoAptoonumérica,antesquenadaesnecesarioestablecerunacorrespondenciagraduadaentreambas. Elsistemadecalificaciónprevistoporestedepartamentocalificacadacriteriodeevaluaciónestablecidoenlasprogramacionesdidácticasdemaneraindependiente,segúnelgradodeconsecucióndelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriterio,ysebasaenlasiguienteequivalencia: (A). Domina los objetivos a los que hace referencia el criterio de evaluación que calificamos de manerasobresaliente. ·Enseñanzasprofesionales(9/10) (B).Superacorrectamentelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·Enseñanzasprofesionales(7/8)

Page 65: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

65

(C).Superacondificultadlosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos ·Enseñanzasprofesionales:(5/6) (D).Nosuperalosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·Enseñanzasprofesionales:1-4

_________________________________________ Laparticipaciónenlosexámenestrimestralesylasaudicionesesdecarácterobligatorioamenosqueasí loconsidereelprofesorysuausenciaseconsiderejustificada.Enelcasodequeelalumnonorealiceelexamenolaaudición,elregistrodelaevaluacióncontinuatendráunvalordeun80%ydeun100%cuandonohayaparticipadonienelexamennienlaaudición.

MÍNIMOSEXIGIBLES.EXÁMENESDEVIOLÍN 1ºTrimestre:1escalade3octavasoDontop.37,Kreutzer:nº2convariaciones(saltilloyspiccato)ynº4(staccato)ypieza(Concierto,obravirtuosísticaoTelemann).Encadatrimestrepresentaráunapieza. 2ºTrimestre:1escalade3octavasoDontop.37,Kreutzer:nº7y8ypieza(Concierto,obravirtuosísticaoTelemann). 3ºTrimestre:1estudiodeKreutzer(42estudios).Nº10,24y30(Elprofesorelegiráunoeldíadelexamen)yFiorillo:Nº3;Concierto(unmovimientodememoria)yTelemann.Fantasíanº1.

5. Repertorioybibliografía Estudios

• EscuelademecanismoVol.I. Schradieck• Elsistemadelaescala. Flesh• EstudiosOp.7,8y9. Sevcik:• Estudiodeladoblecuerda. Polo• CambiosdeposiciónOp.32Vol.IIyVol.III. H.Sitt• EstudiosOp.37 J.Dont• Antologíadeestudiosparaviolín,Vol.III. Arias• 42Estudios. Kreutzer• 36Estudios. Fiorillo• 36Estudios. Mazas

Repertorio:• Sonatas. Vivaldi• Sonatas. Haendel• Sonatas. Corelli• Sonatas. Mozart• DanzaEspañolanº5. Granados• Playera,RomanzaAndaluza. Sarasate• SonatinaenReM. Schubert• ConciertoenLam. Accolay• ConciertoenLam,MiM. Bach• Fantasíasparaviolínsolo. Teleman• Conciertonº6y7. Rode• Conciertonº23. Viotti• ConciertoenSolM. Haydn• Liebeslied.LiebesfreudyPreludioyAllegro. Kreisler• Leyenda. Wieniawski

Page 66: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

66

Otrosmétodos,estudiosyobrasdesimilardificultad.

6. Recursosymaterialesdidácticos

ElConservatorioalbergaráunabibliotecadotadadelibros,partituras,revistasespecializadasdeinterésparaelprofesoradoyalumnado. Labibliografíaempleadacomorecursodidáctico,tendrácomoobjetivosfundamentaleslossiguientes: a)Paraelalumno: Aportarlosconocimientosdetipoconceptual,queseannecesariosparasuformacióncomointérpretequenoquedanrecogidosenlosmaterialescurricularesdetrabajodiario,talescomométodosyobras,lascualesaportaránmayormentecontenidosdecarácterprocedimental(técnicainstrumental). b)Paraelprofesor: Utilizar como complementoa su labordidáctica, toda labibliografía, queporun lado le seaútil paraampliar sus conocimientosdidácticos ypedagógicosde suespecialidad, yporotro lado le sirva comorecursodeapoyo,complementoenelprocesodeenseñanza-aprendizaje,enelcualestán implicadosdeformaactiva,profesoryalumno/s. Debemosdistinguirentrematerialyrecursodidáctico. Recursodidáctico,es cualquiermediooayudaque facilite losprocesosdeenseñanzaaprendizaje.Encambiomaterialdidácticoesalgomásconcreto,relacionadoconunobjetofísicodelalumnoodelaula. Materiales:

• Recursos materiales del aula ( espacios del aula o del salón de conciertos, materiales generales,mobiliario y pizarra pautada, instrumental del aula o del centro, mediateca del aula, videoteca conmaterialdidáctico,películas, grabacionesdeaudioyvídeodelpropioalumnado,archivode imágenesdiversas...)

• Materialfungible(lápiz,papel,gomadeborrar...)• Materiales impresos (partituras/ repertorio instrumental solo, conpiano, de cámara, deorquesta/, y

métodos,librosdetextodeconsulta,folletos,periódicos,revistas,fichasdeactividadeselaboradasporelprofesor,fichaderecogidadedatosdelalumnoindividualizada,musicogramas...).Recursos:

• Recursosaudiovisuales(diapositivas,discografía,vídeosyDVD,retroproyector,cassete...)• Recursosasociadosalasnuevastecnologías(internet,materialesmultimedia...)• Recursos extraescolares (visitas guiadas a exposiciones o museos, asistencia a charlas o a actos

culturales, audiciones de alumnos, conciertos, masterclass, actividades en coordinación con otrosdepartamentos...)

• Delosanteriores,losmaterialesimpresos(partiturasymétodos),sonlosmásusualesenlaprácticadelos Conservatorios, pero no debemos descartar, hacer uso de una propuesta más innovadora, conactividades complementadas con materiales de otro tipo. Así como todo tipo de actividades quebeneficienlaformaciónhumanísticadelalumnoensulargacarreracomoinstrumentista.

Page 67: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

67

IV. CUARTOCURSODELASEPM

1. Objetivos 1. Seguirtrabajandoparaqueelalumnoconsigaunacorrectaposicióndelviolínyelarcoparaquepueda

afrontardeunamanerarelajadalasdificultadesdelcurso. 2. Poseerunbuensonidobase,claroylimpio,unaposicióncorporalrelajadayunsentidodelaafinación

acordeconsunivel. 3. Perfeccionarelestudiodeescalasyarpegiosdetresoctavasaumentandoprogresivamenteelnivelde

exigencia. 4. Continuarperfeccionandoeltrabajodeloscambiosdeposición. 5. Comenzarlarealizacióndegliss.yportamentoscomoelementosexpresivos. 6. Continuarelestudiodelospizzicatosyarmónicoscomenzadoselcursoanterior. 7. Continuardesarrollandoelsonidoincluyendosonidosespecialescomo“sulponticello”,“sultasto”,“col

legno”,etc. 8. Aumentar el nivel deexigencia en cuanto a la agilidad y calidad sonorade los golpesde arcoque se

estudien. 9. ComenzarelestudiodericochetyStaccatovolante. 10. Comenzarelestudiosistemáticodeterceras,sextasyoctavas. 11. Desarrollar lavelocidadenlamanoizq.,eltrabajodearmónicosnaturalesyartificiales,e introducirel

pizzicatodemanoizq.sóloyencombinaciónconladerecha. 12. Seguirdesarrollandoelvibratodelalumnoconlafinalidaddequeseacapazdeadaptarloenvelocidady

amplitudalasnecesidadesdecadaestudioyobra. 13. Insistireneldesarrollodelamemoriaydelalecturaavista. 14. Dominar la utilización de los diferentes planos del arco para una correcta ejecución de las dobles

cuerdasyconstruccióndeacordesde3y4notas. 15. Desarrollarlacapacidaddeautocorrecciónenelestudio. 16. Sercapazdedominarlosestudiosyobrasprogramadosduranteelcurso. 17. Demostrarundesarrollodelamusicalidadydelfraseoenlasobrasquesetrabajen. 18. Fomentarelhábitodeescucharmúsica. 19. Interpretarobrasdelrepertorioenpúblicoconcoherenciayautocontrol. 20. Conocerytocarobrasdediferentesestilos,aplicandodiferentes recursosexpresivoscomoelvibrato,

dinámica,maticesycoloresdesonido.

2. Contenidos 1. Desarrollo de una mayor dificultad en los golpes de arco conocidos, haciendo hincapié en la calidad

sonoradeéstos. 2. Profundizareneltrabajodelosgolpesdearcosaltados.Ricochetystaccatovolante. 3. Calidadsonorayrelajaciónmuscularenlainterpretacióndeacordes. 4. Elsonidoylaafinaciónenacordesydoblescuerdas. 5. Dominiodelaafinaciónycontrolsonoro. 6. Aumentodelniveldeexigenciaencuantoalacalidadycontroldelsonido 7. Aumentodeseguridadenlosdistintoscambiosdeposición. 8. Desarrollodeltrabajodearmónicosartificialesynaturales. 9. Pizzicatodemanoizquierda. 10. Profundizaciónenel trabajode la extensión,paraenun futuropoder abordarel estudiode lasdobles

cuerdasquenecesitandeesteelemento. 11. Desarrollo de la velocidad y delmecanismo de lamano izq. a través de escalas de 3 octavas con sus

correspondientesarpegiosydeejerciciosdemecanismo. 12. Aplicacióndeloselementostécnicosqueseposeenalainterpretacióndeobrasyestudiosprogramados

parelcurso.

Page 68: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

68

13. Audicionescomparadasdegrandes intérpretesparaanalizardemaneracrítica lascaracterísticasdesusdiferentesversiones.

14. Continuacióndeldesarrollodeambasmanosabordandodoblescuerdas,acordes,golpesdearco… 15. Profundizaciónenelanálisisformalyestilístico.Elclasicismovs.Romanticismo 16. Trabajodelamemoria. 17. Lecturaaprimeravista. 18. Fraseoyadecuaciónalestilomusicalinterpretado. 19. Prácticainterpretativaconacompañamientodepiano. 20. Dinámicayfraseo. 21. Conocimientodelascaracterísticasinterpretativasdelasobrastrabajadasydelasestructurasbásicasde

lasobrasabordadas.

3. Criteriosdeevaluación 1. Poseer una colocación del instrumento y del arco que posibilite un correcto desarrollo de los

objetivosdelcurso. Pretendeevaluar lacapacidaddecontrolarsucuerpo,consiguiendounaposicióncorporal correctayrelajada. 2. Poseer un buen sonido base, claro y limpio, una posición corporal relajada y un sentido de la

afinaciónacordeconsunivel. Pretende constatar que el alumno controla la relación entre velocidad, presión y punto de contacto,dominando los recursos expresivos tales como matices, dinámicas, colores del sonido, etc….Además seevaluarálacapacidadqueelalumnoposeeparacontrolarlaafinación.(Enestecursoelalumnonodeberápresentarproblemaalgunoenlaafinación). 3. Perfeccionar el estudio de escalas y arpegios de tres octavas,, con los golpes de arco abordadosduranteelcurso,aumentandoprogresivamenteelniveldeexigencia. Este criteriopretendecomprobarel gradodedominio técnico-musical en laejecucióndeescalas con losdiferentesgolpesdearcoabordadosduranteelcurso. 4. Realizarloscambiosdeposicióndemaneracorrecta,afinadayrelajada. Pretendeevaluarlacapacidaddelalumnopararealizarcambiosdeposicióndemaneracorrectayrelajada,asícomolasensibilidadauditivaysensitivaquelepermitaposeerunaafinacióncorrecta. 5. Mayor control en losmecanismos de ambasmanos: cambios de posición, acordes, dobles cuerdas,

golpesdearco,pizz,armónicos,trinos,trémolos… Estecriteriopretendedemostrareldominioprogresivamentemayordeambasmanos,consolidándoseunacorrectabasetécnica. 6. Demostrar tenerunbuen control de los golpesdearco trabajadosduranteel cursoa travésde los

estudios,escalasyobrastrabajadas. Este criterio presta atención a la capacidad del alumno para ejecutar los diferentes golpes de arcoaprendidosduranteelcursoconnaturalidad,calidadsonoraydominio. 7. Sercapazdeejecutar3º,6ºy8ºdemanerarelajada,afinacióncorrectaycalidadsonora. Estecriteriopretendecomprobareldesarrollotécnicocadavezmayordelalumnoquelepermitiráabordarlasdoblescuerdasconautocontrol. 8. Demostrarmayordesarrolloen lavelocidaden lamano izqydominiode losarmónicosnaturalesy

artificiales. Este criterio pretende evaluar el grado de desarrollo de la mano izquierda, así como el control en larealizacióndearmónicosnaturalesyartificiales.

Page 69: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

69

9. Mostrar un mayor control en el vibrato y un desarrollo progresivo de la velocidad en la mano

izquierda. Estecriteriopretendeverificarlacapacidad(cadavezmayor)decontrolarelvibrato,sintiendorelajaciónmuscular y de las articulaciones. Valorar el desarrollo de un trabajo continuado que perfeccione laarticulaciónylavelocidaddelamanoizq.atravésdelrepertorio,escalasyestudiosqueelprofesorestimeconveniente. 10. Demostrar un nivel de lectura a primera vista adecuado a las dificultades del curso y al nivel del

alumno. Conestecriteriosepretendeevaluarlacapacidadqueelalumnohadesarrolladoduranteelcursoparaleeraprimeravista. 11. Demostrarundominiodelacapacidaddememorizacióndurantelainterpretación. Estecriteriopretendecomprobareldesarrollopermanenteyprogresivodelamemoriademaneraquelainterpretaciónnoseveainterrumpidapordudasenlalectura. 12. Dominar la utilización de los diferentes planos del arco para una correcta ejecución de las dobles

cuerdasyconstruccióndeacordesde3y4notas. Evalúaelcontroldelos7planosexistentesparaelbrazoderechoparalaconsecucióndeunbuensonido,asícomolacoordinaciónentreambasmanosmostrandounacorrectayrelajadaposicióncorporal. 13. Mostrarunacapacidaddeautocorrecciónenelestudiocadavezmayor. Este criteriopretendeevaluar la capacidaddeorganización delalumno frentealestudiodiarioasí comoconstatarunaautonomíaprogresivamentemayorenelmismo.De lamismamanera, constatael respetoqueelalumnomuestraalasexplicacionesdelprofesorasícomoalasnormasqueseestablecenenclase. 14. Dominarlosestudiosyobrasprogramadasduranteelcurso. Este criterio verifica el control del alumno sobre las obras trabajadas en lo que se refiere a afinación,sonido,fraseo,vibrato,cambiosdeposición,doblescuerdas,acordes,matices,fraseo… 15. Demostraruncontrolenlamusicalidadyelfraseodelasobrasabordadasduranteelcurso. Verificaeldesarrolloprogresivamentemayordelalumnodesusentidomusicalycapacidaddeinterpretarhaciendomúsica. 16. Interpretar en público y de memoria un programa adecuado al curso, manteniendo una actitud

relajada,ydemostrandocapacidadcomunicativaycalidadartística. Estecriteriotratadecomprobarlacapacidaddeautocontrolydominiodelaobraestudiada.Ademásestecriterio presta atención a la capacidad del alumno para enfrentarse con naturalidad a un público,controlandolaafinación,precisiónrítmicaysonido. 17. Conocerlasprincipalescaracterísticasdelestiloclásicoyromántico. Pretendevalorar lacapacidaddecomprensióndeesteperiodoparasuaplicaciónen la interpretacióndelrepertorio.

4. Criteriosdecalificación

Lacalificaciónesconsecuenciadelaevaluación.ParapoderemitirunacalificaciónyaseaApto/NoAptoonumérica,antesquenadaesnecesarioestablecerunacorrespondenciagraduadaentreambas. Elsistemadecalificaciónprevistoporestedepartamentocalificacadacriteriodeevaluaciónestablecidoenlasprogramacionesdidácticasdemaneraindependiente,segúnelgradodeconsecucióndelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriterio,ysebasaenlasiguienteequivalencia: (A). Domina los objetivos a los que hace referencia el criterio de evaluación que calificamos de manerasobresaliente.

Page 70: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

70

·EnseñanzasElementales:Apto(9/10)/Enseñanzasprofesionales(9/10) (B).Superacorrectamentelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·Enseñanzasprofesionales(7/8) (C).Superacondificultadlosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos ·Enseñanzasprofesionales:(5/6) (D).Nosuperalosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·Enseñanzasprofesionales:(1-4)

_________________________________________ Seestablecenlossiguientesporcentajes:

• Registrodeevaluacióncontinua:60% • Exámenes:20% • Audiciones:20%

Laparticipaciónenlosexámenestrimestralesylasaudicionesesdecarácterobligatorioamenosqueasí loconsidereelprofesorysuausenciaseconsiderejustificada.Enelcasodequeelalumnonorealiceelexamenolaaudición,elregistrodelaevaluacióncontinuatendráunvalordeun80%ydeun100%cuandonohayaparticipadonienelexamennienlaaudición.

MÍNIMOSEXIGIBLES.EXÁMENESDEVIOLÍN

1ºTrimestre:1escaladetresoctavasyarpegios(Flesch);1EstudiodeKreutzer,RodeyFiorillo;Concierto:Elprimermov.delconciertoestudiadoduranteelcurso,dememoria. 2ºTrimestre:1escaladetresoctavasconsuscorrespondientesarpegios(Flesch); 1EstudiodeKreutzer,RodeyFiorilloy1obravirtuosística. 3º Trimestre:1 estudio de Kreutzer (42 estudios): Nº 12 , 37 y 38; 1 estudio de Fiorillo (36 estudios ocaprichos):Nº9(spiccato)y1estudiodeRode:Nº2.Concierto(unmovimientodememoria).

5. Repertorioybibliografía

Estudios:

• Elsistemadelaescala. Flesh• Antologíadeestudiosparaviolín,VolIV Arias• 42Estudios. Kreutzer• 36Estudios. Mazas• 36Estudios. Fiorillo• 24Caprichos. Rode• EstudiosOp.7,8y9. Sevcik

Repertorio:

• Conciertonº6ynº7 Rode• Conciertonº23,nº22. Viotti• ConciertoenDoMySolM Haydn• Conciertonº9. Beriot• PreludioyAllegro Kreisler• Sonatas. Mozart

Page 71: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

71

• Romanzas. Beethoven• ConciertoenDoM. Kawalevsky• Sonetos. Toldra• 7Canciones. Falla• DanzasRumanas. Bartok• MalagueñayRomanzaAndaluza. Sarasate• Leyenda. Wieniavski• Conciertoparaviolínyorquestanº9. Beriot• Partitanº1. BachOtrosmétodos,estudiosyobrasdesimilardificultad. ElConservatorioalbergaráunabibliotecadotadadelibros,partituras,revistasespecializadasdeinteréspara

elprofesoradoyalumnado.

Labibliografíaempleadacomorecursodidáctico,tendrácomoobjetivosfundamentaleslossiguientes:a)Paraelalumno: Aportarlosconocimientosdetipoconceptual,queseannecesariosparasuformacióncomointérpreteque

noquedanrecogidosen losmaterialescurricularesdetrabajodiario, talescomométodosyobras, lascualesaportaránmayormentecontenidosdecarácterprocedimental(técnicainstrumental).

b)Paraelprofesor: Utilizarcomocomplementoasulabordidáctica,todalabibliografía,queporunladoleseaútilparaampliar

susconocimientosdidácticosypedagógicosdesuespecialidad,yporotroladolesirvacomorecursodeapoyo, complemento en el proceso de enseñanza- aprendizaje, en el cual están implicados de formaactiva,profesoryalumno/s.

Bibliografíadeviolín: • Bachann,A. Enciclopediadeviolín.Ed.AdacapoPress• Claudio,J. Elartedelviolín.Ed.Musicales.Madrid

1999.• Dorian,F. Historiadelaejecuciónmusical.Ed.Taurus.Madrid

1996• Flamer-Tordjam. Elviolín.Ed.Labor.Barcelona1991• Flesch,C. Los problemas del sonido del Violín. Ed. Real

Musical1995• Galamian,I. Interpretaciónyenseñanzadelviolín.

Ed.Pirámide.Madrid1998• Hoppenot,D. Elviolíninterior.Ed.RealMusical.Madrid

1992. • Lindt,L. Asícomosuena.Ed.Robinbook• Pascuali,G.Principe,R. Elviolín.Ed.Ricordi.B.Aires.1952• Peterlongo Instrumentosdearco.Ed.SeiMilano• Pincherle,M. Enciclopediadeviolín.Ed.Pressed• H.Pinksterboer. Elviolínylaviola.Ed.Mundimusica.Madrid2001

6. Recursosymaterialesdidácticos Debemosdistinguirentrematerialyrecursodidáctico. Recurso didáctico, es cualquier medio o ayuda que facilite los procesos de enseñanza aprendizaje. Encambiomaterialdidácticoesalgomásconcreto,relacionadoconunobjetofísicodelalumnoodelaula.

Page 72: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

72

Materiales: • Recursosmaterialesdelaula(espaciosdelaulaodelsalóndeconciertos,materialesgenerales,mobiliario

y pizarra pautada, instrumental del aula o del centro, mediateca del aula, videoteca con materialdidáctico,películas,grabacionesdeaudioyvídeodelpropioalumnado,archivodeimágenesdiversas...)

• Materialfungible(lápiz,papel,gomadeborrar...)• Materiales impresos (partituras/ repertorio instrumental solo, con piano, de cámara, de orquesta/, y

métodos,librosdetextodeconsulta,folletos,periódicos,revistas,fichasdeactividadeselaboradasporelprofesor,fichaderecogidadedatosdelalumnoindividualizada,musicogramas...).

Recursos: • Recursosaudiovisuales(diapositivas,discografía,vídeosyDVD,retroproyector,cassete...)• Recursosasociadosalasnuevastecnologías(internet,materialesmultimedia...)• Recursosextraescolares(visitasguiadasaexposicionesomuseos,asistenciaacharlasoaactosculturales,

audicionesdealumnos,conciertos,masterclass,actividadesencoordinaciónconotrosdepartamentos...)• Delosanteriores,losmaterialesimpresos(partiturasymétodos),sonlosmásusualesenlaprácticadelos

Conservatorios,peronodebemosdescartar,hacerusodeunapropuestamásinnovadora,conactividadescomplementadas con materiales de otro tipo. Así como todo tipo de actividades que beneficien laformaciónhumanísticadelalumnoensulargacarreracomoinstrumentista.

V. QUINTOCURSODELASEPM

1. Objetivos 1. Poseer una colocación del instrumento y del arco que posibilite un correcto funcionamiento del

instrumento. 2. Controlarelequilibrio,laflexibilidadyritmoestableenestudiosyobras. 3. Dominarlaafinaciónyelsonidoenelrepertoriotrabajado. 4. Ejecutarconfacilidadymovimientocorrectotodosloscambiosdeposición. 5. Controlarlaejecucióndetodoslosgolpesdearco,loscambiosdecuerdayelsonidoenlasdoblescuerdas

yacordes. 6. Sercapazdelograrconelarco,asícomoconelvibrato,diferentescaracteresycoloresenlaproducción

sonora. 7. Controlenelmecanismodeambasmanos:doblescuerdas,acordes,pizz, cambiosdeposición,vibrato,

fraseo,coloresdelsonidoarmónicos,golpesdearco… 8. Manifestarhabilidadenlalecturaaprimeravistayenlacapacidaddememorización. 9. Aumentar el nivel de exigencia en cuanto a la agilidad y calidad sonora de los golpes de arco que se

estudien. 10. Demostrardominioycomprensióndelasdiferentesposicionesysuscambios. 11. Dominarlautilizacióndelosdiferentesplanosdelarcoparaunacorrectaejecucióndelasdoblescuerdas

yconstruccióndeacordesde3y4notas. 12. Sercapazdemostrarunacapacidaddeautocorrecciónenelestudiocadavezmayor. 13. Desarrollarmadurezycapacidadcomunicativaenlainterpretaciónenpúblico. 14. Resolverlosproblemastécnicoseinterpretativos. 15. Dominarelrepertoriotrabajadosindesligarlosaspectostécnicosdelosmusicales. 16. Interpretar obras de diferentes estilos con capacidad interpretativa y comunicativa, demostrando

autocontrolydominiotécnicoymusical.

2. Contenidos 1. Consecucióndeunaactitudcorporalrelajadayflexible. 2. Perfeccionamientodetodoslosgolpesdearco:detaché,martelé,spiccato,saltillo,staccato,ricochet…

Page 73: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

73

3. Combinacionesdelosgolpesdearcoanteriores. 4. Controlsonoroydelaafinación. 5. Dominio de todas las partes del arco y de los diferentes ataques de éste: diferentes acentuaciones,

dinámicas,agógica. 6. Trabajo de cambio de cuerda en diferentes combinaciones de arcos ligados y sueltos, así como las

doblescuerdasyacordes. 7. Continuación del estudio de escalas y arpegios en tres y cuatro octavas, cromáticas, monocordes, y

doblescuerdas. 8. Estudiodepizzenambasmanos,asícomocombinacionesconarco. 9. Conocimientoydesarrollodelosdiferentestiposdecambiodeposiciónendoblescuerdasyacordes. 10. Dominiodetodaslasposiciones. 11. Estudiodelportamentoygliss.expresivo. 12. Desarrollodelosarmónicosartificialesenescalasyarpegios. 13. Trabajodetrinossimpleseiniciaciónatrinosendoblecuerda. 14. Estudiodelaindependenciadededos:extensionesentodoslosdedos,combinacionesdelosdiferentes

mov.Delosdedos(incluyendopizz) 15. Desarrollodelavelocidaddelosdedosdelamanoizq.enposicionesfijasyconcambiosdeposición. 16. Aplicacióndeloselementostécnicosqueseposeenalainterpretacióndeobrasyestudiosprogramados

parelcurso. 17. Profundizaciónenelanálisisformalyestilístico.ElRomanticismo. 18. Trabajodelamemoriaydelalecturaaprimeravista.

3. Criteriosdeevaluación

1. Poseerunacolocacióndelinstrumentoydelarcoqueposibiliteuncorrectodesarrollodelosobjetivos

delcurso. Pretende evaluar la capacidad de controlar su cuerpo, consiguiendo una posición corporal correcta y

relajada. 2. Controlarelequilibrio,laflexibilidadyritmoestableenestudiosyobras. Este criterio pretende verificar el dominio técnico-musical del alumno que le permita obtener una

interpretacióndecalidad. 3. Poseer un buen sonido base, claro y limpio, una posición corporal relajada y un sentido de la

afinaciónacordeconsunivel. Pretende constatar que el alumno controla la relación entre velocidad, presión y punto de contacto,

dominandolosrecursosexpresivostalescomomatices,dinámicas,coloresdelsonido,etc….Ademásseevaluará la capacidad que el alumno posee para controlar la afinación.(En este curso el alumno nodeberápresentarproblemaalgunoenlaafinación).

4. Controlarelmecanismodeambasmanos:vibrato,golpesdearco,doblescuerdas,acordes,cambios

deposición,armónicos,pizz,fraseo… Este criterio constata el nivel técnico conseguido por el alumno que le permita abordar cualquier

aspectotécnicodelviolínconautocontrol. 5. Mostrar un mayor control en el vibrato y un desarrollo progresivo de la velocidad en la mano

izquierda. Este criterio pretende verificar la capacidad (cada vez mayor) de controlar el vibrato, sintiendo

relajación muscular y de las articulaciones. Valorar el desarrollo de un trabajo continuado queperfeccionelaarticulaciónylavelocidaddelamanoizquierdaatravésdelrepertorio,escalasyestudiosqueelprofesorestimeconveniente.

Page 74: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

74

6. Demostrar un nivel de lectura a primera vista adecuado a las dificultades del curso y al nivel del

alumnoyenlacapacidaddememorización. Conestecriteriosepretendeevaluarlacapacidadqueelalumnohadesarrolladoduranteelcursopara

leeraprimeravistaeinterpretardememoriaconautocontrol. 7. Demostrar tenerunbuen control de los golpesdearco trabajadosduranteel cursoa travésde los

estudio,escalasyobrastrabajadas. Este criterio presta atención a la capacidad del alumno para ejecutar los diferentes golpes de arco

aprendidosduranteelcursoconnaturalidad,calidadsonoraydominio. 8. Demostrar dominio y comprensiónde las diferentesposiciones y sus cambios, afrontandoéstosde

manerarelajada. Pretende evaluar la capacidad del alumno para realizar cambios de posición de manera correcta y

relajada,asícomolasensibilidadauditivaysensitivaquelepermitaposeerunaafinacióncorrecta. 9. Dominar la utilización de los diferentes planos del arco para una correcta ejecución de las dobles

cuerdasyconstruccióndeacordesde3y4notas. Evalúa el control de los 7 planos existentes para el brazo derecho para la consecución de un buensonido, así como la coordinación entre ambas manos mostrando una correcta y relajada posicióncorporal.

10. Mostrarunacapacidaddeautocorrecciónenelestudiocadavezmayor.

Estecriteriopretendeevaluarlacapacidaddeorganizacióndelalumnofrentealestudiodiarioasícomoconstatarunaautonomíaprogresivamentemayorenelmismo.Delamismamanera,constataelrespetoque el alumnomuestra a las explicaciones del profesor así comoa las normasque se establecen enclase.

11. Interpretar en público y de memoria un programa adecuado al curso, manteniendo una actitud

relajada,ydemostrandocapacidadcomunicativaycalidadartística Estecriterio tratadecomprobar lacapacidaddeautocontrolydominiode laobraestudiada.Ademásestecriterioprestaatencióna lacapacidaddelalumnoparaenfrentarseconnaturalidadaunpúblico,controlandolaafinación,precisiónrítmicaysonido.

12. Dominar los estudios y obras trabajadas durante el curso sin desligar los aspectos técnicos de los

musicales. Pretendeverificarelcontrolqueelalumnoposeesobreelrepertorioasignadoparaelcurso.

13. Conocerlasprincipalescaracterísticasdelestiloromántico.

Pretendevalorar lacapacidaddecomprensióndeesteperiodoparasuaplicaciónen la interpretacióndelrepertorio.

14. Dominar técnicamente y musical el instrumento para obtener una interpretación de calidad, con

capacidadcomunicativa. Estecriteriopretendedemostrarlacapacidadqueelalumnoposeeparadominarelinstrumentoaniveltécnicoymusical.

4. Criteriosdecalificación

Lacalificaciónesconsecuenciadelaevaluación.ParapoderemitirunacalificaciónyaseaApto/NoAptoonumérica,antesquenadaesnecesarioestablecerunacorrespondenciagraduadaentreambas. Elsistemadecalificaciónprevistoporestedepartamentocalificacadacriteriodeevaluaciónestablecidoenlasprogramacionesdidácticasdemaneraindependiente,segúnelgradodeconsecucióndelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriterio,ysebasaenlasiguienteequivalencia:

Page 75: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

75

(A). Domina los objetivos a los que hace referencia el criterio de evaluación que calificamos demanerasobresaliente. ·Enseñanzasprofesionales(9/10) (B).Superacorrectamentelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·Enseñanzasprofesionales(7/8) (C).Superacondificultadlosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos ·Enseñanzasprofesionales:(5/6) (D).Nosuperalosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·Enseñanzasprofesionales:(1-4) Laparticipaciónenlosexámenestrimestralesylasaudicionesesdecarácterobligatorioamenosqueasíloconsidere el profesor y su ausencia se considere justificada. En el caso de que el alumno no realice elexamenolaaudición,elregistrodelaevaluacióncontinuatendráunvalordeun80%ydeun100%cuandonohayaparticipadonienelexamennienlaaudición.

MÍNIMOSEXIGIBLES.EXÁMENESDEVIOLÍN 1ºTrimestre:1escaladetresoctavasysuscorrespondientesarpegios(Flesch). 1EstudiodeKreutzer,RodeyFiorillo;Concierto:Elprimermov.delconciertoestudiadodememoria. 2ºTrimestre:1escaladetresoctavasysuscorrespondientesarpegios(Flesch). 1EstudiodeKreutzer,RodeyFiorilloy1obravirtuosística. 3ºTrimestre:1estudiodeKreutzer(42estudios):Nº42;1estudiodeDontop.35:Nº4y1estudiodeRode(24caprichos):Nº17.Bach:2tiemposdelaPartitaoSonata. *Lasobrassepuedenrepartirenotroordendurantelostrestrimestre

5. Repertorioybibliografía Estudios:

• Elsistemadelaescala. Flesh• 42Estudios. Kreutzer• 24Caprichos. Rode• AntologíadeEstudiosparaviolín. Arias• 36Estudios. Fiorillo

Repertorio:

• Sonatasypartitasparaviolínsolo. Bach• Conciertonº3. Mozart• ConciertoDoM. Haydn• Conciertonº22. Viotti• ConciertoSolm. Bruch• ConciertoDoM. Kawalevski• Romanzas. Beethoven• Sonatas. Turina• MotoPerpetuo.SonataMim. Paganini• DanzasEspañolasnº7y8habanera. Sarasate• Gipsy-caprice. Kreisler• Piezas. SukOtrosmétodos,estudiosyobrasdesimilardificultad.

Page 76: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

76

El Conservatorio albergará una biblioteca dotada de libros, partituras, revistas especializadas de interésparaelprofesoradoyalumnado.

Labibliografíaempleadacomorecursodidáctico,tendrácomoobjetivosfundamentaleslossiguientes: a)Paraelalumno: Aportarlosconocimientosdetipoconceptual,queseannecesariosparasuformacióncomointérpretequenoquedanrecogidosenlosmaterialescurricularesdetrabajodiario,talescomométodosyobras,lascualesaportaránmayormentecontenidosdecarácterprocedimental(técnicainstrumental). b)Paraelprofesor: Utilizarcomocomplementoasulabordidáctica,todalabibliografía,queporunladoleseaútilparaampliarsus conocimientosdidácticos ypedagógicosde suespecialidad, yporotro lado le sirva como recursodeapoyo,complementoenelprocesodeenseñanza-aprendizaje,enelcualestánimplicadosdeformaactiva,profesoryalumno/s. Bibliografíadeviolín

• Bachann,A. Enciclopediadeviolín.Ed.AdacapoPress• Claudio,J. Elartedelviolín.Ed.Musicales.Madrid1999• Dorian,F. Historiadelaejecuciónmusical.Ed.Taurus.Madrid1996• Flamer-Tordjam. Elviolín.Ed.Labor.Barcelona1991• Flesch,C. LosproblemasdelsonidodelViolín.Ed.RealMusical1995• Galamian,I. Interpretación y enseñanza del violín. Ed.Pirámide.Madrid

1998 • Hoppenot,D. Elviolíninterior.Ed.RealMusical.Madrid1992. • Lindt,L. Asícomosuena.Ed.Robinbook. • Pascuali,G.Principe,R. Elviolín.Ed.Ricordi.B.Aires.1952.• Instrumentosdearco. Ed.SeiMilano• Pincherle,M. • Elviolínylaviola. Ed.Mundimusica.Madrid2001

6. Recursosymaterialesdidácticos

Debemosdistinguirentrematerialyrecursodidáctico. Recurso didáctico, es cualquier medio o ayuda que facilite los procesos de enseñanza aprendizaje. En

cambiomaterialdidácticoesalgomásconcreto,relacionadoconunobjetofísicodelalumnoodelaula.

Materiales: • Recursos materiales del aula ( espacios del aula o del salón de conciertos, materiales generales,

mobiliario y pizarra pautada, instrumental del aula o del centro, mediateca del aula, videoteca conmaterialdidáctico,películas, grabacionesdeaudioyvídeodelpropioalumnado,archivode imágenesdiversas...)

• Materialfungible(lápiz,papel,gomadeborrar...)• Materiales impresos (partituras/ repertorio instrumental solo, conpiano, de cámara, deorquesta/, y

métodos,librosdetextodeconsulta,folletos,periódicos,revistas,fichasdeactividadeselaboradasporelprofesor,fichaderecogidadedatosdelalumnoindividualizada,musicogramas...).

Recursos: • Recursosaudiovisuales(diapositivas,discografía,vídeosyDVD,retroproyector,cassete...)• Recursosasociadosalasnuevastecnologías(internet,materialesmultimedia...)

Page 77: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

77

• Recursos extraescolares (visitas guiadas a exposiciones o museos, asistencia a charlas o a actosculturales, audiciones de alumnos, conciertos, masterclass, actividades en coordinación con otrosdepartamentos...)

• Delosanteriores,losmaterialesimpresos(partiturasymétodos),sonlosmásusualesenlaprácticadelos Conservatorios, pero no debemos descartar, hacer uso de una propuesta más innovadora, conactividades complementadas con materiales de otro tipo. Así como todo tipo de actividades quebeneficienlaformaciónhumanísticadelalumnoensulargacarreracomoinstrumentista.

VI. SEXTOCURSODELASEPM

1. Objetivos

1. Poseerunacolocacióndelinstrumentoydelarcoqueposibiliteunainterpretacióndecalidad. 2. Controlarelequilibrioylaflexibilidadenlaejecucióndelrepertorio. 3. Teneruncontrolconscientedelaafinación.Ydelsonido. 4. Dominarlatécnicadedoblescuerdasyacordes,tantodesdeelpuntodevistadelaafinacióncomodel

equilibriosonoro. 5. Tenerunabsolutodominiodelatécnicadecambiosdeposición. 6. Controlar la ejecución de todos los golpes de arco y sus derivaciones: Detaché, staccato, spiccato,

martelé,ricochet,etc… 7. Conseguirdistintostimbresycalidadesdesonidoenfuncióndelcarácterdelamúsicaydelfraseo. 8. Dominarlosdistintostiposyvelocidadesdevibrato. 9. Interpretarunrepertorioqueabarquedistintasépocasyestilos. 10. Controlarlamemoriaenlaejecucióndelasobrasydesarrollarlacapacidaddelecturaa1ªvista. 11. Dominarlosestudiosyobrasabordadosduranteelcurso. 12. Interpretarconmadurezyautocontrol,surepertorioenpúblico. 13. Resolverlosproblemastécnicoseinterpretativos. 14. Tenerdominiosobreelmecanismodeambasmanos. 15. Acordes, dobles cuerdas, golpes de arco, pizzicato, cambios de posición, armónicos, colores,matices,

frase… 16. Dominarelrepertoriotrabajadosindesligarlosaspectostécnicosdelosmusicales. 17. Interpretar obras de diferentes estilos con capacidad interpretativa y comunicativa, demostrando

autocontrolydominiotécnicoymusical

2. Contenidos

1. Consecucióndeunaactitudcorporalequilibradayflexible. 2. Perfeccionamientodetodoslosgolpesdearcoysuintegracióndentrodelrepertorio. 3. Dominiodelasdistintaszonasdelarcoyaplicacióndelosdistintosataques,acentuaciones,agógicas,etc. 4. Controldelosdiferentescambiosdecuerdaycombinacionesdeéstos. 5. Dominio de las escalas y arpegios de tres y cuatro octavas, así como de las dobles cuerdas: terceras,

sextas,octavas,octavas. 6. Desarrollodeltrabajodedoblescuerdasañadiendooctavasdigitadas,novenasydécimas. 7. Estudiodepizzicatoconambasmanos 8. Conocimientoyaplicacióndelosdiferentestiposdecambiosdeposición. 9. Desarrollodelosarmónicossimples,naturalesyartificiales.Añadirtrabajodedoblesarmónicos. 10. Consecuciónrelajadadetrinos 11. Velocidaddelosdedosdelamanoizquierda.

Page 78: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

78

12. Estudio del repertorio básico de estudios y obras, con representación de diferentes épocas yestilos.

3. Criteriosdeevaluación

1. Poseer una colocación del instrumento y del arco que posibilite un correcto desarrollo de los

objetivosdelcurso.

Pretende evaluar la capacidad de controlar su cuerpo, consiguiendo una posición corporal correcta yrelajada.

2. Poseer un buen sonido base, claro y limpio, una posición corporal relajada y un sentido de la

afinaciónacordeconsunivel.

Pretende constatar que el alumno controla la relación entre velocidad, presión y punto de contacto,dominandolosrecursosexpresivostalescomomatices,dinámicas,coloresdelsonido,etc…Ademásseevaluará la capacidad que el alumno posee para controlar la afinación. (En este curso el alumno nodeberápresentarproblemaalgunoenlaafinación).

3. Dominar la utilización de los diferentes planos del arco para una correcta ejecución de las dobles

cuerdasyconstruccióndeacordesde3y4notas.

Evalúa el control de los 7 planos existentes para el brazo derecho para la consecución de un buensonido, así como la coordinación entre ambas manos mostrando una correcta y relajada posicióncorporal.

4. Demostrar dominio y comprensión de las diferentes posiciones y sus cambios afrontando éstos de

manerarelajada.

Pretende evaluar la capacidad del alumno para realizar cambios de posición de manera correcta yrelajada,asícomolasensibilidadauditivaysensitivaquelepermitaposeerunaafinacióncorrecta.

5. Demostrar tenerunbuen control de los golpesdearco trabajadosduranteel cursoa travésde los

estudios,escalasyobrastrabajadas.

Este criterio presta atención a la capacidad del alumno para ejecutar los diferentes golpes de arcoaprendidosduranteelcursoconnaturalidad,calidadsonoraydominio

6. Sercapazdeobtenerdistintostimbresycalidadesdelsonidoacordealasnecesidadesdelamúsicay

delfraseo.

Pretende comprobar la capacidad del alumno de controlar la producción del sonido según lasexigenciasdelaobra,asícomoeldesarrollodelsentidodelfraseo.

7. Mostrar un mayor control en el vibrato y un desarrollo progresivo de la velocidad en la mano

izquierda.

Este criterio pretende verificar la capacidad (cada vez mayor) de controlar el vibrato, sintiendorelajación muscular y de las articulaciones. Valorar el desarrollo de un trabajo continuado queperfeccionelaarticulaciónylavelocidaddelamanoizq.atravésdelrepertorio,escalasyestudiosqueelprofesorestimeconveniente.

8. ConocerlasprincipalescaracterísticasdelestilorománticoyS.XX.

Pretendevalorar lacapacidaddecomprensióndeesteperiodoparasuaplicaciónen la interpretacióndelrepertorio.

9. Demostrar un nivel de lectura a primera vista adecuado a las dificultades del curso y al nivel del

alumnoyuncontroldelamemoria

Conestecriteriosepretendeevaluarlacapacidadqueelalumnohadesarrolladoduranteelcursoparaleeraprimeravista,ademásdesudominiodelamemoriaenalinterpretación.

Page 79: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

79

10. Dominarlosestudiosyobrastrabajadasduranteelcurso.

Pretendeverificarelcontrolqueelalumnoposeesobreelrepertorioasignadoparaelcurso. 11. Mostrarunacapacidaddeautocorrecciónenelestudiocadavezmayor.

Este criteriopretendeevaluar la capacidaddeorganización delalumno frentealestudiodiarioasí comoconstatarunaautonomíaprogresivamentemayorenelmismo.De lamismamanera, constatael respetoqueelalumnomuestraalasexplicacionesdelprofesorasícomoalasnormasqueseestablecenenclase. 12. Controlarelmecanismodeambasmanos:vibrato,golpesdearco,doblescuerdas,acordes,cambios

deposición,armónicos,pizz,fraseo…

Estecriterioconstataelniveltécnico/musicalconseguidoporelalumnoque lepermitaabordarcualquieraspectotécnicodelviolínconautocontrol. 13. Tocarenpúblicoydememoriaunprogramaadecuadoalcurso,manteniendounaactitudrelajada,y

demostrandocapacidadcomunicativaycalidadartística.Estecriteriotratadecomprobarlacapacidaddeautocontrolydominiodelaobraestudiada.Ademásestecriterio presta atención a la capacidad del alumno para enfrentarse con naturalidad a un público,controlandolaafinación,precisiónrítmicaysonido. 14. Dominar técnica y musicalmente el instrumento para obtener una interpretación de calidad, con

capacidadcomunicativaycalidadartística.

Estecriteriopretendedemostrar lacapacidadqueelalumnoposeepara dominarel instrumentoaniveltécnicoymusical.

4. Criteriosdecalificación Lacalificaciónesconsecuenciadelaevaluación.ParapoderemitirunacalificaciónyaseaApto/NoAptoonumérica,antesquenadaesnecesarioestablecerunacorrespondenciagraduadaentreambas. Elsistemadecalificaciónprevistoporestedepartamentocalificacadacriteriodeevaluaciónestablecidoenlasprogramacionesdidácticasdemaneraindependiente,segúnelgradodeconsecucióndelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriterio,ysebasaenlasiguienteequivalencia: (A). Domina los objetivos a los que hace referencia el criterio de evaluación que calificamos demanerasobresaliente. ·Enseñanzasprofesionales(9/10) (B).Superacorrectamentelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·Enseñanzasprofesionales(7/8) (C).Superacondificultadlosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos ·Enseñanzasprofesionales:(5/6) (D).Nosuperalosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·Enseñanzasprofesionales:(1-4) Laparticipaciónenlosexámenestrimestralesylasaudicionesesdecarácterobligatorioamenosqueasí loconsidereelprofesorysuausenciaseconsiderejustificada.Enelcasodequeelalumnonorealiceelexamenolaaudición,elregistrodelaevaluacióncontinuatendráunvalordeun80%ydeun100%cuandonohayaparticipadonienelexamennienlaaudición.

Page 80: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

80

MÍNIMOSEXIGIBLES.EXÁMENESDEVIOLÍN

1ºTrimestre:1escaladetresoctavasysuscorrespondientesarpegios(Flesch). 1EstudiodeRode(24caprichos),Gaviniés(24Matinées)yDontop.35. yConciertoromántico. 2ºTrimestre:1escaladetresoctavasysuscorrespondientesarpegios(Flesch). 1EstudiodeRode(24caprichos),Gaviniés(24Matinées)yDontop.35. yConciertodeMozart(1ºMovimientoycadencia). 3º Trimestre: Concierto romántico (1 movimiento de memoria); Concierto Mozart (1º movimiento ycadencia)yBach(Partita/sonataviolínsolo.2tiempos).

5. Repertorioybibliografía Estudios

• Elsistemadelaescala. Flesh• 24Matinees. Gavinies• EstudiosOp.35. Dont• 6EstudiosdeConcierto. Wieuxtemps• Caprichos. Paganini• AntologíadeEstudiosparaviolín.VolVI. Arias• 36Estudios. P.Rode

Repertorio • Sonatasypartitas. Bach• SinfoníaEspañola. Lalo• ConciertoenMim. Mendelssohn• Conciertonº3. SaintSaens• Conciertonº4. Wieuxtemps• Nigum. Bloch• Danzadelavidabreve. Falla• Conciertosnº3,4,5 Mozart• ConciertoSolm. Bruch• Romanzas,Sonatas. Beethoven• Sonatas. Turina• MotoPerpetuo.SonataMim. Paganini• DanzasEspañolasnº7y8habanera. Sarasate• Gipsy-caprice. Kreisler• Piezas. Suk Otrosmétodos,estudiosyobrasdesimilardificultad ElConservatorioalbergaráunabibliotecadotadadelibros,partituras,revistasespecializadasdeinterésparaelprofesoradoyalumnado.

Labibliografíaempleadacomorecursodidáctico,tendrácomoobjetivosfundamentaleslossiguientes: a)Paraelalumno:

Aportarlosconocimientosdetipoconceptual,queseannecesariosparasuformacióncomointérpretequenoquedanrecogidosenlosmaterialescurricularesdetrabajodiario,talescomométodosyobras,lascualesaportaránmayormentecontenidosdecarácterprocedimental(técnicainstrumental). b)Paraelprofesor: Utilizarcomocomplementoasulabordidáctica,todalabibliografía,queporunladoleseaútilparaampliarsus conocimientosdidácticos ypedagógicosde suespecialidad, yporotro lado le sirva como recursode

Page 81: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

81

apoyo,complementoenelprocesodeenseñanza-aprendizaje,enelcualestánimplicadosdeformaactiva,profesoryalumno/s. Bibliografíadeviolín:

• Bachann,A. Enciclopediadeviolín.Ed.AdacapoPress• Claudio,J. Elartedelviolín.Ed.Musicales.Madrid1999• Dorian,F. Historiadelaejecuciónmusical.Ed.Taurus.Madrid1996• Flamer-Tordjam. Elviolín.Ed.Labor.Barcelona1991• Flesch,C. LosproblemasdelsonidodelViolín.Ed.RealMusical1995• Galamian,I. Interpretación y enseñanza del violín. Ed.Pirámide.Madrid

1998 • Hoppenot,D. Elviolíninterior.Ed.RealMusical.Madrid1992• Lindt,L. Asícomosuena.Ed.Robinbook. • Pascuali,G.Principe,R. Elviolín.Ed.Ricordi.B.Aires.1952.• Peterlongo Instrumentosdearco.Ed.SeiMilano• Pincherle,M. Enciclopediadeviolín.Ed.Pressed• H.Pinksterboer. Elviolínylaviola.Ed.Mundimusica.Madrid2001

6. Recursosymaterialesdidácticos Debemosdistinguirentrematerialyrecursodidáctico. Recurso didáctico, es cualquier medio o ayuda que facilite los procesos de enseñanza aprendizaje. En

cambiomaterialdidácticoesalgomásconcreto,relacionadoconunobjetofísicodelalumnoodelaula. Materiales: • Recursos materiales del aula ( espacios del aula o del salón de conciertos, materiales generales,

mobiliario y pizarra pautada, instrumental del aula o del centro, mediateca del aula, videoteca conmaterialdidáctico,películas, grabacionesdeaudioyvídeodelpropioalumnado,archivode imágenesdiversas...).

• Materialfungible(lápiz,papel,gomadeborrar...).• Materiales impresos (partituras/ repertorio instrumental solo, conpiano, de cámara, deorquesta/, y

métodos,librosdetextodeconsulta,folletos,periódicos,revistas,fichasdeactividadeselaboradasporelprofesor,fichaderecogidadedatosdelalumnoindividualizada,musicogramas...).

Recursos: • Recursosaudiovisuales(diapositivas,discografía,vídeosyDVD,retroproyector,cassete...).• Recursosasociadosalasnuevastecnologías(internet,materialesmultimedia...)• Recursos extraescolares (visitas guiadas a exposiciones o museos, asistencia a charlas o a actos

culturales, audiciones de alumnos, conciertos, masterclass, actividades en coordinación con otrosdepartamentos...)

• Delosanteriores,losmaterialesimpresos(partiturasymétodos),sonlosmásusualesenlaprácticadelos Conservatorios, pero no debemos descartar, hacer uso de una propuesta más innovadora, conactividades complementadas con materiales de otro tipo. Así como todo tipo de actividades quebeneficien la formación humanística del alumno en su larga carrera como instrumentista.

Page 82: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

82

C.ASPECTOSCOMUNESAAMBASENSEÑANZAS

1. MEDIDASDEATENCIÓNALADIVERSIDAD

La atención a la diversidad se define como toda la atención dirigida a dar respuestas a las

necesidades educativas de las diferentes capacidades, motivaciones, ritmos y estilos de aprendizaje,intereses,ysituacionessociales(étnicas,deinmigración,desalud,...)delalumnadoyquesemanifiestaenun contexto escolar determinado a través de la atención personalizada del alumno y de su evaluación(evaluaciónformativa).Sicadaalumnoesúniconopodemospretenderquetodosaprendan igual, loquerequiereunaampliadiversificaciónmetodológicaparaadaptartealascircunstanciaspersonales,socialesocontextualesde cadauno.Dentrode la atencióna ladiversidad se consideraalumnadoconnecesidadeseducativasespecialestodoaquelque,enunperiodoconcretooalolargodesuescolarizaciónnecesitadeunapoyoomedidaespecíficaparasueducación,requierenunaatenciónmásespecializadaparalograrlosmismosobjetivosqueelrestodesuscompañeros.LaLOEdefinelasnecesidadeseducativasespecialesenelartículo73 secciónprimeradel Título II: Seentiendeporalumnosquepresentannecesidadeseducativasespeciales, aquellos que requieran por un periodo de su escolarización o a lo largo de toda ella,determinadosapoyosyatencioneseducativasespecíficasderivadasdediscapacidadotrastornosgravesdeconducta.Elcaráctervoluntariodelaenseñanzainstrumentalyorientadoalaprofesionalización,asícomola carencia de especialistas de los claustros o las condiciones legislativas de promoción de alumnos (nopueden repetir más de un curso en Enseñanza Elemental, y en Enseñanzas Profesionales sólo puedenrepetir dos cursos diferentes) hace que la atención a alumnos con necesidades educativas especiales odificultadesdeaprendizajequedereducida.

Lasacneae,alumnosconnecesidadesdeapoyoeducativoson: • Acnee.Alumnosconnecesidadesespeciales.• Alumnosconaltascapacidadesintelectuales.Acontinuaciónestableceremoselplandeactuaciónparaatenderaladiversidaddelalumnado. Actuacionesdeapoyoordinario Unaprogramacióndocentenodebeserunsistemacerrado,sinolosuficientementeabiertacomoparaser

modificada cuando lo requiera o para adaptar las actividades, unidadesdidácticas y su secuenciacióntemporal,asícomolametodologíaalascaracterísticasdecadaalumno.

Además debemos disponer de numerosas obras y estudios para conseguir así una mejor adaptación alalumnadoygarantizarlaconsecucióndelosobjetivosdelcursoylaasimilacióndeloscontenidos.

Podemosencontrardiferentescasosquenecesitenadaptacióncurricular: • Alumnos con algún tipo de discapacidad permanente que no le impida tocar un instrumento

adecuadamente,peroquesupongaotrasdificultades.• Alumnosquepresentanunadificultadtemporaldebidaaunalesión,queleimpidatocarelinstrumento

y por lo tanto obliga a programar actividades que no requieran su uso (audiciones, lecturas sobrebibliografíarelacionadaconlaviola,videos,analizarobras,conocimientodeestilos,autores...)

• Alumnosquepresentandificultadesdeaprendizaje:requeriránadaptacionestantometodológicascomoenlosmaterialesautilizar,asícomoenlatemporalizacióndelasactividades.

• Alumnos con dificultades de adaptación social: aunque la clase de viola es individual, esta deficienteadaptaciónsocialsemanifiestatambiénenlarelaciónprofesoralumno,ademásdealumno–alumnoenlascolectivas.Loquerequeriráunestudioindividualizadodelalumnoparasuposterioracercamientoaél.

• Alumnoscondificultadesdebidasadesórdenesdepersonalidadypsicosocial.Enestoscasosserequierelaayudadeunespecialistaparaquenosorienteeneltrabajoconelalumno.

Page 83: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

83

• Alumnos que presentan superdotación intelectual: en estos casos, lo fundamental es pedir a laadministraciónunestudiodelalumnoparaconseguirlogrardeélelmayorrendimientoposible.Porlogeneralrequeriránunagranestimulaciónsensoriale intelectualyprecisaránabundantes“jeroglíficos”quelesobliguenainvestigar.

Cuandodeterminadosalumnos,necesitenatencióneducativaespecífica, laprogramaciónsepodráveradaptada en aquellos aspectos que sean más apropiados para asegurar y promover el mejoraprovechamientodidácticoypedagógicoylograruncorrectoprocesodeenseñanza-aprendizaje. Elprofesordebeserconscientedelascapacidadesdelalumnoparaatenderaladiversidadynotantodesusdiscapacidades.Deestamanerasedescubreaquellospuntosde losobjetivosderendimientoquepermitanconmayorfacilidadalosalumnos:

• Experimentarlasensacióndelogroovalía.• Desarrollarlaconfianzaensímismo.• Haceraportacionespersonalesidentificables.• Sersensibleconrespectoalasactividadesmusicalesyalascreacionesdelosotros• Sentirquesudiscapacidadnoesunobstáculoparalaintegracióntantoenlaadaptaciónindividualcomo

colectivayaseadentroofueradelaula.

Paraaplicar lasmedidasdeadaptaciónmásconvenientes,sepracticaráunaevaluación inicialquenospermitaidentificarlosrasgosdediversidadquenosservirándereferenciaparaorganizareinterpretarcorrectamente esta información. En función de su diversidad, podemos establecer una tipologíagenéricadealumnado,atendiendoatrescriteriosespecíficos:

1. Enfuncióndesudiferentenivelmusical.2. Enfuncióndesudiferenteactitudeinteréshaciasusestudiosyformaciónmusical.3. Enfuncióndelgradootipodedisfuncionesfísicasenrelaciónalaprendizaje.

Lomásinteresantenoesexponerunaposiblediversidaddealumnado,sinolaadecuacióndidáctica,esdecir, la respuesta del profesor (recogida en la programación) para cada tipo de alumnos: posiblesrevisionesdelasobrasymétodospropuestosdeformageneral,posiblesadecuacionesdelespacioydelosmateriales en general, unidades didácticas diferentes, nivel de trabajo con las unidades o con loscontenidosexpuestosenlaprogramación,etc.

Enelcasodequeelalumnomanifieste retrasoobservaremosdondeseencuentraelproblema,ypor

tanto elmotivo del retraso, para poder aportar soluciones almismo .Potenciaremos los contenidos quenecesitenmayor trabajo,modificando el tratamiento técnico y el enfoque que se había adoptado en eltrimestreanterior.Todoelloirádirigidoalamayormotivacióndelalumno,conelfindesuperarproblemasanteriores no sólo desde el punto de vista técnico, sino en cuanto a sonoridades, fraseo, matices...Elseguimientoypotenciacióndelascuestionesmásatrasadasseránelobjetivoprincipaldelprofesorenloscasosdealumnosqueseencuentrenenuncursosonunnivelinferioralmatriculado.

En muchos casos un cambio en las obras y métodos propuestos en la programación, que se estátrabajando,puedeayudarasolucionarlosproblemasderetrasoenelalumno;aunquegeneralmenteloquerealmente ayudará al alumno será un cambio en la metodología de estudio que éste realice en casa,probablemente,noseasatisfactoria,yahíesdedondesurgensuscarencias. Es necesario programar actividades de ampliación para aquellos alumnos que muestren capacidadessuperioresaloexigidoparasucurso.Seríaunerrorreducirelritmodeavancedeestosalumnosparairalmismodelrestodecompañeros.Comoeltrabajarunrepertoriodeobrasyestudiosdeunnivelsuperiorasucurso.

Aunqueel alumnomuestre capacidadesmuyavanzadaspara sunivel, debemos tener cuidado conelniveldeexigencia,paraquenosepuedanproducirproblemasmusculares,agotamientoyrechazo. Además, sería conveniente que el alumno tuviera con mayor frecuencia contacto con el público enaudiciones programadas por el centro o fuera de él, concursos y certámenes, para no limitar su posibletalentomusical.

Page 84: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

84

Por otro lado, la orquesta del Conservatorio, le puede brindar la oportunidad de interpretar unrepertoriocomosolista,dondeponerdemanifiestolasexcelentescualidadestécnico-musical.Porúltimo,programaremosestudiosyobrasdemayordificultad. Podemosencontrarnosconalumnosquetenganpendienteel instrumentodelcursoanterior. Segúnestáestablecidoenlalegislaciónvigente,enlasasignaturasinstrumentales,larecuperaciónserealizarádurantelasclasesdelcursoqueseestá llevandoacabo,en formadeevaluacióncontinua,esdecir, siunalumnoaprobaraelcursopresente,automáticamentequedaríaaprobadoenelcursoanterior.

En estos casos, es imprescindible realizar una evaluación inicial para averiguar por qué el alumnonosuperólosobjetivosprevistoselañoanterior.Unavezhemosreconocidolasituacióninicialdelalumno,elsiguientepasoesdiseñarunplan individualizadoparaelalumno.Partiendode losconocimientospreviosdel alumno, se deben realizar adaptaciones de objetivos, contenidos o repertorio siempre que fueraoportuno.

Tambiéndebemostenerencuentaaquellosmotivosporloscualeselalumnonoaprobólaasignaturaelcurso anterior, por ejemplo, podría ser por no poder concluir el programa del curso, o porque suinterpretaciónnoseadaptóa loscriteriosdeevaluaciónypromoción... por lo tantodebeanalizarsea lahoradeadaptarlaprogramación.

Porotrolado,especialatenciónmereceparaloreferentealasaccionesdelprofesorcomotutor,yaqueenlasenseñanzasdemúsicapodránsuponerunapoyoindispensableparaadecuaractuacionespertinentesparaaquellosalumnosqueloprecisen,yaseaencontactoconellosmismos,atravésdelosprofesoresdelrestodeasignaturasodirectamenteconlospadres. Actuacionesparaelalumnadodealtascapacidades

Elplandeactuaciónparaelalumnoquemanifiestealtascapacidadesseráeldeampliarelrepertoriodeobrasyestudiosprogramadosparaelcurso,introduciendoobrasyestudiosdemayordificultad. Sielalumnopresentaaltascapacidadesentodaslasasignaturasquecursaylosprofesoresquelasimpartenasí loestimanoportuno,el alumno tiene laposibilidad deampliarmatrículapromocionandoaun cursosuperior,esdecir,alqueseadecueasunivel,demaneraquepuedaafrontarelnuevocursosinproblemas.

2. USODELASTICS

Lasnuevastecnologíastienenhoyunapresenciaindiscutibleenelmundodelamúsica,sirviéndosedeellasenalgúnmomento,bienseaenelprocesodesureproducciónydifusión,comotambiéneneldesucreación,interpretación,investigaciónoenlaeducaciónmusical. La introducción de estos medios en los conservatorios supone cambios en los modelos deenseñanza/aprendizaje, a la vez que crea en el profesorado necesidades de formación y autoformaciónconstantes,convirtiéndoseenunretoymotivaciónprofesional.Perotambiénabreneldebateentornoasusrelacionesconlosprocedimientostradicionales. Para las enseñanzas instrumentales es un recurso nuevo y de complicada aplicación, no obstantequeremosresaltarlasposibilidadesdeusoquedesarrollaremosenelaula: A. Autoevaluacióndelalumnoyanálisisposterior.Unmétodosencillodeaplicarlasnuevastecnologíasesutilizarunavideograbadora,oensudefectounmóvilconcámaraenclaseparahacerleveralalumnosufuncionamientotécnicorealyescucharelresultadomusical.B. Búsquedade informaciónen Internet.Sepediráalalumnoquebusque informaciónde lamateriaqueestamos tratando.Enel casode capturasdevideo, se le facilitaráelprogramaadecuadoyatenderemosespecialmentealaLeydePropiedadIntelectual.C. Estudioconacompañamientomusical, sinnecesidadde intérpretes.Cadavezmásaparecenedicionesdeobraspedagógicascongrabacióndelacompañamientoorquestalparaqueelalumnointerpretelaobrasobre elmismo.Dejando a un lado los aspectos negativos como la falta de espontaneidad y rigidez delacompañamiento es una buena referencia tanto para la afinación y el tempo como para el desarrollomusical.D. Grabaciones caseras de sesiones de estudio. Es una forma interesante de comprobar el nivel deaprendizajedelossistemasdeestudiopropuestosenclase.E. VisionadodeDVDsdegrandesintérpretesalolargodelahistoriayposteriordebate.

Page 85: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

85

F. Audicionescomparadasdegrandesintérpretesconelfindeenriquecerlaformaciónmusicaldelalumnoysucriteriointerpretativo.

Entrelosrecursostelemáticosdeinternetútilesenelcontextoescolarencontramos: http://www.violinist.com/: Theviolin web site contiene artículos, información sobre centros de estudio,intérpretes,librospartituras... http://www.youtube.com: Plataforma cuyo objetivo se centra en la difusión de contenido audiovisual degrandiversidad.Permiteasususuarioscompartiryvisualizarvideos.

3. ACTIVIDADESCOMPLEMENTARIAS

La especialidad de violín tiene previsto participar en las actividades que programe la Comisión deCoordinaciónPedagógicasiempreycuandoelprofesorconsidere laactividadde interésparaelalumnoylasestablecidasacontinuación: • Audicionestrimestrales.• Asistencia a conciertos o audiciones de compañeros o grupos profesionales de interés, tanto en el

centrocomofueradelcentro.• Cursosdeviolín• IntercambiosconotrosconservatoriosdelaRegióndeMurcia.• Semanadelacuerda.SegundoTrimestredelCursoEscolar.• Acompañaralosalumnosalosconcursosquepreparenconsututor.• AudicionesysalidasprogramadastantoconlaorquestadelasEPM.• Losalumnosmásavanzados realizaránpequeños trabajosde investigaciónsobrealgúncompositoren

particularysuobra Se procurará la coordinación necesaria para la participación en actividades conjuntas con otrosdepartamentos.

ANEXO:PRUEBASDEINGRESOYACCESO

1.Pruebasdeingresoalasenseñanzaselementalesdemúsica

1.1.Pruebadeingresoa2ºcurso

Constará de dos partes: A y B. La parte A se realizará con el instrumento, valorándose la coordinación

psicomotriz, el sentido del pulso, el conocimiento de la escritura propia del instrumento, el controltécnicoylaexpresividadmusicaladecuadosalnivel.LaparteBevaluarálosconocimientosdellenguajemusical,muyespecialmenteenloreferentealritmo,laentonaciónylacapacidadauditiva.(Extraídodeldecreto58/2008).

Desarrollodelaprueba:

Lapruebaconsistiráen: 1. Lainterpretaciónporpartedelaspirantededosobrasopiezasmusicalesentrelosquepodránincluirse

estudiossiemprequepresentecomomínimounapiezauobra,elegidaslibrementeporelaspirante.

Page 86: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

86

2. Interpretacióndeunfragmentodelecturaaprimeravistaadecuadoalnivel.

Contenidosdelapruebadelecturaavista:

• Lapieza,estudioofragmentoconstarádeunmáximode16compases.• Tonalidadesposibles:SolMayor,ReMayor,LaMayor.• Diferentesgolpesdearco:Detaché,legato,martelé.• Utilizacióndediferentespartesdelarco.• Utilizacióndeloscuatrodedosdelamanoizquierda• Diferentesrelacionestono–semitonoenlamanoizquierda

CriteriosdeEvaluación:

• Demostrarunadecuadacoordinaciónpsicomotriz.• Conocerlaescriturapropiadelinstrumento• Mostrarexpresividadmusicaladecuadaalnivel.• Mantener una correcta posición corporal, basada en la relajación y naturalidad, que permita una

adecuadasujecióndelinstrumento.• Utilizarloscuatrodedosdelamanoizq.sobrelascuatrocuerdasdemostrandodominiodelaafinacióny

utilizandodiferentesrelacionesdetono/Semitono,conunaarticulaciónrelajada,claraeindependiente.• Utilizar el arcoen toda su longitud condominiode las diferentes secciones/emplazamientosdeeste.

(Talón/Centro/Punta)• Ejecutarcorrectamentelosgolpesdearco:Detaché,Legato,Martellé.• Interpretar las piezas propuestas por al aspirante, mostrando control en el ritmo, la afinación y el

sonido.• Demostrarunniveldelecturaaprimeravistaadecuadoalasdificultadesdelcursoyalniveldelalumno. CriteriosdeCalificación:

La calificaciónes consecuenciade la evaluación. Parapoderemitir una calificación ya seaApto/NoAptoo

numérica,antesquenadaesnecesarioestablecerunacorrespondenciagraduadaentreambas. Elsistemadecalificaciónprevistoporestedepartamentocalificacadacriteriodeevaluaciónestablecidoen

lasprogramacionesdidácticasdemaneraindependiente,segúnelgradodeconsecucióndelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriterio,ysebasaenlasiguienteequivalencia:

(A). Domina los objetivos a los que hace referencia el criterio de evaluación que calificamos de manerasobresaliente.

·EnseñanzasElementales:Apto(9/10) (B).Superacorrectamentelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·EnseñanzasElementales:Apto(7/8) (C).Superacondificultadlosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos ·EnseñanzasElementales:Apto(5/6) (D).Nosuperalosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·EnseñanzasElementales:NoApto(1-4) ObrasOrientativas:

Métodos

• Newtunesforstring.VolI.PaulRolland

Page 87: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

87

• Elviolíncreativo.Vol.I.W.Martín.• ElViolín.E.Mateu• Elviolínteóricoypráctico.Vol.I.M.Crickboom.• LepetitPaganinide.Vol.I.E.VandeVelde• Pequeñaescuelademelodía.C.Dancla.• Técnicafundamentaldelviolín.Vol.I.A.Curci• Newtunesforstring.S.FletcheryP.Rolland• Eljovenviolinista.CuadernoI.JavierClaudio.

Estudios • 50estudiosop.22.A.Curci. Repertorio: • Suzuki.Vol.I.S.Suzuki• ChantsetMorceauxVol.I.M.Crickboom• Pequeñaspiezasparaviolín.A.Moffat.• Vals.E.Ainaud.• MarchadeE.Ainaud.• Dúosfácilesoriginalesparaviolínypiano.A.Moffat.• Tríosparaviolín.S.Nelson.• MúsicaparaviolíndeG.Lenkei.

Otrosmétodos,estudiosyobrasdedificultadycaracterísticassimilares.

1.2.Pruebadeingresoa3ercurso

Desarrollodelaprueba:

Lapruebaconsistirá: 1. Interpretaciónporpartedel aspirantededosobrasopiezasmusicalesentre losquepodrán incluirse

estudiossiemprequepresentecomomínimounapiezauobra,elegidaslibrementeporelaspirante.2. Interpretacióndeunfragmentodelecturaaprimeravistaadecuadoalnivel.

Contenidosdelapruebadelecturaaprimeravista:

• Lapieza,estudioofragmentoconstarádeunmáximode16compases.• Tonalidadesposibles:SolM,ReM,LaM,DoM,FaM,• SibM• Diferentesgolpesdearco:Detaché,legato,martelé,staccato.• Utilizacióndelasdiferentespartesdelarco.• Utilizacióndeloscuatrodedosdelamanoizquierda.• Diferentesrelacionestono–semitonoenlamanoizquierda.

Criteriosdeevaluación:

• Demostrarunadecuadacoordinaciónpsicomotriz.• Conocerlaescriturapropiadelinstrumento.• Mostrarexpresividadmusicaladecuadaalnivel.• Mantener una correcta posición corporal, basada en la relajación y naturalidad, que permita una

adecuadasujecióndelinstrumento.• Utilizarloscuatrodedosdelamanoizq.sobrelascuatrocuerdasdemostrandodominiodelaafinacióny

utilizandodiferentesrelacionesdetono/Semitono,conunaarticulaciónrelajada,claraeindependiente.Dominarlaprimeraposición.

Page 88: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

88

• Utilizar el arcoen toda su longitud condominiode las diferentes secciones/emplazamientosdeeste.(Talón/Centro/Punta)

• Ejecutarcorrectamentelosgolpesdearco:Detaché,Legato,martelleystaccato• Interpretar las piezas propuestas por al aspirante, demostrando control sonoro, claridad rítmica y

afinacióncorrecta.• Demostrarunniveldelecturaaprimeravistaadecuadoalasdificultadesdelcursoyalniveldelalumno.

CriteriosdeCalificación:

La calificaciónes consecuenciade la evaluación. Parapoderemitir una calificación ya seaApto/NoAptoo

numérica,antesquenadaesnecesarioestablecerunacorrespondenciagraduadaentreambas. Elsistemadecalificaciónprevistoporestedepartamentocalificacadacriteriodeevaluaciónestablecidoen

lasprogramacionesdidácticasdemaneraindependiente,segúnelgradodeconsecucióndelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriterio,ysebasaenlasiguienteequivalencia:

(A). Domina los objetivos a los que hace referencia el criterio de evaluación que calificamos de manerasobresaliente.

·EnseñanzasElementales:Apto(9/10) (B).Superacorrectamentelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·EnseñanzasElementales:Apto(7/8) (C).Superacondificultadlosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos ·EnseñanzasElementales:Apto(5/6) (D).Nosuperalosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·EnseñanzasElementales:NoApto(1-4)

ObrasOrientativas

Métodos

• NewtunesforstringdePaulRolland.VolII.• Tabladeintervalos,escalasyarpegiosdeJ.Llinares.• E.Sabmannhaus.VolII.• Elviolíncreativo.Vol.IIdeW.Martín.• Elviolínteóricoypráctico.Vol.IIdeM.Crickboom.• LepetitPaganinideE.VandeVelde.Vol.II.• PequeñaescuelademelodíadeC.Dancla.

Estudios

• 50estudiosdeCurciop.22.• 40estudiosop.54deF.Wohlfahrt.• 20estudiosop.32deH.Sitt.• IntroducciónalasposicionesH.Wistler• DoblescuerdasBloch.

Repertorio

• Suzuki.Vol.II.• 44DúosdeB.Bartok.• ChantsetMorceauxdeM.Crickboom.Vol.II.• PequeñaspiezasparaviolíndeA.Moffat.

Page 89: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

89

• ValsdeE.Ainaud.• MarchadeE.Ainaud.• DúosfácilesoriginalesparaviolínypianodeA.Moffat.• TríosparaviolíndeS.Nelson.• MúsicaparaviolíndeG.Lenkei.• DuetosKV487deW.A.Mozart.Otrosmétodos,estudiosyobrasdedificultadycaracterísticassimilares.

1.3.Pruebadeingresoa4ºcurso

Desarrollodelaprueba:

Lapruebaconsistiráen: 1. Interpretaciónporpartedel aspirantededosobrasopiezasmusicalesentre losquepodrán incluirse

estudiossiemprequepresentecomomínimounapiezauobra.2. Interpretacióndeunfragmentodelecturaaprimeravistaadecuadoalnivel.

Contenidosdelapruebadelecturaaprimeravista:

• Lapieza,estudioofragmentoconstarádeunmáximode16compases.• Tonalidadesposibles:SolM,ReM,RemDoM,FaM,LaM,Lam,SibM,MibM.• Diferentesgolpesdearco:Detaché,legato,martelé,stacatto.• Utilizacióndediferentespartesdelarco.• Utilizacióndeloscuatrodedosdelamanoizquierda.• Diferentesrelacionestono–semitonoenlamanoizquierda.• Cambiosdeposición.(2ªy3ª).• Desarrollodelvibrato• Diferentesligadurasyarticulaciones• Doblescuerdas Criteriosdeevaluación:

• Demostrarunadecuadacoordinaciónpsicomotriz.• Conocerlaescriturapropiadelinstrumento.• Mostrarexpresividadmusicaladecuadaalnivel.• Mantener una correcta posición corporal, basada en la relajación y naturalidad, que permita una

adecuadasujecióndelinstrumento.• Utilizarloscuatrodedosdelamanoizq.sobrelascuatrocuerdasdemostrandodominiodelaafinacióny

utilizandodiferentesrelacionesdetono/Semitono,conunaarticulaciónrelajada,claraeindependiente.Dominarlaprimeraposición.

• Utilizar el arcoen toda su longitud condominiode las diferentes secciones/emplazamientosdeeste.(Talón/Centro/Punta)

• Dominardistintasarticulacionesygolpesdearco:Detaché,Legato,MartelléyStaccato.• Interpretar las piezas propuestas por al aspirante, demostrando control sonoro, claridad rítmica y

afinacióncorrecta.• Demostrarunniveldelecturaaprimeravistaadecuadoalasdificultadesdelcursoyalniveldelalumno.• Controlarlosdiferentesplanosdelbrazoderechoylarelajaciónmuscular.• Doblescuerdas.• Realizarescalasdedosoctavasincorporandocambiosdeposición,dominandolas ligaduras,utilizando

distintasarticulacionesygolpesdearco.• Conocerla2ªy3ªposición.

Page 90: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

90

• Emplearelvibratoacordeasunivel.

CriteriosdeCalificación:

La calificaciónes consecuenciade la evaluación. Parapoderemitir una calificación ya seaApto/NoAptoo

numérica,antesquenadaesnecesarioestablecerunacorrespondenciagraduadaentreambas. Elsistemadecalificaciónprevistoporestedepartamentocalificacadacriteriodeevaluaciónestablecidoen

lasprogramacionesdidácticasdemaneraindependiente,segúnelgradodeconsecucióndelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriterio,ysebasaenlasiguienteequivalencia:

(A). Domina los objetivos a los que hace referencia el criterio de evaluación que calificamos de manerasobresaliente.

·EnseñanzasElementales:Apto(9/10) (B).Superacorrectamentelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·EnseñanzasElementales:Apto(7/8) (C).Superacondificultadlosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos ·EnseñanzasElementales:Apto(5/6) (D).Nosuperalosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·EnseñanzasElementales:NoApto(1-4)

ObrasOrientativas

Métodos: • Blochop.16.• Elviolínteóricoypráctico:Vol.IIyIIIdeM.Crickboom.• Latécnicadelviolín.VolIdeM.Crickboom.• Bloch.Doblescuerdas.

Estudios: • 60estudiosdeWohlfartop.45.• IntroducciónalasposicionesH.Wistler

Repertorio: • ChantsetMorceaux.Vol.IIyIIdeM.Crikboom.• Suzuki.Vol.III.• 44DúosdeB.Bartok.• PequeñaspiezasparaviolóndeA.Moffat.• SeisMiniaturasdeE.Ainaud.• BalletdeM.Crickboom.• 14DúosdeHindemith.• DúosfácilesoriginalesparaviolínypianodeA.Moffat.• MúsicaparaviolíndeG.Lenkei.• ConciertoenSolMayordeA.Vivaldiop.7,nº2(simplificado).• ConcertinoenReMayordeO.Rieding.• IntroducciónyRondodeDancla.Otrosmétodos,estudiosyobrasdedificultadycaracterísticassimilares

Page 91: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

91

2.Pruebasdeaccesoalasenseñanzasprofesionalesdemúsica

2.1.Pruebadeaccesoa1ercurso

LapruebaestáreguladaparalaRegióndeMurciaen: • CapítuloIIIyelAnexoIVdelDecreto75/2008,de2demayo,porelqueseestablecelaordenaciónyel

currículodelasEnseñanzasProfesionalesdeMúsicaparalaRegióndeMurcia.• Resolución de 20 de abril de 2012, de laDirecciónGeneral de Formación Profesional y Educación de

Personas Adultas, por la que se publica la relación orientativa de composiciones musical es para larealización de la parte A de la prueba de acceso al primer curso de las enseñanzas profesionales demúsicaasícomoseestablecenloscriteriosdeevaluacióndelamisma.

Lapruebadeaccesoaprimercursoconsisteenla“interpretaciónenelinstrumentodelaespecialidadala que se opte de tres composiciones musicales pertenecientes a distintos estilos de las que, comomínimo,unadeberáinterpretarsedememoria”.

Criteriosdeevaluación(resolución20abril/2012)

1. Mantener una posición corporal adecuada a las características físicas individuales, basada en la

relajación y naturalidad, que permita una sujeción apropiada del instrumento y que favorezca el

manejodelarco,laactividaddelamanoizquierdaylacoordinaciónentreambosbrazos.

Estecriterioevalúalacapacidaddeadoptarunaposicióncorporaladecuadaalaejecucióninstrumental. 2. Producirunsonidoclaroylimpio,convolumenycalidadsonoraestables,medianteelusoadecuado

delapresión,elpuntodecontactoylavelocidaddelarco. Este criterio evalúa la capacidadde conocer las posibilidades sonoras del instrumento y aplicar los recursos técnicos precisos para laproduccióndelsonido.

3. Demostraruncontrolcorrectodelaafinación.

Este criterio evalúa la capacidad de emplear adecuadamente la técnica de mano izquierda delinstrumentoyeldesarrollodeloídointernoparalaobtencióndeunabuenaafinación.

4. Aplicarconlimpieza,controlyseguridadrecursostécnicosdiversos-decadaunodelosapartadosque

acontinuaciónseespecifican-,enlaejecucióneinterpretacióndelrepertorioescogido.

• Golpesdearco:detaché,legato,marteléystaccato.• Posiciones.1ª,2ªy3ªposiciónycambiosentreellas.• Dinámicasbásicas:F,P,Mfyreguladores. Estecriterioevalúalacapacidaddeemplearadecuadamentelatécnicapropiadelinstrumento.Además,

sevalorarálacapacidaddeasimilacióndeloscontenidostécnicosymusicalesrecogidosenlarelaciónorientativadecomposicionesdecadaespecialidad.

5. Interpretar las composiciones presentadasmanteniendo el pulso, empleando lamétrica, afinación,

agógica,dinámicayarticulaciónprecisasydemostrandodiversidadenelcaráctery lostempide las

composiciones.

Conestecriteriosevalora lascapacidadesde interiorizarycomprender losdiversosparámetrosde lamúsicaymaterializarlosinstrumentalmente.

6. Interpretardememoria,confluidezyconcentración,almenosunadelastrescomposiciones.

Estecriterioevalúalacapacidaddememoriamusical,asícomoladeaplicareltipodememoriaoportuna. CriteriosdeCalificación:La calificaciónes consecuenciade la evaluación. Parapoderemitir una calificación ya seaApto/NoAptoo

numérica,antesquenadaesnecesarioestablecerunacorrespondenciagraduadaentreambas.

Page 92: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

92

Elsistemadecalificaciónprevistoporestedepartamentocalificacadacriteriodeevaluaciónestablecidoenlasprogramacionesdidácticasdemaneraindependiente,segúnelgradodeconsecucióndelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriterio,ysebasaenlasiguienteequivalencia:

(A). Domina los objetivos a los que hace referencia el criterio de evaluación que calificamos de manerasobresaliente.

·EnseñanzasProfesionales:(9/10) (B).Superacorrectamentelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·EnseñanzasProfesionales:(7/8) (C).Superacondificultadlosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos ·EnseñanzasProfesionales:(5/6) (D).Nosuperalosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·EnseñanzasProfesionales:(1-4) Obrasorientativas(Resolución20abril/2012)

BLOQUEI:BARROCO

• Bach,JohannSebastian. Gavota I y II en Sol de la suite nº 6 para violoncello solo (Suzuki

violinschoolvol.5). Ed.AlfredmusicPublishing• Kuchler,Ferdinand. Concertinoenremayor,Opus15(enelestilodeVivaldi) 1.ermovimiento Ed.Schott. • Vivaldi,Antonio. Conciertoenlamenor,Opus3nº6:1.ermovimiento

Ed.Ricordi• Vivaldi,Antonio. Conciertoensolmayor,Opus3nº3:1.ermovimiento

Ed.Ricordi

BLOQUEII:CLASICISMOYROMANTICISMO • Kayser,HeinrichErnst. 36EstudiosOpus20:Estudionº5Ed.Peters• Mokry,Jiri. Concertino Ed.Bosworth• Rieding,Oscar. AirVarié Ed.Bosworth• Rieding,Oscar. GipsiesMarchEd.Bosworth

• Seitz,Fritz. Conciertonº5remayorOpus22:1.ermovimiento Ed.Alfredmusicpublishing • Seitz,Fritz. Conciertonº5remayorOpus22:3.ermovimiento Ed.Alfredmusicpublishing • Wohlfahrt,Franz. 60EstudiosOpus45:Estudionº32 Ed.Schirmer’sLibraryofMusicalClassics BLOQUEIII:SIGLOSXXYXXI • Elgar,Edward.Sixveryeasypieces:AndanteyAllegretto.Ed.Bosworth• Elgar,Edward.Sixveryeasypieces:AndantinoyAllegretto.Ed.Bosworth• Polo,Enrico. 30estudiosdedoblescuerdas:Estudionº3Ed.Ricordi• Seitz,Fritz. Studentsconcertonº2Opus13:1.ermovimiento.Ed.Bosworth• Sitt,Hans. 100EstudiosOpus32FascículoII:Estudionº27.Ed.Ricordi

Page 93: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

93

2.2.Pruebadeaccesoa2ºcurso

Desarrollodelaprueba:

Lapruebaconsistiráen: 1. Interpretaciónporpartedel aspirantededosobrasopiezasmusicalesentre losquepodrán incluirse

estudiossiemprequepresentecomomínimounapiezauobra.2. Interpretacióndeunfragmentodelecturaaprimeravistaadecuadoalnivel. Criteriosdeevaluación: • Poseer una colocación del instrumento y del arco que posibilite un correcto desarrollo de la

interpretaciónmusical.• Poseerunbuensonidobase,claroylimpio,yunaposicióncorporalrelajada.• Poseerunmayorcontroldelsonido.RelaciónVelocidad,pesoypuntodecontacto.• Perfeccionarlaafinaciónycalidadsonora.• Fraseoyadecuaciónalestilomusicalinterpretado.• Dominar los cambios de posición integrando ejercicios con todas las posiciones y de posición fija

(cambiosdeposiciónhasta5ª).• Controlarelarcoparasuadecuaciónaladoblecuerda.• Controlarelsonidoylaafinaciónenacordesydoblescuerdas.• Interpretardememoriaalmenosunaobradeunprogramaelegidoporelaspirante,manteniendouna

actitudrelajada,ydemostrandocapacidadcomunicativaycalidadartística.• Desarrollode lavelocidadydelmecanismode lamano izq.a travésdeescalasde 3octavas con sus

correspondientesarpegiosydeejerciciosdemecanismo.• Demostrarlaposesióndeunatécnicadesarrolladadevibrato.• Demostrardominioenlaejecucióndegolpesdearcobásicoscomoellegato(hasta16notas),Detachéy

Martellé,enestudiosyobrasquepresente.Golpesdearcosaltados:spiccato,saltillo.• Dominarlaafinación.

CriteriosdeCalificación:

La calificaciónes consecuenciade la evaluación. Parapoderemitir una calificación ya seaApto/NoAptoo

numérica,antesquenadaesnecesarioestablecerunacorrespondenciagraduadaentreambas. Elsistemadecalificaciónprevistoporestedepartamentocalificacadacriteriodeevaluaciónestablecidoen

lasprogramacionesdidácticasdemaneraindependiente,segúnelgradodeconsecucióndelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriterio,ysebasaenlasiguienteequivalencia:

(A). Domina los objetivos a los que hace referencia el criterio de evaluación que calificamos de manerasobresaliente.

·EnseñanzasProfesionales:(9/10) (B).Superacorrectamentelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·EnseñanzasProfesionales:(7/8) (C).Superacondificultadlosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos ·EnseñanzasProfesionales:(5/6) (D).Nosuperalosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·EnseñanzasProfesionales:(1-4)

Obrasorientativas

Estudios: • Polo:Estudiodeladoblecuerda

Page 94: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

94

• H.Sitt:CambiosdeposiciónOp.32Vol.IIyVol.III• Wohlfart:Op.45• Kayser:36Estudios• J.Dont:Op.37• Arias:Antologíadeestudiosparaviolín• Kreutzer:42Estudios

Repertorio: • Vivaldi:ConciertoenLam• Bach:ConciertoenLam• Vivaldi:Sonatas• Haendel:Sonatas• Corelli:Sonatas• Fiocco:Allegro• Kuchkler:ConcertinoOp.15• Rieding:ConcertinosOp.21.24.5.y25Otrosmétodos,estudiosyobrasdedificultadycaracterísticassimilares. 2.3.Pruebadeaccesoa3ercurso

Desarrollodelaprueba:

Lapruebaconsistiráen: 1. Interpretaciónporpartedel aspirantededosobrasopiezasmusicalesentre losquepodrán incluirse

estudiossiemprequepresentecomomínimounapiezauobra.2. Interpretacióndeunfragmentodelecturaaprimeravistaadecuadoalnivel. Contenidosdelapruebadelecturaaprimeravista:

• Lapieza,estudioofragmentoconstarádeunmáximode45compases.• Cambiosdeposiciónhasta6ª/7ªposición.• Diferentesligadurasyarticulaciones• Doblescuerdasyacordes.• Armónicosnaturales.• Pasajes expresivos que requieran vibrato y demostración de las capacidades melódico expresivas del

alumno.• Golpesdearcoalacuerdaysaltados• Tonalidadesposibles:todashasta4sostenidoso4bemoles.• Diferentesgradacionesenladinámica.

Criteriosdeevaluación:

• Realizarloscambiosdeposicióndemaneracorrecta,afinadayrelajada(hastala6ª/7ª).• Poseer una colocación del instrumento y del arco que posibilite un correcto desarrollo de la

interpretaciónmusical• Poseerunbuensonidobase,claroylimpio,yunaposicióncorporalrelajada.• Controlarelarcoparasuadecuaciónaladoblecuerdayenlosacordesdetresycuatronotas• Controlarelsonidoylaafinaciónenacordesydoblescuerdas• Demostrarlaposesióndeunatécnicadesarrolladadevibrato• Interpretardememoriaalmenosunaobradeunprogramaelegidoporelaspirante,manteniendouna

actitudrelajada,ydemostrandocapacidadcomunicativaycalidadartística.• Demostrar dominio en la ejecuciónde golpes de arco a la cuerda (martelé, legato, detaché simple y

acentuado)ysaltados(spiccato,saltillo)

Page 95: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

95

• Dominarlaafinación• Elsonidoylaafinaciónenacordesydoblescuerdas.• Desarrollode lavelocidadydelmecanismode lamanoizq.atravésde escalasde 3octavasconsus

correspondientesarpegiosydeejerciciosdemecanismo.

CriteriosdeCalificación:

La calificaciónes consecuenciade la evaluación. Parapoderemitir una calificación ya seaApto/NoAptoo

numérica,antesquenadaesnecesarioestablecerunacorrespondenciagraduadaentreambas. Elsistemadecalificaciónprevistoporestedepartamentocalificacadacriteriodeevaluaciónestablecidoen

lasprogramacionesdidácticasdemaneraindependiente,segúnelgradodeconsecucióndelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriterio,ysebasaenlasiguienteequivalencia:

(A). Domina los objetivos a los que hace referencia el criterio de evaluación que calificamos de manerasobresaliente.

·EnseñanzasProfesionales:(9/10) (B).Superacorrectamentelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·EnseñanzasProfesionales:(7/8) (C).Superacondificultadlosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos ·EnseñanzasProfesionales:(5/6) (D).Nosuperalosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. ·EnseñanzasProfesionales:(1-4)

Obrasorientativas

Estudios:

• Polo:Estudiodeladoblecuerda• H.Sitt:CambiosdeposiciónOp.32Vol.IIyVol.III• Kayser:36Estudios• J.Dont:Op.37• Arias:Antologíadeestudiosparaviolín,Vol.• Kreutzer:42Estudios• Mazas:EstudiosEspeciales

Repertorio:

• Tartini:SonataenSolM.• Bach:ConciertosenLamyMiM• Vivaldi:Sonatas• Haendel:Sonatas• Corelli:Sonatas• Seitz:ConciertoOp.15y12• Granados:DanzaEspañolanº5• Sarasate:Playera• Schubert:SonatinaenReM• Accolay:ConciertoenLam• Telemann:FantasíasparaviolínsoloOtrosmétodos,estudiosyobrasdedificultadycaracterísticassimilares.

Page 96: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

96

2.4.Pruebadeaccesoa4ºcurso

Desarrollodelaprueba:

Lapruebaconsistirá: 1. Lainterpretaciónporpartedelaspirantedetresobras(podránincluirseestudiossiemprequepresente

comomínimounaobra) de diferentes estilos de las que comomínimounadebe ser interpretada dememoria.

2. Interpretacióndeunfragmentodelecturaaprimeravista.

Contenidosdelapruebadelecturaaprimeravista:

• Lapieza,estudioofragmentoconstarádeunmáximode48compases.• Cambiosdeposiciónhasta7ªposición.• Diferentesligadurasyarticulaciones.• Doblescuerdasyacordesdetresycuatronotas.• Pasajes expresivos que requieran vibrato y demostración de las capacidadesmelódico expresivas del

alumno.• Golpesdearcoalacuerdaysaltados.• Armónicosnaturalesyartificiales.• Tonalidadesposibles:todas.• Diferentesgradacionesenladinámica. Criteriosdeevaluación: • Poseerunacolocacióndelinstrumentoydelarcoqueposibiliteuncorrectodesarrollodelosobjetivos

delcurso.• Realizarloscambiosdeposicióndemaneracorrecta,afinadayrelajada(hastala7º)• Poseerunbuensonidobase,claroylimpio,unaposicióncorporalrelajadayunsentidodelaafinación

acordeconsunivel.• Demostrartenerunbuencontroldelosgolpesdearco• Controlarelarcoparasuadecuaciónaladoblecuerdayenlosacordesdetresycuatronotas.• Controlarelsonidoylaafinaciónenacordesydoblescuerdas• Demostrarlaposesióndeunatécnicadesarrolladadevibrato• Interpretardememoriaalmenosunaobradeunprogramaelegidoporelaspirante,manteniendouna

actitudrelajada,ydemostrandocapacidadcomunicativaycalidadartística.• Desarrollodelavelocidadydelmecanismodelamanoizquierdaatravésdeescalasde3octavascon

suscorrespondientesarpegiosydeejerciciosdemecanismo.

CriteriosdeCalificación:

La calificaciónes consecuenciade la evaluación. Parapoderemitir una calificación ya seaApto/NoAptoo

numérica,antesquenadaesnecesarioestablecerunacorrespondenciagraduadaentreambas. Elsistemadecalificaciónprevistoporestedepartamentocalificacadacriteriodeevaluaciónestablecidoen

lasprogramacionesdidácticasdemaneraindependiente,segúnelgradodeconsecucióndelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriterio,ysebasaenlasiguienteequivalencia:

(A). Domina los objetivos a los que hace referencia el criterio de evaluación que calificamos de manerasobresaliente.

EnseñanzasProfesionales:(9/10) (B).Superacorrectamentelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. EnseñanzasProfesionales:(7/8) (C).Superacondificultadlosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos

Page 97: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

97

EnseñanzasProfesionales:(5/6) (D).Nosuperalosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. EnseñanzasProfesionales:(1-4)

Obrasorientativas

Estudios

• J.Dont:Op.37• Arias:Antologíadeestudiosparaviolín,Vol.• Kreutzer:42Estudios• Fiorillo:36Estudios• Mazas:36Estudios

Repertorio • Vivaldi:Sonatas• Haendel:Sonatas• Corelli:Sonatas• MozartSonatas• Granados:DanzaEspañolanº5• Sarasate:Playera,RomanzaAndaluza• Schubert:SonatinaenReM• Accolay:ConciertoenLam• Telemann:Fantasíasparaviolínsolo• Rode:Conciertonº6• Viotti:Conciertonº23• Haydn:ConciertoenSolM• Kreisler:Liebeslied.Liebesfreud• Wieniawski:LeyendaOtrosmétodos,estudiosyobrasdedificultadycaracterísticassimilares.

2.5.Pruebadeaccesoa5ºcurso

Desarrollodelaprueba:

Lapruebaconsistiráen: 1. Lainterpretaciónporpartedelaspirantedetresobras(podránincluirseestudiossiemprequepresente

comomínimounaobra) de diferentes estilos de las que comomínimounadebe ser interpretada dememoria.

2. Interpretacióndeunfragmentodelecturaaprimeravista.

Contenidosdelapruebadelecturaaprimeravista:

• Lapieza,estudioofragmentoconstarádeunmáximode52compases.• Cambiosacualquierposición.• Diferentesligadurasyarticulaciones• Doblescuerdasyacordesdetresycuatronotas.• Armónicosnaturalesyartificiales.

Page 98: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

98

• Pasajes expresivos que requieran vibrato y demostración de las capacidadesmelódico expresivas delalumno.

• Golpesdearcoalacuerdaysaltados.• Tonalidadesposibles:Todas.• Diferentesgradacionesenladinámica.

Criteriosdeevaluación:

• Poseerunacolocacióndelinstrumentoydelarcoqueposibiliteuncorrectodesarrollodelosobjetivos

delcurso.• Dominarloscambiosdeposiciónrealizándosedemaneracorrecta,afinadayrelajada.• Poseerunbuensonidobase,claroylimpio,unaposicióncorporalrelajadayunsentidodelaafinación

acordeconsunivel.• Controlarelarcoparasuadecuaciónaladoblecuerdayenlosacordesdetresycuatronotas.• Controlarelsonidoylaafinaciónenacordesydoblescuerdas• Dominarlosgolpesdearcoalacuerdaysaltados• Demostrarlaposesióndeunatécnicadesarrolladadevibrato• Interpretardememoriaalmenosunaobradeunprogramaelegidoporelaspirante,manteniendouna

actitudrelajada,ydemostrandocapacidadcomunicativaycalidadartística.• Demostrartenerunbuencontroldegolpesdearcoatravésdelosestudiosyobrasquepresente.• Desarrollodelavelocidadydelmecanismodelamanoizquierdaatravésdeescalasde3octavascon

suscorrespondientesarpegiosydeejerciciosdemecanismo.

CriteriosdeCalificación:

La calificaciónes consecuenciade la evaluación. Parapoderemitir una calificación ya seaApto/NoAptoo

numérica,antesquenadaesnecesarioestablecerunacorrespondenciagraduadaentreambas. Elsistemadecalificaciónprevistoporestedepartamentocalificacadacriteriodeevaluaciónestablecidoen

lasprogramacionesdidácticasdemaneraindependiente,segúnelgradodeconsecucióndelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriterio,ysebasaenlasiguienteequivalencia:

(A). Domina los objetivos a los que hace referencia el criterio de evaluación que calificamos de manerasobresaliente.

EnseñanzasProfesional:(9/10) (B).Superacorrectamentelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. EnseñanzasProfesionales:(7/8) (C).Superacondificultadlosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos EnseñanzasProfesionales:(5/6) (D).Nosuperalosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. EnseñanzasProfesionales:(1-4)

Obrasorientativas

Estudios • Arias:Antologíadeestudiosparaviolín,Vol.IyVolII• Kreutzer:42Estudios• Mazas:36Estudios• Fiorillo:36Estudios• Mazas:36Estudios

Page 99: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

99

Repertorio

• Rode:Conciertonº6ynº7.24Caprichos• Viotti:Conciertonº23• Haydn:ConciertoenDoM• Beriot:Conciertonº9• Kreisler:PreludioyAllegro• Mozart:Sonatas• Beethoven:Romanzas• Kawalevsky:ConciertoenDoM.• Toldra:Sonetos• Falla:7Canciones• Bartok:DanzasRumanas• Sarasate:MalagueñayRomanzaAndaluzaOtrosmétodos,estudiosyobrasdedificultadycaracterísticassimilares. 2.6.Pruebadeaccesoa6ºcurso

Desarrollodelaprueba:

Lapruebaconsistiráen: 1. Lainterpretaciónporpartedelaspirantedetresobras(podránincluirseestudiossiemprequepresente

comomínimounaobra) de diferentes estilos de las que comomínimounadebe ser interpretada dememoria.

2. Interpretacióndeunfragmentodelecturaaprimeravista.

Contenidosdelapruebadelecturaaprimeravista: • Lapieza,estudioofragmentoconstarádeunmáximode60compases.• Cambiosacualquierposición.• Diferentesligadurasyarticulaciones.• Doblescuerdasyacordesdetresycuatronotas.• Armónicosnaturalesyartificiales.• Pizzicatodemanoizquierda.• Pasajes expresivos que requieran vibrato y demostración de las capacidadesmelódico expresivas del

alumno.• Golpesdearcoalacuerdaysaltados.• Tonalidadesposibles:Todas.• Diferentesgradacionesenladinámica.

Criteriosdeevaluación • Poseerunacolocacióndelinstrumentoydelarcoqueposibiliteuncorrectodesarrollodelosobjetivos

delcurso.• Demostrar dominio y comprensión de las diferentes posiciones y sus cambios, afrontando éstos de

manerarelajada.• Poseerunbuensonidobase,claroylimpio,unaposicióncorporalrelajada.• Poseerunacorrectaafinaciónyunabuenatécnicademanoizquierda.• Dominarlosgolpesdearcoalacuerdaysaltados.• Interpretardememoriaalmenosunaobradeunprogramaelegidoporelaspirante,manteniendouna

actitudrelajada,ydemostrandocapacidadcomunicativaycalidadartística.• Dominio de todas las partes del arco y de los diferentes ataques de éste: diferentes acentuaciones,

dinámicas,agógica.

Page 100: PROGRAMACIÓN DOCENTE DE VIOLÍN€¦ · Conservatorio de Música “Narciso Yepes” Programación Docente de Violín Curso 2018-2019 2 INDICE Relación de profesores que integran

ConservatoriodeMúsica“NarcisoYepes” ProgramaciónDocentedeViolín Curso2018-2019

100

CriteriosdeCalificación:

La calificaciónes consecuenciade la evaluación. Parapoderemitir una calificación ya seaApto/NoAptoo

numérica,antesquenadaesnecesarioestablecerunacorrespondenciagraduadaentreambas. Elsistemadecalificaciónprevistoporestedepartamentocalificacadacriteriodeevaluaciónestablecidoen

lasprogramacionesdidácticasdemaneraindependiente,segúnelgradodeconsecucióndelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriterio,ysebasaenlasiguienteequivalencia:

(A). Domina los objetivos a los que hace referencia el criterio de evaluación que calificamos de manerasobresaliente.

EnseñanzasProfesionales:Apto(9/10) (B).Superacorrectamentelosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. EnseñanzasProfesionales:(7/8) (C).Superacondificultadlosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos EnseñanzasProfesionales:(5/6) (D).Nosuperalosobjetivosalosquehacereferenciaelcriteriodeevaluaciónquecalificamos. EnseñanzasProfesionales:(1-4)

Obrasorientativas

Estudios

• Kreutzer:42Estudios• Rode:24Caprichos• Gavinies:24Matinees• Arias:AntologíadeEstudiosparaviolín

Repertorio • Bach:Partitasparaviolínsolo• Mozart:Conciertonº3• Haydn:ConciertoDoM.• Viotti:Conciertonº22• Bruch:ConciertoSolm• Kawalevski:ConciertoDoM• Beethoven:Romanzas• Turina:Sonatas• Paganini:MotoPerpetuo.SonataMim• Sarasate:DanzasEspañolasnº7y8habanera• Kreisler:Gipsy-caprice• Suk:piezas

Otrosmétodos,estudiosyobrasdedificultadycaracterísticassimilares.