programaciÓn didÁctica de relixiÓn · 2019. 10. 20. · os principios metodolóxicos desta...

1

CURSO

2019 / 2020

INSTITUTO DE EDUCACIÓN SECUNDARIA

“COSME LÓPEZ RODRÍGUEZ”

A RÚA

PROGRAMACIÓN

DIDÁCTICA

DE

RELIXIÓN

2

Compoñentes

No curso 2019-2020 o departamento de relixión católica está composto por:

Profesor Materias e cursos que

imparte

Cargo

Víctor Manuel Porto López Relixión Católica 1º ESO

Relixión Católica 2º ESO



Relixión Católica 1º BAC

Relixión Católica 2º BAC

Xefe de Departamento

Coordinador do Equipo da

Biblioteca

Coordinador do Itinerario do

PFPP

Titor de 1º B ESO

Reunión do departamento

O departamento de Relixión Católica celebrará unha reunión mensual, os xoves ás

8:30 horas, nestas reunión tratarase o desenvolvemento desta programación e

estableceránse as medidas correctoras, se é o caso, se estimen necesarias.

Plan anual do departamento

3

Metodoloxía

A metodoloxía desta programación de Relixión Católica baséase nos Obxectivos

Xerais da LOMCE e no Real Decreto para a Educación Secundaria Obrigatoria, nas

estratexias de metodoloxía didáctica do currículo de Relixión Católica para a Educación

Secundaria Obrigatoria (2015), e nas achegas específicas da Pedagoxía e Didáctica

Relixiosa.

Os principios metodolóxicos desta programación aparecen no apartado 6.1.

Criterios de cualificación

Os criterios de cualificación aparecen no apartado 7.1.

Actividades extraescolares

As actividades deste Departamento de Relixión realizaranse sempre en coordinación

e supervisión de Vicedirección. Por iso a temporalización de cada actividade concreta farase

nos primeiros días de clase cando se teñan os datos concretos de cada grupo.

Cu

rso

Actividades

Obxectivos

Actividades

Te

mp

ora

lizc

ión

1º

ES

O

Visita cultural a Tui e Santa Tegra

• Fomentar un bo clima de convivencia entre o alumnado.

• Ampriar os seus coñecementos sobre á arte.

• Valorar e respectar á natureza.

• Visita ó castro

• Visita guiada ao museo

• Coñecer o espazo natural

1ª

aval.

4

Visita cultural ó Mosteiro de Carboeiro

e Santiago de Compostela

• Crear un bo clima de convivencia entre o alumnado.

• Descubrir e apreciar a arte relixiosa.

• Valorar e respectar a natureza.

• Actividade guiada e obradoiros no mosteiro.

• Coñecer o espazo natural da zona.

• Vsita ao casco histórico Santiago 2

ª a

va

l.

Visita cultural a Vigo e Illa de Ons

• Potenciar un bo clima de convivencia entre o alumnado.


• Ampliar os seus coñecementos sobre o mundo do mar.

• Obradoiros no museo do mar de Vigo

• Actividades guiadas na Illa de Ons.

3 ª

ava

l.

2º

ES

O

Ruta polos mosteiros da provincia de

Ourense




• Actividades guiadas nos mosteiros.

• Coñecer o espazo natural da zona.

1ª

ava

l.

Visita cultural a Campo Lameiro e

Pontevedra

• Fortalecer un bo clima de convivencia entre o alumnado.



• Ampliar os seus coñecementos sobre a historia e a arte.

• Visita guiada e obradoiro no PAAR de Campo Lameiro.

• Visita do centro histórico de Pontevedra.

• Actividade guiada no Museo de Pontevedra.

2ª

ava

l.

Visita cultural á Coruña



• Ampriar os seus coñecementos sobre a ciencia.

• Visita ás instalacións da Voz de Galicia.

• Actividades guiadas no MUNCYT.

• Viista ó Museo de Belas Artes. 3ª

aval.

3º

ES

O

Camiño de Santiago (algunha das etapas)

• Potenciar un bo clima de convivencia entre o alumnado.



• Coñecer o espazo natural.

• Vivir o espírito da peregrinación.

2ª

aval.

Visita cultural a Guimarães (Portugal)



• Ampliar os seus coñecementos sobre a historia e a arte doutro pais.

• Obradoiros na Casa da Memoria.

• Visita guiada ó centro histórico de Guimarães.

• Visita guiada ó Paço dos Duques. 3

ª aval.

4º

ES

O

Visita cultural a Fisterra e a costa da

morte

• Fortalecre un bo clima de convivencia entre o alumnado.



• Un tramo do camiño de Santiago a Fisterra.

• Coñecer o faro de Fisterra.

• Coñecer o espazo natural da zona. 1

ª aval.

Vista cultural a Madrid e Alcalá de Henares




• Visita a cidade de Madrid.

• Asistir á representación dun musical.

• Visitar un museo.

• Visita guiada ao centro histórico de Alcalá de Henares 3

ª aval.

1º

BA

C

Visita cultural a Paris, Lisboa, Roma ou

Budapest




• Visita guiada a un museo.

• Visita guiada a varais das igrexas máis importantes.

• Visita guiada ao centro da cidade.

3ª

aval.

2º

BA

C

Visita cultural a Paris, Lisboa, Roma ou

Budapest




• Visita guiada a un museo.

• Visita guiada a varais das igrexas máis importantes.

• Visita guiada ao centro da cidade.

3ª

aval.

Outra información das actividades extraescolares aparece no apartado 13.

5

Memoria dos resultados académicos

Materia /

Curso

Curso

2014-2015

Curso

2015-2016

LOMCE 1º, 3º

de ESO e 1º

BAC

Curso

2016-2017

Lomce 2º, 4º

de ESO e 2º

BAC

Curso

2017-2018

Curso

2018-2019

Relixión

Católica

1º ESO

Nº Aprobados 100 % 100 % 100 % 100 % 100 %

Nº Suspensos 0 0 0 0 0

Relixión

Católica

2º ESO

Nº Aprobados 100 % 100 % 100 % 100 % 100 %


Relixión

Católica

3º ESO

Nº Aprobados 100 % 100 % 100 % 100 % 100 %


Relixión

Católica

4º ESO

Nº Aprobados 100 % 100 % 100 % 100 % 100 %


Relixión

Católica

1º BAC

Nº Aprobados 100 % 100 % 100 % 100 % 100 %


Relixión

Católica

2º BAC

Nº Aprobados 100 % 100 % 100 % 100 % 100 %


Propostas de mellora

Incidir no traballo por proxectos, fomento da lectura e no uso das novas tecnoloxías.

6

Índice

Introdución xeral ......................................................................................................... 12

Programacións didácticas de ESO ........................................................................... 14

Programación didáctica de 1º de ESO ..................................................................... 15

1.- Introdución ......................................................................................................................................... 15

1.1.- Marco legal .................................................................................................................................. 15

1.2.- Contextualización ........................................................................................................................ 16

1.3.- Composición do Departamento................................................................................................... 18

2.- Obxectivos ......................................................................................................................................... 18

2.1.- Obxectivos xerais de Educación Secundaria Obrigatoria........................................................... 19

2.2.- Obxectivos xerais da área de Relixión Católica de Educación Secundaria Obrigatoria ............ 20

2.3.- Obxectivos xerais da área de Relixión Católica para 1º de Educación Secundaria Obrigatoria 21

3.- Contribución da materia ao desenvolvemento das competencias clave .......................................... 22

4.- Estándares de aprendizaxe .............................................................................................................. 28

4.1.- Temporalización .......................................................................................................................... 28

4.2.- Concreción para cada estándar de aprendizaxe ........................................................................ 29

4.3.- Grao mínimo de consecución para superar a materia ................................................................ 32

5.- Relación obxectivos, contidos, criterios de avaliación, estándares de aprendizaxe e competencias clave

................................................................................................................................................................ 33

5.1.- Indicadores de logro dos estándares de aprendizaxe ................................................................ 41

6.- Concrecións metodolóxicas. Materiais e recursos didácticos .......................................................... 41

6.1.- Criterios metodolóxicos e estratexias didácticas ........................................................................ 41

6.2.- Materias e recursos didácticos.................................................................................................... 42

7.- Criterios, instrumentos e procedementos de avaliación e cualificación ........................................... 43

7.1.- Criterios de cualificación ............................................................................................................. 43

7.2.- Instrumentos de avaliación ......................................................................................................... 44

7.3.- Procedementos de avaliación ..................................................................................................... 45

7.4.- Organización das actividades de seguimento e avaliación das materias pendentes ................ 46

8.- Medidas de atención á diversidade................................................................................................... 46

9.- Concreción de elementos transversais. Educación en valores ........................................................ 47

9.1.- Elementos transversais ............................................................................................................... 47

9.2.- Educación en valores .................................................................................................................. 50

10.- Contribución ó plan anual de lectura............................................................................................... 53

11.- Contribución ó plan de convivencia ................................................................................................ 54

12.- Contribución ó plan TIC................................................................................................................... 54

7

13.- Actividades complementarias e extraescolares .............................................................................. 55

14.- Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica docente ................................ 56

15.- Mecanismos de revisión, avaliación e modificación da programación ........................................... 58

Programación didáctica de 2º de ESO ..................................................................... 60

1.- Introdución ......................................................................................................................................... 60

1.1.- Marco legal .................................................................................................................................. 60

1.2.- Contextualización ........................................................................................................................ 61

1.3.- Composición do Departamento................................................................................................... 63

2.- Obxectivos ......................................................................................................................................... 63

2.1.- Obxectivos xerais de Educación Secundaria Obrigatoria........................................................... 64

2.2.- Obxectivos xerais da área de Relixión Católica de Educación Secundaria Obrigatoria ............ 65

2.3.- Obxectivos xerais da área de Relixión Católica para 2º de Educación Secundaria Obrigatoria 66

3.- Contribución da materia ao desenvolvemento das competencias clave .......................................... 67

4.- Estándares de aprendizaxe .............................................................................................................. 73

4.1.- Temporalización .......................................................................................................................... 73

4.2.- Concreción para cada estándar de aprendizaxe ........................................................................ 74

4.3.- Grao mínimo de consecución para superar a materia ................................................................ 77


................................................................................................................................................................ 78

5.1.- Indicadores de logro dos estándares de aprendizaxe ................................................................ 87

6.- Concrecións metodolóxicas. Materiais e recursos didácticos .......................................................... 88

6.1.- Criterios metodolóxicos e estratexias didácticas ........................................................................ 88

6.2.- Materias e recursos didácticos.................................................................................................... 89

7.- Criterios, instrumentos e procedementos de avaliación e cualificación ........................................... 90

7.1.- Criterios de cualificación ............................................................................................................. 90

7.2.- Instrumentos de avaliación ......................................................................................................... 90

7.3.- Procedementos de avaliación ..................................................................................................... 91

7.4.- Organización das actividades de seguimento e avaliación das materias pendentes ................ 92

8.- Medidas de atención á diversidade................................................................................................... 93

9.- Concreción de elementos transversais. Educación en valores ........................................................ 94

9.1.- Elementos transversais ............................................................................................................... 94

9.2.- Educación en valores .................................................................................................................. 96

10.- Contribución ó plan anual de lectura............................................................................................... 99

11.- Contribución ó plan de convivencia .............................................................................................. 100

12.- Contribución ó plan TIC................................................................................................................. 101

13.- Actividades complementarias e extraescolares ............................................................................ 101

14.- Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica docente .............................. 102

15.- Mecanismos de revisión, avaliación e modificación da programación ......................................... 104

Programación didáctica de 3º de ESO .................................................................... 106

1.- Introdución ....................................................................................................................................... 106

1.1.- Marco legal ................................................................................................................................ 106

1.2.- Contextualización ...................................................................................................................... 107

8

1.3.- Composición do Departamento................................................................................................. 109

2.- Obxectivos ....................................................................................................................................... 109

2.1.- Obxectivos xerais de Educación Secundaria Obrigatoria......................................................... 110

2.2.- Obxectivos xerais da área de Relixión Católica de Educación Secundaria Obrigatoria .......... 111

2.3.- Obxectivos xerais da área de Relixión Católica para 3º de Educación Secundaria Obrigatoria112

3.- Contribución da materia ao desenvolvemento das competencias clave ........................................ 113

4.- Estándares de aprendizaxe ............................................................................................................ 120

4.1.- Temporalización ........................................................................................................................ 120

4.2.- Concreción para cada estándar de aprendizaxe ...................................................................... 121

4.3.- Grao mínimo de consecución para superar a materia .............................................................. 124


.............................................................................................................................................................. 125

5.1.- Indicadores de logro dos estándares de aprendizaxe .............................................................. 135

6.- Concrecións metodolóxicas. Materiais e recursos didácticos ........................................................ 136

6.1.- Criterios metodolóxicos e estratexias didácticas ...................................................................... 136

6.2.- Materias e recursos didácticos.................................................................................................. 137

7.- Criterios, instrumentos e procedementos de avaliación e cualificación ......................................... 137

7.1.- Criterios de cualificación ........................................................................................................... 138

7.2.- Instrumentos de avaliación ....................................................................................................... 138

7.3.- Procedementos de avaliación ................................................................................................... 139

7.4.- Organización das actividades de seguimento e avaliación das materias pendentes .............. 140

8.- Medidas de atención á diversidade................................................................................................. 141

9.- Concreción de elementos transversais. Educación en valores ...................................................... 142

9.1.- Elementos transversais ............................................................................................................. 142

9.2.- Educación en valores ................................................................................................................ 144

10.- Contribución ó plan anual de lectura............................................................................................. 147






Programación didáctica de 4º de ESO .................................................................... 154

1.- Introdución ....................................................................................................................................... 154

1.1.- Marco legal ................................................................................................................................ 154



2.- Obxectivos ....................................................................................................................................... 157

2.1.- Obxectivos xerais de Educación Secundaria Obrigatoria......................................................... 158

2.2.- Obxectivos xerais da área de Relixión Católica de Educación Secundaria Obrigatoria .......... 159

2.3.- Obxectivos xerais da área de Relixión Católica para 4º de Educación Secundaria Obrigatoria160



9





.............................................................................................................................................................. 174




















Programacións didácticas de Bacharelato ............................................................ 202

Programación didáctica de 1º BAC ......................................................................... 203

1.- Introdución ....................................................................................................................................... 203

1.1.- Marco legal ................................................................................................................................ 203



2.- Obxectivos ....................................................................................................................................... 206

2.1.- Obxectivos xerais de Bacharelato............................................................................................. 206

2.2.- Obxectivos xerais da área de Relixión Católica de Bacharelato .............................................. 207







.............................................................................................................................................................. 222



10


















Programación didáctica de 2º de BAC .................................................................... 248

1.- Introdución ....................................................................................................................................... 248

1.1.- Marco legal ................................................................................................................................ 248



2.- Obxectivos ....................................................................................................................................... 251

2.1.- Obxectivos xerais de Bacharelato............................................................................................. 251

2.2.- Obxectivos xerais da área de Relixión Católica de Bacharelato .............................................. 253

2.3.- Obxectivos xerais da área de Relixión Católica para 2º de Bacharelato ................................. 256







.............................................................................................................................................................. 267










11











Anexos......................................................................................................................... 289

Anexo I.- Rúbrica sobre as aprendizaxes dos contidos da unidade didáctica..................................... 289

Anexo II. Rúbricas para avaliar competencias clave ........................................................................... 290

Anexo III. Rúbricas para avaliación de traballos en grupo ................................................................... 294

12

Introdución xeral

A presenza do ensino relixioso na escola responde, en primeiro lugar, á importancia que

esta materia ten dentro da educación para que o alumno poida conseguir un

desenvolvemento pleno e integral da súa personalidade. A necesidade de sentido do ser

humano é unha evidencia á que a escola necesariamente debe dar resposta. A educación

da dimensión relixiosa é parte fundamental para a maduración da persoa. Non podería

existir unha formación integral e unha educación de calidade, si non se permitise o

desenvolvemento de todas as dimensións inherentes ao ser humano, entre as cales

atópase a relixiosa. Esta capacidade básica da persoa adquire o seu auténtico cumprimento

cando se descobre o sentido da vida. O ensino da relixión católica nos centros escolares

axudará aos estudantes a ensanchar os espazos da racionalidade e adoptar unha actitude

de apertura ao sentido relixioso da vida, sexa cal fora a súa manifestación concreta.

A Declaración Universal de Dereitos Humanos de 1948 recoñece a liberdade relixiosa de

persoas e pobos. Pola súa banda, a Constitución Española non só recoñece a liberdade

relixiosa senón tamén garante «o dereito que asiste aos pais para que os seus fillos reciban

a formación relixiosa e moral que estea de acordo coas súas conviccións» no artigo 27.3.

Un dereito que tamén forma parte de tratados internacionais recoñecidos por España como

o Pacto Internacional de Dereitos Económicos Sociais e Culturais no seu artigo 13.3 e a

Carta dos Dereitos Fundamentais da Unión Europea, artigo 14.3, entre outros.

O ensino da relixión católica na escola responde á necesidade de respectar e ter en conta

o conxunto de valores e significados nos que a persoa naceu como hipótese explicativa da

realidade e que se denomina tradición.

Para iso, a relixión católica pretende contribuír á educación integral do estudante en dúas

direccións. Por unha banda, responde á dimensión relixiosa de todo ser humano e, por

outra, introdúceo na realidade á luz dunha hipótese ofrecida por unha historia e unha

13

tradición. Deste xeito, se promove o recoñecemento dun sentido da existencia dun xeito

coherente co propio desenvolvemento psico-evolutivo do alumnado.

A Lei Orgánica 8/2013, de 9 de decembro, para Mellora da Calidade Educativa, LOMCE,

no artigo 6.1, define o currículo como a regulación dos elementos que determinan os

procesos de ensino e aprendizaxe para cada un dos ensinos. Por iso, o contido do currículo

parte da experiencia humana e desenvólvese de xeito respectuoso coas etapas do

desenvolvemento infantil e adolescente, colaborando, neste sentido, coas aprendizaxes

instrumentais e transversais propios de cada etapa educativa.

O desenvolvemento do currículo se estrutura en catro grandes bloques que pretenden

recoller o saber antropolóxico cristián acumulado ao longo dos séculos. Eses bloques parten

do sentido relixioso do home, continúan co estudo da revelación; Deus maniféstase ao

home e faino nunha historia concreta, con personaxes e situacións que o alumnado debe

coñecer e que contribuirán á súa comprensión do mundo. Dita revelación culmina en

Xesucristo e a mensaxe evanxélica, centro do terceiro bloque do currículo e eixe

vertebrador da materia. Para rematar, estúdase a Igrexa como manifestación da presenza

continuada de Xesucristo na historia. Convén subliñar, que lonxe dunha finalidade

catequética ou de adoutrinamento, o ensino da relixión católica ilustra aos estudantes sobre

a identidade do cristianismo e a vida cristiá.

14

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA

DEPARTAMENTO

DE

RELIXIÓN CATÓLICA

ESO

15

Programación de 1º de ESO

1. Introdución

1.1.- Marco legal

Na elaboración desta programación didáctica debemos ter en conta a Lei Orgánica

8/2013 de 9 de decembro (B.O.E. do 10 de decembro de 2013) para a Mellora da Calidade

Educativa (LOMCE), que modifica a LOE; Orde ECD/65/2015, de 21 de xaneiro (B.O.E. do

29 de xaneiro de 2015), pola que se describen as relacións entre as competencias, os

contidos e os criterios de avaliación da educación primaria, a educación secundaria e o

bacharelato; Decreto 86/2015 de 25 de xuño (D.O.G. do 29 de xuño de 2015), polo que se

establece o currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade

Autónoma de Galicia, de aplicación en E.S.O e Bacharelato no presente curso; Resolución

do 27 de xullo de 2015, da Dirección Xeral de Educación, Formación Profesional e

Innovación Educativa (D.O.G. do 29 de xullo de 2015, pola que se ditan instrucións no curso

Curso 1º de ESO

Profesor Víctor Manuel Porto López

Libro de

texto

Título Relixión Católica (Proxecto Ágape)

Editorial Edelvives

Autor J. C. González López e F. Segurado Castaño /

Equipo Kainós

Idioma Castelán

Ano de implantación 2015

Texto aprobado pola Conferencia Episcopal Española con data 12-06-2015

16

académico 2015/16 para a implantación do currículo da educación secundaria obrigatoria e

do bacharelato nos centros docentes da Comunidade Autónoma de Galicia.

Unha das principais novidades que incorpora esta lei na actividade educativa vén

derivada da nova definición de currículo, en concreto pola inclusión das denominadas

competencias clave, un concepto relativamente novidoso no sistema educativo español e

na súa práctica educativa. Polo que se refire, globalmente, á concepción que se ten de

obxectivos, contidos, metodoloxía e criterios de avaliación, as novidades son as que

produce, precisamente, a súa interrelación coas citadas competencias, que van orientar o

proceso de ensino-aprendizaxe.

A área de Relixión e Moral Católica fundaméntase nas esixencias que leva consigo

desenvolver, na escola, a educación integral e a aplicación duns dereitos expresados na

Declaración Universal de Dereitos Humanos (1948, art.º 26.3); a Constitución española

(1978, art.º 27.3); o Pacto Internacional de Dereitos Humanos, Económicos, Sociais e

Culturais (1966, art.º 13.3); a Carta dos Dereitos Fundamentais da Unión Europea (2000,

art.º 10 e 14.3), etc. Ademais, está garantida polo Acordo subscrito entre o Estado español

e a Santa Sé sobre Ensino e Asuntos Culturais (3-1-1979).

A práctica deste dereito leva consigo un ensino relixioso escolar e confesional. Este

ensino concrétase na área de Relixión e Moral Católica, unha materia específica e

rigorosamente escolar, ordinaria para os que a soliciten, equiparable ao resto das demais

materias no rigor científico, na formulación dos seus obxectivos e contidos, e na súa

significación educativa dentro do currículo. Así mesmo, contribúe á formación integral do

alumnado e ao pleno desenvolvemento da persoa en todas as súas capacidades.

A área de Relixión Católica é unha materia opcional curricular de carácter confesional. A

súa identidade resúmese nas súas «Finalidades Educativas» ou «Obxectivos Xerais». Estes

deben ser a meta e a directriz no seu deseño e desenvolvemento curricular (realización da

programación xeral do curso, de cada unidade didáctica, etc.).

1.2.- Contextualización

O instituto IES Cosme López Rodríguez conta con 196 alumnos e está situado na

localidade de A Rúa cunha poboación de 4187 habitantes. Ademais recibe alumnado dos

concellos de Petín, Larouco, O Bolo e Vilamartín. Son todos concellos formados por un

elevado número de asentamentos de poboación de reducido tamaño nos produciuse un

estancamento e incluso retroceso demográfico e un acusado avellentamento da poboación

ata límites críticos nalgúns casos.

17

O territorio está vertebrado por unha infraestrutura de transporte caracterizada por redes

lentas, de trazados antigos, sinuosos e deficientemente dotadas en medios técnicos, que

comunican núcleos de poboación moi dispersos no espazo. Máis da metade do alumnado

ten que facer uso do transporte escolar, o que condiciona a organización de todo tipo de

actividades, sobre todo extraescolares.

A estrutura interna das economías familiares está diversificada. A estrutura agraria

caracterízase por: avellentamento da poboación, crecemento vexetativo negativo, perda de

iniciativas motivada por unha emigración secular, dispersión dos asentamentos de

poboación, elevado número de explotacións agrarias que funcionan en réxime de

autoconsumo, agricultura minifundista de policultivo tradicional.

A maioría das economías familiares, aínda que situadas nun medio rural, reciben ingresos

de rendas xeradas fóra da actividade agraria: sector servizos pouco especializados e

actividades relacionadas co sector louseiro cunha elevada taxa de desemprego.

Pretendemos que a nosa acción educativa xire en torno aos seguintes eixos

fundamentais:

- Unha educación que forme as persoas nos valores de respecto, tolerancia, liberdade,

igualdade, coeducación e non violencia, buscando unha convivencia que fomente a

solidariedade e que evite calquera tipo de discriminación.

- Unha educación participativa, democrática, plural, integral, que forme cidadás e

cidadáns capaces de participar responsablemente na vida social da súa comunidade

e que conduza á aceptación e ao respecto de todo tipo de diversidade (cultural,

ideolóxica, étnica, de xénero, etc.).

- Unha educación que valore o coñecemento e a adquisición do saber como una parte

fundamental do desenvolvemento persoal, que fomente a curiosidade cultural e

científica, que favoreza a reflexión e a análise como estratexia na adquisición do

coñecemento. Queremos formar aos alumnos e alumnas non só para habilitalos de

cara a unha formación académica ou profesional futura, senón particularmente para o

seu desenvolvemento persoal, e para favorecer a súa integración social. Prestarase

atención especial ao desenvolvemento afectivo emocional, a autoestima, a

capacidade de toma de decisións, o aproveitamento do tempo de lecer, etc.

- Unha educación que fomente o aprezo e valoración polo contorno e a cultura propia.

- Preocupámonos pola conservación e divulgación do patrimonio natural e cultural,

tanto material coma inmaterial, promovendo accións no contexto social da zona que

sensibilicen a toda a comunidade sobre o seu valor.

18

- Garantir o acceso á cultura e ás tecnoloxías da información e a comunicación é unha

forma de asegurar as posibilidades formativas futuras para toda a comunidade

educativa. O desenvolvemento dos hábitos lectores e o dominio das tecnoloxías da

información.

- Nun mundo globalizado como é o actual, con internet como unha canle esencial de

adquisición de coñecementos e a Unión Europea coma espazo común de traballo, o

centro considera imprescindible implementar accións conducentes á adquisición dun

axeitado nivel de comunicación na lingua inglesa.

- Un centro educativo aberto á innovación, tanto na promoción e uso das novas

tecnoloxías, como no campo metodolóxico, para garantir ao alumnado a mellor

formación posible.

- Un centro que desenvolva un traballo sistemático no campo da orientación e a titoría

tanto para favorecer o desenvolvemento persoal e a educación en valores, como

para garantir a información, formación e apoio necesarios na elección dos itinerarios

formativos e laborais axeitados.

- Un centro aberto ao entorno, que manteña relacións fluídas de colaboración e apoio

mutuo coas institucións públicas e as entidades socias, culturais, deportivas, etc. que

desenvolven a súa actividade na área de influenza do centro.

1.3.- Composición do Departamento

Víctor Manuel Porto López é profesor definitivo de Relixión Católica e exerce de xefe

do departamento. Imparte docencia en dous grupos de 1º de ESO, dous de 2º de ESO,

dous, de 3º ESO, dous de 4º de ESO, un de 1º de Bacharelato e por último outro de 2º de

BAC.

2.- Obxectivos

A área de Relixión Católica é unha materia opcional curricular de carácter

confesional. A súa identidade resúmese nas súas «Finalidades Educativas» ou «Obxectivos

Xerais». Estes deben ser a meta e a directriz no seu deseño e desenvolvemento curricular

(realización da programación xeral do curso, de cada unidade didáctica, etc.). As seguintes

19

«Finalidades educativas da Educación Secundaria» sinalan as metas finais ás que deben

conducir todo curso e unidade didáctica de Relixión Católica.

2.1.- Obxectivos xerais de Educación Secundaria Obrigatoria

A Educación Secundaria Obrigatoria contribuirá a desenvolver nos alumnos e nas

alumnas as capacidades que lles permitan:

▪ Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos

no respecto aos demais, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade

entre as persoas e grupos, exercitarse no diálogo afianzando os dereitos

humanos e a igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes,

como valores comúns dunha sociedade plural e prepararse para o exercicio da

cidadanía democrática.

▪ Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en

equipo como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da

aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.

▪ Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e

oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de

sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar

os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como

calquera manifestación de violencia contra a muller.

▪ Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e

nas súas relacións cos demais, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de

calquera tipo, os comportamentos sexistas e resolver pacificamente os conflitos.

▪ Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información para, con

sentido crítico, adquirir novos coñecementos. Adquirir unha preparación básica no

campo das tecnoloxías, especialmente as da información e da comunicación.

▪ Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en

distintas disciplinas, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os

problemas nos diversos campos do coñecemento e da experiencia.

▪ Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o

sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender,

planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades.

▪ Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua castelá

e galega, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura e

20

no estudo da literatura.

▪ Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de xeito apropiado.

▪ Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias

e dos demais, así como o patrimonio artístico e cultural.

▪ Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o dos outros, respectar as

diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais e incorporar a

educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento

persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a

súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde,

co consumo, co coidado dos seres vivos e co medio, contribuíndo á súa

conservación e mellora.

▪ Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das distintas manifestacións

artísticas, utilizando diversos medios de expresión e representación.

2.2.- Obxectivos xerais da área de Relixión Católica de Educación

Secundaria Obrigatoria

Os obxectivos xerais da área de Relixión Católica de ESO:

• Educar a dimensión transcendente e relixiosa, e a el partindo da experiencia

humana e «desde» e «para» a vida persoal, social, relixiosa e ambiental.

• Favorecer a maduración e o desenvolvemento integral da personalidade do

alumnado desde unha educación humanista, relixiosa e católica de calidade.

• Facilitar a elaboración do proxecto persoal de vida desde unha educación en

valores e virtudes humanas, morais, cívicas, democráticas, relixiosas e cristiás.

• Presentar a visión cristiá da persoa e a historia desde a realidade cotiá, desde o

respecto e en diálogo coas principais relixións, antropoloxías e cosmovisións de

hoxe.

• Ofrecer a cultura relixiosa e a mensaxe cristiá-católica en diálogo cos testemuños

de persoas exemplares e os problemas e interrogantes do mundo actual.

• Educar a dimensión cívica e moral desde a aplicación de testemuños exemplares,

valores, virtudes e compromisos para resolver problemas humanos e sociais.

• Desenvolver unha ensinanza-aprendizaxe da relixión que promova a apertura ao

Misterio, ao sentido relixioso da vida, á experiencia relixiosa e á educación na fe.

21

• Promover as competencias necesarias para dar un sentido pleno á vida e elaborar

respostas de sentido último ante as dificultades máis existenciais e cotiás.

• Educar na participación social e na práctica de compromisos solidarios que

melloren o medio, as relacións interpersoais e a vida pública.

• Valorar a intelixencia espiritual para fortalecer o mundo interior do alumnado e a

súa capacidade de autocoñecemento, aceptación, meditación, relaxación, paz

interior...

• Favorecer o diálogo e a crítica construtiva entre as mensaxes relixiosas e cristiás e

a actual cultura audiovisual, especialmente a da televisión e as TIC.

• Desenvolver a dimensión humanista e cívica do alumnado desde a ética universal

dos dereitos humanos e a doutrina social da Igrexa católica.

• Educar a intelixencia emocional para elixir e fortalecer os mellores sentimentos, e

así ser máis feliz cun mesmo, con Deus, cos demais e coa natureza.

• Coñecer a Relixión e Moral Católica desde as TIC, a investigación, a aprendizaxe

cooperativa e a participación en equipos de traballo.

• Ofrecer unha ensinanza integral da Biblia, promovendo a cultura bíblica e a

aplicación das súas ensinanzas para ser máis feliz na vida persoal e social.

2.3.- Obxectivos xerais da área de Relixión Católica para 1º de Educación Secundaria Obrigatoria Os obxectivos da área de Relixión Católica para 1º de ESO:

1. Coñecer e comparar criticamente as relixións da antigüidade coa realidade, co

cristianismo e cos seus principais valores e virtudes.

2. Investigar e interpretar correctamente o sentido relixioso e cristián sobre a creación

e a moral católica do medio.

3. Describir e valorar as características da Historia da Salvación e como Deus se

revela e intervén na historia da humanidade.

4. Comprender e indicar os principais feitos da vida de Xesús de Nazaret, a súa

mensaxe de salvación e os seus milagres, así como a súa centralidade na Historia

da Salvación.

5. Coñecer e enumerar as principais características dos Evanxeos, a moral de Xesús

de Nazaret e a moral cristiá.

6. Expresar e valorar as características da resurrección de Xesucristo en relación cos

Evanxeos, a Historia da Salvación e as investigacións actuais sobre a vida despois

da morte.

7. Investigar e describir as características do sacramento do Bautismo en relación

con Xesucristo e a súa presenza na Igrexa.

22

8. Coñecer e expresar as características do sacramento da Eucaristía en relación con

Xesucristo e a súa presenza na Igrexa e na misa.

9. Recoñecer e valorar as características da Confirmación e a presenza do Espírito

Santo neste sacramento e na vida da Igrexa.

10. Desenvolver a intelixencia espiritual por medio da reflexión e da interiorización das

experiencias espirituais do patriarca Xosé: a natureza, o autocoñecemento, a

contemplación e a reflexión sobre feitos da vida diaria.

11. Promover a intelixencia emocional por medio do coñecemento e a vivencia dos

sentimentos de relixiosidade, loanza, alegría, resurrección, oración, sacrificio,

fortaleza e desexo de Deus.

12. Tomar conciencia da importancia de clarificar, elixir e practicar os valores do

hinduísmo e o cristianismo, as benaventuranzas, os Dez Mandamentos, a

humanización, a confianza, a fraternidade, a esperanza, o compartir e a

autenticidade.

3.- Contribución da materia ao desenvolvemento das competencias clave

A área de Relixión Católica contribúe ao desenvolvemento das competencias desde

as súas finalidades educativas, obxectivos, contidos e actividades de aprendizaxe e

avaliación.

No libro de texto do alumnado desenvólvense as competencias nas actividades de

ensinanza-aprendizaxe de cada unidade. Especialmente, trabállanse as competencias

desde a intelixencia espiritual, a intelixencia emocional e a educación en valores, así como

as seguintes propostas polo currículo de Relixión Católica (2015):

- A competencia en comunicación lingüística (CL).

- As competencias sociais e cívicas (CSC).

- A competencia dixital (CD).

- A competencia para o sentido de iniciativa e espírito emprendedor (SIEE).

- A competencia de aprender a aprender (AA).

- A competencia de conciencia e expresións culturais (CEC).

- A competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía

(CMCT).

23

Os descritores competenciais:

Competencia clave Indicadores Descritores

Competencia matemática

e competencias básicas

en ciencia e tecnoloxía

(CMCT)

Coidado do medio e dos seres vivos

Interactuar co medio natural de xeito respectuoso.

Responsabilizarse co uso responsable dos recursos naturais para promover un desenvolvemento sustentable.

Respectar e preservar a vida dos seres vivos.

Tomar conciencia dos cambios producidos polo ser humano no ámbito natural.

Vida saudable

Desenvolver e promover hábitos de vida saudable en canto á alimentación e ao exercicio físico.

Xerar criterios persoais sobre a visión social da estética do corpo humano fronte ao seu coidado saudable.

A ciencia no día a día

Identificar a importancia da ciencia na nosa vida cotiá.

Aplicar métodos científicos rigorosos para mellorar a comprensión da realidade circundante en distintos ámbitos (biolóxico, xeolóxico, físico, químico, tecnolóxico, xeográfico...).

Manexar os coñecementos sobre ciencia e tecnoloxía para solucionar problemas, comprender o que acontece ao noso arredor e responder preguntas.

Manexo de elementos matemáticos

Distinguir e utilizar os elementos matemáticos básicos: operacións, magnitudes, porcentaxes, proporcións, formas xeométricas, criterios de medición e codificación numérica, etc.

Comprender e interpretar a información presentada en formato gráfico.

24

Razoamento lóxico e resolución de problemas

Organizar a información utilizando procedementos matemáticos.

Resolver problemas seleccionando os datos e as estratexias apropiadas.

Aplicar estratexias de resolución de problemas a situacións da vida cotiá.

Comunicación lingüística

(CL)

Comprensión: oral e escrita

Comprender o sentido dos textos escritos e orais.

Manter unha actitude favorable cara á lectura.

Expresión: oral e escrita

Expresarse oralmente con corrección, adecuación e coherencia.

Empregar o vocabulario adecuado, as estruturas lingüísticas e as normas ortográficas e gramaticais para elaborar textos escritos e orais.

Compoñer distintos tipos de textos creativamente con sentido literario.

Normas de comunicación

Respectar as normas de comunicación en calquera contexto: quenda de palabra, escoita atenta do interlocutor...

Manexar elementos de comunicación non verbal, ou en diferentes rexistros, nas diversas situacións comunicativas.

Comunicación noutras linguas

Entender o contexto sociocultural da lingua, así como a sús historia para un mellor uso desta.

Manter conversas noutras linguas sobre temas cotiáns en distintos contextos.

Utilizar os coñecementos sobre a lingua para buscar información e ler textos en calquera situación.

Producir textos escritos de diversa complexidade para o seu uso en situacións cotiás ou en materias diversas.

25

Competencia dixital

(CD)

Tecnoloxías da información

Empregar distintas fontes para a busca de información.

Seleccionar o uso das distintas fontes segundo a súa fiabilidade.

Elaborar información propia derivada de información obtida a través de medios tecnolóxicos.

Comunicación audiovisual

Utilizar as distintas canles de comunicación audiovisual para transmitir informacións diversas.

Comprender as mensaxes que veñen dos medios de comunicación.

Utilización de ferramentas dixitais

Manexar ferramentas dixitais para a construción de coñecemento.

Actualizar o uso das novas tecnoloxías para mellorar o traballo e facilitar a vida diaria.

Aplicar criterios éticos no uso das tecnoloxías.

Conciencia e expresións

culturais

(CEC)

Respecto polas manifestacións culturais propias e alleas

Mostrar respecto cara ao patrimonio cultural mundial nas súas distintas vertentes (artístico-literaria, etnográfica, científico-técnica...).

Valorar a interculturalidade como unha fonte de riqueza persoal e cultural.

Apreciar os valores culturais do patrimonio natural e da evolución do pensamento científico.

Expresión cultural e artística

Expresar sentimentos e emocións mediante códigos artísticos.

Apreciar a beleza das expresións artísticas e das manifestacións de creatividade.

Elaborar traballos e presentacións con sentido estético.

Competencias sociais e cívicas

(CSC)

Educación cívica e constitucional

Coñecer as actividades humanas, adquirir unha idea da realidade histórica a partir de distintas fontes.

26

Identificar as implicacións que ten vivir nun Estado social e democrático de dereito referendado por unha constitución.

Aplicar dereitos e deberes da convivencia cidadá no contexto da escola.

Relación cos demais

Desenvolver capacidade de diálogo cos demais en situacións de convivencia e traballo e para a resolución de conflitos.

Mostrar dispoñibilidade para a participación activa en ámbitos de participación establecidos.

Recoñecer riqueza na diversidade de opinións e ideas.

Compromiso social

Aprender a comportarse desde o coñecemento dos distintos valores.

Concibir unha escala de valores propia e actuar conforme a ela.

Evidenciar preocupación polos máis desfavorecidos.

Involucrarse ou promover accións cun fin social.

Sentido de iniciativa e espírito emprendedor

(SIEE)

Autonomía persoal

Optimizar recursos persoais apoiándose nas fortalezas propias.

Asumir as responsabilidades encomendadas e dar conta delas.

Ser constante no traballo, superando as dificultades.

Dirimir a necesidade de axuda en función da dificultade da tarefa.

Liderado

Xestionar o traballo do grupo coordinando tarefas e tempos.

Contaxiar entusiasmo pola tarefa e ter confianza nas posibilidades de alcanzar obxectivos.

Darlles prioridade á consecución de obxectivos grupais sobre os intereses

27

persoais.

Creatividade

Xerar novas posibilidades desde coñecementos previos dun tema.

Configurar unha visión de futuro realista e ambiciosa.

Encontrar posibilidades no ámbito que outros non aprecian.

Emprendemento

Optimizar o uso de recursos materiais e persoais para a consecución de obxectivos.

Mostrar iniciativa persoal para iniciar ou promover accións novas.

Asumir riscos no desenvolvemento das tarefas ou dos proxectos.

Actuar con responsabilidade social e sentido ético no traballo.

Aprender a aprender

(AA)

Perfil de aprendiz

Identificar potencialidades persoais como aprendiz: estilos de aprendizaxe, intelixencias múltiples, funcións executivas...

Xestionar os recursos e as motivacións persoais a prol da aprendizaxe.

Xerar estratexias para aprender en distintos contextos de aprendizaxe.

Ferramentas para estimular o pensamento

Aplicar estratexias para a mellora do pensamento creativo, crítico, emocional, interdependente...

Desenvolver estratexias que favorezan a comprensión rigorosa dos contidos.

Planificación e avaliación da aprendizaxe

Planificar os recursos necesarios e os pasos que se han de realizar no proceso de aprendizaxe.

Seguir os pasos establecidos e tomar decisións sobre os pasos seguintes en función dos resultados intermedios.

Avaliar a consecución de obxectivos de aprendizaxe.

Tomar conciencia dos procesos de aprendizaxe.

28

4.- Estándares de aprendizaxe

4.1.- Temporalización

Dun total de 35 sesións dedicadas en todo o curso ao programa de 1º de Educación

Secundaria Obrigatoria tentaremos partilas do seguinte xeito:

• 32 sesións divididas nos catro bloques de contidos: B1, B2, B3 e B4.

• 3 sesións dedicaranse a actividades de avaliación de traballos.

Actividades a desenvolver Número de

días

previstos

1ª avaliación

Unidade 1.- O home ao encontro con Deus 4

Unidade 2.- E Deus ao encontro do home 4

Unidade 3.- Israel, un pobo con moita historia 3

Exposición de traballos 1

2ª avaliación

Unidade 4.- Novas de primeira plana: Os Evanxeos 4

Unidade 5.- Xesús, home e Deus 3

Unidade 6.- Cunha misión 4


3ª avaliación

Unidade 7.- A iniciativa cristiá 4

Unidade 8.- E agora o celebramos, tamén no servizo e a

enfermidade

3

Unidade 9.- A familia: o amor que procrea persoas 3


29

4.2.- Concreción para cada estándar de aprendizaxe

Unidades

Estándares de aprendizaxe

Bloques

de

contidos

Temporalización

1ª

Aval.

2ª

Aval.

3ª

Aval.

U. 1 1.1.Expresa por escrito as primeiras respostas

do home créente ante os misterios do mundo

nos que recoñece que a vida é dada.

Bloque I

X

2.1. Avalía, compartindo cos seus

compañeiros, mitos, ritos, expresións

artísticas e personaxes onde queda de

manifesto que a realidade é don de Deus.

X

U.2 1.1.Argumenta e expón con claridade os

testemuños da Biblia achega do proxecto

amoroso de Deus sobre o home e o mundo.

Bloque I

Bloque II

X

2.1. Admira e valora a narración bíblica da

creación do mundo.

X

3.1. Apreciar, valorar e contrastar os

diferentes relatos relixiosos achega da

creación.

X

4.1.Asimilar as diferenzas entre a explicación

teolóxica e científica da creación e a orixe do

mundo.

X

U.3 1.1. Describe o contexto histórico, social e

relixioso do Israel bíblico e constrúe unha liña

do tempo cos seus principais

acontecementos.

1.2. Mostra interese pola historia de Israel e

dialoga con respecto sobre os beneficios

desta historia para a humanidade.

X

X

30

Bloque II

2.1. Interpreta a relación dos personaxes e os

feitos bíblicos coa historia de Israel.

X

3.1. Busca e le relatos bíblicos interpretando

os xestos e palabras coas que Deus é

identificado como protagonista principal da

súa historia.

3.2. Fíxase e explica construtivamente, de

modo oral ou por escrito, accións significativas

do pobo xudeu que reflicten o desvelarse de

Deus na historia.

X

X

U.4 1.1. Realiza unha análise dalgúns textos

evanxélicos aplicando os criterios de narración

estudados.

Bloque

III

X

2.1. A partir da lectura de textos evanxélicos,

recoñece e argumenta o contido dalgunhas

crenzas e deseña os trazos da persoa de

Xesús e o seu perfil.

X

3.1. Ordena, elabora esquemas e explica coas

súas palabras os pasos do proceso formativo

dos evanxeos.

X

U.5 1.1.Identifica, clasifica e prepara exposicións

orais e/ou escritas de xeito xustificado achega

das diferenzas entre a natureza divina e

humana de Xesús nos relatos evanxeos.

Bloque

III

X

2.1. Recoñece nunha lista de relatos

evanxélicos as manifestacións de ambas

naturezas, humana e divina de Xesús.

X

3.1. Realiza cadros sinópticos e mapas

conceptuais a partir dunha sinxela exposición

da crenza de Xesús como Mesías e fillo de

Deus, Salvador e Redentor.

X

U.6

1.1. Esfórzase por comprender mediante a

realización de cadros sinópticos e/ou mapa

31

conceptuais as manifestacións das naturezas

humana e divina de Xesús expresadas nos

relatos evanxélicos.

Bloque

III

X

2.1. Esfórzase por comprender mediante a

relación con personaxes ou movementos

relixiosos da historia cristiá a transformación

da sociedade que con leva o compromiso co

reino de Deus.

X

U. 7 1.1. Sinala e explica a crenza fundamental na

presenza de Xesucristo na celebración dos

sacramentos de iniciación da Igrexa.

Bloque

IV

X

2.1. Dá mostras de respecto e/ou veneración

polos signos e normas do ritual litúrxico.

X

3.1. Recoñece e respecta a crenza que se

expresa nos sacramentos de iniciación como

símbolos da acción do Espírito para construír

a Igrexa.

3.2. Asocia a acción do Espírito nos

sacramentos de iniciación coas distintas

etapas e momentos da vida.

3.3. Toma conciencia e aprecia a acción do

Espírito para o crecemento da persoa.

X

X

X

U. 8 1.1. Coñece e dá mostras de respecto polo

sentido da estrutura do calendario litúrxico.

1.2. Sinala e explica a crenza fundamental na

presenza de Xesucristo na celebración dos

sacramentos de sanación e servizo da Igrexa.

Bloque

IV

X

X

2.1. Expresa o significado dos sacramentos

como acción do Espírito para construír a

Igrexa.

X

3.1. Asocia a acción do Espírito nos

sacramentos de sanación e servizo coas

distintas etapas e momentos da vida.

X

U. 9 1.1. Realiza cadros sinópticos e mapas X

32

conceptuais a partir dunha sinxela exposición

do ensino da Igrexa sobre o matrimonio.

Bloque I

Bloque II

Bloque

IV

2.1. Sinala, explica e deduce as distintas

formas de facer presente a Xesucristo na

Igrexa a través da posta en práctica dos

valores da familia.

X

3.1. Detecta e deduce algunhas

consecuencias prácticas que se desprenden

da lectura dalgúns pasaxes da Biblia.

X

4.3.- Grao mínimo de consecución para superar a materia

Contidos mínimos para 1º de ESO:

▪ As relixións e o cristianismo.

▪ A creación.

▪ A moral católica do coidado da natureza.

▪ Historia de Israel.

▪ Os evanxeos.

▪ A vida de Xesús.

▪ A morte e resurrección de Xesucristo.

▪ As Benaventuranzas.

▪ Os sacramentos de iniciación.

▪ O servizo e a enfermidade

▪ A familia.

33

5.- Relación obxectivos, contidos, criterios de avaliación, estándares de

aprendizaxe e competencias clave

As unidades da área de Relixión Católica de 1.º de Educación Secundaria e os seus

correspondentes contidos, criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe,

organizáronse e secuenciáronse en función dos seguintes criterios:

Os bloques de contidos do currículo de Relixión Católica (2015):

Bloque 1. O sentido relixioso do home.

Bloque 2. A revelación: Deus intervén na historia.

Bloque 3. Xesucristo, cumprimento da historia da Salvación.

Bloque 4. Permanencia de Xesucristo na historia: a Igrexa.

A integración de todos os contidos, criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe e

distribución do currículo de Relixión Católica (2015).

Na seguinte táboa, pódese consultar o bloque ao que pertence cada unidade, así como os

obxectivos, os contidos, os criterios de avaliación, os estándares de aprendizaxe do

currículo e as competencias clave que inclúe e desenvolve.

Ob

xe

cti

vo

s

Contidos

Criterios de

avaliación

Estándares de

aprendizaxe

Co

mp

ete

nc

ia

s c

lav

e

Unidade 1. O home ao encontro con Deus

O.1

O.2

O.3

O.10

O.11

O.12

.- A orixe da

experiencia relixiosa:

admiración, preguntas,

procura..

.- Os mitos e os ritos

como expresións da

experiencia do divino.

.- A representación da

divindade: chamáns,

1.Saber

recoñecer e

sinalar os

elementos

principais das

primitivas

relixións.

1.1.Expresa por escrito as

primeiras respostas do

home créente ante os

misterios do mundo nos

que recoñece que a vida é

dada.

CL

CSC

AA

2.Valorar o modo

de expresar nas

2.1. Avalía, compartindo

cos seus compañeiros,

CL

SIEE

34

pinturas, esculturas.

.- O avance da historia

marca o acontecer de

novas formas de

relixiosidade.

relixións antigas

que a realidade

é don de Deus.

mitos, ritos, expresións

artísticas e personaxes

onde queda de manifesto

que a realidade é don de

Deus.

CEC

Na unidade desenvólvense os seguintes bloques correspondentes ao actual

Currículo de Relixión Católica:

Bloque I. O sentido relixioso do home

Unidade 2. E Deus ao encontro do home

O.1

O.2

O.3

O.4

O.5

O.10

O.11

O.12

.- O testemuño

bíblico de Deus:

creador, liberador,

promesa,

cumprimento e guía.

.- A creación de

Deus, un proxecto

de vida plena para o

home.

.- Relatos de

creación noutras

relixións actuais.

.- A orixe do

universo e do home

segundo a ciencia.

1.Describir o

sentido da creación

a partir das

narracións da

Biblia.

1.1.Argumenta e expón con

claridade os testemuños da

Biblia achega do proxecto

amoroso de Deus sobre o

home e o mundo.

CL

CSC

AA

SIEE

CEC

CD

2. Identificar a orixe

divina da realidade.

2.1. Admira e valora a

narración bíblica da

creación do mundo.

3. Apreciar, valorar

e contrastar os

diferentes relatos

relixiosos achega

da creación.

3.1. Apreciar, valorar e

contrastar os diferentes

relatos relixiosos achega

da creación.

4. Asimilar as

diferenzas entre a

explicación

teolóxica e

científica da

creación e a orixe

do mundo.

4.1.Asimilar as diferenzas

entre a explicación

teolóxica e científica da

creación e a orixe do

mundo.




Bloque II. A revelación. Deus intervén na historia

35

Unidade 3. Israel, un pobo con moita historia

O.1

O.2

O.3

O.4

O.5

O.6

O.10

O.11

O.12

.- Etapas da

historia de Israel.

.- As promesas de

Deus ao pobo

xudeu.

.- A elección de

Israel como o Pobo

de Deus.

.- As orixes e

desenvolvemento

da monarquía en

Israel.

.- A crítica dos

profetas ás alianzas

de Israel cos

imperios da época.

1. Coñecer os

principais

acontecementos da

historia de Israel

situándoos nas

súas coordenadas

xeográficas,

históricas, sociais e

relixiosas.

1.1. Describe o contexto

histórico, social e relixioso

do Israel bíblico e constrúe

unha liña do tempo cos

seus principais

acontecementos.

CLO

CSC

SIEE

CEC

CD

1.2. Mostra interese pola

historia de Israel e dialoga

con respecto sobre os

beneficios desta historia

para a humanidade.

2. Establecer

relacións entre

feitos e

manifestacións do

Antigo Testamento

con feitos e

personaxes da

historia de Israel.

2.1. Interpreta a relación

dos personaxes e os feitos

bíblicos coa historia de

Israel.

3. Sinalar e

identificar de xeito

sinxelo as

diferentes

construcións

culturais e literarias

dos textos bíblicos

mediante os cales

Divos manifestouse

nas distintas etapas

da historia de

Israel.

3.1. Busca e le relatos

bíblicos interpretando os

xestos e palabras coas que

Deus é identificado como

protagonista principal da

súa historia.

3.2. Fíxase e explica

construtivamente, de modo

oral ou por escrito, accións

significativas do pobo

xudeu que reflicten o

desvelarse de Deus na

historia.

36




Unidade 4. Novas de primeira plana: Os Evanxeos

O.2

O.3

O.4

O.5

O.6

O.10

O.11

O.12

.- Os evanxeos e a

necesidade de

contar a experiencia

de Xesús.

.- As fontes para

coñecer os

acontecementos da

vida de Xesús e os

seus seguidores.

.- Elementos

característicos da

redacción e

composición dos

evanxeos.

.- A finalidade das

narracións

evanxélicas e a

forma de vida das

primeiras

comunidades

cristiás

1. Comentar e

identificar a

natureza narrativa

de diferentes

pasaxes dos

evanxeos.

1.1. Realiza unha análise

dalgúns textos evanxélicos

aplicando os criterios de

narración estudados.

C

AA

SIEE

CEC

CD

2. Expresar

mediante un cadro

sinóptico a

finalidade da

composición dos

diferentes

evanxeos.

2.1. A partir da lectura de

textos evanxélicos,

recoñece e argumenta o

contido dalgunhas crenzas

e deseña os trazos da

persoa de Xesús e o seu

perfil.

3. Coñecer e

comprender que o

proceso de

formación dos

evanxeos responde

ás necesidades dos

primeiros cristiáns

de vivir o novo

estilo de vida que

implica seguir a

Xesús.

3.1. Ordena, elabora

esquemas e explica coas

súas palabras os pasos do

proceso formativo dos

evanxeos.



Bloque III. Xesucristo, cumprimento da historia da salvación

Unidade 5. Xesús, home e Deus

O.2 .- As etapas da vida 1. Valorar a 1.1.Identifica, clasifica e CL

37

O.3

O.4

O.5

O.6

O.10

O.11

O.12

do home Xesús.

.- As expectativas

mesiánicas que

esperta este home.

.- O encontro con

Xesús, punto de

partida para

confesarlle como

fillo de Deus.

.- A experiencia da

resurrección de

Xesús, punto

culminante da

confesión na

divindade de

Xesús.

argumentación

rigorosa na

exposición da fe na

divindade de

Xesús.

prepara exposicións orais

e/ou escritas de xeito

xustificado achega das

diferenzas entre a natureza

divina e humana de Xesús

nos relatos evanxeos.

AA

SIEE

CD

2. Dar razón a

través de textos do

Novo Testamento

dos trazos da

natureza divina e

humana de Xesús.

2.1. Recoñece nunha lista

de relatos evanxélicos as

manifestacións de ambas

naturezas, humana e divina

de Xesús.

3. Construír

esquemas nos que

se formule a crenza

en Xesús,

verdadeiro Deus e

verdadeiro home,

explicar con

claridade o seu

contido.

3.1. Realiza cadros

sinópticos e mapas

conceptuais a partir dunha

sinxela exposición da

crenza de Xesús como

Mesías e fillo de Deus,

Salvador e Redentor.




Unidade 6. Cunha misión

O.2

O.3

O.4

O.5

O.6

O.10

O.11

O.12

.- A Boa Noticia do

Reino de Deus é

festa e alegría para

todos os homes.

.- As

Benaventuranzas:

un programa de

vida feliz e plena.

.- As

1. Distinguir no

proxecto de vida do

Reino de Deus de

Xesús os trazos da

súa natureza divina

e humana,

confesados polas

primeiras

comunidades

1.1. Esfórzase por

comprender mediante a

realización de cadros

sinópticos e/ou mapa

conceptuais as

manifestacións das

naturezas humana e divina

de Xesús expresadas nos

relatos evanxélicos.

CL

CSC

AA

SIEE

CEC

CD

38

Benaventuranzas:

un proxecto de

esperanza para os

pobres do mundo.

.- O Reino de Deus

é don e tarefa para

o noso mundo.

.- As parábolas de

Xesús: a alternativa

do Reino de Deus

fronte á inxustiza.

cristiás.

2. Enumerar,

describir e

relacionar algúns

personaxes ou

acontecementos da

historia cristiá cos

diferentes aspectos

da misión de

Xesús.

2.1. Esfórzase por

comprender mediante a

relación con personaxes ou

movementos relixiosos da

historia cristiá a

transformación da

sociedade que con leva o

compromiso co reino de

Deus.




Unidade 7. A iniciativa cristiá

O.2

O.3

O.6

O.7

O.8

O.9

O.10

O.11

O12

.- Os símbolos: a

expresión dunha

experiencia de vida.

.- Os sacramentos

son símbolos da

presenza de Deus

na historia.

.- O catecumenado:

o comezo da

andadura vida

cristiá.

.- Os sacramentos

de iniciación:

aprendendo a ser

cristiáns.

.- O ágape

eucarístico:

experiencia

1. Comprender e

identificar a

presenza de

Xesucristo hoxe na

Igrexa nos

diferentes

símbolos, ritos e

celebracións

sacramentais.

1.1. Sinala e explica a

crenza fundamental na

presenza de Xesucristo na

celebración dos

sacramentos de iniciación

da Igrexa.

CL

CSC

AA

SIEE

CD

2. Respectar os

signos e expresións

litúrxicas como

mediadores na

conciencia da

relación das

persoas e os

grupos coa

divindade.

2.1. Dá mostras de

respecto e/ou veneración

polos signos e normas do

ritual litúrxico.

39

culminante da fe

cristiá.

3. Recoñecer nas

oracións, símbolos

e ritos das

celebracións

sacramentais, as

crenzas na acción

do Espírito Santo

que dá vida á

Igrexa.

3.1. Recoñece e respecta a

crenza que se expresa nos

sacramentos de iniciación

como símbolos da acción

do Espírito para construír a

Igrexa.

3.2. Asocia a acción do

Espírito nos sacramentos

de iniciación coas distintas

etapas e momentos da

vida.

3.3. Toma conciencia e

aprecia a acción do Espírito

para o crecemento da

persoa.



Bloque IV. Permanencia de Xesucristo na historia: a Igrexa

Unidade 8. E agora o celebramos, tamén no servizo e a enfermidade

O.2

O.3

O.5

O.6

O.10

O.11

O.12

.- A liturxia e o culto:

actitude interior,

signos externos e

compromiso coa

xustiza.

.- A estrutura do

tempo litúrxico.

.- O sentido social

da acción litúrxica.

.- Os sacramentos

de sanación:

reconciliación e

unción de enfermos.

.- Os sacramentos

de servizo: orde

1. Identificar a

presenza de

Xesucristo hoxe na

acción da liturxia da

Igrexa.

1.1. Coñece e dá mostras

de respecto polo sentido da

estrutura do calendario

litúrxico.

CL

CSC

AA

SIEE

CD 1.2. Sinala e explica a

crenza fundamental na

presenza de Xesucristo na

celebración dos

sacramentos de sanación e

servizo da Igrexa.

2. Interpretar con

claridade o

significado destes

sacramentos como

acción do Espírito

2.1. Expresa o significado

dos sacramentos como

acción do Espírito para

construír a Igrexa.

40

sacerdotal e

matrimonio.

Santo na vida da

Igrexa.

3. Recoñecer e dar

razón das

situacións da vida

que se celebran

nos sacramentos

de sanación e

servizo.

3.1. Asocia a acción do

Espírito nos sacramentos

de sanación e servizo coas

distintas etapas e

momentos da vida.




Unidade 9. A familia: o amor que procrea persoas

O.2

O.3

O.4

O.5

O.6

O.10

O.11

O.12

.- Os eixes

fundamentais da

familia: amor e vida,

fe e xustiza.

.- Os alicerces

básicos da familia

que a Igrexa

propón.

.- Os valores sociais

da familia.

.- O sentido da

familia no Antigo e o

Novo Testamento.

.- A Sagrada

Familia, modelo de

familia cristiá.

1. Construír

esquemas nos que

se formulen cales

son as

características

fundamentais da

familia cristiá.

1.1. Realiza cadros

sinópticos e mapas

conceptuais a partir dunha

sinxela exposición do

ensino da Igrexa sobre o

matrimonio.

CL

CSC

AA

SIEE

CD

2. Comprender que

os valores do

matrimonio son un

modo de expresar

a presenza dos

valores de

Xesucristo hoxe na

Igrexa e na

sociedade.

2.1. Sinala, explica e

deduce as distintas formas

de facer presente a

Xesucristo na Igrexa a

través da posta en práctica

dos valores da familia.

3. Valorar, saber

comprender e

expresar a achega

do testemuño

bíblico sobre a

3.1. Detecta e deduce

algunhas consecuencias

prácticas que se

desprenden da lectura

dalgúns pasaxes da Biblia.

41

familia ao mundo

de hoxe.






5.1.- Indicadores de logro dos estándares de aprendizaxe

a) Indicadores de catro niveis

Os estándares de aprendizaxe permiten definir os resultados de aprendizaxe e concretan

o que os alumnos e alumnas deben saber, comprender e facer na materia de Relixión

Católica. Serán observables, medibles e avaliables. A avaliación dos estándares informará

do grao de consecución do logro e en cada avaliación empregaranse catro niveis como

indicadores de logro:

Nivel 1: Aprendizaxe baixa

Nivel 2: Aprendizaxe media

Nivel 3: Aprendizaxe boa

Nivel 4: Aprendizaxe excelente

b) Indicadores de logro por determinar

Debido a que as programacións didácticas son flexibles, queda aberta a posibilidade de

crear novos indicadores de logro ao longo do curso se as circunstancias particulares do

alumnado, do profesorado ou do currículo así o requiren.

6.- Concrecións metodolóxicas. Materiais e recursos didácticos

6.1.- Criterios metodolóxicos e estratexias didácticas

Para alcanzar os obxectivos, as competencias e a aprendizaxe dos contidos, é

necesario optar por unha metodoloxía que axude a alcanzar tales metas. A metodoloxía

desta programación de Relixión Católica baséase nos Obxectivos Xerais da LOMCE e no

42

Real Decreto para a Educación Secundaria Obrigatoria, nas estratexias de metodoloxía

didáctica do currículo de Relixión Católica para a Educación Secundaria Obrigatoria (2015),

e nas achegas específicas da Pedagoxía e Didáctica Relixiosa.

Os principios metodolóxicos desta programación son:

- O proceso psicoevolutivo do alumnado: idade, desenvolvemento psicolóxico, social,

moral, familiar e relixioso.

- A concepción dunha aprendizaxe significativa, por competencias e desde o

desenvolvemento das intelixencias múltiples.

- O ritmo de aprendizaxe de cada alumno ou alumna e as súas experiencias e centros

de interese: as necesidades fisiolóxicas, psicolóxicas, sociais, intelectuais, morais,

relixiosas e de sentido á vida do alumnado. Os centros de interese son os intereses

«naturais» ou «artificiais» que se utilizan no proceso de ensinanza-aprendizaxe.

Concrétanse nos feitos de experiencia persoal da vida cotiá (problemas,

interrogantes, aspiracións, fracasos, necesidades, noticias...). Desde eles, motívase o

alumnado, partindo da súa vida, para traballar os contidos e as competencias como

respostas ás súas necesidades e experiencias.

- As narracións bíblicas, os relatos sagrados das relixións, as historias da vida diaria e

a literatura.

- A interdisciplinariedade polas súas propias características. O estudo do feito relixioso

e cristián leva consigo unha relación coas diferentes áreas curriculares.

- Promover o diálogo da fe cristiá coas relixións e a cultura actual.

- Capacitar o alumnado para ver, xulgar e actuar sobre si mesmo, os demais, a

sociedade e o medio.

- Adquisición dunha síntese científica e teolóxica dos principais conceptos,

procedementos e valores do feito relixioso, cristián e católico: trátase de capacitar o

alumnado en opinión, información, formación e educación relixiosa xeral e católica.

- O traballo cooperativo.

- As TIC. Utilización educativa dos recursos tecnolóxicos.

6.2.- Materias e recursos didácticos

Os materiais usados cos alumnos son diversos, varían en función das necesidades que

nos expón cada un dos temas:

43

• A guía fundamental e imprescindible é o libro de texto. Neste curso usaremos o

seguinte: “Relixión Católica” (1º ESO). Proxecto Ágape. J. C. González López e F.

Segurado Castaño / Equipo Kainós. Editorial Edelvives. Ano 2015. (Texto aprobado

pola Conferencia Episcopal Española con data 12-06-2015).

• Apoiámonos na utilización de internet a modo de biblioteca de aula. Os alumnos

poderán consultar nas páxinas, previamente seleccionadas polo profesor, todos

aqueles temas relacionados coa materia impartida na aula. Buscarán, así mesmo,

información, para a realización de traballos.

• Utilización das Novas Tecnoloxías (Web Quest, Power Point, actividades

interactivas...)

• Pizarra digital interactiva.

• Emprégase, o mesmo tempo, o visionado e comentario de documentais e películas

que fagan referencia á temática que se está abordando.

• Realizaremos análises de fotografías e de parábolas.

• Consultaremos a Biblia.

O alumno debe dispoñer desde o principio de curso de:

• Un caderno de traballo ou arquivador no que se debe coidar a presentación (hai

respectar as marxes, resaltar os títulos e os epígrafes, coidar a expresión escrita e a

ortografía, limpeza, etc.)

• O libro de texto.

• O portátil Abalar. O seu uso estará condicionado ás instrucións do profesorado.

7.- Criterios, instrumentos e procedementos de avaliación e

cualificación.

7.1.- Criterios de cualificación

A avaliación do proceso de aprendizaxe do alumnado será continua, polo que implicará

un seguimento do proceso e dos resultados das aprendizaxes ao longo de todo o curso. En

cada avaliación intentarase que existan probas que recollan contidos da avaliación anterior,

de xeito que se poida valorar a progresión do alumnado na materia.

44

a) Traballo persoal do alumno/a. Na aula o alumno traballa facendo actividades,

tomando apuntamentos no seu caderno, lendo as leccións. Supón un 10% da

nota.

b) Participación na aula. Participación oral na clase, o interese e o esforzo.

Preguntas e/ou respostas, aclaracións, suxestións oportunas ó profesor e

compañeiros. Supón un máximo dun 10% da nota.

c) Traballo de investigación individual. Traballos propostos polo profesor para facer

individualmente. Traballos elaborados cos ordenadores. Busca de información en

diversas fontes: páxinas web e bibliografía diversa. Presentación e exposición ós

seus compañeiros. Supón ata un 30% da nota.

d) Fichas de traballo individual. Realización de fichas ou probas con exercicios sobre

cada tema que sexa explicado en clase ou de películas vistas na aula. Supón un

15% da nota.

e) Traballos en equipo. Traballos propostos polo profesor para facer en equipo.

Traballos elaborados cos ordenadores. Busca de información en diversas fontes:

páxinas web e bibliografía diversa. Este representará outro 20 % da nota de

avaliación.

f) O caderno do alumno/a. A presentación do caderno persoal limpo e completo.

Este supón un 15% da nota.

7.2.- Instrumentos de avaliación

Para avaliar a materia poderanse utilizar os seguintes instrumentos nos catro cursos da

ESO:

• Probas escritas. Os exercicios destas probas serán similares aos realizados na clase

no caderno e nas fichas de traballo.

• Realización e valoración das fichas de traballo individual feito na clase ou na casa.

• Traballos feitos individualmente ou en grupo.

• Valoración do caderno persoal de clase porque é un elemento importante para a

progresión do alumno e do control adquirido. O alumno deberá ter sempre o caderno

ó día, completo e con moi boa presentación.

• Anotacións procedimentais derivadas da observación directa, capacidade

organizativa, presentación dos traballos…etc.

• Valoración da curiosidade e interese pola materia, da participación, da creatividade,

investigación persoal e o esforzo.

45

• Valorarase a autonomía na aprendizaxe, a capacidade do alumno para recompilar

información, utilizar libros de consulta, buscas en páxinas web, dicionarios e resolver

as súas dubidas.

7.3.- Procedementos de avaliación

➢ Avaliación inicial

Nos primeiros días do curso escolar poderase realizar unha proba específica sinxela -

oral ou escrita- para avaliar o grao de dominio dos contidos mínimos que e

consideran imprescindibles para construír sobre eles as novas aprendizaxes propias

da materia. Esta proba non terá repercusión na cualificación da materia. Antes da

sesión da avaliación inicial, mediante observación directa nas clases, tamén se

recollerá información das particularidades da forma de aprender de cada alumno/a

(habilidades, estratexias e destrezas desenvolvidas, é dicir, manexo de

procedementos) así como información sobre o grao de integración social do alumno/a

(consigo mesmo, cos compañeiros e compañeiras e co profesorado).

A avaliación levarase a cabo tendo en conta os diferentes elementos que constitúen o

currículo, é dicir, as competencias básicas, os obxectivos, os contidos e os criterios

de avaliación.

➢ Avaliación ordinaria

Ao longo do curso realizaranse tres sesións de avaliación, unha por cada trimestre

(un exame escrito para cada avaliación). A última destas avaliacións coincidirá coa

avaliación final ordinaria do mes de xuño (aprobar a terceira avaliación quere dicir

acadar unha cualificación positiva en xuño).

➢ Avaliación extraordinaria

Coa lexislación vixente está previsto un exame extraordinario de setembro para o

alumnado que non acade cualificación positiva na convocatoria ordinaria de xuño. Na

data de setembro que acorde o centro educativo realizarase un exame escrito, sendo

necesario obter unha nota mínima de 5 para superalo. O alumnado que nesta

convocatoria non acade cualificación positiva e promocione de curso, levará a

materia pendente (e aprobará automaticamente tan pronto aprobe unha avaliación do

curso seguinte).

46

7.4.- Organización das actividades de seguimento e avaliación das

materias pendentes

Van dirixidas fundamentalmente a aqueles alumnos con necesidades especiais en

canto a comprensión e aprendizaxe, coa finalidade de que cheguen ó cumprimento dos

obxectivos mínimos marcados para o curso.

O seu carácter combina o entretemento e aprendizaxe, algunhas das actividades máis

empregadas son:

▪ Realización de todo tipo de actividades con xogos de palabras e construción de

frases nas que han de buscar repostas a preguntas expostas no tema.

▪ Traballo con cómics, para facilitar a comprensión de textos.

▪ Lectura comprensiva ou guiada, incidindo na temática de cada unha das unidades

traballadas na aula.

Unha vez superada a materia nun curso posterior a aquel no que quedou pendente, a

materia considerarase aprobada.

No caso de que o alumno non escollese esta materia nun curso superior, debería superar

unha proba de exame nos meses dispostos para elo polo centro.

8.- Medidas de atención á diversidade

Na Educación Secundaria Obrigatoria todos os alumnos deben ter igualdade de

oportunidades para aprender. Esta igualdade non implica que o proceso de aprendizaxe en

todos os alumnos sexa o mesmo para chegar ao mesmo fin, polo que este proceso abarca

distintos ámbitos: estilos de aprendizaxe, intereses, motivacións, capacidades para

aprender, etc. Sendo diferente para cada alumno.

As propostas para o tratamento á individualidade son:

Páxinas motivadoras. O comezo de cada unidade iníciase cunha dobre páxina na que

de forma moi visual inténtase facer partícipe ao alumno do seu autoaprendizaxe.

47

Páxinas interiores. Formulación de diversas actividades:

➢ Actividades de inicio de unidade. Unha serie de actividades iniciais de recordo

do esencial para enlazar co tema que se trata, co fin de detectar os

coñecementos previos e xa que logo facilitar o proceso continuo do aprendido

co novo que ha de aprenderse. Con este tipo de actividades conséguese que o

proceso de aprendizaxe sexa globalizado.

➢ Actividades de aplicación e reforzo. Están expostas para que o alumno

alcance os obxectivos mínimos marcados polo currículo. Aparecen en todas as

unidades en gran número e variedade para que o alumno, coa realización das

mesmas, logre os obxectivos da área. Para que o alumno alcance esta meta,

ofrécenselle modelos resoltos, exemplos de textos, fotografías e outras fontes

documentais; pasos explicados de como realizar cada práctica e pautas para a

aplicación da técnica ou destreza que está practicando.

➢ Actividades de ampliación. Teñen un grao maior de complexidade e están

enfocadas a aqueles alumnos que alcancen satisfactoriamente as actividades

de reforzo e son capaces de avanzar dunha forma máis rápida e autónoma,

profundando noutros aspectos relacionados coa unidade. Inclúen propostas de

investigación, expresión avanzada, dedución de contidos, habilidade de

procedementos, etc.

Páxinas finais. Actividades de repaso e avaliación. Todas as unidades finalizan cunha

proposta para recoller os contidos da unidade e avaliar a adquisición dos contidos mínimos

e competencias básicas. Para iso, exponse distintos tipos de actividades: algunhas para

utilizar fontes de información tradicionais e dixitais elaborando o coñecemento adquirido;

outras, de aplicación das destrezas básicas da materia; outras, para a posta en práctica de

capacidades de traballo en equipo (respecto, autonomía, iniciativa, colaboración, diálogo,

valores de cooperación).

9.- Concreción de elementos transversais. Educación en valores.

9.1.- Elementos transversais

48

Traballaremos neste curso os seguintes elementos transversais que son valores

irrenunciables no ensino da Relixión Católica pero, loxicamente, adaptándoos ás

necesidades do alumnado, o desenvolvemento dos estudantes. Os elementos transversais

coa súa concreción son:

1. Comprensión Lectora e Expresión oral e escrita

✓ As habituais prácticas do Plan Lector do Centro.

✓ Practicar constantemente estes dous elementos tanto na lectura de textos bíblicos

como de documentos tanto en medios dixitais como en papel.

✓ Escoitar, dialogar, debater e expresar con total respecto nas interaccións entre

iguais e co profesor.

2. Comunicación Audiovisual

✓ Dialogar, debater e expoñer temas, xuízos e opinións, respectando as regras

propias do intercambio comunicativo e procurando non ferir a sensibilidade dos

demais, adquirindo unha actitude critica construtiva ante as crenzas, ideoloxías e

maneira de ser dos demais.

✓ Buscar solucións para chegar a aceptar e valorar aos demais e chegar a superar

os conflitos que xorden nas relacións cotiás analizando posturas e actitudes que

favorecen o vivir en paz: diálogo, aceptación, respecto, perdón.

3. Educación nas tecnoloxías da comunicación e información

✓ Tomar conciencia dos beneficios e das vantaxes que nos achega a tecnoloxía,

favorecer o progreso e responsabilizarnos para que este continúe para ben da

humanidade.

✓ Valorar os beneficios que achega a tecnoloxía da información e valorar todos

aqueles adiantos tecnolóxicos e científicos que axudan á realización da persoa e

ó benestar da sociedade.

✓ Descubrir e valorar as persoas que colaboran coa creación a través dos

descubrimentos e avances tecnolóxicos e científicos.

4. Emprendemento

✓ Valorar os produtos con obxectividade e saber adquirilos e consumilos de forma

racional e equilibrada.

✓ Descubrir e analizar a influencia que os medios económicos teñen sobre as

persoas en relación coa sociedade e tomar unha postura crítica ó respecto.

49

✓ Analizar feitos que fan referencia á sociedade desde unha visión cristiá. Coidar e

favorecer todo o que axude a unha repartición equitativa dos bens da terra.

5. Educación cívica

✓ Descubrir os valores que xorden do Evanxeo e que comprometen o cristián a

colaborar no ben da sociedade e adquirir actitudes solidarias e comprometidas.

✓ Analizar o grao de responsabilidade persoal e doutras persoas ante a familia, a

sociedade, o mundo e a Creación.

✓ Recoñecer os valores éticos e morais que existen nas diversas relixións, valoralos

e facer un paralelismo cos que xorden do Evanxeo de Xesús.

✓ Descubrir a maneira de colaborar xuntos na edificación da sociedade e valorar o

labor da Igrexa e doutras institucións que colaboran desinteresadamente no ben

dos demais.

✓ Reflexionar e analizar as causas que provocan situacións de marxinación e de

inxustiza social e chegar a sensibilizarse ante as necesidades e ante os

problemas dos demais.

6. Prevención de violencia

✓ Interesarse por coñecer, respectar e apreciar os compañeiros e compañeiras

independentemente do seu sexo e da súa aparencia.

✓ Colaborar con todas as persoas sexan dun ou doutro sexo.

✓ Analizar o grao de aceptación ou rexeitamento que existe cara ás persoas de

distinto sexo e buscar solucións ó respecto.

✓ Amosar unha actitude crítica ante situacións nas que se produza calquera tipo de

discriminación por razón de sexo.

✓ Descubrir e rexeitar as posturas extremas (machismo e feminismo) e valorar os

demais indiscriminadamente.

Relación coas demais áreas

Por ser a Relixión Católica un elemento esencial na busca de respostas ós interrogantes

que o ser humano se fixo ó longo da historia e, por ser un ineludible feito cultural, a relixión

ten unha gran relación con calquera das áreas que o alumno/a debe estudar.

Deste xeito, na área de Relixión Católica establécese unha relación interdisciplinaria con

outras áreas do currículo: Xeografía e Historia, Bioloxía, Educación Plástica e Visual,

Matemáticas, Lingua Galega e Lingua Castelá.

50

9.2.- Educación en valores

Educación moral e cívica


colaborar no ben da sociedade.



✓ Recoñecer os valores éticos e morais que existen nas diversas relixións, valoralos e

facer un paralelismo cos que xorden do Evanxeo de Xesús.

✓ Descubrir a maneira de colaborar xuntos na edificación da sociedade.


inxustiza social e chegar a sensibilizarse ante as necesidades e ante os problemas

dos demais.

✓ Analizar as causas dos desequilibrios sociais e as actitudes que os cristiáns deben

tomar ante eles.

✓ Valorar o labor da Igrexa e doutras institucións que colaboran desinteresadamente no

ben dos demais.

✓ Colaborar no ben da sociedade e adquirir actitudes solidarias e comprometidas.

Educación para a paz

✓ Aceptarse como persoa, coas súas calidades e defectos, e adquirir actitudes de

aceptación, respecto e tolerancia cara ás demais persoas.

✓ Coñecer o contido da Declaración dos Dereitos Humanos e analizar as esixencias

que emanan deles.

✓ Coñecer o contexto cultural doutros pobos, valoralos e adquirir unha postura de

respecto.

✓ Descubrir feitos nos que se respectan os dereitos humanos e feitos nos que se

violan.

✓ Analizar posturas e actitudes que favorecen o vivir en paz: diálogo, aceptación,

respecto, perdón...

✓ Dialogar, debater e expoñer temas, xuízos e opinións, respectando as regras propias

do intercambio comunicativo e procurando non ferir a sensibilidade dos demais.

✓ Buscar solucións para chegar a aceptar e valorar os demais e chegar a superar os

conflitos que xorden nas relacións cotiás.

✓ Coñecer a Doutrina Social da Igrexa ante os problemas que ameazan a paz mundial.

51

✓ Descubrir e valorar a historia criticamente desde unha perspectiva do tempo e das

circunstancias daquela época.

✓ Adquirir unha actitude critica construtiva ante as crenzas, ideoloxías e maneira de ser

dos demais.

✓ Recoñecer e valorar as iniciativas da Igrexa na construción da paz e identificar

modelos de persoas construtoras de paz e chegar a valoralas.

Educación para a igualdade entre os sexos




✓ Analizar o grao de aceptación ou rexeitamento que existe cara ás persoas de distinto

sexo e buscar solucións ó respecto.





✓ Aceptar indiscriminadamente as tarefas que toca realizar (prescindindo do xa

establecido polo feito de ser home ou muller).

Educación para a saúde

✓ Descubrir todo aquilo que vai en contra da vida e da saúde.

✓ Apreciar, valorar e defender a vida humana e tomar actitudes de responsabilidade

ante a súa propia vida e a dos demais.

✓ Descubrir todo aquilo que vai contra a vida humana: atentados, eutanasia, abortos,

drogas... e adquirir un criterio responsable ante a vida.

✓ Valorar a Igrexa, as entidades e as persoas que defenden a vida humana.

✓ Descubrir e agradecer todo o positivo da vida.

✓ Coñecer entidades relixiosas e non relixiosas que se dedican con empeño ó coidado

da saúde e valorar a súa misión.

Educación do consumidor

✓ Aprender a coidar e a colaborar cos bens da Creación para poñelos ó servizo de

todas as persoas e os seres creados.

✓ Valorar os produtos de consumo con obxectividade e saber adquirilos e consumilos

de forma racional e equilibrada.

52

✓ Descubrir e analizar a influencia que os medios de comunicación teñen sobre as

persoas en relación coa sociedade de consumo e tomar unha postura crítica ó

respecto.

✓ Analizar feitos que fan referencia á sociedade de consumo desde unha visión cristiá.

Coidar e favorecer todo o que axude a unha repartición equitativa dos bens da terra.

✓ Analizar a Doutrina Social da Igrexa como resposta ós problemas da sociedade:

traballo, poder, guerra...

Educación ambiental

✓ Descubrir, apreciar e valorar os bens da natureza e do ambiente e colaborar na súa

conservación.

✓ Rexeitar comportamentos sociais que permiten a deterioración da natureza e do

ambiente.

✓ Reflexionar sobre cando se colabora co medio natural e cando non se colabora.

✓ Descubrir, apreciar e valorar a arte e todas as riquezas culturais que nos legaron e

coidalas.

✓ Descubrir e valorar costumes, tradicións, lendas, a historia doutros grupos e pobos.

Educación sexual

✓ Descubrir o que encerra a sexualidade humana e valorala desde a faceta do amor.

✓ Recoñecer a importancia de valorar o corpo (o seu e o dos demais) e a sexualidade

na súa xusta medida.

✓ Descubrir e analizar a influencia que os medios de comunicación exercen sobre o

corpo e a sexualidade humana e tomar medidas ó respecto.

✓ Valorar criticamente a formación recibida respecto á sexualidade e descubrir a

importancia dunha boa educación neste aspecto.

✓ Descubrir o matrimonio e a relación home-muller como complementariedade e

riqueza desde o amor.

✓ Descubrir e valorar, a través das diferentes opcións de vida, o enfoque que as

persoas lle dan á súa sexualidade (matrimonio, celibato...).

Educación vial

✓ Descubrir a importancia dunha educación vial para coidar e respectar vidas humanas.

✓ Tomar conciencia de que somos responsables da vida dos demais, de aí a

importancia de cumprir as normas de circulación.

✓ Analizar os problemas que se dan na estrada e buscar unha resposta cristiá de

respecto e valor pola vida.

✓ Coñecer a preocupación da Igrexa no apostolado da estrada.

53

Educación nas tecnoloxías da información



humanidade.

✓ Valorar os beneficios que achega a tecnoloxía da información e valorar todos aqueles

adiantos tecnolóxicos e científicos que axudan á realización da persoa e ó benestar

da sociedade.



10.- Contribución ó plan anual de lectura

O desenvolvemento do Plan Lector na materia de Relixión en 1º de ESO consistirá en

acadar dous obxectivos:

1.- Potenciar e coñecer a Biblioteca do Instituto.

2.- Mellorar a comprensión lectora dos alumnos/as.

A potenciación da biblioteca o faremos do seguinte modo:

▪ Os alumnos e alumas consultarán os fondos bibliográficos da biblioteca do

noso centro educativo na busca de información e así poder realizar pequenos

traballos de investigación de temas propostos polo profesor.

▪ Proposta dun libro de lectura: “O neno co pixama a raias” de John Boyne.

Con esta iniciativa pretendemos incentivar o hábito de ler entre os nosos

alumnos. A lectura a realizarán na aula e na casa.

O obxectivo de todo proceso de ensinanza-aprendizaxe é lograr que os alumnos

comprendan o que se lles ensina.

O traballo específico para mellorar a comprensión lectora será o seguinte:

▪ Comprensión de conceptos.

▪ Busca das ideas principais dun texto.

▪ Interpretación dun texto.

▪ Realización de esquemas e cadros.

▪ Reflexión.

54

11.- Contribución ó plan de convivencia

A través da materia e tendo en conta o plan de convivencia do centro intentarase:

• Contribuír ao labor de concienciación sobre a importancia dunha axeitada

convivencia escolar que permita unha mellor realización ensinanza-aprendizaxe.

• Detectar o antes posible conflitos que poidan xurdir nas aulas para resolvelos de

maneira pacífica.

• Establecer normas de funcionamento e organización das clases, da materia, da

aula ou de calquera espazo que se utilice para impartir a materia.

• Motivar ao alumnado para que comece a interiorización da cultura do diálogo e a

mediación.

• Fomentar o respecto entre todos os membros da comunidade e a integración de

todos no centro.

• Fomentar a realización de actividades que potencien o respecto á diversidade.

12.- Contribución ao plan TIC

As novas tecnoloxías da información e a comunicación (TIC) deben formar parte dun

proxecto educativo actual. As novas tecnoloxías ábrenlle aos educadores novos camiños e

formas para traballar na clase. Que poden resultar motivadoras para os alumnos. Aplicando

unha linguaxe máis próximo ós nosos alumnos e conectados a realidade.

Pretendo conseguir facer un ERE 2.0 para estar na súa onda.

Por todo iso, na materia de Relixión de 1º de ESO traballaremos de varias maneiras coas

novas tecnoloxías, de acordo coas posibilidades tecnolóxicas do noso centro:

▪ Utilización dos ordenadores das aulas de informática e das aulas abalar.

▪ Actividades de busca, transformación e comunicación da información de

Internet.

▪ Uso do encerado dixital interactivo. Os niveis de interacción e comunicación

entre o profesor e o alumno increméntanse, e tamén os dos alumnos entre sí,

polo que se potencia a aprendizaxe cooperativo.

▪ Emprego do libro dixital por parte do profesor.

▪ O uso na aula do blog coma mediador da aprendizaxe.

55

▪ Presentacións audiovisuais (PowerPoint) para cada un dos temas.

▪ As WebQuest. Estas poden servir para traballar algúns temas do curso cunha

metodoloxía indagadora, ao mesmo tempo que lles ensinan aos alumnos a

procurar información en Internet e a traballar en grupo.

Sempre cun uso ético e responsable da información e das ferramentas tecnolóxicas.

13.- Actividades complementarias e extraescolares

As actividades deste Departamento de Relixión realizaranse sempre en coordinación e

supervisión de Vicedirección. Por iso a temporalización de cada actividade concreta farase

nos primeiros días de clase cando se teñan os datos concretos de cada grupo. Ademais ha

de terse en conta que, como para algunha das actividades pode ser preciso utilizar días non

lectivos, será imprescindible contar co permiso especial das familias.

• Participación nun programa educativo do Plan Proxecta.

• Realizaranse actividades especiais na aula con motivo do DOMUND (Outubro), Día

dos Dereitos Humanos (10 de Novembro), Día Internacional para a Tolerancia (16 de

Novembro), Día Universal da Infancia (20 de Novembro), Día da Paz (30 de Xaneiro)

e Mans Unidas (Febreiro).

• Realizarase algunha excursión cultural-relixiosa cos alumnos, para que descubran as

raíces cristiáns da nosa sociedade e cultura. A nosa proposta para este curso é unha

vista a Tui e Santa Tegra, ó Mosteiro de Carboeiro e Santiago de Compostela, e por

último a Vigo e Illa de Ons para os alumnos matriculados na materia de Relixión

Católica.

• Participación nalgún encontro da Delegación Diocesana de Mocidade.

• Aberto a participar en actividades culturais doutros departamentos do Instituto.

• Participación nas diferentes actividades organizadas polo Equipo de Dinamización

Lingüística do centro.

• Como actividade extraescolares proponse a visita a algún dos lugares ou

monumentos estudados durante o curso académico.

56

Os obxectivos que pretendemos acadar con estas actividades:

- Achegar aos alumnos á cultura relixiosa do seu entorno.

- Recoñecer os distintos símbolos e obxectos relixiosos cristiás.

- Levar a cabo actividades conxuntas con outros departamentos.

14.- Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica

docente

Elementos a avaliar

Indicadores de logro

Resultado Non conseguido

Conseguido parcialmente

Totalmente conseguido

Programación didáctica

Non se adecúa ó contexto da aula.

Adecúase parcialmente ó contexto da aula.

Adecúase completamente ó contexto da aula.

Plans de mellora

Non se adoptaron medidas de mellora tralos resultados académicos obtidos.

Identificáronse as medidas de mellora a adoptar tralos resultados académicos obtidos.

Adoptáronse medidas de mellora segundo os resultados académicos obtidos.

Medidas de atención á diversidade

Non se adoptaron medidas de atención á diversidade adecuadas.

Identificáronse as medidas de atención á diversidade a adoptar.

Adoptáronse medidas de atención á diversidade adecuadas.

Temas transversais

Non se traballaron tódolos temas transversais na materia.

Traballáronse a maioría dos temas transversais na materia.

Traballáronse tódolos temas transversais na materia.

Programa de recuperación.

Non se estableceu un programa de recuperación para os alumnos.

Iniciouse o programa de recuperación para os alumnos que o necesiten.

Estableceuse un programa de recuperación eficaz para os alumnos que o necesiten.

Obxectivos da materia

Non se alcanzaron os obxectivos da materia establecidos.

Alcanzáronse parte dos obxectivos da materia establecidos para o curso.

Alcanzáronse os obxectivos da materia establecidos para este curso.

57

Competencias clave

Non se desenvolveron a maioría das competencias clave relacionadas coa materia.

Desenvolvéronse parte das competencias clave relacionadas coa materia.

Logrouse o desenvolvemento das Competencias clave relacionadas con esta materia.

Práctica docente

A práctica docente non foi satisfactoria.

A práctica docente foi parcialmente satisfactoria.

A práctica docente foi satisfactoria.

Programas de mellora para a práctica docente

Non se deseñaron programas de mellora para a práctica docente.

Identificáronse os puntos para deseñar un programa de mellora para a práctica docente.

Deseñáronse programas de mellora para a práctica docente.

Materiais e recursos didácticos

Os materiais e recursos didácticos non foron os adecuados.

Os materiais e recursos didácticos foron parcialmente adecuados.

Os materiais e recursos didácticos foron completamente adecuados.

Distribución de espazos e tempos

A distribución dos espazos e tempos non foi adecuada ós métodos didácticos e pedagóxicos utilizados.

A distribución dos espazos e tempos foi parcialmente adecuada ós métodos didácticos e pedagóxicos utilizados.

A distribución dos espazos e os tempos foi adecuada ós métodos didácticos e pedagóxicos utilizados.

Métodos didácticos e pedagóxicos

Os métodos didácticos e pedagóxicos utilizados non contribuíron á mellora do clima da aula e do centro.

Os métodos didácticos e pedagóxicos utilizados contribuíron parcialmente á mellora do clima na aula e do centro.

Os métodos didácticos e pedagóxicos utilizados contribuíron á mellora do clima da aula.

Resultados da avaliación

Os resultados da avaliación nesta materia non foron satisfactorios.

Os resultados da avaliación nesta materia foron moderados.

Os resultados da avaliación nesta materia foron satisfactorios.

58

15.- Mecanismos de revisión, avaliación e modificación da programación

Se establecen os mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións

didácticas en relación cos resultados académicos e os procesos de mellora. Expóñense os

procedementos para valorar o axuste entre a Programación Didáctica e os resultados

Adecuación da programación didáctica

Resultados académicos

Propostas de

mellora

Preparación da clase e os materiais didácticos

Hai coherencia entre o programado e o desenvolvemento das clases

Existe unha distribución temporal equilibrada.

Adecúase o desenvolvemento da clase coas características do grupo

Utilización dunha

metodoloxía

adecuada

Tivéronse en conta aprendizaxes significativas.

Considérase a interdisciplinariedade (en actividades, tratamento dos contidos etc.).

A metodoloxía fomenta a motivación e o desenvolvemento das capacidades do alumno.

A metodoloxía inclúe o traballo de competencias e intelixencias múltiples.

Regularización da

práctica docente

Grao de seguimento dos alumnos.

Validez dos recursos utilizados na clase para as aprendizaxes.

Os criterios de promoción están acordados entre os profesores.

Avaliación das

aprendizaxes e

información que deles se dá ós alumnos e ás

familias

Os estándares de aprendizaxe avaliables atópanse vinculados ás competencias, contidos e criterios de avaliación.

Os instrumentos de avaliación permiten rexistrar numerosas variables da aprendizaxe.

Os criterios de cualificación están axustados á tipoloxía de actividades planificadas.

Os criterios de avaliación e os criterios de cualificación déronse a coñecer:

- aos alumnos

59

- ás familias

Utilización de

medidas para a

atención á

diversidade

Adóptanse medidas con antelación para coñecer as dificultades de aprendizaxe

Ofreceuse resposta ás diferentes capacidades e ritmos de aprendizaxe.

As medidas e recursos ofrecidos foron suficientes.

Aplícanse medidas extraordinarias recomendadas polo equipo docente atendendo aos informes psicopedagóxicos.

60


1.- Introdución

1.1.- Marco legal










Curso 2º de ESO


No presente curso non haberá libro obrigatorio para a materia de Relixión aínda que se

aconsella:

Libro de

texto

aconsellado


Editorial Edelvives

Autor Equipo Kainós

Idioma Castelán


61




Unha das principais novidades que incorpora esta lei na actividade educativa vén

derivada da nova definición de currículo, en concreto pola inclusión das denominadas






























62















fundamentais:




















63




información.







formación posible.












BAC.

2.- Obxectivos







64



































65













Os obexectivos xerais da área de Relixión Católica de ESO:









hoxe.











66



interior...











2.3.- Obxectivos xerais da área de Relixión Católica para 2º de Educación Secundaria Obrigatoria

Os obxectivos xerais de Relixión católica para 2º de ESO:

1. Investigar e valorar desde as competencias clave a relación que existe entre o ser

humano, Deus e a relixión na historia e a vida cotiá.

2. Coñecer e interpretar correctamente as características da dignidade humana en

relación coa achega da vida cristiá e a súa promoción na sociedade actual.

3. Tomar conciencia da importancia da acción humana e a moral católica para

aplicala en grupo a solucionar problemas persoais e sociais.

4. Comprender e fundamentar correctamente a relación existente entre a revelación

de Deus cos medios para relacionarse con El.

5. Describir a relación existente entre a revelación de Deus e a fe cristiá e

argumentar as achegas positivas que leva consigo para a felicidade da persoa e a

sociedade.

6. Coñecer e aplicar as claves necesarias para a interpretación correcta da Biblia e

as súas mensaxes de felicidade, liberación e salvación.

7. Expresar e explicar as principais características do Deus cristián en relación coa

fe cristiá e a comunicación humana.

8. Identificar e valorar as características, achegas actuais e relacións existentes

entre a fe cristiá, o Credo e a fe na vida eterna.

67

9. Coñecer desde as competencias clave e tomar conciencia das características da

Igrexa católica e as achegas relixiosas, solidarias, culturais e artísticas que realiza

á humanidade.

10. Desenvolver a intelixencia espiritual por medio das competencias clave, a

reflexión e interiorización das experiencias de autocoñecemento, sentido á vida,

lecturas profundas e relixiosas, o silencio, a meditación e compartir en grupo as

vivencias espirituais.

11. Promover a intelixencia emocional por medio do coñecemento e vivencia dos

sentimentos de espiritualidade, dignidade humana, empatía, escoitar,

comunicación, recollemento e sociabilidade.

12. Tomar conciencia da importancia de desenvolver unha xerarquía de valores e de

practicar os valores das dimensións humanas e do proxecto de vida, a liberdade,

a fe cristiá, a amizade, a identidade persoal, cambiar e a solidariedade.




avaliación.












(CMCT).

68

Os descritores competenciais:





(CMCT)

Coidado do medio e dos seres vivos

Interactuar co medio natural de xeito respectuoso.

Responsabilizarse co uso responsable dos recursos naturais para promover un desenvolvemento sustentable.

Respectar e preservar a vida dos seres vivos.

Tomar conciencia dos cambios producidos polo ser humano no ámbito natural.

Vida saudable

Desenvolver e promover hábitos de vida saudable en canto á alimentación e ao exercicio físico.

Xerar criterios persoais sobre a visión social da estética do corpo humano fronte ao seu coidado saudable.


Identificar a importancia da ciencia na nosa vida cotiá.

Aplicar métodos científicos rigorosos para mellorar a comprensión da realidade circundante en distintos ámbitos (biolóxico, xeolóxico, físico, químico, tecnolóxico, xeográfico...).

Manexar os coñecementos sobre ciencia e tecnoloxía para solucionar problemas, comprender o que acontece ao noso arredor e responder preguntas.

Manexo de elementos matemáticos

Distinguir e utilizar os elementos matemáticos básicos: operacións, magnitudes, porcentaxes, proporcións, formas xeométricas, criterios de medición e codificación numérica, etc.

Comprender e interpretar a información presentada en formato gráfico.

69

Razoamento lóxico e resolución de problemas

Organizar a información utilizando procedementos matemáticos.

Resolver problemas seleccionando os datos e as estratexias apropiadas.

Aplicar estratexias de resolución de problemas a situacións da vida cotiá.


(CL)

Comprensión: oral e escrita

Comprender o sentido dos textos escritos e orais.

Manter unha actitude favorable cara á lectura.

Expresión: oral e escrita

Expresarse oralmente con corrección, adecuación e coherencia.

Empregar o vocabulario adecuado, as estruturas lingüísticas e as normas ortográficas e gramaticais para elaborar textos escritos e orais.

Compoñer distintos tipos de textos creativamente con sentido literario.

Normas de comunicación

Respectar as normas de comunicación en calquera contexto: quenda de palabra, escoita atenta do interlocutor...

Manexar elementos de comunicación non verbal, ou en diferentes rexistros, nas diversas situacións comunicativas.

Comunicación noutras linguas

Entender o contexto sociocultural da lingua, así como a súa historia para un mellor uso desta.

Manter conversas noutras linguas sobre temas cotiáns en distintos contextos.

Utilizar os coñecementos sobre a lingua para buscar información e ler textos en calquera situación.

Producir textos escritos de diversa complexidade para o seu uso en situacións cotiás ou en materias diversas.

Tecnoloxías da información Empregar distintas fontes

70

Competencia dixital

(CD)

para a busca de información. Seleccionar o uso das

distintas fontes segundo a súa fiabilidade.

Elaborar información propia derivada de información obtida a través de medios tecnolóxicos.

Comunicación audiovisual

Utilizar as distintas canles de comunicación audiovisual para transmitir informacións diversas.

Comprender as mensaxes que veñen dos medios de comunicación.

Utilización de ferramentas dixitais

Manexar ferramentas dixitais para a construción de coñecemento.

Actualizar o uso das novas tecnoloxías para mellorar o traballo e facilitar a vida diaria.

Aplicar criterios éticos no uso das tecnoloxías.


culturais

(CEC)

Respecto polas manifestacións culturais propias e alleas

Mostrar respecto cara ao patrimonio cultural mundial nas súas distintas vertentes (artístico-literaria, etnográfica, científico-técnica...).

Valorar a interculturalidade como unha fonte de riqueza persoal e cultural.

Apreciar os valores culturais do patrimonio natural e da evolución do pensamento científico.

Expresión cultural e artística

Expresar sentimentos e emocións mediante códigos artísticos.

Apreciar a beleza das expresións artísticas e das manifestacións de creatividade.

Elaborar traballos e presentacións con sentido estético.

Competencias sociais e cívicas

(CSC)

Educación cívica e constitucional

Coñecer as actividades humanas, adquirir unha idea da realidade histórica a partir de distintas fontes.

Identificar as implicacións que ten vivir nun Estado social e

71

democrático de dereito referendado por unha constitución.

Aplicar dereitos e deberes da convivencia cidadá no contexto da escola.


Desenvolver capacidade de diálogo cos demais en situacións de convivencia e traballo e para a resolución de conflitos.

Mostrar dispoñibilidade para a participación activa en ámbitos de participación establecidos.

Recoñecer riqueza na diversidade de opinións e ideas.

Compromiso social

Aprender a comportarse desde o coñecemento dos distintos valores.

Concibir unha escala de valores propia e actuar conforme a ela.

Evidenciar preocupación polos máis desfavorecidos.

Involucrarse ou promover accións cun fin social.

Sentido de iniciativa e espírito emprendedor

(SIEE)

Autonomía persoal

Optimizar recursos persoais apoiándose nas fortalezas propias.

Asumir as responsabilidades encomendadas e dar conta delas.

Ser constante no traballo, superando as dificultades.

Dirimir a necesidade de axuda en función da dificultade da tarefa.

Liderado

Xestionar o traballo do grupo coordinando tarefas e tempos.

Contaxiar entusiasmo pola tarefa e ter confianza nas posibilidades de alcanzar obxectivos.

Darlles prioridade á consecución de obxectivos grupais sobre os intereses persoais.

Creatividade Xerar novas posibilidades

72

desde coñecementos previos dun tema.

Configurar unha visión de futuro realista e ambiciosa.

Encontrar posibilidades no ámbito que outros non aprecian.

Emprendemento

Optimizar o uso de recursos materiais e persoais para a consecución de obxectivos.

Mostrar iniciativa persoal para iniciar ou promover accións novas.

Asumir riscos no desenvolvemento das tarefas ou dos proxectos.

Actuar con responsabilidade social e sentido ético no traballo.

Aprender a aprender

(AA)

Perfil de aprendiz

Identificar potencialidades persoais como aprendiz: estilos de aprendizaxe, intelixencias múltiples, funcións executivas...

Xestionar os recursos e as motivacións persoais a prol da aprendizaxe.

Xerar estratexias para aprender en distintos contextos de aprendizaxe.

Ferramentas para estimular o pensamento

Aplicar estratexias para a mellora do pensamento creativo, crítico, emocional, interdependente...

Desenvolver estratexias que favorezan a comprensión rigorosa dos contidos.

Planificación e avaliación da aprendizaxe

Planificar os recursos necesarios e os pasos que se han de realizar no proceso de aprendizaxe.

Seguir os pasos establecidos e tomar decisións sobre os pasos seguintes en función dos resultados intermedios.

Avaliar a consecución de obxectivos de aprendizaxe.

Tomar conciencia dos procesos de aprendizaxe.

73






• 3 sesións dedicaranse a actividades de avaliación escritas.


días

previstos

1ª avaliación

Unidade 1.- As persoas somos libres e intelixentes 4

Unidade 2.- Cara e cruz da persoa: dignidade, pecado e

perdón

4

Unidade 3.- Deus é Pai, Deus é Fillo, Deus é Espírito Santo 3


2ª avaliación

Unidade 4.- Comprometidos coa palabra de Deus 4

Unidade 5.- A Biblia como palabra de Deus 4

Unidade 6.- A experiencia da fe no Antigo Testamento 3


3ª avaliación

Unidade 7.- A fe que nos narra o Novo Testamento 3

Unidade 8.- Creo en Deus que é Pai, Fillo e Espírito Santo 4

Unidade 9.- Unha, santa, católica e apostólica… 3


74


Unidades


Bloques

de

contidos

Temporalización

1ª

Aval.

2ª

Aval.

3ª

Aval.

U. 1 1.1. Distingue e debate de forma xustificada

e respectuosa, en diálogo coas ciencias,

acerca da orixe do ser humano.

Bloque I

X

2.1. Elabora unha presentación recollendo os

argumentos que expresan a dignidade do ser

humano en relación ós outros seres vivos.

X

3.1. Clasifica os valores e as accións do ser

humano que respectan ou destrúen a

creación.

X

3.2. Deseña en pequeno grupo un plan de

colaboración co centro educativo no que se

inclúan polo menos cinco necesidades e as

posibles solucións que o propio grupo levaría

a cabo conforme ós valores expresados nas

obras de misericordia.

X

U. 2 1.1. Valora, en situacións do seu entorno, a

dignidade de todo ser humano con

independencia das capacidades físicas,

cognitivas, intelectuais, sociais, etc.

Bloque I

Bloque II

X

2.1. Explica mediante un mural ou unha

presentación as actitudes propias de Xesús

cara a dignidade das persoas.

X

3.1. Identifica e explica, a partir de textos da

Biblia, os principios e fundamentos básicos

das experiencias de pecado e perdón.

X

3.2. Expresa opinións e xuízos sobre a

responsabilidade propia na ruptura e/ou

X

75

reconciliación co noso proxecto de vida.

U. 3 1.1.Os relatos das relixións politeístas

presentes en Israel e localiza e identifica

algúns trazos característicos das súas

divinidades.

Bloque II

X

2.1 Coñece, enumera e describe con

claridade as características do Deus cristiá.

X

2.2. Prepara con orde e rigor unha

presentación oral na que contrasta as

características das divinidades politeístas

coas do Deus cristiá.

X

3.1. Recoñece en varias obras de arte

distintas expresións da fe en Deus Trinidade.

X

4.1. Recoñece, describe e acepta as

consecuencias que ten para a persoa

humana a necesidade de tratar ao outro

fraternalmente para acadara súa identidade

a semellanza de Deus.

X

U. 4 1.1. Identifica, clasifica e compara as

características fundamentais dos Libros

Sagrados: a lei e os profetas.

Bloque I

X

1.2. Mostra interese pola presenza do divino

nos relatos bíblicos.

X

2.1. Le, localiza e esquematiza os criterios

recollidos na Dei Verbum en torno á

interpretación da Biblia.

X

3.1. Coñece e xustifica por escrito a razón de

ser e as consecuencias da existencia nos

Libros Sagrados do autor divino e o autor

humano.

X

U. 5 1.1.Identifica, clasifica e compara as

características fundamentais dos libros dos

sabios e os poetas da Biblia, mostrando

interese pola súa orixe divina.

X

76

2.1. Le, localiza e esquematiza os criterios

recollidos na Verbum Domini en torno á

importancia da Biblia na vida da Igrexa.

Bloque I

X

3.1. Elabora un resumo acerca da aportación

dos sabios e os poetas de Israel ó

coñecemento de Deus.

X

4.1. Argumenta de maneira oral e escrita e

con exemplos a importancia do Antigo

Testamento para coñecer o Novo.

X

U. 6 1.1.Busca e elixe personaxes significativos

do pobo de Israel e identifica e analiza a

resposta de fe en cada un deles.

Bloque I

X

2.1. Realiza un esquema no que relaciona a

diversidade de vivencias dos personaxes

bíblicos estudiados con algunhas das súas

vivencias persoais.

X

3.1. Interésase por coñecer e valorar a

resposta de fe das persoas ó Deus que se

revela nos acontecementos cotiás da vida.

X

U. 7 1.1.Busca e elixe personaxes significativos

das primeiras comunidades cristiás e

identifica e analiza a resposta de fe en cada

un deles.

Bloque I

X

2.1. Realiza unha exposición na que

relaciona a vivencia de fe de María, Pedro,

Pablo ou Tomás con algunhas das súas

vivencias persoais.

X

3.1.Interésase por coñecer e valora a

resposta de fe desas persoas ó Deus que se

revela nas circunstancias concretas das súas

vidas.

X

4.1. Localiza no mapa os lugares de orixe

das primeiras comunidades cristiás.

X

4.2. Explica as características dos principais X

77

problemas ós que se enfrontaron as

primeiras comunidades cristiás na súa

difusión do cristianismo no mundo.

U. 8 1.1.Elabora preguntas acerca das cuestións

máis difíciles de comprender do Credo.

Bloque II

X

2.1. Expresa o significado dos sacramentos

como acción do Espírito para construír a

Igrexa.

X

2.2. Relaciona as verdades de fe formuladas

no Credo con documentos da Igrexa dos

primeiros séculos.

X

3.1. Constrúe esquemas e clasifica de

maneira sistemática as verdades de fe

contidas no Credo.

X

3.2. Explica con claridade o significado dos

contidos de fe formulados no Credo: Deus, a

Igrexa e a vida eterna.

X

U. 9 1.1. Describe e valora a raíz da unidade e

santidade da Igrexa.

Bloque IV

X

2.1. Propón solucións ó problema da división

das igrexas cristiás.

X

2.2. Elabora materiais, utilizando as

tecnoloxías da información e a

comunicación, onde se reflicte a

universalidade e apostolicidade da Igrexa.

X

2.3. Elabora con outros compañeiros un

proxecto de misión da Igrexa ante as novas

necesidades do noso mundo.

X



▪ Deus, persoa e relixión.

▪ Vida cristiá e dignidade da persoa.

78

▪ Acción humana e moral católica.

▪ Revelación e relación con Deus.

▪ A fe cristiá.

▪ A interpretación da Biblia.

▪ Deus un e trino.

▪ Fe, Credo e vida eterna.

▪ Identidade da Igrexa católica.
















79

Ob

xe

cti

vo

s

Contidos

Criterios de

avaliación

Estándares de

aprendizaxe

Co

mp

ete

nc

ias

c

lav

e

Unidade 1. As persoas somos libres e intelixentes

O.1

O.2

O.3

O.7

O.9

O.10

O.11

O.12

.- A persoa humana,

criatura de Deus libre

e intelixente.

.- Os trazos

fundamentais do ser

humano que se

desprenden da fe

cristiá na creación de

Deus.

.- O home, colaborador

do proxecto de

salvación de Deus

para o mundo.

1. Relacionar a

condición de

criatura do ser

humano coa súa

orixe divina.

1.1. Distingue e debate de

forma xustificada e

respectuosa, en diálogo

coas ciencias, acerca da

orixe do ser humano.

CL

CSC

AA

SIEE

CD

2. expresar

opinións e

xuízos acerca

das diferenzas

descubertas

entre o ser

humano creado

a imaxe de Deus

e os animais.

2.1. Elabora unha

presentación recollendo os

argumentos que expresan

a dignidade do ser humano

en relación ós outros seres

vivos.

3. Entender o

sentido e a

finalidade da

acción humana

como

cooperación das

persoas para

construír un

mundo conforme

ó valor da

misericordia e a

consolación.

3.1. Clasifica os valores e

as accións do ser humano

que respectan ou destrúen

a creación.

3.2. Deseña en pequeno

grupo un plan de

colaboración co centro

educativo no que se

inclúan polo menos cinco

necesidades e as posibles

solucións que o propio

grupo levaría a cabo

conforme ós valores

expresados nas obras de

80

misericordia.




Unidade 2. Cara e cruz da persoa: dignidade, pecado e perdón

O.1

O.2

O.3

O.5

O.6

O.9

O.10

O.11

O.12

.- O fundamento da

dignidade da persoa.

.- O concepto de

persoa segundo o

evanxeo.

.- As experiencias de

culpa e pecado, de

arrepentimento e

perdón.

1. Explicar a

orixe e o sentido

da dignidade do

ser humano

como criatura e

fillo de Deus.

1.1. Valora, en situacións

do seu entorno, a

dignidade de todo ser

humano con independencia

das capacidades físicas,

cognitivas, intelectuais,

sociais, etc.

CL

CSC

AA

SIEE

2. Xustificar as

características

da dignidade das

persoas a partir

dos textos dos

evanxeos.

2.1. Explica mediante un

mural ou unha

presentación as actitudes

propias de Xesús cara a

dignidade das persoas.

3. Mostrar

desexos de

superación de si

mesmo e das

persoas do seu

entorno.

3.1. Identifica e explica, a

partir de textos da Biblia, os

principios e fundamentos

básicos das experiencias

de pecado e perdón.

3.2. Expresa opinións e

xuízos sobre a

responsabilidade propia na

ruptura e/ou reconciliación

co noso proxecto de vida.




Bloque II. Xesucristo, cumprimento da Historia da Salvación

81

Unidade 3. Deus é Pai, Deus é Fillo, Deus é Espírito Santo

O.1

O.2

O.3

O.4

O.5

O.9

O.10

O.11

O.12

.- O camiño da

revelación de Deus ó

longo da historia.

.- A plenitude da

revelación cristiá en

Xesucristo:

fundamentacións

bíblica da confesión de

Deus un e trino.

.- As afirmacións

trinitarias da Igrexa

primitiva: valoración e

significado.

1.Mostrar

curiosidade e

interese por

descubrir a

evolución da

crenza en Deus

Trinidade.

1.1.Os relatos das relixións

politeístas presentes en

Israel e localiza e identifica

algúns trazos

característicos das súas

divinidades.

CL

CSC

AA

SIEE

CD

CEC

2. Recoñecer a

través de algúns

textos bíblicos o

carácter

relacional da

Divinidade na

revelación de

Xesús.

2.1 Coñece, enumera e

describe con claridade as

características do Deus

cristiá.

2.2. Prepara con orde e

rigor unha presentación

oral na que contrasta as

características das

divinidades politeístas coas

do Deus cristiá.

3. Relacionar a

fe na Trinidade

con distintas

expresións

artísticas que

manifestan esa

crenza.

3.1. Recoñece en varias

obras de arte distintas

expresións da fe en Deus

Trinidade.

4. Vincular o

sentido

comunitario da

Trinidade coa

dimensión

relacional

humana.

4.1. Recoñece, describe e

acepta as consecuencias

que ten para a persoa

humana a necesidade de

tratar ao outro

fraternalmente para

acadara súa identidade a

semellanza de Deus.

82



Bloque II. A revelación: Deus intervén na historia.

Unidade 4. Comprometidos coa palabra de Deus

O.1

O.2

O.3

O.4

O.5

O.6

O.9

O.11

O.12

.- A estrutura e

composición dos

Libros Sagrados.

.- A inspiración explica

a orixe divina e

humana da Biblia.

.- A interpretación da

Biblia: Tradición e

Maxisterio.

.- A importancia e o

sentido da lei e os

profetas na Biblia.

1.Coñecer e

definir a

estrutura e

organización dos

libros da Biblia.

1.1. Identifica, clasifica e

compara as características

fundamentais dos Libros

Sagrados: a lei e os

profetas.

CL

AA

SIEE

CEC

CD

1.2. Mostra interese pola

presenza do divino nos

relatos bíblicos.

2. Coñecer,

valorar,

respectar e

practicar algúns

dos criterios do

Maxisterio da

Igrexa en torno á

interpretación

bíblica.

2.1. Le, localiza e

esquematiza os criterios

recollidos na Dei Verbum

en torno á interpretación da

Biblia.

3. Recoñecer na

inspiración a

orixe da

sacralidade do

texto bíblico.

3.1. Coñece e xustifica por

escrito a razón de ser e as

consecuencias da

existencia nos Libros

Sagrados do autor divino e

o autor humano.




Unidade 5. A Biblia como palabra de Deus

O.1

O.2

O.3

.- Os Libros Sagrados

son palabras de Deus

ditas con palabras

1.Recoñecer e

expresar con

claridade que a

1.1.Identifica, clasifica e

compara as características

fundamentais dos libros

CL

AA

CD

83

O.4

O.5

O.6

O.11

O.12

humanas.

.- A interpretación da

Biblia polo Maxisterio:

a importancia de ler a

Biblia e poñela en

práctica.

.- A importancia e o

sentido da sabiduría e

a poesía na Biblia.

.- A revelación de

Deus no Antigo

Testamento axúdanos

a coñecer a vida e a

mensaxe de Xesús.

Biblia revela a

vontade de Deus

de ofrecer

esperanza e

xustiza ó mundo.

dos sabios e os poetas da

Biblia, mostrando interese

pola súa orixe divina.

CSC

SIEE

2. Coñecer,

valorar,

respectar e

practicar os

criterios do

Maxisterio da

Igrexa en torno á

importancia da

Biblia na vida da

Igrexa.

2.1. Le, localiza e

esquematiza os criterios

recollidos na Verbum

Domini en torno á

importancia da Biblia na

vida da Igrexa.

3. Realizar

análise de textos

sapiencias e

poéticos e

expresar o seu

contido relixioso.

3.1. Elabora un resumo

acerca da aportación dos

sabios e os poetas de

Israel ó coñecemento de

Deus.

4. Xustificar a

necesidade de

coñecer o Antigo

Testamento para

comprender

mellor o Novo.

4.1. Argumenta de maneira

oral e escrita e con

exemplos a importancia do

Antigo Testamento para

coñecer o Novo.




Unidade 6. A experiencia da fe no Antigo Testamento

O.1

O.2

O.3

.- A aceptación da

revelación: o

testemuño da fe en

1.Coñecer,

aceptar e

sintetizar como

1.1.Busca e elixe

personaxes significativos

do pobo de Israel e

CL

CSC

CD

84

O.4

O.5

O.6

O.11

O.12

Deus no Antigo

Testamento.

.- O testemuño de fe

en Israel: as

experiencias de

Abraham, Ana, Isaías

e Ester.

.- A fe consiste na

entrega da persoa a

Deus.

Deus revélase

na historia a

partir da análise

de algunhas

narracións

bíblicas.

identifica e analiza a

resposta de fe en cada un

deles.

CEC

AA

2. Mostrar

interese e

sintonía persoal

coa experiencia

de fe das

persoas do

Antigo

Testamento.

2.1. Realiza un esquema

no que relaciona a

diversidade de vivencias

dos personaxes bíblicos

estudados con algunhas

das súas vivencias

persoais.

3. Comprender e

valorar en textos

do Antigo

Testamento que

a fe é a resposta

do home á

iniciativa

salvífica de

Deus.

3.1. Interésase por coñecer

e valorar a resposta de fe

das persoas ó Deus que se

revela nos acontecementos

cotiás da vida.




Unidade 7. A fe que nos narra o Novo Testamento

O.1

O.2

O.3

O.5

O.6

O.7

O.11

.- A aceptación da

revelación: o

testemuño da fe en

Deus no Novo

Testamento.


na Igrexa de Xesús: as

1.Coñecer,

aceptar e

sintetizar como

Deus revélase

na historia dos

primeiros

seguidores de

1.1.Busca e elixe

personaxes significativos

das primeiras comunidades

cristiás e identifica e

analiza a resposta de fe en

cada un deles.

CL

SIEE

AA

CSC

CD

CEC

85

O.12 experiencias de María,

Pedro, Pablo e Tomás.

.- A fe implica un novo

estilo de vida: seguir a

Xesús.

.- O valor do

testemuño de fe das

primeiras

comunidades cristiás

para a expansión da

Igrexa.

Xesús a partir da

análise dalgúns

2. Mostrar

interese e

sintonía persoal

coa experiencia

de fe das

persoas do Novo

Testamento.

2.1. Realiza unha

exposición na que

relaciona a vivencia de fe

de María, Pedro, Pablo ou

Tomás con algunhas das

súas vivencias persoais.

3. Comprender e

valorar nos

textos do Novo

Testamento que

a fe é a resposta

das persoas á

iniciativa

salvífica de

Deus.

3.1.Interésase por coñecer

e valora a resposta de fe

desas persoas ó Deus que

se revela nas

circunstancias concretas

das súas vidas.

4. Valorar e

comprender a

expansión do

cristianismo a

través das

posibilidades e

dificultades de

testemuñar a fe

nas primeiras

comunidades

cristiás.

4.1. Localiza no mapa os

lugares de orixe das

primeiras comunidades

cristiás.

4.2. Explica as

características dos

principais problemas ós

que se enfrontaron as

primeiras comunidades

cristiás na súa difusión do

cristianismo no mundo.




Unidade 8. Creo en Deus que é Pai, Fillo e Espírito Santo

86

O.1

O.2

O.3

O.4

O.7

O.8

O.9

O.11

O.12

.- As posibilidades e

dificultades de crer as

afirmacións sobre

Deus expresadas no

Credo.

.- O Credo, síntese da

acción salvífica de

Deus na historia: a fe

en Deus, a fe na

Igrexa e a fe na vida

eterna.

1,Valorar o

esforzo dos

primeiros cristiás

para formular o

contido da fe nun

Credo.

1.1.Elabora preguntas

acerca das cuestións máis

difíciles de comprender do

Credo.

CL

AA

SIEE

CD

CEC

2. Descubrir o

carácter histórico

da formulación

do Credo cristiá.

2.1. Expresa o significado

dos sacramentos como

acción do Espírito para

construír a Igrexa.

2.2. Relaciona as verdades

de fe formuladas no Credo

con documentos da Igrexa

dos primeiros séculos.

3. Recoñecer

con satisfacción

e formular con

precisión as

verdades da fe

cristiá afirmadas

no Credo.

3.1. Constrúe esquemas e

clasifica de maneira

sistemática as verdades de

fe contidas no Credo.

3.2. Explica con claridade o

significado dos contidos de

fe formulados no Credo:

Deus, a Igrexa e a vida

eterna.



Bloque II. A revelación: Deus intervén na historia

Unidade 9. Unha, santa, católica e apostólica…

O.1

O.2

O.4

O.7

O.9

O.11

O.12

.- As notas da Igrexa:

unha, santa, católica e

apostólica.

1.Recoñecer,

describir e

xustificar que a

Igrexa é unha e

santa.

1.1. Describe e valora a

raiz da unidade e santidade

da Igrexa.

CL

AA

CSC

SIEE

CD

CEC 2. Recoñecer,

describir e

2.1. Propón solucións ó

problema da división das

87

xustificar que a

Igrexa é católica

e apostólica.

igrexas cristiás.

2.2. Elabora materiais,

utilizando as tecnoloxías da

información e a

comunicación, onde se

reflicte a universalidade e

apostolicidade da Igrexa.

2.3. Elabora con outros

compañeiros un proxecto

de misión da Igrexa ante as

novas necesidades do

noso mundo.



Bloque IV. Permanencia de Xesucristo na historia: a Igrexa.
















88























a literatura.






89






6.2.- Materiais e recursos didácticos



• A guía fundamental e imprescindible de apoio será o libro: “Relixión Católica” (2º

ESO). Proxecto Ágape. Equipo Kainós. Editorial Edelvives. Ano 2016.






interactivas...).










• O libro de texto (aconsellable).

• O portátil Abalar. O seu uso estará condicionado ás instrucións do profesorado.

90

7.- Criterios, instrumentos e procedementos de avaliación, cualificación

e promoción






g) Traballo persoal do alumno/a. Na aula o alumno traballa facendo actividades,


nota.

h) Participación na aula. Participación oral na clase, o interese e o esforzo.



i) Traballo de investigación individual. Traballos propostos polo profesor para facer




j) Fichas de traballo individual. Realización de fichas ou probas con exercicios sobre


15% da nota.

k) Traballos en equipo. Traballos propostos polo profesor para facer en equipo.


páxinas web e bibliografía diversa. Este representará outro 20 % da nota de

avaliación.

l) O caderno do alumno/a. A presentación do caderno persoal limpo e completo.




ESO:

91














as súas dubidas.














de avaliación.






92








curso seguinte).


materias pendentes





empregadas son:






Alumnos coa materia pendente do curso anterior:

Sendo a materia de Relixión Católica unha materia de contido progresivo, a Relixión de

1º de ESO considerarase aprobada si o alumno supera a Relixión de 2º de ESO.

No suposto caso de que o alumno non se considerase apto, para aprobar a materia de

segundo, poderá presentarse a unha proba global no mes de maio, no caso de que esta

tampouco sexa superada, haberá outra no mes de setembro.

A materia perderá o seu carácter progresivo en caso de que o alumno, suspendendo a

materia de 1º de ESO non escolla a materia en Segundo.

Neste caso o alumno contará con tres probas ó longo do curso, os contidos de ditas probas

faranse coincidir cos que se imparten en cada unha das avaliacións de 1º de ESO.

93

No caso de que o alumno non superase a materia a través destas tres probas, terá un

exame global de toda a materia no mes de maio. No caso de non acadar o aprobado tería

unha proba no mes de setembro.



























94


procedementos, etc.








9.- Concreción dos elementos transversais. Educación en valores




















95




humanidade.






4. Emprendemento
















dos demais.










96










outras áreas do currículo: Xeografía e Historia, Música, Matemáticas, Tecnoloxía, Lingua

Galega e Lingua Castelá.












dos demais.


tomar ante eles.


ben dos demais.





97


que emanan deles.


respecto.


violan.











dos demais.



















98














respecto.







conservación.


ambiente.



coidalas.


Educación sexual








99





Educación vial










humanidade.



da sociedade.












100

▪ Proposta dun libro de lectura: “O principiño” de Antoine de Saint-Exupery










▪ Reflexión.






maneira pacífica.



• Motivar ao alumnado para que comence a interiorización da cultura do diálogo e a

mediación.


todos no centro.


101

12.- Contribución ó plan TIC








▪ Utilización dos ordenadores das aulas de informática e das aulas abalar.


Internet.


















102







ruta polos mosteiros da provincia de Ourense, visita ao PARA de Campo Lameiro e

Pontevedra e por último visita á Coruña para os alumnos matriculados na materia de

Relixión Católica.









- Recoñecer os distintos símbolos e obxectos relixiosos cristiáns.



docente

Elementos a avaliar


Resultado

Non conseguido Conseguido parcialmente


Programación didáctica.




Plans de mellora.

Non se adoptaron medidas de mellora tralos resultados

Identificáronse as medidas de mellora a adoptar tralos resultados

Adoptáronse medidas de mellora segundo os resultados

103

académicos obtidos.



Medidas de atención á diversidade.




Temas transversais.








Obxectivos da materia.




Competencias clave.




Práctica docente.




Programas de mellora para a práctica docente.












104















Propostas de

mellora

Preparación da clase os materiais didácticos

Hai coherencia entre o programado e o desenvolvemento das clases.



Utilización dunha

metodoloxía

adecuada





Regularización da

práctica



105

docente Os criterios de promoción están acordados entre os profesores.

Avaliación das

aprendizaxes e

información que deles se dá aos alumnos e ás

familias





- ós alumnos

- ás familias

Utilización de

medidas para a

atención á

diversidade





106


1.- Introdución

1.1.- Marco legal







Curso 3º de ESO



aconsella:

Libro de

texto

aconsellado


Editorial Edelvives


Equipo Kainós

Idioma Castelán


107







Unha das principais novidades que incorpora esta lei na actividade educativa vén derivada

da nova definición de currículo, en concreto pola inclusión das denominadas



























108


















fundamentais:

















109







información.







formación posible.












BAC.

2.- Obxectivos




110


































111

















Os obxectivos xerais da área de Relixión Católica de ESO:









hoxe.







112







interior...












Os obxectivos xerais da área de Relixión Católica para 3º de ESO:

1. Descubrir e coñecer o desexo do infinito e de Deus que existe no ser humano, e a

diversidade de camiños persoais e cristiáns que existen para encontrarse con El.

2. Analizar e interpretar a necesidade humana de darlle sentido á propia vida e o

sentido cotián e último da vida que dan o cristianismo e as relixións monoteístas.

3. Investigar e interpretar correctamente o pecado e os sacramentos do Perdón e da

Unción de enfermos.

4. Investigar e fundamentar correctamente a relación existente entre Xesucristo, a

vocación cristiá e o sacramento da Orde sacerdotal.

5. Coñecer e aplicar a moral cristiá da vida humana en relación con Xesucristo, a Igrexa

e a busca de solucións aos atentados actuais contra a vida.

6. Valorar a mensaxe de Xesús sobre o consumo e aplicar a moral cristiá e católica do

consumo para promover un consumo xusto, solidario, ecolóxico e cristián.

113

7. Describir e valorar a misión e a organización da Igrexa católica en relación con

Xesucristo, a súa tripla misión e os servizos de humanización e salvación que realiza.

8. Investigar os principais acontecementos da historia da Igrexa durante os seus

primeiros quince séculos e a presenza de Xesucristo, que continúa ata o fin da

historia.

9. Recoñecer e valorar a achega fundamental da fe cristiá na creación da arte e da

cultura cristiá e da humanidade.

10. Desenvolver a intelixencia espiritual por medio da reflexión e interiorización das

experiencias de autocoñecemento, sentido á vida, vocación persoal, meditación e

peregrinación.

11. Promover a intelixencia emocional por medio do coñecemento e da vivencia dos

sentimentos de choro, providencia, arrepentimento, fe, vida, xenerosidade,

colaboración, vocación e piedade.

12. Tomar conciencia da importancia de ter unha xerarquía de valores e de practicar os

valores do perdón, a fe, o servizo, a celebración, a caridade, a solidariedade, a

cooperación e a tolerancia.




avaliación.











114


(CMCT).

Descritores competenciais:





(CMCT)

Coidado do ámbito

natural e dos seres

vivos

Interactuar co ámbito natural de

xeito respectuoso.

Respectar e preservar a vida dos

seres vivos do seu ámbito.

Tomar conciencia dos cambios

producidos polo ser humano no

ámbito natural e as repercusións

para a vida futura.

Comprometerse co uso

responsable dos recursos

naturais para promover un

desenvolvemento sostible.

Vida saudable

Desenvolver e promover hábitos

de vida saudable en canto á

alimentación e ao exercicio físico.

Xerar criterios persoais sobre a

visión social da estética do corpo

humano fronte ao seu coidado

saudable.


Recoñecer a importancia da

ciencia na nosa vida cotiá.

Aplicar métodos científicos

rigorosos para mellorar a

comprensión da realidade

circundante en distintos ámbitos

(biolóxico, xeolóxico, físico,

químico, tecnolóxico,

xeográfico...).

Manexar os coñecementos sobre

115

ciencia e tecnoloxía para

solucionar problemas,

comprender o que acontece ao

noso redor e responder a

preguntas.

Manexo de elementos

matemáticos

Coñecer e utilizar os elementos

matemáticos básicos: operacións,

magnitudes, porcentaxes,

proporcións, formas xeométricas,

criterios de medición e

codificación numérica, etc.

Comprender e interpretar a

información presentada en

formato gráfico.

Razoamento lóxico e

resolución de

problemas

Organizar a información utilizando

procedementos matemáticos.

Resolver problemas

seleccionando os datos e as

estratexias apropiadas.

Aplicar estratexias de resolución

de problemas a situacións da vida

cotiá.


(CL)

Comprensión: oral e

escrita

Comprender o sentido dos textos

escritos e orais.

Manter unha actitude favorable

cara á lectura.

Expresión: oral e

escrita

Expresarse oralmente con

corrección, adecuación e

coherencia.

Utilizar o vocabulario adecuado,

as estruturas lingüísticas e as

normas ortográficas e gramaticais

para elaborar textos escritos e

orais.

Compoñer distintos tipos de

116

textos creativamente con sentido

literario.

Normas de

comunicación

Respectar as normas de

comunicación en calquera

contexto: quenda de palabra,

escoita atenta ao interlocutor...

Manexar elementos de

comunicación non verbal, ou en

diferentes rexistros, nas diversas

situacións comunicativas.

Comunicación noutras

linguas

Entender o contexto sociocultural

da lingua, así como a súa historia

para un mellor uso desta.

Manter conversacións noutras

linguas sobre temas cotiáns en

distintos contextos.

Utilizar os coñecementos sobre a

lingua para buscar información e

ler textos en calquera situación.

Producir textos escritos de

diversa complexidade para o seu

uso en situacións cotiás ou en

materias diversas.

Competencia dixital

(CD)

Tecnoloxías da

información

Empregar distintas fontes para a

busca de información.

Seleccionar o uso das distintas

fontes segundo a súa fiabilidade.

- Elaborar e dar a coñecer

información propia derivada de

información obtida a través de

medios tecnolóxicos.

Comunicación

audiovisual

Utilizar as distintas canles de

comunicación audiovisual para

transmitir informacións diversas.

Comprender as mensaxes que

117

veñen dos medios de

comunicación.

Utilización de

ferramentas dixitais

Manexar ferramentas dixitais para

a construción de coñecemento.

Actualizar o uso das novas

tecnoloxías para mellorar o

traballo e facilitar a vida diaria.

Aplicar criterios éticos no uso das

tecnoloxías.


culturais

(CEC)

Respecto polas

manifestacións

culturais propias e

alleas

Mostrar respecto cara ao

patrimonio cultural mundial nas

súas distintas vertentes (artístico-

literaria, etnográfica, científico-

técnica...).

Valorar a interculturalidade como

unha fonte de riqueza persoal e

cultural.

Apreciar os valores culturais do

patrimonio natural e da evolución

do pensamento científico.

Expresión cultural e

artística

Expresar sentimentos e emocións

mediante códigos artísticos.

Apreciar a beleza das expresións

artísticas e das manifestacións de

creatividade.

Elaborar traballos e presentacións

con sentido estético.

Competencias sociais e

cívicas

(CSC)

Educación cívica e

constitucional

Coñecer as actividades humanas,

adquirir unha idea da realidade

histórica a partir de distintas

fontes, e identificar as

implicacións que ten vivir nun

Estado social e democrático de

dereito referendado por unha

constitución.

118

Aplicar dereitos e deberes da

convivencia cidadá no contexto

da escola.


Desenvolver capacidade de

diálogo cos demais en situacións

de convivencia e traballo e para a

resolución de conflitos.

Mostrar dispoñibilidade para a

participación activa en ámbitos de

participación establecidos.

Recoñecer riqueza na diversidade

de opinións e ideas.

Compromiso social

Aprender a comportarse desde o

coñecemento dos distintos

valores.

Concibir unha escala de valores

propia e actuar conforme a ela.

Evidenciar preocupación polos

máis desfavorecidos e respecto

aos distintos ritmos e

potencialidades.

Involucrarse ou promover accións

cun fin social.

Sentido de iniciativa e

espírito emprendedor

(SIEE)

Autonomía persoal

Optimizar recursos persoais

apoiándose nas fortalezas

propias.

Asumir as responsabilidades

encomendadas e dar conta delas.

Ser constante no traballo,

superando as dificultades.

Dirimir a necesidade de axuda en

función da dificultade da tarefa.

Liderado

Xestionar o traballo do grupo

coordinando tarefas e tempos.

Contaxiar entusiasmo pola tarefa

119

e ter confianza nas posibilidades

de alcanzar obxectivos.

Darlle prioridade á consecución

de obxectivos de grupo ante os

intereses persoais.

Creatividade

Xerar novas e diverxentes

posibilidades desde

coñecementos previos dun tema.

Configurar unha visión de futuro

realista e ambiciosa.

Encontrar posibilidades no ámbito

que outros non aprecian.

Emprendemento

Optimizar o uso de recursos

materiais e persoais para a

consecución de obxectivos.

Mostrar iniciativa persoal para

iniciar ou promover accións

novas.

Asumir riscos no

desenvolvemento das tarefas ou

dos proxectos.

Actuar con responsabilidade

social e sentido ético no traballo.

Aprender a aprender

(AA)

Perfil de aprendiz

Identificar potencialidades

persoais como aprendiz: estilos

de aprendizaxe, intelixencias

múltiples, funcións executivas...

Xestionar os recursos e as

motivacións persoais en favor da

aprendizaxe.

Xerar estratexias para aprender

en distintos contextos de

aprendizaxe.

Ferramentas para

estimular o

Aplicar estratexias para a mellora

do pensamento creativo, crítico,

120

pensamento emocional, interdependente...

Desenvolver estratexias que

favorezan a comprensión rigorosa

dos contidos.

Planificación e

avaliación da

aprendizaxe

Planificar os recursos necesarios

e os pasos que hai que realizar

no proceso de aprendizaxe.

Seguir os pasos establecidos e

tomar decisións sobre os pasos

seguintes en función dos

resultados intermedios.

Avaliar a consecución de

obxectivos de aprendizaxe.

Tomar conciencia dos procesos

de aprendizaxe.








días

previstos

1ª avaliación

Unidade 1.- O sentido da vida 4

Unidade 2.- O risco da vida 4

Unidade 3.- Ser cristián ten as súas consecuencias. A moral 3

121

da persoa


2ª avaliación

Unidade 4.- O proxecto de Xesús é o proxecto da Igrexa 4

Unidade 5.- A Igrexa: sacramento de salvación 3

Unidade 6.- A Igrexa: corpo de Cristo 3


3ª avaliación

Unidade 7.- Na Igrexa e a súa historia Xesús continúa

presente. Primeiros pasos do camiño

4

Unidade 8.- Na Igrexa e na súa historia Xesús continúa

presente. Tomamos velocidade.

4

Unidade 9.- Na Igrexa e na súa historia Xesús continúa

presente.as veces se sae do camiño

3



Unidades


Bloques

de

contidos

Temporalización

1ª

Aval.

2ª

Aval.

3ª

Aval.

U. 1 1.1.Valora e comparte en grupo situacións ou

circunstancias nas que recoñece a exixencia

humana de felicidade das persoas.

Bloque I

Bloque II

Bloque

III

X

2.1. Deduce de feitos belos e dolorosos o

razoable de a experiencia persoal de apertura

á plenitude da vida.

X

2.2. Selecciona e comenta escenas de

películas ou documentais que mostran a

diversidade de respostas á procura de sentido

da vida.

X

U.2. 1.1.Identifica, analiza e comenta situacións

actuais onde se expresa o pecado como

X

122

rexeitamento ou suplantación de Deus.

Bloque I

Bloque II

2.1. Fíxase no vestimenta e a construción

literaria do texto sagrado de Xn 2-3.

2.2. Analiza o contido de a verdade revelada

no texto bíblico.

2.3. Comenta o sentido relixioso do relato do

pecado orixinal e saca conclusións prácticas

empregando unha linguaxe actual.

X

X

X

3.1. Expresa opinións e xuízos sobre as

consecuencias que teñen para as persoas a s

experiencias de pecado e perdón.

X

U.3 1.1. Valora a coherencia e utilidade a práctica

da caridade en orde a mellorar a vida das

persoas e da sociedade conforme ao reinado

de Deus.

Bloque I

Bloque

IV

X

2.1. Explica os principios morais do

cristianismo a partir dos textos bíblicos e os

exemplos da historia en que se sustentan.

X

3.1. Crea e comparte textos, videoclips,

curtos, para describir as con secuencias que

na vida dos cristiáns supuxo o encontro con

Cristo.

X

U.4. 1.1. Recoñece nos textos e nalgunhas accións

das comunidades cristiás as expresións de fe

na divindade de Xesús e as explica con

claridade e orde.

Bloque

III

Bloque

X

2.1. Busca, selecciona e narra a biografía

dalgunhas persoas convertidas ao

cristianismo.

2.2. Argumenta e expresa xuízos

respectuosos sobre a novidade que o

X

X

123

encontro con Cristo introduciu na forma de

entender o mundo, segundo as biografías

seleccionadas.

IV

3.1. Utiliza os conceptos de «os Doce»,

«comunidades primitivas», «pluralidade

eclesial» e «comuñón» para valorar o

proxecto da Igrexa.

X

U.5. 1.1.Busca, selecciona e presenta a

experiencia de persoas que atoparon a Cristo

grazas á Igrexa.

Bloque

IV

X

2.1. Xustificar as relacións que existen entre

as accións que realizan actualmente os

cristiáns e as que realizou Xesús.

X

3.1. Expón e debate sobre o sentido do

concepto «Pobo de Deus» apoiándose nos

textos da Escritura e o Maxisterio.

X

U.6. 1.1.Elabora un informe achega das tarefas

que realiza algunha parroquia do seu barrio

xustificando esa organización a partir do

concepto de «Corpo de Cristo».

Bloque I

Bloque

IV

X

2.1. Elabora un informe detallado do modo de

preparar e celebrar algunha acción litúrxica e

valora a consecución do obxectivo pretendido.

X

3.1. Realiza unha entrevista achega da

opinión que ten a xerarquía da Igrexa sobre

algún problema de actualidade.

X

U.7. 1.1..- Apreciar e gozar dá riqueza e a beleza

que xera a fe nas obras de arte paleocristiás.

Bloque I

Bloque

IV

X

1.2-Apreciar e gozar dá riqueza e a beleza

que xera a fe nas obras de arte paleocristiáns.

X

1.3. Apreciar e gozar dá riqueza e a beleza

que xera a fe nas obras de arte paleocristiáns.

X

U.8. 1.1. Enumera e describe algún feitos esenciais

da expansión da fe cristiá en territorios

X

124

xermánicos e británicos.

Bloque

IV

2.1. Formula xuízos e opinións sobre o sentido

e alcance da controversia iconoclasta.

X

3.1. Escoita e le testemuños cristiáns de vida

monástica e debate achega da plenitude de

vida que neles se expresa.

X

4.1. Elabora un mapa relativo ao nacemento e

a expansión da relixión musulmá.

X

U.9. 1.1.Enumera e describe algúns feitos

esenciais do desenvolvemento da fe cristiá na

Europa medieval.

Bloque

IV

X

2.1. Escoita e le testemuños de vida de

cristiáns e debate achega da plenitude de vida

que neles se expresa.

X

X

2.1. Escoita e le testemuños de vida de

cristiáns e debate achega da plenitude de vida

que neles se expresa.

3.1. Reflexiona, discute e propón solucións ao

problema de convivencia entre as relixións

cristiá e musulmá á mantenta do ocorrido nas

Cruzadas.

X

X 3.2. Aplica correctamente os códigos estéticos

e relixiosos da arte románico e gótico para

describir o contido artístico dunha obra de arte

románico e gótico.

4.1. Recoñece e expresa a experiencia

relixiosa e o contido das crenzas cristiás

manifestadas polos autores nas obras de arte

medievais.

X



▪ O desexo humano de Deus

125

▪ O sentido da vida para as relixións monoteístas

▪ Os sacramentos de curación

▪ A vocación e a Orde

▪ A moral católica da vida humana

▪ A moral católica do consumo

▪ Misión e organización católica

▪ A historia da Igrexa

▪ A arte e a cultura cristiana

5- Relación obxectivos, contidos, criterios de avaliación, estándares de















126

Ob

xe

cti

vo

s

Contidos

Criterios de avaliación


Co

mp

ete

nc

ias

cla

ve

Unidade 1. O sentido da vida

O.1

O.2

O.5

O.10

O.11

O.12

.- A relevancia da

pregunta polo sentido

da vida.

.- As persoas son unha

realidade aberta a

Deus.

.- As respostas da

nosa sociedade actual:

filosofía, relixións,

cristianismo.

1.Recoñecer e

identificar nas

preguntas e

inquietudes da

súa vida o

desexo de

plenitude que ten

a persoa.

1.1.Valora e comparte

en grupo situacións ou

circunstancias nas que

recoñece a exixencia

humana de felicidade

das persoas.

CL

CSC

AA

2.Valorar,

comparar e

expresar

razoadamente

as distintas

respostas que o

ser humano o

finito dá á

pregunta por o

sentido da vida.

2.1. Deduce de feitos

belos e dolorosos o

razoable de a

experiencia persoal de

apertura á plenitude da

vida.

CL

SIEE

CEC

CD

2.2. Selecciona e

comenta escenas de

películas ou

documentais que

mostran a diversidade

de respostas á procura

de sentido da vida.





Bloque III: Xesucristo, cumprimento da Historia da Salvación

Unidade 2. O risco da vida

O.1 .- O relato da creación 1. Descubrir e 1.1.Identifica, analiza e CL

127

O.2

O.3

O.7

O.8

O.10

O.11

O.12

e a caída do home no

libro do Xénese.

.- O sentido da vida:

paraíso o desterro.

.- A vivencia da

tentación, a caída e o

pecado.

.- A experiencia do

perdón.

.- A recuperación da

esperanza en Cristo:

Romanos e Apocalipse

valorar a

argumentación

da Biblia acerca

de que o pecado

radica no

rexeitamento á

intervención de

Deus na propia

vida.

comenta situacións

actuais onde se

expresa o pecado

como rexeitamento ou

suplantación de Deus.

CSC

AA

SIEE

2. Utilizar

técnicas do

comentario

literario de texto

para distinguir o

contido da

verdade

revelada do

ropaxe literario

no relato do

Xénese.

2.1. Fíxase no

vestimenta e a

construción literaria do

texto sagrado de Xn 2-

3.

CL

2.2. Analiza o contido

de a verdade revelada

no texto bíblico

2.3. Comenta o sentido

relixioso do relato do

pecado orixinal e saca

conclusións prácticas

empregando unha

linguaxe actual.

3. Descubrir que

o perdón

fortalece e

reconstrúe o

proxecto de vida

de Deus sobre

as persoas.

3.1. Expresa opinións e

xuízos sobre as

consecuencias que

teñen para as persoas

a s experiencias de

pecado e perdón.

CL

CSC

AA





128

Unidade 3. Ser cristián ten as súas consecuencias. A moral da persoa

O.1

O.2

O.5

O.7

O.8

O.9

O.10

O.11

O.12

.- A moral: máis aló do

mero cumprir normas

está para servira a

vida.

.- As actitudes básicas

da vida de un cristián:

fe, esperanza e

caridade.

.- O amor, a liberdade

e o ben.

.- Exemplos prácticos

de caridade na Igrexa

antiga.

1.Interese por

descubrir os

principios morais

fundamentais do

cristianismo.

1.1. Valora a

coherencia e utilidade a

práctica da caridade en

orde a mellorar a vida

das persoas e da

sociedade conforme ao

reinado de Deus.

CL

CSC

SIEE

CEC

CD

2.Relacionar

estes principios

coa práctica das

primeiras

comunidades

cristiás.

2.1. Explica os

principios morais do

cristianismo a partir dos

textos bíblicos e os

exemplos da historia en

que se sustentan.

CL

CEC

3.Comprender

que o encontro

con Cristo e a

pertenza á

Igrexa con leva

unha nova forma

de comportarse

na vida.

3.1. Crea e comparte

textos, videoclips,

curtos, para describir

as con secuencias que

na vida dos cristiáns

supuxo o encontro con

Cristo.

CL

SIEE

CD




Bloque IV. Permanencia de Xesucristo na historia: A Igrexa

Unidade 4. O proxecto de Xesús é o proxecto da Igrexa

O.1

O.2

O.5

O.7

O.8

O.9

.- O reino de Deus é o

proxecto de vida de

Xesús.

.- O reino de Deus de

Xesús é o proxecto de

vida da Igrexa.

1. Identificar e

expresar con

precisión e

claridade os

motivos da

devoción a

1.1. Recoñece nos

textos e nalgunhas

accións das

comunidades cristiás

as expresións de fe na

divindade de Xesús e

CL

AA

129

O10

O.11

O.12

.- A fe da Igrexa na

divindade de Xesús.

.- A experiencia de

oración a Xesús dos

cristiáns.

Xesús como

Deus nas

primeiras

comunidades

cristiás.

as explica con

claridade e orde.

2. Recoñecer e

apreciar que o

encontro con

Cristo cambia a

forma de

comprender a

propia relixión, o

mundo e a

historia.

2.1. Busca, selecciona

e narra a biografía

dalgunhas persoas

convertidas ao

cristianismo.

CL

SIEE

CEC

CD

2.2. Argumenta e

expresa xuízos

respectuosos sobre a

novidade que o

encontro con Cristo

introduciu na forma de

entender o mundo,

segundo as biografías

seleccionadas

3. Dar razón do

modo como as

primeiras

comunidades de

cristiáns

transformaron o

seu proxecto

persoal no

proxecto do

Reino de Deus.

3.1. Utiliza os

conceptos de «os

Doce», «comunidades

primitivas»,

«pluralidade eclesial» e

«comuñón» para

valorar o proxecto da

Igrexa.

CL

AA



Bloque III: Xesucristo, cumprimento da Historia da Salvación


Unidade 5. A Igrexa: sacramento de salvación

130

O.1

O.2

O.4

O.7

O.8

O.9

O10

O.11

O.12

.- A Igrexa é unha

asemblea de homes e

mulleres santos e

pecadores.

.- A Igrexa é o Pobo

de Deus.

.- A salvación que a

Igrexa ofrece ao noso

mundo.

.- Instrumentos da

Igrexa para achegar ás

persoas de hoxe a

Cristo.

1. Mostrar

curiosidade e

aprecio pola

experiencia das

persoas que

pertencen á

Igrexa.

1.1.Busca, selecciona e

presenta a experiencia

de persoas que

atoparon a Cristo

grazas á Igrexa.

CL

SIEE

CD

2. Valorar e

tomar conciencia

do vínculo

indisoluble entre

o encontro das

persoas con

Cristo e a

pertenza á

Igrexa.

2.1. Xustificar as

relacións que existen

entre as accións que

realizan actualmente os

cristiáns e as que

realizou Xesús.

CL

AA

CSC

3. Buscar

argumentos na

Escritura e no

Maxisterio que

expliquen as

afirmacións

achega da

natureza da

Igrexa como

Pobo de Deus e

Sacramento de

Salvación e

expresalos

razoadamente.

3.1. Expón e debate

sobre o sentido do

concepto «Pobo de

Deus» apoiándose nos

textos da Escritura e o

Maxisterio.

CL

AA




Unidade 6. A Igrexa: corpo de Cristo

131

O.1

O.2

O.4

O.5

O.6

O.7

O.8

O.9

O10

O.11

O.12

.- A Igrexa é unha

estrutura plural e

diversa.

.- A Igrexa é o corpo

de Cristo.

.- Os distintos

carismas e ministerios

na Igrexa.

.- A misión universal

da Igrexa: onte, hoxe e

mañá.

1.Tomar

conciencia das

distintas

actividades que

realiza a Igrexa

na actualidade e

fundamentar

esta actuación a

partir da Biblia.

1.1.Elabora un informe

achega das tarefas que

realiza algunha

parroquia do seu barrio

xustificando esa

organización a partir do

concepto de «Corpo de

Cristo».

CL

CSC

AA

SIEE

2.Expresar

xuízos de valor

sobre as accións

litúrxicas e

sacramentais da

Igrexa:

Eucaristía,

oración, piedade

popular…

2.1. Elabora un informe

detallado do modo de

preparar e celebrar

algunha acción litúrxica

e valora a consecución

do obxectivo

pretendido.

CL

AA

SIEE

3. Valorar o

papel que

desempeña a

xerarquía da

Igrexa na

organización e

dinamismo das

comunidades

cristiás.

3.1. Realiza unha

entrevista achega da

opinión que ten a

xerarquía da Igrexa

sobre algún problema

de actualidade.

CL

SIEE

AA

CD





Unidade 7. Na Igrexa e a súa historia Xesús continúa presente. Primeiros pasos do

camiño

O.1 .- A apertura das 1.Determinar e 1.1..- Apreciar e gozar CL

132

O.2

O.7

O.8

O.9

O10

O.12

comunidades

primitivas cristiás fóra

de Palestina.

.- Adaptación e

fidelidade do Evanxeo

aos novos contextos

culturais.


dos cristiáns: mártires

e pais da fe.

.- As primeiras

formulacións

teolóxicas da fe cristiá:

os credos.

.- A arte primitiva

cristián.

.- Apreciar e gozar dá

riqueza e a beleza que

xera a fe nas obras de

arte paleocristiáns.

narrar os

principais feitos

históricos do

nacemento das

primeiras igrexas

en relación coa

vivencia da súa

fe.

dá riqueza e a beleza

que xera a fe nas obras

de arte paleocristiás.

AA

SIEE

CD

CSC

2.Valorar

criticamente o

coñecemento

dalgúns feitos do

comezo do

cristianismo á luz

da experiencia

de plenitude que

promete Cristo.

2.1.-Apreciar e gozar



de arte paleocristiáns.

CL

SIEE

AA

CSC

3. Apreciar e

gozar da riqueza

e a beleza que

xera a fe nas

obras de arte

paleocristiá.

3.1.. Apreciar e gozar



de arte paleocristiáns.

CL

CD

AA





Unidade 8. Na Igrexa e na súa historia Xesús continúa presente. Tomamos

velocidade.

O.1

O.2

O.7

O.8

O.9

.- A identidade do

cristianismo como

relixión oficial do

Imperio romano.

.- A misión esténdese

1.Determinar e

narrar os

principais feitos

históricos dela

expansión do

1.1. Enumera e

describe algún feitos

esenciais da

expansión da fe cristiá

en territorios

CL

AA

SIEE

CEC

133

O.12 máis allá das fronteiras

do Imperio.

.- A controversia

iconoclasta: pros e

contras das igrexas.

.- O estilo de vida de

as comunidades

monásticas.

.- A irrupción da

relixión musulmán na

historia.

.- A influencia do

encontro entre

cristiáns e musulmáns

de España

cristianismo alén

do Imperio

Romano en

relación coa

vivencia da fe

xermánicos e

británicos.

2.Valorar

criticamente o

acontecemento

da oficialización

da relixión

cristina á luz de

la experiencia de

plenitude que

promete Cristo.

2.1. Formula xuízos e

opinións sobre o

sentido e alcance da

controversia

iconoclasta.

CL

CEC

CSC

3. Relacionar

algunhas

institucións

actuais da Igrexa

con as orixes do

monacato.

3.1. Escoita e le

testemuños cristiáns

de vida monástica e

debate achega da

plenitude de vida que

neles se expresa.

CL

AA

SIEE

CSC

4. Situar nas

súas

coordenadas

históricas,

xeográficas e

culturais a

relación das

igrexas cristiás

coa nacente

relixión musulmá.

4.1. Elabora un mapa

relativo ao nacemento

e a expansión da

relixión musulmá.

CL

CD




Unidade 9. Na Igrexa e na súa historia Xesús continúa presente.as veces se sae do

134

camiño

O.1

O.2

O.4

O.7

O.8

O.9

O10

O.12

.- O contexto histórico

e social da vida da

Igrexa na Idade

Media.

.- O testemuño de vida

de dous personaxes

destacados:

Carlomagno e

Gregorio VII.

.- A evolución da vida

monástica: Cluny,

Císter, franciscanos e

dominicos.

.- A vivencia da fe na

arte románico e gótico.

1.Determinar e

narrar os

principais feitos

históricos dos

cambios

producidos nas

igrexas cristiás

ao final da Idade

Media.

1.1.Enumera e

describe algúns feitos

esenciais do

desenvolvemento da

fe cristiá na Europa

medieval.

CL

AA

2.Valorar

criticamente a

achega ao

cristianismo

dalgúns

personaxes

relevantes da

época á luz da

experiencia de

plenitude que

promete Cristo.

2.1. Escoita e le

testemuños de vida de

cristiáns e debate

achega da plenitude

de vida que neles se

expresa.

CL

CSC

AA

2.1. Escoita e le

testemuños de vida de

cristiáns e debate

achega da plenitude

de vida que neles se

expresa.

3. Apreciar e

gozar da riqueza

e a beleza que

xera a fe nas

obras da arte

románico e

gótico.

3.1. Reflexiona,

discute e propón

solucións ao problema

de convivencia entre

as relixións cristiá e

musulmá á mantenta

do ocorrido nas

Cruzadas.

CL

AA

CSC

SIEE

CD

CEX

135

3.2. Aplica

correctamente os

códigos estéticos e

relixiosos da arte

románico e gótico para

describir o contido

artístico dunha obra de

arte románico e gótico.

4.1. Recoñece e

expresa a experiencia

relixiosa e o contido

das crenzas cristiás

manifestadas polos

autores nas obras de

arte medievais.

CL

AA

CEX















136



























a literatura.



137



















interactivas...).











• O ordenador. O seu uso estará condicionado ás instrucións do profesorado.

138

7.- Criterios, instrumentos e procedementos de avaliación e cualificación








nota.










15% da nota.



páxinas web e bibliografía diversa. Este representará outro 20% da nota de

avaliación.





ESO:

139














as súas dubidas.














de avaliación.




140










curso seguinte).


materias pendentes





empregadas son:













materia de 2º de ESO non escolla a materia en Terceiro.

141






























142



investigación, expresión avanzada, deducción de contidos, habilidade de

procedementos, etc.

























143







humanidade.






4. Emprendemento
















dos demais.







144













outras áreas do currículo: Xeografía e Historia, Bioloxía, Música, Educación Plástica e

Visual, Matemáticas, Tecnoloxía, Cultura Clásica, Lingua Galega e Lingua Castelá.












dos demais.


tomar ante eles.


ben dos demais.


145





que emanan deles.


respecto.


violan.











dos demais.















146


















respecto.







conservación.


ambiente.



coidalas.


Educación sexual




147









Educación vial










humanidade.



da sociedade.








148





▪ Proposta dun libro de lectura: “Diario de Ana Frank” de Ana Frank ou

“Encerrados en la casa de atrás” de Sharon Dogar.










▪ Reflexión.






maneira pacífica.




mediación.


todos no centro.


149









▪ Utilización dos ordenadores das aulas de informática.


Internet.

















150







raíces cristiáns da nosa sociedade e cultura. As nosas propostas para este curso é

facer algunhas das etapas do Camiño Francés a Santiago de Compostela ou as tres

que continúan cara a Fisterra, unha visita á cidade de Santiago de Compostela, ou

unha visita a cidade de Guimarães (Portugal) cos alumnos matriculados na materia

de Relixión Católica.












docente

Elementos a avaliar


Resultado





Adecúase parcialmente ó

Adecúase completamente ó

151

contexto da aula. contexto da aula.

Plans de mellora.








Temas transversais.












Competencias clave.




Práctica docente.













A distribución dos espazos e tempos non foi adecuada

A distribución dos espazos e tempos foi parcialmente

A distribución dos espazos e os tempos foi adecuada

152

ós métodos didácticos e pedagóxicos utilizados.

adecuada ós métodos didácticos e pedagóxicos utilizados.

ós métodos didácticos e pedagóxicos utilizados.















Propostas de

mellora





Utilización dunha

metodoloxía

adecuada




A metodoloxía inclúe o traballo de

153

competencias e intelixencias múltiples.

Regularización da

práctica docente




Avaliación das

aprendizaxes e


familias





- aos alumnos

- ás familias

Utilización de

medidas para a

atención á

diversidade





154


1.- Introdución

1.1.- Marco legal








Curso 4º de ESO



aconsella:

Libro de

texto

aconsellado:


Editorial Edelvives


Equipo Kainós

Idioma Castelán


155


































156


















fundamentais:

















157







información.







formación posible.












BAC.

2.- Obxectivos




158


































159

















Os obxectivos xerais da área de Relixión Catílica de ESO:









hoxe.





160









interior...












Obxectivos xerais da área de Relixión Católica para 4º de ESO:

1. Identificar e comparar criticamente desde as competencias clave as

características das relixións universais na historia e a vida cotiá.

2. Coñecer e valorar correctamente as características e achegas da experiencia

relixiosa e a revelación de Deus á persoa e á sociedade actual.

3. Investigar e aplicar as ensinanzas e a relación entre Deus e a historia da Igrexa

desde a Idade Moderna ata a Idade Contemporánea.

4. Fundamentar correctamente a relación existente entre Xesucristo, o Mesías, e a

moral católica da vida pública no mundo contemporáneo.

5. Coñecer e valorar positivamente a relación existente entre Xesucristo, a Igrexa e a

súa misión salvadora e humanizadora de felicidade para a persoa e a sociedade.

161

6. Comprender e aplicar as características do sacramento do Matrimonio en relación

coa Igrexa, a vida persoal e a sociedade actual.

7. Expresar e explicar as características, achegas actuais, aplicacións e relacións

existentes entre a fe cristiá e a moral cristiá da sexualidade.

8. Identificar e aplicar a situacións actuais as características da autoridade e a

verdade na Biblia e na Igrexa.

9. Coñecer desde as competencias clave as achegas dos cristiáns para construír a

civilización do amor no mundo actual, e tomar conciencia delas.

10. Desenvolver a intelixencia espiritual por medio das competencias clave, a

reflexión e interiorización de experiencias para o desenvolvemento da paz, a

actitude relixiosa, o agradecemento, a práctica da fe cristiá, a comunicación con

Xesús, a poesía amorosa, a afectividade, a verdade e a espiritualidade ecolóxica.

11. Promover a intelixencia emocional por medio do coñecemento e a vivencia dos

sentimentos de busca de sentido, éxtase relixiosa, aproveitamento do tempo,

entrega persoal, namoramento, sinceridade, eternidade e salvar o matrimonio.

12. Tomar conciencia da importancia de interiorizar e practicar os valores do diálogo,

fidelidade, compromiso social, crítica moral, coherencia persoal e cristiá, amor,

verdade, seguir un bo mestre e cambiar o mundo.




avaliación.










162



(CMCT).






(CMCT)

Coidado do ámbito

natural e dos seres

vivos


xeito respectuoso.






para a vida futura.





Vida saudable







saudable.









163


xeográfico...).






preguntas.

Manexo de elementos

matemáticos









formato gráfico.


resolución de

problemas



Resolver problemas





cotiá.


(CL)


escrita


escritos e orais.


cara á lectura.

Expresión: oral e

escrita



coherencia.




164


orais.



literario.

Normas de

comunicación










linguas













materias diversas.

Competencia dixital

(CD)

Tecnoloxías da

información





Elaborar e dar a coñecer




165

Comunicación

audiovisual






comunicación.

Utilización de







Aplicar criterios éticos no uso das

tecnoloxías.


culturais

(CEC)

Respecto polas

manifestacións

culturais propias e

alleas





técnica...).



cultural.





artística





creatividade.




cívicas

(CSC)


constitucional





166




constitución.



da escola.











Compromiso social



valores.






potencialidades.


cun fin social.



(SIEE)

Autonomía persoal



propias.






167


Liderado








intereses persoais.

Creatividade


posibilidades desde






Emprendemento






novas.

Asumir riscos no


dos proxectos.



Aprender a aprender

(AA) Perfil de aprendiz







aprendizaxe.


168


aprendizaxe.

Ferramentas para

estimular o

pensamento



emocional, interdependente...



dos contidos.

Planificación e

avaliación da

aprendizaxe











de aprendizaxe.







169


días

previstos

1ª avaliación

Unidade 1.- O home, Deus, as relixións e o cristianismo 4

Unidade 2.- As probas de fidelidade de Deus ó home (AT e

NT)

3

Unidade 3.- O Mesías, unha forza de salvación para este

mundo

3


2ª avaliación

Unidade 4.- As misións 4

Unidade 5.- Na historia Xesús faise presente. O

renacemento

3

Unidade 6.- Na historia Xesús faise presente. Barroco e

Ilustración

3


3ª avaliación

Unidade 7.- Na historia de Xesús faise presente. O século

dos grandes contrastes (Século XX)

4

Unidade 8.- Na historia Xesús faise presente. Historia da

doutrina social

4

Unidade 9.- Unha Igrexa aberta ó futuro (mozos) 4



Unidades


Bloques

de

contidos

Temporalización

1ª

Aval.

2ª

Aval.

3ª

Aval.

U. 1 1.1. Realiza cadros sinópticos e esquemas

nos que formula con claridade a crítica á

relixión e a proposta de sentido dos diversos

ateísmos.

Bloque I

X

170

1.2. Razoa e deduce do testemuño do diálogo

interrelixioso, porqué a revelación é a

plenitude da busca do sentido da vida.

Bloque II

X

2.1. Identifica e deduce dos trazos dominantes

e as prácticas dos novos movementos

relixiosos, as razóns da preferencia da

auténtica experiencia relixiosa de salvación

cristiá.

X

3.1. Analiza e debate as principais diferenzas

entre revelación de Deus no cristianismo e as

relixións á hora de dar razón da esperanza e

da fe no noso mundo.

U. 2 1.1. Recoñece e dá razón a partir dunha lista

de textos bíblicos do sentido dos termos

usados na Biblia para describir a misericordia

e fidelidade de Deus.

Bloque I

Bloque II

Bloque

III

X

2.1. Identifica e aprecia a fidelidade

permanente de Deus que atopa na historia de

Israel, durante a vida de Xesús e nas

primeiras comunidades cristiás.

X

U. 3 1.1. Utiliza os libros históricos da Biblia para

referirse á orixe da esperanza na chegada dun

Mesías.

Bloque II

X

1.2. Asocia o sentido da esperanza mesiánica

coa monarquía de Israel nos libros dos

Salmos.

X

2.1. Esquematiza o sentido da esperanza

mesiánica a propósito da promesa dinástica ó

rei David.

X

2.2. Identifica, clasifica e compara os trazos

do Mesías sufrinte e o Mesías político a partir

de textos fundamentais do libro do profeta

Isaías.

X

171

3.1. Valora e comprende o esforzo de Xesús e

os evanxelistas por presentar a novidade de

Xesús, o Mesías sufrinte, como criterio de

vida.

X

U. 4 1.1. Localiza, selecciona e argumenta en

textos evanxélicos a chamada de Xesús a

construír a Igrexa como comunidade en

misión.

Bloque

IV

X

2.1. Le de maneira comprensiva relatos do

Novo Testamento e identifica e describe a

través deles a misión salvífica de Xesús.

X

3.1. Busca, identifica e relaciona persoas e

institucións que actualizan hoxe a misión de

Xesús.

X

3.2. Expón en grupo como e porqué

comunidades e grupos cristiás continúan hoxe

a misión de Xesús.

X

U. 5 1.1. Enumera e describe as situacións

referentes á crise da Igrexa durante a Idade

Moderna.

Bloque I

X

2.1. Valora as decisións acordadas no seo das

Igrexas reformadas polo seu interese para

explicar a situación actual do ecumenismo.

X

2.2. adquire o hábito de reflexionar buscando

o ben ante as eleccións que se lle ofrecen.

X

2.3. Distingue e é consciente das diferentes

formas de vivir a liberdade e valora máis e

prefire a que recoñece como máis humana.

X

3.1. Identifica e valora persoas na Igrexa que

son autoridade polo servizo ou polo testemuño

da súa vida e explica cómo recoñecen nelas a

verdade.

X

3.2. Localiza e xustifica tres acontecementos

da historia moderna nos que a Igrexa

X

172

defendeu a verdade do ser humano.

4.1. Relata ordenadamente algún feito

histórico significativo na resolución das

tensións entre as Igrexas católica e

protestante.

X

U. 6 1.1.Recoñece e dá razón a partir dunha lista

de textos bíblicos do sentido dos termos

usados na Biblia para describir a misericordia

e fidelidade de Deus.

Bloque

IV

X

2.1. Identifica e aprecia a fidelidade

permanente de Deus que atopa na historia de

Israel, durante a vida de Xesús e nas

primeiras comunidades cristiás.

X

2.2. Mostra interese e sintonía persoal coa

experiencia das persoas que narra a Biblia, ó

tomar conciencia dos momentos da súa

historia nos que puido recoñecer e agradecer

a fidelidade de Deus.

X

U. 7 1.1. Narra e expón personaxes e feitos

significativos de aproximación da Igrexa á

realidade social do século XX.

Bloque

IV

X

2.1. elabora xuízos a partires do testemuño de

persoas crentes que experimentaron o horror

dos campos de concentración alemáns e

exemplifican unha forma novo de usar a razón

e a liberdade para expresar a esperanza dun

mundo en paz.

X

2.2. Adquire o hábito mediante o debate en

grupo de reflexionar buscando o ben ante as

eleccións que se lle ofrecen no diálogo entre a

Igrexa cos crentes non cristiás e con os

cristiás non católicos.

X

3.1. Identifica, recoñece e valora distintas

figuras na Igrexa que son testemuño de

X

173

autoridade desde o diálogo coa sociedade do

século XX.

U. 8 1.1. Recoñece e argumenta opinións e xuízos

morais referidos ós principios da moral social

cristiá.

Bloque

IV

X

2.1. Explica e xustifica as accións realizadas

por diversas institucións eclesiais como

resposta á urxencia moral que se desprende

da conciencia da misión da Igrexa.

X

2.2. Investiga e debate sobre as inciativas

eclesiais do súa contorna que colaboran na

construción da civilización do amor desde as

claves da Doutrina Social da Igrexa.

X

U. 9 1.1. Elabora en grupo un informe expresando

opinións sobre as consecuencias que

determi9nados comportamentos eclesiais

poden ter para mellorar a vida das persoas na

nosa sociedade.

Bloque I

Bloque

IV

X

2.1. Enumera e suscita algúns retos e

iniciativas eclesiais á sociedade actual en orde

á construción da civilización do amor:

solidariedade, espiritualidade, ecoloxía.

X



• O diálogo con outras relixións

• A revelación de Deus

• As misións

• Historia da Igrexa na Idade Moderna e Contemporánea

• Historia da Igrexa no século XX

• A moral católica da vida pública

174

• Compromisos dos discípulos de Xesús

• Dutrina Social da Igrexa

• Moral católica da sexualidade

• Autoridad eclesial

• Misión da Igrexa no mundo
















Ob

xe

cti

vo

s

Contidos

Criterios de

avaliación

Estándares de

aprendizaxe

Co

mp

ete

nc

ia

s c

lav

e

Unidade 1. O home, Deus, as relixións e o cristianismo

175

O.1

O.2

O.3

O.4

O.5

O.9

O.11

O.12

• A revelación de

Deus nas

relixións e na

historia.

• A plenitude na

experiencia

relixiosa cristiá.

1. Formular con

claridade os

intentos dos

diversos ateísmos

de dar resposta á

busca de sentido

dos seres

humanos.

1.1. Realiza cadros

sinópticos e esquemas nos

que formula con claridade a

crítica á relixión e a

proposta de sentido dos

diversos ateísmos.

CL

CSC

AA

SIEE

CD

1.2. Razoa e deduce do

testemuño do diálogo

interrelixioso, porqué a

revelación é a plenitude da

busca do sentido da vida.

2.Valorar e expoñer

criticamente

criticamente en que

consiste a

salvación nos

novos movementos

relixiosos.

2.1. Identifica e deduce dos

trazos dominantes e as

prácticas dos novos

movementos relixiosos, as

razóns da preferencia da

auténtica experiencia

relixiosa de salvación

cristiá.

3. Relacionar,

comparar e

distinguir as

propostas

anteriores do

testemuño do

cristianismo e as

relixións acerca da

intervención

salvadora de Deus

na historia.

3.1. Analiza e debate as

principais diferenzas entre

revelación de Deus no

cristianismo e as relixións á

hora de dar razón da

esperanza e da fe no noso

mundo.





176

Unidade 2. As probas de fidelidade de Deus ó home (AT e NT)

O.1

O.2

O.3

O.4

O.5

O.8

O.9

O.11

O.12

• O testemuño da

fidelidade de

Deus á alianza

co ser humano

abraca a Biblia

de principio a fin.

1.Sintetizar o

significado da

fidelidade e a

misericordia de

Deus a partir das

palabras

empregadas nos

diversos libros da

Biblia.

1.1. Recoñece e dá razón a

partir dunha lista de textos

bíblicos do sentido dos

termos usados na Biblia

para describir a

misericordia e fidelidade de

Deus.

CL

CSC

SIEE

CEC

CD

2. Recoñecer e

valorar en relatos

do Antigo e Novo

Testamento as

accións de Deus

fiel ao longo da

historia.

2.1. Identifica e aprecia a

fidelidade permanente de

Deus que atopa na historia

de Israel, durante a vida de

Xesús e nas primeiras

comunidades cristiás.





Bloque III. Xesucristo, cumprimento da Historia da Salvación

Unidade 3. O Mesías, unha forza de salvación para este mundo

O.1

O.2

O.3

O.4

O.5

O.9

O.11

O.12

• A esperanza na

chegada dun

Mesías: da

figura mesiánica

do rei David á do

Servo de Yahvé.

• O cumprimento

da promesa:

Mesías é Xesús.

1.Referirse con

propiedade e

exactitude á orixe e

sentido da

esperanza

mesiánica nos

libros da Biblia.

1.1. Utiliza os libros

históricos da Biblia para

referirse á orixe da

esperanza na chegada dun

Mesías.

CL

CSC

AA

SIEE

CEC

CD 1.2. Asocia o sentido da

esperanza mesiánica coa

monarquía de Israel nos

libros dos Salmos.

177

2. Comparar e

apreciar a

evolución e a

novidade na

promesa mesiánica

entre o dito a

propósito do rei

David e as

referencias ó

Mesías sufrinte e o

Mesías político.

2.1. Esquematiza o sentido

da esperanza mesiánica a

propósito da promesa

dinástica ó rei David.

2.2. Identifica, clasifica e

compara os trazos do

Mesías sufrinte e o Mesías

político a partir de textos

fundamentais do libro do

profeta Isaías.

3. Fundamentar a

novidade na

esperanza

mesiánica na

crenza en Mesías é

Xesús.

3.1. Valora e comprende o

esforzo de Xesús e os

evanxelistas por presentar

a novidade de Xesús, o

Mesías sufrinte, como

criterio de vida.




Unidade 4. As misións

O.1

O.2

O.3

O.4

O.5

O.8

O.9

O.11

O.12

• A chamada de

Xesús a

colaborar con Él

xerou unha

comunidade en

misión desde

entón ata os

nosos días.

1.Descubrir e

fundamentar

nalgúns textos do

Novo Testamento a

iniciativa de Cristo

para formar unha

comunidade en

misión que orixina

a Igrexa.

1.1. Localiza, selecciona e

argumenta en textos

evanxélicos a chamada de

Xesús a construír a Igrexa

como comunidade en

misión.

CL

CSC

AA

SIEE

CD

2. Coñecer,

apreciar e xustificar

a invitación de

Xesús a colaborar

2.1. Le de maneira

comprensiva relatos do

Novo Testamento e

identifica e describe a

178

na súa misión «ata

ó final dos tempos»

(Mt 28,20) e «ata o

confín da terra» (Fe

1, 8)

través deles a misión

salvífica de Xesús.

3. Relacionar

persoas e

institucións

eclesiais

contemporáneas

que actualizan a

misión encargada

por Xesús á Igrexa

primitiva.

3.1. Busca, identifica e

relaciona persoas e

institucións que actualizan

hoxe a misión de Xesús.

3.2. Expón en grupo como

e porqué comunidades e

grupos cristiás continúan

hoxe a misión de Xesús.




Unidade 5. Na historia Xesús faise presente. O renacemento

O.1

O.2

O.3

O.4

O.5

O.9

O.11

O.12

• Experiencias da

historia cristiá: a

pertenza a Cristo

na Igrexa ilumina

todas as

dimensións do

ser humano,

afecto e

liberdade.

• A autoridade

eclesial ó servizo

da verdade: a

reforma católica

e protestante.

1.Determinar e

narrar os principais

feitos históricos da

vida da Igrexa

durante o tempo do

Renacemento e do

comezo da Idade

Moderna.

1.1. Enumera e describe as

situacións referentes á

crise da Igrexa durante a

Idade Moderna.

CL

CSC

AA

SIEE

CD

2. Descubrir e

formular opinións

sobre a forma nova

de usar a razón e a

liberdade e de

expresar a

2.1. Valora as decisións

acordadas no seo das

Igrexas reformadas polo

seu interese para explicar a

situación actual do

ecumenismo.

179

afectividade da

persoa durante o

Renacemento e a

Idade Moderna.

2.2. adquire o hábito de

reflexionar buscando o ben

ante as eleccións que se lle

ofrecen.

2.3. Distingue e é

consciente das diferentes

formas de vivir a liberdade

e valora máis e prefire a

que recoñece como máis

humana.

3. Recoñecer e

argumentar cando

e en que

circunstancia a

autoridade das

Igrexas católicas e

protestante

exerceuse como

servizo da verdade

que Cristo xenera.

3.1. Identifica e valora

persoas na Igrexa que son

autoridade polo servizo ou

polo testemuño da súa vida

e explica cómo recoñecen

nelas a verdade.

3.2. Localiza e xustifica tres

acontecementos da historia

moderna nos que a Igrexa

defendeu a verdade do ser

humano.

4. Describir feitos e

personaxes

significativos no

esforzo,

desenvolver as

tensións orixinadas

polas crises e a

igrexas e a reforma

protestante.

4.1. Relata ordenadamente

algún feito histórico

significativo na resolución

das tensións entre as

Igrexas católica e

protestante.




Unidade 6. Na historia Xesús faise presente. Barroco e Ilustración

180

O.1

O.2

O.3

O.4

O.5

O.8

O.11

O.12

• O testemuño da

fidelidade de

Deus á alianza

co ser humano

abarca á Biblia

de principio a fin.

1.Sintetizar o

significado da

fidelidade e a

misericordia de

Deus a partir das

palabras

empregadas nos

diversos libros da

Biblia.

1.1.Recoñece e dá razón a

partir dunha lista de textos

bíblicos do sentido dos

termos usados na Biblia

para describir a

misericordia e fidelidade de

Deus.

CL

CSC

AA

SIEE

CEC

CD

2. Recoñecer e

validar en relatos

do antigo

Testamento e Novo

Testamento as

accións de Deus

fiel ó longo da

historia.

2.1. Identifica e aprecia a

fidelidade permanente de

Deus que atopa na historia

de Israel, durante a vida de

Xesús e nas primeiras

comunidades cristiás.

2.2. Mostra interese e

sintonía persoal coa

experiencia das persoas

que narra a Biblia, ó tomar

conciencia dos momentos

da súa historia nos que

puido recoñecer e

agradecer a fidelidade de

Deus.




Unidade 7. Na historia de Xesús faise presente. O século dos grandes contrastes

(Século XX)

O.1

O.2

O.3

O.4

O.5

• Experiencias da

historia cristiá: a

pertenza a Cristo

na Igrexa ilumina

todas as

1.Describir os

acontecementos

históricos más

destacados dos

séculos XIX e XX.

1.1. Narra e expón

personaxes e feitos

significativos de

aproximación da Igrexa á

realidade social do século

CL

CSC

AA

SIEE

CEC

181

O.8

O.11

O.12

dimensións do

ser humano:

traballo, guerra,

Holocausto e

diálogo.

• A autoridade

eclesial ó servizo

da verdade.

XX. CD

2. Valorar cómo a

experiencia de

seguimento de

Cristo xenera unha

forma nova de usar

a razón e a

liberdade para

defender a xustiza

e a paz no mundo.

2.1. Elabora xuízos a

partires do testemuño de

persoas crentes que

experimentaron o horror

dos campos de

concentración alemáns e

exemplifican unha forma

novo de usar a razón e a

liberdade para expresar a

esperanza dun mundo en

paz.

2.2. Adquire o hábito

mediante o debate en

grupo de reflexionar

buscando o ben ante as

eleccións que se lle ofrecen

no diálogo entre a Igrexa

cos crentes non cristiás e

con os cristiás non

católicos.

3. Describe o modo

de exercer a

autoridade na

Igrexa desde o

diálogo e ó servizo

da verdade.

3.1. Identifica, recoñece e

valora distintas figuras na

Igrexa que son testemuño

de autoridade desde o

diálogo coa sociedade do

século XX.




Unidade 8. Na historia Xesús faise presente. Historia da doutrina social.

182

O.1

O.2

O.3

O.4

O.5

O.7

O.10

O.11

O.12

• A misión do

cristián no

mundo: a

Doutrina Social

da Igrexa coma

instrumento

fundamental

para construír a

civilización do

amor.

1.Mostrar interese

e curiosidade por

coñecer os

principios da moral

cristiá e as súas

aplicacións

concretas nas

situacións

particulares da

sociedade do

século XIX e XX.

1.1. Recoñece e argumenta

opinións e xuízos morais

referidos ós principios da

moral social cristiá.

CL

AA

SIEE

CEC

CD

2. Relacionar a

misión do cristián

coas propostas

morais contidas

nas máis

destacadas

encíclicas sociais

da Igrexa en orde á

construción do

reinado de Deus no

mundo.

2.1. Explica e xustifica as

accións realizadas por

diversas institucións

eclesiais como resposta á

urxencia moral que se

desprende da conciencia

da misión da Igrexa.

2.2. Investiga e debate

sobre as iniciativas

eclesiais do súa contorna

que colaboran na

construción da civilización

do amor desde as claves

da Doutrina Social da

Igrexa.




Unidade 9. Unha Igrexa aberta ó futuro (mozos)

O.1

O.2

O.3

O.4

• A Igrexa mira ó

futuro: a misión

alternativa do

cristián no

1.Manifestar

desexos de

continuar

mellorando a

1.1. Elabora en grupo un

informe expresando

opinións sobre as

consecuencias que

CL

CSC

AA

SIEE

183

O.5

O.7

O.10

O.11

O.12

mundo: soñar a

civilización do

amor.

resposta da Igrexa

á mellora das

persoas e as

sociedades do

mundo actual.

determi9nados

comportamentos eclesiais

poden ter para mellorar a

vida das persoas na nosa

sociedade.

CD

2. Fundamentar as

propostas

alternativas

eclesiais e morais

da Igrexa do futuro

para continuar coa

misión do cristián

coa construción do

reinado de Deus no

mundo.

2.1. Enumera e suscita

algúns retos e iniciativas

eclesiais á sociedade

actual en orde á

construción da civilización

do amor: solidariedade,

espiritualidade, ecoloxía.
















184



























a literatura.

185





















interactivas...).










186





A avaliación do proceso de aprendizaxe do alumnado será continua, polo que implicará un

seguimento do proceso e dos resultados das aprendizaxes ao longo de todo o curso. En





nota.










15% da nota.



páxinas web e bibliografía diversa. Este representará outro 20% da nota de

avaliación.



187



ESO:














as súas dubidas.














de avaliación.

188













curso seguinte).


materias pendentes





empregadas son:












189


materia de 3º de ESO non escolla a materia en Cuarto.




























190






procedementos, etc.























191









humanidade.






4. Emprendemento
















dos demais.




192

















Visual, Matemáticas, Tecnoloxía, Cultura Clásica, Lingua Galega e Lingua Castelá .












dos demais.


tomar ante eles.

193


ben dos demais.






que emanan deles.


respecto.


violan.











dos demais.













194




















respecto.







conservación.


ambiente.



coidalas.


Educación sexual


195











Educación vial










humanidade.



da sociedade.








196





▪ Proposta dun libro de lectura: “A cripta de apóstolo” de Pere Tobaruela ou “O

códice do Santo Lugar” de Pere Tobaruela.










▪ Reflexión.






maneira pacífica.




mediación.


todos no centro.


197

12.- Contribución ao plan TIC










Internet.

















198







raíces cristiáns da nosa sociedade e cultura. As nosas propostas para este curso é

facer unha visita a Fisterra e a costa da morte e Madrid cos alumnos matriculados na

materia de Relixión Católica.












docente

Elementos a avaliar


Resultado







Plans de mellora.

Non se adoptaron medidas de mellora tralos

Identificáronse as medidas de mellora a adoptar

Adoptáronse medidas de mellora segundo os

199

resultados académicos obtidos.

tralos resultados académicos obtidos.

resultados académicos obtidos.





Temas transversais.












Competencias clave.




Práctica docente.
















200















Propostas de

mellora





Utilización dunha

metodoloxía

adecuada





Regularización da


Validez dos recursos utilizados na clase para

201

práctica docente

as aprendizaxes.


Avaliación das

aprendizaxes e


familias





- aos alumnos

- ás familias

Utilización de

medidas para a

atención á

diversidade





202

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA

DEPARTAMENTO

DE

RELIXIÓN CATÓLICA

BACHARELATO

203

1.- Introdución

1.1.- Marco legal


















Curso 1º de BAC


Libro de

texto

Sen libro

Programación de 1º de BAC

204



































205







fundamentais:























información.





206



formación posible.












BAC.

2.- Obxectivos







2.1.- Obxectivos xerais de Bacharelato

No marco da LOMCE, o Bacharelato ten como finalidade proporcionar ao alumnado

formación, madurez intelectual e humana, coñecementos e habilidades que lles permitan

desenvolver funcións sociais e incorporarse á vida activa con responsabilidade e

competencia. Así mesmo, capacitará ao alumnado para acceder á educación superior.

207

O Bacharelato contribuirá a desenvolver nos alumnos e as alumnas as capacidades que

lles permitan:

▪ Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha

conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución Española así

como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción

dunha sociedade xusta e equitativa.

▪ Consolidar unha madurez persoal e social que lles permita actuar de forma

responsable e autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Prever e resolver

pacificamente os conflitos persoais, familiares e sociais.

▪ Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres,

analizar e valorar criticamente as desigualdades existentes e impulsar a igualdade

real e a non discriminación das persoas con discapacidade.

▪ Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para

o eficaz aproveitamento da aprendizaxe, e como medio de desenvolvemento persoal.

▪ Dominar, tanto na súa expresión oral como escrita, a lingua castelá e, no seu caso, a

lingua cooficial da súa comunidade autónoma.

▪ Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras.

▪ Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e a

comunicación.

▪ Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus

antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de forma

solidaria no desenvolvemento e mellóraa da súa contorna social.

▪ Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as

habilidades básicas propias da modalidade elixida.

▪ Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigación e dos

métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e a

tecnoloxía no cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o

respecto cara ao medio ambiente.

▪ Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa,

traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico.

▪ Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como

fontes de formación e enriquecemento cultural.

▪ Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e

social.

208

▪ Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade vial.

2.2.- Obxectivos xerais da área de Relixión Católica de Bacharelato

Os obcetivos xerais da área de Relixión Católica de Bacharelato:

A educación, entendida como un proceso que pretende o pleno desenvolvemento da

personalidade do alumnado, favorece a maduración do conxunto das súas dimensións,

axudándolle a formarse a súa identidade á vez que lle introduce de xeito activo na

sociedade.

A dimensión relixiosa, co seu sentido globalizador, é unha das que máis contribúe

ao logro dunha auténtica maduración da persoa. O carácter integral da

educación reclama unha concepción da realidade, unha cosmovisión, na que se descobre o

verdadeiro sentido do que uno é e do que fai.

A etapa de Bacharelato supón, desde o punto de vista psicoevolutivo, a procura

da autonomía, o que con leva un permanente contraste entre o presente e a

tradición para afrontar o futuro. O alumnado comeza a reler a súa historia á

luz da súa propia experiencia, cuestionando o depósito transmitido de saberes, crenzas e

experiencias recibidas.

O ensino da relixión católica axuda a iluminar a historia persoal e social, a respectar

e interpretar o conxunto de valores e significados presentes na realidade,

ofrecendo claves de interpretación que dan sentido ao que facemos.

O artigo 24 do Real Decreto 1105/2014, establece que o Bacharelato ten a

finalidade de proporcionar ao alumnado formación, madurez intelectual e humana,

coñecementos e habilidades que lle permita desenvolver funcións sociais e

incorporarse á vida activa con responsabilidade e competencia. A devanditos logros

pode contribuír de xeito satisfactorio o ensino da relixión, facilitando o desenvolvemento

do xuízo crítico, ensinando a observar e analizar a realidade con respecto, en claves

de liberdade, responsabilidade, verdade e apertura á cuestión do sentido.

O presente currículo toma en consideración a aprendizaxe por competencias busca,

desde a antropoloxía cristiá, a consecución e dominio das mesmas. Dado que a

competencia supón unha combinación de habilidades prácticas, coñecementos,

motivación, valores éticos, actitudes, emocións e outros compoñentes sociais, esfórzase por

reflectir a achega específica que este ensino ofrece ao proceso

humanizador que con leva a educación.

209

A importancia que a materia de relixión outorga á inculturación da fe, nos

distintos contextos, é un feito positivo que a converte nun magnífico instrumento

para a comunicación e o diálogo nun mundo cada vez máis plural. Á súa vez, asume

como punto de partida os obxectivos que se fixan na etapa para o desenvolvemento das

diversas capacidades.

Convén destacar no haber desta materia a axuda á promoción dos

dereitos humanos e ao exercicio da verdadeira cidadanía, fomentando a

corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa. Preocúpase

tamén de conseguir no alumnado unha madurez persoal e social que lle permita

actuar de forma responsable e autónoma, desde un espírito crítico e construtivo.

Esta materia promove tamén o desenvolvemento da sensibilidade artística e literaria,

así como o criterio estético, mostrando a beleza, a verdade e o ben como fontes do

enriquecemento persoal e cultural.

Para o logro destes obxectivos, a través dos procesos de ensino-aprendizaxe,

o currículo de relixión en Bacharelato propón a división dos seus contidos en catro

bloques temáticos: antropoloxía cristiá, doutrina social da Igrexa, relación razón,

fe e ciencia e, para rematar, a Igrexa como xeradora de cultura ao longo da historia.

Deste xeito, preténdese que o alumnado dispoña dos suficientes

coñecementos, procedementos e actitudes que lle permita dar resposta, desde a

cosmovisión cristiá, aos retos que lle presenta o mundo contemporáneo.

Os contidos procedimentais da materia de relixión católica facilitan estratexias e

procedementos fundamentais para a comprensión do feito cristián. Estes contidos

adquírense ao longo do desenvolvemento curricular e colaboran, de xeito

eficaz, á consecución das competencias asignadas no currículo de Bacharelato.

Concretamente os contidos procedimentais de Relixión Católica desenvolverán

especialmente as seguintes competencias: Comunicación lingüística, Aprender a aprender,

Competencias sociais e cívicas e Conciencia e expresións culturais.

Entre os contidos procedimentais básicos da materia de Relixión Católica

atopamos os seguintes:

− Observación da realidade. O feito relixioso nace da apertura do ser humano á

realidade total. A materia de Relixión Católica pretende colaborar na formación

da dimensión natural que nace do asombro ante o real e empúxanos a preguntas

últimas sobre o sentido. Observar é máis que ver e require dun adestramento en

disposicións específicas que non eviten as dimensións espirituais do real.

210

− Procura de información, manexo e interpretación de fontes bíblicas. O estudo do

cristianismo require o manexo das Sagradas Escrituras e textos referidos ás

mesmas que forman parte do corpus teolóxico acumulado ao longo da historia.

− Reflexión crítica. O desenvolvemento da materia axuda a coñecer a xénese das

ideas

dominantes, a detectar prexuízos fronte á verdade, a examinar con profundidade as

propias ideas e sentimentos fundamentais.

− Exposición e argumentación respectuosa das crenzas relixiosas propias e alleas.

A materia de Relixión Católica contribúe á formación de competencias que

permitan expoñer e defender a racionalidade das propias crenzas relixiosas e o

respecto polas alleas.

Para rematar, hai que destacar que a materia contribúe á consecución de contidos

de carácter actitudinal que son coherentes cos obxectivos de cada etapa.

Permite coñecer e apreciar os valores e normas básicas de convivencia; desenvolver

hábitos de traballo, esforzo e responsabilidade no estudo; a confianza en si mesmo

para un desenvolvemento adecuado da personalidade. Tamén favorece de xeito directo

a adquisición de habilidades para a prevención e resolución pacífica de todo tipo de conflitos

e o coñecemento, comprensión e respecto das diferentes culturas. Por outra banda,

favorece o respecto pola diversidade entre persoas, a igualdade de dereitos e

oportunidades de homes e mulleres e a non discriminación.

A aprendizaxe desta materia ha de contribuír a que os alumnos e alumnas desenvolvan as

seguintes capacidades:

1. Recoñecer e respectar a necesidade de sentido no home.

2. Comparar manifestacións históricas que permitan desvelar desde sempre o sentido

relixioso do ser humano.

3. Dar razón da raíz divina da dignidade humana.

4. Identificar e contrastar no momento actual diversas respostas de sentido.

5. Coñecer e valorar o contexto en que nace e o ensino da doutrina social da Igrexa.

6. Identificar a dignidade humana como clave para unha convivencia xusta entre os

homes, diferenciándoa dos recoñecementos que o Estado realiza a través das leis.

7. Coñecer e aplicar os principios fundamentais da doutrina social da Igrexa a

diversos contextos.

8. Coñecer e distinguir os diferentes métodos utilizados pola persoa para coñecer a

211

verdade.

9. Coñecer e aceptar con respecto os momentos históricos de conflito entre

a ciencia e a fe, sabendo dar razóns xustificadas da actuación da Igrexa.

10. Ser consciente da necesidade de relación entre ciencia e ética para que exista

verdadeiro progreso humano.

11. Coñecer e comparar diferentes acepcións do térmo cultura.

12. Ser consciente que a persoa é xeradora de cultura.

13. Caer na conta do cambio que o monacato introduce na configuración do tempo e

o traballo.




avaliación.












(CMCT).



Coidado do ámbito

natural e dos seres

vivos


xeito respectuoso.


212




(CMCT)





para a vida futura.





Vida saudable







saudable.










xeográfico...).






preguntas.

Manexo de elementos

matemáticos





213





formato gráfico.


resolución de

problemas



Resolver problemas





cotiá.


(CL)


escrita


escritos e orais.


cara á lectura.

Expresión: oral e

escrita



coherencia.





orais.



literario.

Normas de

comunicación








214



linguas













materias diversas.

Competencia dixital

(CD)

Tecnoloxías da

información









Comunicación

audiovisual






comunicación.

Utilización de







- Aplicar criterios éticos no uso

das tecnoloxías.

215


culturais

(CEC)

Respecto polas

manifestacións

culturais propias e

alleas





técnica...).



cultural.





artística





creatividade.




cívicas

(CSC)


constitucional








constitución.



da escola.








216




Compromiso social



valores.






potencialidades.


cun fin social.



(SIEE)

Autonomía persoal



propias.







Liderado








intereses persoais.

Creatividade


posibilidades desde



217




Emprendemento






novas.

Asumir riscos no


dos proxectos.



Aprender a aprender

(AA)

Perfil de aprendiz







aprendizaxe.



aprendizaxe.

Ferramentas para

estimular o

pensamento






dos contidos.

Planificación e

avaliación da

aprendizaxe






218






de aprendizaxe.


4.1.- Contidos e temporalización

Dun total de 35 sesións dedicadas en todo o curso ao programa de 1º de Bacharelato

tentaremos partilas do seguinte xeito:




días

previstos

1ª avaliación

Unidade 1.- O ser humano como misterio 4

Unidade 2.- Críticas á resposta relixiosa 3

Unidade 3.- Humanismos crentes: Deus, fonte da persoa 4


2ª avaliación

Unidade 4.- Deus faise home para salvarnos 3

Unidade 5.- O seguimento de Cristo 3

Unidade 6.- O desexo de Deus para o ser humano, reino e

salvación

3


3ª avaliación

Unidade 7.- Vivir con Deus hoxe 4

Unidade 8.- Ciencia e Relixión. Diálogo e debate 4

219

Unidade 9.- Cristiáns, vida pública e Doutrina Social da

Igrexa

4



Unidades


Bloques

de

contidos

Temporalización

1ª

Aval.

2ª

Aval.

3ª

Aval.

U. 1 1.1.Reflexiona sobre acontecementos

mostrados nos medios de comunicación.

Bloque I

X

2.1.Emite xuízos de valor sobre a necesidade

de sentido.

X

3.1.Compara con textos bíblicos que vinculan

a dignidade do ser humano á súa condición de

criatura.

X

4.1.Estuda, analiza e define o concepto de

cultura en diferentes épocas e contrástao co

carácter antropolóxico do ensino da Igrexa.

X

U.2 1.1.Reflexiona sobre acontecementos

mostrados nos medios de comunicación e

emite xuízos de valor sobre a necesidade de

sentido.

Bloque I

X

2.1.Cualifica as respostas de sentido que

ofrece o ateísmo, agnosticismo ou laicismo e

contrástaas coa proposta de salvación que

ofrecen as relixións.

X

U.3 1.1. Reflexiona sobre acontecementos



sentido.

X

220

2.1. Descobre, a partir dun visionado que

mostre a inxustiza, a incapacidade da lei para

fundamentar a dignidade humana.

Bloque I

Bloque

III

X

2.2.Compara con textos eclesIais que vinculan


criatura.

X

3.1. Cualifica as respostas de sentido que




X

U.4 1.1. Reflexiona sobre acontecementos



sentido.

Bloque I

X

2.1.Descobre, a partir dun visionado que

mostre a inxustiza, a incapacidade da lei para

fundamentar a dignidade humana.

X

2.2.Compara con textos eclesiaIs que vinculan


criatura.

X




sentido.

Bloque II

X

2.1.Comprende e define con palabras

persoais o significado de ben común, destino

universal dos bens e subsidiariedade. Aplica a

situacións concretas ditos propios da proposta

de Xesús.

X

3.1.Propón proxectos ou solucións que

poderían levarse a cabo nas políticas

nacionais ou internacionais para facer o

mundo máis humano.

X

4.1.Nomea e explica as indicacións de Xesús X

221

aos seus seguidores en defensa dos máis

débiles.

U:6 1.1.Investiga, obtén datos e analiza sacando

conclusións, comportamentos de Xesús nos

que defende a dignidade do ser humano.

Bloque II

Bloque

IV

X

2.1.Nomea e explica situacións históricas nas

que a Igrexa defendeu con radicalidade ao

home e xustifica a elección realizada.

X

3.1. Reflexiona sobre os signos de salvación

de Deus mostrados por Xesús na Biblia e


sentido e salvación.

X

4.1. Selecciona obras de arte, investiga sobre

o autor e descobre o seu sentido relixioso.

Confecciona un material creativo que permita

coñecer a eses artistas.

X




sentido.

Bloque

III

X

2.1.Cualifica as respostas de sentido que




X

U.8 1.1.Identifica, a través das fontes, os

diferentes métodos de coñecer a verdade na

filosofía, a teoloxía, a ciencia e a técnica.

Distingue que aspectos da realidade permite

coñecer cada método.

Bloque

III

X

2.2. Infórmase con rigor e debate

respectuosamente, sobre o caso de Galileo,

Newton e Darwin. Escribe a súa opinión,

xustificando razoadamente as causas e as

consecuencias de devanditos conflitos.

X

222

U.9 1.1.Identifica problemas sociais de finais do

século XIX. Estuda a súa evolución ata a

actualidade e analiza as respostas da doutrina

social da Igrexa.

Bloque II

Bloque

IV

X

2.1. Elabora unha definición persoal sobre os

térmos legal, ético e moral. Explica

publicamente as diferenzas entre os térmos

coa axuda de medios audiovisuais.

X

2.1. Elabora unha definición persoal sobre os

térmos legal, ético e moral. Explica

publicamente as diferenzas entre os térmos

coa axuda de medios audiovisuais.

X


Contidos mínimos para 1º de BAC:

▪ Concepto de relixión. A experiencia relixiosa e os seus elementos: símbolos e ritos.

▪ Relixión natural e relixións reveladas: principais relixións actuáis

▪ Os humanismos: o humanismo Cristián.

▪ Fe cristiá e compromiso social. Doctrina social da Igrexa: orixe, principios e

fundamentos.

▪ Relación fe-ciencia: desencuentros e complementariedade.

▪ Fenomenoloxía e socioloxía da relixión: a relixiosidade popular e os medios de

comunicación.

▪ A fe cristiá como relación persoal con Xesús, Fillo de Deus.

▪ Cristián na vida pública, fonte de esperanza fronte o mal no mundo.



223

As unidades da área de Relixión Católica de 1º de Bacharelato e os seus




Bloque 1. Antropoloxía cristiá.

Bloque 2. Doutrina social da Igrexa.

Bloque 3. Relación entre a razón, a ciencia e a fe.

Bloque 4. A Igrexa xeradora de cultura ao longo da historia.






Ob

xe

cti

vo

s

Contidos

Criterios de

avaliación

Estándares de

aprendizaxe

Co

mp

ete

nc

ia

s c

lav

e

Unidade 1. O ser humano como misterio

O.1

O.2

O.3

.- O home, ser

relixioso que busca un

sentido á vida.

.- Expresións

históricas do sentido

relixioso.

.- Diversas posturas

ante o feito relixioso na

sociedade actual.

.- Significado do

término e dimensións

da cultura.

1.Recoñecer e

respectar a

necesidade de

sentido no home.

1.1.Reflexiona sobre

acontecementos

mostrados nos medios

de comunicación.

AA

CD

SIEE

2.Comparar

manifestacións

históricas que

permitan

desvelar desde

sempre o sentido

relixioso do ser

humano.

2.1.Emite xuízos de

valor sobre a

necesidade de sentido.

CMCT

AA

CSC

3.Dar razón da 3.1.Compara con CL

224

raíz divina da

dignidade

humana.

textos bíblicos que

vinculan a dignidade do

ser humano á súa

condición de criatura.

AA

4.Coñecer e

comparar

diferentes

acepcións do

termino cultura.

4.1.Estuda, analiza e

define o concepto de

cultura en diferentes

épocas e contrástao co

carácter antropolóxico

do ensino da Igrexa.

CEC

CL

AA



Bloque I. Antropoloxía cristiá.

Unidade 2. Críticas á resposta relixiosa

O.1

O.2

O.3

O.4

.- O home, ser


sentido á súa vida.



sociedade actual.

1. Recoñecer e

respectar a

necesidade de

sentido no home.


acontecementos


de comunicación e

emite xuízos de valor

sobre a necesidade de

sentido.

CL

AA

CSC

CEC

2.Identificar e

contrastar no

momento actual

diversas

respostas de

sentido.

2.1.Cualifica as

respostas de sentido

que ofrece o ateísmo,

agnosticismo ou

laicismo e contrástaas

coa proposta de

salvación que ofrecen

as relixións.

CL

AA

CSC

CEC



Bloque 1. Antropoloxía cristiá

Unidade 3. Humanismos crentes: Deus, fonte da persoa

225

O.1

O.2

O.3

O.4

O.6

O.8

O.9

O.10

.- O home, ser


sentido á vida.

.- O misterio da persoa

humana. Fundamento

da súa dignidade.



sociedade actual.

1.Recoñecer e

respectar a

necesidade de

sentido do home.

1.1. Reflexiona sobre

acontecementos


de comunicación e



sentido.

CL

AA

CSC

CEC

2.Dar razón da

raíz divina da

dignidade

humana.

2.1. Descobre, a partir

dun visionado que

mostre a inxustiza, a

incapacidade da lei

para fundamentar a

dignidade humana.

CL

AA

CSC

CEC

2.2.Compara con

textos eclesiais que


ser humano á súa


3.Identificar e

contrastar no

momento actual

diversas

respostas de

sentido.

3.1. Cualifica as



agnosticismo ou


coa proposta de


as relixións.

CL

AA

CSC

CEC





Unidade 4. Deus faise home para salvarnos

O.1

O.2

O.3

.- O home, ser


sentido á vida.

1. Recoñecer e

respectar a

necesidade de


acontecementos


CL

AA

CSC

226

O.6

O.8


humana. Fundamento

da súa dignidade.

sentido do home. de comunicación e



sentido.

CEC

2.Dar razón da

raíz divina da

dignidade

humana.

2.1.Descobre, a partir

dun visionado que

mostre a inxustiza, a

incapacidade da lei

para fundamentar a

dignidade humana.

CL

AA

CAC

CEC

2.2.Compara con

textos eclesiaIs que


ser humano á súa





Unidade 5. O seguimento de Cristo

O.1

O.2

O.3

O.4

O.5

O.8

.- A identidade do ser

humano.

.- Principios

fundamentais da

doutrina social da

Igrexa.

.- A persoa, a vida, o

traballo, as relacións

internacionais e a

economía á luz da

doutrina eclesial.

.- A acción

evanxelizadora da

Igrexa e a promoción

dos dereitos humanos.

1. Recoñecer e

respectar a

necesidade de

sentido no home.


acontecementos


de comunicación e



sentido.

CL

AA

CSC

2. Identificar a

dignidade

humana como

clave para unha

convivencia

xusta entre os

homes,

2.1.Comprende e

define con palabras

persoais o significado

de ben común, destino

universal dos bens e

subsidiariedade. Aplica

a situacións concretas

CL

AA

CEC

SIEE

227

diferenciándoa

dos

recoñecementos

que o Estado

realiza a través

das leis.

ditos propios da

proposta de Xesús.

3.Deducir as

consecuencias

que implica a

doutrina social

da Igrexa no

traballo, as

relacións

internacionais e

a economía.

3.1.Propón proxectos

ou solucións que

poderían levarse a

cabo nas políticas

nacionais ou

internacionais para

facer o mundo máis

humano.

CL

CMCT

CSC

SIEE

4.Recoñecer os

esforzos que a

Igrexa realizou

ao longo dos

séculos para que

se respecte a

dignidade do ser

humano e os

seus dereitos.

4.1.Nomea e explica as

indicacións de Xesús

aos seus seguidores en

defensa dos máis

débiles.

CL

CEC

AA




Unidade 6. O desexo de Deus para o ser humano, reino e salvación

O.1

O.2

O.3

O.4

O.5

O.8


humana. Fundamento

da súa dignidade.

.- A acción

evanxelizadora da


1.Dar razón da

raíz divina da

dignidade

humana.

1.1.Investiga, obtén

datos e analiza

sacando conclusións,

comportamentos de

Xesús nos que defende

a dignidade do ser

AA

CL

CSC

228


.- O home, ser


sentido á vida.

.- A expresión da fe

xera beleza a través

da arte.

humano.

2.Recoñecer os

esforzos que a

Igrexa realizou

ao longo dos

séculos para que

se respecte a

dignidade do ser

humano e os

seus dereitos.

2.1.Nomea e explica

situacións históricas

nas que a Igrexa

defendeu con

radicalidade ao home e

xustifica a elección

realizada.

CL

CSC

3. Recoñecer e

respectar a

necesidade de

sentido no home.


os signos de salvación

de Deus mostrados por

Xesús na Biblia e emite

xuízos de valor sobre a

necesidade de sentido

e salvación.

AA

CL

4. Comprender

que algunhas

creacións

culturais son a

expresión da fe.

4.1. Selecciona obras

de arte, investiga sobre

o autor e descobre o

seu sentido relixioso.

Confecciona un

material creativo que

permita coñecer a eses

artistas.

AA

CEC

SIEE

CD





Unidade 7. Vivir con Deus hoxe

O.1

O.2

O.3

O.4

.- O home, ser


sentido á vida.


1.Recoñecer e

respectar a

necesidade de

sentido no home.


acontecementos


de comunicación e

CL

AA

CSC

CEC

229

O.8

O.9

O.10

O.11

O.12


sociedade actual.



sentido.

2.Identificar e

contrastar no

momento actual

diversas

respostas de

sentido.

2.1.Cualifica as



agnosticismo ou


coa proposta de


as relixións.




Unidade 8. Ciencia e Relixión. Diálogo e debate

O.4

O.6

O.8

O.9

O.10

O.11

O.12

.- Formas de

coñecemento ao longo

da historia coas que o

ser humano descobre

a realidade e a

verdade.

.- Percorrido histórico

das relacións entre a

ciencia e a fe.

.- Vínculo indisoluble

entre ciencia e ética.

1.Coñecer e

distinguir os

diferentes

métodos

utilizados pola

persoa para

coñecer a

verdade.

1.1.Identifica, a través

das fontes, os

diferentes métodos de

coñecer a verdade na

filosofía, a teoloxía, a

ciencia e a técnica.

Distingue que aspectos

da realidade permite

coñecer cada método.

CMCT

CSC

CEC

SIEE

2.Coñecer e

aceptar con

respecto os

momentos

históricos de

conflito entre a

ciencia e a fe,

sabendo dar

razóns

xustificadas da

2.2. Infórmase con rigor

e debate

respectuosamente,

sobre o caso de

Galileo, Newton e

Darwin. Escribe a súa

opinión, xustificando

razoadamente as

causas e as

consecuencias de

CL

AA

CSC

CEC

230

actuación da

Igrexa.

devanditos conflitos.




Unidade 9. Cristiáns, vida pública e Doutrina Social da Igrexa

O.5

O.6

O.7

O.10

O.11

O.12

.- Orixe e evolución da

doutrina social de la

Igrexa.

.- Principios

fundamentais de la

doutrina social de la

Igrexa.

1.Coñecer e

valorar o

contexto en que

nace o ensino da

doutrina social

da Igrexa.

1.1.Identifica

problemas sociais de

finais do século XIX.

Estuda a súa evolución

ata a actualidade e

analiza as respostas da

doutrina social da

Igrexa.

CSC

CEC

AA

2.Identificar a

dignidade

humana como

clave para unha

convivencia

xusta entre os

homes,

diferenciándoa

dos

recoñecementos

que o Estado

realiza a través

das leis.

2.1. Elabora unha

definición persoal sobre

os térmos legal, ético e

moral. Explica

publicamente as

diferenzas entre os

térmos coa axuda de

medios audiovisuais.

CL

AA

CSC

CMCT

CD

3. Coñecer e

aplicar os

principios

fundamentais da

doutrina social

da Igrexa a

diversos

2.1. Elabora unha

definición persoal sobre

os térmos legal, ético e

moral. Explica

publicamente as

diferenzas entre os

térmos coa axuda de

CL

CEC

AA

231

contextos. medios audiovisuais.

























232

Real Decreto para Bacharelato, nas estratexias de metodoloxía didáctica do currículo de

Relixión Católica para Bacharelato (2015), e nas achegas específicas da Pedagoxía e

Didáctica Relixiosa.















a literatura.














233






interactivas...).


















nota.




c) Traballo de investigación individual ou en grupo. Traballos propostos polo profesor

para facer individualmente ou en grupo. Traballos elaborados cos ordenadores.

234

Busca de información en diversas fontes: páxinas web e bibliografía diversa.

Presentación e exposición ós seus compañeiros. Este representará un 50 % da

nota de avaliación.



20% da nota.


Para avaliar a materia poderanse utilizar os seguintes instrumentos nos dous curso de

Bacharelato:














as súas dubidas.








235







de avaliación.













curso seguinte).


materias pendentes

Para recuperar a materia o alumno deberá entregar as actividades que propoña o

profesor nos prazos acordados, ben durante o curso nos períodos de recuperación ou,

chegado o caso, no mes de setembro.


Antes de comezar a unidade debemos ter en conta que hai que garantir a todo o

alumnado o acceso aos contidos do noso currículo, para que lles aporte unha capacitación e

formación básica e humanizadora.

236

Para iso teremos en conta no desenvolvemento das sesións:

• Favorecer o achegamento e o diálogo interrelixioso.

• Ter maior soltura nos ambientes relixiosos e en conversacións sobre temática

relixiosa (cristiá).

• Participar con seguridade en manifestacións ou celebracións relixiosas.

• Controlar a irracionalidade ante a relixión.

• Apreciar e respectar o diferente.

• Relacionarnos con persoas doutras relixións e crenzas.

• Rexeitar a intolerancia e a discriminación por motivos relixiosos.

• Ser obxectivos en temas e situacións vinculadas á relixión.


















237







humanidade.






4. Emprendemento
















dos demais.







238














Visual, Matemáticas, Tecnoloxía, Cultura Clásica, Lingua Galega, Lingua Castelá e

Filosofía.












dos demais.


tomar ante eles.


ben dos demais.


239





que emanan deles.


respecto.


violan.











dos demais.















240


















respecto.







conservación.


ambiente.



coidalas.


Educación sexual




241









Educación vial










humanidade.



da sociedade.

Descubrir e valorar as persoas que colaboran coa creación a través dos descubrimentos e

avances tecnolóxicos e científicos.


O desenvolvemento do Plan Lector na materia de Relixión en 1º de Bacharelato

consistirá en acadar dous obxectivos:




242











▪ Reflexión.






maneira pacífica.




mediación.


todos no centro.


243







Por todo iso, na materia de Relixión de 1º de Bacharelato traballaremos de varias

maneiras coas novas tecnoloxías, de acordo coas posibilidades tecnolóxicas do noso

centro:



Internet.















244







excursión a Paris, Lisboa, Roma ou Budapest para os alumnos matriculados na













docente

Elementos a avaliar


Resultado







Plans de mellora.




245





Temas transversais.












Competencias clave.




Práctica docente.
















Métodos didácticos e

Os métodos didácticos e



246

pedagóxicos pedagóxicos utilizados non contribuíron á mellora do clima da aula e do centro.

pedagóxicos utilizados contribuíron parcialmente á mellora do clima na aula e do centro.

pedagóxicos utilizados contribuíron á mellora do clima da aula.
















Utilización dunha

metodoloxía

adecuada





Regularización da

práctica docente


Validez dos recursos utilizados na

247

clase para as aprendizaxes.


Avaliación das

aprendizaxes e


familias





- aos alumnos

- ás familias

Utilización de

medidas para a

atención á

diversidade





248

Programación de 2º de BAC

1.- Introdución

1.1.- Marco legal


















Curso 2º de BAC


Libro de

texto

Sen libro

249


































250







Pretendemos que a nosa acción educativa xire en torno aos seguintes eixos fundamentais:























información.





251



formación posible.












BAC.

2.- Obxectivos





«Finalidades educativas de Bacharelato» sinalan as metas finais ás que deben conducir

todo curso e unidade didáctica de Relixión Católica.

2.1.- Obxectivos xerais de Bacharelato

No marco da LOMCE, o Bacharelato ten como finalidade proporcionar ao alumnado

formación, madurez intelectual e humana, coñecementos e habilidades que lles permitan

desenvolver funcións sociais e incorporarse á vida activa con responsabilidade e

competencia. Así mesmo, capacitará ao alumnado para acceder á educación superior.

252

O Bacharelato contribuirá a desenvolver nos alumnos e as alumnas as capacidades que

lles permitan:

▪ Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha

conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución Española así

como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción

dunha sociedade xusta e equitativa.

▪ Consolidar unha madurez persoal e social que lles permita actuar de forma

responsable e autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Prever e resolver

pacificamente os conflitos persoais, familiares e sociais.

▪ Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres,

analizar e valorar criticamente as desigualdades existentes e impulsar a igualdade

real e a non discriminación das persoas con discapacidade.

▪ Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para

o eficaz aproveitamento da aprendizaxe, e como medio de desenvolvemento persoal.

▪ Dominar, tanto na súa expresión oral como escrita, a lingua castelá e, no seu caso, a

lingua cooficial da súa comunidade autónoma.

▪ Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras.

▪ Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e a

comunicación.

▪ Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus

antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de forma

solidaria no desenvolvemento e mellóraa da súa contorna social.

▪ Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as

habilidades básicas propias da modalidade elixida.

▪ Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigación e dos

métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e a

tecnoloxía no cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o

respecto cara ao medio ambiente.

▪ Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa,

traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico.

▪ Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como

fontes de formación e enriquecemento cultural.

▪ Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e

social.

253

▪ Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade vial.

2.2.- Obxectivos xerais da área de Relixión Católica de Bacharelato

Os obxectivos xerais da área de Relixión Católica de Bacharelato:

A educación, entendida como un proceso que pretende o pleno desenvolvemento da

personalidade do alumnado, favorece a maduración do conxunto das súas dimensións,

axudándolle a formarse a súa identidade á vez que lle introduce de xeito activo na

sociedade.

A dimensión relixiosa, co seu sentido globalizador, é unha das que máis contribúe

ao logro dunha auténtica maduración da persoa. O carácter integral da

educación reclama unha concepción da realidade, unha cosmovisión, na que se descobre o

verdadeiro sentido do que uno é e do que fai.

A etapa de Bacharelato supón, desde o punto de vista psicoevolutivo, a procura

da autonomía, o que con leva un permanente contraste entre o presente e a

tradición para afrontar o futuro. O alumnado comeza a reler a súa historia á

luz da súa propia experiencia, cuestionando o depósito transmitido de saberes, crenzas e

experiencias recibidas.

O ensino da relixión católica axuda a iluminar a historia persoal e social, a respectar

e interpretar o conxunto de valores e significados presentes na realidade,

ofrecendo claves de interpretación que dan sentido ao que facemos.

O artigo 24 do Real Decreto 1105/2014, establece que o Bacharelato ten a

finalidade de proporcionar ao alumnado formación, madurez intelectual e humana,

coñecementos e habilidades que lle permita desenvolver funcións sociais e

incorporarse á vida activa con responsabilidade e competencia. A devanditos logros

pode contribuír de xeito satisfactorio o ensino da relixión, facilitando o desenvolvemento

do xuízo crítico, ensinando a observar e analizar a realidade con respecto, en claves

de liberdade, responsabilidade, verdade e apertura á cuestión do sentido.

O presente currículo toma en consideración a aprendizaxe por competencias busca,

desde a antropoloxía cristiá, a consecución e dominio das mesmas. Dado que a

competencia supón unha combinación de habilidades prácticas, coñecementos,

motivación, valores éticos, actitudes, emocións e outros compoñentes sociais, esfórzase por

reflectir a achega específica que este ensino ofrece ao proceso

humanizador que con leva a educación.

254

A importancia que a materia de relixión outorga á inculturación da fe, nos

distintos contextos, é un feito positivo que a converte nun magnífico instrumento

para a comunicación e o diálogo nun mundo cada vez máis plural. Á súa vez, asume

como punto de partida os obxectivos que se fixan na etapa para o desenvolvemento das

diversas capacidades.

Convén destacar no haber desta materia a axuda á promoción dos

dereitos humanos e ao exercicio da verdadeira cidadanía, fomentando a

corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa. Preocúpase

tamén de conseguir no alumnado unha madurez persoal e social que lle permita

actuar de forma responsable e autónoma, desde un espírito crítico e construtivo.

Esta materia promove tamén o desenvolvemento da sensibilidade artística e literaria,

así como o criterio estético, mostrando a beleza, a verdade e o ben como fontes do

enriquecemento persoal e cultural.

Para o logro destes obxectivos, a través dos procesos de ensino-aprendizaxe,

o currículo de relixión en Bacharelato propón a división dos seus contidos en catro

bloques temáticos: antropoloxía cristiá, doutrina social da Igrexa, relación razón,

fe e ciencia e, para rematar, a Igrexa como xeradora de cultura ao longo da historia.

Deste xeito, preténdese que o alumnado dispoña dos suficientes

coñecementos, procedementos e actitudes que lle permita dar resposta, desde a

cosmovisión cristiá, aos retos que lle presenta o mundo contemporáneo.

Os contidos procedimentais da materia de relixión católica facilitan estratexias e

procedementos fundamentais para a comprensión do feito cristián. Estes contidos

adquírense ao longo do desenvolvemento curricular e colaboran, de xeito

eficaz, á consecución das competencias asignadas no currículo de Bacharelato.

Concretamente os contidos procedimentais de Relixión Católica desenvolverán

especialmente as seguintes competencias: Comunicación lingüística, Aprender a aprender,

Competencias sociais e cívicas e Conciencia e expresións culturais.

Entre os contidos procedimentais básicos da materia de Relixión Católica

atopamos os seguintes:

− Observación da realidade. O feito relixioso nace da apertura do ser humano á

realidade total. A materia de Relixión Católica pretende colaborar na formación

da dimensión natural que nace do asombro ante o real e empúxanos a preguntas

últimas sobre o sentido. Observar é máis que ver e require dun adestramento en

disposicións específicas que non eviten as dimensións espirituais do real.

255

− Procura de información, manexo e interpretación de fontes bíblicas. O estudo do

cristianismo require o manexo das Sagradas Escrituras e textos referidos ás

mesmas que forman parte do corpus teolóxico acumulado ao longo da historia.

− Reflexión crítica. O desenvolvemento da materia axuda a coñecer a xénese das

ideas

dominantes, a detectar prexuízos fronte á verdade, a examinar con profundidade as

propias ideas e sentimentos fundamentais.

− Exposición e argumentación respectuosa das crenzas relixiosas propias e alleas.

A materia de Relixión Católica contribúe á formación de competencias que

permitan expoñer e defender a racionalidade das propias crenzas relixiosas e o

respecto polas alleas.

Para rematar, hai que destacar que a materia contribúe á consecución de contidos

de carácter actitudinal que son coherentes cos obxectivos de cada etapa.

Permite coñecer e apreciar os valores e normas básicas de convivencia; desenvolver

hábitos de traballo, esforzo e responsabilidade no estudo; a confianza en si mesmo

para un desenvolvemento adecuado da personalidade. Tamén favorece de xeito directo

a adquisición de habilidades para a prevención e resolución pacífica de todo tipo de conflitos

e o coñecemento, comprensión e respecto das diferentes culturas. Por outra banda,

favorece o respecto pola diversidade entre persoas, a igualdade de dereitos e

oportunidades de homes e mulleres e a non discriminación.

A aprendizaxe desta materia ha de contribuír a que os alumnos e alumnas desenvolvan as

seguintes capacidades:

1. Recoñecer e respectar a necesidade de sentido no home.

2. Comparar manifestacións históricas que permitan desvelar desde sempre o sentido

relixioso do ser humano.

3. Dar razón da raíz divina da dignidade humana.

4. Identificar e contrastar no momento actual diversas respostas de sentido.

5. Coñecer e valorar o contexto en que nace e o ensino da doutrina social da Igrexa.

6. Identificar a dignidade humana como clave para unha convivencia xusta entre os

homes, diferenciándoa dos recoñecementos que o Estado realiza a través das leis.

7. Coñecer e aplicar os principios fundamentais da doutrina social da Igrexa a

diversos contextos.

8. Coñecer e distinguir os diferentes métodos utilizados pola persoa para coñecer a

256

verdade.

9. Coñecer e aceptar con respecto os momentos históricos de conflito entre

a ciencia e a fe, sabendo dar razóns xustificadas da actuación da Igrexa.

10. Ser consciente da necesidade de relación entre ciencia e ética para que exista

verdadeiro progreso humano.

11. Coñecer e comparar diferentes acepcións do térmo cultura.

12. Ser consciente que a persoa é xeradora de cultura.

13. Caer na conta do cambio que o monacato introduce na configuración do tempo e

o traballo.

2.3.- Obxectivos xerais da área de Relixión Católica para 2º de Bacharelato

Tendo en conta que este curso de segundo de Bacharelato supón o salto dos alumnos á

Universidade procurarase que os obxectivos de Relixión completen a formación xa adquirida

en cursos anteriores constituíndo na práctica un repaso e síntese dos cursos anteriores.

1. Enmarcar as relixións, e en especial a fe cristiá, no contexto da resposta ao problema

do sentido da vida.

2. Adquirir un panorama xeral organizado da doutrina social da Igrexa, das súas raíces, os

seus principios inamovibles e a súa evolución histórica.

3. Captar a importancia do “proxecto persoal de vida” como instrumento para canalizar a

propia vida e comprender as implicacións da proposta cristiá nese proxecto.

4. Elaborar unha axeitada comprensión do que significa “ser persoa” a partir das dúas

vertentes fundamentais da experiencia humana: a interioridade e o encontro cos demais

e co mundo.

5. Coñecer as composicións artísticas de contido cristián máis significativas da cultura

occidental e da nosa cultura máis próxima, así como desenvolver a sensibilidade

artística e relixiosa ante a contemplación e o estudo de obras de arte de contido

relixioso.

257

3.- Contribución ao desenvolvemento das competencias clave



avaliación.












(CMCT).



Coidado do ámbito

natural e dos seres

vivos


xeito respectuoso.






para a vida futura.





258




(CMCT)

Vida saudable







saudable.










xeográfico...).






preguntas.

Manexo de elementos

matemáticos









formato gráfico.


resolución de

problemas



Resolver problemas


259




cotiá.


(CL)


escrita


escritos e orais.


cara á lectura.

Expresión: oral e

escrita



coherencia.





orais.



literario.

Normas de

comunicación










linguas









260





materias diversas.

Competencia dixital

(CD)

Tecnoloxías da

información









Comunicación

audiovisual




- Comprender as mensaxes que


comunicación.

Utilización de







- Aplicar criterios éticos no uso

das tecnoloxías.


culturais

(CEC)

Respecto polas

manifestacións

culturais propias e

alleas





técnica...).



cultural.


261




artística





creatividade.




cívicas

(CSC)


constitucional








constitución.

- Aplicar dereitos e deberes da


da escola.











Compromiso social



valores.




262



potencialidades.


cun fin social.



(SIEE)

Autonomía persoal



propias.







Liderado








intereses persoais.

Creatividade


posibilidades desde






Emprendemento






novas.

263

Asumir riscos no


dos proxectos.



Aprender a aprender

(AA)

Perfil de aprendiz







aprendizaxe.



aprendizaxe.

Ferramentas para

estimular o

pensamento






dos contidos.

Planificación e

avaliación da

aprendizaxe











de aprendizaxe.

264



Dun total de 28 sesións dedicadas en todo o curso ao programa de 2º de Bacharelato

tentaremos partilas do seguinte xeito:


• 3 sesións dedicaranse a actividades de avaliación de traballos.


días

previstos

1ª avaliación

Unidade 1.- O descubrimento máis importante 4

Unidade 2.- Ser persoa, para que? 4


2ª avaliación

Unidade 3.- Un camiño por onde transitar: a DSI 5

Unidade 4.- Humanizar a ciencia e a técnica 4


3ª avaliación

Unidade 5.- Eu teño dereitos 4

Unidade 6.- A fe está de moda 4



Unidades


Bloques

de

contidos

Temporalización

1ª

Aval.

2ª

Aval.

3ª

Aval.

265

U. 1 1.1. Comprende e respecta o significado

bíblico da afirmación «home e muller

creounos».

Bloque I

X

1.2. Valora a diversidade sexual segundo a

proposta cristiá.

1.3. Adopta unha postura crítica ante

propostas culturais contrarias á afirmación

bíblica.

U. 2 1.1.Coñece e explica os diferentes problemas

bioéticos relacionados coa orixe, o

desenvolvemento e o final da vida.

Bloque I

X

1.2. Posúe argumentos para defender ou dar

razóns desde a posición cristiá ante situacións

reais ou supostas que se propoñen en clase.

1.3. Explica a razón profunda que ten a Igrexa

para considerar fundamental o respecto á

vida.

U. 3 1.1. Propón proxectos ou solucións que

poderían levar a cabo nas políticas nacionais

ou internacionais para facer o mundo máis

humano.

Bloque II

X

1.2. Entende, valora e coñece o papel dos

cristiáns na vida pública.

1.3. Adopta unha postura crítica e respectuosa

ante as diferentes opcións políticas.

2.1.Descobre, valora e xustifica o sentido

humanizador que ten o traballo.

2.2. Entende o papel da economía e adopta

unha postura crítica ante os diversos modelos

económicos.

2.3.Valora todos os intentos que se fomenten

sobre o diálogo e o respecto para alcanzar a

paz e a cooperación.

U. 4 1.1. Selecciona, estuda e expón a biografía X

266

dun investigador cristián resaltando as súas

achegas ao ámbito da ciencia e a técnica.

Bloque

III 1.2. Coñece e valora o aprecio e o

recoñecemento da Igrexa pola ciencia.

1.3. Coñece e valora o aprecio e o

recoñecemento da Igrexa pola tecnoloxía.

U. 5 1.1. Nomea e explica situacións históricas nas

que a Igrexa defendeu con radicalidade ao

home e xustifica a elección realizada.

Bloque

IV

X

1.2.Coñece e acepta as limitacións existentes

na Declaración Universal dos Dereitos

Humanos.

1.3. Esfórzase por levar á práctica no seu

ambiente cotián os DDHH reforzándoos cun

coñecemento práctico do evanxeo.

U. 6 1.1. Selecciona obras de arte, investiga sobre

o autor e descobre o seu sentido relixioso.

Confecciona un material creativo que permita

coñecer a eses artistas.

Bloque

IV

X

1.2. Entende e valora a relación existente

entre arte e fe.

1.3.Analiza e valora a presenza dos temas

relixiosos e sociais no cinema.


Contidos mínimos para 2º de BAC:

▪ Concepto de persona

▪ Home e muller creados a imaxe de Deus

▪ Dignidade humana. Cuestións sobre a vida humana

▪ Qué dice a DSI sobre a persoa e os seus dereitos

▪ Ciencia e técnica no ámbito da fe

▪ Declaración dos dereitos do home e o cidadán. Cristianismo e dereitos humanos

267

▪ A arte cristiana como expresión de fe

▪ Significación da arte relixiosa cristiá



As unidades da área de Relixión Católica de 2º de Bacharelato e os seus













Ob

xe

cti

vo

s

Contidos

Criterios de

avaliación

Estándares de

aprendizaxe

Co

mp

ete

nc

ia

s c

lav

e

Unidade 1. O descubrimento máis importante

O.1

O.2

O.3

.- A orixe do concepto

de «persoa».

.- Definición de persoa.

.- Ser persoa.

1.Recoñecer e

apreciar o

carácter sexuado

da persoa e a

1.1. Comprende e

respecta o significado

bíblico da afirmación

«home e muller

CL

CD

AA

CEC

268

.- O personalismo

como corrente de

pensamento a favor da

persoa humana.

súa importancia

para construír a

súa identidade.

creounos». SIEE

CMCT 1.2. Valora a

diversidade sexual

segundo a proposta

cristiá.

1.3. Adopta unha

postura crítica ante

propostas culturais

contrarias á afirmación

bíblica.




Unidade 2. Ser persoa, para que?

O.1

O.2

O.3

O.4

O.8

O.9

.- A importancia da

dignidade do ser

humano e a súa

desprotección.

.- O mundo actual e a

cuestión bioética.

.- As diversas

incomprensións

actuais respecto da

vida.

.- Vida e dignidade,

dúas realidades

inseparables.

1.Comprender e

respectar os

principios

fundamentais da

Igrexa respecto

da vida.

1.1.Coñece e explica

os diferentes

problemas bioéticos

relacionados coa orixe,

o desenvolvemento e o

final da vida.

CL

AA

SIEE

CSC

CEC

1.2. Posúe argumentos

para defender ou dar

razóns desde a

posición cristiá ante

situacións reais ou

supostas que se

propoñen en clase.

1.3. Explica a razón

profunda que ten a

Igrexa para considerar

fundamental o respecto

á vida.

269




Unidade 3. Un camiño por onde transitar: a DSI

O.1

O.2

O.3

O.4

O.8

O.9

O.10

O.11

O.12

.- A DSI, a persoa e os

seus dereitos.

.- A DSI e a vida.

.-A DSI e o traballo.

.- A DSI e as relacións

internacionais.

.- A DSI e a

economía.

.- A DSI, guía do

actuar cristián.

1.Recoñecer e

apreciar o

cambio que a

Doutrina Social

da Igrexa

outorga á persoa

e á vida.

1.1. Propón proxectos

ou solucións que

poderían levar a cabo

nas políticas nacionais

ou internacionais para

facer o mundo máis

humano.

CL

CD

AA

SIEE

CSC

CEC

CMCT

1.2. Entende, valora e

coñece o papel dos

cristiáns na vida

pública.

1.3. Adopta unha

postura crítica e

respectuosa ante as

diferentes opcións

políticas.

2. Deducir as

consecuencias

que implica a

Doutrina Social

da Igrexa no

traballo, as

relacións

internacionais e

a economía.

2.1.Descobre, valora e

xustifica o sentido

humanizador que ten o

traballo.

CL

CD

AA

SIEE

CSC

CEC

2.2. Entende o papel

da economía e adopta

unha postura crítica

ante os diversos

modelos económicos.

2.3.Valora todos os

intentos que se

fomenten sobre o

diálogo e o respecto

para alcanzar a paz e a

270

cooperación.



Bloque II. Dutrina Social da Igrexa

Unidade 4. Humanizar a ciencia e a técnica

O.4

O.6

O.8

O.9

O.10

O.11

O.12

.- Un mundo de

ciencia e de técnica.

.- Os límites da

ciencia.

.- Achegas dos

investigadores

cristiáns á ciencia e á

técnica no contexto

actual.

1.Recoñecer o

valor social das

achegas

realizadas polos

investigadores

cristiáns.

1.1. Selecciona, estuda

e expón a biografía dun

investigador cristián

resaltando as súas

achegas ao ámbito da

ciencia e a técnica.

CL

CMCT

CD

AA

SIEE

CSC

CEC 1.2. Coñece e valora o

aprecio e o

recoñecemento da

Igrexa pola ciencia.

1.3. Coñece e valora o

aprecio e o

recoñecemento da

Igrexa pola tecnoloxía.



Bloque III. Realación entre a razón, a ciencia e a fe

Unidade 5. Eu teño dereitos

O.4

O.5

O.6

O.7

O.10

O.11

O.12

.- A acción

evanxelizadora da



1.Recoñecer os

esforzos que a

Igrexa realizou

ao longo dos

séculos para que

se respecte a

dignidade do ser

humano e os

seus dereitos.

1.1. Nomea e explica

situacións históricas

nas que a Igrexa

defendeu con

radicalidade ao home e

xustifica a elección

realizada.

CL

CD

SIEE

CEC

1.2.Coñece e acepta as

limitacións existentes

na Declaración

271

Universal dos Dereitos

Humanos.

1.3. Esfórzase por levar

á práctica no seu

ambiente cotián os

DDHH reforzándoos

cun coñecemento

práctico do evanxeo.



Bloque IV. A Igrexa xeradora de cultura ao longo da historia

Unidade 6. A fe está de moda

O.4

O.5

O.6

O.7

O.8

O.9

O.10

O.11

O.12

.- A expresión da fe

xera beleza a través

da arte.

1.Comprender

que algunhas

creacións

culturais son

expresión da fe.

1.1. Selecciona obras

de arte, investiga sobre

o autor e descobre o

seu sentido relixioso.

Confecciona un

material creativo que

permita coñecer a eses

artistas.

CL

CD

SIEE

CEC

1.2. Entende e valora a

relación existente entre

arte e fe.

1.3. Analiza e valora a

presenza dos temas

relixiosos e sociais no

cinema.



Bloque IV. A Igrexa xeradora de cultura ao longo da historia

272





















Real Decreto para Bacharelato, nas estratexias de metodoloxía didáctica do currículo de

Relixión Católica para Bacharelato (2015), e nas achegas específicas da Pedagoxía e

Didáctica Relixiosa.

273















a literatura.


















• Utilización das Novas Tecnoloxías (Power Point, actividades interactivas...).

274















nota.




c) Traballo de investigación individual ou en grupo. Traballos propostos polo profesor

para facer individualmente ou en grupo. Traballos elaborados cos ordenadores.

Busca de información en diversas fontes: páxinas web e bibliografía diversa.

Presentación e exposición ós seus compañeiros. Este representará un 50 % da

nota de avaliación.



20% da nota.

275


Para avaliar a materia poderanse utilizar os seguintes instrumentos nos dous curso de

Bacharelato:














as súas dubidas.














de avaliación.

276













curso seguinte).


materias pendentes

Para recuperar a materia o alumno deberá entregar as actividades que propoña o

profesor nos prazos acordados, ben durante o curso nos períodos de recuperación ou,

chegado o caso, no mes de setembro.


Antes de comezar a unidade debemos ter en conta que hai que garantir a todo o

alumnado o acceso aos contidos do noso currículo, para que lles aporte unha capacitación e

formación básica e humanizadora.

Para iso teremos en conta no desenvolvemento das sesións:

• Favorecer o achegamento e o diálogo interrelixioso.

• Ter maior soltura nos ambientes relixiosos e en conversacións sobre temática

relixiosa (cristiá).

• Participar con seguridade en manifestacións ou celebracións relixiosas.

• Controlar a irracionalidade ante a relixión.

277

• Apreciar e respectar o diferente.

• Relacionarnos con persoas doutras relixións e crenzas.

• Rexeitar a intolerancia e a discriminación por motivos relixiosos.

• Ser obxectivos en temas e situacións vinculadas á relixión.
























humanidade.

278






4. Emprendemento
















dos demais.














279







Visual, Matemáticas, Tecnoloxía, Cultura Clásica, Lingua Galega, Lingua Castelá e

Filosofía.












dos demais.


tomar ante eles.


ben dos demais.






que emanan deles.


respecto.

280


violan.











dos demais.























281










respecto.







conservación.


ambiente.



coidalas.


Educación sexual












282

Educación vial










humanidade.



da sociedade.

Descubrir e valorar as persoas que colaboran coa creación a través dos descubrimentos e

avances tecnolóxicos e científicos.


O desenvolvemento do Plan Lector na materia de Relixión en 2º de Bacharelato

consistirá en acadar dous obxectivos:











283




▪ Reflexión.






maneira pacífica.




mediación.


todos no centro.








Por todo iso, na materia de Relixión de 2º de Bacharelato traballaremos de varias

maneiras coas novas tecnoloxías, de acordo coas posibilidades tecnolóxicas do noso

centro:


284


Internet.





















excursión a Paris, Lisboa, Roma ou Budapest para os alumnos matriculados na




285










docente

Elementos a avaliar


Resultado







Plans de mellora.








Temas transversais.




Programa de Non se estableceu Iniciouse o Estableceuse un

286

recuperación. un programa de recuperación para os alumnos.

programa de recuperación para os alumnos que o necesiten.

programa de recuperación eficaz para os alumnos que o necesiten.





Competencias clave.




Práctica docente.
























287












Utilización dunha

metodoloxía

adecuada





Regularización da

práctica docente




Avaliación das

aprendizaxes e


familias



288



- aos alumnos

- ás familias

Utilización de

medidas para a

atención á

diversidade





289

Anexos

Anexo I.- Rúbrica sobre as aprendizaxes dos contidos da unidade didáctica

Descritor 4 3 2 1

A introdución do

apartado

Describe de

forma precisa o

contido principal

do tema. Se

expresa

empregando un

vocabulario

específico e

apropiado ao

contido.

Describe de

forma elemental o

contido principal

do tema. Se

expresa

empregando un

vocabulario

axustado ao

contido.

Describe de

forma confusa o

contido principal

do tema. Se

expresa

empregando un

vocabulario

pouco apropiado.

Non describe de

forma acertada o

contido principal

do tema. Non se

expresa

empregando un

vocabulario

apropiado.

Desenvolvemento

dos contidos:

epígrafes

Comprende

adecuadamente

os contidos de

cada epígrafe.

Resume cada

apartado

detalladamente.

Realiza mapas

conceptuais e

esquemas. Extrae

ensinanzas que

sabe aplicar a

súa vida persoal.

Comprende

basicamente os

contidos de cada

epígrafe. Resume

cada apartado de

forma elemental.

Completa mapas

conceptuais e

esquemas. Extrae

ensinanzas que

sabe aplicar a

súa vida persoal.

Comprende de

forma pouco

precisa los

contidos de cada

epígrafe. Lle

costa completar

frases a partir de

expresións ou

palabras

relacionadas co

contido. Extrae

algunhas

ensinanzas dos

contidos.

Non comprende

con claridade os

contidos de cada

epígrafe. Lle

costa completar

frases a partir de

expresións ou

palabras

relacionadas co

contido. Non

obtén ensinanzas

dos contidos.

Amosa interese e

comprende o

vocabulario

Comprende o

vocabulario

específico do

Amosa pouco

interese polo

vocabulario

Non amosa

interese polo

vocabulario

290

Vocabulario específico do

novo tema.

Emprega

axeitadamente o

vocabulario nas

súas exposicións.

novo tema.

Emprega

ocasionalmente o

vocabulario nas

súas exposicións.

específico do

novo tema.

Apenas emprega

o vocabulario nas

súas exposicións.

específico do

novo tema. Non

emprega o

vocabulario nas

súas exposicións.

Imaxen, mapas e

esquemas

Interpreta de xeito

eficaz e precisa

as imaxes, os

mapas

conceptuais e os

esquemas

presentes na

dobre páxina de

contidos.

Interpreta

axeitadamente as

imaxes, os mapas

conceptuais e os

esquemas

presentes na

dobre páxina de

contidos.

Ten algunha

dificultade en

interpretar

axeitadamente as

imaxes, os mapas

conceptuais e os

esquemas

presentes na

dobre páxina de

contidos.

Ten serios

problemas á hora

de interpretar

axeitadamente as

imaxes, os mapas

conceptuais e os

esquemas

presentes na

dobre páxina de

contidos.

Anexo II. Rúbricas para avaliar competencias clave

Competencia lingüística (CL)

Ben, desta

ca

Suficie

nte

Xusto

, P

ouco

Nada

4 3 2 1

Exprésase de forma oral en múltiples situacións comunicativas

Comprende distintos tipos de textos

É capaz de buscar, recompilar información dun texto

Exprésase de forma escrita en múltiples modalidades, formatos e soportes

Escoita con interese e atención

Móstrase disposto ao diálogo crítico

Recoñece o diálogo como ferramenta primordial para á convivencia

Mostra ter interese pola interacción cos demais

291

Competencia matemática e competencias en ciencia e

Tecnoloxía

(CMCT)

Ben, desta

ca

Suficie

nte

Xusto

, P

ouco

Nada

4 3 2 1

Analiza gráficos e representacións matemáticas

Asume os criterios éticos asociadas á ciencia e a tecnoloxía

Toma decisións baseadas en probas e argumentos

Utiliza e manipula ferramentas e máquinas tecnolóxicas

Apoia a investigación científica e valora o coñecemento científico

Respecta os datos e a súa veracidade

Competencia dixital

(CD) Ben, desta

ca

Suficie

nte

Xusto

, P

ouco

Nada

4 3 2 1

Utiliza recursos tecnolóxicos para a comunicación

Usa información de xeito crítico e sistemático

Procesa información de xeito crítico e sistemático

Busca e obtén información dixital

Trata a información dixital

Mostra ter unha actitude activa, crítica e realista cara os medios

tecnolóxicos

Valora as fortalezas dos medios tecnolóxicos

Valora as debilidades dos medios tecnolóxicos

292

Competencia para aprender a aprender

(AA) Ben, desta

ca

Suficie

nte

Xusto

, P

ouco

Nada

4 3 2 1

Emprega estratexias de planificación das tarefas

Emprega estratexias de resolución das tarefas

Mostra motivación por aprender

Mostra ter a necesidade de aprender

Mostra curiosidade por novas aprendizaxes

Síntese protagonista do proceso de aprendizaxe

Mostra ter confianza en sí mesmo

Competencias sociales e cívicas

(CSC) Ben, desta

ca

Suficie

nte

Xusto

, P

ouco

Nada

4 3 2 1

Comprende códigos de conduta aceptados en distintas sociedades e contornos

Comprende o concepto de igualdade

Comprende o concepto de non discriminación entre e diferentes grupos

étnicos o culturales

Comprende o concepto de democracia

Comprende o concepto de xustiza

Comprende o concepto de dereitos humanos

Sabe comunicarse de xeito construtivo en distintos contornos

Sabe comunicarse mostrando tolerancia

Manifesta solidariedade e interés por resolver problemas sociais

293

Sentido da iniciativa e espírito emprendedor

(SIEE) Ben, desta

ca

Suficie

nte

Xusto

, P

ouco

Nada

4 3 2 1

Mostra ter iniciativa na vida social e profesional

É capaz de analizar e planificar

É capaz de organizar e xestionar

É capaz de adaptarse ao cambio

É capaz de resolver problemas

É capaz de avaliar e autoavaliar

Actúa de xeito creativo e imaxinativo

Mostra ter autoestima

Conciencia e expresións culturales

(CEC) Ben, desta

ca

Suficie

nte

Xusto

, P

ouco

Nada

4 3 2 1

Aplica diferentes habilidades perceptivas

Aplica diferentes habilidades de sentido estético

Desenvolve a imaxinación

Desenvolve a creatividade

Respecta o dereito a diversidade cultural

Respecta o diálogo entre culturas

Ten interese polas obras artísticas e culturais

Ten respecto polas obras artísticas e culturais

Mostra disfrutar das obras artísticas e culturais

Valora críticamente as obras artísticas e culturais

294

Anexo III. Rúbricas para avaliación de traballos en grupo

Descritor 4 3 2 1 Puntuación

total

Organización

O estudante

pode describir

a intención e o

plan do mural

completo e

como o seu

parte

contribúe para

completalo.

Traballa en

equipo para

ter un plan

xeral de que

se fará antes

de empezar.

O estudante

planeou

cuidadosamente

o seu parte do

mural e pode

describir como

el ou ela

realizará o

traballo. Explica

ademais unha

visión do seu

parte. Obtén

opinións dos

membros do

equipo sobre o

plan para a súa

contribución

antes de

empezar.

O estudante

ha planeado o

seu parte do

mural e pode

describir como

el ou ela

realizará o

traballo.

Explica

ademais unha

visión do seu

parte. Non

solicita moitas

opinións do

grupo cando

fai o plan.

Empeza a

realizar o

traballo sen

ningunha

evidencia de

achaiadura ou

enfoque.

Precisión do tema

A porción do

mural do

estudante

encaixa coa o

tema asignado

e todos os

elementos do

grupo están

postos con

precisión no

trasfondo. Por

exemplo: o

estudante ten

debuxado

A porción do

mural do

estudante

encaixa coa o

tema asignado

e a maior parte

dos elementos

do equipo están

posto con

precisión no

trasfondo.

A porción do

mural do

estudante

encaixa co

tema

asignado.

A porción do

mural do

estudante non

encaixa co

tema

asignado.

295

unha palma

enana e

púxoa na

historia de

fondo nun

mural sobre

un bosque

tropical.

Colaboración e traballo en equipo

O grupo

traballou ben

en conxunto,

contribuíndo

con

cantidades

significantivas

de traballo de

calidade.

Todos os

membros do

grupo

participaron

en discusións

e escoitáronse

activamente.

O grupo polo

xeral traballou

ben en

conxunto,

contribuíndo un

pouco de

traballo de

calidade. Todos

os membros do

grupo

participaron en

discusións e

escoitáronse

activamente.

O grupo

traballou

bastante ben

en conxunto,

contribuíndo

con algo de

traballo. A

mayoría de os

membros do

grupo

participaron

en discusións

e escoitáronse

activamente.

O mural

parece ser o

traballo de 1-2

estudantes no

grupo e/ou

houbo pouca

discusión,

traballo en

grupo ou

participación

activa.

Tiempo e esforzo

O tempo da

clase foi

usado

eficazmente.

Moito tempo e

esforzo

gastouse na

planeación e

creación do

mural. Está

calro que os

estudantes

traballaron en

casa así como

O tempo da

clase usouse

eficazmente,

pero non parece

que se fixo

moito traballo

fóra da clase.

O tempo da

clase non

sempre se

usou

eficazmente,

pero o traballo

adicional foi

feito na casa

ou durante

outros

momentos do

día.

O tempo da

clase non foi

usado

eficazmente e

non houbo

ningún outro

esforzo

adicional

noutros

momentos ou

noutros

lugares.

296

tamén na

escola.

297

A Rúa de Valdeorras, outubro de 2019

Xefe do Departamento de Relixión

Víctor Manuel Porto López

programaciÓn didÁctica de relixiÓn · 2019. 10. 20. · os principios metodolóxicos desta...

Documents