programaciÓn de lingua galega e literatura. eso … · 1.3. o concello do rosal e o cpi manuel...

PROGRAMACIÓN DE LINGUA GALEGA E LITERATURA. ESO

CURSO 2019/2020

ÍNDICE

1. INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN.

1.1. Contexto lexislativo.

1.2. A área de Lingua Galega e Literatura.

1.3. O concello do Rosal e o CPI Manuel Suárez Marquier.

1.4. Composición do Departamento de Lingua Galega e Literatura.

2. CONTRIBUCIÓN DA ÁREA DE LINGUA GALEGA E LITERATURA AO DESENVOLVEMENTO

DAS COMPETENCIAS CLAVE.

3. PRIMEIRO CURSO DE ESO.

3.1. Obxectivos.

3.2. Contidos.

3.3. Criterios de avaliación. Estándares de aprendizaxe. Competencias clave. Grao mínimo de

consecución dos estándares de aprendizaxe. Instrumentos de avaliación. Temporalización.

3.4. Actividades.

3.5. Metodoloxía.

3.6. Procedementos e instrumentos de avaliación.

4. SEGUNDO CURSO DE ESO.

4.1. Obxectivos.

4.2. Contidos.



4.4. Actividades

4.5. Metodoloxía.


5. TERCEIRO CURSO DE ESO.

5.1. Obxectivos.

5.2. Contidos.



5.4. Actividades.

5.5. Metodoloxía.


6. CUARTO CURSO DE ESO.

6.1. Obxectivos.

6.2. Contidos.



6.4. Actividades.

6.5. Metodoloxía.


7. ÁMBITO LINGÜÍSTICO E SOCIAL. PMAR I - 2º ESO

7.1. Obxectivos.

7.2. Contidos.



7.4. Actividades.

7.5. Metodoloxía.

7.6. Avaliación.

7.6.1. Procedementos e instrumentos de avaliación.

7.6.2. Criterios de cualificación.

8. MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS.

9. CRITERIOS DE AVALIACIÓN, CUALIFICACIÓN E PROMOCIÓN DO ALUMNADO.

10. ORGANIZACIÓN DAS ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO, RECUPERACIÓN E AVALIACIÓN

DA MATERIA PENDENTE

11. INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN E CUALIFICACIÓN DA MATERIA PENDENTE.

12. DESEÑO DA AVALIACIÓN INICIAL E MEDIDAS INDIVIDUAIS OU COLECTIVAS QUE SE

POIDAN ADOPTAR COMO CONSECUENCIA DOS SEUS RESULTADOS.

13. MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE.

14. PROGRAMACIÓN DOS ELEMENTOS TRANSVERSAIS.

15. EDUCACIÓN EN VALORES.

16. ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PROXECTO LECTOR.

17. ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN TIC.

18. ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA.

19. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES.

20. INDICADORES DE LOGRO PARA AVALIAR O PROCESO DE ENSINO E A PRÁCTICA

DOCENTE

21. MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DA PROPIA

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA EN RELACIÓN COS RESULTADOS ACADÉMICOS E

PROCESOS DE MELLORA.

1. INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN. 1.1. Contexto lexislativo.

Iniciamos esta programación tendo en conta o contexto da Educación Secundaria Obrigatoria que

atende á normativa actual (LOMCE 8/2013 do 9 de decembro).

1.2. A área de Lingua Galega e Literatura.

Esta materia ten como obxectivo o desenvolvemento da competencia comunicativa do alumnado,

entendida en todas as súas vertentes: pragmática, linguística, sociolinguística e literaria. Así,

achega as ferramentas e os coñecementos necesarios para que se desenvolvan satisfactoria e

eficazmente en calquera situación de comunicación da vida privada, social e profesional. Eses

coñecementos, que articulan os procesos de comprensión e expresión oral por unha banda, e de

comprensión e expresión escrita por outra, constitúen instrumentos esenciais para a aprendizaxe

no ámbito educativo e, posteriormente, ao longo da vida.

A reflexión literaria, presente nun bloque de contidos, a través da lectura, mediante a comprensión

e interpretación de textos significativos, favorece o coñecemento das posibilidades expresivas da

lingua, desenvolve a capacidade crítica e creativa dos/das estudantes, dálles acceso á memoria, á

creatividade, á imaxinación, á descuberta das outras persoas, ao coñecemento doutras épocas e

culturas, e enfróntaos/as a situacións, sentimentos e emocións nunca experimentados, que

enriquecen a súa visión do mundo e favorecen o coñecemento deles/as mesmos/as.

En definitiva, esta materia linguística persegue o obxectivo último de contribuír á formación de

cidadáns e cidadás cunha competencia comunicativa que lles permita interactuar satisfactoriamente

en todos os ámbitos que forman e van formar parte da súa vida.

Segundo se establece no currículo, a materia de Lingua Galega e Literatura preséntase, en todos

os cursos das etapas de educación secundaria obrigatoria, estruturada en cinco bloques, o que non

debe implicar que a actividade docente se corresponda con esta ordenación, senón que, pola

contra, se deben producir múltiples conexións entre todos eles.

1.3. O Concello do Rosal e o CPI Manuel Suárez Marquier.

O Rosal é unha poboación situada no extremo suroccidental da provincia de Pontevedra, entre o río

Miño e o océano Atlántico, de pouco máis de 6.000 habitantes que obteñen os seus recursos,

maioritariamente, da agricultura e do sector da construción. Cun sector industrial apenas

significativo, a agricultura intensiva, sobre todo baixo abrigo, representa, cando menos, unha fonte

complementaria de recursos económicos. As hortalizas, a flor e o kiwi son fontes importantes destes

ingresos. O sector da viticultura, agora en expansión grazas á denominación de orixe “Rías Baixas”

na que se inclúe esta subzona, dá traballo, especialmente na época da vendima, a un número

importante de traballadores; porén, o resto do ano, a oferta de emprego é escasa.

A emigración da xuventude, a Europa ou ás illas Canarias, sempre no sector da construción e

servizos, completa as perspectivas de futuro do noso alumnado.

O alumnado que estuda Educación Secundaria Obrigatoria no CPI Manuel Suárez Marquier

pertence, maioritariamente, ao concello do Rosal e cursou os seus estudos de Educación Primaria

no mesmo centro educativo.

Ademais, nunha porcentaxe do redor do 10% do total do alumnado de cada curso, provén do CEIP

de Refoxos, que pertence ao concello de Oia e que está adscrito ao noso CPI.

O feito de que a ESO sexa unha etapa educativa de continuidade no mesmo centro para unha

porcentaxe tan maioritaria do alumnado é un factor moi importante para que non existan problemas

de adaptación, xa que as normas de convivencia son comúns e o profesorado de cada curso facilita

os informes necesarios para o coñecemento do alumnado do curso seguinte. Non se trata, pois, de

alumnos descoñecidos aos que hai que integrar e formar grupo con eles. Ese traballo xa está feito.

E, como consecuencia, gozamos dunha conflitividade moi escasa e unhas relacións entre os

membros da comunidade educativa francamente envexables.

Rematados os estudos de ESO, o alumnado do CPI Manuel Suárez Marquier continúa a súa

formación educativa no IES A Sangriña da Guarda e no IES de Tomiño repartíndose entre os

estudos de Bacharelato e Ciclos Formativos de Grao Medio ofertados neses centros. Unha pequena

porcentaxe, antes de rematar a ESO pero acadada a idade regulamentaria prevista, accede á

Formación Profesional Básica dese mesmo centro, xa que no CPI non existe tal programa. Por

último, ao remate de cada curso escolar, unha pequena porcentaxe do alumnado elixe a saída ao

mundo laboral.

A experiencia ao longo dos anos manifesta que os resultados académicos en Educación Secundaria

Obrigatoria non son o positivos que deberían. Apréciase, en xeral, un bo número de alumnado cun

baixo rendemento escolar, falta de traballo e poucas perspectivas educativas de futuro.

Dentro das medidas específicas de tratamento á diversidade, hai alumnado ao que se lle aplica

unha Adaptación Curricular Significativa (ACIS) tras o informe do Departamento de Orientación do

centro e demais profesorado e familias implicados. Neste curso non temos un programa de

desdobramentos en 1º e 2º curso nas materias de lingua castelá, lingua galega e matemáticas como

en anos anteriores. Porén, o alumnado con dificultades recibirá apoio, dentro ou fóra da aula, por

parte da profesora de pedagoxía terapéutica. Estas medidas, xunto co Programa de Mellora da

Aprendizaxe e o Rendemento, contribúen a axudar os alumnos con dificultades de aprendizaxe a

que poidan titular sempre e cando amosen o debido esforzo.

1.4. Composición do Departamento de Lingua Galega e Literatura.

O Departamento de Lingua Galega e Literatura está formado durante o curso 2018/2019 polas

seguintes profesoras:

Ana María Álvarez Chamosa: Exerce o cargo de xefa de estudos de ESO. Imparte clase de

lingua galega en tres grupos de 2º ESO. Ten un total de 9 horas de clase.

Mª de Lourdes García Hermida: Exerce o cargo de xefa de departamento. Imparte clase de

lingua galega en tres grupos de 1º ESO e en dous grupos de 3º ESO. Ten un total de 18

horas de clase.

Beatriz Varandas González: Imparte clase de lingua galega en tres grupos de 4º ESO e o

Ámbito lingüístico e social no Programa de Mellora da Aprendizaxe e do Rendemento

(PMAR) en 2º ESO. Ten un total de 19 horas de clase.

2. CONTRIBUCIÓN DA ÁREA DE LINGUA GALEGA E LITERATURA AO

DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE.

No currículo, as competencias defínense como as «capacidades para aplicar de xeito integrado os

contidos propios de cada ensinanza e etapa educativa, co fin de lograr a realización adecuada de

actividades e a resolución eficaz de problemas complexos».

Unha competencia supón a combinación de habilidades prácticas, coñecementos, motivación,

valores éticos, actitudes, emocións e outros compoñentes sociais e de comportamento que se

mobilizan conxuntamente para lograr unha acción eficaz. Xa que logo, as competencias

considéranse como coñecemento na práctica, un coñecemento adquirido a través da participación

activa en prácticas sociais que, como tales, se poden desenvolver tanto no contexto educativo

formal, a través do currículo, como nos contextos educativos non formais e informais;

conceptualízanse como “un saber facer” que se aplica a unha diversidade de contextos educativos,

sociais e profesionais.

A aprendizaxe baseada en competencias caracterízase pola súa transversalidade, o seu dinamismo

e o seu carácter integral. O proceso de ensino e aprendizaxe competencial débese abordar desde

todas as materias de coñecemento e por parte das diversas instancias que conforman a

comunidade educativa, tanto nos ámbitos formais como nos non formais e informais. Na área de

Lingua Galega e Literatura incidiremos no adestramento de todas as competencias de maneira

sistemática.

1. Comunicación lingüística (CCL).

A competencia en comunicación lingüística adéstrase de maneira explícita no propio ámbito

curricular; por tanto, poderiamos incluír calquera dos descritores desta competencia. Porén,

destacamos os descritores seguintes:

Comprender o sentido dos textos escritos e orais.

Manter unha actitude favorable cara á lectura.

Expresarse oralmente con corrección, adecuación e coherencia.

Respectar as normas de comunicación en calquera contexto: quenda de palabra, escoita atenta ao

interlocutor…

Manexar elementos de comunicación non verbal, ou en diferentes rexistros nas diversas situacións

comunicativas.

2. Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT).

Desde a área de Lingua Galega e Literatura desenvólvense de forma xeral varios aspectos desta

competencia, xa que as análises das estruturas morfolóxicas, sintácticas e textuais supoñen un

adestramento do razoamento lóxico, a súa sistematización, a aplicación dun método rigoroso. Por outro

lado, a variedade tipolóxica e temática dos textos pon en contacto a área coa relación do ser humano

coa realidade, o mundo científico e o contorno ambiental. Destacamos estes descritores:

Tomar conciencia dos cambios producidos polo ser humano no contorno natural e as repercusións

para a vida futura.

Aplicar métodos científicos rigorosos para mellorar a comprensión da realidade circundante.

Aplicar estratexias de resolución de problemas a situacións da vida cotiá.

3. Competencia dixital (CD).

A área de Lingua Galega e Literatura debe contribuír ao adestramento da competencia dixital, tan

relevante e necesaria no contexto actual. O uso das novas tecnoloxías supón un novo modo de

comunicación cuxo ámbito haberá que adestrar de maneira sistemática. A produción de procesos

comunicativos eficaces nos que se empregan os contidos propios da materia é un piar esencial para o

desenvolvemento da competencia dixital nos alumnos e alumnas.

Para iso, nesta área, traballaremos os seguintes descritores da competencia:

Empregar distintas fontes para a busca de información.

Seleccionar o uso das distintas fontes segundo a súa fiabilidade.

Elaborar información propia derivada da información obtida a través de medios tecnolóxicos.

Comprender as mensaxes que veñen dos medios de comunicación.

Utilizar as distintas canles de comunicación audiovisual para transmitir informacións diversas.

Manexar ferramentas dixitais para a construción de coñecemento.

Aplicar criterios éticos no uso das tecnoloxías.

4. Aprender a aprender (CAA).

A competencia pódese desenvolver na área fomentando tarefas que permitan que o alumno ou a alumna

se recoñeza a si mesmo/-a como aprendiz para a mellora dos seus procesos de aprendizaxe. Neste

sentido, Lingua Galega e Literatura préstase especialmente a iso, xa que é unha área que favorece os

procesos metacognitivos e a adquisición de estratexias e estruturas de aprendizaxe extrapolables a

outras áreas e contextos.

Trabállanse os seguintes descritores de maneira prioritaria:

• Identificar potencialidades persoais como aprendiz: estilos de aprendizaxe, funcións executivas…

• Xestionar os recursos e motivacións persoais en favor da aprendizaxe.

• Xerar estratexias para aprender en distintos contextos de aprendizaxe.

• Aplicar estratexias para a mellora do pensamento creativo, crítico, emocional, interdependente...

• Desenvolver estratexias que favorezan a comprensión rigorosa dos contidos.

• Seguir os pasos establecidos e tomar decisións sobre os pasos seguintes en función dos

resultados intermedios.

• Tomar conciencia dos procesos de aprendizaxe.

5. Competencias sociais e cívicas (CSC).

Traballar con outros, descubrir as diferenzas e establecer normas para a convivencia favorece o

desenvolvemento das competencias sociais e cívicas. Desde o uso da lingua para chegar a

consensos, establecer e cumprir regras de funcionamento ata o seguimento das normas de

comunicación, pódese adestrar en Lingua Galega e Literatura esta competencia. Por outra parte, a

contextualización da comunicación lingüística e literaria propias da área e a importancia da crítica

textual fan fundamental o traballo desta competencia.

Para iso, adestraremos os seguintes descritores:

• Coñecer as actividades humanas, adquirir unha idea da realidade histórica a partir de distintas

fontes e identificar as implicacións que ten vivir nun Estado social e democrático de dereito

referendado por unha constitución.

• Desenvolver capacidade de diálogo cos demais en situacións de convivencia e traballo e para a

resolución de conflitos.

• Mostrar dispoñibilidade para a intervención activa en ámbitos de participación establecidos.

• Recoñecer riqueza na diversidade de opinións e ideas.

• Aprender a comportarse desde o coñecemento dos distintos valores.

6. Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE).

O adestramento do sentido de iniciativa e espírito emprendedor é de vital importancia en calquera

contexto educativo porque favorece a autonomía dos alumnos e o desenvolvemento de habilidades

persoais para emprender accións innovadoras en contextos académicos que logo se poderán

extrapolar a situacións vitais. No propio estudo da materia, os alumnos e as alumnas

deben recoñecer os seus recursos e adquirir hábitos que lles permitan superar dificultades no

traballo e na consecución de metas establecidas.

Os descritores que priorizaremos son:

• Optimizar os recursos persoais apoiándose nas fortalezas propias.

• Asumir as responsabilidades encomendadas e dar conta delas.

• Ser constante no traballo, superando as dificultades.

• Dirimir a necesidade de axuda en función das dificultades da tarefa.

• Xestionar o traballo do grupo, coordinando tarefas e tempos.

• Xerar novas e diverxentes posibilidades desde coñecementos previos do tema.

• Optimizar o uso de recursos materiais e persoais para a consecución de obxectivos.

• Mostrar iniciativa persoal para iniciar ou promover accións novas. 7. Conciencia e expresións culturais (CCEC).

A expresión lingüística e o coñecemento cultural que se adquire a través da literatura facilitan desde

a área o desenvolvemento desta competencia. A verbalización de emocións e sentimentos sobre

as manifestacións literarias ou artísticas, as creacións propias, o coñecemento do acervo literario...

fan desta área un cauce perfecto para adestrar a competencia.

Traballamos, por tanto, os seguintes descritores:

• Mostrar respecto cara ao patrimonio cultural mundial nas súas distintas vertentes e cara ás

persoas que contribuíron ao seu desenvolvemento.

• Valorar a interculturalidade como unha fonte de riqueza persoal e cultural.

• Expresar sentimentos e emocións desde códigos artísticos.

• Apreciar a beleza das expresións artísticas e das manifestacións de creatividade e gusto pola

estética no ámbito cotián.

• Elaborar traballos e presentacións con sentido estético.

3. PRIMEIRO CURSO DA ESO.

3.1. OBXECTIVOS.

• Comprender, interpretar e resumir o sentido global das mensaxes orais en distintos

ámbitos e con diferentes intencións comunicativas.

• Escoitar e comprender o sentido global de informacións procedentes da comunicación

audiovisual, desenvolvendo un pensamento crítico.

• Escoitar con interese e respecto as intervencións orais, respectando as normas de

cortesía.

• Coñecer e aplicar, con axuda das TIC, as estratexias necesarias para producir textos orais

sobre temas de actualidade.

• Valorar as producións orais cunha fonética galega correcta e mostrar unha actitude crítica

ante os prexuízos que se poidan asociar a ela.

• Intervir de maneira activa en situacións orais propias do ámbito académico.

• Coñecer e aplicar estratexias para falar en público, en situacións formais ou informais.

• Producir discursos breves e comprensibles, adecuados á situación e á intención

comunicativa, coherentes e ben organizados, sobre temas de interese persoal ou social da

vida cotiá e académica.

• Ler de maneira comprensiva e interpretar textos escritos en distintos ámbitos e con

diferentes intencións comunicativas.

• Usar os recursos que ofrecen as bibliotecas e as TIC para obter información, consultar

modelos de composición escrita e solucionar dúbidas de traballo.

• Mostrar unha actitude crítica cara ás mensaxes que manifesten prexuízos lingüísticos.

• Ler en voz alta coa dicción adecuada e respectando os patróns fonéticos do galego.

• Producir, en formato papel ou dixital, textos propios da vida cotiá, das relacións sociais ou

do ámbito académico, con adecuación, coherencia, cohesión e corrección.

• Usar as TIC, con progresiva autonomía, para redactar e presentar os seus escritos.

• Coñecer e utilizar un léxico amplo e preciso.

• Coñecer e utilizar adecuadamente a fonética do galego.

• Utilizar os dicionarios e outras fontes de consulta en diferentes soportes para resolver

dúbidas e progresar na aprendizaxe autónoma.

• Aplicar correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas do galego.

• Coñecer e utilizar as categorías gramaticais básicas para mellorar a creación e a

comprensión de textos.

• Identificar e explicar as funcións oracionais e as unidades que as desempeñan.

• Coñecer e utilizar os conectores textuais e as regras de concordancia para dar cohesión

aos textos.

• Diferenciar as distintas clases de oracións segundo a intención do emisor.

• Valorar as linguas como medios de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo.

• Describir e analizar a situación sociolingüística de Galicia, a partir do seu contorno familiar

e o do resto do alumnado, valorando a importancia de contribuír ao proceso de normalización

da lingua.

• Coñecer a situación sociolingüística e legal das linguas de España.

• Recoñecer e valorar as variantes xeográficas do galego, rexeitando prexuízos lingüísticos.

• Diferenciar os textos non literarios dos literarios, e nestes últimos, identificar os tres grandes

xéneros.

• Ler de maneira comprensiva, expresiva ou dramatizada textos de distintos xéneros,

relacionándoos coa súa experiencia propia e expoñendo a súa opinión.

• Escribir textos sinxelos con intención estética, utilizando os coñecementos literarios

adquiridos.

• Describir os trazos que caracterizan o cómic e a canción como linguaxes artísticas.

• Coñecer e aplicar as estratexias de autoavaliación, recoñecendo os erros nas súas

producións.

3.2. CONTIDOS.

Bloque 1. Comunicación oral. Escoitar e falar.

1. Comprensión, interpretación e resumo de calquera texto oral ou daqueles propios dos medios

de comunicación, especialmente noticias de actualidade, próximas aos intereses do alumnado.

2. Comprensión e interpretación de textos orais utilizados no ámbito social e educativo

(instrucións, presentacións de tarefas e breves exposicións orais de temáticas variadas).

3. Desenvolvemento de habilidades de escoita activa con actitude de interese, de cooperación e

de respecto.

4. Escoita crítica e reflexiva das mensaxes dos medios de comunicación, con especial atención

aos programas informativos.

5. Coñecemento e aplicación, con axuda das tecnoloxías da información e da comunicación (TIC),

de estratexias necesarias para producir textos orais sobre temas de actualidade.

6. Valoración das producións orais emitidas cunha fonética e prosodia correcta e actitude crítica

ante os prexuízos que se poidan asociar a ela.

7. Produción de discursos orais, en intervencións espontáneas, adecuados á situación e á

intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección.

8. Participación activa en situacións propias do ámbito educativo (pedimento de aclaracións,

intercambio de opinións e exposición de conclusións).

9. Coñecemento e aplicación de estratexias necesarias para falar en público: planificación do

discurso, prácticas orais formais e informais.

10.Construción de discursos adecuados, cohesionados e coherentes desde o punto de vista comunicativo, sobre temas de interese persoal ou social da vida cotiá e educativa.

Bloque 2. Comunicación escrita. Ler e escribir.

1. Aplicación de técnicas de análise do contido e estratexias de lectura comprensiva.

2. Comprensión e interpretación de textos propios da vida cotiá e das relacións sociais en ámbitos

próximos á experiencia do alumnado: mensaxes electrónicas ou de móbil, normas e instrucións

de uso.

3. Comprensión, interpretación e síntese de textos dos medios de comunicación,

fundamentalmente textos narrativos.

4. Comprensión e interpretación de textos do ámbito educativo, especialmente, descritivos,

narrativos e expositivos sobre as distintas materias curriculares: webs educativas, dicionarios,

glosarios e enciclopedias en diversos soportes.

5. Utilización guiada da biblioteca e das TIC para obter información e consultar modelos de

composición escrita.

6. Actitude reflexiva e crítica ante as mensaxes que transmitan prexuízos ou usos lingüísticos

discriminatorios, especialmente, os que aparecen nos medios de comunicación.

7. Lectura en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados á situación comunicativa, aos

patróns fonéticos do galego e aos signos de puntuación.

8. Planificación e revisión do escrito, de forma guiada, para producir textos adecuados,

coherentes, cohesionados e correctos gramaticalmente.

9. Produción, en formato papel ou dixital, de textos propios da vida cotiá e das relacións sociais:

notas, cartas, avisos, mensaxes electrónicas ou de móbil.

10. Produción, a partir dun modelo, de textos propios dos medios de comunicación,

fundamentalmente, noticias, en formato papel ou dixital.

11. Produción, en soporte impreso ou dixital, de textos propios da vida educativa, especialmente,

resumos, exposicións sinxelas e conclusións sobre as tarefas e aprendizaxes realizadas.

12. Produción, en soporte impreso ou dixital, de textos de distintos xéneros: descricións,

narracións de feitos e exposicións de ideas e conceptos.

13. Uso, con progresiva autonomía, das TIC (procesadores de textos e correctores ortográficos)

na planificación, revisión e presentación dos escritos.

14. Autoavaliación da aprendizaxe da lingua cunha actitude activa e de confianza.

Bloque 3. Funcionamento da lingua.

1. Recoñecemento, explicación e uso de léxico suficientemente amplo e preciso, con incorporación

de fraseoloxía e de vocabulario temático a partir de campos léxicos traballados na aula.

2.A fonética e a fonoloxía do galego, con especial atención a posibles interferencias.

2. Uso eficaz dos dicionarios e doutras fontes de consulta, tanto en papel como en soporte

electrónico, especialmente sobre clases de palabras e normativa.

3. Aplicación e valoración das normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega.

4. Análise e uso reflexivo da puntuación en relación coa cohesión textual.

5. Recoñecemento, uso e explicación das categorías gramaticais básicas (substantivo, adxectivo

cualificativo, verbo, adverbio, etc.) así como a diferenza entre palabras flexivas e non flexivas para

a creación e comprensión de textos.

6. Recoñecemento, uso e reflexión dos mecanismos da cohesión textual como a deíxe persoal.

7. Recoñecemento, uso e explicación dos conectores textuais máis comúns, en particular os

temporais e explicativos.

8. Coñecemento das regras de concordancia e das funcións sintácticas principais no seo da oración

para elaborar enunciados cun estilo cohesionado e correcto.

9. Recoñecemento das modalidades asertivas, interrogativas, exclamativas, desiderativas,

dubitativas e imperativas en relación coa intención comunicativa do emisor.

10. Coñecemento, uso e aplicación das estratexias necesarias de autoavaliación, aceptando o erro

como parte do proceso.

11. Participación en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensión de

libros e películas, etc.) nos que se utilicen varias linguas, tanto curriculares como outras presentes

no centro docente, relacionados cos elementos transversais e nos que se eviten estereotipos

lingüísticos ou culturais.

12. Identificación e progresiva utilización dos coñecementos sobre as linguas para desenvolver

unha competencia comunicativa integrada.

Bloque 4. Lingua e sociedade.

1. Valoración das linguas como medios de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo.

2. O plurilingüismo como expresión da riqueza cultural da humanidade.

3. A lusofonía.

4. Análise da situación sociolingüística, a partir do contexto familiar do alumnado.

5. Desenvolvemento de actitudes positivas cara ao proceso de recuperación do galego,

favorecendo o xurdimento de vínculos positivos cara ao seu uso e consciencia da necesidade e

das potencialidades de enriquecemento persoal e colectivo do uso normalizado da lingua galega.

6. Situación sociolingüística e legal das linguas de España.

7. Prexuízos lingüísticos.

8. Recoñecemento e valoración dos principais fenómenos que caracterizan as variedades

diatópicas do galego.

Bloque 5. Educación literaria.

1. Lectura, con regularidade e de maneira guiada, de obras literarias para desenvolver o criterio

lector; exposición da opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade, relación do seu

sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos e asimilación dos trazos estéticos

xerais que definen cada texto.

2. Comparación de textos literarios e non literarios e diferenciación de textos dos tres grandes

xéneros a partir dos seus trazos característicos máis xerais.

3. Lectura expresiva e comprensiva, audicións de poemas recitados ou cantados, determinación da

temática ou temáticas abordadas e descrición dos valores estilísticos dos textos.

4. Lectura expresiva e comprensiva de textos narrativos breves e recoñecemento da

funcionalidade dos elementos formais básicos.

5. Lectura dramatizada e comprensiva, visionado de pezas teatrais e apreciación dos seus

compoñentes e procedementos máis relevantes.

6. Produción de textos sinxelos de intención estética, servíndose dos coñecementos literarios

adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula.

7. Descrición e caracterización dos trazos definitorios básicos do cómic e a canción como linguaxes

artísticas.

8. Familiarización, seguindo unhas pautas orientadoras, co emprego dos fondos e recursos que

ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a procura de información básica e a resolución de

dúbidas de traballo.

CONCRECIÓN E SECUENCIACIÓN DOS CONTIDOS:

A materia de Lingua Galega e Literatura estrutúrase, en toda a ESO, en cinco bloques. Porén, isto non implica que a actividade docente se deba

corresponder con esta ordenación, senón que, pola contra, se deben producir múltiples conexións entre todos eles. Por este motivo, trataranse contidos

de todos os bloques en cada avaliación. Ademais, para lograr unha maior coherencia na práctica docente, agrupamos os contidos dos bloques de

comunicación oral e escrita. Cómpre mencionar tamén que unha das catro sesións semanais se destinará á lectura dunha obra literaria adecuada á

idade do alumnado de 1º ESO.

Por outro lado, o libro de texto empregado (Lingua galega e Literatura 1º ESO, ed. Teide) articula os contidos do currículum oficial en nove temas, polo

que se desenvolverán tres unidades por avaliación. Secuenciaremos deste xeito os contidos concretos:

Bloques 1 e 2. Comunicación oral e escrita.




1ª avaliación

Que é un texto? Os elementos da narración. A narración en imaxes: o cómic. O texto descritivo.

O substantivo. O adxectivo. Formación de xénero e número. Ortografía. Vocabulario.

As linguas do mundo: un mundo de linguas. As linguas de Europa. As linguas da Península.

Textos literarios e non literarios. Xénero narrativo. Lectura obra literaria.

2ª avaliación

O texto dialogado: a entrevista. Os textos da vida cotiá: o correo electrónico. O texto narrativo xornalístico: a noticia.

O verbo. Ortografía. Vocabulario.

A situación da nosa lingua: Usos. Prexuízos e actitudes.

Xénero narrativo. Lectura obra literaria.

3ª avaliación

O texto poético. A métrica. O texto expositivo. O texto teatral.

O pronome persoal. O adverbio e as locucións adverbais. Ortografía. Vocabulario.

As variedades lingüísticas. A variedade estándar. Os rexistros formal e informal.

Xénero lírico. Xénero dramático. Lectura obra literaria.

3.3. CRITERIOS DE AVALIACIÓN. ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE. COMPETENCIAS CLAVE. GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN DOS

ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE. INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN. TEMPORALIZACIÓN.


Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Compe- tencias clave

Grao mínimo de consecución dos estándares de aprendizaxe

Instrumentos de avaliación Temporalización

1. Comprender e interpretar a intención comunicativa e a idea xeral de textos orais (noticias de actualidade) e elaborar un resumo.

1.1. Comprende e interpreta a intención comunicativa de textos orais sinxelos (noticias de actualidade).

CCL

CAA

Comprende e interpreta a intención comunicativa de textos orais sinxelos.

Probas orais e/ou escritas (a partir de audicións).

1ª, 2ª e 3ª av.

1.2. Traslada a información relevante ou a idea xeral de textos sinxelos a resumos.

CCL

CAA

Traslada a información relevante ou a idea xeral de textos sinxelos a resumos.


1ª , 2ª e 3ª av.

2. Extraer a intención comunicativa e a idea xeral de textos orais sinxelos dos ámbitos social e educativo, e seguir instrucións para realizar tarefas guiadas de aprendizaxe con progresiva autonomía.

2.1. Recoñece, xunto ao propósito e a idea xeral, os datos máis relevantes en textos orais do ámbito social e educativo.

CCL

CAA

Recoñece a idea xeral en textos orais sinxelos.


1ª, 2ª e 3ª av.

2.2. Segue instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe con progresiva autonomía.

CCL

CAA

Segue instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe con progresiva autonomía.

Observación directa. 1ª, 2ª e 3ª av.

3. Coñecer e apreciar as normas de cortesía nas intervencións orais propias e alleas, tanto espontáneas como planificadas.

3.1. Coñece e aprecia as normas que rexen a cortesía na comunicación oral (intervén na orde que lle corresponde, manifesta respecto polas opinións alleas e recoñece e rexeita a linguaxe discriminatoria).

CCL

CSC

Coñece e aprecia as normas de cortesía na comunicación oral : respecta as quendas e as opinións alleas, rexeita a linguaxe discriminatoria.

Observación directa. Debates, coloquios, conversas

1ª, 2ª e 3ª av.

3.2. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado da linguaxe non verbal.

CCL

CAA CSC CSIE

Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado da linguaxe non verbal.

Observación directa. Exposicións orais. Probas orais.

1ª, 2ª e 3ª av.

4. Identificar e contrastar o propósito comunicativo en textos orais dos medios de comunicación, analizar criticamente os seus contidos e identificar prexuízos ou mensaxes discriminatorias.

4.1. Identifica a intención comunicativa, as ideas principais e as secundarias de programas informativos.

CCL

Identifica a intención comunicativa, as ideas principais e as secundarias de programas informativos non moi complicados.


1ª, 2ª e 3ª av.

4.2. Compara o tratamento da mesma noticia en diferentes medios de comunicación e extrae conclusións a partir das

CAA

CSC

Compara o tratamento da mesma noticia en diferentes medios de comunicación.

Observación directa. Probas orais e/ou escritas (a partir de audicións).

1ª, 2ª e 3ª av.

coincidencias e diferenzas atopadas.

4.3. Identifica e rexeita os usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos ou discriminacións.

CSC

Identifica e rexeita os usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos ou discriminacións.

Observación directa. Debates e intervencións orais.

1ª, 2ª e 3ª av.

5. Coñecer e aplicar, con axuda das TIC, as estratexias necesarias para realizar exposicións orais planificadas e participar de forma construtiva en diversas interaccións comunicativas.

5.1. Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións.

CD

CAA

CSIEE

Consulta os medios de información dixitais para obter contidos para as súas producións.

Observación directa. Exposicións orais.

1ª, 2ª e 3ª av.

5.2. Emprega as TIC para facer as súas presentacións máis claras e visualmente atractivas.

CD CCL CSIEE

Emprega as TIC para mellorar as súas presentacións.


1ª, 2ª e 3ª av.

6. Valorar as producións emitidas cunha fonética e prosodia correcta e amosar unha actitude crítica ante os prexuízos que se poidan asociar a ela. .

6.1. Aprecia a emisión dunha pronuncia correcta, recoñece os erros de produción oral propia e allea e propón solucións para melloralas.

CCL

CAA

Aprecia a emisión dunha pronuncia correcta, recoñece os erros básicos de produción oral propia e allea e propón algunha solucións para melloralas.

Observación directa. Probas orais. Autoavaliación.

1ª, 2ª e 3ª av.

6.2. Comprende, interpreta e rexeita os prexuízos que se poidan asociar á pronuncia da lingua galega.

CAA

Rexeita os prexuízos que se poidan asociar á pronuncia da lingua galega.


6.3. Usa, se a posúe, a variante dialectal propia e asúmea como a variedade habitual do seu contexto.

CCL

CCEC

Usa, se a posúe, a variante dialectal propia.

Observación directa. Probas orais.

1ª, 2ª e 3ª av.

7. Producir textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección.

7.1. Produce textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección.

CCL

CSC

Produce textos orais sinxelos con coherencia, cohesión e corrección.


1ª, 2ª e 3ª av.

7.2. Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega (pronuncia das sete vogais, n velar e fonema fricativo palatal xordo).

CCL

Participa con certa fluidez e corrección nas intervencións orais espontáneas.

Observación directa. Debates e intervencións.

1ª, 2ª e 3ª av.

7.3. Emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego (fraseoloxía adecuada).

CCL

Emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego.

Observación directa. Debates e intervencións.

1ª, 2ª e 3ª av.

7.4. Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado.

CCL Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado.

Observación directa. Debates, coloquios, conversas.

1ª, 2ª e 3ª av.

8. Participar activamente en situacións propias do ámbito educativo (pedir aclaracións, intercambiar opinións e expor conclusións).

8.1. Intervén en debates e coloquios do ámbito educativo, respectando as regras de interacción.

CCL

CSC

Intervén en debates e coloquios escolares, respectando as regras de interacción.

Debates e coloquios. 1ª, 2ª e 3ª av.

8.2. Cínguese ao tema, non divaga e atende ás instrucións da persoa moderadora nos debates e coloquios.

CCL

CSC

Cínguese ao tema e segue as instrucións do moderador.

Debates e coloquios.

1ª, 2ª e 3ª av.

9. Aplicar técnicas e estratexias para falar en público, en situacións formais ou informais, de forma individual ou en grupo.

9.1. Elabora guións para organizar os contidos de exposicións formais ou informais breves.

CAA

Elabora guións sinxelos previos ás exposicións orais.

Exposicións orais. 1ª, 2ª e 3ª av.

9.2. Respecta os aspectos prosódicos da linguaxe non verbal (a posta en escena, os xestos e a mirada), manifesta autocontrol das emocións ao falar en público e diríxese ao auditorio con autoconfianza e seguridade.

CCL

CSC

CSIEE

Respecta os aspectos prosódicos da linguaxe non verbal e mostra control e confianza ao falar en público.


1ª, 2ª e 3ª av.

9.3. Adecúa a súa pronuncia á finalidade da situación comunicativa.

CCL

CSC

Adecúa a súa pronuncia á finalidade da situación comunicativa.


1ª, 2ª e 3ª av.

9.4. Incorpora progresivamente palabras propias do nivel formal ás súas producións orais.

CCL

CAA

Incorpora progresivamente palabras propias do nivel formal ás súas producións orais.


1ª, 2ª e 3ª av.

9.5. Analiza similitudes e diferenzas entre discursos formais e espontáneos.

CAA

Analiza similitudes e diferenzas básicas entre discursos formais e espontáneos.


9.6. Recoñece e avalía erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos e trata, progresivamente, de evitalos.

CAA

CCL

Recoñece os erros básicos nos discursos orais propios e alleos e trata de evitalos.

Observación directa. Autoavaliación. Coavaliación

1ª, 2ª e 3ª av.

10. Producir discursos breves e comprensibles sobre temas da vida cotiá, de interese persoal ou social.

10.1. Participa en conversas informais nos que intercambia información e expresa a súa opinión, fai invitacións e ofrecementos, e pide e dá indicacións ou instrucións sinxelas.

CCL

CSC

CSIEE

CCEC

Participa en conversas informais nos que intercambia información , expresa a súa opinión, fai invitacións e ofrecementos, pide e dá indicacións ou instrucións sinxelas.

Observación directa.

1ª, 2ª e 3ª av.

10.2. Desenvólvese correctamente en situacións da vida cotiá que implique solicitar unha información ou un servizo.

CSC

CSIEE

Desenvólvese correctamente en situacións da vida cotiá que implique solicitar unha información ou un servizo.


1ª, 2ª e 3ª av.


Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe Compe- tencias clave


Instrumentos de avaliación

Temporalización

1. Aplicar técnicas de análise do contido e estratexias de lectura comprensiva.

1.1. Utiliza técnicas de análise e síntese do contido: subliñados, esquemas e resumos.

CCL

CAA

Utiliza técnicas de análise e síntese do contido: subliñados, esquemas e resumos.

Caderno de clase. Probas escritas.

1ª, 2ª e 3ª av.

1.2. Recoñece a intencionalidade do emisor a partir de elementos contextuais explícitos

CCL

Recoñece a intencionalidade do emisor en textos escritos.

Probas escritas. 1ª, 2ª e 3ª av.

1.3. Reconstrúe o sentido global e compón o esquema xerarquizado das ideas.

CCL

Reconstrúe o sentido global e ordena as ideas en textos sinxelos.


1.4. Procura o léxico descoñecido en dicionarios, analiza a forma da palabra ou deduce o significado polo contexto.

CCL

CAA

Procura o léxico descoñecido en dicionarios, analiza a forma da palabra ou deduce o significado polo contexto.

Observación directa. Traballos escritos.

1ª, 2ª e 3ª av.

1.5. Interpreta o significado de elementos non lingüísticos (símbolos, iconas, etc.).

CCL

Interpreta o significado de elementos non lingüísticos (símbolos, iconas, etc.).


1.6. Busca información para ampliar e completar o contido das mensaxes a través de distintos recursos: xornais, revistas, libros, enciclopedias, buscadores de internet.

CCL

CAA

CD

Busca información en xornais, revistas, libros, enciclopedias, buscadores de internet.


1ª, 2ª e 3ª av.

1.7. Contrasta os contidos analizados cos coñecementos propios, antes e despois da lectura.

CCL

CAA

Contrasta os contidos analizados cos coñecementos propios, antes e despois da lectura.

Comentarios de texto. Traballos escritos.

1ª, 2ª e 3ª av.

2. Comprender, interpretar e sintetizar textos da vida cotiá e das relacións sociais en ámbitos próximos á experiencia do alumnado: mensaxes electrónicas ou de móbil e normas e instrucións de uso.

2.1. Comprende, interpreta e sintetiza o contido de textos propios da vida cotiá: mensaxes electrónicas ou de móbil, de correo electrónico, normas e instrucións de uso.

CCL

CSC

Comprende o contido de textos propios da vida cotiá: mensaxes electrónicas ou de móbil, correo electrónico, normas e instrucións de uso.

Traballos escritos. Probas escritas.

1ª, 2ª e 3ª av.

3. Comprender, interpretar e sintetizar escritos dos medios de comunicación, especialmente, os narrativos e expositivos de estrutura

3.1. Comprende, interpreta e sintetiza escritos dos medios de comunicación, especialmente, os narrativos e expositivos de estrutura

CCL

CSC

Comprende escritos dos medios de comunicación, especialmente, os narrativos e expositivos, de carácter sinxelo.

Probas escritas. 2ª, 3ª av.

descritiva e secuencial. descritiva e secuencial.

4. Comprender, interpretar e sintetizar escritos do ámbito educativo do alumnado, especialmente, textos descritivos, narrativos e expositivos sobre as distintas materias curriculares: webs educativas, e información de dicionarios e enciclopedias en distintos soportes.

4.1. Comprende, interpreta e sintetiza textos propios da vida educativa: webs educativas, información de dicionarios, glosarios e enciclopedias en distintos soportes.

CCL

CAA

CD

CSC

Comprende textos propios da vida educativa: webs educativas, dicionarios, glosarios e enciclopedias en distintos soportes.

Observación directa. Traballos escritos. Probas escritas.

1ª, 2ª e 3ª av.

4.2. Segue instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe guiadas, con progresiva autonomía.

CCL

Segue instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe guiadas, con progresiva autonomía.


5. Utilizar de forma guiada as bibliotecas e as TIC para obter información e consultar modelos de composición escrita.

5.1. Usa de forma guiada as bibliotecas e as TIC para obter información e consultar modelos de composición escrita.

CCL CAA

CD

Usa de forma guiada as bibliotecas e as TIC para obter información e consultar modelos de composición escrita.

Traballos escritos.

1ª, 2ª e 3ª av.

6. Amosar unha actitude reflexiva e crítica ante as mensaxes que transmiten prexuízos e reflexionar sobre os usos lingüísticos discriminatorios.

6.1. Manifesta unha actitude crítica ante as mensaxes que transmiten prexuízos e reflexiona sobre os usos lingüísticos discriminatorios.

CCL

CSC

Manifesta actitude crítica ante as mensaxes que transmiten prexuízos e reflexiona sobre os usos lingüísticos discriminatorios.


1ª, 2ª e 3ª av.

6.2. Identifica e evita o uso de expresións habituais que evidencian prexuízos de distinta natureza: relixiosos, raciais e sexistas.

CCL

CSC

Identifica e evita o uso de expresións que evidencian prexuízos relixiosos, raciais e sexistas.


1ª, 2ª e 3ª av.

7. Ler en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados á situación comunicativa.

7.1. Le en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados e con respecto pola puntuación do texto.

CCL

Le en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados e con respecto pola puntuación do texto.


7.2. Le en voz alta seguindo os patróns fonéticos do galego.

CCL Le en voz alta seguindo os patróns fonéticos do galego.


7.3. Utiliza recursos das TIC para rexistrar a voz.

CCL CD

Utiliza recursos das TIC para rexistrar a voz.

Gravación sinxela. 1ª, 2ª e 3ª av.

8. Planificar, producir e revisar o escrito co fin de producir textos adecuados, coherentes, cohesionados e correctos gramaticalmente.

8.1. Utiliza esquemas sinxelos e notas para ordenar as ideas e estruturar o contido do texto.

CCL

Utiliza esquemas sinxelos e notas para ordenar as ideas e estruturar o contido do texto.


1ª, 2ª e 3ª av.

8.2. Adecúa o texto ao rexistro coloquial ou formal segundo o requira a situación comunicativa.

CCL

Adecúa o texto ao rexistro coloquial ou formal segundo o requira a situación comunicativa.


1ª, 2ª e 3ª av.

8.3. Utiliza elementos lingüísticos e discursivos esenciais para a cohesión das ideas: conectores textuais básicos, e concordancias

CCL Utiliza elementos básicos para lograr a cohesión das ideas nun texto.


1ª, 2ª e 3ª av.

dentro do sintagma nominal e dentro do sintagma verbal.

8.4. Puntúa o texto en relación coa organización oracional e a forma do texto (os parágrafos e a distribución e organización das ideas expresadas).

CCL

Puntúa os textos dun xeito adecuado. Caderno. Traballos escritos. Probas escritas.

1ª, 2ª e 3ª av.

8.5. Revisa o texto con respecto ás normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas.

CCL

CD

Revisa o texto con respecto ás normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas.

Caderno. Traballos escritos. Probas escritas.

1ª, 2ª e 3ª av.

9. Producir, en formato papel ou dixital, textos sinxelos propios da vida cotiá e das relacións sociais: notas, cartas, avisos, mensaxes electrónicas ou de móbil.

9.1. Produce textos propios das relacións sociais: notas, cartas, avisos, mensaxes electrónicas ou de móbil.

CCL

CD

CSC

Produce textos propios das relacións sociais: notas, cartas, avisos, mensaxes electrónicas ou de móbil.

Probas escritas.

1ª, 2ª e 3ª av.

10. Producir, a partir dun modelo, textos propios dos medios de comunicación, fundamentalmente, noticias, en formato papel ou dixital.

10.1. Produce, a partir dun modelo, textos propios dos medios de comunicación, fundamentalmente, noticias, en formato papel ou dixital.

CCL

CD

CSC

Produce, a partir dun modelo, textos propios dos medios de comunicación, especialmente noticias, en formato papel ou dixital.


2ª avaliación

10.2. Coñece a estrutura do xornal (seccións e xéneros) e os elementos paratextuais que acompañan as noticias.

CCL

Coñece a estrutura do xornal (seccións e xéneros) e os elementos paratextuais que acompañan as noticias.


2ª avaliación

11. Producir, en soporte impreso ou dixital, textos propios da vida educativa, especialmente, resumos, exposicións sinxelas e conclusións sobre as tarefas e aprendizaxes realizadas.

11.1. Produce, en formato papel ou dixital, textos descritivos, narrativos e expositivos propios da vida educativa, especialmente, resumos, exposicións sinxelas e conclusións sobre tarefas e aprendizaxes realizadas.

CCL

CD

Produce, en formato papel ou dixital, textos descritivos, narrativos e expositivos propios da vida educativa: resumos, exposicións sinxelas.


1ª, 2ª e 3ª av.

12. Producir textos de distintos xéneros: descricións, narracións de feitos e exposicións de ideas e conceptos.

12.1. Produce textos de distintos xéneros: descricións, narracións de feitos e exposicións de ideas e conceptos.

CCL

Produce textos sinxelos de distintos xéneros: descricións, narracións e exposicións.


1ª, 2ª e 3ª av.

13. Usar, con progresiva autonomía, as TIC (procesadores de texto e correctores ortográficos) para planificar, revisar e mellorar a presentación dos escritos.

13.1. Utiliza, con progresiva autonomía, as funcións básicas dun procesador de textos para organizar os contidos e mellorar a presentación.

CCL

CD

Utiliza, con progresiva autonomía, as funcións básicas dun procesador de textos para mellorar os escritos.

Traballos escritos.

1ª, 2ª e 3ª av.

13.2. Emprega os correctores CCL Emprega os correctores ortográficos para Traballos escritos. 1ª, 2ª e 3ª av.

ortográficos para resolver dúbidas e revisar a ortografía.

CD

resolver dúbidas e revisar a ortografía.

14. Avaliar o seu proceso de aprendizaxe cunha actitude activa e de confianza.

14.1. Participa, de modo guiado, nas tarefas de revisión e mellora das producións propias e alleas.

CCL

CAA

Participa, de modo guiado, nas tarefas de revisión e mellora das producións propias e alleas.

Observación directa. Autoavaliación. Coavaliación.

1ª, 2ª e 3ª av.

14.2. Acepta o erro como parte do proceso de aprendizaxe e mostra unha actitude positiva de superación.

CCL

CAA

Acepta o erro como parte do proceso de aprendizaxe e mostra unha actitude positiva de superación.

Observación directa. Autoavaliación.

1ª, 2ª e 3ª av.


Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Compe- tencias clave



1. Recoñecer, explicar e usar léxico amplo e preciso coa presenza da fraseoloxía e vocabulario traballado na aula.

1.1. Utiliza un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistro axeitado á situación.

CCL

Utiliza un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistro axeitado á situación.

Observación directa. Probas orais. Probas escritas.

1ª, 2ª e 3ª av.

2. Recoñecer e usar a fonética da lingua galega.

2.1. Recoñece e pronuncia correctamente os fonemas propios da lingua galega.

CCL

CAA

Recoñece e pronuncia correctamente os fonemas propios do galego.


1ª, 2ª e 3ª av.

3. Usar eficazmente os dicionarios ou calquera outra fonte de consulta en calquera soporte, para resolver dúbidas e para progresar na aprendizaxe autónoma.

3.1. Obtén, de xeito autónomo, información lingüística relativa á clase de palabras e a normativa en dicionarios, en diferentes soportes, e noutras obras de consulta.

CCL

CD

Obtén, de xeito autónomo, información lingüística relativa á clase de palabras e a normativa en dicionarios e noutras obras de consulta.


1ª, 2ª e 3ª av.


4.1. Aplica correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega.

CCL

Aplica correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega.

Caderno. Probas escritas.

1ª, 2ª e 3ª av.

4.2. Aplica estratexias para a corrección lingüística, gramatical e ortográfica dos textos.

CCL

Aplica estratexias para a corrección lingüística, gramatical e ortográfica dos textos.


1ª, 2ª e 3ª av.

5. Analizar e usar correctamente a puntuación, de acordo coa cohesión textual.

5.1. Analiza e usa correctamente a puntuación de acordo coa cohesión textual.

CCL

Analiza e usa correctamente a puntuación de acordo coa cohesión textual.


1ª, 2ª e 3ª av.

6. Recoñecer e explicar o uso das distintas categorías gramaticais, utilizar este coñecemento para distinguir erros e diferenciar as flexivas das non flexivas.

6.1. Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais nos textos, utiliza este coñecemento para corrixir erros e distingue as flexivas das non flexivas.

CAA

Recoñece as diferentes categorías gramaticais nos textos.

Probas escritas.

1ª, 2ª e 3ª av.

7. Recoñecer, usar e reflexionar sobre os mecanismos da cohesión textual como a deíxe persoal.

7.1. Recoñece e explica nos textos as referencias deícticas persoais.

CCL

CAA

Recoñece e explica nos textos as referencias deícticas persoais.

Probas escritas. 3ª avaliación

8. Recoñecer, usar e explicar os conectores textuais máis comúns (sobre todo os temporais e os explicativos).

8.1. Identifica, explica e usa distintos tipos de conectores textuais máis comúns, en particular os temporais e explicativos.

CCL

CAA

Usa os conectores textuais máis comúns, en particular os temporais e explicativos.


1ª, 2ª e 3ª av.

9. Coñecer as regras de concordancia e das funcións sintácticas principais no seo da oración para elaborar enunciados cun estilo cohesionado e correcto.

9.1. Produce textos orais e escritos de diferentes xéneros, usando as regras de concordancia.

CCL

CAA

Produce textos sinxelos orais e escritos de diferentes xéneros, usando as regras de concordancia.


1ª, 2ª e 3ª av.

9.2. Identifica as funcións sintácticas no seo da oración.

CCL

CAA

Identifica as funcións sintácticas no seo da oración simple.


10. Recoñecer as modalidades asertivas, interrogativas, exclamativas, desiderativas, dubitativas e imperativas en relación coa intención comunicativa do emisor.

10.1. Recoñece as modalidades asertivas, interrogativas, exclamativas, desiderativas, dubitativas e imperativas en relación coa intención comunicativa do emisor.

CCL

CAA

Recoñece as modalidades asertivas, interrogativas, exclamativas, desiderativas, dubitativas e imperativas en relación coa intención comunicativa do emisor

Probas escritas.

1ª, 2ª e 3ª av.

11. Aplicar progresivamente o coñecemento e o uso das estratexias de autoavaliación e a aceptación do erro como parte do proceso de aprendizaxe.

11.1. Recoñece os erros nas producións orais e escritas propias e alleas a partir da avaliación e autoavaliación.

CCL

CAA

Recoñece os erros nas producións orais e escritas propias e alleas a partir da avaliación e autoavaliación.

Autoavaliación. Coavaliación.

1ª, 2ª e 3ª av.

12. Participar en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensión de libros e películas, etc.) nos que se utilicen varias linguas, tanto curriculares como outras presentes no centro docente, relacionados cos elementos transversais e nos que se eviten estereotipos lingüísticos ou culturais.

12.1. Participa en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensión de libros e películas, obras de teatro, etc.) nos que se utilizan varias linguas e relacionados cos elementos transversais, evita estereotipos lingüísticos ou culturais e valora as competencias que posúe como persoa plurilingüe.

CCL

CAA

CD

Participa en proxectos nos que expresa as súas ideas e mostra o respecto polos demais.

Proxectos de grupo.

1ª, 2ª e 3ª av.

13. Reflexionar sobre o sistema e as normas de uso das linguas, mediante a comparación e a transformación de textos, enunciados e palabras, e utilizar estes coñecementos para solucionar problemas de comprensión e para a produción de textos.

13.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual, oracional e da palabra, desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a comprensión e produción dos textos traballados.

CCL

CAA

Utiliza os coñecementos lingüísticos para mellorar a comprensión e produción de textos.


1ª, 2ª e 3ª av.





1. Valorar as linguas como medios de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo, valorar positivamente o plurilingüismo como expresión da riqueza cultural da humanidade e coñecer a lusofonía e achegarse ás culturas que a integran.

1.1. Valora a lingua como instrumento co cal se constrúen todos os saberes e como medio de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo a través da identificación de elementos lingüísticos de noso na literatura de tradición oral e no xénero humorístico

CCL

Valora a lingua como instrumento para construír todos os saberes, como medio de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo.


1ª avaliación

1.2. Coñece as linguas que se falan en Galicia.

CCL Coñece as linguas que se falan en Galicia. Probas escritas.

1ª avaliación

1.3. Coñece os territorios que forman parte da comunidade lusófona.

CCL Coñece os territorios que forman parte da comunidade lusófona.


1.4. Coñece recursos en rede de lecer (literatura de tradición oral, música e xogos) en lingua galega adaptados á súa idade.

CCL

CD

CCEC

Coñece recursos en rede de lecer en galego adaptados á súa idade.

Traballo oral ou escrito.

1ª avaliación

2. Describir e analizar a situación sociolingüística de Galicia a partir do estudo dos contextos familiares do alumnado.

2.1. Describe e analiza a situación sociolingüística de Galicia a partir do estudo do seu contexto familiar e a do resto do alumnado.

CCL

Describe e analiza a situación sociolingüística de Galicia.

Probas escritas.

2ª avaliación

2.2. Coñece e valora os antropónimos galegos.

CCL Coñece os antropónimos galegos. Probas escritas.

2ª avaliación

3. Adquirir vínculos positivos cara ao uso do galego e asumir a importancia da contribución individual no desenvolvemento da lingua galega.

3.1. Analiza a súa propia práctica lingüística e valora a importancia de contribuír individual e socialmente á normalización da lingua galega.

CCL

CSC

Analiza a súa propia práctica lingüística e valora a importancia de contribuír á normalización da lingua galega.

Autoavaliación.

2ª avaliación

4. Coñecer a situación sociolingüística e legal das linguas de España.

4.1. Coñece a lexislación que regula os dereitos lingüísticos individuais.

CCL

CSC

Coñece a lexislación básica que regula os dereitos lingüísticos individuais.


5. Identificar os prexuízos lingüísticos e analizar a situación persoal en relación a eles.

5.1. Coñece o que é un prexuízo. Detecta e analiza a presenza de novos e vellos prexuízos cara ao galego na súa práctica lingüística e na do seu contorno.

CCL

CSC

Coñece o que é un prexuízo e é capaz de detectar os que van contra o galego na súa práctica lingüística e na do seu contorno.


2ª avaliación

6. Recoñecer e apreciar as variantes diatópicas do galego.

6.1. Aprecia as variantes diatópicas do galego como símbolo de riqueza lingüística e cultural.

CCL

CCEC

Recoñece galego.

as variedades dialectais do Probas escritas. 3ª avaliación

6.2. Rexeita os prexuízos sobre as variedades dialectais e utiliza os trazos propios da súa zona.

CCl

Rexeita os prexuízos sobre as variedades dialectais e utiliza os trazos propios da súa zona.


3ª avaliación

6.3. Coñece as principais variantes diatópicas do galego e clasifica producións lingüísticas segundo o bloque dialectal ao que pertencen.

CCL

Coñece as principais variedades dialectais do galego e clasifica producións lingüísticas segundo o bloque dialectal ao que pertencen.

Probas escritas.

3ª avaliación





1. Ler, con regularidade e de maneira guiada, obras literarias para desenvolver o criterio lector; expor unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade, relacionando o seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos, procurando asimilar os trazos estéticos xerais que definen cada texto.

1. Le, con regularidade e de maneira guiada, obras literarias para desenvolver o criterio lector; expón unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade, relaciona o seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos, e asimila os trazos estéticos xerais que definen cada texto.

CCL

Le obras literarias axeitadas á súa idade e é capaz de expresar unha opinión persoal sobre elas.

Probas orais. Probas escritas.

1ª, 2ª e 3ª av.

2. Comparar textos literarios e non literarios e diferenciar textos dos tres grandes xéneros a partir dos seus trazos característicos máis xerais.

2.1. Compara textos literarios e non literarios e describe as súas diferenzas e similitudes.

CCL

Recoñece as diferenzas entre textos literarios e non literarios.


1ª avaliación

2.2. Diferencia textos dos tres grandes xéneros a partir dos seus trazos característicos máis xerais.

CCL

Diferencia textos dos tres grandes xéneros.


3. Ler expresiva e comprensivamente, facer audicións de poemas recitados ou cantados, sinalar a temática ou temáticas abordadas e describir os valores estilísticos dos textos.

3. Le expresiva e comprensivamente, fai audicións de poemas recitados ou cantados, sinala a temática ou temáticas abordadas e describe os valores estilísticos dos textos.

CCL

Le expresiva e comprensivamente poemas, sinala o tema principal e algún dos seus valores estilísticos.


3ª avaliación

4. Ler expresiva e comprensivamente textos narrativos breves e recoñecer a funcionalidade

4.1. Le expresiva e comprensivamente textos narrativos breves e recoñece a funcionalidade

CCL Le expresiva e comprensivamente textos narrativos breves nos que recoñece os elementos formais básicos.


1ª, 2ª avaliación

dos elementos formais básicos. dos elementos formais básicos.

5. Ler dramatizada e comprensivamente, visionar pezas teatrais e apreciar os seus compoñentes e procementos máis relevantes.

5.1. Le dramatizada e comprensivamente, visiona pezas teatrais e aprecia os seus compoñentes e procedementos máis relevantes.

CCL

Le expresiva e comprensivamente pezas teatrais e recoñece os seus elementos máis relevantes.


3ª avaliación

6. Escribir textos sinxelos de intención estética, servíndose dos coñecementos literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula.

6.1. Escribe textos sinxelos de intención estética, servíndose dos coñecementos literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula.

CCL

CCEC

Escribe textos sinxelos de intención estética, usando os coñecementos literarios adquiridos e os recursos traballados na aula.

Redacción de textos persoais.

1ª, 2ª, 3ª av.

7. Describir e caracterizar os trazos definitorios básicos do cómic e a canción como linguaxes artísticas

7.1. Describe e caracteriza os trazos definitorios básicos do cómic como linguaxe artística.

CCL

CCEC

Recoñece as características básicas do cómic.

Traballo escrito. Proba escrita.

1ª avaliación

7.2. Identifica e describe, nun cómic dado, os principais trazos definitorios.

CCL

CCEC

Recoñece, nun cómic dado, as características básicas .

Traballo escrito. 1ª avaliación

7.3. Describe e caracteriza os trazos definitorios básicos da canción como linguaxe artística.

CCL

CCEC

Recoñece os trazos definitorios básicos da canción.

Traballo escrito. Proba escrita.

1ª avaliación

7.4. Identifica e describe, nunha canción dada, os seus principais trazos definitorios.

CCL

CCEC

Recoñece, nunha canción dada, os trazos definitorios básicos.

Traballo escrito. 1ª avaliación

8. Familiarizarse, seguindo unhas pautas orientadoras, co emprego dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a procura de información básica e a resolución de dúbidas de traballo.

8.1. Familiarízase, seguindo unhas pautas orientadoras, co emprego dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a procura de información básica e a resolución de dúbidas de traballo.

CCL

CD

Emprega os fondos e recursos das bibliotecas para obter información básica e resolver dúbidas de traballo.


1ª, 2ª e 3ª av.

3.4. ACTIVIDADES.

Ao longo das distintas unidades didácticas programaremos tarefas que intentaremos que esperten

o interese do alumnado e sexan variadas (orais e escritas, individuais e colectivas, mecánicas e

creativas,...):

• Actividades de repaso xeral dos contidos máis importantes estudados en Primaria ou no

curso.

• Actividades que permitan anticipar as ideas previas que os alumnos e as alumnas teñen en

torno aos distintos contidos que imos traballar.

• Audición e/ou lectura dos textos que abren as unidades, co obxectivo de mellorar a

comprensión oral e lectora.

• Realización de actividades orais e/ou escritas sobre os devanditos textos.

• Elaboración de resumos, esquemas, clasificacións...

• Actividades que incentiven o uso do dicionario (impreso e dixital) para aclarar dúbidas e

ampliar o vocabulario.

• Actividades que fomenten o uso das TIC para ampliar ou complementar a información do

libro, para investigar...

• Creación de textos e lectura posterior en voz alta para que os demais valoren a

creatividade de cada alumno/-a e así favorecer o xuízo crítico e o traballo cooperativo.

• Posta en común en gran grupo a través do diálogo e debates.

3.5. METODOLOXÍA.

A área de Lingua Galega e Literatura é unha materia das denominadas instrumentais, polo que no

traballo de aula o docente manexa dous obxectivos fundamentais: a consecución de obxectivos

curriculares a través dos contidos de currículo e o desenvolvemento de habilidades que favorezan

a aprendizaxe dos alumnos noutras áreas.

Neste proceso é necesario o adestramento individual e o traballo reflexivo de procedementos

básicos da materia: a comprensión oral e lectora, a expresión oral e escrita e a argumentación que

son, obviamente, extrapolables a outras áreas e contextos de aprendizaxes.

Nalgúns aspectos da área, fundamentalmente naquelas que perseguen as habilidades de

comunicación entre iguais e o desenvolvemento da expresión e comprensión oral, o traballo en

grupo colaborativo achega, ademais do adestramento de habilidades sociais básicas e o

enriquecemento persoal desde a diversidade, unha plataforma inmellorable para adestrar a

competencia comunicativa.

Desde o coñecemento da diversidade da aula e en resposta ás múltiples intelixencias

predominantes no alumnado, o desenvolvemento de actividades desde a teoría das intelixencias

múltiples facilita que todos os alumnos e as alumnas poidan chegar a comprender os contidos que

pretendemos que se adquiran para o desenvolvemento dos obxectivos de aprendizaxe.

Na área de Lingua Galega e Literatura é indispensable a vinculación a contextos reais e a aplicación

dos conceptos máis abstractos para mellorar o desenvolvemento lingüístico do alumno. Para iso,

as tarefas competenciais propostas facilitarán este aspecto e permitirán a contextualización de

aprendizaxes en situacións cotiás e próximas aos alumnos.

3.6. PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN.

Realizaranse ao longo do curso tres avaliacións que terán as súas correspondentes cualificacións.

Porén, o feito de que se trate dunha avaliación continua supón que a observación debe ser

constante e non debe cinxirse a unha cualificación numérica puntual.

Cómpre a observación sistemática do traballo na aula para facer un seguimento efectivo dos

progresos e dificultades do alumnado. Debemos ter en conta as intervencións orais que nos

indicarán o grao de dominio da lingua, a fluidez, a riqueza léxica, a adecuación do discurso, a

coherencia e o respecto polas normas que regulamentan o proceso comunicativo. E, por suposto,

é imprescindible controlar as producións escritas para comprobar se nelas o alumno integra as

normas ortográficas, morfosintácticas e léxicas.

Co fin de realizar este seguimento dun xeito sistemático e o máis obxectivo posible podemos botar

man de diferentes ferramentas: escalas de observación das intervencións na clase, rúbricas de

expresión oral, rúbricas de redacción de textos escritos, rúbricas para avaliar os contidos de

gramática, rúbricas para avaliar os comentarios das lecturas.

E, por suposto, cremos que tamén son necesarias as probas escritas (exames) para avaliar os

contidos teóricos e prácticos traballados en cada trimestre e probas orais e/ou escritas sobre as

lecturas obrigatorias.

4. SEGUNDO CURSO DA ESO.

4.1. OBXECTIVOS.

• Coñecer as características da linguaxe dos distintos medios de comunicación.

• Analizar textos orais e escritos de medios de comunicación en formato dixital e en papel,

para identificar ideas principais, comprender o contido e procesar a información mediante

distintas ferramentas.

• Distinguir ámbitos diferentes en textos orais, coñecer as súas características e os trazos que

os diferencian.

• Sintetizar e procesar información desde textos orais de distintos ámbitos.

• Elaborar criterios para analizar criticamente o propósito comunicativo en textos orais

diversos.

• Elaborar argumentacións propias para expoñer o propósito comunicativo dos textos orais.

• Recoñecer as connotacións en informacións implícitas nun texto oral.

• Coñecer e aplicar as regras fonéticas e prosódicas que rexen a lingua galega.

• Amosar coidado e interese por elaborar producións propias con corrección gramática,

ortográfica e fonética.

• Empregar o coñecemento da lingua e os contidos traballados para producir textos orais

propios con coherencia, cohesión e corrección. Utilizar con corrección nexos textuais de

espazo, oposición e contraste, así como os mecanismos gramaticais e léxicos de cohesión

interna.

• Realizar exposicións orais sobre temas diversos seguindo unha estrutura ordenada e

coherente, con soltura.

• Coñecer e utilizar técnicas TIC que faciliten e axuden a mellorar as exposicións orais

planificadas.

• Elaborar opinións propias sobre temas diversos e expoñelas de maneira argumentada e

ordenada en distintos contextos.

• Participar de modo natural e por iniciativa propia en situacións de comunicación oral

diversas: debates, corrección de exercicios, diálogos sobre temas, ... expoñendo e

argumentando as ideas propias.

• Coñecer e aplicar técnicas de comunicación oral nas exposicións ou en situacións diversas

falando en público, coidando a postura, a modulación da voz, a estrutura do discurso, os

medios empregados, etc.

• Desenvolver estratexias para comprender mensaxes orais e escritas en situacións onde hai

dificultades de comprensión.

• Utilizar recursos dixitais e libros de texto para resolver dúbidas sobre vocabulario ou

estruturas lingüísticas necesarias para producir con corrección na lingua galega.

• Empregar os coñecementos da lingua para comprender e producir textos propios no

contexto social no que nos desenvolvemos: diarios, cartas persoais, avisos e solicitudes.

• Coñecer os elementos fundamentais dos textos instrutivos e expositivos en contexto

educativo: webs educativas, dicionarios, glosarios e enciclopedias. Utilizar ese coñecemento

para comprender a mensaxe e utilizar as fontes de información con rigor.

• Identificar e analizar as distintas fortes de información que son base esencial no proceso de

adquisición de coñecementos.

• Realizar lectura comprensiva de textos diversos: identificar ideas principais e secundarias,

sintetizar e representar a información, elaborar argumentacións propias sobre o contido,

relacionar o texto con experiencias ou outros coñecementos previos.

• Realizar unha lectura en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados á situación

comunicativa e á súa función.

• Empregar estratexias metacognitivas para identificar canto e como aprendemos.

• Coñecer os elementos esenciais e os tipos de noticias que aparecen nos medios de

comunicación.

• Elaborar noticias a partir dun modelo con coñecementos adquiridos.

• Producir en formato papel ou dixital textos de distinta tipoloxía: cuestionarios, resumos,

descrición, narracións e explicacións.

• Producir textos escritos con un compoñente de goce persoal para comunicar experiencias,

ideas e pensamentos.

• Enriquecer con cada temática o léxico, vocabulario e frases da linguaxe habitual en lingua

galega.

• Empregar con soltura e precisión dicionarios e fontes de consulta para comprender textos,

enriquecer o vocabulario e contrastar a fiabilidade das fontes empregadas.

• Coñecer, empregar as normas que regulan os textos orais e escritos de diversos tipos.

• Comprender que o uso de normas ortográficas e morfolóxicas é necesario para o

desenvolvemento da lingua.

• Coñecer as normas de uso dos signos de puntuación e utilizalos en textos escritos con

corrección.

• Comprender a estrutura de substantivos e verbos para mellorar as habilidades de

comprensión e produción lingüísticas.

• Coñecer os elementos dunha oración desde o punto de vista sintáctico. Empregar este

coñecemento para elaborar enunciados, orais e escritos, cun estilo cohesionado e correcto.

• Realizar autoavaliacións sobre o traballo de maneira realista co obxectivo de mellorar a

aprendizaxe.

• Enriquecer a competencia lingüística co uso das distintas linguas en distintos contextos

educativos.

• Recoñecer a riqueza na diversidade cultural a través das linguas propias de cada pobo.

• Reflexionar sobre a situación sociolingüística galega desde unha perspectiva social,

histórica e xeográfica.

• Coñecer a historia e as razóns das iniciativas normalizadoras da lingua galegas e describir

a situación legal das linguas do Estado español.

• Identificar e clasificar as variantes diafásicas do galego, recoñecer os trazos da variedade

estándar da lingua galega e valorala como variante unificadora, así como apreciar a variante

diatópica propia.

• Ler expresiva e comprensivamente en público textos diversos.

• Coñecer as características de textos pertencentes a diferentes xéneros e subxéneros, e

comparalos sinalando as coincidencias e diferenzas, tanto estruturais coma formais.

• Coñecer, identificar e interpretar recursos retóricos nos textos literarios.

• Escribir de maneira autónoma textos de intención estética aplicando os coñecementos dos

recursos literarios traballados.

• Distinguir os trazos da linguaxe cinematográfica, identificalos e analizalos en diferentes

obras de cine.

4.2. CONTIDOS.


1. Comprensión, interpretación e resumo de novas de actualidade e de informacións de crónicas,

reportaxes e documentais procedentes dos medios de comunicación audiovisual.

2. Comprensión, interpretación e valoración de textos orais utilizados no ámbito social e educativo.

3. Desenvolvemento de habilidades de escoita cunha actitude de interese, cooperación e respecto

ante as intervencións orais, sobre todo en exposicións do profesorado ou do alumnado.

4. Escoita crítica e reflexiva ante as mensaxes discriminatorias dos medios de comunicación, con

especial atención aos programas de carácter informativo: noticias, reportaxes e crónicas.

5. Valoración das producións orais emitidas cunha fonética e prosodia correcta e cunha actitude

crítica ante os prexuízos que se poidan asociar a ela.



7. Coñecemento e aplicación, con axuda das TIC, de técnicas e estratexias para a produción de

textos orais sobre temas de actualidade.

8. Participación activa en situacións propias do ámbito educativo e de interese para o alumnado

que xeren intercambio de opinión.

9. Coñecemento, uso e aplicación de técnicas e estratexias necesarias para falar en público:

planificación do discurso nas prácticas orais formais e informais.

10. Construción de discursos adecuados a distintos rexistros, coherentes e ben organizados sobre

temas de interese persoal ou social da vida cotiá e educativo.


1. Coñecemento e uso de técnicas de análise do contido e de estratexias de lectura comprensiva:

esquemas, resumos, etc.

2. Comprensión e interpretación de textos propios da vida cotiá e das relacións sociais en ámbitos

próximos aos intereses do alumnado: diarios, cartas persoais, avisos e solicitudes.

3. Comprensión e interpretación, en formato papel e dixital, de textos propios dos medios de

comunicación (noticias).

4. Comprensión e interpretación, en formato papel ou dixital, de textos propios da vida educativa,

especialmente, os instrutivos e expositivos: webs educativas, dicionarios, glosarios e enciclopedias.

5. Uso, progresivamente autónomo, das bibliotecas e das TIC para seleccionar información.

6. Actitude reflexiva e crítica ante a lectura para identificar usos linguísticos discriminatorios,

manifestar posturas de acordo e desacordo e expor razoadamente as ideas respectando as ideas

dos demais.

7. Lectura en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados á situación comunicativa e á súa

función, con posibilidade de usar recursos audiovisuais para o rexistro de voz.

8. Planificación e revisión do escrito en función da situación comunicativa (tema, fins e

destinatarios) para elaborar producións con adecuación, coherencia, cohesión e corrección nas

relacións internas e externas dos contidos do texto.

9. Produción, en formato papel ou dixital, de escritos propios da vida cotiá e das relacións sociais:

diarios, cartas persoais, avisos, solicitudes e participación en foros.

10. Produción, en formato papel ou dixital, de textos propios dos medios de comunicación

(noticias).

11. Produción, en formato papel ou dixital, de textos de carácter educativo: cuestionarios, resumos,

informes de tarefas, descricións e explicacións sobre contidos das materias curriculares.

12. Produción e síntese, en formato papel ou dixital, de textos de distinta tipoloxía,

fundamentalmente, narrativos e descritivos.

13. Uso das TIC (procesadores de texto e correctores ortográficos) tanto para a textualización,

como para a revisión e mellora do escrito.

14. Valoración da escritura como fonte de aprendizaxe e como forma de comunicar experiencias,

ideas e coñecementos propios.


1. Recoñecemento, explicación e uso de léxico suficientemente amplo e preciso, con incorporación

de fraseoloxía e de vocabulario temático a partir de campos léxicos traballados na aula.

2. A fonética e a fonoloxía do galego, con especial atención a posibles interferencias.

3. Uso eficaz dos dicionarios e doutras fontes de consulta en calquera soporte, especialmente sobre

flexión, relación semántica e normativa.

4. Coñecemento, comparación, uso e valoración das normas que regulan os textos orais e escritos,

propios e alleos.


6. Análise e uso reflexivo da puntuación en relación coa cohesión textual.

7. Recoñecemento da estrutura de substantivos e verbos e da súa caracterización morfolóxica para

a mellora da comprensión e produción textuais.

8. Recoñecemento, uso e explicación dos nexos e conectores textuais (espaciais, de oposición e

contraste) e dos principais mecanismos de referencia interna, tanto gramaticais como léxicos.

9. Coñecemento dos compoñentes sintácticos no nivel da frase para elaborar enunciados, orais e

escritos, cun estilo cohesionado e correcto.

10. Coñecemento, uso e aplicación das estratexias necesarias de autoavaliación, aceptando o erro

como parte do proceso.




linguísticos ou culturais.





O plurilinguismo como expresión da riqueza cultural da humanidade. A lusofonía.

2. Situación sociolinguística do galego.

3. Proceso de normalización. Desenvolvemento de actitudes positivas cara ao proceso de

recuperación do galego, favorecemento do xurdimento de vínculos positivos cara ao seu uso e

consciencia da necesidade e das potencialidades de enriquecemento persoal e colectivo do uso

normalizado da lingua galega.

4. Situación legal das linguas do Estado español.

5. Prexuízos linguísticos.

6. Recoñecemento das variantes diafásicas da lingua galega e da función da lingua estándar, uso

normalizado da variante dialectal propia da zona e utilización e valoración da variante estándar da

lingua en situacións de carácter formal.


1. Lectura, con regularidade, de obras literarias e desenvolvemento dun criterio lector; emisión

dunha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade, relación do seu sentido coa

propia experiencia e outros coñecementos adquiridos e valoración do uso dos elementos propios

de cada xénero literario, o punto de vista empregado e o uso estético da linguaxe.

2. Lectura expresiva e comprensiva e audición de poemas recitados ou cantados; determinación do

tema principal, a estrutura xeral e os principais recursos estilísticos.

3. Lectura expresiva e comprensiva de textos narrativos breves e localización e descrición dos

elementos estruturais e formais máis salientables: punto de vista, tempo, espazo, personaxes.

4. Lectura dramatizada e comprensiva, visionado de pezas teatrais e recoñecemento dos

compoñentes e procedementos que caracterizan os subxéneros.

5. Comparación de textos pertencentes a diferentes xéneros e subxéneros, sinalando as

coincidencias e diferenzas, tanto estruturais coma formais.

6. Análise de textos literarios, de maneira guiada, identificación dos trazos dos subxéneros e a

funcionalidade dos recursos retóricos.

7. Produción de textos de intención estética servíndose dos coñecementos literarios adquiridos e

dos recursos retóricos traballados na aula.

8. Descrición e caracterización dos trazos definitorios básicos da linguaxe cinematográfica.

9. Aproveitamento, baixo guía, dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as

virtuais, para a realización de traballos e cita axeitada destes.





comunicación oral e escrita.

Por outro lado, o libro de texto empregado (Lingua galega e literatura 2º ESO, ed. Anaya) articula os contidos do currículum oficial en doce temas, polo

que se desenvolverán catro unidades por avaliación. Secuenciaremos deste xeito os contidos concretos:





1ª avaliación

A improvisación. A exposición oral. A narración de contos. A cohesión textual.

Os fonemas. As palabras. O substantivo. O adxectivo. Ortografía. Vocabulario.

A diversidade lingüística. As linguas da Península Ibérica. A situación legal das linguas. A lusofonía.

As características da literatura. Os xéneros literarios. O conto. A novela.

2ª avaliación

O esquema. O mapa conceptual. O resumo. A colaxe.

O pronome persoal. O verbo. Verbos regulares e irregulares. A oración. Ortografía. Vocabulario.

O galego hoxe. Niveis de competencia. A valoración social da lingua. Normalización e normativización. Os préstamos.

O narrador. Personaxes, espazo e tempo. A poesía lírica. As formas poéticas.

3ª avaliación

A canción. A noticia. A entrevista. A reportaxe.

O suxeito e o predicado. Os complementos. As modalidades oracionais. Ortografía. Vocabulario.

Os estranxeirismos. Os castelanismos. As variedades lingüísticas. As variedades xeográficas.

A linguaxe poética. O xénero dramático. A representación teatral. Literatura, cine e música.







1. Comprender e interpretar a intención comunicativa, o tema, as ideas principais e os datos relevantes de diferentes textos orais dos medios de comunicación (crónicas, reportaxes, documentais) e elaborar esquemas e resumos.

1.1. Comprende o sentido global e identifica a intención comunicativa de textos orais de carácter informativo propios dos medios de comunicación audiovisual (reportaxes, crónicas, documentais).

CCL

CAA

Comprende textos orais de carácter informativo dos medios de comunicación audiovisuais.


3ª avaliación

1.2. Traslada a información relevante de discursos orais dos medios de comunicación audiovisual a esquemas ou resumos.

CCL

CAA

Traslada información relevante de textos orais dos medios de comunicación a esquemas ou resumos.


3ª avaliación

2. Extraer a intención comunicativa, o tema, as ideas principais e os datos relevantes de diferentes textos orais dos ámbitos social e educativo.

2.1. Recoñece, xunto ao propósito e a idea xeral, os feitos e datos relevantes en textos orais do ámbito social e educativo.

CCL

CAA

Recoñece a información relevante en textos orais do ámbito social e educativo.


1ª, 2ª, 3ª av.

2.2. Comprende e segue as instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe con progresiva autonomía.

CAA

Segue instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe con progresiva autonomía.


1ª, 2ª, 3ª av.

3. Coñecer e usar as normas de cortesía nas intervencións orais propias e alleas da actividade educativa, tanto espontáneas como planificadas.

3.1.Coñece, aprecia e usa as normas que rexen a cortesía na comunicación oral (intervén na quenda que lle corresponde, respecta as opinións e recoñece e rexeita a linguaxe discriminatoria.

CSC

CCL

Usa as normas de cortesía na comunicación oral : respecta as quendas e as opinións alleas, rexeita a linguaxe discriminatoria.

Observación directa. Debates, coloquios...

1ª, 2ª, 3ª av.

3.2. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado dos trazos máis característicos da linguaxe non verbal.

CCL

CSC

CSIEE

Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado da linguaxe non verbal.


1ª, 2ª, 3ª av.

4. Identificar o propósito comunicativo en textos orais dos medios de comunicación, analizar criticamente os seus contidos e interpretar as connotacións e mensaxes discriminatorias implícitas.

4.1. Diferencia as ideas principais e as secundarias e identifica a intención comunicativa de programas de carácter informativo: noticias, reportaxes e crónicas.

CCL

Diferencia as ideas principais e as secundarias en programas informativos.


3ª avaliación

4.2. Compara o tratamento da mesma noticia en diferentes medios de comunicación e extrae conclusións a partir das coincidencias e diferenzas atopadas.

CCL

CAA

CSIEE

Compara o tratamento da mesma noticia en diferentes medios de comunicación e extrae algunha conclusión.


3ª avaliación

4.3. Reflexiona sobre as mensaxes e rexeita usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos e discriminacións.

CSC

CAA

Rexeita usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos e discriminacións.

Observación directa. Debates, intervencións orais.

1º, 2ª e 3ª av.

5. Valorar as producións emitidas cunha fonética e prosodia correcta e amosar unha actitude crítica ante os prexuízos que se poidan asociar a ela.

5.1. Aprecia a emisión dunha pronuncia e prosodia correcta, recoñece os erros nas producións orais propias e alleas e propón solucións para melloralas.

CCL

CAA

Aprecia unha correcta pronuncia, recoñece os erros e procura evitalos.

Observación directa. Debates, coloquios e conversas

1ª ,2ª e 3ª av.

5.2. Comprende, interpreta e rexeita os prexuízos que se poidan asociar á pronuncia galega.

CAA

Rexeita os prexuízos asociados á pronuncia galega.


1ª ,2ª e 3ª av.

5.3. Asume, se a posúe, a variante dialectal propia e utilízaa na súa práctica habitual.

CCL

CCEC

Usa, se a posúe, a súa variante dialectal. Observación directa. Intervencións orais.

1ª, 2ª, 3ª av.

6. Producir textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con

coherencia, cohesión e corrección.


CCL

CSC

Produce textos orais sinxelos con coherencia, cohesión e corrección.


1ª ,2ª e 3ª av.


CCL

Participa con certa fluidez e corrección nas intervencións orais espontáneas.

Observación directa. Intervencións orais.

1ª ,2ª e 3ª av.

6.3. Emprega nas intervencións CCL Emprega nas intervencións orais Observación directa. 1ª ,2ª e 3ª av.

orais espontáneas expresións

propias do galego (fraseoloxía adecuada).

espontáneas expresións propias do galego. Intervencións orais.


CCL

Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado.


1ª, 2ª, 3ª av.

7. Coñecer e aplicar, con axuda das TIC, técnicas e estratexias para realizar exposicións orais planificadas.


CD

CAA CSIEE

Consulta algún medio de información dixital para realizar as súas presentacións orais.

Exposicións orais.

1ª ,2ª e 3ª av.

7.2. Emprega as TIC para facer as súas presentacións máis claras e atractivas visualmente.

CD CCL

CSC

Emprega as TIC para facer as súas presentacións máis claras e atractivas.

Exposicións orais. 1ª ,2ª e 3ª av.

8. Participar activamente en situación propias do ámbito educativo e de interese para o alumnado que xeren intercambio de opinión.

8.1. Intervén en debates e coloquios do ámbito educativo con respecto ás regras de interacción e ás opinións alleas

CCL

CSC

Intervén en debates e coloquios escolares, respectando as regras de interacción.

Debates, coloquios.

1ª ,2ª e 3ª av.

8.2. Cínguese ao tema, non divaga e atende ás instrucións da persoa moderadora nos debates e coloquios.

CCL

CSC

Cínguese ao tema e segue as instrucións do moderador nos debates e coloquios.

Debates, coloquios.

1ª ,2ª e 3ª av.

8.3. Expresa e compara con compañeiras/os a súa opinión sobre unha obra de lectura.

CSC

CAA

Expresa a súa opinión sobre unha obra de lectura.

Exposicións orais. Probas orais.

1ª ,2ª e 3ª av.



CAA

Elabora guións sinxelos previos ás exposicións orais.

Exposicións orais. 1ª, 2ª, 3ª av.

9.2. Fai uso dos aspectos prosódicos da linguaxe non verbal (a presentación, a posta en escena, os xestos e a mirada), manifesta autocontrol das emocións ao falar en público e diríxese ao auditorio con autoconfianza e seguridade.

CCL

CSC

CSIEE

Respecta os aspectos prosódicos da linguaxe non verbal e mostra control e confianza ao falar en público.


1ª ,2ª e 3ª av.

9.3. Incorpora progresivamente palabras propias do nivel formal nas prácticas orais da lingua.

CCL

CSC

Incorpora progresivamente palabras propias do nivel formal ás súas producións orais.


1ª ,2ª e 3ª av.

9.4. Adecúa a súa pronuncia á finalidade da práctica oral.

CCL

CAA Adecúa a súa pronuncia á finalidade da práctica oral.


1ª ,2ª e 3ª av.

9.5. Recoñece a avalía erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos e trata, progresivamente, de evitalos.

CAA

CCL

Recoñece erros básicos nos discursos orais propios e alleos e trata de evitalos.


1ª, 2ª, 3ª av.

10. Producir discursos breves e comprensibles, nun rexistro neutro, informal ou máis culto, sobre temas da vida cotiá ou educativa.

10.1. Participa en conversas informais nos que intercambia información e expresa a súa opinión, fai invitacións e ofrecementos e pide e dá indicacións ou instrucións sinxelas.

CCL CSC

CSIEE

CCEC

Participa en conversas informais nas que intercambia información, expresa opinións, fai ofrecementos e invitacións e é capaz de pedir e dar instrucións sinxelas.


1ª ,2ª e 3ª av.

10.2. Desenvólvese correctamente en situacións da vida cotiá que implique solicitar unha información ou un servizo

CSC

CSIEE

É capaz de solicitar informacións en situacións da vida cotiá.


1ª ,2ª e 3ª av.

10.3. Utiliza as fórmulas de tratamento e as regras de cortesía axeitadas ao destinatario e á situación comunicativa.

CCL

CSC

Utiliza as fórmulas de tratamento e as regras de cortesía axeitadas ao destinatario e á situación comunicativa.


1ª ,2ª e 3ª av.

10.4. Analiza similitudes e diferenzas entre discursos formais e espontáneos.

CCL

CAA

Analiza semellanzas e diferenzas entre discursos formais e espontáneos.


1ª, 2ª e 3ª av.




Instrumentosde avaliación Temporalización

1. Aplicar os coñecementos sobre a lingua e as normas do uso lingüístico para resolver problemas de comprensión.

1.1. Analiza e sintetiza o contido dun texto en resumos e esquemas que estruturan visualmente as ideas.

CCL

CAA

Usa técnicas de síntese do contido dos textos: esquemas e resumos.


1ª ,2ª e 3ª av.

1.2. Busca o significado do léxico descoñecido a partir do contexto, analiza a forma das palabras ou usa dicionarios para contextualizar as acepcións.

CCL

CAA

Busca o léxico descoñecido en dicionarios ou deduce o significado polo contexto

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

1.3. Identifica a idea principal e as secundarias e comprende a relación existente entre elas.

CCL Identifica a idea principal e as secundarias en textos sinxelos.

Probas escritas. 1ª ,2ª e 3ª av.

1.4. Relaciona a información CCL Relaciona a información de textos escritos Probas escritas. 1ª ,2ª e 3ª av.

explícita e implícita dun escrito en función do contexto.

sinxelos co seu contexto.

1.5. Compila información para comprender e ampliar o coñecemento das mensaxes: busca bibliografía; consulta libros, revistas, xornais; utiliza recursos audiovisuais e buscadores de internet.

CCL

CAA

Sabe buscar información en xornais, revistas, libros e buscadores de internet.


1ª ,2ª e 3ª av.

1.6. Contrasta os contidos dos textos analizados cos coñecementos propios, antes e despois da lectura.

CCL

CAA

Contrasta os contidos de textos analizados cos seus coñecementos.

Comentarios de texto.

1ª ,2ª e 3ª av.

2. Comprender e interpretar textos propios da vida cotiá e das relacións sociais: diarios, cartas persoais, avisos e solicitudes.

2.1. Comprende e interpreta a información máis relevante de textos propios da vida cotiá e das relacións sociais: diarios, cartas persoais, avisos e solicitudes.

CCL

CSC

Comprende textos propios da vida cotiá: cartas persoais, diarios, avisos, solicitudes.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

2.2. Comprende instrucións escritas de certa complexidade que lle permiten desenvolverse en situacións da vida cotiá.

CCL

CSC

Comprende instrucións escritas propias de situacións da vida cotiá.

Observación directa. Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

2.3. Comprende e interpreta normas de convivencia, regras de xogos, correspondencia escolar.

CCL

CSC

Comprende e interpreta normas de convivencia, regras de xogos, correspondencia escolar.

Observación directa. 1ª ,2ª e 3ª av.

3. Comprender e interpretar, en formato papel ou dixital, textos propios dos medios de comunicación (noticias).

3.1. Comprende e interpreta textos propios dos medios de comunicación (noticias).

CCL

CSC

Comprende e interpreta noticias. Probas escritas. 3ª avaliación

3.2. Localiza a información destacada de textos propios dos medios de comunicación: portadas e titulares.

CCL

Localiza a información en portadas e titulares. Probas escritas.

3ª avaliación

4. Comprender e interpretar en formato papel ou dixital, textos propios da vida educativa, especialmente, os instrutivos e expositivos: webs educativas, dicionarios, glosarios e enciclopedias.

4.1. Comprende e interpreta textos propios da vida educativa, especialmente, os instrutivos e expositivos: webs educativas, dicionarios, glosarios e enciclopedias.

CCL

CD

CAA

Comprende e interpreta textos propios da vida educativa:dicionarios, webs educativas.


1ª ,2ª e 3ª av.

4.2. Identifica as características específicas de todo tipo de textos nos que se expoñan feitos e se

CCL

Identifica as características de textos expositivos do eido educativo.

Traballos escritos. 1ª ,2ª e 3ª av.

expliquen ideas e conceptos das distintas materias curriculares.

5. Seleccionar a información que se obtén nas bibliotecas, nas TIC e outras fontes e integrar os coñecementos adquiridos non proceso de aprendizaxe continua.

5.1. Utiliza, de forma progresivamente autónoma, diversas fontes de información e integra os coñecementos adquiridos nos seus discursos orais e escritos.

CCL

CA

Usa, con certa autonomía, distintas fontes de información para elaborar os seus discursos orais e escritos.

Traballos escritos.

1ª ,2ª e 3ª av.

5.2. Coñece e utiliza habitualmente dicionarios impresos ou en versión dixital.

CCL CD

CAA

Coñece e usa dicionarios impresos e dixitais. Observación directa. 1ª ,2ª e 3ª av.

5.3. Coñece o funcionamento das bibliotecas, así como as bibliotecas dixitais e é quen de solicitar libros e vídeos de xeito autónomo.

CCL

CD CAA

Coñece como funciona unha biblioteca e sabe solicitar material nelas.


1ª ,2ª e 3ª av.

6. Amosar unha actitude reflexiva e crítica ante a lectura que permita identificar usos lingüísticos discriminatorios e manifestar posturas de acordo ou desacordo e respecto ás mensaxes expresadas.

6.1. Detecta mensaxes que transmiten prexuízos e evita usos lingüísticos discriminatorios.

CCL

CSC

Evita o uso dunha linguaxe discriminatoria. Observación directa. Traballos escritos.

1ª ,2ª e 3ª av.

6.2. Identifica e expresa posturas de acordo e desacordo sobre aspectos parciais ou globais dun texto.

CCL

CSC

É capaz de expresar posturas de acordo e desacordo.


6.3. Elabora a súa propia interpretación sobre o significado dun texto.

CCL

Elabora interpretacións persoais sobre textos sinxelos.


6.4. Respecta as opinións dos demais.

CCL CSC

Respecta as opinións dos demais. Observación directa. 1ª ,2ª e 3ª av.

7. Ler en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados á situación comunicativa e á súa función.

7.1. Le en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados (interpreta os signos de puntuación) á situación comunicativa e á función da mensaxe.

CCL

Le en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados e con respecto polos signos de puntuación.


1ª ,2ª e 3ª av.

7.2. Usa recursos audiovisuais para rexistrar a voz.

CCL CD

Sabe usar algún recurso para gravar a voz. Gravacións sinxelas. 1ª ,2ª e 3ª av.

8. Usar procedementos de planificación e revisión para conseguir a adecuación, coherencia, cohesión e corrección dos contidos nas relacións internas e externas do texto.

8.1. Elabora esquemas sinxelos para ordenar as ideas e estruturar o texto.

CCL

Elabora esquemas sinxelos para ordenar as ideas e estruturar o texto.


8.2. Adecúa as súas producións ao rexistro formal e educativo.

CCL É capaz de usar un rexistro formal nas súas producións.


8.3. Utiliza elementos lingüísticos e discursivos de cohesión interna do

CCL

Usa os elementos básicos para lograr a cohesión das ideas nun texto.


texto (a deíxe, as referencias internas de tipo léxico e os conectores).

8.4. Usa os signos de puntuación do texto en relación coa organización oracional e coa forma do texto (os parágrafos e a distribución e ordenación das ideas expresadas)

CCL

Puntúa os textos dun xeito adecuado. Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

8.5. Revisa e reescribe o texto con respecto polas regras ortográficas e morfolóxicas

CCL

Revisa e reescribe o texto con respecto polas regras ortográficas e morfolóxicas


8.6. Usa técnicas de tratamento textual coas TIC: procesadores de texto, programas de presentación, dicionarios electrónicos e correctores.

CCL

CD

Sabe usar algunha técnica de tratamento textual coas TIC, principalmente procesadores de texto e dicionarios

Traballos escritos.

1ª ,2ª e 3ª av.

8.7. Complementa as producións con elementos textuais e paratextuais: ilustracións e gráficos.

CCL

CD

Complementa as súas producións con algún tipo de ilustración ou gráfico.


9. Producir, en formato papel ou dixital, textos propios da vida cotiá e das relacións sociais: diarios, cartas persoais, avisos, solicitudes e participación en foros.

9.1. Produce textos propios da vida cotiá e das relacións persoais: diarios, cartas persoais, avisos, solicitudes e participación en foros.

CCL

CD

CSC

Produce textos da vida cotiá e das relacións persoais: cartas, diarios, avisos, solicitudes.


1ª ,2ª e 3ª av.

10. Producir, en soporte impreso ou dixital, textos propios dos medios de comunicación a partir dun modelo (noticias).

10.1. Produce, en soporte impreso ou dixital, textos propios dos medios de comunicación a partir dun modelo (noticias).

CCL

CD CSC

Produce, en soporte impreso ou dixital, noticias a partir dun modelo.


3ª avaliación

11. Producir, en formato papel ou dixital, textos de carácter educativo: cuestionarios, resumos, informes de tarefas, descricións e explicacións sobre contidos das materias curriculares.

11.1. Produce, en formato papel ou dixital, textos de carácter educativo: cuestionarios, resumos, informes de tarefas, descricións e explicacións sobre contidos das materias curriculares.

CCL

CD

Produce, en soporte impreso ou dixital, textos de carácter educativo sobre contidos de materias curriculares.

Traballos escritos.

1ª ,2ª e 3ª av.

12. Producir e sintetizar, en formato papel ou dixital, textos de distinta tipoloxía, fundamentalmente, narracións e descricións.

12.1. Produce, en formato papel ou dixital, escritos de distinta tipoloxía a partir dun modelo, fundamentalmente, narrativos e descritivos.

CCL

CD

Produce, en formato papel ou dixital, textos narrativos e descritivos a partir dun modelo dado.

Traballos escritos.

1ª ,2ª e 3ª av.

12.2. Sintetiza e resume narracións e descricións sen parafrasear o

CCL Resume narracións e descricións sen parafrasear o texto resumido.


texto resumido.

13. Usar as TIC para textualizar, revisar e mellorar os escritos: procesadores de texto, programas de presentación e dicionarios electrónicos.

13.1. Usa técnicas de tratamento textual coas TIC: procesadores de texto, programas de presentación, dicionarios electrónicos, e correctores para textualizar e revisar e mellorar os escritos.

CCL

CD

Usa as TIC para organizar os contidos, mellorar a presentación e facilitar a corrección dos textos escritos.

Traballos escritos.

1ª ,2ª e 3ª av.

14. Valorar a escritura como fonte de aprendizaxe e como unha forma de comunicar experiencias, ideas e coñecementos propios.

14.1. Describe os valores da escritura como instrumento de comunicación social fundamental para comunicar experiencias e para adquirir e transmitir coñecementos.

CCL

CSC

CCEC

Valora a escritura como unha forma de comunicar experiencias e ideas propias.


1ª ,2ª e 3ª av.





1. Recoñecer, explicar e usar léxico amplo e preciso coa presenza da fraseoloxía e vocabulario traballado na aula.

1.1. Utiliza un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistro axeitado á situación comunicativa.

CCL

CAA

Usa un vocabulario amplo, preciso e axeitado ao contexto.

Observación directa. Probas escritas. Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.


2.1. Recoñece e pronuncia correctamente os fonemas propios da lingua galega.

CCL

CAA

Recoñece e pronuncia correctamente os fonemas do galego.

Probas orais. Observación directa.

1ª ,2ª e 3ª av.

3. Usar eficazmente os dicionarios ou calquera outra fonte de consulta, en papel ou en soporte electrónico, para resolver dúbidas e para progresar na aprendizaxe autónoma.

3.1. Obtén, de xeito autónomo, información lingüística de todo tipo en dicionarios, en diferentes soportes, e noutras obras de consulta.

CCL

CAA

Obtén, de xeito autónomo, información lingüística en dicionarios impresos e dixitais.

Traballos escritos. Observación directa.

1ª, 2ª, 3ª av.

4. Coñecer, usar e valorar as normas que regulan os textos orais e escritos.

4.1. Completa, transforma e valora textos orais ou escritos de maneira adecuada e correcta atendendo ás normas.

CCL

CD

Coñece e usa as normas que regulan os textos orais e escritos.


1ª ,2ª e 3ª av.

5. Aplicar e valorar as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega.

5.1. Aplica correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega.

CCL

Aplica correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas do galego.


1ª ,2ª e 3ª av.

5.2. Aplica estratexias para a corrección lingüística, gramatical e ortográfica dos textos.

CCL

Aplica estratexias para a corrección lingüística, gramatical e ortográfica dos textos.


1ª ,2ª e 3ª av.

6. Analizar e usar correctamente a puntuación, de acordo coa cohesión textual.

6.1. Analiza e usa correctamente a puntuación para a cohesión textual.

CCL

Puntúa os textos con corrección para lograr a cohesión textual.


1ª ,2ª e 3ª av.

7. Recoñecer a estrutura de substantivos e verbos e da súa caracterización morfolóxica para mellorar a comprensión e produción textuais.

7.1. Coñece e utiliza adecuadamente substantivos e formas verbais na comprensión e produción de textos orais e escritos.

CCL

CAA

Coñece e usa adecuadamante substantivos e verbos na comprensión e produción de textos orais e escritos.


1ª ,2ª e 3ª av.

7.2. Exprésase, con estilo propio, utilizando os recursos da lingua con flexibilidade e creatividade.

CCL

CAA

Utiliza os recursos da lingua creatividade.

con certa Probas orais. Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

8. Recoñecer e usar os nexos textuais de espazo, oposición e contraste, así como os mecanismos gramaticais e léxicos de cohesión interna.

8.1. Identifica e usa distintos tipos de conectores de espazo, oposición, contraste, así como os mecanismos gramaticais e léxicos de referencia interna que lle proporcionan cohesión a un texto.

CCL

CAA

Usa conectores de espazo, contraste e mecanismos que cohesión ao texto.

oposición, lle dean

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

8.2. Utiliza os elementos lingüísticos para a cohesión interna.

CCL Usa elementos lingüísticos para a cohesión dos textos.


9. Coñecer os compoñentes sintácticos para elaborar enunciados, orais e escritos, cun estilo cohesionado e correcto.

9.1. Completa, transforma e elabora enunciados de maneira axeitada e correcta atendendo aos compoñentes sintácticos.

CCL

Elabora enunciados correctos atendendo aos compoñentes sintácticos.


1ª, 2ª e 3ª av.

10. Aplicar progresivamente o coñecemento e o uso das estratexias de autoavaliación e a aceptación do erro como parte do proceso de aprendizaxe.

10.1. Recoñece os erros nas producións orais e escritas propias e alleas a partir da avaliación e autoavaliación, propondo solucións para a súa mellora.

CCL

CAA

Recoñece os erros graves nas producións orais e escritas propias e alleas e propón algunha solución para a súa mellora.

Autoavaliación. Coavaliación.

1ª ,2ª e 3ª av.



CCL

CAA

Participa en traballos en grupo nos que expresa as súas opinións e respecta as dos demais.

Traballo en grupo.

1ª ,2ª e 3ª av.

12. Reflexionar sobre o sistema e as normas de uso das linguas, mediante a comparación e

12.1. Utiliza os coñecementos

lingüísticos de ámbito contextual, textual, oracional e da palabra,

CCL

CAA

Usa os seus coñecementos lingüísticos (en calquera lingua) para mellorar a comprensión e produción de textos.


1ª ,2ª e 3ª av.

transformación de textos, enunciados e palabras, e utilizar estes coñecementos para solucionar problemas de comprensión e para a produción de textos.

desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a comprensión e produción dos textos traballados

en calquera das outras.





1. Valorar as linguas como medios de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo. Apreciar o plurilingüismo como expresión da riqueza cultural da humanidade e coñecer a lusofonía e achegarse ás

culturas que a integran.

1.1. Valora a lingua como instrumento co cal se constrúen todos os saberes e como medio de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo a través da identificación de elementos lingüísticos de noso en diferentes contextos.

CCL

Valora a lingua como medio de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo.


1ª ,2ª e 3ª av.

1.2. Distingue entre linguas maioritarias, minoritarias e minorizadas e aplica estes conceptos ao caso galego.

CCL

CSC

Distingue entre linguas maioritarias , minoritarias e minorizadas e aplica estes conceptos ao caso galego.

Probas escritas.

2ª avaliación

1.3. Coñece as linguas que se falan en España e valora a súa existencia como un elemento de riqueza cultural.

CCL

CSC

Coñece as linguas que se falan en España. Probas escritas.

1ª avaliación

1.4. Coñece as linguas que se falan na actualidade en Galicia por mor da emigración.

CCL

Coñece as linguas que se falan en Galicia por mor de emigración.


1.5. Valora a importancia da relación de Galicia coa comunidade lusófona e coñece os territorios que a integran.

CCL

CCEC

Coñece os territorios que forman parte da comunidade lusófona.

Probas escritas.

1ª avaliación

1.6. Coñece recursos en rede de lecer (literatura de tradición oral, música e xogos) e educativos en lingua galega adaptados á súa idade e compáraos con outros similares da lusofonía.

CCL

CCEC

CD

Coñece algún recurso en rede en portugués. Observación directa. Traballos escritos.

1ª avaliación

2. Describir e analizar a situación 2.1. Describe a situación CCL Describe e analiza a situación sociolingüística Probas escritas. 2ª avaliación

sociolingüística de Galicia atendendo á presenza da lingua galega no contorno.

sociolingüística de Galicia a partir do estudo do seu contorno (concello e comarca), compáraa coa situación doutros contextos e analiza as diferenzas.

de Galicia.

2.2. Coñece e valora os topónimos galegos.

CCL Coñece os topónimos galegos. Probas escritas. 3ª avaliación

3. Coñecer as principais iniciativas normalizadoras no ámbito educativo, adquirir vínculos positivos cara ao uso do galego e asumir a importancia da contribución individual no

desenvolvemento da lingua galega.

3.1. Coñece as principais iniciativas normalizadoras no ámbito educativo.

CCL

CSC

Coñece as principais iniciativas normalizadoras da lingua galega no ámbito educativo.



CCL

CSC


Autoavaliación.

2ª avaliación

4. Describir a situación legal das linguas do Estado español.

4.1. Coñece a lexislación que regula a utilización do galego e a súa promoción no ámbito educativo e local.

CCL

CSC

Coñece a lexislación que regula a utilización do galego e a súa promoción no ámbito educativo e local.



5.1. Coñece o que é un prexuízo. Detecta e analiza a presenza de prexuízos de carácter estético e socioeconómico cara ao galego na súa práctica lingüística e na do seu contorno.

CCL

CSC

Coñece o que é un prexuízo, detecta e analiza a presenza de prexuízos cara ao galego na súa práctica lingüística e na do seu contorno.

Probas escritas.

2ª avaliación

6. Identificar e clasificar as variantes diafásicas do galego, recoñecer os trazos da variedade estándar da lingua galega e valorala como variante unificadora, así como apreciar a variante diatópica propia.

6.1. Identifica e clasifica as variantes diafásicas do galego.

CCL Identifica e clasifica as variantes diafásicas do galego.


6.2. Analiza a súa práctica lingüística e identifica nela os trazos propios da xerga estudantil.

CCL

Analiza a súa práctica lingüística e identifica nela os trazos propios da xerga estudantil.

Autoavaliación. 3ª avaliación

6.3. Recoñece os trazos da variedade estándar da lingua galega e valóraa como variante unificadora.

CCL

Recoñece os trazos da variedade estándar da lingua galega e valóraa como variante unificadora.

Probas escritas.

3ª avaliación


CCL CSC


Observación directa. 3ª avaliación





1. Ler con regularidade obras literarias e desenvolver criterio lector; expor unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade, relacionar o seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos e valorar o uso dos elementos propios de cada xénero literario, o punto de vista empregado e o uso estético da linguaxe.

1.1. Le con regularidade obras literarias e desenvolve criterio lector; expón unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade e relaciona o seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos.

CCL

Le obras literarias adecuadas á súa idade e é capaz de expor unha opinión persoal sobre elas.

Probas escritas. Probas orais.

1ª ,2ª e 3ª av.

1.2. Describe o uso dos elementos propios de cada xénero literario, o punto de vista empregado e o uso estético da linguaxe nos textos literarios.

CCL

Describe o uso dos elementos propios de cada xénero literario, o punto de vista empregado e o uso estético da linguaxe nos textos literarios.

Comentarios de texto. Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

2. Ler expresiva e comprensivamente e facer audicións de poemas recitados ou cantados, determinar o tema principal, a estrutura xeral e pór de relevo os principais recursos estilísticos.

2.1. Le expresiva e comprensivamente e fai audicións de poemas recitados ou cantados, determina o tema principal, a estrutura xeral e pon de relevo os principais recursos estilísticos.

CCL

Le expresiva e comprensivamente poemas, sinala o tema principal,a estrutura e algún dos seus recursos estilísticos.

Lecturas en voz alta na aula. Comentarios de texto. Probas escritas.

2ª e 3ª av.

3. Ler expresiva e comprensivamente textos narrativos breves, localizando e describindo os elementos estruturais e formais máis salientables: punto de vista, tempo, espazo e personaxes principais.

3.1. Le expresiva e comprensivamente textos narrativos breves, localiza e describe os elementos estruturais e formais máis salientables: punto de vista, tempo, espazo e personaxes principais.

CCL

Le expresiva e comprensivamente textos narrativos breves nos que recoñece os elementos formais básicos: personaxes principais, tempo, espazo.

Lecturas en voz alta na aula. Comentarios de texto. Probas escritas.

1ª e 2ª av.

4. Ler dramatizada e comprensivamente, visionar pezas teatrais e recoñecer os compoñentes e procedementos que caracterizan os subxéneros.

4.1. Le dramatizada e comprensivamente, visiona pezas teatrais e recoñece os compoñentes e procedementos que caracterizan os subxéneros.

CCL

Le expresiva e comprensivamente pezas teatrais e recoñece os seus elementos máis relevantes.

Lectura dramatizada na aula. Comentarios de texto. Traballos escritos.

3ª avaliación

5. Comparar textos pertencentes a diferentes xéneros e subxéneros, sinalando as coincidencias e diferenzas, tanto estruturais coma formais.

5.1. Compara textos pertencentes aos diferentes xéneros, sinalando as coincidencias e diferenzas, tanto estruturais coma formais.

CCL

Compara textos pertencentes aos diferentes xéneros, sinalando as principais coincidencias e diferenzas estruturais e formais.


1ª ,2ª e 3ª av.

5.2. Compara textos pertencentes ao mesmo xénero pero a diferentes subxéneros, sinalando as

CCL

Compara textos pertencentes ao mesmo xénero pero a diferentes subxéneros, sinalando as coincidencias e diferenzas estruturais e


1ª ,2ª e 3ª av.

coincidencias e diferenzas, tanto estruturais coma formais.

formais.

6. Analizar textos literarios, de maneira guiada, identificar os trazos dos subxéneros e a funcionalidade dos recursos retóricos.

6.1. Analiza textos literarios, de maneira guiada, identifica os trazos dos subxéneros e a funcionalidade dos recursos retóricos.

CCL

Analiza textos literarios, de maneira guiada, identifica os trazos dos subxéneros e a función dos recursos retóricos máis importantes.

Comentarios de texto. Traballos escritos. Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

7. Escribir textos de intención estética servíndose dos coñecementos literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula.

7.1. Escribe textos de intención estética servíndose dos coñecementos literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula.

CCL

CCEC

Escribe textos sinxelos de intención estética, usando os coñecementos literarios adquiridos e os recursos traballados na aula.

Redacción de textos persoais

1ª ,2ª e 3ª av.

8. Describir e caracterizar os trazos definitorios básicos da linguaxe cinematográfica.

8.1. Describe e caracteriza os trazos definitorios básicos da linguaxe cinematográfica.

CCL

CCEC

Recoñece as características básicas da linguaxe cinematográfica.

Traballo oral ou escrito. 3ª avaliación

8.2. Identifica e describe os principais trazos da linguaxe cinematográfica nunha ou varias secuencias fílmicas.

CCL

CCEC

Recoñece, nunha secuencia fílmica, as características básicas da linguaxe cinematográfica.

Traballo oral ou escrito.

3ª avaliación

9. Servirse, seguindo unhas pautas orientadoras, dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a realización de traballos e cita axeitada destes.

9.1. Sérvese, seguindo unhas pautas orientadoras, dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a realización de traballos e cita axeitada destes.

CCL

CD

Usa os recursos que ofrecen as bibliotecas para a realización de traballos.


1ª ,2ª e 3ª av.

4.4. ACTIVIDADES.

• Actividades de repaso xeral dos contidos máis importantes estudados no curso.






• Elaboración de resumos, esquemas, clasificacións...

• Actividades que incentiven o uso do dicionario, en papel ou en soporte electrónico, para

aclarar dúbidas e ampliar o vocabulario.

• Actividades que fomenten o uso das TIC para ampliar ou complementar a información do

libro, para investigar...



• Posta en común en gran grupo a través do diálogo e debates.

4.5. METODOLOXÍA.

Xa que a materia ten un carácter eminentemente práctico, aínda sen esquecer a bagaxe teórica

necesaria para poder proceder con coherencia, o punto de partida da aprendizaxe teórica será

sempre o texto. A aprendizaxe de estratexias ou xeitos de proceder para conseguir un resultado

positivo realizarase segundo modelos ou exemplos que sirvan para o exercicio na clase.

A metodoloxía empregada será activa, esixirá o traballo persoal e colectivo dos alumnos tanto

dentro como fóra da aula.

Transmitiranse os contidos utilizando esquemas, mapas conceptuais, fichas, resumos que faciliten

a comprensión da materia por parte dos alumnos, á vez que se intentará que consigan familiarizarse

con esta técnicas de traballo. A teoría explicada irá seguida de actividades que faciliten a súa

asimilación. Os alumnos deberán, despois, ser capaces de realizar, por si sós ou en grupo, os

exercicios propostos polo docente, quen posteriormente os axudará á corrección dos mesmos.

Será importante a revisión do material empregado polo alumno: caderno, fichas, material

informático,... insistindo na importancia dunha coidada presentación de todos os seus traballos,

axudándoos a conseguilo de xeito individualizado.


A avaliación que se practique non terá unicamente en conta o produto final, senón que valorará o

mérito dunha aprendizaxe a partir dunha situación individual de partida, en canto que posibilita a

inclusión de reaxustes no propio proceso. Valoraranse os progresos efectuados polo estudante en

relación co estado de partida. Isto leva á necesidade de que se realice de xeito adecuado a

avaliación inicial. A partir da información recollida, farase unha selección e planificación das

actividades que permitan progresar dende a súa situación de partida.

Os instrumentos de avaliación que se empreguen non deben limitarse ás probas colectivas, senón

que se terán en conta as actividades habituais dos alumnos, a entrevista, a observación sistemática,

rexistro de datos, ademais das probas, sexan orais ou escritas, individuais ou colectivas.

Débeselle prestar atención ás opinións dos rapaces para que se sintan partícipes do proceso

formativo no que se encontran. Neste sentido, serán de gran utilidade as formas de autoavaliación

e coavaliación.

Na avaliación da lingua oral darase prioridade a aqueles aspectos ortolóxicos, morfosintácticos,

léxicos, semánticos e sociais do uso da lingua oral que favorezan a comunicación.

Será importante unha ficha individual na que figuren aspectos como:

-Grao de participación nas diversas formas de comunicación oral: debates, conversación...

-Dualidades do falante: exposición ordenada, léxico adecuado, ortofonía...

-Captación das ideas principais, emprego do rexistro de lingua adecuado a cada situación.

En canto á lingua escrita, deberase avaliar se o alumno é capaz de organizar as súas ideas de

forma organizada e fluída, segundo unha orde lóxica. Tamén deberiamos ter en conta:

-Presentación dos traballos: marxes, limpeza, ilexibilidade...

-Ortografía e puntuación.

-Estilo e recursos literarios empregados.

-Creatividade e orixinalidade.

No tocante á literatura, poden analizarse os comportamentos no grao de interese e gusto alcanzado

pola lectura, ou a sensibilidade estética desenvolvida ante as producións literarias. Cando se

realicen comentarios de texto que serán moi sinxelos, comprobaremos se recoñecen os elementos

estruturais (tempo, espazo, acción, argumentos, personaxes) e os distintos tipos de procedementos

retóricos empregados.

5. TERCEIRO CURSO DA ESO.

5.1. OBXECTIVOS.

• Comprender e interpretar o sentido global das mensaxes orais en distintos ámbitos e con


• Escoitar e comprender o sentido global de informacións procedentes da comunicación

audiovisual.

• Escoitar con interese e respecto as intervencións orais e valorar as producións orais cunha

fonética galega correcta.

• Participar activamente en situacións propias do ámbito académico, manifestando a súa

opinión e mostrando respecto cara á dos demais.

• Coñecer e aplicar estratexias para falar en público, en situacións formais ou informais, de

forma individual ou en grupo.

• Producir discursos breves e comprensibles, adecuados a distintos rexistros, coherentes e

ben organizados, sobre temas da vida cotiá ou académica.

• Realizar exposicións orais planificadas con axuda das TIC.

• Ler de maneira comprensiva e interpretar textos escritos en distintos ámbitos e con


• Ler en voz alta respectando os patróns fonéticos do galego e rexeitando calquera tipo de

prexuízo.

• Usar os recursos que ofrecen as bibliotecas e as TIC para obter e manexar información e

para producir creacións propias.

• Producir, en formato papel ou dixital, textos propios da vida cotiá, das relacións sociais ou

do ámbito académico, con adecuación, coherencia, cohesión e corrección.

• Coñecer e utilizar un léxico amplo e preciso.

• Utilizar os dicionarios e outras fontes de consulta en diferentes soportes para resolver

dúbidas e progresar na aprendizaxe.

• Coñecer e utilizar as categorías gramaticais para mellorar e enriquecer as producións

lingüísticas.

• Recoñecer e usar adecuadamente a fonética da lingua galega, con especial atención a

posibles interferencias.

• Identificar e explicar as funcións oracionais e as unidades que as desempeñan.

• Identificar os conectores e outros mecanismos que lles dan cohesión aos textos.

• Recoñecer a estrutura dun texto e elaborar textos propios de acordo con eses parámetros.

• Coñecer e aplicar as regras ortográficas para conseguir unha comunicación eficaz.

• Participar en proxectos nos que se utilizan varias linguas, evitando estereotipos lingüísticos

ou culturais.

• Valorar as linguas como medios de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo.

• Describir e analizar a situación sociolingüística de Galicia, coñecer as principais iniciativas

normalizadoras da lingua e identificar os prexuízos.

• Coñecer os acontecementos relevantes da historia social da lingua galega desde os seus

inicios ata 1916.

• Describir a situación sociolingüística e legal das linguas do Estado español.

• Recoñecer e valorar as variedades da lingua, e identificar a estándar como variante

unificadora.

• Identificar as distintas épocas e períodos da literatura galega desde a Idade Media ata

1916.

• Ler de maneira comprensiva, expresiva ou dramatizada textos de distintos xéneros da

literatura galega desde a Idade Media ata 1916.

• Elaborar traballos, coa axuda das TIC, relacionados coas distintas épocas e períodos da

literatura galega desde a Idade Media ata 1916.

• (Re)crear textos con intención literaria a partir dos modelos traballados en clase.

5.2. CONTIDOS.


1. Comprensión e interpretación de textos orais propios dos medios de comunicación audiovisual,

con especial atención ás entrevistas, noticias, crónicas e reportaxes.

2. Escoita crítica e reflexiva ante as mensaxes discriminatorias dos medios de comunicación, con

especial atención aos programas de carácter informativo: noticias, reportaxes e crónicas.

3. Comprensión, interpretación e valoración de textos expositivos e argumentativos.

4. Comprensión, interpretación e valoración de textos orais usados no ámbito educativo

(presentacións, relatorios e intervencións en mesas redondas).

5. Desenvolvemento de habilidades de escoita cunha actitude de interese, cooperación e respecto

ante as intervencións orais, sobre todo en exposicións do profesorado ou do alumnado.

6. Valoración das producións orais emitidas cunha fonética galega correcta e actitude crítica ante

os prexuízos que se poidan asociar a ela.

7. Participación activa en situacións propias do ámbito educativo e de interese para o alumnado

que xeren intercambio de opinión.

8. Coñecemento, uso e aplicación de técnicas e estratexias necesarias para falar en público:

planificación do discurso nas prácticas orais formais e informais.

9. Construción de discursos adecuados a distintos rexistros, coherentes e ben organizados sobre

temas de interese persoal ou social da vida cotiá e educativa.

10. Coñecemento e aplicación, con axuda das TIC, de técnicas e estratexias para a produción de

textos orais sobre temas de actualidade.


1. Uso de técnicas de análise do contido e estratexias que facilitan a lectura comprensiva e crítica

de textos.

2. Comprensión e interpretación de textos propios da vida cotiá e das relacións sociais:

convocatorias, actas de reunión e regulamentos.

3. Comprensión e interpretación de textos propios dos medios de comunicación e distinción dos

contidos informativos e das opinións en entrevistas, crónicas e reportaxes.

4. Comprensión e interpretación dos textos propios do ámbito educativo, especialmente os

expositivos e explicativos (enciclopedias, webs educativas e outros materiais de consulta).

5. Identificación do tema e dos subtemas, a estrutura comunicativa das mensaxes e a intención do

emisor dos textos expositivos e explicativos.

6. Uso case autónomo dos recursos que ofrecen as bibliotecas e as TIC para obter, organizar e

seleccionar a información.

7. Actitude reflexiva e crítica ante a lectura de calquera tipo de texto, para detectar prexuízos e

discriminacións.

8. Lectura fluída en voz alta respectando os patróns fonéticos do galego.

9. Produción, en formato papel ou dixital, de textos propios da vida cotiá e das relacións sociais:

convocatorias, actas de reunión e intervencións en foros.

10. Produción, en soporte impreso ou dixital, de textos propios dos medios de comunicación,

fundamentalmente, entrevistas, crónicas e reportaxes.

11. Produción, en soporte impreso ou dixital, de textos expositivos do ámbito educativo a partir da

información obtida na biblioteca ou outras fontes de documentación.

12. Planificación, produción e revisión do texto con adecuación, coherencia, cohesión e respecto

polas normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas.

13. Utilización das TIC para organizar os contidos, mellorar a presentación e corrixir erros.

14. Uso das TIC como un medio de comunicación e interrelación social a través da escritura.


1. Recoñecemento, explicación e uso de léxico amplo e preciso, con incorporación de fraseoloxía

e de vocabulario temático.

2. Recoñecemento e identificación das categorías gramaticais.

3. Recoñecemento, explicación e uso dos procedementos de creación de palabras (derivación e

composición).

4. A fonética e a fonoloxía do galego con especial atención a posibles interferencias.

5. Uso progresivo, autónomo e eficaz dos dicionarios, das bibliotecas e doutras fontes de consulta

soportes, especialmente sobre cuestións de uso, de norma e como fonte de obtención de

información.

6. Coñecemento, aplicación e valoración das normas ortográficas para conseguir unha

comunicación eficaz.

7. Uso reflexivo da puntuación en relación coa cohesión textual.

8. Recoñecemento das funcións sintácticas e das unidades que as desempeñan de cara á mellora

da construción de textos orais e escritos con emprego dunha terminoloxía axeitada.

9. Recoñecemento e uso reflexivo dos nexos e conectores textuais máis comúns, en particular os

presentativos, secuenciadores de adición, e mais dos mecanismos de cohesión textual como a

referencia interna de tipo léxico.

10. Identificación da estrutura dun texto, a construción dos parágrafos e a vinculación e progresión

temáticas en textos alleos e propios. Elaboración de textos tendendo a estes valores.

11. Recoñecemento e delimitación na intención comunicativa expresada.




lingüísticos ou culturais.1

13. Utilizar as TIC para organizar os contidos, mellorar a presentación e corrixir as producións

escritas.





2. O plurilingüismo como expresión da riqueza cultural da humanidade e consciencia da

necesidade e das potencialidades de enriquecemento persoal e colectivo do uso normalizado da

lingua galega, afirmando o plurilingüismo.

3. A lusofonía.

4. Situación sociolingüística do galego, observación da situación sociolingüística en canto a usos e

actitudes no contorno máis próximo (aula e barrio), con aproximación aos prexuízos lingüísticos

máis evidentes.


recuperación do galego, favorecemento do xurdimento de vínculos positivos cara ao seu uso e

consciencia da necesidade e das potencialidades de enriquecemento persoal e colectivo do uso


6. A orixe e formación da lingua galega. Etapas da historia social da lingua galega desde os seus

inicios ata 1916, e análise e comprensión das causas e consecuencias dos feitos máis relevantes.

7. Situación sociolingüística e legal das linguas do Estado español.



xeográficas, diastráticas e diafásicas da lingua galega e da función da lingua estándar, uso

normalizado da variante dialectal propia da zona e utilización e valoración da variante estándar da



1. Identificación e comprensión das distintas épocas e períodos da literatura galega desde as súas

orixes na Idade Media ata 1916.

2. Selección, lectura autónoma e comentario de textos representativos da literatura galega desde a

Idade Media ata 1916.

3. Lecturas expresivas e comprensivas, audicións e lecturas dramatizadas de textos

narrativos,poéticos, teatrais e ensaísticos representativos da literatura galega desde a Idade Media

ata 1916.

4. Elaboración de traballos individuais e/ou en grupo, nos que se describan e analicen textos

literarios representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916.

5. Consulta de fontes básicas de información e familiarización coas TIC para a realización de

traballos e cita axeitada destas.

6. Creación ou recreación de textos sinxelos de intención literaria partindo das características dos

traballados na aula co fin de desenvolver o gusto pola escrita e a capacidade de expresión dos

sentimentos e xuízos.






Por outro lado, o libro de texto empregado (Lingua e Literatura 3º ESO, ed. Santillana) articula os contidos do currículum oficial en doce temas, polo

que se desenvolverán catro unidades por avaliación. Secuenciaremos deste xeito os contidos concretos:





1ª avaliación

Tipos de textos. A narración. Tipos de textos narrativos. A descrición.

A lingua e a súa organización. O texto e as súas propiedades. Os enunciados e os sintagmas. O sintagma nominal: o núcleo. Ortografía. Vocabulario.

As linguas peninsulares: formación e evolución. Historia social da lingua: a etapa medieval. Plurilingüismo. Linguas do Estado español. Contacto entre linguas: bilingüismo.

A literatura: características e linguaxe. A literatura na Idade Media. As cantigas de amigo. As cantigas de amor.

2ª avaliación

O diálogo. A exposición. Tipos de textos expositivos. A argumentación.

O sintagma nominal: os complementos. O sintagma nominal: os determinantes. O sintagma verbal. Ortografía. Vocabulario.

Contacto entre linguas: diglosia e conflito lingüístico. A consideración social das linguas. Historia social da lingua: o período de decadencia (séculos XVI-XVIII). O galego e a lusofonía.

As cantigas satíricas. Os xéneros menores. As Cantigas de Santa María.a prosa medieval. A literatura nos séculos XVI, XVII e XVIII. A literatura no século XIX (1808-1863)

3ª avaliación

Os medios de comunicación e os xéneros xornalísticos. A noticia e a crónica. A entrevista. A reportaxe e o artigo de opinión.

Os pronomes persoais. O adverbio. Os enlaces. A oración e os seus constituíntes. Os complementos do verbo. Ortografía. Vocabulario.

Historia social da lingua: consciencia lingüística e dignificación. Contacto entre linguas: o proceso de normalización. Variación lingüística: niveis, rexistros e dialectos. Contacto entre linguas: alternancia de códigos e interferencias.

O Rexurdimento. Rosalía de Castro. Manuel Curros Enríquez. Eduardo Pondal.







1. Comprender e interpretar a intención comunicativa implícita e explícita, o tema, a idea principal e as secundarias, o datos relevantes de textos orais dos medios de comunicación audiovisual.

1.1. Comprende o sentido global e identifica a intención comunicativa e a estrutura de textos orais propios dos medios de comunicación audiovisual (entrevistas, noticias, crónicas e reportaxes).

CCL

Comprende o sentido global e identifica a intención comunicativa e a estrutura de textos orais sinxelos dos medios de comunicación audiovisual.


3ª avaliación

1.2. Interpreta textos orais e traslada a información relevante a esquemas ou resumos.

CCL

Interpreta textos orais sinxelos e traslada a información relevante a esquemas ou resumos.


3ª avaliación

2. Identificar o propósito comunicativo en textos orais dos medios de comunicación, analizar criticamente os seus contidos e interpretar as connotacións e mensaxes discriminatorias implícitas.

2.1. Diferencia as ideas principais e as secundarias e identifica a intención comunicativa de programas de carácter informativo: noticias, reportaxes e crónicas.

CCL

CAA

Diferencia as ideas principais e as secundarias e identifica a intención comunicativa de programas informativos.


3ª avaliación

2.2. Compara o tratamento da mesma noticia en diferentes medios de comunicación e extrae conclusións a partir das coincidencias e diferenzas atopadas.

CCL

CAA

Compara o tratamento da mesma noticia en diferentes medios de comunicación e extrae algunha conclusión a partir das coincidencias e diferenzas atopadas.


3ª avaliación

2.3. Reflexiona sobre as mensaxes e rexeita usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos e discriminacións.

CCL

CSC

Reflexiona sobre as mensaxes e rexeita usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos e discriminacións.


3ª avaliación

3. Comprender, interpretar e valorar textos orais expositivos e argumentativos.

3.1. Identifica as ideas principais e secundarias dun texto oral expositivo ou argumentativo, formal ou informal, producido na variante estándar ou en calquera das variedades dialectais.

CCL

Identifica as ideas principais e secundarias de textos orais de diferente tipoloxía.


2ª avaliación

3.2. Recoñece a intención comunicativa dos textos.

CCL Recoñece a intención comunicativa de textos sinxelos.


2ª avaliación

3.3. Diferencia as explicacións dos CCL Diferencia as explicacións dos argumentos. Probas orais e/ou escritas (a 2ª avaliación

argumentos. CAA partir de audicións).

4. Comprender textos orais expositivos e argumentativos utilizados no ámbito educativo (presentacións, relatorios e intervencións en mesas redondas) e identificar as ideas principais e secundarias, o propósito comunicativo implícito ou explícito, e diferenciar as explicacións dos argumentos.

4.1. Identifica a intención comunicativa, a tese e os argumentos dos debates, relatorios e mesas redondas dentro do ámbito educativo e elabora un esquema ou resumo.

CCL

CCA

Identifica a intención comunicativa, a tese e os argumentos dos debates, relatorios e mesas redondas no ámbito educativo e elabora un esquema ou resumo sinxelo.

Observación directa. Debates e intervencións orais

2ª avaliación

4.2. Recoñece os procedementos lingüísticos para manifestarse a favor ou en contra.

CCL

CSC

Recoñece os procedementos lingüísticos para manifestarse a favor ou en contra.


5. Coñecer e usar as normas de cortesía nas intervencións orais propias e alleas da actividade educativo, tanto espontáneas como planificadas.

5.1. Coñece, aprecia e usa as normas que rexen a cortesía na comunicación oral (intervén na quenda que lle corresponde, respecta as opinións e recoñece e rexeita a linguaxe discriminatoria).

CCL

CAA

CSC

Coñece e usa as normas que rexen a cortesía na comunicación oral: respecta as quendas e as opinións alleas e rexeita a linguaxe discriminatoria.


1ª ,2ª e 3ª av.

5.2. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado dos trazos máis característicos da linguaxe non verbal.

CCL

CSC

CSIEE

Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre, volume) e o significado dos trazos máis característicos da linguaxe non verbal.


1ª ,2ª e 3ª av.

6. Valorar as producións emitidas cunha fonética galega correcta e actitude crítica ante os prexuízos que se poidan asociar a ela.

6.1. Aprecia a emisión dunha pronuncia galega correcta, recoñece os erros de produción oral propia e allea a partir da práctica habitual de autovaliación e propón solucións para melloralas.

CCL

CAA

Aprecia a emisión dunha pronuncia galega correcta, recoñece os erros básicos de produción oral propia e allea e propón algunha solución para melloralas.


1ª ,2ª e 3ª av.

6.2. Comprende, interpreta e rexeita os prexuízos que se poidan asociar á maneira de pronunciar a lingua galega.

CAA

Recoñece e rexeita os prexuízos que se poidan asociar á maneira de pronunciar a lingua galega.


1ª ,2ª e 3ª av.

6.3. Usa a variante dialectal propia e asúmea como a variedade habitual do seu contexto.

CCL

CCEC

Usa a variante dialectal propia e asúmea como a variedade habitual do seu contexto.


7. Participar activamente en situación propias do ámbito educativo e de interese para o alumnado que xeren intercambio de opinión.

7.1. Participa activamente en debates ou coloquios, respecta as regras de interacción, intervención e cortesía, manifesta as súas opinións e respecta as dos demais.

CCL

CSC

Participa en debates ou coloquios, respecta as regras de interacción e cortesía, manifesta as súas opinións e respecta as dos demais.

Debates, coloquios. 1ª ,2ª e 3ª av.

7.2. Cínguese ao tema, non divaga e atende ás instrucións do moderador nos debates e coloquios.

CCL

CSC

Cínguese ao tema e segue as instrucións do moderador.

Debates, coloquios. 1ª ,2ª e 3ª av.

7.3. Avalía as intervencións propias e alleas.

CAA Avalía as intervencións propias e alleas. Autoavaliación.

Coavaliación. 1ª ,2ª e 3ª av.

7.4. Respecta as quendas de palabra, o espazo, xesticula de xeito adecuado, escoita activamente os demais e usa fórmulas de saúdo e despedida.

CCL

CSC

Respecta as quendas de palabra, o espazo, xesticula de xeito adecuado, escoita os demais e usa fórmulas de saúdo e despedida.

Debates, coloquios.

1ª ,2ª e 3ª av.



CAA

Elabora guións para organizar os contidos de exposicións formais ou informais breves.


8.2. Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas ou formais respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega (pronuncia das sete vogais, n velar e fonema fricativo palatal xordo).

CCL

Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas ou formais respectando as regras morfosintácticas do galego.

Debates e intervencións orais.

1ª ,2ª e 3ª av.

8.3. Emprega nas intervencións orais expresións propias do galego: infinitivo conxugado e fraseoloxía adecuada.

CCL

Emprega nas intervencións orais expresións propias do galego.


1ª ,2ª e 3ª av.

8.4. Fai uso dos aspectos prosódicos da linguaxe non verbal (a presentación, a posta en escena, os xestos e a mirada), manifesta autocontrol das emocións ao falar en público e diríxese ao auditorio con autoconfianza e seguridade.

CCL

CSC

CSIEE

Fai uso dos aspectos prosódicos da linguaxe non verbal e mostra control e confianza ao falar en público.

Exposicións orais.

1ª ,2ª e 3ª av.


CCL

Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado.


1ª ,2ª e 3ª av.

8.6. Adecúa a súa pronuncia á finalidade da práctica oral.

CCL CAA

Adecúa a súa pronuncia á finalidade da práctica oral.


1ª ,2ª e 3ª av.

8.7. Recoñece a avalía erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos e

CAA

CCL

Recoñece os erros básicos nos discursos orais propios e alleos e trata de evitalos.


1ª ,2ª e 3ª av.

trata, progresivamente, de evitalos.

9. Producir discursos breves e comprensibles, nun rexistro neutro, informal ou máis culto, sobre temas da vida cotiá ou educativa.

9.1. Participa informais nos información e opinión.

en conversas que intercambia expresa a súa

CCL CSC

CSIEE CCEC

Participa en conversas informais nos que intercambia información e expresa a súa opinión.


1ª ,2ª e 3ª av.

9.2. Desenvólvese correctamente en situacións da vida cotiá que implique solicitar unha información ou un servizo.

CSC

CSIEE

Desenvólvese correctamente en situacións da vida cotiá que implique solicitar unha infor- mación ou un servizo.


1ª ,2ª e 3ª av.

9.3. Utiliza as fórmulas de tratamento e as regras de cortesía axeitadas ao destinatario e á situación comunicativa.

CCL

CSC

Utiliza as fórmulas de tratamento e as regras de cortesía axeitadas ao destinatario e á situación comunicativa.

Debates, coloquios, conversas

1ª ,2ª e 3ª av.

9.4. Realiza e explica resumos ou exposicións educativas sinxelas.

CCL Realiza e explica resumos ou exposicións educativas sinxelas.


10. Coñecer e aplicar, con axuda das TIC, técnicas e estratexias para realizar exposicións orais planificadas.


CD CAA

CSIEE

Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos para as súas producións.

Exposicións orais.

1ª ,2ª e 3ª av.

10.2. Emprega as TIC para facer as súas presentacións máis claras e atractivas visualmente.

CD CCL

CSC

Emprega as presentacións.

TIC para mellorar as súas Exposicións orais. 1ª ,2ª e 3ª av.





1. Aplicar técnicas e estratexias que facilitan a lectura comprensiva e crítica de textos.

1.1. Usa técnicas de síntese do contido dos textos: subliñados, esquemas e resumos.

CCL

CAA

Usa técnicas de síntese do contido dos textos: subliñados, esquemas e resumos.


1ª ,2ª e 3ª av.

1.2. Usa técnicas de ampliación e organización da información: táboas, cadros, gráficos e mapas conceptuais.

CCL

CAA

Usa algunha técnica de ampliación e organización da información: táboas, cadros, gráficos, mapas conceptuais.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

1.3. Busca e asimila o significado de palabras do rexistro formal e incorpóraas progresivamente ao seu vocabulario.

CCL

CAA

Busca e asimila o significado de palabras do rexistro formal e trata de incorporalas ao seu vocabulario.

Rúbricas de control. Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

1.4. Relaciona a información CCL Relaciona a información explícita e implícita Probas escritas. 1ª ,2ª e 3ª av.

explícita e implícita dun escrito en función do contexto.

CAA

dun escrito sinxelo en función do contexto.

2. Comprender e interpretar textos da vida cotiá e das relacións sociais: convocatorias, actas de reunión e regulamentos.

2.1. Comprende e interpreta textos propios da vida cotiá e das relacións sociais: convocatorias, actas de reunión e regulamentos.

CCL

CSC

Comprende e interpreta textos propios da vida cotiá e das relacións sociais: convocatorias, actas de reunión, regulamentos.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

2.2. Identifica os trazos característicos dun escrito (tipografía, distribución de espazos e escollas léxicas) coa tipoloxía textual (convocatoria, actas de reunión e regulamentos).

CCL

Identifica algúns dos trazos característicos dun escrito (tipografía, distribución de espazos e escollas léxicas) coa tipoloxía textual (convocatoria, actas de reunión e regulamentos).

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

3. Comprender e interpretar escritos propios dos medios de comunicación e distinguir entre información e opinión en entrevistas, crónicas e reportaxes.

3.1. Comprende e interpreta textos xornalísticos, fundamentalmente en entrevistas, crónicas e reportaxes.

CCL

CSC

Comprende e interpreta textos xornalísticos sinxelos, fundamentalmente entrevistas, crónicas e reportaxes.


3.2. Distingue entre os contidos informativos e as opinións que se expresan nos textos xornalísticos

CCL

CSC

Distingue entre contidos informativos e opinións nos textos xornalísticos


4. Comprender e interpretar textos de carácter educativo, especialmente os expositivos e explicativos: enciclopedias, webs educativas e outros materiais de consulta.

4.1. Comprende e interpreta textos propios do ámbito educativo, especialmente os expositivos e explicativos elaborados a partir da información obtida nas bibliotecas.

CCL

CAA

Comprende e interpreta textos propios do ámbito educativo, sobre todo os expositivos e explicativos elaborados a partir da información obtida nas bibliotecas.


1ª ,2ª e 3ª av.

4.2. Consulta fontes xerais (enciclopedias) e especializadas (monográficos e webs temáticas) para ampliar a información e mellorar o coñecemento da mensaxe.

CCL

CAA

CD

Consulta fontes xerais e especializadas para ampliar a información e mellorar o coñecemento da mensaxe.

Traballos escritos.

1ª ,2ª e 3ª av.

4.3. Interpreta, deduce e explica a información que aparece en diagramas, gráficas e mapas conceptuais.

CCL

CAA

Interpreta, deduce e explica algunha información básica que aparece en diagramas, gráficas e mapas conceptuais.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

5. Identificar o tema, os subtemas e a estrutura comunicativa dos textos expositivos e explicativos.

5.1. Interpreta o sentido global e compón o esquema xerarquizado das ideas de textos expositivos e explicativos.

CCL

CAA

Interpreta o sentido global e ordena as ideas de textos expositivos e explicativos.

Probas escritas.

2ª avaliación

5.2. Identifica a estrutura comunicativa das mensaxes escritas e a intención do emisor.

CCL

Identifica a estrutura de mensaxes escritas sinxelas e a intención do emisor.


6. Usar, de maneira case autónoma, os recursos que ofrecen as bibliotecas e outros recursos relacionados coas TIC para obter, organizar e seleccionar información.

6.1. Aplica correctamente o sistema de procura na biblioteca e nos buscadores de internet para obter, organizar e seleccionar información.

CCL

CAA

CD

Utiliza a biblioteca e os buscadores de Internet para obter, organizar e seleccionar información.


1ª ,2ª e 3ª av.

7. Manifestar unha actitude reflexiva e crítica ante a lectura de calquera tipo de texto, para detectar prexuízos e discriminacións.

7.1. Identifica e expresa posturas de acordo e desacordo sobre aspectos parciais ou globais dun texto.

CCL

Identifica e expresa posturas de acordo e desacordo sobre aspectos dun texto sinxelo.


1ª ,2ª e 3ª av.

7.2. Recoñece e evita usos lingüísticos que transmiten prexuízos ou mensaxes discriminatorias.

CCL

CSC

Recoñece e evita usos lingüísticos que transmiten prexuízos ou mensaxes discriminatorias.


1ª ,2ª e 3ª av.

8. Ler en voz alta, de xeito fluído, e respectar os patróns fonéticos do galego.

8.1. Le en voz alta, de xeito fluído e respecta a fidelidade ao texto.

CCL Le en voz alta, de xeito fluído e respecta a fidelidade ao texto.


8.2. Respecta os patróns fonéticos do galego (fonética sintáctica e entoación) e emprega a dicción e o ritmo axeitado á lectura do texto.

CCL

Respecta os patróns fonéticos do galego (fonética sintáctica e entoación) e emprega a dicción e o ritmo axeitado á lectura do texto.


1ª ,2ª e 3ª av.

9. Producir, en formato papel ou dixital, textos propios da vida cotiá e das relacións sociais: convocatorias, actas de reunión e intervencións en foros.

9.1. Produce, en formato papel ou dixital, textos da vida cotiá ou das relacións sociais, segundo os modelos propostos na aula: convocatorias, actas de reunións e intervencións en foros.

CCL

CSC

CD

Produce, en formato papel ou dixital, textos da vida cotiá ou das relacións sociais, segundo os modelos propostos na aula.


1ª ,2ª e 3ª av.

10. Producir, en soporte impreso ou dixital, textos xornalísticos informativos e de opinión, fundamentalmente, entrevistas, crónicas e reportaxes.

10.1. Produce, en soporte impreso ou dixital, textos xornalísticos, fundamentalmente, entrevistas, crónicas, reportaxes.

CCL

CD

Produce, en soporte impreso ou dixital, textos xornalísticos sinxelos.


3ª avaliación

11. Producir, en soporte impreso ou dixital, textos expositivos do ámbito educativo: informes e proxectos sobre tarefas educativas das materias curriculares.

11.1. Produce, en soporte impreso ou dixital, textos expositivos e explicativos sobre distintas materias curriculares elaborados a partir de información obtida en bibliotecas e outras fontes de información.

CCL

CD

Produce, en soporte impreso ou dixital, textos expositivos e explicativos escolares a partir de información obtida en bibliotecas e outras fontes de información.

Traballos escritos.


11.2. Usa correctamente elementos formais nos traballos educativos: citas bibliográficas, índices, paxinación, notas ao pé de páxina, organización de títulos, capítulos, etc.

CCL

CD

Usa correctamente elementos formais nos traballos educativos: citas bibliográficas, índices, paxinación, notas ao pé de páxina, organización de títulos, capítulos, etc.

Traballos escritos.


12. Planificar producir e revisar textos con adecuación, coherencia, cohesión e con respecto polas normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas.

12.1. Planifica a composición dos escritos en función do tipo de texto e da situación comunicativa para redactar textos adecuados, coherentes e ben cohesionados.

CCL

CAA

Planifica a composición dos escritos para redactar textos adecuados, coherentes e cohesionados.

Traballos escritos.

1ª ,2ª e 3ª av.

12.2. Redacta borradores, utiliza esquemas, árbores ou mapas conceptuais para planificar e organizar os seu escritos.

CCL

CAA

Redacta borradores, utiliza esquemas, árbores ou mapas conceptuais para planificar e organizar os seu escritos.

Traballos escritos.

1ª ,2ª e 3ª av.

12.3. Consulta fontes de información en distintos soportes para seleccionar contidos relevantes que posteriormente reelaborará e incorporará ao seu escrito.

CCL

CAA

CD

Consulta fontes de información en distintos soportes para seleccionar contidos relevantes para os seus escritos.

Observación directa. Traballo escritos.

1ª ,2ª e 3ª av.

12.4. Utiliza o rexistro lingüístico adecuado en función da situación comunicativa e do ámbito de uso.

CCL

CSC

Utiliza o rexistro lingüístico adecuado en función da situación comunicativa e do ámbito de uso.


12.5. Usa elementos lingüísticos e discursivos para alcanzar a coherencia e cohesión interna (conectores e tratamento de formas verbais).

CCL

Usa elementos lingüísticos e discursivos para alcanzar a coherencia e cohesión interna (conectores e tratamento de formas verbais).

Traballos escritos.

1ª ,2ª e 3ª av.

12.6. Revisa os textos de xeito gradual para resolver dificultades de contido (temática e estrutura) e de forma (cuestións tipográficas, ortográficas e gramaticais).

CCL

CAA

Revisa os textos para resolver dificultades de contido (temática e estrutura) e de forma (cuestións tipográficas, ortográficas e gramaticais).

Observación directa. Traballos escritos. Rúbrica de control.

1ª ,2ª e 3ª av.

13. Utilización das TIC para organizar os contidos, mellorar a presentación e corrixir erros.

13.1. Usa as TIC (procesadores de textos e correctores ortográficos) para organizar os contidos, mellorar a presentación e facilitar a corrección dos textos escritos.

CCL

CD

Usa as TIC para organizar os contidos, mellorar a presentación e facilitar a corrección dos textos escritos.

Traballos escritos.

1ª ,2ª e 3ª av.

14. Utilizar as TIC como un medio de comunicación e interrelación social a través da escritura.

14.1. Coñece e utiliza as ferramentas TIC para intercambiar opinións sobre escritos alleos e escribir e dar a coñecer os propios en blogs, redes sociais de lectores e escritores.

CCL

CSC CCEC

CD

Coñece e utiliza algunha ferramenta TIC para intercambiar opinións sobre escritos alleos e escribir e dar a coñecer os propios na rede.

Actividades na aula de informática.

1ª ,2ª e 3ª av.





1. Recoñecer e explicar os valores de léxico temático e da fraseoloxía.

1.1. Selecciona o léxico e as expresións axeitadas en contextos comunicativos de uso formal da lingua.

CCL

CAA

Selecciona o léxico e as expresións axeitadas ao contexto comunicativo.

Rúbricas de control. Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

2. Aplicar os coñecementos sobre as distintas categorías gramaticais na elaboración de textos escritos e orais.

2.1. Produce textos orais e escritos de diferentes xéneros cun correcto uso das distintas categorías gramaticais.

CCL

CAA

Produce textos orais e escritos de diferentes xéneros cun correcto uso das categorías gramaticais.


1ª ,2ª e 3ª av.

2.2. Identifica e explica os usos e valores das categorías gramaticais relacionándoas coa intención comunicativa e a tipoloxía textual.

CCL

CAA

Identifica e explica os usos e valores das categorías gramaticais.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

3. Recoñecer e explicar os procedementos de creación de palabras e as posibilidades de combinación para crear novas palabras para crear novos elementos léxicos.

3.1. Recoñece procedementos palabras.

e de

explica creación

os de

CCL

CAA

Recoñece e explica creación de palabras.

os procedementos de Probas escritas. 2ª, 3ª avaliación

3.2. Crea palabras novas utilizando os procedementos de creación.

CCL

CAA

Crea palabras novas procedementos de creación.

utilizando os Probas escritas.


4. Recoñecer adecuadamente lingua galega.

a

e fonética

usar da

4.1. Recoñece adecuadamente a lingua galega.

e fonética

usa da

CCL

CAA

Recoñece e usa adecuadamente a fonética da lingua galega.

Exposicións orais.

e intervencións 1ª ,2ª e 3ª av.

5. Usar progresiva, autónoma e eficazmente os dicionarios, as bibliotecas e outras fontes de consulta para resolver dúbidas e progresar na aprendizaxe.

5.1. Utiliza os dicionarios e outras fontes de consulta en diferentes soportes, resolven as súas dúbidas sobre o uso correcto da lingua e progresa na aprendizaxe.

CCL

CD

Utiliza dicionarios e outras fontes de consulta en diferentes soportes para resolver dúbidas e progresar na aprendizaxe.


1ª ,2ª e 3ª av.

6. Aplicar as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega

6.1. Emprega textos orais e escritos e respecta as normas gramaticais.

CCL

CAA

Respecta as normas gramaticais nos textos orais e escritos.

Rúbrica de control. Probas orais. Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

7. Analizar e usar correctamente a puntuación.

7.1. Revisa os textos para puntuar correctamente.

CCL Revisa os textos para puntuar correctamente. Caderno.


8. Recoñecer, usar e explicar as funcións sintácticas oracionais e as unidades que as desempeñan.

8.1. Recoñece e explica nos textos as funcións sintácticas oracionais e diferencia os elementos que as desempeñan.

CCL

CAA

Recoñece e explica nos textos as funcións sintácticas da oración simple e diferencia os elementos que as desempeñan.

Probas escritas.

3ª avaliación

9. Recoñecer en textos de diversa 9.1. Identifica, explica e usa CCL Identifica, explica e usa distintos conectores e Traballos escritos. 1ª ,2ª e 3ª av.

natureza e usar nas producións propias os diferentes conectores textuais e os principais mecanismos de cohesión.

distintos conectores, así como outros mecanismos que lle achegan cohesión a un texto.

outros mecanismos de cohesión. Probas escritas.

10. Sintetizar o contido e identificar a estrutura de textos. Elaborar producións propias segundo estes parámetros.

10.1. Determina o tema, delimita a estrutura e identifica a progresión temática en producións propias e alleas. Elabora textos nos que ten en conta os parámetros anteriores.

CCL

Recoñece o tema e a estrutura en producións propias e alleas e elabora textos nos que ten en conta eses parámetros.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

11. Comprender o sentido global e a intención comunicativa de textos orais e escritos.

11.1. Interpreta o sentido de textos orais e escritos, identifica a intención comunicativa e recoñece a postura de cada emisor.

CLC

CSC

Interpreta o sentido de textos orais e escritos sinxelos, identifica a intención comunicativa e recoñece a postura de cada emisor.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.



CCL

CAA

CD

Participa en traballos en grupo nos que expresa as súas opinións e respecta as dos demais.

Traballo en grupo.

1ª ,2ª e 3ª av.

13. Reflexionar sobre o sistema e as normas de uso das linguas, mediante a comparación e transformación de textos, enunciados e palabras, e utilizar estes coñecementos para solucionar problemas de comprensión e para a produción de textos.

13.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual, oracional e da palabra, desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a comprensión e produción dos textos traballados en calquera das outras.

CCL

CAA



1ª ,2ª e 3ª av.





1. Valorar as linguas como medios de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo, apreciar o plurilingüismo como expresión da

1.1. Valora a lingua como medio de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo e amósase capaz de explicar a súa postura.

CCL

CSC



riqueza cultural da humanidade e coñecer a importancia da lusofonía e incorporar ferramentas en rede desta comunidade cultural.

1.2. Distingue entre bilingüismo e diglosia e aplica estes termos de forma axeitada á realidade galega.

CCL

Distingue entre bilingüismo e diglosia e sabe aplicar estes termos á realidade galega.

Probas escritas. 1ª, 2ª av.

1.3. Valora o plurilingüismo inclusivo, desde a lingua propia, como expresión da riqueza cultural da humanidade e amósase capaz de explicar a súa postura.

CCL

CSC

Valora o plurilingüismo riqueza cultural.

como expresión de Observación directa. Probas escritas.

1ª avaliación

1.4. Coñece as linguas que forman parte da nosa familia lingüística.

CCL Coñece as linguas que forman parte da nosa familia lingüística.


1.5. Coñece os territorios que forman parte da comunidade lusófona e a importancia desta na vida social e económica galega.

CCL

CSC


Probas escritas.

2ª avaliación

1.6. Incorpora á súa práctica cotiá os principais recursos da rede en lingua portuguesa (buscadores e enciclopedias).

CCL CSC CD

Coñece algún recurso da rede en portugués. Observación directa. Traballos escritos.

2ª avaliación

2. Describir e analizar a situación sociolingüística de Galicia atendendo á presenza da lingua galega.

2.1. Describe e analiza a situación sociolingüística de Galicia.

CCL

CSC

Describe e analiza a situación sociolingüística de Galicia.


2.2. Analiza gráficas sobre o uso do galego segundo a idade das persoas.

CCL CSC

CD

Analiza gráficas básicas sobre o uso do galego segundo a idade das persoas.


3ª avaliación

2.3. Identifica os castelanismos nas producións lingüísticas e depura estes elementos no seu propio discurso.

CCL

Identifica os castelanismos nas producións lingüísticas e trata de evitalos no seu discurso.

Caderno. Probas orais. Probas escritas.

3ª avaliación

3. Coñecer as principais iniciativas normalizadoras, adquirir vínculos positivos cara ao uso do galego e asumir a importancia da contribución individual no desenvolvemento da lingua galega.

3.1. Coñece as principais iniciativas normalizadoras da lingua galega.

CCL CSC

Coñece as principais iniciativas normalizadoras da lingua galega.


3.2. Comprende o concepto normalización e explica o proceso normalizador do galego.

CCL

Comprende o concepto normalización e explica o proceso normalizador do galego.



CCL

CSC



3ª avaliación

4. Recoñecer os principais elementos na orixe e formación da lingua galega, así como identificar as causas e consecuencias dos

4.1. Recoñece os principais elementos na orixe e formación da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.

CCL

Recoñece os principais elementos na orixe e formación da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.


feitos máis relevantes da historia social da lingua desde os seus inicios ata 1916.

4.2. Recoñece os acontecementos relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.

CCL

CSC

Recoñece os acontecementos relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

4.3. Identifica as causas dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.

CCL

CSC

Identifica as causas dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

4.4. Identifica as consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.

CCL

CSC

Identifica as consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

4.5. Interpreta gráficos, táboas, textos e información dos medios e das TIC, relacionados coa historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.

CCL

CSC

CD

Interpreta gráficos, táboas, textos e información dos medios e das TIC, relacionados coa historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.


1ª ,2ª e 3ª av.

5. Describir a situación sociolingüística e legal das linguas do Estado español.

5.1. Coñece a lexislación estatal e autonómica que regula a utilización do galego e a súa promoción.

CCL

CSC

Coñece a lexislación estatal e autonómica que regula a utilización do galego e a súa promoción.



6.1. Coñece o que é un prexuízo, detecta e analiza a presenza de prexuízos de carácter sociocultural e sociopolítico cara ao galego na súa práctica lingüística e na do seu contorno.

CCL

CSC

Coñece o que é un prexuízo, detecta e analiza a presenza de prexuízos cara ao galego na súa práctica lingüística e na do seu contorno.


2ª avaliación

7. Identificar e clasificar as variantes diastráticas do galego, recoñecer os trazos da variedade estándar da lingua galega, valorala como variante unificadora e apreciar a variante diatópica propia.

7.1. Identifica e clasifica as variantes diastráticas do galego.

CCL Identifica e clasifica as variantes diastráticas do galego.


7.2. Recoñece os trazos da variedade estándar da lingua galega e valóraa como variante unificadora.

CCL

CSC

Recoñece os trazos da variedade estándar do galego e valóraa como variante unificadora.

Probas escritas.

3ª avaliación


CCL

CSC







1. Identificar e comprender as distintas épocas e períodos da literatura galega desde as súas orixes na Idade Media ata 1916.

1.1. Identifica as distintas épocas e períodos da literatura galega desde as súas orixes na Idade Media ata 1916.

CCL

Identifica os distintos períodos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

1.2. Comprende e explica razoadamente as distintas épocas e períodos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916 e sinala os seus principais trazos característicos.

CCL

Comprende e explica os distintos períodos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916 e sinala as súas características principais.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

2. Seleccionar, ler autonomamente e comentar textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916 e relacionar o seu contido co contexto histórico, cultural e sociolingüístico de cada período.

2.1. Selecciona, seguindo criterios razoados, textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916 para a súa lectura.

CCL

Selecciona, seguindo criterios razoados, textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916 para a súa lectura.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

2.2. Le autonomamente obras ou textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916, resume o seu contido, sinala os seus trazos característicos definitorios e relaciónaos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente.

CCL

Le autonomamente textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916, resume o seu contido, sinala os seus trazos característicos e relaciónaos co seu contexto.


1ª ,2ª e 3ª av.

2.3. Comenta, de forma guiada, textos de obras da Literatura galega desde a Idade Media ata 1916, sinala os seus trazos característicos definitorios e relaciónaos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente.

CCL

Comenta, de forma guiada, textos sinxelos de obras da literatura galega desde a Idade Media ata 1916, sinala os seus trazos característicos e relaciónaos co seu contexto.


1ª ,2ª e 3ª av.

2.4. Compara textos literarios dunha mesma época ou período ou de diferentes épocas e períodos atendendo aos seus principais contidos, sinala os seus trazos característicos definitorios e pon todo en relación co contexto

CCL Compara textos literarios sinxelos atendendo aos seus principais contidos, sinala os seus trazos característicos e relaciónaos co seu contexto.


1ª ,2ª e 3ª av.

histórico, cultural e sociolingüístico da(s) época(s) ou do(s) período(s).

3. Ler expresiva e comprensivamente, facer audicións e ler dramatizadamente textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916.

3.1. Le expresiva, comprensiva e/ou dramatizadamente textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916.

CCL

Le expresiva e comprensivamente textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

3.2. Participa con proveito de audicións de textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916 e escribe/debate argumentadamente sobre aspectos literarios básicos destes.

CCL

Escribe e/ou debate sobre aspectos literarios básicos de textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916.

Traballos escritos. Probas escritas. Debates.

1ª ,2ª e 3ª av.

4. Elaborar traballos individuais e/ou en grupo, nos que se describan e analicen textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916.

4.1. Elabora traballos individual e/ou colectivamente, nos que se describen e analizan textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916.

CCL

Elabora traballos individual e/ou colectivamente sobre textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916.

Traballos escritos.

1ª ,2ª e 3ª av.

5. Consultar fontes básicas de información e familiarizarse cos recursos das TIC para a realización de traballos e cita axeitada destas.

5.1. Consulta fontes de información básicas para a realización de traballos sinxelos e cita axeitada destas.

CCL

Consulta fontes de información básicas para a realización de traballos sinxelos .

Traballos escritos.

1ª ,2ª e 3ª av.

5.2. Emprega diferentes recursos básicos das TIC para a realización de traballos sinxelos e cita axeitada destes.

CCL

CD

Emprega diferentes recursos básicos das TIC para a realización de traballos sinxelos.

Traballos escritos.

1ª ,2ª e 3ª av.

6. Crear ou recrear textos sinxelos de intención literaria partindo das características dos traballados na aula co fin de desenvolver o gusto pola escrita e a capacidade de expresión dos sentimentos e xuízos.

6.1. Crea ou recrea textos sinxelos de intención literaria partindo das características dos traballados na aula.

CCL

CCEC

Crea ou recrea textos sinxelos de intención literaria partindo das características dos traballados na aula.


1ª ,2ª e 3ª av.

6.2. Desenvolve o gusto pola escrita como instrumento de comunicación capaz de analizar e regular os sentimentos e xuízos.

CCL

CCEC

Desenvolve o gusto pola escrita como instrumento de comunicación para expresar sentimentos e xuízos.


1ª ,2ª e 3ª av.

5.4. ACTIVIDADES.



• Audición e/ou lectura de textos diversos co obxectivo de mellorar a comprensión oral e

lectora.

• Redacción de textos de acordo cunhas pautas.

• Análises e comentarios guiados de textos literarios galegos desde a Idade Media ata 1916.

• Utilización da rede para obter información.

• Uso de dicionarios, impresos e dixitais, como fonte de consulta habitual.

• Elaboración de resumos, esquemas, táboas, clasificacións...

• Traballos individuais e/ou en grupo usando as TIC.

• Debates.

5.5. METODOLOXÍA.

Remitímonos ao punto 4.5., pois a metodoloxía empregada será a mesma.


Remitímonos ao punto 4.6.

6. CUARTO CURSO DA ESO.

6.1. OBXECTIVOS.

• Comprender e interpretar textos propios da comunicación audiovisual, con especial

atención aos de carácter argumentativo e publicitario.

• Comprender e interpretar textos orais de distinta natureza, con especial atención aos de

carácter expositivo e argumentativo do ámbito educativo.

• Escoitar e producir textos orais cunha actitude crítica cara aos prexuízos e aplicando os

coñecementos gramaticais para unha mellor expresión.

• Producir textos orais adecuados á situación e á intención comunicativa, utilizando as

estratexias necesarias para falar en público, así como as TIC.

• Participar activamente en debates propostos sobre temas de interese e valorar a lingua

oral como instrumento de relación social.

• Utilizar técnicas e estratexias que facilitan a lectura comprensiva e crítica de textos.

• Comprender e interpretar textos propios da vida cotiá, relacionados co ámbito laboral,

administrativo, comercial e educativo.

• Comprender, interpretar e redactar (en papel ou en formato dixital) textos argumentativos,

xornalísticos e publicitarios.

• Ler de maneira reflexiva e crítica para identificar usos lingüísticos discriminatorios.

• Usar os recursos que ofrecen as bibliotecas e as TIC para obter información

complementaria.

• Utilizar técnicas e estratexias para producir textos escritos adecuados, coherentes e

cohesionados, e valorar a escritura como fonte de enriquecemento persoal.

• Utilizar as TIC para mellorar a presentación dos escritos, difundir textos propios, coñecer

outros alleos e intercambiar opinións.

• Producir textos propios, en soporte impreso ou dixital, tanto da vida cotiá como de carácter

xornalístico (cartas ao director ou columnas de opinión).

• Utilizar un léxico amplo e adecuado, e identificar as relacións semánticas entre as

palabras.

• Recoñecer e utilizar correctamente as formas verbais e as perífrases verbais.

• Recoñecer e usar a fonética do galego.

• Aplicar correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas do galego, e utilizar manuais

de consulta de maneira eficaz.

• Identificar a oración como un tipo de enunciado e analizar as relacións sintácticas entre os

elementos que constitúen o predicado.

• Recoñecer en textos propios e alleos a estrutura dun texto, así como a súa adecuación e os

conectores que permiten cohesionar ideas e parágrafos.

• Identificar os trazos que definen diferentes tipoloxías textuais, especialmente os textos

argumentativos.

• Desenvolver unha competencia lingüística integrada, utilizando os coñecementos dunha

lingua para mellorar no uso doutras e participando en proxectos onde se usen distintas

linguas.

• Valorar as linguas como sinal de identidade dos pobos, apreciar o plurilingüismo e coñecer

o ámbito da lusofonía.

• Describir e analizar a situación sociolingüística de Galicia, coñecer o proceso de

normalización e evitar os prexuízos.

• Coñecer os acontecementos relevantes da historia social da lingua galega desde 1916 ata

a actualidade.

• Describir a situación sociolingüística e legal das linguas do Estado español.

• Recoñecer e valorar as variedades da lingua, e identificar a estándar como variante

unificadora.

• Identificar os distintos períodos e xeracións da literatura galega desde 1916 ata a

actualidade.

• Ler de maneira comprensiva, expresiva ou dramatizada textos de distintos xéneros da

literatura galega desde 1916 ata a actualidade.

• Elaborar traballos individuais ou en grupo, coa axuda das TIC, relacionados coa literatura

galega desde 1916 ata a actualidade.

• (Re)crear textos con intención literaria a partir dos modelos traballados na clase.

6.2. CONTIDOS.


1. Comprensión e interpretación de textos propios dos medios de comunicación audiovisual, con

especial atención aos xéneros de carácter argumentativo.

2. Comprensión e análise de textos publicitarios dos medios de comunicación audiovisual.

3. Comprensión e interpretación de textos orais expositivos e argumentativos do ámbito educativo

(presentacións, relatorios e intervencións en mesas redondas).

4. Comprensión, interpretación e valoración de textos orais de natureza diversa.

5. Desenvolvemento de habilidades de escoita activa, cunha actitude de interese, de cooperación

e de respecto.

6. Participación nas producións orais cunha fonética e prosodia correcta, valoración desta

pronuncia e actitude crítica ante os prexuízos que se poidan asociar a ela.



8. Escoita crítica e reflexiva que permite identificar prexuízos e mensaxes discriminatorias.

9. Coñecemento e uso progresivamente autónomo das estratexias necesarias para a produción de

textos orais, de técnicas para aprender a falar en público e uso das TIC.

10. Aplicación dos coñecementos gramaticais á avaliación e mellora da expresión oral e

recoñecemento en exposicións orais propias e alleas das dificultades expresivas.

11. Participación activa e argumentada en debates nos que se expresen opinións acerca dun tema

de actualidade.

12. Participación en interaccións orais sobre temas de interese persoal ou social ou asuntos da

vida cotiá, en diferentes rexistros.

13. Valoración da lingua oral como un instrumento de aprendizaxe e de relación social.


1. Uso de técnicas e estratexias que facilitan a lectura comprensiva e crítica de textos.

2. Comprensión e interpretación de textos propios da vida cotiá relacionados co ámbito laboral,

administrativo e comercial.

3. Comprensión e interpretación de textos relacionados co ámbito educativo, tanto materiais de

consulta (dicionarios, glosarios, enciclopedias, etc.), como libros de texto e recursos de temas

especializados en internet.

4. Comprensión e interpretación de textos argumentativos.

5. Comprensión e interpretación de textos xornalísticos de opinión: carta ao director, editorial,

columna e artigo de opinión.

6. Comprensión e interpretación das mensaxes explícitas e implícitas que transmiten os textos

publicitarios dos medios de comunicación.

7. Lectura crítica e reflexiva que permita identificar usos lingüísticos discriminatorias.

8. Uso autónomo dos recursos que ofrecen as bibliotecas e as TIC para obter información

complementaria.

9. Uso de técnicas e estratexias para producir textos escritos adecuados, coherentes e ben

cohesionados desde o punto de vista comunicativo (planificación, organización, redacción e

revisión).

10. Utilización das TIC para corrixir e mellorar a presentación dos escritos, para difundir os textos

propios, coñecer outros alleos e intercambiar opinións.

11. Produción, en soporte impreso ou dixital, de textos propios da vida cotiá pertencentes ao

ámbito laboral, administrativo e comercial.

12. Produción, en soporte impreso ou dixital, de cartas á dirección e columnas de opinión.

13. Composición en soporte impreso ou dixital de textos argumentativos, redactados a partir da

información obtida de distintas fontes.

14. Valoración da escritura como un instrumento de aprendizaxe, de relación social e

enriquecemento persoal.


1. Recoñecemento, explicación e uso de léxico suficientemente amplo e preciso, con

incorporación de fraseoloxía e de vocabulario temático.

2. Recoñecemento e uso das formas verbais da lingua galega e das perífrases.

3. Recoñecemento, explicación e uso dos procedementos de creación de palabras.

4. A fonética e a fonoloxía do galego, con especial atención a posibles interferencias (apertura das

vogais de grao medio, o n velar ou a entoación).

5. Uso eficaz dos dicionarios e doutras fontes de consulta, tanto en papel como en soporte

electrónico, especialmente sobre cuestións de uso (semántico e sintáctico) e de normativa.


7. Análise e uso reflexivo da puntuación en relación coa cohesión sintáctica.

8. As principais regras de combinación impostas polos predicados en función dos seus

argumentos; estruturas sintácticas e tipos de oración segundo a natureza do predicado.

9. Recoñecemento e uso reflexivo dos nexos e conectores textuais máis comúns, en particular os

de causa e consecuencia, os de condición e hipótese e os conclusivos, e mais dos mecanismos

de cohesión textual.

10. Identificación da estrutura dun texto, a construción dos parágrafos e a vinculación e progresión

temáticas en textos alleos e propios, e elaboración de textos de acordo con estes parámetros.

11. Identificación e explicación dos trazos que permiten diferenciar e clasificar os xéneros textuais,

especialmente os argumentativos.

12. Adecuación dos textos en función do contexto, do tema e do tipo de texto.




lingüísticos ou culturais.





2. O plurilingüismo como expresión da riqueza cultural da humanidade.

3. A lusofonía nas linguas do mundo no século XXI.

4. Situación sociolingüística de Galicia. A presenza da lingua galega nos principais ámbitos e

contextos sociais e privados. Tendencias de evolución.


recuperación do galego, favorecendo o xurdimento de vínculos positivos cara ao seu uso.

Consciencia da necesidade e das potencialidades de enriquecemento persoal e colectivo do uso


6. Evolución da lingua galega e etapas da historia social da lingua galega desde 1916 ata a

actualidade. Análise e comprensión das causas e consecuencias dos feitos máis relevantes.

7. Situación sociolingüística e legal das linguas de España.



xeográficas, diastráticas e diafásicas da lingua galega e da función da lingua estándar. Uso

normalizado da variante dialectal propia da zona. Utilización e valoración da variante estándar da



1. Identificación e comprensión dos distintos períodos e xeracións da literatura galega de 1916 ata

a actualidade.

2. Selección, lectura autónoma e comentario de obras representativas da literatura galega de 1916

ata a actualidade.

3. Lecturas expresivas e comprensivas, audicións e lecturas dramatizadas de textos narrativos,

poéticos, teatrais e ensaísticos representativos da literatura galega de 1916 ata a actualidade.

4. Elaboración de traballos individuais e/ou en grupo nos que se describan e analicen textos

literarios representativos da literatura galega de 1916 ata a actualidade.

5. Consulta de fontes de información variadas e de recursos das TIC para a realización de

traballos e cita axeitada destes.

6. Creación ou recreación de textos de intención literaria partindo das características dos

traballados na aula co fin de desenvolver o gusto pola escrita e a capacidade de expresión dos

sentimentos e xuízos.






Por outro lado, o libro de texto empregado (Lingua Galega e Literatura 4º ESO, ed. Anaya) articula os contidos do currículum oficial en doce temas,

polo que se desenvolverán catro unidades por avaliación. Secuenciaremos deste xeito os contidos concretos:





1ª avaliación

O texto narrativo. O narrador e o punto de vista. O espazo e o tempo narrativo. Os personaxes.

Fonética. Vocalismo. Consonantismo. A frase. A oración. Suxeito e predicado. Vocabulario.

O galego no primeiro terzo do s. XIX. Variedades da lingua. Variedades xeográficas. Variedades socioculturais ou diastráticas. Variedades situacionais ou diafásicas.

A literatura no tempo das Irmandades. O Grupo Nós. Castelao. Literatura de vangarda.

2ª avaliación

Os textos prescritivos. Os xéneros de opinión. O texto argumentativo. A publicidade.

Complementos do verbo. As oracións compostas. As oracións subordinadas substantivas. Vocabulario.

A lingua galega na posguerra. A lingua galega a partir de 1975. A lusofonía. Os prexuízos lingüísticos.

A literatura do exilio. A narrativa de posguerra. A poesía de posguerra.

3ª avaliación

O guión cinematográfico. A televisión. Internet. As redes sociais.

As oracións subordinadas adxectivas. As oracións subordinadas adverbiais. Relacións semánticas. Cambios semánticos. Vocabulario.

A lingua galega hoxe. O galego nos medios. O galego en Internet. O galego en distintos ámbitos.

A poesía de posguerra. A narrativa actual. Poesía e teatro actuais. Literatura dixital.







1. Identificar a intención comunicativa implícita e explícita, o tema, a idea principal e as secundarias, a tese e os argumentos de textos propios dos medios de comunicación audiovisual.

1.1. Comprende o sentido global de textos orais dos medios de comunicación audiovisuais, identifica o propósito, a tese e os argumentos de noticias debates ou declaracións, determina o tema e recoñece a intención comunicativa do falante.

CCL

Comprende o sentido global e identifica a intención comunicativa, os argumentos e o tema de textos orais sinxelos dos medios de comunicación audiovisual.



1.2. Distingue as partes nas que se estruturan as mensaxes orais, o tema, así como a idea principal e as secundarias.

CCL

Distingue as partes na que se estruturan, o tema, a idea principal e as secundarias en mensaxes orais sinxelas.



1.3. Analiza criticamente tanto a forma como o contido de noticias, debates e procedentes dos medios de comunicación e recoñece a validez dos argumentos.

CCL

CAA

Analiza a forma e o contido de noticias e debates dos medios de comunicación.



2. Comprender e analizar textos expositivos e publicitarios, diferenciar neles información,

opinión e persuasión.

2.1. Distingue entre opinión e persuasión en mensaxes publicitarias orais e identifica as estratexias de enfatización.

CCL

CAA

Distingue entre opinión e persuasión en mensaxes publicitarias orais.


2ª avaliación

2.2. Analiza os elementos verbais dos textos orais: no plano fónico (xogos fónicos), no plano morfosintáctico (condensación, concisión e economía) e no plano léxico-semántico (léxico connotativo, simbólico e atractivo para o receptor).

CCL

CSIEE

Analiza os elementos verbais básicos de textos orais sinxelos.



2.3. Analiza os elementos non verbais, en especial a imaxe (mensaxe icónica) e o son (diálogo, ruídos e música), en anuncios publicitarios ou outro tipo de

CCL

CCEC

Analiza os elementos no verbais (imaxe e son) en anuncios publicitarios.



comunicacións orais.

3. Comprender e interpretar textos orais expositivos e argumentativos utilizados no ámbito educativo (presentacións, relatorios e intervencións en mesas redondas).

3.1. Identifica a intención comunicativa, a tese e os argumentos dos debates, relatorios e mesas redondas do ámbito educativo e elabora un esquema ou resumo.

CCL

CAA

Identifica a intención comunicativa, a tese e os argumentos dos debates, relatorios e mesas redondas no ámbito educativo e elabora un esquema ou resumo sinxelo.



3.2. Recoñece os procedementos lingüísticos para manifestarse a favor ou en contra dunha opinión ou postura.

CCL

CSC

Recoñece os procedementos lingüísticos para manifestarse a favor ou en contra.



4. Comprender, interpretar e valorar diferentes tipos de discursos orais.

4.1. Identifica a intención comunicativa, a idea principal e as secundarias, de calquera texto oral, formal ou informal, producido na variante estándar ou en calquera das variedades dialectais.

CCL

Identifica a intención comunicativa, a idea principal e a secundaria de diferentes textos orais.


1ª ,2ª e 3ª av.

5. Coñecer, usar e valorar a adecuación, a coherencia, a cohesión e a claridade expositiva, así como normas de cortesía nas intervencións orais propias da actividade educativa, tanto espontáneas como planificadas.

5.1. Identifica os recursos que proporcionan adecuación, coherencia e cohesión ao discurso.

CCL

Identifica os recursos que proporcionan adecuación, coherencia e cohesión aos textos.


1ª ,2ª e 3ª av.

5.2. Coñece e aplica as normas que rexen a cortesía na comunicación oral e respecta as opinións alleas.

CCL CSC

Coñece e aplica as normas que rexen a cortesía na comunicación oral e respecta as opinións alleas.


1ª ,2ª e 3ª av.

5.3. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume), a linguaxe corporal adecuada (mirada e posición do corpo), así como o autocontrol das emocións ao falar en público.

CCL

CSC

CSIEE

Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos, a linguaxe corporal e o control das emocións ao falar en público.


1ª ,2ª e 3ª av.

6. Participar oralmente cunha fonética e prosodia correcta, valorar esta pronuncia e amosar unha actitude crítica ante os prexuízos que se poidan asociar a ela.

6.1. Recoñece a emisión dunha pronuncia galega correcta, identifica os erros na produción oral allea e produce discursos orais que respectan as regras prosódicas e fonéticas da lingua galega.

CCL

CAA

Recoñece a emisión dunha pronuncia galega correcta e os erros básicos na produción oral allea e produce discursos orais respectando a prosodia e a fonética galegas.

Observación directa. Exposicións orais. Autoavaliación. Coavaliación.

1ª ,2ª e 3ª av.

6.2. Recoñece e rexeita argumentadamente os prexuízos que se poidan asociar á pronuncia propia da lingua galega.

CAA

CSC

Recoñece e rexeita os prexuízos que se poidan asociar á maneira de pronunciar a lingua galega.


1ª ,2ª e 3ª av.

6.3. Usa, se a posúe, a variante CCL Usa, se a posúe, a variante dialectal propia. Observación directa. 1ª ,2ª e 3ª av.

dialectal propia e asúmea como a variedade habitual do seu contexto.

CCEC

7. Producir textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección.


CCL

CSC

Produce textos orais adecuados á situación e á intención comunicativa, con coherencia, cohesión e corrección.


1ª ,2ª e 3ª av.


CCL

Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas e a fonética do galego.


1ª ,2ª e 3ª av.

7.3. Emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego: infinitivo conxugado e fraseoloxía adecuada.

CCL

Emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego.


1ª ,2ª e 3ª av.


CCL Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado.


1ª ,2ª e 3ª av.

8. Manifestar unha actitude crítica e reflexiva que permite identificar prexuízos e mensaxes discriminatorias.

8.1. Reflexiona e ten unha postura crítica ante as mensaxes discriminatorias que proveñen dos medios de comunicación.

CCL

CAA

Mostra unha postura crítica ante as mensaxes discriminatorias dos medios de comunicación.


1ª ,2ª e 3ª av.

8.2. Rexeita argumentadamente os usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos ou discriminacións.

CCL

CSC

Rexeita usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos e discriminacións.


1ª ,2ª e 3ª av.

9. Realizar exposicións orais planificadas e claras de traballos e de informacións de actualidade, coa axuda das TIC.

9.1. Planifica a produción oral, estrutura o contido, revisa os borradores e esquemas.

CAA CCL

Planifica as exposicións orais, estruturando o contido e revisando esquemas e borradores.


9.2. Presenta os contidos de forma clara e ordenada e con corrección gramatical.

CCL

Presenta os contidos de xeito claro, ordenado e con corrección gramatical.


9.3. Utiliza o rexistro adecuado á situación comunicativa.

CCL Utiliza un rexistro adecuado á situación comunicativa.


9.4. Emprega axeitadamente os elementos prosódicos e (entoación

CCL

CSC Emprega axeitadamente os elementos prosódicos, a linguaxe corporal e mostra un


e pronuncia axeitada, pausas, ton, timbre e volume), a linguaxe corporal (mirada e posición do corpo) así como o autocontrol das emocións ao falar en público.

CSIEE

certo autocontrol ao falar en público.

9.5. Emprega as TIC para documentarse bibliograficamente, revisar gramaticalmente o texto e elaborar unha presentación atractiva e innovadora.

CD

CAA

CCL

Emprega as TIC para preparar as súas presentacións.

Exposicións orais.

1ª ,2ª e 3ª av.

10. Aplicar os coñecementos gramaticais á avaliación e mellora da expresión oral e recoñecer en exposicións orais propias e alleas as dificultades expresivas.

10.1. Recoñece erros (incoherencias, repeticións, ambigüidades, pobreza léxica, erros fonética e entoación inadecuada) nos discursos propios e alleos para evitalos nas súas producións.

CCL

CAA

Recoñece erros graves nos discursos propios e alleos para evitalos.

Exposicións orais. Autoavaliación. Coavaliación.

1ª ,2ª e 3ª av.

11. Participar activa e argumentadamente en debates nos que se expresen opinións acerca dun tema de actualidade.

11.1. Desenvolve argumentos de forma comprensible e convincente e comenta as contribucións das persoas interlocutoras.

CCL

CAA

Desenvolve argumentos comprensibles e comenta as opinións alleas.

Debates.

1ª ,2ª e 3ª av.

11.2. Aplica as normas que rexen a cortesía na comunicación oral, respecta as quendas e as opinións alleas e emprega unha linguaxe non discriminatoria.

CCL

CSC

Aplica as normas que rexen a cortesía na comunicación oral: respecta as quendas e as opinións alleas e usa unha linguaxe non discriminatoria.

Debates.

1ª ,2ª e 3ª av.

12. Participar en interaccións sobre temas de interese persoal, ou social ou asuntos da vida cotiá, nun rexistro formal, neutro ou informal.

12.1. Desenvólvese con eficacia en situacións que xorden na vida diaria así como noutras de estudo ou traballo e participa en conversas informais.

CCL

CSC CSIEE

CCEC

Sabe desenvolverse en conversas informais sobre asuntos persoais e da vida cotiá


1ª ,2ª e 3ª av.

13. Valorar a lingua oral como un instrumento útil na aprendizaxe e nas relacións sociais.

13.1. Identifica e describe os valores da lingua oral como un instrumento útil na aprendizaxe, así como para relacionarse cos demais e enriquecerse como persoa.

CCL

CAA CSC CSIEE

Valora a lingua oral como instrumento útil na aprendizaxe e nas relacións sociais.


1ª ,2ª e 3ª av.





1. Empregar estratexias e técnicas que faciliten a lectura comprensiva e crítica dos textos

1.1. Emprega pautas e estratexias que facilitan a análise do contido (resumos, cadros, esquemas e mapas conceptuais).

CCL

CAA

Usa técnicas de análise do contido dos textos: esquemas, resumos, cadros, mapas conceptuais.


1ª ,2ª e 3ª av.

1.2. Aplica os coñecementos lingüísticos propios (gramaticais e léxicos) e recursos alleos (dicionarios e outras fontes de documentación) para solucionar problemas de comprensión.

CCL

Aplica os coñecementos lingüísticos que xa posúe e outros recursos (dicionarios) para solucionar problemas de comprensión.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

1.3. Elabora o esquema xerarquizado de ideas dun texto.

CCL Elabora o esquema xerarquizado de ideas dun texto.


1ª ,2ª e 3ª av.

1.4. Deduce información global do texto a partir de contidos explícitos e implícitos.

CCL Deduce información global de textos sinxelos a partir dos seus contidos.


1.5. Entende o significado de palabras propias do rexistro culto e incorpóraas ao seu discurso.

CCL

CAA

Entende o significado de palabras propias do rexistro culto e incorpóraas ao seu discurso.


2. Comprender e interpretar textos escritos propios da vida cotiá pertencentes ao ámbito laboral, administrativo e comercial.

2.1. Identifica a intención comunicativa, o tema e os subtemas de escritos propios da vida cotiá relacionados co ámbito laboral, administrativo e comercial.

CCL

Identifica a intención comunicativa, o tema e os subtemas de escritos sinxelo propios da vida cotiá relacionados co ámbito laboral, administrativo e comercial.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

2.2. Comprende, interpreta e valora textos propios da vida cotiá pertencentes a distintos ámbitos: laboral (currículo, carta de presentación, ficha de contratación en empresas e redes sociais de procura de emprego, contrato, nómina e vida laboral), administrativo (carta administrativa e solicitude ou instancia) e comercial (carta comercial, carta de reclamación e impreso administrativo de reclamación).

CCL

CSC

Comprende textos sinxelos propios da vida cotiá: currículo, carta de presentación, instancia, carta de reclamación.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

3. Comprender e interpretar textos 3.1. Comprende textos relacionados Comprende textos do ámbito educativo: libros Observación directa. 1ª ,2ª e 3ª av.

relacionados co ámbito educativo, tanto materiais de consulta (dicionarios, glosarios, enciclopedias, etc.), como libros de texto e recursos de temas especializados en internet.

co ámbito educativo, tanto materiais de consulta (dicionarios, glosarios, enciclopedias, etc.), como libros de texto e recursos de temas especializados en internet.

CCL

CD

de texto, dicionarios, glosarios, enciclopedias e recursos en Internet.

Probas escritas.

3.2. Interpreta a información de mapas, gráficas, diagramas.

CCL Interpreta a información básica de mapas, gráficas, diagramas.


4. Comprender e interpretar textos argumentativos.

4.1. Identifica o tema e a intención comunicativa de textos argumentativos.

CCL

Identifica o tema e a intención comunicativa de textos argumentativos sinxelos.


4.2. Elabora a súa propia interpretación a partir dos argumentos expresados nun texto.

CCL

Elabora a súa propia interpretación a partir dos argumentos expresados nun texto sinxelo.


2ª avaliación

5. Comprende e interpreta textos xornalísticos de opinión: carta ao director, editorial, columna e artigo de opinión.

5.1. Diferencia os trazos característicos dos textos xornalísticos de opinión: carta ao director, editorial, columna e artigo de opinión.

CCL

CSC

Diferencia os trazos característicos básicos dos textos xornalísticos de opinión: carta ao director, editorial, columna e artigo de opinión.

Probas escritas.

2ª avaliación

5.2. Valora a intención comunicativa dun texto xornalístico e distingue entre información, opinión e persuasión.

CCL

CSC

Distingue entre información, opinión e persuasión nos textos xornalísticos.

Probas escritas.

2ª avaliación

6. Comprende e interpreta as mensaxes explícitas e implícitas que transmiten os textos publicitarios dos medios de comunicación.

6.1. Comprende e interpreta as mensaxes explícitas e implícitas que transmiten os textos publicitarios dos medios de comunicación (anuncios).

CCL

CSC

Comprende e interpreta as mensaxes que transmiten os textos publicitarios (anuncios).


2ª avaliación

6.2. Reflexiona e ten unha postura crítica ante as mensaxes persuasivas que proveñen dos medios de comunicación.

CCL

CSC

Fai as súas propias reflexións e críticas sobre as mensaxes persuasivas dos medios de comunicación.


2ª avaliación

7. Identificar os usos lingüísticos que conteñan prexuízos ou mensaxes discriminatorias.

7.1. Reflexiona sobre os usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos ou mensaxes discriminatorias.

CCL

CSC

Reflexiona sobre os usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos ou mensaxes discriminatorias.


1ª ,2ª e 3ª av.

7.2. Detecta prexuízos e mensaxes discriminatorias implícitas nos textos de medios de comunicación con especial atención á publicidade.

CCL

CSC

Detecta prexuízos e mensaxes discriminatorias nos textos de medios de comunicación, especialmente na publicidade.


1ª ,2ª e 3ª av.

8. Usar e seleccionar materiais de consulta das bibliotecas e doutras fontes de información impresa ou en formato dixital.

8.1. Selecciona contidos, analiza información e extrae conclusións a partir da consulta de materiais en distintos soportes.

CCL CD

CSC

Selecciona contidos, analiza información e extrae conclusións a partir da consulta de materiais en distintos soportes.

Traballos escritos.

1ª ,2ª e 3ª av.

8.2. Sérvese dos recursos que ofrecen as bibliotecas ou as TIC para integrar os coñecementos adquiridos nos seus escritos.

CCL

CD CAA CSC

Usa os recursos das TIC e as bibliotecas para elaborar os seus escritos.

Traballos escritos.

1ª ,2ª e 3ª av.

9. Empregar estratexias e técnicas axeitadas para producir escritos adecuados, coherentes e ben cohesionados desde o punto de vista comunicativo (planificación, organización, redacción e revisión).

9.1. Utiliza distintas técnicas de planificación para organizar o seu discurso (diferentes tipos de esquemas e mapas conceptuais).

CCL

Usa técnicas de planificación para organizar o contido dos seus escritos: esquemas e mapas conceptuais.


1ª ,2ª e 3ª av.

9.2. Utiliza o rexistro adecuado en función da tipoloxía textual e do acto comunicativo.

CCL

Utiliza o rexistro adecuado en función da tipoloxía textual e do acto comunicativo.


1ª ,2ª e 3ª av.

9.3. Ordena as ideas e estrutura os contidos en unidades sintácticas consecutivas e encadeadas con conectores e outros elementos de cohesión.

CCL

Ordena as ideas e estrutura os contidos usando conectores e elementos de cohesión.


1ª ,2ª e 3ª av.

9.4. Coñece as regras ortográficas e as normas morfosintácticas e sérvese das ferramentas lingüísticas ao seus alcance (correctores, dicionarios e gramáticas) para aplicalas correctamente.

CCL

CD

Coñece as regras ortográficas e as normas morfosintácticas e usa correctamente correctores, dicionarios e gramáticas.


1ª ,2ª e 3ª av.

9.5. Revisa o texto para comprobar que a organización dos contidos do texto é correcta e que non se cometen erros ortográficos, gramaticais, de formato ou de presentación.

CCL

Revisa o texto para detectar posibles erros. Traballos escritos. Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

10. Empregar as TIC para corrixir e mellorar a presentación dos escritos, para difundir os textos propios, coñecer outros alleos e intercambiar opinións.

10.1. Usa as TIC para a corrección dos textos: corrector ortográfico do procesador de textos, dicionarios en liña e outras páxinas especializadas no estudo da lingua galega.

CCL

CD

CAA

Usa as TIC para corrixir os seus escritos: correctores, dicionarios en liña, páxinas especializadas en lingua galega.

Traballos escritos.

1ª ,2ª e 3ª av.

10.2. Usa procesadores de textos para mellorar a presentación dos seus escritos, especialmente na

CCL

CD

Usa os procesadores de texto correctamente para mellorar a presentación dos seus escritos.


presentación dos seus traballos educativos, atendendo a cada unha das funcionalidades de cada elemento: encabezamento e pé de páxina, numeración de páxinas, índice, esquemas etc.

10.3. Usa as TIC como medio de divulgación de textos propios, de coñecemento doutros alleos e de intercambio de opinións.

CCL CD

CSC

Sabe usar as TIC para divulgar textos propios, coñecer textos alleos e intercambiar opinións.

Traballos escritos.

1ª ,2ª e 3ª av.

11. Producir, respectando as súas características formais e de contido, textos propios da vida cotiá pertencentes a distintos ámbitos tanto en formato papel como dixital: laborais, administrativos e comerciais.

11.1. Produce, respectando as súas características formais e de contido, e en soporte tanto impreso como dixital, textos propios da vida cotiá pertencentes a distintos ámbitos: laboral (currículo, carta de presentación, ficha de contratación en empresas e redes sociais de procura de emprego), administrativo (carta administrativa e solicitude ou instancia) e comercial (carta comercial, carta de reclamación e impreso administrativo de reclamación).

CCL

CD

CSC

Produce correctamente textos sinxelos propios da vida cotiá: currículo, carta de presentación, instancia, carta de reclamación.


1ª ,2ª e 3ª av.

12. Producir, en soporte impreso ou dixital, cartas á dirección e columnas de opinión.

12.1. Crea, en soporte impreso ou dixital, cartas á dirección e columnas de opinión.

CCL

CD

Crea cartas á dirección e columnas de opinión.


1ª ,2ª e 3ª av.

13. Producir en soporte impreso ou dixital textos argumentativos, redactados a partir da información obtida de distintas fontes.

13.1. Elabora, en soporte impreso ou dixital, textos argumentativos, redactados a partir da información obtida de distintas fontes.

CCL CD

CSC

Elabora textos argumentativos sinxelos, a partir de información de fontes diversas.


2ª avaliación

13.2. Crea, en soporte impreso ou dixital, un texto argumentativo propio a partir dun tema dado sen documentación previa.

CCL

CD

Crea textos argumentativos sinxelos sobre un tema dado sen usar documentación.

Probas escritas.

2ª avaliación

13.3. Sintetiza a información e resume textos argumentativos sen repetir nin parafrasear o texto de partida.

CCL

Resume textos argumentativos sen repetir nin parafrasear.


2ª avaliación

14. Valorar a escritura como un instrumento moi útil na aprendizaxe, nas relacións sociais e no

14.1. Identifica e describe os valores da escritura non só como una ferramenta para organizar os

CCL

CSC

Valora a escritura como instrumento útil na aprendizaxe e nas relacións sociais.


desenvolvemento do individuo. pensamentos senón tamén como un instrumento para relacionarse cos demais e enriquecerse como persoa.

CCEC





1. Recoñecer e explicar os valores de léxico preciso de diferentes categorías gramaticais, así como da fraseoloxía.

1.1. Recoñece, explica e usa un léxico amplo e preciso de diferentes categorías gramaticais.

CCL

CAA

Recoñece e usa un léxico amplo e preciso de diferentes categorías gramaticais.


1.2. Recoñece, explica e usa fraseoloxía diversa da lingua galega nas súas producións orais e escritas.

CCL

CAA

Recoñece e usa fraseoloxía diversa da lingua galega nas súas producións orais e escritas.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

2. Recoñecer e usar correctamente as formas verbais e as perífrases verbais da lingua galega.

2.1. Recoñece e usa correctamente as formas verbais e as perífrases verbais da lingua galega e distingue os diversos tipos.

CCL

CAA

Recoñece e usa correctamente as formas verbais e as perífrases verbais da lingua galega e distingue os diversos tipos.


1ª ,2ª e 3ª av.

3. Recoñecer e explicar os procedementos de creación de palabras, os valores dos morfemas e as súas posibilidades combinatorias para crear novos termos e identificar a súa procedencia grega ou latina.

3.1. Recoñece procedementos palabras.

e de

explica creación

os de

CCL

CAA

Recoñece e explica creación de palabras.

os procedementos de Probas escritas. 2ª, 3ª avaliación

3.2. Crea palabras novas utilizando os procedementos de creación léxica.

CCL

CAA

Crea palabras novas utilizando os procedementos de creación.

Probas escritas. 2ª, 3ª avaliación

3.3. Recoñece os valores de prefixos e sufixos e as súas posibilidades combinatorias para crear novas palabras.

CCL

Recoñece os valores de prefixos e sufixos e as súas posibilidades combinatorias para crear novas palabras.

Probas escritas.

3.4. Identifica a procedencia grega ou latina de prefixos e sufixos habituais no uso da lingua galega.

CCL

Identifica a procedencia grega ou latina de prefixos e sufixos habituais no uso da lingua galega.

Probas escritas.


4.1. Recoñece e usa adecuadamente a fonética da lingua galega, con especial atención á entoación, ás vogais de grao medio e ao n velar.

CCL

CAA

Recoñece e usa adecuadamente a fonética da lingua galega.

Exposicións orais.

e intervencións

1ª ,2ª e 3ª av.

5. Usar eficazmente os dicionarios e outras fontes de consulta, tanto

5.1. Usa eficazmente os dicionarios e outras fontes de consulta, tanto

CCL Utiliza dicionarios e outras fontes de consulta en diferentes soportes para resolver dúbidas e


1ª ,2ª e 3ª av.

en papel como en soporte electrónico, para resolver dúbidas, para progresar na aprendizaxe autónoma e para enriquecer o propio vocabulario.

en papel como en soporte electrónico, especialmente sobre cuestións de uso (semántico e sintáctico) e de normativa, para resolver dúbidas, e para progresar na aprendizaxe autónoma e para ampliar o seu vocabulario.

CD

progresar na aprendizaxe.

6. Aplica e valora as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega.

6.1. Aplica correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega nos discursos orais e escritos.

CCL

CAA

Aplica correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas do galego nos textos orais e escritos.


1ª ,2ª e 3ª av.

6.2. Recoñece o valor funcional e social das normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega.

CCL

Recoñece o valor funcional e social das normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega.


1ª ,2ª e 3ª av.

7. Analizar e usar correctamente a puntuación, de acordo coa cohesión sintáctica.

7.1. Analiza e usa correctamente a puntuación, de acordo coa cohesión sintáctica.

CCL

Puntúa os textos correctamente. Caderno. Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

8. Recoñecer e usar enunciados e oracións, identificando as principais regras de combinación impostas polo verbos.

8.1. Recoñece enunciados e identifica a palabra nuclear que o organiza sintáctica e semanticamente.

CCL

CAA

Recoñece enunciados e identifica a palabra nuclear que o organiza sintáctica e semanticamente.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

8.2. Recoñece a estrutura interna das oracións, identificando o verbo e os seus complementos.

CCL

Identifica o verbo e os complementos na oración.


8.3. Respecta a orde correcta dos elementos da estrutura sintáctica galega.

CCL

Respecta a orde correcta dos elementos da estrutura sintáctica galega.


8.4. Clasifica oracións segundo a natureza do predicado.

CCL Clasifica oracións segundo a natureza do predicado.


8.5. Usa a terminoloxía sintáctica correcta.

CCL Usa a terminoloxía sintáctica correcta. Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

9. Recoñecer, explicar e usar os nexos textuais de causa, consecuencia, condición, hipótese e os conclusivos, así como os mecanismos gramaticais e léxicos de cohesión interna.

9.1. Recoñece, explica e usa os nexos textuais de causa, consecuencia, condición, hipótese e os conclusivos, así como os mecanismos gramaticais e léxicos de cohesión interna.

CCL

CAA

Identifica, explica e usa distintos conectores e outros mecanismos de cohesión.


1ª ,2ª e 3ª av.

10. Identifica adecuadamente en textos alleos e propios a estrutura, a construción e xustificación dos

10.1. Identifica a estrutura do texto, en construcións propias e alleas.

CCL Identifica a estrutura do texto, en construcións propias e alleas.


10.2. Xustifica argumentadamente CCL Xustifica argumentadamente a división en Probas escritas. 1ª ,2ª e 3ª av.

parágrafos, a vinculación e progresión temáticas, e elabora textos de acordo con estes parámetros.

a división en parágrafos de textos propios e alleos.

CAA

parágrafos de textos propios e alleos.

10.3. Identifica a progresión temática en textos propios e alleos.

CCL Identifica a progresión temática en textos propios e alleos.


10.4. Elabora textos cunha estrutura apropiada, divididos en parágrafos e empregando os mecanismos de progresión temática.

CCL

Elabora textos cunha estrutura adecuada, correctamente divididos en parágrafos.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

11. Identificar e explicar os trazos que permiten diferenciar e clasificar os xéneros textuais, especialmente os argumentativos.

11.1. Identifica e describe a estrutura e os trazos lingüísticos dos diferentes xéneros textuais, especialmente nos argumentativos, e aplícaos nas producións propias.

CCL

Interpreta o sentido de textos orais e escritos sinxelos, identifica a intención comunicativa e recoñece a postura de cada emisor.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

11.2. Recoñece nun texto, e emprega nas producións propias, os distintos procedementos lingüísticos para a expresión da subxectividade.

CCL

Recoñece nun texto, e emprega nas producións propias, os distintos procedementos lingüísticos para expresar subxectividade.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

12. Xustificar a adecuación dos textos, en función do contexto, do tema e do xénero e elabora producións propias cunha adecuación apropiada.

12.1. Xustifica a adecuación das producións en función do contexto, do tema e do xénero textual.

CCL

CAA

Xustifica a adecuación dos textos en función do contexto, do tema e do xénero textual.


12.2. Elabora producións lingüísticas cunha adecuación apropiada ao contexto, ao tema e ao xénero textual.

CCL

Elabora textos adecuados ao contexto, ao tema e ao xénero textual.

Probas escritas / orais.

1ª ,2ª e 3ª av.



CCL

CAA

Participa en proxectos nos que expresa as súas opinións e respecta as dos demais.

Proxecto / traballo en grupo.

1ª ,2ª e 3ª av.

14. Reflexionar sobre o sistema e as normas de uso das linguas, mediante a comparación e transformación de textos,

14.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual, oracional e da palabra, desenvolvidos no curso nunha das

CCL

CAA



1ª ,2ª e 3ª av.

enunciados e palabras, e utilizar estes coñecementos para solucionar problemas de comprensión e para a produción de textos.

linguas, para mellorar a comprensión e produción dos textos traballados en calquera das outras.





1. Valorar as linguas como medios de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo, apreciar o plurilingüismo como expresión da riqueza cultural da humanidade e coñecer e describir o papel da lusofonía nas linguas do mundo no século XXI.

1.1. Valora a lingua como medio de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo e argumenta fundamentadamente e cun discurso propio a súa postura.

CCL

CCEC



1ª ,2ª e 3ª av.

1.2. Valora o plurilingüismo inclusivo, desde a lingua propia, como expresión da riqueza cultural da humanidade e argumenta cun discurso propio a súa postura.

CCL

Valora o plurilingüismo como expresión de riqueza cultural.


1ª ,2ª e 3ª av.

1.3. Coñece os territorios que forman parte da comunidade lusófona e sabe describir a súa importancia dentro das linguas do mundo no século XXI.

CCL

CSC


Probas escritas.

2 ª avaliación

1.4. Incorpora á súa práctica cotiá os principais recursos da rede en portugués (buscadores, enciclopedias e portais de noticias).

CCL CSC

CD

Coñece algún recurso da rede en portugués. Probas escritas.

2 ª avaliación

2. Describir e analizar a situación sociolingüística de Galicia atendendo á presenza da lingua galega nos principais ámbitos e contextos sociais e privados así como ás tendencias de evolución.

2.1. Coñece e describe a lexislación estatal e autonómica básica en materia lingüística.

CCL

CSC

Coñece e describe a lexislación estatal e autonómica básica en materia lingüística.


2.2. Describe acertadamente con criterios sociolingüísticos a situación galega actual.

CCL CSC

Describe con criterios sociolingüísticos a situación galega actual.


3ª avaliación

2.3. Analiza gráficas de distribución de linguas tirando conclusións nas que incorpora os seus coñecementos sociolingüísticos.

CCL

CSC CD

Analiza gráficas de distribución de linguas e é capaz de extraer algunha conclusión na que incorpora os seus coñecementos sociolingüísticos.

Caderno. Probas orais. Probas escritas.

3ª avaliación

2.4. Describe a situación CCL Describe a situación sociolingüística de Probas escritas. 3ª avaliación

sociolingüística de Galicia e emprega a terminoloxía apropiada.

CSC Galicia.

2.5. Analiza as tendencias de evolución da lingua galega a partir da situación sociolingüística actual.

CCL CSC

Analiza as tendencias de evolución da lingua galega a partir da situación sociolingüística actual.


3. Identificar os elementos do proceso normalizador e adquirir vínculos positivos cara ao seu uso asumindo a importancia da contribución individual no desenvolvemento da lingua galega.

3.1. Identifica os procedementos de normalización e argumenta axeitadamente a necesidade de continuar con este proceso na lingua galega.

CCL

CSC

Coñece as principais iniciativas normalizadoras da lingua galega.

Probas escritas.

3ª avaliación

3.2. Distingue normativización e normalización e explica axeitadamente cada fenómeno.

CCL

CSC

Comprende o concepto normalización e explica o proceso normalizador do galego.



CCL

CSC



3ª avaliación

3.4. Coñece os principais axentes normalizadores en Galicia e valora a súa importancia.

CCL

CSC

Coñece os principais axentes normalizadores en Galicia e valora a súa importancia.


4. Recoñecer os principais elementos de evolución da lingua galega, así como identificar as causas e consecuencias dos feitos máis relevantes da súa historia social, e sinalar as distintas etapas desde 1916.

4.1. Recoñece os principais elementos da evolución da lingua galega desde 1916 ata a actualidade.

CCL

Recoñece os principais elementos da evolución do galego desde 1916 ata a actualidade.


4.2. Recoñece os acontecementos relevantes da historia social da lingua galega desde 1916 e elabora textos expositivos sobre as diferentes etapas.

CCL

CCEC

Recoñece os acontecementos relevantes da historia social da lingua galega desde 1916.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

4.3. Identifica as causas dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde 1916.

CCL

CCEC

Identifica as causas dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde 1916.


4.4. Identifica as consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde 1916.

CCL

CCEC

Identifica as consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde 1916.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

4.5. Interpreta gráficos, táboas, textos e información dos medios e das TIC, relacionados coa historia social da lingua galega desde 1916.

CCL

CCEC

CD

Interpreta gráficos, táboas, textos e información dos medios e das TIC, relacionados coa historia social da lingua galega desde 1916.


1ª ,2ª e 3ª av.

5. Describir a situación sociolingüística e legal das linguas de España.

5.1. Describe a situación sociolingüística e legal das linguas de España e analiza criticamente textos (literarios e xornalísticos), gráficos ou documentos audiovisuais que traten sobre a situación sociolingüística do Estado español.

CCL

CD

Describe a situación sociolingüística e legal das linguas de España.

Probas escritas.


6.1. Sinala os prexuízos lingüísticos atribuíbles a calquera lingua e especialmente á galega e rebáteos cunha argumentación axeitada.

CCL

CSC

Identifica e rexeita os prexuízos lingüísticos cara ao galego.


2ª avaliación

6.2. Analiza a opinión propia sobre as linguas, detecta os prexuízos, en caso de os ter, e rebáteos argumentadamente.

CCL

CSC

Analiza a opinión propia sobre as linguas e é capaz de detectar os prexuízos.


2ª avaliación

7. Recoñecer e valorar os principais fenómenos que caracterizan as variedades xeográficas, diastráticas e diafásicas da lingua galega e da función da lingua estándar.

7.1. Recoñece os principais fenómenos que caracterizan as variedades xeográficas da lingua galega.

CCL

CSC

Recoñece os principais fenómenos que caracterizan as variedades xeográficas do galego.

Probas escritas.

1ª avaliación

7.2. Recoñece os trazos da variedade estándar da lingua galega.

CCL Recoñece os trazos da variedade estándar do galego.


7.3. Valora a lingua estándar como variedade unificadora.

CCL Valora a lingua estándar como variante unificadora.


7.4. Valora as variedades xeográficas da lingua galega como símbolo de riqueza lingüística e cultural e rexeita fundamentadamente calquera prexuízo sobre a variación diatópica.

CCL

CSC

Valora as variedades xeográficas do galego e rexeita os prexuízos sobre elas.


1ª avaliación

7.5. Recoñece as variedades diastráticas e diafásicas da lingua galega e describe o influxo da situación sociolingüística nelas.

CCL

CSC

Recoñece as variedades diastráticas e diafásicas do galego.

Probas escritas.

1ª avaliación





1. Identificar e comprender os distintos períodos e xeracións da literatura galega de 1916 ata a actualidade.

1.1. Identifica os distintos períodos e xeracións da literatura galega de 1916 ata a actualidade.

CCL

Identifica os distintos períodos da literatura galega desde 1916 ata a actualidade.


1.2. Comprende e explica razoadamente os distintos períodos da literatura galega de 1916 ata a actualidade sinalando os seus principais trazos característicos.

CCL

Comprende e explica os distintos períodos da literatura galega desde 1916 ata a actualidade e sinala as súas características principais.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

2. Seleccionar, ler autonomamente e comentar obras representativas da literatura galega de 1916 ata a actualidade e relaciona o seu contido co contexto histórico, cultural e sociolingüístico de cada período.

2.1. Selecciona, seguindo criterios razoados, obras representativas da literatura galega de 1916 ata a actualidade para a súa lectura.

CCL

Selecciona, seguindo criterios razoados, textos representativos da literatura galega desde 1916 ata a actualidade para a súa lectura.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

2.2. Le autonomamente obras ou textos representativas da literatura galega de 1916 ata a actualidade, resume o seu contido, sinala os seus trazos característicos definitorios e relaciónaos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente.

CCL

Le autonomamente textos representativos da literatura galega desde 1916 ata a actualidade, resume o seu contido, sinala os seus trazos característicos e relaciónaos co seu contexto.


1ª ,2ª e 3ª av.

2.3. Comenta, de forma guiada ou libre, textos de obras da Literatura galega desde 1916 ata a actualidade, sinala os seus trazos característicos definitorios e relaciónaos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente.

CCL

Comenta, de forma guiada, textos sinxelos de obras da literatura galega desde 1916 ata a actualidade, sinala os seus trazos característicos e relaciónaos co seu contexto.


1ª ,2ª e 3ª av.

2.4. Compara textos literarios dun mesmo período ou de diferentes períodos atendendo aos seus principais contidos, sinala os seus trazos característicos definitorios e pon todo en relación co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período ou períodos.

CCL

Compara textos literarios sinxelos atendendo aos seus principais contidos, sinala os seus trazos característicos e relaciónaos co seu contexto.


1ª ,2ª e 3ª av.

3. Ler expresiva e comprensivamente, facer audicións e ler dramatizadamente textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos da literatura galega de 1916 ata a actualidade.

.3.1. Le expresiva, compresiva e/ou dramatizadamente textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos representativos da literatura galega de 1916 ata a actualidade.

CCL

Le expresiva e comprensivamente textos representativos da literatura galega desde 1916 ata a actualidade.

Probas escritas.

1ª ,2ª e 3ª av.

3.2. Participa con proveito de audicións de textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos representativos da literatura galega de 1916 ata a actualidade e escribe/debate argumentadamente, sobre os seus valores literarios.

CCL

Escribe e/ou debate sobre aspectos literarios básicos de textos representativos da literatura galega desde 1916 ata a actualidade.

Traballos escritos. Probas escritas. Debates.

1ª ,2ª e 3ª av.

4. Elaborar traballos individuais e/ou en grupo nos que se describan e analicen textos representativos da literatura galega de 1916 ata a actualidade.

4.1. Elabora traballos individual e/ou colectivamente nos que se describen e analizan textos representativos da literatura galega de 1916 ata a actualidade.

CCL

Elabora traballos individual e/ou colectivamente sobre textos representativos da literatura galega desde 1916 ata a actualidade.

Traballos escritos.

1ª ,2ª e 3ª av.

5. Consultar fontes de información variadas e recursos das TIC para a realización de traballos e cita axeitada destes.

5.1. Consulta fontes de información variadas para a realización de traballos e cita axeitada destas.

CCL

Consulta fontes de información básicas para a realización de traballos sinxelos .


5.2. Emprego de diferentes recursos das TIC para a realización de traballos e cita axeitada destes.

CCL

CD

Emprega diferentes recursos básicos das TIC para a realización de traballos sinxelos.


6. Crear ou recrear textos de intención literaria partindo das características dos traballados na aula co fin de desenvolver o gusto pola escrita e a capacidade de expresión dos sentimentos e xuízos.

6.1. Crea ou recrea textos de intención literaria partindo das características dos traballados na aula.

CCL

CCEC

Crea ou recrea textos sinxelos de intención literaria partindo das características dos traballados na aula.


1ª ,2ª e 3ª av.

6.2. Desenvolve o gusto pola escrita como instrumento de comunicación capaz de analizar e regular os sentimentos e xuízos.

CCL

CCEC

Desenvolve o gusto pola escrita como instrumento de comunicación para expresar sentimentos e xuízos.


1ª ,2ª e 3ª av.

6.4. ACTIVIDADES.



• Audición e/ou lectura de textos diversos co obxectivo de mellorar a comprensión oral e

lectora.

• Redacción de textos de acordo cunhas pautas.

• Análises e comentarios guiados de textos literarios galegos desde a1916 ata a actualidade.

• Utilización da rede para obter información.

• Uso de dicionarios, impresos e dixitais, como fonte de consulta habitual.

• Elaboración de resumos, esquemas, táboas, clasificacións...

• Traballos individuais e/ou en grupo usando as TIC.

• Debates.

6.5. METODOLOXÍA.

Neste apartado remitímonos ao punto 4.5., xa que se usa a mesma metodoloxía.


Para este apartado seguiremos as directrices do punto 4.6.

7.ÁMBITO LINGÜÍSTICO E SOCIAL. PLAN DE MELLORA DA APRENDIZAXE E DO RENDEMENTO 2º ESO (LOMCE)

Os programas de mellora da aprendizaxe e do rendemento constitúen unha medida de atención á

diversidade que se pode desenvolver a partir do segundo curso da educación secundaria

obrigatoria. Nos devanditos programas utilizarase unha metodoloxía específica a través da

organización de contidos, actividades prácticas e, de ser o caso, de materias diferentes ás

establecidas con carácter xeral, coa finalidade de que os alumnos e as alumnas poidan cursar o

cuarto curso pola vía ordinaria e obteñan o título de graduado en educación secundaria obrigatoria.

Dentro dos diferentes ámbitos e materias que recolle o programa, encóntrase o Ámbito Lingüístico

e Social, que no curso 2019-2020 impartirá o departamento de Lingua Galega e Literatura para o

nivel de 2º ESO. O devandito ámbito incorpora obxectivos e contidos curriculares propios de

segundo de ESO das materias de Xeografía e Historia, Lingua galega e literatura e de Lingua

castelá e literatura. A selección destes elementos formativos faise para garantir o logro dos

obxectivos da etapa e a adquisición das competencias que permitan ao alumnado a promoción a

cuarto curso ao finalizar o programa, e obter o título de graduado en educación secundaria

obrigatoria.

Seguimos o decreto Decreto 79/2010, do 20 de maio, para o plurilingüismo non ensino non

universitario de Galicia: "impartiranse en galego as materias de xeografía e historia,(…) e a lingua

galega".

7.1.OBXECTIVOS.

BLOQUE LINGÜÍSTICO: COMUNICACIÓN, LINGUA GALEGA, LINGUA CASTELÁ

a) Ler e comprender o sentido global dun texto para extraer información relevante e distinguir

tipoloxías a partir da intención comunicativa.

b) Producir textos orais ou escritos desenvolvendo a imaxinación, achegando a opinión propia,

dando interpretacións persoais e plasmando experiencias persoais e sentimentos.

c) Escoitar activamente.

d) Comprender a necesidade de comunicación e coñecer todos os elementos que interveñen na

comunicación verbal e non verbal, a intención comunicativa e os tipos de textos que de aí

derivan.

e) Recoñecer a intención comunicativa da narración, do diálogo, da descrición, da exposición e

da argumentación en textos de ámbito familiar, social, académico, publicitario, xornalístico e

literario, os seus elementos, as súas partes, os seus trazos lingüísticos, e aprender a preparar

textos.

f) Observar e recoñecer as categorías gramaticais: o substantivo, o adxectivo, o determinante,

o pronome, o verbo, o adverbio, as preposicións, as conxuncións, as interxeccións e algunhas

locucións, e diferenciar os seus usos e valores en textos dados.

h) Coñecer as distintas clases de sintagmas e os seus constituíntes, para crear oracións e

recoñecer nestas o suxeito, o predicado, os casos de impersonalidade e os valores semánticos

que as dotan de coherencia.

i) Recoñecer a existencia de dous predicados nunha oración composta coordinada, xustaposta e

subordinada, e identificar a existencia ou non de nexos que os unen.

k) Coñecer o concepto de texto como unidade lingüística, valorar a importancia que adquire o

contexto e a intención comunicativa para captar o seu sentido, e comprender a necesidade da

súa coherencia, cohesión e adecuación.

l) Utilizar o dicionario.

m) Descubrir a orixe das palabras, a creación de palabras novas, a súa formación e as relacións de

significado que manteñen con outras palabras.

n) Coñecer as diferentes linguas que se falan na Península ibérica, valorar a riqueza e a pluralidade

lingüística como patrimonio cultural, así como as diferentes variedades que presenta o uso

dunha lingua. Coñecer a diferenza entre linguas minoritarias e linguas minorizadas.

ñ) Valorar a correcta ortografía na produción escrita a partir do coñecemento das regras básicas e

a súa posterior aplicación.

BLOQUE LITERARIO: LITERATURAS GALEGA E CASTELÁ

a) Valorar a expresión literaria fronte á común, o coñecemento do contexto para interpretar un

texto literario e o patrimonio cultural que a literatura achega.

b) Coñecer os xéneros literarios (narrativo, lírico e dramático) e identificar os seus trazos

diferenciadores en textos dados para interpretalos correctamente.

c) Desenvolver a capacidade creativa literaria favorecendo o desenvolvemento da imaxinación, da

autonomía e da iniciativa persoal.

d) Facer da lectura fonte de pracer, de enriquecemento persoal e do coñecemento do mundo, e

consolidar hábitos lectores.

BLOQUE DAS CIENCIAS SOCIAIS: XEOGRAFÍA, HISTORIA

Xeografía:

a) Explicar as características da poboación europea.

b) Comparar a poboación de diferentes países europeos segundo a súa distribución, evolución e dinámica.

c) Diferenciar os distintos sectores económicos europeos.

d) Comparar paisaxes humanizadas españolas segundo a súa actividade económica e clasificalas a partir de imaxes.

e) Distinguir no mapa político a distribución territorial de España: comunidades autónomas, capitais, provincias e illas.

f) Explicar a pirámide de poboación española e das diferentes comunidades autónomas, con especial atención á poboación galega.

g) Analizar en distintos medios os movementos migratorios das últimas décadas en España e en Galicia.

h) Interpretar textos que expliquen as características das cidades españolas utilizando Internet e outros medios.

i) Distinguir os diferentes tipos de cidades europeas.

l)Resumir as diferenzas entre o urbano e o rural en Europa.

m)Situar os espazos naturais españois nun mapa e explicar a situación dalgúns.

Historia:

a) Comparar as formas de vida do Imperio romano coas dos reinos xermánicos.

b) Utilizar as fontes históricas e entender os límites do coñecemento histórico.

c) Caracterizar a sociedade feudal e as relacións entre señores e campesiños.

d) Comprender as orixes do islam e o seu alcance posterior.

e) Explicar a importancia de Al-Ándalus na Idade Media.

f) Interpretar mapas que describan os procesos de Reconquista e repoboación cristiáns na Península ibérica.

g) Recoñecer as características básicas da arte prerrománica.

h) Comprender o impacto dunha crise demográfica e económica nas sociedades medievais europeas.

i) Explicar a importancia do Reino de Galicia e do Camiño de Santiago.

l) Describir a importancia da arte románica, gótica, islámica e mudéxar.

7.2. CONTIDOS

Son os que marca a Lomce. Nós seguiremos o libro da editorial Xerais, Diversificación curricular 1.

Ámbito lingüístico-social, cuxas autoras son Ana María del Pino Solana e Dolores Gómez Regalón.

A) COMUNICACIÓN

1. Lectura, comprensión e interpretación de textos seleccionados en relación ao eixe central da

unidade, e expresión oral e escrita.

2. A comunicación e os seus elementos. A linguaxe verbal. A intención comunicativa e os tipos de textos.

3. A narración, o diálogo, a descrición, a exposición e a argumentación. Tipos de xéneros,

estrutura do contido e escritura de textos de distinta tipoloxía.

B) LINGUA GALEGA

1. As unidades lingüísticas: substantivo, adxectivo, verbo, frase, cláusula.

2. As principais funcións que se establecen no interior das cláusulas: suxeito, predicado,

complemento directo, complemento indirecto, complemento circunstancial.

3. Os procesos de formación de palabras.

4. As relacións semánticas entre as palabras.

5. O alfabeto. Correspondencia entre grafías e fonemas. A acentuación gráfica. Uso de grupos consonánticos.

6. A situación lingüística na Península ibérica.

7. Linguas minorizadas e linguas minoritarias.

C) LITERATURA

1. A literatura e o seu contexto. A linguaxe literaria. A historia literaria. Os xéneros literarios.

2. O xénero narrativo. O punto de vista da narración. Os acontecementos narrables. Os

personaxes. O tempo e o espazo na narración. A valoración dun texto narrativo.

3. O xénero dramático. Os diálogos teatrais. A estrutura dunha obra dramática. Os personaxes. A representación teatral.

4. O xénero lírico. A forma poética. A mensaxe poética. Os recursos lingüísticos e literarios na poesía.

5. A creación literaria: o microrrelato, o conto, o relato de misterio, os haikus e o rap. A

dramatización. Os concursos literarios. O Día do Libro.

6. A lectura persoal (é unha suxerencia que pode cambiar ao longo do curso, segundo vaiamos

coñecendo as preferencias dos alumnos-as): El monte de las ánimas, de Gustavo Adolfo

Bécquer; «Irmaus», de Celso Emilio Ferreiro; Cuatro corazones con freno y marcha atrás, de

Enrique Jardiel Poncela.

D) CIENCIAS SOCIAIS

Xeografía

1. Europa e a súa poboación: desequilibrios, dinámicas, movementos migratorios e modelos demográficos.

2. As actividades económicas europeas e as súas políticas. Desigualdades e desequilibrios.

3. As paisaxes humanizadas españolas. A acción humana sobre o territorio.

4. Problemas ambientais españois, a contaminación e o desenvolvemento sostible.

5. A organización territorial do Estado español.As institucións autonómicas de Galicia.

6. A poboación española e galega, características xerais e migracións. 7. As cidades europeas e españolas e a súa evolución. O proceso de urbanización. A cidade como ecosistema.

Historia

1. A Idade Media. Concepto e subetapas: Alta, Plena e Baixa Idade Media.

2. A «caída» do Imperio romano en Occidente: división política e invasións xermánicas.

3. Os reinos xermánicos e o Imperio bizantino (Oriente).

4. O feudalismo.

5. O islam e o proceso de unificación dos pobos musulmáns.

6. A Península ibérica: invasión musulmá (Al-Ándalus) e os reinos cristiáns.

7. A Plena Idade Media en Europa (séculos XII e XIII). A evolución dos reinos cristiáns e musulmáns. Emirato e califato cordobés. Reinos de Castela e Aragón. Reconquista e repoboación.

8. O Reino de Galicia e o Camiño de Santiago.

9. A expansión comercial europea e a recuperación das cidades.

10. A Baixa Idade Media en Europa (séculos XIV e XV). A crise e a peste negra e as súas consecuencias. Al-Ándalus: os reinos de taifas e os reinos de Castela e Aragón.

11. A arte románica, gótica, islámica e mudéxar.

E) LINGUA CASTELÁ

1. As categorías gramaticais: substantivo, adxectivo, verbo, adverbio, pronome, determinante, preposicións, conxuncións, locucións.

2. Os sintagmas e os seus constituíntes. A estrutura oracional: o suxeito, a impersonalidade e o predicado.

3. A oración como unidade semántica. A creación coherente de oracións compostas.

4. O texto como unidade lingüística: a intención comunicativa, o contexto, o sentido, a coherencia, a cohesión e a adecuación.

5. A orixe, a formación e o significado das palabras. O manexo do dicionario.

6. As variedades xeográficas, situacións e sociais da lingua española.

A correspondencia entre grafías e fonemas. A entoación. A escritura de siglas, acrónimos, abreviaturas e símbolos. O uso do til. A ortografía das letras. Os signos de puntuación.

7.3 CRITERIOS DE AVALIACIÓN. ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE. COMPETENCIAS CLAVE. GRAO

MÍNIMO DE CONSECUCIÓN DOS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE. INSTRUMENTOS DE

AVALIACIÓN. TEMPORALIZACIÓN.

Expoñemos por unidades. Utilizamos, como xa dixemos, o libro da editorial Xerais.

Marcar os estándares de aprendizaxe mínimos avaliables parécenos un pouco arriscado: estamos a

principio de curso e necesitamos ir coñecendo o alumnado e como vai respondendo.

Respecto da temporalización, correspóndense dúas por trimestre.

É probable que nalgún momento traballemos por proxectos.

UNIDADE 1

CRITERIOS DE AVALIACIÓN ESTÁNDARES DE

APRENDIZAXE ACTIVIDADES

(COMPETENCI

AS)

CONTIDOS OBXECTIVOS

COMUNICACIÓN/COMPRENSIÓN E EXPRESIÓN

CA.1 Ler e comprender un texto. EA.1.1 Comprende o sentido global

dun texto identificando a

información relevante.

1, 2, 3, 4 (CL, AA) • Lectura. • Comprensión e

interpretación

textual. • Expresión

oral e escrita.

• Comprender un

texto a partir da súa

lectura previa e

analítica para

extraer

información. • Expresar

coñecementos

sobre un texto. • Producir

textos orais

ou escritos

desenvolvend

o a

imaxinación. • Participar e

opinar nun

faladoiro.

CA.2 Interpretar e producir

textos escritos. EA.2.1 Escribe un texto recollendo

unha interpretación persoal sobre a

trama e o misterio que encerra a

novela á que pertence o texto.

5 (CL)

CA.3 Participar e opinar oralmente. EA.3.1 Escoita e participa nun

faladoiro, asumindo as regras da

interacción e intervención. EA.3.2 Respeta as opinións dos

demais nun faladoiro.

6 (CL, CSC)

COMUNICACIÓN/COMUNICACIÓN

CA.4 Coñecer o concepto de

comunicación e os elementos

que interveñen nela.

EA.4.1 Analiza os elementos da

comunicación en distintas

situacións.

1, 3, 4 (CL, AA) • A comunicación e

os seus elementos. • A linguaxe verbal. • A intención

comunicativa e

os tipos de

textos.

• Comprende

r a

necesidade

de

comunicaci

ón. • Coñecer como

interveñen todos os

elementos no

proceso de

comunicación

verbal e non verbal. • Recoñecer a

intención do

emisor na

comunicación e

os tipos de textos

derivados.

EA.4.2 Recoñece significados en

signos non verbais. 2 (CL)

CA.5 Recoñecer o valor do sentido e

da intención comunicativa. EA.5.1 É capaz de dotar de

sentido varias mensaxes intuíndo

posibles contextos.

2, 4 (CSC)

EA.5.2 Recoñece diferentes

intencións comunicativas en textos

con temas aproximados.

Aplica o que sabes

1 e 2 (CL, SIEE)

LINGUA GALEGA/GRAMÁTICA

CA.1 Coñecer o valor significativo

do substantivo. EA.1.1 Selecciona substantivos

nun texto e clasifícaos polos seus

valores significativos.

1 (CL, AA) • As palabras. • O substantivo:

xénero e número.

• Observar e

recoñecer as

categorías

gramaticais: o

substantivo. • Coñecer e aplicar

correctamente as

regras de

formación do

xénero e número

do substantivo.

CA.2 Recoñecer a concordancia entre

o substantivo e o adxectivo. EA.2.1 Descobre e valora a

concordancia entre substantivos e

adxectivos.

2 (CL, CSC)

Aplica o que

sabes 3 (CL)

CA.3 Coñece e aplica as regras

de formación do xénero e

número do substantivo.

EA.3.1 Forma correctamente o

feminino de substantivos dados. 3 (CL, AA) Aplica o

que sabes 3 (CL)

EA.3.2 Detecta erros na formación

do feminino. 4 (CL, AA)

EA.3.3 Forma correctamente o plural

de substantivos dados 5 (CL) Aplica o

que sabes 4

(CL) LINGUA GALEGA/ORTOGRAFÍA

CA.4 Coñecer o alfabeto galego, saber

distinguir fonemas de grafías,

practicar o soletreo e a pronunciación.

EA.4.1 Recoñece as grafías que

presentan problemas

ortográficos.

1, 2, 3, 4 (CL, AA) Aplica o que

sabes 5 (CL)

• O alfabeto. • Letras e dígrafos.

• Distinguir

fonemas de

grafías, e

EA.4.2 Coñece os fonemas e

recoñece cambios no significado de

palabras.

2, 3 (AA) recoñecer

problemas ortográficos

derivados da súa

non total

correspondencia. • Coñecer os

fonemas e

recoñecer

cambios no

significado de

palabras. • Pornunciar

adecuadamente

os diferentes

fonemas.

EA.4.3 Sabe soletrear unha palabra. 2, 4 (CL, AA)

Aplica o que

sabes 5 (CL) EA.4.4 Pronuncia adecuadamente

os diferentes fonemas. 2, 3, 4 (CL, AA)



(COMPETENCI

AS)

CONTIDOS OBXECTIVOS

LINGUA GALEGA/LÉXICO

CA.5 Coñecer os elementos de

formación de palabras e clasificalos

en lexemas e morfemas.

EA.5.1 Recoñece os lexemas e

morfemas en palabras dadas. 1, 2 (CL, AA)

Aplica o que

sabes 6 (CL)

• A formación de

palabras:

lexema e

morfemas.

• Coñecer os

elementos de

formación de

palabras e

clasificalos en

lexemas e

morfemas. • Recoñecer os

principais prefixos

e sufixos e

empregalos

correctamente na formación

de palabras.

EA.5.2 Diferencia se unha palabra

se compón só de lexema ou de

lexema e morfema(s).

2 (CL, AA)

EA.5.3 Diferencia os morfemas

flexivos dos derivativos e, no primeiro

caso, sabe se son de xénero ou número.

3 (SIEE)

EA.5.4 Reflexiona sobre a

importancia dos morfemas flexivos

para dotar de coherencia un

enunciado mediante a concordancia.

4 (CL, AA)

EA.5.5 Recoñece os principais

prefixos e sufixos e emprégaos

correctamente na formación de

palabras.

5 (CL) Aplica o

que sabes 6

(CL, AA)

LITERATURA

CA.1 Coñecer o significado de

literatura e comprender outros

significados metafóricos, persoais e

connotativos.

EA.1.1 Comprende o contido de

textos literarios para relacionalos

con algunhas definicións

connotativas de literatura.

1 e Aplica o que

sabes 9 (CL) • A literatura e o

seu contexto. • A linguaxe literaria. • A historia literaria. • Os xéneros literarios.

• Coñecer o

concepto

denotativo de

literatura e

recoñecer a súa

percepción

subxectiva e

individual. • Recoñecer a

importancia que

posúe o contexto

para comprender un

texto literario. • Identificar os

trazos da

linguaxe literaria

fronte á linguaxe

común. • Coñecer algunhas

figuras literarias

sinxelas e

frecuentes. • Recoñecer o gran

valor patrimonial

que posúe a

historia da

literatura. • Coñecer os

xéneros

literarios desde a perspectiva da

intención do

autor.

EA.1.2 Recoñece o significado

dalgunhas metáforas aplicadas ao feito

literario.

2 (CL)

EA.1.3 Expresa visual e plasticamente

que é a literatura e explícao

oralmente.

3 (CEC)

EA.1.4 Opina acerca dunha tese sobre

a experiencia lectora. 4 (CSC)

CA.2 Identificar os recursos

lingüísticos que caracterizan a lingua

literaria.

EA.2.1 Converte a súa experiencia

sobre un feito cotián nun texto

literario.

5 (CL)

EA.2.2 Converte nunha noticia o

contido dun poema. 6 (CL)

EA.2.3 Desenvolve a

imaxinación escribindo a

páxina dun diario.

7 (CL)

EA.2.4 Recoñece figuras literarias

nunha canción. 8 e Aplica o que

sabes 9 (CSC)

CA.3 Distinguir xéneros literarios. EA.3.1 Identifica brevemente os trazos

que distinguen cada xénero literario e

aplícaos na creación dun texto

literario.

9 e Aplica o que

sabes 8 (CL, AA)



(COMPETENCI

AS)

CONTIDOS OBXECTIVOS

CIENCIAS SOCIAIS/XEOGRAFÍA

CA.1. Explicar as características

da poboación de Europa. EA.1.1 Coñece os conceptos

básicos demográficos: taxa de

natalidade e mortalidade,

crecemento natural, esperanza de

vida, densidade de poboación,

crecemento real e saldo

migratorio.

1 (CMCT) e

Aplica o que

sabes 10, 11 (CL,

AA)

• Europa e o proceso

de integración

europeo. • Evolución da

poboación

europea.

• Coñecer o proceso

de unificación

europea.

EA.1.2 Explica tendencias actuais

na demografía europea e as

políticas sociais.

Aplica o que sabes

10, 11 (CSC)

CA.2. Comparar a poboación de

distintos países segundo a súa

distribución, evolución e

dinámica.

EA.2.1 Recoñece rutas

migratorias europeas. 2 (CD, CMCT, AA) e Aplica o que sabes

12 (CSC)

• Tendencia actual

da poboación

europea.

• Analizar a

poboación europea

en canto á súa distribución,

evolución,

dinámica,

migracións e

políticas de

poboación.

EA.2.2 Interpreta gráficos de barras

referidos a extensión, poboación e

densidade en distintos países

europeos.

6 (CMCT) e

Aplica o que

sabes 11 (SIEE)

CA.3. Diferenciar os diversos

sectores económicos europeos. EA.3.1 Comenta gráfico sectorial

de ocupación profesional europea. 3 (CMCT) • Actividades e

políticas

económicas en

Europa. • Desigualdad

es e

desequilibri

os europeos.

• Recoñecer as

actividades

económicas que

se realizan en

Europa, nos tres

sectores. • Identificar as

distintas políticas

económicas. • Coñecer o portal

da Unión

Europea.

EA.3.2 Investiga e realiza un mapa

da integración europea, por parellas. 4 (CD) e Aplica o

que sabes 13

(SIEE) EA.3.3 Identifica as políticas

económicas europeas. 5 (CD) 5, Aplica o

que sabes 11 e 13 (CD,

AA)

CA.4. Coñecer o portal da Unión

Europea e investigar as funcións

das institucións europeas.

EA.4.1 Sabe navegar na rede

identificando as institucións europeas e

as súas funcións.

7 (CD) • As institucións

europeas e as

súas funcións.

• Entender cal é o

papel das distintas

institucións

europeas. CIENCIAS SOCIAIS/HISTORIA

CA.5 Coñecer as formas de vida

do Imperio romano e a dos

reinos xermánicos.

EA.5.1 Coñece as etapas da historia

de Roma. 1, 2 (CD) e Aplica o que sabes 14

• A caída do

Imperio romano:

división política

e invasións

xermánicas.

• Coñecer as etapas

da historia de

Roma. • Entender como

era a vida cotiá

dos romanos. • Comprend

er os

motivos da decadencia e

posterior caída de

Roma.

EA.5.2 Investiga e rexistra

información sobre a domus romana. 3, 5 (CD)

EA.5.3 Identifica varios dos pobos

invasores e coñece a súa

procedencia.

Proxecto final (AA)

CA.6 Coñecer e caracterizar as

etapas da Idade Media. EA.6.1 Coñece o concepto de

Idade Media. 4 (CSC), Aplica o

que sabes 15 (CD,

SIEE) e Proxecto

final (CD)

• A Idade Media. • Concepto e

subetapas da Idade

Media.

• Caracterizar a

Alta Idade

Media en

Europa e as

súas etapas. CA.7 Comparar as formas de

vida do Imperio romano coa dos

reinos xermánicos.

EA.7.1 Recoñece os principais

reinos xermánicos en imaxes e

mapas.

5, 6 (CSC) • Os reinos

xermánicos. • Describir a nova

situación social,

económica e

política dos novos

reinos

xermánicos. • Realizar un mural

para coñecer e

gozar dalgunhas

manifestacións

culturais e

históricas do medievo europeo.

EA.7.2 Describe mapas do

Imperio carolinxio. 6 (CD, SIEE)

EA.7.3 Explica o significado

de ruralización. 5 (CSC)

EA.7.4 Razoa os motivos da

coroación relixiosa de Carlomagno. 6 (CSC) e

Proxecto final

(CSC) EA.7.5 Establece relacións entre os

reinos xermánicos e o Imperio

romano.

Aplica o que sabes

14 e 16 (SIEE)



(COMPETENCI

AS)

CONTIDOS OBXECTIVOS

LINGUA CASTELÁ/GRAMÁTICA


do substantivo e do adxectivo. EA.1.1 Selecciona substantivos

nun texto e clasifícaos polos seus

valores significativos.

1, 4, 8 (CL, AA) e

Aplica o que sabes

17 (CL, SIEE)

• As palabras. • O

substantivo

, o

adxectivo,

o determinante e

o pronome.

• Observar e

recoñecer as

categorías

gramaticais: o

substantivo

, o

adxectivo,

o determinante e

o pronome. • Diferenciar nos

seus usos

substantivos de

adxectivos e

determinantes de

pronomes.

EA.1.2 Recoñece adxectivos

en enunciados e distingue se

son explicativos ou

especificativos.

2 (CL)

EA.1.3 Enriquece o seu vocabulario

substituíndo palabras por outras cun

significado máis preciso e

expresións substantivadas por

outras máis concretas.

3 (CL)

CA.2 Recoñecer a concordancia entre

o substantivo e o adxectivo. EA.2.1 Descobre e valora a

concordancia entre substantivos e

adxectivos.

2, 4 (CL, CSC)

CA.3 Coñecer os valores deícticos do

determinante e do pronome en relación

ao substantivo.

EA.3.1 Localiza determinantes nun

texto así como os substantivos a que

acompañan, clasifícaos e valora a

súa concordancia.

5, 8 (CL, AA)

EA.3.2 Evita a redundancia do

substantivo substituíndoo por

pronomes e recoñece o seu

valor estilístico.

6, 7 (CL)

EA.3.3 Distingue determinantes

de pronomes e explica por que. Aplica o que sabes

18 (CL, SIEE)

LINGUA CASTELÁ/ORTOGRAFÍA

CA.4 Distinguir fonemas de grafías,

practicar o soletreo e coñecer as

clases de entoación.

EA.4.1 Recoñece que grafías

formulan problemas ortográficos. 1, 2, 3, 4, 6, 7 (CL,

AA) e Aplica o que

sabes 21 (CL)

• Fonemas e grafías. • A sílaba. • A entoación.

• Distinguir

fonemas de

grafías, e

recoñecer

problemas ortográficos

derivados da súa

escasa

correspondencia. • Recoñecer a sílaba

como unidade

fónica e aplicar a

entoación en

función de

distintas

intencións

comunicativas.

EA.4.2 Coñece os fonemas e

recoñece cambios no significado de

palabras.

1, 2 (AA)

EA.4.3 Opina sobre a posibilidade

de escribir tal e como se

pronuncia.

2 (AA)

EA.4.4 Sabe silabar unha palabra

e distinguir a sílaba tónica. 5 (CL, AA)

EA.4.5 Aplica a entoación a un texto. 6, 7 (SIEE, CSC, AA)

LINGUA CASTELÁ/LÉXICO

CA.5 Coñecer sucintamente a orixe e a

evolución do noso léxico e a creación

de palabra novas.

EA.5.1 Recoñece en palabras

dadas trazos da súa evolución. 1, 2, 3, 4, 5, 6 (CL,

AA) e Aplica o que

sabes 19 (CL,

SIEE)

• A orixe de

léxico

castelán.

• Coñecer a orixe

das palabras, así

como a creación

de palabras novas,

utilizando o

dicionario. EA.5.2 Consulta o dicionario

para descubrir a antigüidade

dalgunhas palabras.

3, 4, 5 (CD)

EA.5.3 Sabe como se crearon

algunhas palabras novas. 6 (SIEE) e Aplica o

que sabes 20 (CL,

SIEE)

UNIDADE 2:

CRITERIOS DE AVALIACIÓN ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE ACTIVIDADES

(COMPETENCIA

S)

CONTIDOS OBXECTIVOS




información relevante (protagonista,

escenario da acción, tipoloxía).

1, 2, 3, 4, 5, 6 (CL,

AA, CSC) • Lectura. • Comprensión e

interpretación


oral e escrita.

• Comprender un


lectura previa e

analítica para

extraer


oralmente ou por

escrito

coñecementos en

relación ao tema

dun texto. • Producir textos

escritos e orais

achegando a

opinión propia.

CA.2 Expresar coñecementos sobre

o tema. EA.2.1 Expresa coñecementos sobre

o tema e compárteos oralmente. 7 (SIEE), 8, 9 (CL)

CA.3 Implicarse en escribir unha

opinión persoal e expoñela oralmente. EA.3.1 Escribe un texto

persoal achegando a súa

opinión. EA.3.2 Expón oralmente as

súas opinións persoais.

10 (CL, CSC, SIEE)


CA.4 Coñecer o concepto de narración

e recoñecer a intención comunicativa,

os seus elementos e a súa estrutura.

EA.4.1 Recoñece a intención

comunicativa da narración.

EA.4.2 Analiza os elementos

da narración nunha noticia. EA.4.3 Recoñece as partes da

narración nunha noticia.

1 (CL, AA) e

Aplica o que sabes

1 (CL, SIEE)

• A narración. • Tipos de

textos

narrativos. • Estrutura dun

texto narrativo. • Escritura dun

texto narrativo.

• Recoñecer a

intención

comunicativa na

narración. • Coñecer os

elementos que

interveñen na

narración. • Recoñecer a

narración en

textos do ámbito

familiar, social,

xornalístico e

publicitario. • Identificar as

partes nun texto

narrativo. • Aprender a

escribir unha

narración.

CA.5 Aplicar os trazos da narración

na creación de textos orais e escritos. EA.5.1 Investiga sobre

acontecementos narrativos. 2 (CD, CL)

EA.5.2 Resume un acontecemento.

EA.5.3 Aplica os trazos da narración

a unha anécdota persoal. EA.5.4 Narra oralmente.

3 (SIEE, CL)



do adxectivo. EA.1.1 Selecciona adxectivos nun

texto e indica a que substantivo

modifican.

1 (CL, AA), 2 (CL) e Aplica o que

sabes 2 (CL, AA)

• O adxectivo. • Os graos do

adxectivo. • As

conxuncións

comparativa

s.

• Observar e

recoñecer as

categorías

gramaticais: o

adxectivo. • Coñecer e usar

correctamente os

graos do

adxectivo. • Coñecer o uso

das

conxuncións

comparativas e aplicalo

con

corrección.

CA.2 Recoñecer os graos do adxectivo

e as calidades que expresan. EA.2.1 Emprega adxectivos en

diferentes graos. 3 (CL, CSC), 4 (CL)

CA.3 Coñecer e aplicar correctamente

as conxuncións comparativas. EA.3.1 Emprega correctamente

as conxuncións comparativas. 5 (CL, AA) e

Aplica o que

sabes 3 (CL)


(COMPETENCIA

S)

CONTIDOS OBXECTIVOS

LINGUA GALEGA/ORTOGRAFÍA

CA.4 Coñecer e aplicar as regras

xerais de acentuación. EA.4.1 Clasifica palabras en

agudas, graves ou esdrúxulas. 1 (CL, AA) • A acentuación.

• Regras xerais

de

acentuación. • O til diacrítico.

• Coñecer e aplicar

con corrección as

regras xerais de

acentuación. • Recoñecer o valor

do til diacrítico e

coñecer os pares

diacríticos.

EA.4.2 Repara na

pronunciación específica do

galego en palabras concretas.

2 (CL, AA)

EA.4.3 Acentúa correctamente

as palabras dun texto. 5 (CL, AA) e

Aplica o que

sabes 4 (CL, AA) CA.5 Recoñecer o valor do til

diacrítico e coñecer os pares

diacríticos.

EA.5.1 Recoñece as palabras con til

diacrítico e xustifica en pares

diacríticos a presenza ou ausencia de

til.

3 (CL)

EA.5.2 Aplica o til diacrítico

en enunciados. 4, 5 (CL, AA) e

Aplica o que sabes

5 (CL, AA) LINGUA GALEGA/LÉXICO

CA.6 Coñecer os tipos de

morfemas derivativos: prefixo e

sufixos.

EA.6.1 Recoñece os prefixos e sufixos

en palabras dadas. 1 (CL, AA) e

Aplica o que

sabes 6 (CL, AA)

• A formación de

palabras:

prefixos e

sufixos. • Os prefixos. • Os sufixos

derivativos. • Os

sufixos

apreciati

vos.

• Coñecer os tipos de

morfemas

derivativos:

prefixos e sufixos. • Comprender a

diferenza entre

sufixos

derivativos e

sufixos

apreciativos.

EA.6.2 Coñece o significado

dos principais prefixos e

sufixos.

1, 2 (CL, AA)

CA.7 Comprender a diferenza

entre sufixos derivativos e

sufixos apreciativos.

EA.7.1 Recoñece a función dos

prefixos e sufixos na derivación. 1, 3 (CL, AA)

EA.7.2 Crea palabras

derivadas con axuda de

sufixos. a partir de

substantivos e verbos.

3 (CL, AA)

LITERATURA

CA.1 Recoñecer a narración fronte

a outras tipoloxías do ámbito

literario.

EA.1.1 Xustifica o carácter narrativo

dun texto polo punto de vista da

narración e o acontecemento narrado.

1 (CL, CEC) • A literatura e o

seu contexto. • A linguaxe literaria. • A historia literaria. • Os xéneros literarios.

• Coñecer o

concepto

denotativo de

literatura e

recoñecer a súa

percepción

subxectiva e

individual. • Recoñecer a

importancia que

posúe o contexto

para comprender un

texto literario. • Identificar os

trazos da

linguaxe literaria

fronte á linguaxe

común. • Coñecer algunhas

figuras literarias

sinxelas e

frecuentes. • Recoñecer o gran

valor patrimonial

que posúe a nosa

historia da

literatura. • Coñecer os

xéneros

literarios desde a perspectiva da

intención do

autor.

EA.1.2 Identifica nun conto os

personaxes, o espazo e o tempo en que

ten lugar, e descobre a súa sentenza.

2 (CL, CEC, SIEE)

EA.1.3 Adapta un conto tradicional

á actualidade e leo ante un público. 3 (CL, CEC, SIEE)

EA.1.4 Identifica nun fragmento

narrativo o narrador, o

protagonista, o destinatario interno,

o personaxe secundario e o acontecemento narrado.

4, 5, 6 (CL, CEC) e Aplica o que

sabes 7 (CL, AA)

EA.1.5 Identifica a presenza do

narrador, do lugar en que acontecen os

feitos e as súas características nun

fragmento narrativo.

7 (CL, CEC)

EA.1.6 Aplica os coñecementos sobre

a narración ao fragmento dunha

lenda.

8 (CL, CEC, AA)


(COMPETENCIA

S)

CONTIDOS OBXECTIVOS


CA.1 Explicar as actividades

económicas españolas. EA.1.1 Analiza a evolución da

economía española. 1 (CL, CMCT, AA) • Evolución da

economía

española. • O sector primario. • O sector secundario. • O sector terciario.

• Explicar os trazos

da economía

española actual. • Recoñecer as

actividades

que pertencen

a cada un dos

sectores

económicos.

EA.1.2 Distingue as actividades

económicas que pertencen a cada

sector económico e describe as

súas características.

2, 3, 4 (CL, AA),

5 (CL, CD, AA ),

6 (CMCT) e Aplica o que sabes

8 e 9 (CL, AA)

CA.3 Identificar as

paisaxes transformadas

españolas.

EA.3.1 Recoñece os elementos

das paisaxes naturais e

transformadas.

7 (CL, AA) e

Aplica o que sabes

10 (CL, AA)

• As paisaxes. • As paisaxes

transformad

as

españolas.

• Identificar

os

elementos

das

paisaxes. • Coñecer as

características

das principais

paisaxes

transformadas

españolas.

EA.3.2 Diferencia as principais

paisaxes que existen en España. 8 (CL, AA) e

Técnica de traballo

(CL, CSC, AA) EA.3.3 Distingue as características de

cada unha das paisaxes transformadas

que existen en España.

9 (CL, CSC, AA),

10 (CL, CSC,

CMCT, AA), Aplica o que sabes 15

(CL, AA) e

Técnica de

traballo (CL, CSC,

AA) CIENCIAS SOCIAIS/HISTORIA

CA.4 Coñecer as características

do feudalismo. EA.4.1 Describe que é o feudalismo. 1 e Aplica o que

sabes 11 (CL, AA,

CEC)

• O feudalismo: orixe,

economía,

sociedade e o

castelo.

• Explicar que

é o

feudalismo. • Describir a

organización

feudal nos seus

aspectos

socioeconómicos

. • Identificar os

estamentos

feudais. • Recoñecer os

castelos medievais

e as súas partes.

EA.4.2 Recoñece a organización

dun feudo. 2, Aplica o que

sabes 12 (CL, AA,

CEC) e Proxecto final

(AA, CEC)

EA.4.3 Explica como é a

sociedade feudal. 3, 4 e Aplica o que

sabes 13 (CL, CSC,

AA, SIEE, CEC)

EA.4.4 Analiza os castelos

medievais e distingue as súas partes. 5, 6 (CL, CSC, AA,

SIEE, CEC), Aplica o que

sabes 14 (CL, CSC,

AA, CEC) e Proxecto

final (AA, CEC) EA.4.5 Investiga acerca dos torneos

medievais e explica en que

consistían.

7 (CL, CSC,

CD, AA, SIEE,

CEC) CA.5. Identificar as principais

ordes relixiosas e recoñecer as

partes e funcións dun mosteiro

medieval.

EA.5.1 Explica a diferenza entre o

clero secular e o regular. 8 (CL, AA) • A Igrexa, ordes

monásticas, o

mosteiro e a

cultura.

• Describir o papel

da Igrexa durante

o feudalismo. • Explicar a división

do clero. • Distinguir os

mosteiros

medievais e

recoñecer as súas

partes. • Distinguir as

ordes relixiosas. • Analizar a cultura

dos mosteiros.

EA.5.2 Describe as funcións e as

partes dos mosteiros. 9, 10, Aplica o que

sabes 14 (CL, CSC,

AA, CEC) e Proxecto

final (AA, CEC)

EA.5.3 Identifica as principais ordes

relixiosas medievais e algúns dos

seus trazos.

11 (CL, AA, CEC)

EA.5.4 Analiza a cultura medieval. Aplica o que sabes

14 (CL, AA, SIEE,

CEC)


(COMPETENCIA

S)

CONTIDOS OBXECTIVOS



do verbo. EA.1.1 Completa o significado dun

texto con axuda dos verbos. 1, 2, 11 (CL, AA,

SIEE) e Aplica o que

sabes 15 (CL)

• O verbo. • O adverbio. • A preposición. • A conxunción. • A interxección. • As locucións.

• Recoñece

r as

categorías gramaticais:

verbo e adverbio. • Recoñecer e

distinguir

preposicións e

conxuncións. • Coñecer o

uso

expresivo

das

interxecció

ns. • Coñecer

algunhas

locucións.

EA.1.2 Descobre a importancia do

verbo na gramática. 5 (CL)

CA.2 Observar a morfoloxía

verbal e recoñece as súas

desinencias.

EA.1.1 Recoñece a variabilidade

dos verbos dentro dun texto. EA.1.2 Recoñece a información

que achegan as desinencias

verbais.

4 (CL) e Aplica o

que sabes 16 (CL)

CA.3 Diferenciar formas verbais

simples de compostas e persoais de

non persoais.

EA.3.1 Substitúe infinitivos por

formas verbais persoais dentro dun

texto.

3, 4 (CL)

CA.4 Distinguir distintas clases

de adverbios. EA.4.1 Recoñece distintas clases

de adverbios dentro dun texto. EA.6.2. Descobre que o adverbio

informa sobre circunstancias da acción

verbal.

6 (CL) e Aplica o

que sabes 15 (CL)

CA.5 Distinguir preposicións

de conxuncións. EA.5.1. Utiliza distintas

preposicións nun texto. 7 e Aplica o que

sabes 16 (CL)

EA.5.2 Utiliza distintas conxuncións

en enunciados dados. 8 (CL)

CA.6 Valorar a expresividade

que achegan as interxeccións. EA.6.1 Recoñece en distintos

enunciados a expresividade

das interxeccións.

9 (CL)

CA.7 Coñecer algunhas

locucións usuais. EA.7.1. Crea enunciados con

locucións usuais. 10 (CL)

LINGUA CASTELÁ/ORTOGRÍA

CA.8 Recoñece os usos de siglas,

acrónimos, abreviaturas e

símbolos como forma de acurtar

palabras.

EA.8.1 Identifica siglas e

abreviaturas nun texto dado. 1, 2 (CL, CMCT) e Aplica o que

sabes 17 (CL)

• As siglas, os

acrónimos, as

abreviaturas e

os símbolos.

• Distinguir a

formación de siglas,

acrónimos,

abreviaturas e

símbolos. • Coñecer o

significado de

siglas, acrónimos,

abreviaturas e

símbolos.

EA.8.2 Inventa novos acrónimos a

partir de siglas. 3 (CL)

EA.8.3 Investiga para

coñecer a formación de

acrónimos.

4 (CL, CD)

EA.8.4 Investiga para coñecer

o significado de siglas e

símbolos.

5, 6 (CL, CD)

EA.8.5 Utiliza nun escrito abreviaturas. 7 (CL, AA)

EA.8.6 Recoñece como se

escriben algúns símbolos

xeográficos.

8 (CL, CSC)

EA.8.6 Inventa as súas propias

siglas, abreviaturas e símbolos. 9 (CL, AA)

EA.8.7 Opina sobre o uso

de abreviaturas nos chats. 10 (CL, SIEE)


(COMPETENCIA

S)

CONTIDOS OBXECTIVOS


CA.9 Recoñecer os morfemas

que informan do xénero e do

número.

EA.9.1 Engade morfemas flexivos

de xénero e número a lexemas. 1 (CL) • A formación

das palabras. • Clases de

palabras

segundo a súa

formación.

• Distinguir o lexema

ou raíz dunha

palabra e os seus

morfemas. • Clasificar

palabras segundo

a súa formación:

simples,

CA.10 Distinguir a derivación

da composición. EA.10.1 Deriva substantivos

de adxectivos con axuda de

sufixos.

2 (CL)

EA.10.2 Deriva verbos de

adxectivos e de substantivos. 3 (CL)

EA.10.3 Engade prefixos a lexemas

para comprobar o cambio de

significado.

4 (CL) e Aplica o

que sabes 19 (CL) derivadas e

compostas. • Coñecer outras

formacións:

siglas,

acrónimos e

acurtamentos.

EA.10.4 Separa en lexemas

palabras compostas. 5 (CL) e Aplica o

que sabes 18 (CL)

EA.10.5 Distingue palabras

compostas de derivadas. 6 (CL)

EA.10.6 Crea unha familia léxica. 7 (CL)

EA.10.7 Mellora a súa

expresividade utilizando sufixos

apreciativos.

9 (CL)

EA.10.8 Crea palabras novas

por derivación. 9 (CL, AA)

CA.11 Distinguir siglas de acrónimos. EA.11.1 Investiga para coñecer a

formación e o significado

dalgunhas siglas e algúns

acrónimos.

8 (CL, SIEE)

UNIDADE 3


(COMPETENCIA

S)

CONTIDOS OBXECTIVOS




información relevante e propoñendo

posibles alternativas á trama.

1, 2, 3, 4 (CL, AA,

SIEE) • Lectura. • Comprensión e

interpretación


oral e escrita.

• Comprender un


lectura previa e

analítica para

extraer


oralmente ou por

escrito

coñecementos en

relación ao tema

dun texto. • Producir textos

orais ou escritos

achegando unha

interpretación

persoal.

CA.2 Recoñecer a

heteroxeneidade dunha novela. EA.2.1 Recoñece as partes narrativas

e as partes dialogadas nun texto. 5 (CL, AA)

CA.3 Interpretar un enunciado

relacionado co contido do

texto.

EA.3.1 Comprende un enunciado

relacionado co contido do texto e

interprétao coas súas propias palabras.

6 (CSC)


CA.4 Coñecer o concepto de diálogo

e recoñecer a intención

comunicativa.


comunicativa do diálogo e aplícao

á invención dun cómic.

1 (CL, SIEE) e

Aplica o que sabes

1 (CL)

• O diálogo. • Tipos de

textos

dialogados. • A conversación

e a escoita. • A escritura de

textos dialogados.

• Recoñecer a

intención

comunicativa no

diálogo. • Recoñecer o

diálogo en textos

de ámbito

familiar, social e

xornalístico, planificados ou non.

• Aprender a conversar. • Aprender a escoitar. • Aprender a escribir

un texto dialogado.

CA.5 Aplicar os trazos do diálogo

na creación de textos orais e

escritos.

EA.5.1 Planifica unha entrevista

utilizando os trazos propios do

diálogo.

2 (CL, CSC) e

Aplica o que sabes

1 (CL)

CA.6 Conversar e escoitar. EA.6.1 Participa oralmente

nun faladoiro. 4 (CL, CSC, SIEE,

AA)

EA.6.2 Avalía a eficacia da

conversación e da escoita. 3 (CL)



do verbo. EA.1.1 Sinala verbos nun texto e

indica o suxeito de cada un. 1 (CL, AA) • O verbo

• Partes do verbo

(tema e

desinencias) • O tempo • O modo

• Observar e

recoñecer as

categorías

gramaticais: o

verbo. • Coñecer a

morfoloxía verbal

e recoñecer as

partes constituíntes

do verbo (o tema e

as desinencias. • Coñecer e

empregar

correctamente os

tempos e modos

verbais.

CA.2 Coñecer a morfoloxía

verbal e distinguir o tema e as

desinencias.

EA.2.1 Indica o tema e as desinencias

de formas verbais determinadas. 1, 2 (CL) e Aplica o

que sabes 2 (CL)

CA.3. Coñecer o tempo e o modo verbal. EA 3.1 Indica o tempo verbal

de determinadas formas

verbais.

3 (CL, AA) e

Aplica o que

sabes 3 (CL) EA 3.2 Escribe enunciados con

verbos en modo indicativo,

subxuntivo e imperativo.

4 (CL, AA)


(COMPETENCIA

S)

CONTIDOS OBXECTIVOS


CA.4 Coñecer as normas ortográficas

do uso do h e aplicalas con corrección. EA.4.1 Escribe con h as palabras que

o precisen en enunciados dados. 1 (CL, AA) e

Aplica o que

sabes 4 (CL)

• Uso de h • Uso de b/v • Uso de x/s

• Coñecer as

normas

ortográficas do

uso do h e

aplicalas con

corrección. • Coñecer as normas

ortográficas do uso

do b e v e aplicalas

con corrección. • Coñecer as normas

ortográficas do uso

do x e s e aplicalas

con correccióne

reparar na distinta

pronuncia da grafía

x en palabras dadas.

EA.4.2 Coñece o significado

dos principais prefixos gregos

que se escriben con h inicial.

2 (CL, AA)


do uso do b e v e aplicalas con

corrección.

EA.5.1 Escribe con b ou v palabras

que o precisen. 3, 4 (CL, AA) e

Aplica o que sabes

5 e 6 (CL) EA.5.2 Sabe que as desinencias

verbais de copretérito dos verbos da

1ª conxugación se escriben con b.

3 (CL, AA)


do uso do x e s e aplicalas con

corrección e reparar na distinta

pronuncia da grafía x en palabras

dadas.

EA.6.1 Repara na pronuncia do x

en palabras dadas. 5, 6 (CL, AA)

EA.6.2 Coñece as normas de uso de s ou x.

5, 6 (CL, AA)

LINGUA GALEGA/LÉXICO

CA.7 Recoñecer as relacións

semánticas e aplicalas nas producións

orais e escritas como mecanismos de

cohesión textual.

EA.7.1 Coñece e aplica nas súas

producións orais e escritas as relacións

de afinidade semántica, concretamente

a sinonimia, polisemia e homonimia.

1, 2 (CL, AA) e

Aplica o que sabes

6 (CL, AA)

• As

relacións

semántic

as. • Relacións de

afinidade

semántica

(sinonimia,

polisemia,

homonimia). • Relacións de

oposición

semántica

(antónimos,

complementarios,

inversos). • Relacións de

xerarquía

semántica

(hiperonimia,

hiponimia,

cohiponimia).

• Recoñecer as

relacións semánticas

e aplicalas nas

producións orais e escritas

como

mecanismos

de cohesión

textual.



de oposición semántica, concretamente

as que se establecen entre os

antónimos, os complementarios e os

inversos.

3 (CL, AA) e

Aplica o que

sabes 7 (CL, AA)



de oposición semántica, concretamente

a hiperonimia, a hiponimia e a

cohiponimia.

4, 5 (CL, AA) e

Aplica o que sabes

8 (CL, AA)

LITERATURA

CA.1 Recoñecer os trazos do xénero

dramático fronte a outras tipoloxías do

ámbito literario.

EA.1.1 Le en voz alta o papel

dun personaxe dun fragmento

teatral.

1 (CL) • O xénero dramático. • Os diálogos teatrais. • A estrutura

dunha obra

dramática. • Os personaxes • A

representación

teatral.

• Coñecer a

intención

comunicativa nun

texto dramático. • Identificar cada

un dos elementos

que configuran

un texto

dramático. • Coñecer os

subxéneros

dramáticos. • Identificar a

tipoloxía dialóxica

e os apartes nun

texto dramático. • Coñecer a

organización

textual nun texto

dramático. • Identificar

os

monólogo

s. • Coñecer todo os

elementos

parateatrais que

interveñen na

representación

teatral.

EA.1.2 Xustifica a pertenza dun texto

ao xénero dramático. 1 (CL) e Aplica o

que sabes 9 (CL)

EA.1.3 Xustifica a pertenza dun texto

a un subxénero dramático. 2 (CL, AA)

EA.1.4 Le dramatizando o papel

dun personaxe dun fragmento

teatral.

3 (CL, CEC, CSC,

SIEE)


(COMPETENCIA

S)

CONTIDOS OBXECTIVOS


CA.1 Coñecer a organización

política do Estado español recollida

na Constitución de 1978.

EA.1.1 Recoñece e explica as

características da organización

política do Estado español a partir

de fragmentos da Constitución de

1978.

1, 2, 3 (CL,

CSC, AA, CEC) • A organización

territorial de

España

segundo a Constitución de 1978.

• Recoñecer a

organización

política do

Estado español

recollida na Constitución de 1978.

CA.2 Recoñecer a

organización territorial e

administrativa dos

municipios, as provincias e as comunidades

autónomas, especialmente

Galicia.

EA.2.1 Distingue e analiza a

distribución territorial e administrativa

de España.

4, 5, 7, 8 (CL,

CSC, CMCT,

CD, AA)

• Os municipios. • As provincias. • As

comunidades

autónomas. • As institucións

das

Comunidades

Autónomas e

dos arquipélagos

canario e balear. • Os desequilibrios

territoriais

españois.

• Distinguir nun

mapa político a

distribución das

comunidades

autónomas, as súas capitais e

as provincias. • Coñecer os

desequilibrios

territoriais do

Estado español.

EA.2.2 Indaga na rede, comprende e é

capaz de explicar a información acerca

do propio municipio e das

comunidades autónomas.

6, 9, 10, 11 e Aplica o que sabes 10 e 11

(CL, CSC, AA)

EA.2.3 Explica as competencias

dos municipios e das provincias. 6, 7 (CL, CSC, CD,

AA)

EA.3.2 Debuxa un mapa coas bandeiras

das diferentes comunidades autónomas. 12 (CL, CSC, CD)

CA.3 Recoñecer a organización

territorial e administrativa de Galicia

e as súas institucións autonómicas.

EA 3.1 Recoñece as

provincias, municipios e

comarcas galegos.

8, 9 (CL, CSC, AA) • As

institucións

autonómicas

de Galicia. • O Parlamento

de Galicia. • A Xunta de Galicia. • O Tribunal Superior

de Xustiza de

Galicia.

• Recoñecer a

organización

territorial e

administrativa de Galicia e

as súas

institucións

autonómicas.

EA 3.2 Recoñece o carácter de

Galicia como nacionalidade histórica

e coñece e explica as institucións

autonómicas galegas.

13, 14, 15, 16, 17, 18 (CL, CSC, AA) e

Aplica o que sabes

12, 14

CIENCIAS SOCIAIS/HISTORIA

CA.4 Analizar a evolución do

imperio Bizantino, nos seus

aspectos socioeconómicos, políticos e culturais.

EA.4.1 Coñece a orixe e a evolución

do Imperio bizantino. 1, 2 (CL, AA) e

Aplica o que sabes

15 (CL, AA)

• O Imperio bizantino. • Coñecer a

evolución do

Imperio bizantino. • Identificar a

extensión do

Imperio e a capital

(cos seus diferentes

nomes). • Recoñecer a

organización

socioeconómic

a e política. • Recoñece

r as

principai

s manifestacións

artísticas

bizantinas.

EA.4.2 Identifica os territorios

do Imperio bizantino. 3 (CL, AA)

EA.4.3 Explica as características

socioeconómicas e a

organización política de

Bizancio.

Aplica o que sabes

15 (CL, AA)

EA.4.4 Enumera as principais obras

de arte bizantinas. Aplica o que sabes

15 (CL, CEC)

CA.5 Coñecer a orixe e expansión do

islam, analizar as súas características

socio-económicas, políticas e

culturais e identificar os principais

trazos socio- económicos, políticos e

culturais de Al-Ándalus.

EA.5.1 Comprende as orixes do islam e

o seu alcance posterior. 4 (CL, CMCT, AA), 5 (CL, CSC, CD, AA)

• O islam e a

súa

expansión. • Al-Ándalus:

conquista, emirato e

califato, e

manifestación

s artísticas.

• Coñecer o islam, a

súa orixe e

evolución. • Valorar a doutrina

musulmá e os

lugares santos. • Diferenciar os

elementos

principais da arte

musulmá, así

como as súas

construcións. • Describir a invasión

musulmá da

Península ibérica. • Coñecer a

evolución de Al-

Ándalus. • Investigar acerca

dalgunhas

manifestacións

culturais musulmás

en España.

EA.5.2 Coñece os elementos

esenciais da doutrina musulmá. Aplica o que sabes

16 (CL, CSC, CD,

AA, CEC) EA.5.3 Recoñece as principais

características da cultura e da

arte musulmá e os edificios

máis importantes.

4 (CL, CMCT, AA) e Técnica de

traballo (CL,

CMCT, AA,

CEC, CD, CSC)

EA.5.4 Identifica os

elementos musulmáns nunha

obra de arte andalusí.

6 (CL, CSC,

CD, AA, CEC)


(COMPETENCIA

S)

CONTIDOS OBXECTIVOS

CA.6 Entender o proceso de

Reconquista e repoboación dos

reinos cristiáns.

EA.6.1 Explica o proceso de

Reconquista recoñecendo os reinos

cristiáns que impulsaron o proceso ata

o século XI, describindo a súa

situación histórica.

7 (CL, CSC, AA,

SIEE), Aplica o que sabes

18 (CL, AA) e

Proxecto final (CL,

CMCT, AA, CEC,

CD, CSC)

• A

evolución

dos

principais reinos

cristiáns. A

Reconquista. • Reinos de

Asturias,

Galicia e León;

Navarra e

Aragón.

• Entender o proceso

de Reconquista e

coñecer os reinos

cristiáns. • Gozar

investigando e

realizando un disfrace para recrear

o medievo. EA.6.2 Coñece e identifica as

características da arte

prerrománica.

7, 8 e Aplica o que

sabes 19 (CL, CSC,

CD, AA, CEC).


CA.1 Coñecer distintas clases de

sintagmas recoñecendo a

categoría gramatical do seu

núcleo.

EA.1.1 Identifica os núcleos de

varios sintagmas para clasificalos. 1, 3 (CL, AA, SIEE) e Aplica o que sabes

20 (CL), 5 (CL)

• Os sintagmas. • O sintagma

nominal e os seus

constituíntes. • O sintagma

adxectival e os seus

valores semánticos. • O sintagma

adverbial e os

seus

constituíntes.

• Coñecer as

distintas clases de

sintagmas. • Formar oracións

a partir de

sintagmas. • Identificar o núcleo

dun sintagma

nominal así como

outros constituíntes. • Identificar o

núcleo dun

sintagma

adxectival e os

seus valores

semánticos. • Identificar o

núcleo dun

sintagma

adverbial así

como outros

constituíntes.

CA.2 Descubrir a formación de

oracións a partir de varios sintagmas. EA.2.1 Constrúe un breve texto a

partir de sintagmas propostos. 1 (CL, AA)

CA.3 Recoñecer os constituíntes

dun sintagma nominal. EA.3.1 Amplía a constitución dun

sintagma nominal con actualizadores e

complementos.

2 (CL)

EA.3.2 Analiza os constituíntes de

varios sintagmas nominais dentro dun

texto.

4 (CL, SIEE, CSC)

CA.4 Recoñecer sintagmas adxectivais

e distinguir valores significativos. EA.4.1 Distingue sintagmas

adxectivais dentro dun texto. 6 (CL, AA, SIEE)

CA.5 Recoñecer sintagmas adverbiais

e os seus constituíntes. EA.5.1 Distingue sintagmas

adverbiais dentro dun texto. 6 (CL)


CA.6 Silabar para recoñecer

sílabas tónicas, ditongos, tritongos

e hiatos.

EA.6.1 Silaba en voz alta para

recoñecer a sílaba tónica dunha

palabra.

1 (CL) e Aplica o

que sabes 21 (CL) • O

t

i

l

.

• Practicar o soletreo

para distinguir

sílabas átonas de

tónicas. • Coñecer as regras

de acentuación. • Distinguir

ditongos,

tritongos e

hiatos.

EA.6.2 Recoñece palabras

agudas, graves e esdrúxulas. 2 (CL)

EA.6.3 Identifica ditongos e tritongos. 3 (CL)

EA.6.4 Identifica hiatos. 4 (CL)

CA.7 Aplicar as regras de acentuación. EA.7.1 Xustifica a presenza ou

ausencia de til. 5 (CL) e Aplica o

que sabes 22 (CL)

EA.7.2 Escribe formas verbais

para aplicar as regras do til. 6 (CL)

EA.7.3 Recoñece nun texto

palabras con til agudas, graves e

esdrúxulas, e monosílabas con til

diacrítico.

7 (CL, AA)


(COMPETENCIA

S)

CONTIDOS OBXECTIVOS


CA.8 Manexar o dicionario e

interpretar a información que achega

dunha palabra.

EA.8.1 Utiliza o dicionario para

coñecer o significado das palabras. 1 (CL) • O significado

das palabras. • O manexo

do

dicionario

. • Os fenómenos léxico-

-semánticos.

• Utilizar o

dicionario para

coñecer o

significado

léxico da palabra

e outras

informacións

gramaticais. • Coñecer a relación

de sinonimia e

antonimia que se dá

entre palabras. • Coñecer o concepto

de monosemia. • Coñecer o

concepto de

polisemia e de homonimia e

distinguilos con

axuda do dicionario.

EA.8.2 Interpreta a información

gramatical que achega o

dicionario sobre as palabras.

2 (CL)

CA.9 Distinguir casos de sinonimia e

de antonimia. EA.9.1 Distingue casos de sinonimia

e antonimia en pares de palabras. 3 (CL) e Aplica o

que sabes 23 (CL)

EA.9.2 Utiliza a sinonimia dentro

dun contexto textual. 4 (CL)

CA.10. Distinguir polisemia

de homonimia. EA.10.1 Construye enunciados

con significados diferentes a

partir de palabras polisémicas.

5 (CL, AA) e

Aplica o que

sabes 24 (CL)

UNIDADE 4

CRITERIOS DE AVALIACIÓN

ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE ACTIVIDADES

(COMPETENCIA

S)

CONTIDOS

OBXECTIVOS


CA.1 Ler e comprender un texto. EA.1.1 Comprende o sentido

global dun texto identificando

secuencias narrativas, dialogadas e

descritivas.

1, 2, 3, 4 (CL, AA) • Lectura • Comprensión e

interpretación


oral e escrita.

• Comprender un


lectura previa e

analítica para

extraer

información. • Distinguir

tipoloxías

heteroxéneas. • Interpretar algúns

enunciados

relevantes do texto. • Investigar para

mellorar a

interpretación

textual. • Describir

sentimentos. • Producir textos

orais para

defender unha

opinión baseada na

documentación

previa.


textos escritos e orais. EA.2.1 Opina sobre un enunciado

do texto. 5, 6 (CL, SIEE, CSC)

EA.2.2 Investiga para interpretar

dentro dun contexto. 7 (CD, CSC)

EA.2.3 Describe sentimentos por escrito. 8 (SIEE)

CA.3 Participar e opinar oralmente. EA.3.1 Reflexiona sobre un tema

de actualidade e documéntase. EA.3.2 Defende oralmente

ideas persoais.

9 (CD, CSC)



descrición e recoñecer a intención

comunicativa.

EA.4.1 Recoñece a

intención comunicativa da

descrición.

1, 2, 3, 4 (CL) e


(CL, CSC, CMCT

CD, AA )

• A descrición. • Tipos de

textos

descritivos. • A escritura dun

texto descritivo. • As emoticonas.

• Recoñecer a

intención

comunicativa na

descrición. • Coñecer os tipos

de textos

descritivos do

ámbito académico

e literario. • Identificar os

trazos

lingüísticos da

obxectividade e a

subxectividade

na descrición. • Aprender a

escribir unha

descrición. • Valorar os recursos

descritivos que

ofrecen as

emoticonas nos

chats.

CA.5 Diferencia a descrición

obxectiva da subxectiva. EA.5.1 Recoñece os trazos

lingüísticos da descrición obxectiva

nun texto.

1 (AA)

EA.5.2 Recoñece os trazos

lingüísticos da descrición subxectiva

nun texto.

Aplica o que

sabes 1 (CL)

CA.6 Aplicar os trazos da

descrición á creación de textos

descritivos.

EA.6.1 Escribe unha descrición

persoal con intención caricaturesca. 3 (CEC, AA)

EA.6.2 Escribe un retrato. 2 (SIEE, CEC, AA)

EA.6.3 Presenta oralmente

unha descrición. 4 (CEC, CSC, SIEE)


CA.1 Recoñecer o que é unha frase e

coñecer os tipos de frases identificando

a categoría gramatical do seu núcelo.

EA.1.1 Identifica frases simples

ou complexas nun texto. 1 (CL, AA) • A frase:

definición e

clasificación. • Frases

simples e

complexas. • Tipos de frases. • A cláusula:

definición e

clasificación. • Cláusulas

simples e

complexas. • Funcións que se

poden dar no

interior da

cláusula.

• Clasificar frases en

simples ou

complexas. • Distinguir tipos de

frases e recoñecer

a palabra que

funciona como

núcleo nelas. • Diferenciar o

núcleo dos

modificadores

nunha frase. • Diferenciar

cláusulas de

frases. • Clasificar cláusulas

en simples e

complexas. • Localizar en

enunciados

cláusulas

subordinadas e

identificar a

función que

desempeñan.

EA.1.2 Distingue os tipos de frases e

recoñece a palabra que funciona como

núcleo nelas.

2 (CL) e Aplica o

que sabes 2 (CL)

EA.1.3 Diferencia o núcleo

dos modificadores nunha

frase.

3 (CL)

CA. 2 Recoñecer o que é unha cláusula,

coñececer as funcións que se poden dar

na cláusula e diferenciar entre cláusulas

simples e complexas.

EA.2.1 Diferencia cláusulas de frases. 4 (CL)

EA.2.2 Clasifica cláusulas en

simples e complexas. Aplica o que sabes 3

EA.2.3 Localiza en enunciados

cláusulas subordinadas e identifica a

función que desempeñan.

5 (CL, AA)



(COMPETENCIA

S)

CONTIDOS

OBXECTIVOS


CA.3 Usar correctamente os grupos

consonánticos bl e br, pl e pr e

mais fl e fr.

EA.3.1 Emprega adecuadamente os

grupos consonánticos bl / br, pl / pr e fl

/ fr en enunciados e textos dados.

1, 3, 4 (CL) e

Aplica o que sabes

4 (CL)

• Grupos

consonánticos bl e

br, pl e pr e mais fl

e fr.

• Empregar

adecuadamente os

grupos

consonánticos bl /

br, pl / pr e fl / fr en

enunciados e textos

dados. EA.3.2 A partir de definicións,

escribe con corrección palabras que

conteñen os grupos consonánticos bl

/ br, pl / pr e fl / fr .

2, 5 (CL, AA)

LINGUA GALEGA/LINGUA E SOCIEDADE

CA.4 Valorar a riqueza lingüística e

cultural peninsular como exemplo

da diversidade lingüistica existente

en Europa.

EA.4.1 Coñecer as linguas faladas

na Península ibérica e recoñecer

aquelas que non gozan de status

oficial nos lugares en que se falan.

2 (CSC, CL, CCEC,

AA) e Aplica o que

sabes 5 (CSC, CL,

CCEC, AA)

• A situación

lingüística na

Península ibérica. • As linguas do

Estado español

• Valorar a

riqueza

lingüística e

cultural

peninsular como

exemplo da diversidade

lingüistica existente

en Europa. • Coñecer e valorar a

diversidade

lingüística do

Estado español.

CA.5 Coñecer e valorar a

diversidade lingüística do Estado

español.

EA.5.1 Coñece, coa axuda do mapa,

as comunidades autónomas bilingües

e trilingües en todo ou en parte do

seu territorio.

1 (CSC, CL, CCEC,

AA)

EA.5.2 Reflexiona cun exemplo

práctico sobre as familias lingüísticas

e o grao de parentesco entre as linguas

faladas na Península.

3 (CSC, CL, CCEC,

AA)

LITERATURA

CA.1 Recoñece as características do

xénero lírico fronte a outras

tipoloxías do ámbito literario a partir

da lectura e comprensión de textos

poéticos da literatura galega e española e de

diferentes épocas e correntes estéticas.

EA.1.1 Recoñece o valor

transcendental da poesía. 1 e Aplica o que

sabes 16 (CL,

CCEC, AA)

• O xénero lírico. • A forma poética. • Principais

composició

ns. • A mensaxe poética. • Recursos líricos. • Figuras literarias.

• Recoñecer o

valor

transcendental

da poesía. • Identificar a voz

lírica, o destinatario

e a mensaxe nun

poema. • Recoñecer a

mensaxe

poética, a

musicalidade e

o ritmo nun

poema. • Diferen

ciar a

intenció

n comunicativa e os

subxéneros en

varios poemas. • Analizar a

métrica dun

poema. • Descubrir a

similitude formal

das cantigas coas

cancións actuais. • Recoñecer a forma

do romance e do

soneto. • Recoñecer o ritmo

interno dun poema

en verso libre. • Recitar poemas

en voz alta.

EA.1.2 Identifica a voz lírica, o

destinatario e a mensaxe nun poema

de Bécquer.

2 (CL, CCEC, AA)

EA.1.3 Recoñece a mensaxe poética

nun poema, e a musicalidade e o

ritmo noutro.

3, Aplica o que

sabes 6 e Proxecto

final (CL, CCEC,

AA) EA.1.4 Diferencia a intención

comunicativa e os subxéneros en

varios poemas.

4 e Proxecto final

(CL, CCEC, AA)

EA.1.5 Analiza a métrica dun poema

de Rosalía de Castro. 5 e Proxecto final

(CL, CCEC, AA)

EA.1.6 Descobre a similitude formal

das antigas cancións coas actuais. 6 (CL, CCEC, AA)

EA.1.7 Recoñece a forma dun romance. 7 (CL, CCEC, AA)

EA.1.8 Recoñece a forma dun soneto. 8 (CL, CCEC, AA)

EA.1.9 Recoñece o ritmo interno

dun poema en verso libre. 9 (CL, CCEC, AA)

EA.1.10 Recita en voz alta un

poema de Juan Ramón Jiménez e

recoñece todos os elementos que xustifican o seu

lirismo.

10 (CL, CCEC, AA)

EA.1.11 Descobre os sentimentos

de María Mariño nun poema, así

como algunhas figuras literarias.

11 (CL, CCEC, AA)

EA.1.12 Escoita unha canción actual

e interprétaa como un poema. 12 (CL, CCEC, AA)


CA.1 Interpretar as

características da poboación

española, os seus movementos

naturais e a súa distribución.

EA.1.1 Representa graficamente

os datos da poboación española,

por comunidades autónomas.

1 (CL, CMCT, AA,

SIEE) • A poboación

española:

movementos

naturais e

densidade.

• Coñecer o

movemento natural

da poboación

española e a súa

densidade.



(COMPETENCIA

S)

CONTIDOS

OBXECTIVOS

CA.2 Analizar a estrutura da

poboación española por idade, por

sexo e desde o punto de vista laboral.

EA.2.1 Elabora unha pirámide de

poboación española e explica as

súas características principais.

2 (CL, CSC,

CMCT, AA,

SIEE)

• A estrutura

demográfica

española por idade,

sexo e traballo. • A evolución da

poboación

española. • As migracións en

España

actualmente. • A poboación galega. • O fenómeno da

emigración en

Galicia.

• Interpretar a

pirámide de

poboación de

Galicia. • Elaborar un gráfico

de proxección da

poboación

española desde o

ano 2015 ata o

2064. • Interpretar unha

noticia con datos

de poboación. • Coñecer o

fenómeno

migratorio español

na actualidade. • Analizar a

estrutura da

poboación galega. • Analizar o

fenómeno

emigratorio en

Galicia desde unha

perspectiva

histórica.

CA.3 Identificar a evolución

da poboación española. EA.3.1 Elabora un gráfico

referido á proxección da

poboación española.

3 (CL, CSC, AA,

SIEE)

EA.3.2 Comenta unha noticia

de actualidade referida á

situación demográfica

española.

4 (CL, AA, CSC,

SIEE) e Aplica o que sabes

8 (CL, CSC, CD,

AA, SIEE) CA.4 Definir os movementos

migratorios españois na

actualidade.

EA.4.1 Analiza e comenta unha

táboa de poboación estranxeira

residente en España.

5 (CL, CSC, CMCT,


sabes 9 (CL,

CMCT, CD, AA) CA.5 Analizar a estrutura da

poboación galega. EA.5.1 Analiza e comenta unha

pirámide de poboación galega actual.

Comparara a pirámide actual con outras

históricas.

6 (CL, CSC, CMCT,

SIEE) e Aplica o que sabes

7. EA.5.2 Analiza e calcula a diferenza

de poboación en Galicia entre o

século XVIII e a actualidade.

7, 8 (CL, CSC,

CMCT, SIEE)

CA.6 Analizar o fenómeno

emigratorio en Galicia desde unha

perspectiva histórica.

EA.6.1 Analiza as porcentaxes,

destinos e tipo de vida dos

emigrantes galegos nos xéculos XIX e

XX.

9, 10, 11 CL, CSC, CMCT, SIEE) e

Aplica o que

sabes 10 (CL,

CMCT, CD, AA).


CA.7 Analizar o proceso de

evolución de Al-Ándalus na

Península ibérica, nos seus aspectos

socioeconómicos, políticos e

culturais.

EA.7.1 Resume a evolución de Al-Ándalus entre os séculos XI e XIII.

1 (CL, CSC, AA) • Evolución de Al-Ándalus entre

os séculos XI e

XIII.

• Entender o

proceso de

evolución de Al-Ándalus na

Península ibérica

entre os séculos XI

e XIII. • Caracterizar os

trazos

socioeconómicos e

culturais de Al-Ándalus

entre os séculos

XI e XIII.

EA.7.2 Explica que son os reinos

de taifas. Aplica o que sabes

11 (CL, CSC, AA)

EA.7.3. Analiza e investiga acerca

da batalla das Navas de Tolosa. 2 (CL, CSC, CD, AA)

EA.7.4 Describe como era a economía,

a sociedade e a arte de Al-Ándalus

entre os séculos XI e XIII.

3, 4 (CL, CD, AA,

CEC) e Aplica o que sabes

12 (CL, CSC, AA) CA.8 Entender o proceso da

Reconquista e repoboación dos

reinos cristiáns na Península ibérica

entre os séculos XI e XIII.

EA.8.1 Interpreta o proceso de

Reconquista entre os séculos XI e

XIII.

5 (CL, CD, AA, CSC) • Os reinos cristiáns

na Península

ibérica durante os

séculos XI e XIII.

• Investigar,

traballar en grupo

e coñecer os

reinos cristiáns da

Península entre os

séculos XI e XIII.

EA.8.2 Explica as características do

repoboación entre os séculos XI e

XIII.

8 (CL, CSC, AA)

EA.8.3 Recoñece a organización

económica e social dos reinos

cristiáns entre os séculos XI e XIII.

6 (CL, CSC, AA) e Aplica o que sabes

13 (CL, CSC, AA)

CA.9 Recoñecer a situación de crise e

as súas consecuencias económicas e

sociais en Europa nos séculos XIV e

XV.

EA.9.1 Señala as causas e o impacto

demográfico, político e económico

da crise do século XIV en Europa.


14 (CL, CSC, AA)

• A crise do século

XIV e as súas

consecuencias en

Europa.

• Comprender as

causas e

consecuencias da

crise na Europa do

século XIV. CA.10 Analizar a situación política

na península ibérica nos séculos XIV

e XV.

EA.10.1 Comprende as características

e a formación das institucións

políticas da Península ibérica nos

séculos XIV e XV.

8, 9 (CL, CSC, AA) • As institucións

políticas no reino

de Castela e León

e na coroa de

Aragón.

• Analizar as

institucións

políticas dos

séculos XIV e XV

na península

ibérica. CA.11 Analizar a situación política

de Galicia e Portugal nos séculos IX

e XII.

EA.11.1 Coñece a existencia do Reino

de Galicia no século XI e o seu

territorio.

10 (CL, CSC, AA) • A situación política

de Galicia e

Portugal nos

séculos IX e XII.

• Analizar a

situación política

de Galicia e

Portugal nos

séculos IX e XII. EA.11.2 Coñecer os principais feitos

históricos que desembocaron na actual

configuración territorial de Galicia e

Portugal.


15 (CL, CSC, AA)

CA.12 Recoñecer a importancia

do Camiño de Santiago. EA.12.1 Coñecer a historia do

Camiño de Santiago e a súa

relevancia na historia de Galicia.

12, 13, 14, 15, 16

(CL, CSC, AA) • O Camiño de

Santiago e a súa

relevancia na

historia de Galicia.

• Recoñecer a

importancia do

Camiño de

Santiago.



(COMPETENCIA

S)

CONTIDOS

OBXECTIVOS


CA.1 Identificar a formación

dunha oración. EA.1.1 Distingue sintagmas de oracións. 1 (CL) • A oración.

• O sintagma verbal. • A estrutura

oracional: suxeito e

predicado. • Clases de oracións

segundo a actitude

do emisor. • A omisión do

suxeito e a

impersonalidade. • A oración composta.

• Coñecer o

concepto de

oración e

diferencialo do

de sintagma. • Recoñecer o

sintagma verbal

como o gran

constituínte dunha

oración. • Identificar o

suxeito e o

predicado nunha

oración. • Distinguir a

intención

comunicativa do

emisor para

construír diferentes

tipos de oracións. • Coñecer a omisión

do suxeito e algúns

casos de

impersonalidade. • Recoñecer a

existencia de dous

predicados nunha

oración composta.

EA.1.2 Completa oracións

engadindo distintos tipos de

sintagmas.

2 (CL), 7 (CL, SIEE)

CA.2 Recoñecer o suxeito e o predicado. EA.2.1 Distingue o predicado e o

seu núcleo e outros sintagmas que

o complementan.

3 (CL)

EA.2.2 Distingue o suxeito en

oracións aplicando a regra da

concordancia.

4 (CL)

EA.2.3 Relaciona predicados cos

seus suxeitos dentro dun texto. 5 (CL)

CA.3 Clasificar oracións

segundo a actitude do emisor. EA.3.1 Recoñece a intención do

emisor e clasifica oracións. 6 (CL) e Aplica o

que sabes 16 (CL)

CA.4 Distinguir omisión do suxeito

de impersonalidade. EA.4.1 Recoñece a presenza do suxeito

e a omisión do suxeito nun texto. 8 (CL) e Aplica o

que sabes 17 (CL)

EA.4.2 Recoñece casos de

impersonalidade en varios

enunciados.

9 (CL)

EA.4.3 Transforma oracións

impersoais en oracións persoais. 10 (CL, AA)

CA.5 Recoñecer a presenza de

oracións compostas nun texto. EA.5.1 Distingue oracións

compostas nun texto localizando

conxuncións.

11 (CL, AA, SIEE,

CSC)


CA.6 Recoñecer as normas

ortográficas para a escritura do b, v, c,

q, k, z.

EA.6.1 Xustifica o uso de b e v en

palabras dadas, e utiliza o

dicionario.

1, 2, 3, 4 (CL, CD) e Aplica o que

sabes 18 (CL)

• A ortografía do b,

v, c, q, k, z. • Coñecer as normas

para a escritura do

b, v, c, q, k, z.

EA.6.2 Aplica as regras de c/cc

en palabras mutiladas. 5 (CL) e Aplica o

que sabes 18 (CL)

EA.6.3 Aplica as regras de c/z nos

plurais de palabras rematadas en

z/d.

6, 7 (CL) e Aplica o

que sabes 18 (CL)

EA.6.4 Utiliza o dicionario para

descubrir préstamos que se

escriben con k.

8 (CL)

EA.6.5 Recoñece algunhas palabras

que son parónimas. 9 (CL, CSC)

EA.6.6 Aplica as regras coñecidas

nun texto. 10 (CL, CSC)

UNIDADE 5



(COMPETENCIA

S)

CONTIDOS

OBXECTIVOS



dun texto identificando a información

máis relevante.

1, 2, 3, 4 (CL,

AA) e 6 (CL,

CSC)

• Lectura. • Comprensión e

interpretación


oral e escrita.

• Comprender un


lectura previa e

analítica para

extraer

información. • Distinguir

tipoloxías

heteroxéneas. • Identificar a

relevancia do

papel dos

personaxes.

EA.1.2 Identifica secuencias

narrativas, dialogadas e descritivas, e

o papel dos personaxes.

1 (CL)


textos escritos e orais. EA.2.1 Presaxia un final. 5 (CL, AA, SIEE)

EA.2.2 Inventa un relato breve sobre

a vida dun personaxe. 8 (CL, SIEE)

EA.2.3 Interpreta un fotograma

en relación co contido do texto. 9 (CEC) • Producir textos

orais e escritos

para

desenvolver a

imaxinación. • Participar

achegando unha

opinión persoal e

escoitar as doutros.

CA.3 Participar e opinar oralmente. EA.3.1 Participa achegando

unha opinión. EA.3.2 Escoita activamente e respecta

as opinións dos demais.

7 (CL, SIEE, CSC)



exposición e recoñecer a intención

comunicativa.


comunicativa da exposición nun

texto divulgativo.

1, 2, 3 (CL, AA),

Aplica o que sabes 1 (CL) e


(CL, CSC, SIEE)

• A exposición. • Clases de

textos

expositivos. • Estrutura dun

texto expositivo. • A preparación

dun texto

expositivo.

• Recoñecer a

intención

comunicativa da

exposición. • Coñecer os tipos

de textos

expositivos do

ámbito académico,

social e familiar. • Identificar as

partes dun texto

expositivo. • Coñecer os trazos

lingüísticos propios

da exposición. • Aprender a

preparar un texto

expositivo.

CA.5 Distinguir os trazos

lingüísticos propios da exposición,

así como a súa estrutura.

EA.5.1 Distingue as partes da

exposición nun texto divulgativo. EA.5.2 Recoñece a importancia dos

marcadores do discurso para estruturar

un texto expositivo. EA.5.3 Resume as ideas dunha

noticia expositiva para descubrir a

máis xenérica. EA.5.4 Valora a importancia da

imaxe para a comprensión dun

texto expositivo. EA.5.5 Recoñece os trazos

lingüísticos nun texto expositivo

académico.

2, 3 (CL, AA) e

Aplica o que sabes

1 (CL)

CA.6 Aplicar as características

da exposición na creación de

textos.

EA.6.1 Prepara por escrito un

texto expositivo de alcance

académico. EA.6.2 Expón

oralmente un texto expositivo

académico.

3 (CL, AA, CMCT)



(COMPETENCIA

S)

CONTIDOS

OBXECTIVOS


CA.1 Recoñecer a función suxeito

na cláusula e as unidades que

poden desempeñar esta función.

EA.1.1 Detecta os suxeitos de

predicados subliñados nun texto e

comproba a concordancia en

número e persoa.

1 (CL, AA) e

Aplica o que

sabes 2 (CL, AA)

• O suxeito

e o

predicado

. • Como

recoñecer o

suxeito nunha

cláusula. • Unidades que

desempeñan a

función de

suxeito. • O suxeito elidido. • Tipos de cláusulas.

• Recoñecer a

función suxeito na

cláusula e as

unidades que

poden

desempeñar esta

función. • Recoñecer a

función predicado

na cláusula e as

unidades que poden

desempeñar esta

función. • Saber o que

é o suxeito

elidido e

recoñecelo

en cláusulas. • Recoñecer os tipos

de cláusulas

dependendo da

natureza do

predicado.

EA.1.2 Recoñece que unidades

desempeñan a función de suxeito

en determinados enunciados dun

texto.

1, 2 (CL, AA)

CA.2 Recoñecer a función

predicado na cláusula e as unidades

que poden desempeñar esta función.

EA.2 Clasificar predicados sinalados

nun texto segundo sexan formas simples

ou perífrases verbais.

1, 4 (CL, AA)

CA.3 Saber o que é o suxeito elidido

e recoñecelo en cláusulas. EA.3 Sinala que pronome

podería realizar a función de

suxeito en cláusulas co suxeito

elidido.

3 (CL, AA)

CA.4 Recoñecer os tipos de cláusulas

dependendo da natureza do predicado. EA.4.1 Clasificar determinadas

cláusulas en transitivas e intransitivas. 5 (CL, AA)

EA.4.2 Clasificar os predicados de

determinadas cláusulas segundo sexan

reflexivos, recíprocos ou impersoais.

6 (CL, AA)


CA.5 Usar con corrección os

grupos cultos -cc- e -ct-. EA.5.1 Completa determinadas

palabras dun texto dado cos

grupos consonánticos -cc-, -ct- ou con -c-, -t-,

segundo os casos.

1 (CL, AA) • Uso de -cc- e -ct-. • Uso dos grupos

consonánticos -pc-

e -pt-.

• Uso das terminacións -cio/-cia, -zo/-za.

• Usar con

corrección os

grupos cultos -cc-

e -ct-. • Usar con

corrección os

grupos cultos -pc-

e -pt-. • Usar con

corrección as

terminacións -cio/ -cia, -zo/-za.

EA.5.2 Completa coa letra -c-

palabras dadas, en caso de ser

necesario.

1 Aplica o que

sabes 3 (CL, AA)

CA.6 Usar con corrección os

grupos cultos -pc- e -pt-. EA.6. Compón un texto onde

apareza o maior número posible de

palabras dadas que conteñen os

grupos consonánticos -pc- e -pt-.

2 Aplica o que

sabes 3 (CL, AA)

CA.7 Usar con corrección as

terminacións -cio/-cia, -zo/-

za.

EA.7.1 Completa palabras dadas

coas terminacións -cio/-cia, -zo/-za

adecuadas en cada caso.

3 (CL, AA)

EA.7.2 Completa determinadas

palabras nunha viñeta coas

terminacións -cio/ -cia, -zo/-za adecuadas en cada caso.

4 (CL, AA)

LITERATURA

CA.1 Escribir textos literarios

de diferente índole

comunicativa.

EA.1.1 Constrúe en grupos unha

breve historia inspirada nun

personaxe.

1 (CL, AA) • A creación

literaria: o

microrrelato, o

conto, o relato de

misterio, os haikus

e o rap. • A dramatización. • Os

concursos

literarios. • O Día do Libro.

• Desenvolver a

capacidade

creativa para a

invención de

textos literarios. • Coñecer o

concepto de

invención e de

imaxinación. • Aproxima

rse á

creación

de microcontos,

contos, relatos de

misterio, haikus,

rap a partir

dunhas mínimas

indicacións de

motivación. • Aprend

er a

dramati

zar. • Valorar o

recoñecemento da

creación literaria e

situalo no contexto

do Día do Libro.



(COMPETENCIA

S)

CONTIDOS

OBXECTIVOS

CA.2 Recitar un poema. EA.1.2 Inventa individualmente unha

breve historia inspirada nun

personaxe, nun tempo e nun espazo, e

cunha clara intención comunicativa.

2 (CL, CEC)

EA.1.3 Inventa un microrrelato a

partir dalgúns consellos prácticos. 3 (CL, AA)

EA.1.4 Recoñece a utilidade dos

contos e escribe un para dar solución

a un problema actual e persoal.

4 (CL)

EA.1.5 Crea, xunto a outros,

unha colección de contos. 5 (CL, AA)

EA.1.6 Deduce, a partir duns

datos, unha historia de misterio. 6 (CL, CMCT)

EA.1.7 Inventa un haiku inspirado

na natureza ou nun sentimento

persoal.

7 (CL, AA) e

Aplica o que

sabes 4 (CL, AA)

EA.2.1 Recita un romance e

convérteo nun rap. 8 (CL, AA) e

Aplica o que

sabes 4 (CL, AA)

CA.3 Dramatiza unha obriña de teatro. EA.3.1 Aprende a dramatizar

un fragmento. EA.3.2 Utiliza todos os recursos

parateatrais para representar unha

obriña no centro escolar.

9 (CL, AA, CSC,


sabes 4 (CL, AA)

CA.4 Valorar a creación literaria

como manifestación da

sensibilidade artística e dos

sentimentos, e como

desenvolvemento da imaxinación.

EA.4.1 Crea unha convocatoria

para organizar un concurso

literario no centro escolar.

10 (CL, CSC, SIEE)

EA.4.2 Valora posibilidades e

alternativas para celebrar o Día do

Libro no centro escolar.

11 (CL, CEC)


CA.1 Analizar a evolución das cidades

europeas desde a antigüidade ata hoxe. EA.1.1 Interpreta e elabora unha táboa

resumo acerca da evolución das

cidades europeas.

1 (CL, CSC, CMCT,

AA, CEC) e Aplica o que

sabes 6 (CL,CSC,

CMCT, AA), 7 (CL,

CSC, AA)

• A historia das

cidades europeas. • Identificar as

características

das cidades

antigas.

CA.2 Diferenciar a vida rural e urbana. EA.2.1 Explica os factores que

distinguen o medio rural e o

medio urbano.

2, 3 (CL, CSC, AA) • Factores de

diferenciación

entre o mundo

rural e o mundo

urbano.

• Características

do mundo rural

e do mundo

urbano.

CA.3 Analizar os proles e contras

da vida urbana. EA.3.1 Participa nun debate sobre

as vantaxes e inconvenientes da

vida urbana.

4 (CSC, AA, SIEE) e Aplica o que

sabes 7 (CL,

CSC, AA)

• O estilo de

vida urbano:

proles e

contras.

• Valorar o modo

de vida urbano.

CA.4 Analizar e describir as

categorías urbanas europeas. EA.4.1 Explica as categorías

urbanas e pon exemplos segundo o

mapa da xerarquía urbana europea.

5 (CL, CSC, CMCT,

AA) • A estrutura das

cidades

europeas.

• Coñecer a estrutura

das cidades

europeas.

CA.5 Recoñecer os elementos da

cidade como ecosistema. EA.5.1 Enumera os elementos da

cidade como ecosistema. 6 (CL, CSC, AA) e Aplica o que

sabes 8 (CL,

CSC, AA, SIEE)

e Proxecto final (CL,

CSC, AA, SIEE)

• A cidade

como

ecosistema.

• Comprender a

cidade como

ecosistema.

EA.5.2 Explica os

tipos de contaminación

urbana.

7 (CL, CSC, AA)

CA.6 Analizar o sistema urbano español. CA.6.1 Diferenciar a xerarquía

urbana española. 8 (CL, CSC, AA) e Aplica o que

sabes 9 (CL,

CSC, AA)

• As cidades españolas. • Gozar e coñecer

o patrimonio

urbano español.

CA.6.2 Recoñecer as partes das

cidades españolas. 9 (CL, CSC, CMCT,

AA, SIEE, CEC),

10 (CL, CSC, CD, AA, SIEE) e

Aplica o que sabes

10 (CL, CSC, AA)



(COMPETENCIA

S)

CONTIDOS

OBXECTIVOS


CA.7 Recoñecer o momento no que

se produciu o renacemento urbano. EA.7.1 Explica cando se

produce a recuperación urbana e

as novas funcións que acolleron.

1, 2, 3 e Aplica o

que sabes 11 (CL,

AA, CSC)

• As recuperación

urbana, os

elementos da

cidade medieval e as

actividades

económicas.

• Entender o

proceso de

recuperación das

cidades na Idade

Media. • Caracterizar os

elementos e as

funcións das

cidades

medievais.

EA.7.2 Describe a estrutura e

principais elementos das cidades

medievais europeas e andalusíes.

4, 5 (CD, SIEE, CEC)

e Aplica o que sabes

12 (CL, CSC, AA) EA.7.3 Identifica as actividades

urbanas das cidades medievais. 6 (CL, AA)

CA.8 Explicar e localizar as

principais rutas comerciais

europeas medievais

EA.8.1 Recoñece nun mapa de

Europa as principais rutas

comerciais.

7 (CL, CSC,

CMCT, AA) e Aplica o que sabes

13, 12 (CL, CSC,

AA)

• O comercio e as

rutas comerciais na

Idade Media.

• Valorar a

importancia das

rutas comerciais

medievais

europeas. CA.9. Entender como se

gobernaban as cidades medievais e

identificar as institucións que

existían.

EA.9.1 Explica as institucións e

os instrumentos de goberno que

se utilizaron para gobernar as

cidades medievais.


14 (CL, CSC, AA)

• O goberno das

cidades medievais. • Coñecer os

instrumentos e

as institucións

de goberno das

cidades medievais

europeas. CA.10 Identificar a cultura das

cidades medievais. EA.10.1 Recoñece os elementos

culturais que apareceron nas

cidades medievais.


15 (CL, AA, CSC)

• A cultura das

cidades europeas

medievais.

• Valorar a

evolución

cultural das

cidades europeas. LINGUA CASTELÁ/GRAMÁTICA

CA.1 Recoñecer como necesaria a

coherencia semántica nunha

oración.

EA.1.1 Recoñece a coherencia

en oracións simples e

compostas.

1 (CL) • A semántica

da oración. • A oración

coordinada. • A oración xustaposta. • A oración

subordina

da.

• Coñecer o concepto

de oración como

unidade de

significado con

coherencia. • Analizar as

distintas funcións

semánticas nunha

oración. • Coñecer os

conceptos de

coordinación,

xustaposición e

subordinación. • Recoñecer o

uso dalgúns

signos de

puntuación na

xustaposición. • Identificar os

nexos na

coordinación e na

subordinación.

EA.1.2 Crea oracións con coherencia. 5 (CL, AA)

CA.2 Identificar distintas

funcións semánticas nunha

oración.

EA.2.1 Investiga que funcións

semánticas expresan algúns sintagmas

destacados.

2 (CL) e Aplica o

que sabes 16 (CL)

EA.2.2 Recoñece a

necesidade semántica

dalgúns verbos.

3 (CL)

EA.2.3 Identifica nun texto as

accións, quen as realiza, sobre que

obxectos e baixo que circunstancias.

4 (CL)

CA.3 Distinguir oracións simples

de compostas. EA.3.1 Identifica a intención

comunicativa en oracións

coordinadas.

6, 7 (CL)

EA.3.2 Recoñece os nexos da

coordinación e sabe substituílos

por signos de puntuación.

8 (CL) e Aplica o

que sabes 17 (CL)

EA.3.3 Escribe un texto expositivo con

diferentes tipos de oracións compostas. 10 (CL, AA, CD,

SIEE)

CA.4 Distinguir semanticamente

distintos tipos de oracións compostas e

os seus nexos.

EA.4.1 Recoñece distintos valores

semánticos da oración

subordinada.

9 (CL)

EA.4.2 Sabe onde empeza e onde acaba

unha oración simple e unha composta.

EA.4.3 Localiza os nexos que

relacionan dúas accións nunha oración

composta.

11 (CL, SIEE)

CA.5 Utilizar os signos de

puntuación na xustaposición. EA.5.1 Recoñece casos de

xustaposición nun texto dado. 8 (CL)



(COMPETENCIA

S)

CONTIDOS

OBXECTIVOS



ortográficas para a escritura de h, ll, y,

g, j, x.

EA.6.1 Aplica dentro dun contexto o

uso de a, ah, ha, a ver e haber. 1 (CL) • A ortografía de h,

ll, y, g, j, x. • Coñecer as normas

para a escritura de

h, ll, y, g, j, x. EA.6.2 Xustifica o uso do h en

palabras dadas. 2 (CL) e Aplica o

que sabes 18 (CL)

EA.6.3 Xustifica o uso de ll

nos diminutivos. 3 (CL)

EA.6.4 Xustifica o uso de y en

palabras dadas. 4 (CL)

EA.6.5 Aplica a norma do j en

formas verbais. 5 (CL)

EA.6.6 Aplica as normas de g ou j

en palabras mutiladas. 6 (CL) e Aplica o

que sabes 18 (CL)

EA.6.7 Aplica as normas de g, gu, gü

en palabras mutiladas. 7 (CL)

EA.6.8 Aplica as normas de x

en palabras dadas. 8 (CL)

EA.6.9 Aplica as regras coñecidas

nun texto. 9 (CL, CSC)

LINGUA CASTELÁ/LINGUA E SOCIEDADE

CA.7 Coñecer a variedade xeográfica

do español. EA.7.1 Recoñece algúns trazos

do español de América nun

texto arxentino.

1 (CL, CSC) • As variedades

xeográficas,

situacionais e

sociais da lingua.

• Coñecer o

concepto de

variedade

lingüística. • Coñecer algúns

trazos do español

de América. • Distinguir o rexistro

coloquial do culto e

os seus usos

situacionais. • Coñecer o

concepto de

xerga.

CA.8 Coñecer os usos da lingua en

distintas situacións e diferentes ámbitos

sociais.

EA.8.1 Recoñece os trazos coloquiais

da lingua oral nun texto. 2 (CL)

EA.8.2 Escribe un texto con

rexistro coloquial. EA.8.3 Adapta un texto coloquial a

un texto cun rexistro máis formal.

3 (CL, AA) e

Aplica o

aprendido 19

EA.8.4 Identifica nun texto palabras

que pertencen a unha xerga

profesional.

4 (CL)

EA.8.5 Prepara unha enquisa

para un programa de televisión

sobre a evolución e desaparición

da xerga xuvenil.

5 (CL, SIEE, CEC)

UNIDADE 6:


ESTÁNDARES DE

APRENDIZAXE ACTIVIDA

DES

(COMPETEN

CIAS)

CONTIDOS

OBXECTIVOS



dun texto. 1 (CL, AA) • Lectura.

• Comprensión e

interpretación

textual. • Expresión escrita.

• Comprender un


lectura previa e

analítica para

extraer

información. • Comprender o

sentido literal e

inferente dun texto. • Expresar por

escrito experiencias

persoais.

EA.1.2 Identifica a relevancia que

achega o punto de vista na narración. 2 (CL, AA)

EA.1.3 Recoñece enunciados

importantes en relación co tema

do texto.

3 (CL, AA, CSC)


textos escritos. EA.2.1 Interpreta máis alá do

sentido literal do texto. EA.2.2 Escribe un texto achegando

unha interpretación persoal sobre unha

experiencia persoal similar á do texto

lido.

4 (CL, CSC, SIEE)



argumentación e recoñecer a intención

comunicativa.


comunicativa da

argumentación.

1 (CL, AA) • Argumentación. • Clases de

textos

• Recoñecer a

intención

CA.4 Distinguir os trazos lingüísticos

propios da argumentación, así como

a súa estrutura.

EA.4.1 Descobre a tese nun

texto persoal. EA.4.2 Descobre razóns e exemplos

para defender unha tese. EA.4.3 Localiza nun ensaio a tese

do autor. EA.4.4 Distingue nun ensaio varias

ideas diferentes da tese.

2 (CL, AA, SIEE,

CSC) e Aplica o que sabes 1

argumentativ

os. • Estrutura dun

texto

argumentativo. • A preparación dun

texto

argumentativo.

comunicativa da

argumentación. • Coñecer os tipos de

textos

argumentativos do

ámbito social,

xornalístico e

literario. • Identificar as

partes dun

texto

argumentativ

o. • Coñecer os trazos

lingüísticos propios

da argumentación. • Aprender a

preparar un

texto

argumentativo.


lingüísticos da argumentación

subxectiva nun ensaio.

Aplica o que sabes 2

CA.5 Aplicar as características da

argumentación na creación de

textos.

EA.5.1 Prepara un debate sobre

a educación física. 2 (CL, AA, SIEE)

EA.5.2 Organiza e participa nun debate. Técnicas de

traballo (CL,

AA, SIEE) LINGUA GALEGA/GRAMÁTICA

CA.1 Recoñecer a función de

complemento directo na cláusula e os

pronomes átonos que funcionan como

CD.

EA.1.1 Localiza os

complementos directos

existentes nun texto.

1 (CL, AA) e

Aplica o que

sabes 3 (CL, AA)

• O

complement

o directo. • Como recoñecer o

CD. • Unidades

que

desempeña

n a función

de CD. • Pronomes átonos

que funcionan

como CD. • O

complement

o indirecto. • Como recoñecer o CI. • Unidades

que

desempeña

n a función

de CI. • Pronomes átonos

que funcionan

como CI. • O

complement

o

circunstancia

l e unidades que

desempeñan

esta función.

• Recoñecer a

función de

complemento

directo na cláusula

e os pronomes

átonos que

funcionan como

CD. • Recoñecer a

función de

complemento

indirecto na

cláusula e os

pronomes átonos

que funcionan

como CI. • Recoñecer a función

de complemento

circunstancial na

cláusula e as

unidades que a

desempeñan.

EA.1.2 Sinala as unidades que

desempeñan a función de CD nun

texto.

1 (CL, AA)

EA.1.3 Substitúe os CD dun texto

polos pronomes que corresponda. 1 (CL, AA)


complemento indirecto na cláusula

e os pronomes átonos que

funcionan como CI.

EA.2.1 Identifica e substituír polos

pronomes correspondentes os

complementos indirectos de

cláusulas dadas.

2 (CL, AA)) e

Aplica o que

sabes 4 (CL, AA)


complemento circunstancial na cláusula

e as unidades que a desempeñan.

EA.3.1 Identifica en cláusulas os

complementos circunstanciais, indica

de que tipo son e recoñece as unidades

que realizan esa función.

3 (CL, AA) ) e

Aplica o que sabes

5 (CL, AA)


ESTÁNDARES DE


DES

(COMPETEN

CIAS)

CONTIDOS

OBXECTIVOS


C.A.4 Recoñecer as normas

ortográficas do punto, a coma, o punto

e coma e os dous puntos, para aplicalas

aos escritos.

EA.4.1 Detecta os erros de

comprensión que se producen en

enunciados mal puntuados.

1 (CL, AA) • Normas

ortográficas do

punto, a coma, o

punto e coma e os

dous puntos.

• Recoñecer as

normas ortográficas

do punto, a coma, o

punto e coma e os dous

puntos, para

aplicalas aos

escritos.

EA.4.2 Aplica as normas de

puntuación en textos e enunciados. 2, 3, 4, 5, 6 (CL, AA))

e Aplica o que

sabes 6 (CL, AA) LINGUA GALEGA/LINGUA E SOCIEDADE

CA.5 Coñecer e aplicar ao caso

galego os conceptos de lingua

minorizada e lingua minoritaria.

EA.5.1 A partir da lectura de gráficos,

deduce cal é a lingua maioritaria en

Galicia, compara esa situación coa de

dez anos atrás e reflexiona sobre as

causas dos cambios de usos

lingüísticos detectados.

1 (CL, AA, CSC,

CEC, CMCT) • Linguas

minotirarias e

minorizadas. • O caso galego.

• Coñecer e aplicar

ao caso galego os

conceptos de

lingua

minorizada e

lingua

minoritaria.

EA.5.2 Reflexiona sobre a lingua

galega como lingua minorizada a

partir da análise dos seus usos en

diversos ámbitos sociais.

2 (CL, AA, CSC,

CEC, CMCT)

EA.5.3 Aplica os conceptos de lingua

minoritaria e minorizada a casos

reais, como pode ser o do maltés.

3 (CL, AA, CSC,

CEC, CMCT) e Aplica o

que sabes 7. LITERATURA

CA.1 Ler, comprender e recoñecer

todos os trazos narrativos de El monte

de las ánimas.

EA.1.1 Identifica a postura do

narrador nas partes da lenda de

Bécquer.

1 (CL, CEC) • A lectura

persoal:El monte

de las ánimas, de

Gustavo Adolfo

Bécquer.

• Ler e coñecer a

fondo o carácter

narrativo dunha

lenda de Bécquer. EA.1.2 Resume unha historia

contida na lenda. 2 (CL, AA, CEC)

EA.1.3 Valora o final da lenda

para facela máis crible. 3 (CL, AA, CEC)

EA.1.4 Identifica os trazos

dos personaxes

protagonistas.

4 (CL, CEC)

EA.1.5 Identifica os trazos

doutros personaxes. 5 (CL, CEC)

EA.1.6 Describe o espazo en que

se desenvolve parte da acción. 6 (CL, CEC)

EA.1.7 Localiza elementos

románticos que ambientan a acción. 7 (CL, AA, CEC)

EA.1.8 Descobre o feito que

desencadea o nó. 8 (CL, CEC)

EA.1.9 Resume o contido da lenda

e sabe estruturalo. 9 (CL, AA, CEC)


todos os trazos poéticos do poema

«Irmaus», de Celso Emilio Ferreiro.

EA.2.1 Recoñece a estrutura do

contido do poema de Celso Emilio. 1 (CL, CEC) • A lectura persoal:

«Irmaus», de

Celso Emilio

Ferreiro.


fondo o carácter

poético dun poema

de Celso Emilio

Ferreiro. EA.2.2 Identifica ao narrador do poema. 2 (CL, CEC)

EA.2.3 Recoñece no

poema o destinatario do

poema.

3 (CL, AA, CEC)

EA.2.4 Reflexiona sobre a vixencia

do poema. 4, 5 (CL, CEC, CSC)

EA.2.5 Identifica exemplos de

anáfona no poema. 6 (CL, CEC)

EA.2.6 Identifica exemplos

de paralelismo no poema. 7 (CL, AA, CD, CEC)

EA.2.7 Identifica exemplos de

metáfora no poema. 8 (CL, CEC)

EA.2.8 Recita o poema en voz alta. 9 (CL, AA, CEC)


ESTÁNDARES DE


DES

(COMPETEN

CIAS)

CONTIDOS

OBXECTIVOS


todos os trazos teatrais de Cuatro

corazones con freno y marcha atrás.

EA.3.1 Recoñece accións secundarias

na comedia de Jardiel Poncela. 1 (CL, CEC) • A lectura persoal:

Cuatro corazones

con freno y marcha

atrás, de Enrique

Jardiel Poncela.


fondo o carácter

dramático dunha

comedia de Enrique

Jardiel

Poncela.

EA.3.2 Descobre o significado do

título desta comedia. 2 (CL, AA, CEC)

EA.3.3 Identifica nos diálogos os

temas da obra. 3 (CL, AA, CEC)

EA.3.4 Valora a utilidade dos

monólogos para comprender o sentido

da obra.

4 (CL, CEC)

EA.3.5 Comprende o relevante papel

de Emiliano no conxunto e sentido da

obra.

5 (CL, CEC)

EA.3.6 Valora a función dos

personaxes secundarios. 6 (CL, CEC)

EA.3.7 Interpreta as esixencias das

anotacións para montar un decorado. 7 (CL, CEC)

EA.3.8 Resolve complicadas

escenas para levalas a un

escenario.

8 (CL, CEC)

EA.3.9 Recoñece o carácter

«absurdo» desta comedia. 9 (CL, CEC)

EA.3.10 Reflexiona sobre o tema

central da comedia. 10 (CL, CSC, CEC)

CA.4 Crear unha opinión formada

sobre os xéneros literarios. EA.4.1 Xustifica algunha

preferencia sobre os xéneros

literarios.

Aplica o que sabes 8 • Os xéneros literarios. • Opinar sobre

os xéneros

literarios. • Recomendar

unha lectura. EA.4.2 Recomenda unha lectura

literaria con razóns convincentes e

coidando a coherencia, a cohesión e a

adecuación.

Aplica o que sabes 9


CA.1 Coñecer e analizar a situación

do medio ambiente español. EA.1.1 Elabora un esquema acerca

dos factores ambientais. 1 (CL, CSC,

CMCT, AA,

SIEE)

• O medioambiente

en España. • Riscos

medioambientais. • A pegada ecolóxica.

• Coñecer a

situación do

medio ambiente

español. • Tomar

conciencia da

necesidade de

protexer o

medio

ambiente.

EA.1.2 Analiza as orixes da

degradación ambiental en España, en

especial o risco de sismicidade, e a

pegada ecolóxica do alumno.

2 (CL, CD, AA,

CSC, CMCT,

SIEE) e 3 (CL,

AA, CSC, SIEE,


10 (CL, CSC, AA,

SIEE) CA.2 Analizar os danos

ambientais españois, a súa orixe e

a forma de afrontalos.

EA.2.1 Explica os problemas

ambientais máis importantes que

existen en España e analiza un gráfico

que representa un deses problemas.

4 (CL, AA), 6 (CL,

AA, CSC, CMCT,

SIEE, CEC) e Aplica o que

sabes 10 (CL, AA,

CSC, SIEE)

• Os danos e as

crises

medioambientais

en España.

o) Identificar

os principais

problemas

ambientais e as

crises máis

importantes

acontecidas en

España.

EA.2.2 Recoñece as crises ambientais

máis graves acontecidas nas últimas

décadas en España e indaga sobre

elas.

5 (CL, CSC,

CD, AA, SIEE)

CA.3 Coñecer, valorar e analizar os

principios do desenvolvemento

sostible.

EA.3.1 Define e explica que é o

desenvolvemento sostible, que

supón, as súas repercusións,

actuacións, etc.

7, 8, 9, 10 (CL,

CSC, AA, SIEE), 11 (CL, CSC, CMCT, AA, SIEE) e


(CL, AA, SIEE)

e)Desenvolveme

nto sostible. g) Coñec

er e valorar a

importancia do

desenvolveme

nto sostible e practicar

o consumo

responsable. CA.4 Identificar os principais

espazos naturais españois. EA.4.1 Analiza, distingue, localiza e

valora a importancia e

transcendencia dos principais

espazos protexidos.

j) (CL, CSC,

AA, CD, SIEE,

CEC), k) (CL, CSC, AA,

SIEE, CEC), Aplica o que

sabes 12 (CL,

CSC, AA, CD,

SIEE) e 13 (CL,

CSC, CMCT,

AA, SIEE) e Proxecto final (CL,

CSC, CMCT, AA,

SIEE)

m) Os espazos

naturais protexidos

en España.

• Coñecer, valorar e

defender os

espazos naturais

protexidos

españois.


ESTÁNDARES DE


DES

(COMPETEN

CIAS)

CONTIDOS

OBXECTIVOS


CA.5 Identificar a orixe da arte

románica e as súas características

principais.

EA.5.1 Explica que é a arte románica

e recoñece a importancia das rutas de

peregrinación.

1 (CL, AA, CSC,

CEC), 10 (CL, AA, CSC,

CMCT, SIEE, CEC) e

Aplica o que sabes

14 (CL, AA, SIEE,

CSC, CEC)

4. A arte románica. 8. Entender a orixe e

o proceso de

expansión da arte

románicos. 9. Identificar as

características

principais da

arquitectura,

escultura e

pintura

románicas. 10. Coñecer

o románico do

propio ámbito. 11. Valorar a

importancia do

patrimonio cultural

e artístico medieval.

EA.5.2 Identifica as características

principais da arquitectura románica

e indaga en Internet.

2 (CL, AA, CSC,

CEC), 4 (CL, CSC, CD, AA,

SIEE, CEC), 7 (CL,

AA, CSC, SIEE,


CMCT, SIEE, CEC) e

Aplica o que sabes

14 e 15 (CL, AA,

SIEE, CSC, CEC) EA.5.3 Explica as características

principais da escultura románica e a súa

función didáctica.

3 (CL, AA, CEC)

EA.5.4 Distingue as características

principais da pintura románica e a

súa función didáctica.

3 (CL, AA, CEC)

CA.6 Recoñecer a orixe da arte gótica

e as súas características principais EA.6.1 Analiza a orixe da arte

gótica, recoñece os trazos

principais da arquitectura e

enumera os edificios máis

importantes.

5, (CL, AA), 7 (CL, AA, CSC,

SIEE, CEC), 10

(CL, AA, CSC,

CMCT, SIEE,


14 (CL, AA,

SIEE, CSC, CEC)

7. A arte gótica. 7.Coñecer a orixe

da arte gótica e os

seus trazos

principais. 8.Valorar a

importancia do

patrimonio cultural

e artístico medieval. EA.6.2 Recoñece as

características principais da

escultura gótica e identifica as

partes dunha portada.

6 (CL, AA, CSC,

SIEE, CSC)

CA.7 Identificar as características

da arte mudéxar. EA.7.1 Explica as características da

arte mudéxar. 8 (CL, AA, CSC,


CMCT, SIEE,

CEC)

12. A arte

mudéxar. 7. Coñecer a

arte

mudéxar. 8. Valorar a

importancia do

patrimonio cultural

e artístico medieval. CA.8. Recoñecer os trazos

principais da arte nazarí e a súa

principal construción.

EA.8.1 Analiza as características da

arte nazarí e da Alhambra. 9 (CL, CSC, AA,

SIEE, CEC), 10

(CL, AA, CSC,

CMCT, SIEE,

CEC)

• A arte nazarí

e a

Alhambra.

• Identificar a

arte nazarí. • Valorar a

importancia do

patrimonio cultural

e artístico medieval.

CA.9 Recoñecer as principais

manifestacións e características da arte

románica en Galicia, especialemente

do Pórtico da Gloria compostelán.

EA.9.1 Busca información sobre

a arquitectura románica en

Galicia e, nomeadamente, sobre o

Pórtico da Gloria da Catedral de

Santiago de Compostela.

4 e aplica o que

sabes 16 • A arte

románica

galega.

• Recoñece

r as

principai

s manifestacións e

características da

arte románica en

Galicia,

especialemente do

Pórtico da Gloria

compostelán.


ESTÁNDARES DE


DES

(COMPETEN

CIAS)

CONTIDOS

OBXECTIVOS


CA.1 Recoñecer a importancia do

contexto e da intención

comunicativa do emisor para o

sentido dun texto.

EA.1.1 Dota de sentido a

enunciados pensando nun contexto. 1 (CL, AA) • O texto.

• Clases de textos. • As propiedades

dos textos:

coherencia,

cohesión e

adecuación.

• Coñecer o

concepto de texto

e a importancia

que adquire o

contexto para o

seu sentido. • Recoñecer a

intención

comunicativa nas

distintas clases de

textos. • Comprender a

necesidade da

coherencia para

organizar un

texto. • Coñecer que

trazos lingüísticos

dotan de cohesión

un texto. • Recoñecer a

importancia dos

destinatarios e do

contexto para

adecuar un texto.

EA.1.2 Descobre o contexto para

descubrir a intencionalidade

comunicativa do emisor nun

texto.

2 (CL, AA)

CA.2 Analizar a coherencia dun texto. EA.2.1 Recoñece fallos de

coherencia nun texto. 3 (CL)

EA.2.2 Sinala as partes en que

se organiza un texto. 4 (CL, CMCT)

EA.2.3 Organiza a información

dun texto. 6 (CL, AA)

EA.2.4 Define coherencia. Aplica o que sabes 17

CA.3 Analizar a cohesión dun texto. EA.3.1 Identifica expresións que

relacionan unhas ideas con

outras dentro dun texto.

5 (CL, AA)

EA.3.2 Recoñece palabras importantes

e sinónimos dentro dun texto. 4 (CL)


lingüísticos que dotan de cohesión

un texto.

6 (CL)

EA.3.4 Escribe un texto con

coherencia e cohesión. 7 (CL, AA, SIEE)

EA.3.5 Define cohesión. Aplica o que sabes 17

CA.4 Analizar a adecuación dun texto. EA.4.1 Identifica o destinatario ao

que vai dirixido un texto. 4 (CL)

EA.4.2 Define adecuación. Aplica o que sabes 17



ortográficas, para aplicalas aos

escritos: os puntos, a coma, os signos de interrogación

e exclamación, o guión e a raia, as

parénteses e as comiñas.

EA.5.1 Aplica as normas do punto

e seguido nun texto. 1 (CL) e Aplica o

que sabes 18 • Os signos

de

puntuaci

ón.

• Coñecer a

norma para a

aplicación dos

puntos, a coma,

os signos de

interrogación e exclamación, o

guión e a raia, as

parénteses e as

comiñas.

EA.5.2 Xustifica o uso da coma en

varios enunciados. 2 (CL) e Aplica o

que sabes 18

EA.5.3 Xustifica o uso das

parénteses, as raias e os signos de

interrogación nun texto.

3 (CL) e Aplica o

que sabes 18

EA.5.4 Recoñece a coherencia polo

uso correcto dos signos de

puntuación.

4 (CL) e Aplica o

que sabes 18

EA.5.5Xustifica o uso de comiñas

en enunciados dados. 5 (CL) e Aplica o

que sabes 18

EA.5.6 Recoñece cambios de

significado polo uso da coma nun

texto dado.

6 (CL, CSC) e

Aplica o que sabes

19

7.4.ACTIVIDADES.

Ás actividades de ensinanza e aprendizaxe correspóndelles atopar algunhas respostas aos

interrogantes sobre como alcanzar os fins da educación e sobre como contribuír á adquisición das

competencias clave e dos obxectivos. Este é, sen dúbida, o elemento da programación didáctica

máis próximo ao traballo da aula e ás opcións metodolóxicas do departamento.

As actividades educativas que se formulen deben situarse entre o que xa saben facer os alumnos

de maneira autónoma e o que son capaces de facer coa axuda do profesor ou dos seus

compañeiros, de tal maneira que nin sexan demasiado doadas e, daquela, pouco motivadoras para

algúns alumnos, nin que estean tan afastadas do que poden realizar que lles resulten igualmente

desmotivadoras, ademais de contribuír a crear unha sensación de frustración nada favorable para

a aprendizaxe.

Ao longo do curso académico desenvolveranse os seguintes tipos de actividades:

a) Actividades de exploración de conceptos previos, porque un dos principios da aprendizaxe

significativa é asegurar que as aprendizaxes se constrúen sobre cimentos do que o alumno xa

sabe e sabe facer. É de especial interese a identificación dos erros conceptuais, dos prexuízos

e estereotipos sociolingüísticos e do grao de dominio dos procedementos expresivos e

comprensivos do alumnado.

b) Actividades introdutorias, para clarificar os contidos e obxectivos cos que se vai traballar, para

situar o alumnado no contexto dos acontecementos, das habilidades e das actitudes que se van

ensinar na secuencia, o que cumpre, ademais, a función motivadora do interese e a atención

dos alumnos.

c) Actividades de desenvolvemento, afondamento e consolidación, para tratar de darlles

resposta aos problemas e interrogantes que suscite a exploración de conceptos previos ou nas

actividades introdutorias.

d) Actividade de conclusión ou síntese, orientada a poñer en práctica as aprendizaxes

adquiridas, á realización dunha tarefa final relacionada cun obxectivo da unidade didáctica ou á

recapitulación de contidos esenciais.

e) Actividades de avaliación, autoavaliación e coavaliación, para controlar o grao de logro que

non se explicitase coas outras actividades e para realizar algunhas valoracións, especialmente

cando se trata de favorecer a autoavaliación ou a coavaliación dos alumnos e das alumnas.

f) Actividades de reforzo e ampliación, para atender máis especificamente á diversidade; as

primeiras programaranse para os alumnos que non alcanzaron ou que lles custa chegar aos

obxectivos; as segundas permitiranlles aos que chegan facilmente aos mínimos continuar

construíndo coñecemento a partir de actividades de desenvolvemento e daquelas que non son

imprescindibles no proceso.

g) Actividades colectivas e actividades individuais, para conxugar o desenvolvemento de

actitudes de colaboración nas actividades de aprendizaxe co estímulo do esforzo persoal e da

aprendizaxe individual de cada alumno e alumna.

As actividades que convén incluír en cada secuencia de aprendizaxe virá determinada polo contido

concreto que se queira traballar. Dotaranse as diferentes unidades didácticas dunha certa unidade

interna, porque se quere evitar a ausencia de relación ou de coherencia entre as actividades de

expresión e as de comprensión, ou entre as actividades referidas á lingua literaria ou as referidas a

outros usos comunicativos ou de coñementos culturais e sociais. Ademais, tratarase de evitar a

presenza de contidos relativos á reflexión metalingüística que non garden relación co tratado

noutras actividades da mesma unidade didáctica.

7.5. METODOLOXÍA.

No desenvolvemento diario da actuación docente, a profesora que imparte o Ámbito Lingüístico e

Social do PMAR I guiarase polas liñas metodolóxicas xerais que marca o Decreto 86/2015, do 25

de xuño, polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato

na Comunidade Autónoma de Galicia. Son estas, xa concretadas ao noso contexto educativo:

• Atender a diversidade e arbitrar métodos para os diferentes ritmos de aprendizaxe.

• Fomentar a participación e a reflexión, tanto individual coma grupal.

• Traballar en equipo co profesorado co obxecto de proporcionar un enfoque multidisciplinar

do proceso educativo.

• Relacionar os saberes aprendidos nas distintas materias, para insistir na ordenación das

ideas, comparación e xerarquización.

• Elaborar percorridos ordenados e lóxicos que aseguren unha aprendizaxe significativa.

Polo tanto, entendemos que o proceso de ensino-aprendizaxe debe cumprir os seguintes

requisitos metodolóxicos:

• Partir do nivel de desenvolvemento do alumnado e das súas aprendizaxes previas.

• Asegurar a construción de aprendizaxes significativas.

• Proporcionar situacións de aprendizaxe que teñan sentido para o alumnado co fin de que

resulten motivadoras.

A metodoloxía ten que guiarse polos principios de acción e participación do alumnado e polo

principio de interacción entre as materias do ámbito lingüístico e social. Con todo, non hai un método

mellor ca outro, senón que a bondade dun ou doutro método de ensinanza depende da súa eficacia

pedagóxica para favorecer a adquisición das competencias clave e os obxectivos didácticos básicos

da etapa e da área de cada materia do ámbito.

Desde a aula débese, por tanto, adoptar unha metodoloxía que favoreza a aprendizaxe de todo o

alumnado na súa diversidade: propoñer actividades abertas, para que cada alumno/a as realice

segundo as súas posibilidades; ofrecer esas actividades cunha gradación de dificultade e organizar

as aprendizaxes mediante proxectos que, ao mesmo tempo que motiven o alumnado, o axude a

relacionar e a aplicar coñecementos. Así, o obxectivo principal do persoal docente, canto á

dirección da aula, é desenvolver unha atmosfera psicolóxica positiva, na que o alumnado poida

aprender a aprender, e facer eficaz a aprendizaxe, pois na aprendizaxe non só inflúen os obxectivos

e as actividades, senón tamén a competencia social e cívica. A creación dun clima afectivo de

confianza e relaxación de tensión é a condición sine qua non de toda práctica pedagóxica que

pretende ser eficaz e relevante.

Na escolla de contidos, máis alá dos prescritivos -unha escolla que vai ser determinante para a

selección de actividades e textos para traballar na aula-, o departamento réxese polos seguintes

criterios: a representatividade dos temas, a capacidade de xeneralización fóra do contorno escolar,

a adecuación ao nivel dos alumnos ou á súa formación previa e a proximidade aos problemas e

situacións da realidade funcional.

En relación ao agrupamento do alumnado, botarase man de actividades colectivas e individuais,

de maneira que se poida observar como se desenvolve cada alumno/a nas diferentes situacións de

aprendizaxe, e evitar así a segregación en función das súas diferentes capacidades e das súas

distintas competencias académicas.

A organización de grupos de traballo flexibles no seo do grupo básico, xa reducido neste Programa

de mellora da aprendizaxe e o rendemento, permite que os alumnos poidan situarse en distintas

tarefas. Así, é máis doado propoñer actividades de reforzo ou reflexión segundo as necesidades de

cada grupo e adaptar o ritmo de introdución de novos contidos. A cooperación entre iguais é unha

estratexia didáctica que o ten todo: diálogo, debate, escoita activa, xenerosidade... A propia

organización do grupo, así como o uso dos tempos, deben contribuír a que alumnado incluído neste

programa poida lograr os obxectivos mínimos do seu nivel de estudos.

7.6. AVALIACIÓN .

7.6.1. PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN.

Para desenvolver o proceso avaliativo valerémonos de catro tipos de avaliación.

- Avaliación inicial: que realizaremos ao comezo do curso e mais de cada unidade didáctica, co

fin de valorar o nivel de coñecemento do alumnado sobre a materia e o punto do que debe partir

sempre a actividade docente.

A avaliación inicial do curso farase mediante probas escritas e cuestionarios iniciais que axuden o

docente a ter referencias do nivel do alumnado canto aos coñecementos previos nas materias que

integran o Ámbito Lingüístico e Social e o nivel de destrezas en relación coas competencias clave.

A avaliación inicial, no nivel de unidades didácticas ou de proxectos, habitualmente farémola de

xeito oral. Os seus resultados permitirannos establecer a distancia xusta entre o que o alumnado

sabe e aquilo que lle queremos transmitir.

- Avaliación procesual: farémola ao longo do desenvolvemento da unidade. Nela incluiremos as

anotacións de aula sobre a participación, os cadernos de clase, as actividades que se van

realizando, etc.

- Avaliación final: realizarémola ao rematar o estudo da unidade ou grupo de unidades. A

cualificación do alumno/a nunca responderá só á valoración da avaliación final, senón que terá

carácter procesual e sumativo e contemplará todo o proceso de aprendizaxe.

- Avaliación das unidades ou proxectos didácticos: deberemos comprobar se a unidade ou

proxecto, tal e como foron deseñados, serven para conseguir ou non os obxectivos propostos con

elas.

En definitiva, a avaliación do proceso de aprendizaxe do alumnado será continua e o profesorado

avaliará o alumnado tendo en conta todos os elementos que compoñen o currículo. Os criterios de

avaliación para cada nivel da materia aquí recollidos serán referentes fundamentais para valorar o

grao de adquisición das competencias clave e de consecución dos obxectivos, comprobados a

través dos estándares de aprendizaxe.

Os instrumentos para a avaliación serán, polo tanto, as probas, orais e/ou escritas, traballos

documentais, probas de lectura, dinámicas grupais, probas no uso das TICs, gravacións de audio

e/ou vídeo…; o instrumento e o procedemento será o escollido para cada unidade didáctica ou

proxecto polo propio docente, que coidará que o alumnado estea informado e entenda o proceso

de avaliación. Inclúense, por exemplo, os seguintes procedementos de avaliación:

• observación sistemática do traballo na aula (diario do profesor, lista de control, escalas de

observación e valoración...);

• análise das producións verbais do alumno (verbais, escritas, iconoverbais...) e a valoración

doutras tarefas (comentario e resumos de textos, cadernos do alumno, exercicios de

reflexión metalingüística, traballos sobre lecturas...);

• análise das interaccións do alumnado (actitudes, implicación nos debates e na posta en

común, achegas ao traballo en grupo...);

• resultado dos exercicios de control de capacidades e coñecementos (denominados

tradicionalmente exames);

• cuestionarios (detección de ideas e de coñecementos previos, autoavaliación, control das

aprendizaxes adquiridas...);

• gravacións (de audio e de imaxe –sempre co consentimento do alumno/a), etc.

Establécense, como norma xeral, un mínimo de dúas probas, orais e/ou escritas, para cada

trimestre e materia do ámbito, mais será clave a recollida de datos a partir da observación diaria.

Polo tanto, as anotacións do caderno da profesora deben dar mostras do proceso de aprendizaxe

do grupo do Programas de mellora da aprendizaxe e o rendemento, en xeral, e de cada alumno/a

no nivel individual.

7.6.2. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN.

O departamento establece unha serie de criterios de cualificación que nos permitirán axudar a

cuantificar o grao de adquisición das competencias clave mais o grao de consecución dos

obxectivos marcados para cada nivel. En calquera caso, todas as probas se cualificarán

numericamente de 0 a 10, mais a nota final de cada trimestre ou do curso non responderá a unha

media aritmética, senón á aplicación dos criterios de avaliación e á análise da adquisicón das

competencias clave efectuada pola profesora, tarefa docente difícil de aplicar unicamente con

criterios matemáticos, e máis ao tratarse do Ámbito Lingüístico e Social. Aínda permitindo este

ámbito interdisciplinar o traballo por proxecto, avaliaranse os obxectivos básicos de cada unha das

materias inseridas nel: Lingua galega e literatura, Ciencias Sociais e Historia e Lingua castelá e

literatura. Polo tanto, se un alumno non alcanza os obxectivos mínimos dunha destas tres materias,

non superará o ámbito, independentemente da media matemática entre as tres materias. Na

medida en que a aprendizaxe é continua, o alumno que supere cada materia doámbito nos

trimestres seguintes recuperá os anteriores supensos, agás na parte literaria e na xeografía e

historia.

Aínda tendo en conta que a avaliación de PMAR debe ser flexible por canto se debe adaptar á gran

diversidade do grupo, podemos, de todas as formas, establecer como criterios de cualificación xeral

para obter a nota global de cada avaliación (unha única nota para as tres materias), os seguintes:

• 60%: Proba(s) escrita(s).

• 40%: Exposición oral e uso oral da lingua na aula; proba da lectura obrigatoria na que se terá en

conta non só a comprensión lectora, senón tamén a aplicación de determinados procedementos

para a análise de textos; traballo cotián (na casa e na aula), caderno, traballos específicos e

participación na aula.

É probable que nalgún trimestre se realicen proxectos ou outro tipo de tarefas propostas pola

profesora, así que a cualificación será decidida polo traballo, esforzo e implicación do alumnado.

A actitude, o comportamento na clase, o interese pola materia, ... poden incrementar ou diminuír a

nota final.

Así mesmo, unha cualificación positiva de calquera traballo voluntario proposto pola profesora,pode

incrementar a nota 1 punto.

Se o alumno obtivese unha nota inferior a un 3 nas probas escritas, suspendería a materia na

avaliación correspondente. Polo tanto, para realizar media entre varias probas nunha avaliación, a

nota nunca pode ser inferior a un 3 en cada unha delas.

Nas probas escritas terase en conta a ortografía e a expresión. Restarase da nota do exame 0'1

puntos por cada falta de ortografía ata un máximo de 2 puntos. Tamén se poderán restar puntos no

caso de que a expresión sexa incorrecta, segundo o criterio da profesora.

Ademais, estableceranse uns requisitos imprescindibles para poder superar a materia:

• Esixencia do uso da lingua vehicular legalmente estipulada para cada materia inserida no

Ámbito Lingüístico e Social, tanto en intervencións planificadas como en informais. O

incumprimento do anterior, e con finalidade didáctica e práctica, traerá consigo unha sanción

na cualificación da materia.

• Esixencia de competencia en comunicación escrita nos exercicios presentados polo

alumnado, nos que se valorará a calidade en relación coas propiedades textuais:

adecuación, coherencia, cohesión, corrección e presentación.

• Esixencia de ler un libro de lectura, adecuado para a idade do alumnado, en cada trimestre.

Este obra será proposta polo profesorado ou de escolla libre por parte dos alumnos.

• En relación coa avaliación das competencias clave, valorarase positivamente a competencia

cultural, a competencia social e cívica, así como o espírito emprendedor que todo alumno ou

alumna demostre ao participar activamente nos proxectos interdisciplinares, nos concursos

do centro e en toda actividade de dinamización cultural do centro e do seu contorno.

8. MATERIAIS CURRICULARES.

Os libros de texto para cada un dos catro cursos, a lista de libros propostos como lecturas

obrigatorias na área de lingua galega, os dicionarios de Lingua Galega que atopamos en cada unha

das aulas, xunto con vídeos, material CD, audicións, material multimedia, conforman o material

pedagóxico-didáctico da área de lingua galega.

Empregaranse no curso 2019-2020 os seguintes libros de texto:

1º ESO:

Lingua galega e Literatura 1º ESO, A. Cereixo, C. Nogueiras, M.ª X. Rial, editorial Teide.

2º ESO: Lingua Galega e Literatura 2º ESO, Miguel Barros Taboada, Manuel González Seoane, editorial

Anaya.

2º ESO PMAR:

Ámbito Lingüístico e Social I, Ana María del Pino Solana, Dolores Gómez Regalón, editorial Xerais

3º ESO: Lingua e Literatura 3º ESO, editorial Santillana 4º ESO: Lingua Galega e Literatura 4º ESO,Celia Díaz Núñez, Mercedes Seixo Pastor, editorial Anaya.

Libros de lectura: Todos os alumnos deberán ler obrigatoriamente polo menos unha ou dúas obras

de ficción en cada un dos trimestres. Estes libros serán propostos pola profesora ou profesoras que

impartan cada curso, coa aprobación previa dos membros do departamento. Nalgúns casos

poderán ofertarse dous ou máis títulos ao alumnado, deixando á súa elección a escolla do mesmo.

O seguimento das lecturas será determinado pola profesora correspondente, podendo solicitar un

traballo escrito ao alumno, ou a realización dunha proba escrita ou oral para a súa cualificación. É

obrigatorio que o alumnado supere esta proba para conseguir aprobar a materia en cada trimestre.

Independentemente desta lectura obrigatoria para a superación do trimestre, o alumno poderá

escoller outra ou outras lecturas entre unha lista ofrecida pola profesora e realizar unha proba oral

ou escrita. A lectura adicional dunha obra literaria suporá, ademais do beneficio para o

propioalumno, medio punto adicional que se sumará á nota final da avaliación, sempre e cando esta

supere o 5.

En 4º da ESO será obrigatoria a lectura dun libro de literatura actual e xuvenil e outro de literatura

clásica correspondente ao currículo en cada trimestre.

Eis as lecturas de carácter obrigatorio:

1º ESO:

1ª avaliación: F. Castro, Chamádeme Simbad, edit. Galaxia.

2ª Avaliación: Patricia Mallo, Os peloteiros, edit. Galaxia

3ª avaliación: por determinar, á espera de novidades editoriais.

2º ESO:

Ofrecemos una listaxe de títulos dos que @s alumn@s escollerán un por avaliación. Esta listaxe

poderá ser ampliada de haber algunha novidade editorial que nos pareza interesante:

Iria Misa, Mamá, quero ser Ziggy Stardust, Xerais

Ledicia Costas, O corazón de Xúpiter, Xerais

Ledicia Costas, Unha estrela no vento, Xerais

Ledicia Costas, A vida secreta das mulleres planta, Xerais

Sergio Klein, Poderosa, Xerais

Marilar Aleixandre, A banda sen futuro, Xerais

María Reimóndez, Corredora, Xerais

Care Santos, Mentira, Edebé

Care Santos, Verdade, Edebé

A. Fernández Paz, Trece anos de Branca, Rodeira

LECTURAS VOLUNTARIAS PARA 2ºESO

Matilda,de Roald Dahl As meigas de Lupa, María Solar, Ed. Xerais, 120 páxs. Unha estrela no vento, Ledicia Costas, Ed. Xerais, 224 páxs. O misterio das badaladas, X. P. Docampo, Vía Láctea, 127 páxs. O pazo baleiro, Xabier P. Docampo, Anaya, 146 páxs. Das cousas de Ramón Lamote, Paco Martín, SM, 144 páxs. Das novas cousas de Ramón Lamote, Paco Martín, Galaxia, 182 páxs O dicionario de Carola, Carmen Gómez Ojea, Edebé páxs. Sempre quenta o sol, A. García Teijeiro, Alfaguara, 96 páxs. A miña planta de laranxa lima, José Mauro de Vasconcelos, Primera persona, 240 páxs. Chamádeme Simbad, Francisco Castro, Galaxia, O achado do castro, Manuel Núñez Singala

Mentira, Care Santos Verdade, de Care Santos. Edebé Xuvenil. Usha, María Reimóndez Tristes armas, Marina Mayoral. Xerais Trece anos de Branca, Agustín Fernández Paz, Edebé, 98 páxs. Cando petan na porta pola noite, Xavier P. Docampo, Xerais, 96 páxs. Amor dos quince anos, Marilyn, Agustín Fernández Paz, Xerais, 176 páxs. A chave de ouro, Georg MacDonald, Galaxia, 68 páxs. As flores radioactivas, Agustín Fernández Paz, Xerais, 120 páxs. Rapazas, Agustín Fernández Paz , Xerais, 136 páxs. Manual de instrucións para querer a Irene, Carlos Mosteiro, Galaxia, 198 páxs. O ceo dos afogados, Francisco Castro, Xerais, 180 páxs. Dragal I, A herdanza do dragón, Elena Gallego Abad, Xerais, 264 páxs. Dragal II, A metamorfose do dragón, Elena Gallego Abad, Xerais, 360 páxs. Dragal III, A fraternidade do dragón, Elena Gallego Abad, Xerais, 320 páxs Dragal IV, A estirpe do dragón, Elena Gallego Abad, Xerais, 360 páxs Dragal V. O segredo do dragón, de Elena Gallego Abad. Xerais

PMAR 1:

A escoller un por trimestre:

Lingua e literatura galega

Mamá, quero ser Ziggy Stardust, de Iria Misa.

corazón de Xúpiter, de Ledicia Costas.

Verdade, de Care Santos.

Mentira, de Care Santos.

Jules Verne e a vida secreta das mulleres planta, de Ledicia Costas.

Poderosa, de Sergio Klein.

A banda sen futuro, de Marilar Aleixandre.

Corredora, de María Reimóndez.

Trece anos de Branca, de Agustín Fernández Paz.

Unha estrela no vento, de Ledicia Costas.

Faremos unha lectura conxunta na aula da peza de teatro O achado do castro, de Manuel

Núñez Singala, ou doutra(s) obra(s) que escolla a profesora.

Lengua y literatura castellana

La lección de August, Raquel Aparicio.

Bajo la misma estrella, John Green.

El niño con el pijama de rayas, John Boyne.

El príncipe de la niebla, Carlos Ruíz Zafón.

El valle de los lobos, Laura Gallego.

Las chicas del alambre, Jordi Sierra i Fabra.

Mande a su hijo a Marte, Fernando Lalana.

Invisible, Eloy Moreno.

Faremos unha lectura conxunta na aula da peza de teatro de Sumergirse en el agua, de

Helena Tornero, ou doutra(s) obra(s) que escolla a profesora.

3º ESO:

1ª avaliación: María Solar, Os nenos da varíola, edit. Galaxia.

2ª Avaliación: serán dúas as lecturas obrigatorias

A. Fernández Paz, A neve interminable, Xerais

B. R. Carvalho Calero, Antoloxía de textos teatrais, Galaxia

3ª avaliación: Andrea Maceiras, O que sei do silencio, Xerais.

4º ESO:

1ª avaliación:

Senlleiras, de Antía Yáñez. Galaxia

Retrincos, Castelao

Un ollo de vidro, Castelao

2ª avaliación:

Memorias dun neno labrego, de Neira Vilas.

3ª avaliación:

Poetízate, de Fran Alonso.

Vento ferido, de Carlos Casares.

Escollerase outro libro da seguinte relación:

Infamia, de Ledicia Costas. Xerais

Beleza Vermella, de Arantza Portabales. Galaxia

Deixe a súa mensaxe despois do sinal, de Arantza Portabales. Galaxia.

Un peixe no parqué, de Ramón Vilar Landeira. Xerais

Memoria do silencio, de Eva Mejuto. Xerais.

As fauces feroces, de Emma Pedreira. Baía Narrativa.

O último barco, de Domingo Villar. Galaxia.

O grupo, de An Alfaya. Xerais.

Ademais, para a realización das lecturas optativas, ofrecemos estes autores e títulos ( que poden

estar suxeitos a cambios de acordo coa opinión dos membros do Departamento). Algúns títulos xa

aparecen máis arriba, como lecturas optativas para 2º ESO; mais, consideramos que algún deses

títulos poden ser lidos voluntariamente por alumnos doutros cursos:

O inferno de Marta, Pasqual Alapont, Xerais

A Cabeza de Medusa, Marilar Aleixandre, Xerais

A filla do Minotauro, Marilar Aleixandre, Galaxia

Alí Babá, Morxaina e os corenta usureiros, Marilar Aleixandre, Galaxia

A punta de pistola, Fran Alonso, Xerais

Cidades, Fran Alonso, Xerais

Ás de bolboreta, Rosa Aneiros, Xerais

Resistencia, Rosa Aneiros, Xerais

O monstro de Ille, Jorge Emilio Bóveda, Galaxia

O neno do pixama a raias, John Boyne, Faktoria K de Libros

O segredo da casa de Formoso, Héctor Cajaraville, Oqueleo

Marta ante o espello, Teresa Calo, Xerais

O neno inverno, María Canosa, Galaxia A caixiña dos rancores, Héctor Cajaraville Un ollo de vidro, Castelao

Iridium, Francisco Castro, Galaxia

O ceo dos afogados, Francisco Castro, Xerais

O corazón da Branca de Neve, Francisco Castro, Galaxia

Tes ata as dez, Francisco Castro, Galaxia

A neta do señor Linh, Philippe Claudel, Rinoceronte

A balada dos unicornios, Ledicia Costas, Xerais

Escarlatina, a cociñeira defunta, Ledicia Costas, Xerais

Esmeraldina, a pequena defunta, Ledicia Costas, Xerais

Recinto Gris, Ledicia Costas, Xerais

Merlín e familia, A. Cunqueiro, Galaxia

A pel do mundo, Berta Dávila, Galaxia

A boca do monte, Celia Díaz Núñez, Galaxia

O pazo Baleiro, Xabier P. Docampo

O misterio das badaladas, Xabier P. Docampo

4_Xinetes, Anxo Fariña, Xerais

Aire negro, Agustín Fernández Paz, Xerais

Amor dos quince anos, Marilyn, Agustín Fernández Paz, Xerais

A neve interminable, Agustín Fernández Paz, Xerais

Cartas de inverno, Agustín Fernández Paz, Xerais

Corredores de sombra, Agustín Fernández Paz, Xerais

Lúa do Senegal, Agustín Fernández Paz, Xerais

Noite de voraces sombras, Agustín Fernández Paz, Xerais

Non hai noite tan longa, Agustín Fernández Paz, Xerais

O único que queda é o amor, Agustín Fernández Paz, Xerais

A terra de Anna, Jostein Gaarder, Kalandraka

O xogo de Babel, Elena Gallego Abad, Xerais

Sete Caveiras, Elena Gallego Abad, Xerais

O home que plantaba árbores, Jean Giorno, Galaxia

O curioso incidente do can á media noite, Mark Haddon, Rinoceronte Editora

Rebeldes, Susan E. Hinton, Alfaguara

O diario violeta de Carlota, Gemma Lienas, Galaxia

O faro escuro, María López Sández, Galaxia

Eu son Suleimán, Antonio Lozano, Kalandraka

Europa Express, Andrea Maceiras, Xerais

Nubes de evolución, Andrea Maceiras, Xerais

O que sei do silencio, Andrea Maceiras, Xerais

Tristes armas, Marina Mayoral, Xerais

22 segundos, Eva Mejuto, Xerais

As mans do medo, Xosé Miranda, Xerais

Pel de lobo, Xosé Miranda, Xerais

Mamá, quero ser Ziggy Stardust, Iria Misa, Xerais

Xa non estou aquí, Iria Misa, Xerais

Os arriscados, Miguel Anxo Mouriño, Galaxia

Memorias dun neno labrego, Xosé Neira Vilas

Makinaria, Carlos Negro, Xerais

Penúltimas tendencias, Carlos Negro, Xerais

Noite de temporal, Manuel Núñez Singala, Oqueleo

O achado do castro, Manuel Núñez Singala, Galaxia

Corredora, María Reimóndez, Xerais

Fóra do normal, María Reimóndez, Xerais

Usha, María Reimóndez, Xerais

Volvo! O regreso de Usha, María Reimóndez, Xerais

Tonecho de Rebordechao, Breogán Riveiro, Galaxia

Maelström, Maelström, Manuel Sánchez Gálvez, Galaxia

A vida sinxela de Marcelo Firmamento, Vanesa Santiago, Galaxia

Mentira, Care Santos, Rodeira

Made in Galiza, Sechu Sende, Galaxia

Berta Mir detective. O caso do falso accidente, Jordi Sierra i Fabra, Galaxia

Os nenos da varíola, María Solar, Galaxia

A noite do corvo, Abel Tomé, Galaxia

A sombra cazadora, Suso de Toro, Xerais

Conta saldada, Suso de Toro, Xerais

Campus morte, Lito Vila Baleato, Galaxia

As crónicas do viaxante. O pasaxeiro 19, Carlos Vila Sexto, Rodeira

As sete mortes, Carlos Vila Sexto, Galaxia

Gárgola, Carlos Vila Sexto, Galaxia

O enigma de Caronte, Carlos Vila Sexto, Galaxia

Ollos de auga, Domingo Villar, Galaxia

A praia dos afogados, Domingo Villar, Galaxia

Amor por catro, Helena Villar Janeiro, Galaxia

O misterio de Portomarín, Antía Yáñez Rodríguez, Galaxia

Dicionarios: Constitúen unha ferramenta básica e promoverase o seu uso tanto en formato papel

como online. Aínda que calquera dos dicionarios que actualmente están no mercado pode ser

adecuado, estas son as nosas recomendacións: Dicionario Xerais de Secundaria e Bacharelato,

Gran Dicionario Xerais da Lingua, Dicionario Secundaria e Bacharelato Cumio da Lingua Galega.

Ademais fomentarase a utilización de dicionarios na rede, fundamentalmente do Dicionario da Real

Academia Galega (http://academia.gal/dicionario)

Empregaranse así mesmo outros recursos como vídeos, discos compactos e material informático,

pois estamos convencidos da utilidade que teñen no proceso de ensinanza- aprendizaxe.

Material audio: Calquera tipo de poemario auditivo relacionado coa progamación correspondente

é de grande axuda en certos momentos da aplicación da dita programación. Hai cantautores da

discografía galega actual que cantan a diferentes poetas da historia da literatura, dos que nos

podemos servir cando se explican na aula certos temas: Nadadora, Nao, Amancio Prada, Sés ...

Tamén a escoita de programas de radio (noticiarios, programas de actualidade) son importantes

para que o alumno descubra en moitos casos o mundo da radio, nun momento onde a televisión

acapara moito do seu tempo de lecer.

Material vídeo: Pode ser interesante empregar este tipo de material para acelerar certos momentos

da historia da literatura de difícil comprensión para o alumnado de hoxe en día. Ver certos

fragmentos da filmoteca galega relacionada coa literatura pode axudar o alumno a visualizar de

mellor xeito certos períodos histórico-políticos e literarios. Películas (A lingua das bolboretas, O lapis

do carpinteiro), documentais sobre autores, traballos fílmicos sobre certos períodos históricos,

fragmentos publicitarios para acercar o alumno a este tema, etc, son materiais imprescindibles hoxe

en día na aula.

Material escrito: A prensa: traballar con diferentes xornais é necesario ademais de moi útil. O

alumnado debe saber estruturar un xornal, coñecer cada unha das partes do mesmo, así como

distinguir cada tipo de prensa escrita: deportiva, económica, noticiario nacional, internacional, etc.

Traballar con xornais que utilicen a nosa lingua, tanto en formato escrito como dixital (Sermos

Galiza, Praza Pública...etc), comparando unha mesma noticia en cada un deles, traballar con

http://academia.gal/dicionario)

revistas e con outro tipo de prensa máis específica (revistas monográficas, por exemplo).

A banda deseñada: É imprescindible traballar este tipo de literatura co alumnado de cuarto. Nos

cursos precedentes o alumnado coñecerá o xeito de facer unha banda deseñada e de como

estruturala. En cuarto curso, poderase traballar este tipo de escritura (xunto co Departamento de

Educación plástica e visual) así como o amplo abano de cómics de hoxe en día.

Material informático: Se é posible, tendo en conta o material informático do centro, sería

interesante traballar con certos programas informáticos dos moitos que existen, e tamén con certas

páxinas web, que son de moita axuda en diferentes campos da lingua e da literatura: programas

para xogar coa ortografía, coas conxugacións verbais, coa literatura, etc, fan que o alumno

interiorice mellor moitos coñecementos ademais de ver o estudo case como un xogo.

9. CRITERIOS DE AVALIACIÓN, CUALIFICACIÓN E PROMOCIÓN DO ALUMNADO.

Os criterios de cualificación da área de Lingua Galega e Literatura son adoptados por todos os

membros do departamento de xeito consensual. Darase conta deles ao principio de curso a todo o

alumnado para que deste xeito saiba como superar a área de lingua galega. A cualificación será

numérica e nominativa e usaremos os seguintes instrumentos de avaliación:

Probas escritas onde se recollerán os coñecementos, as capacidades, os recursos

expresivos... do alumnado. Realizaranse una ou dúas por avaliación.

Proba de comprensión e expresión sobre o libro de lectura, que poderá ser oral ou escrita.

É obrigatorio ler un libro de lectura (en 4º curso serán dous) cada avaliación. Para lograr

unha cualificación positiva na materia é necesario que cada alumno/a teña lidos tres libros

a final de curso (seis en 4º ESO) e que o resultado das probas sexa positivo.

Proba oral ou escrita (ou traballo, se a profesora o considera oportuno) sobre algunha lectura

que o alumno faga de xeito voluntario durante o trimestre, o que suporá un incremento de

entre 0,5 e 1 punto na nota da avaliación (sempre que o resultado da proba sexa

satisfactorio).

Probas de expresión oral que a profesora estime oportunas.

Calquera traballo oral ou escrito que a profesora estime oportuno.

Traballo cotián desenvolvido tanto na aula ( atención prestada ás explicacións, corrección

dos exercicios, intervencións e participación...) como na casa (deberes, estudo...).

Caderno no que se recolla o traballo realizado (exercicios, apuntamentos...) . Este debe

estar completo e autocorrixido para que a cualificación sexa positiva. Ademais teranse en

conta a orde e a presentación.

Uso oral da lingua galega na aula, tanto coa profesora como cos compañeiros.

Independentemenete das notas das probas escritas, non se cualificará positivamente a

materia se non se fala galego na aula.

Para obter a cualificación de avaliación (positiva ou negativa), aplicaranse as seguintes

porcentaxes:

8.1 Primeiro ciclo

1ºde ESO

70%: Probas escritas

5% expresión oral

10% libro lectura obrigatoria

15% traballo en clase, casa e caderno

2º ESO

70%: Proba escrita.

10%: Exposición oral e uso oral da lingua na aula.

10%: Proba da lectura obrigatoria na que se terá en conta non só a comprensión

lectora, senón tamén a aplicación de determinados procedementos para a análise de

textos.

10%: Traballo cotián, traballos específicos e participación na aula.

Outros:

A actitude, o comportamento na clase, o interese pola materia, ... poden incrementar ou

diminuír a nota final.

Así mesmo, unha cualificación positiva da proba ou traballo da lectura voluntaria pode

incrementar a nota en 0,5 puntos.

Se o alumno obtivese unha nota inferior a un 4 nas probas escritas e/ ou orais suspendería a

materia na avaliación correspondente. A nota media realizarase, por tanto, a partir dun 4.

Nas probas escritas terase en conta a ortografía e a expresión. Restarase da nota do exame

0'1 puntos por cada falta de ortografía ata un máximo de 2 puntos . Tamén se poderán restar

puntos no caso de que a expresión sexa incorrecta, segundo o criterio do profesor.

8.2. Segundo ciclo (3º e 4º ESO):

3º ESO

75%: Probas escritas

5% de expresión oral.

10%: Proba da lectura obrigatoria na que se terán en conta a comprensión lectora e a

aplicación de determinados procedementos para a análise de textos

10%: Traballo cotián (na casa e na aula).

4º ESO

70%: Proba escrita

10%: Exposición oral e uso oral da lingua na aula.

10%: Proba da lectura obrigatoria na que se terá en conta non só a comprensión lectora,

senón tamén a aplicación de determinados procedementos para a análise de textos.

10%: Traballo cotián, traballos específicos e participación na aula.

Outros:

En 3º e 4º non se poden deixar sen contestar as preguntas de literatura. Poderase obter

cualificación negativa na avaliación de non superar esta parte, aínda que outras o estean

mesmo con bos resultados. No caso de que a materia quede para setembro, será con todo, é

dicir, lingua e literatura, e os criterios serán estes mesmos.

Nas probas escritas terase en conta a ortografía e a expresión. Restarase da nota do exame

0'2 puntos por cada falta de ortografía, acentuación ou erros gramaticais ata un máximo de 2

puntos. Tamén se poderán restar puntos no caso de que a expresión sexa incorrecta, segundo

o criterio da profesora.

8.3 Puntualizacións para todos os cursos

En todos os cursos a cualificación final será o resultado da media das tres avaliacións.

Tanto no 1º como no 2º ciclo, no caso de un-a alumno-a suspender unha avaliación calquera,

ofreceráselle a posibilidade de facer un exame de recuperación (poder ser a comezos do

seguinte trimestre ou ben no mes de xuño, segundo o criterio da profesora)

A asistencia ás probas escritas e orais é obrigatoria. O alumno que non asista entregará á

profesora un xustificante de asistencia ao médico na menor brevidade posible. A xustificación

será aceptada se se trata dunha cita hospitalaria ou dunha enfermidade leve. No caso de

revisións non necesarias en horario escolar, ou de entrega dun simple xustificante do pai/nai

ou titor legal, o profesor decidirá se realizarlle outro día a proba ou non, acolléndose a que só

é obrigatoria unha proba por avaliación.

Un alumno-a que non demostre ter lido algún dos libros, terá que entregar en setembro un-s

traballo-s sobre el-es.

Cada negativo que reciba o alumno baixará 0,25 na nota da avaliación ata un máximo de 1

punto.

Copiar traballos ou exames (de compañeiros, libros, internet, etc.) implica unha nota de 0 nese

traballo ou exame.

A profesora do curso e grupo correspondente poderá modificar e adaptar estes criterios

segundo sexan as características do grupo e /ou dalgún alumno en particular. O alumnado

será informado convenientemente.

A cualificación de 5 é o aprobado. A aproximación á nota superior a partir do 5 será criterio da

profesora atendendo ao progreso académico do alumnado.

Os textos ou traballos deberán ser entregados nos prazos fixados, puidendo chegar a acadar

unha cualificación negativa de non seren respectados os prazos. Seranlles devoltos para

comprobaren a corrección coa cualificación que se lles outorga e coas observacións para que

as revisen se fose necesario.

A profesora pode rexeitar os textos de seren entregados fóra do prazo.

10. ORGANIZACIÓN DAS ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO, RECUPERACIÓN E

AVALIACIÓN DAS MATERIAS PENDENTES.

Cómpre que a avaliación das aprendizaxes do alumnado coa materia pendente siga un plan de

traballo e sexa coordinada para que non se reduza á realización das probas establecidas. Para iso,

o Departamento fixa as seguintes pautas de actuación:

9.1.Información ao alumnado:

O alumnado afectado será informado sobre:

• Quen van ser os responsables da avaliación.

• Que contidos se van esixir.

• Que actividades concretas ten que realizar e en que prazos.

• Datas previstas para a realización das probas.

Tamén será consultado para coñecer as súas principais dificultades e poder, a partir de aí, adaptar

as actividades.

9.2.Entrega de actividades de reforzo e recuperación:

O departamento facilitaralle ao alumnado coa materia pendente unha serie de actividades que

servirán para repasar, reforzar e afondar nos contidos sobre os que se examinará. Ademais valerán

para completar a nota dos exames (supoñerán ata un 30% da nota). As actividades poden incluír:

• Cuestións e exercicios relacionados co currículo do curso que debe recuperar.

• Cuestións sobre lecturas realizadas o curso anterior.

• Traballos que inclúan documentación, análise, creación, etc.

As actividades seranlles entregadas no primeiro trimestre. A xefa de departamento pode dividilas en

dúas partes para realizar dúas entregas, a última antes da primeira proba escrita da materia

(probablemente a finais de xaneiro). A segunda proba realizarase a finais de abril.

9.3.Realización de probas escritas parciais:

Ver apartado anterior. 9.4.Realización dun exame de recuperación no mes de maio:

Este exame só o fará o alumnado que non acadou a cualificación de apto nas probas parciais ou

aqueles que optaron por non facer o boletín de actividades de reforzo e recuperación e perderon

así o dereito a presentarse aos parciais. Incluirá a totalidade da materia do curso pendente e o

alumno debe acadar un 5 de nota para aprobar.

9.5.Apoio do profesorado ao longo de todo o proceso:

Dada a imposibilidade da organización de clases de recuperación fóra do horario lectivo xeral, será

a profesora do curso quen resolva as dúbidas ou a propia xefa de departamento, a requirimento do

alumno.

11. INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN E CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN DAS

MATERIAS PENDENTES.

As actividades de reforzo e recuperación e as probas escritas (as parciais, a do mes de maio ou a

de setembro) serán os instrumentos de avaliación da materia pendente, tal e como se especificou

no punto 9. Os contidos e criterios de avaliación serán os mesmos ca os do curso do que se examina

o alumno e que figuran nesta programación.

Sempre que o alumno ou alumna realice de xeito satisfactorio as actividades e as entregue dentro

do prazo previsto, poderá presentarse aos exames parciais. As actividades suporán un 30% da nota

e os exames o 70%. Será preciso acadar o 5 en ambas convocatorias para recuperar a materia.

Se o alumno ou alumna non optén unha cualificación positiva nas actividades e probas parciais ou

se non entrega o boletín de actividades, só ten a opción do exame de maio. A nota deste exame

sería a cualificación final.

No caso de que o resultado de maio non sexa positivo, quédalle a convocatoria extraordinaria de

setembro.

De xeito esquemático, o alumnado poderá conseguir o aprobado por medio destas diferentes vías:

a) realizar de xeito satisfactorio as actividades entregadas (30% da nota) + superar os parciais

(xaneiro e abril).

b) superar o exame final (maio)

c) superar o exame final extraordinario (setembro)

12. DESEÑO DA AVALIACIÓN INICIAL E MEDIDAS INDIVIDUAIS OU COLECTIVAS

QUE SE POIDAN ADOPTAR COMO CONSECUENCIA DOS SEUS RESULTADOS.

Convén facer unha análise inicial dos coñecementos que posúe o alumnado, centrándonos sobre

todo na comprensión de textos, na ortografia e na expresión, para poder avaliar adecuadamente o

grao de desenvolvemento das súas competencias básicas. É preciso saber de onde partimos para

averiguar até onde podemos chegar.

Nos primeiros días do curso procederase a realizar unha serie de probas para verificar o nivel co

que chega o alumnado a cada curso. Xeralmente consistirán en modelos de exame utilizados nos

cursos anteriores, pero tamén se poderá botar man de fichas dedicadas aos aspectos máis

reiterados da nosa materia ou incluso de xogos como “Cifras e letras”, que dan unha medida

bastante fiable da cultura e a capacidade intelectual do alumnado.

En caso de que sexa posible, por diversas vías –informes de cursos anteriores, coñecemento previo

por parte do profesor ou profesora, intervencións na clase...-, ter unha idea xeral do alumnado dun

grupo, poderase agardar á realización da primeira proba correspondente á materia do curso en

marcha.

Unha vez detectados os problemas de determinados alumnos con dificultades, procederase a dar

coñecemento deles ao persoal do centro especializado e procederase en consecuencia

ofrecéndolles clases de apoio, adaptacións curriculares, etc. As medidas que se poden adoptar

aparecen reflectidas no punto seguinte (Medidas de atención á diversidade).

13. MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE.

A diversidade do alumnado require diversidade de aprendizaxe. Polo tanto, as actividades deberán

ser o suficientemente flexibles como para permitir a progresiva aprendizaxe do conxunto do

alumnado, sen deixar de recoñecer topes diferentes segundo a súa capacidade. Para decidir os

aspectos que cómpre reforzar en cada caso realizaranse probas iniciais para obter información

básica de cada alumno.

De precisarse, o Departamento podería elaborar material de reforzo e ampliación para o seu uso

na aula ou fóra dela:

Exercicios complementarios de gramática que inciden nas habituais carencias que presenta

o alumnado nesta etapa educativa e que axudan a reforzar os coñecementos xa adquiridos

en cursos anteriores: acentuación, léxico, morfoloxía e semántica para que o alumnado

puntúe correctamente os exercicios, atope erros léxicos e semánticos, busque significados

no dicionario... etc.

Lecturas de textos guiados mediante unha serie de preguntas que incidan nos aspectos e

características máis relevantes da teoría literaria.

Actividades de reforzo, recuperación ou ampliación, para realizar individualmente, nas que

empreguen recursos audiovisuais e informáticos que poidan facilitar a aprendizaxe.

En relación á actividade que diariamente podemos organizar nas nosas clases, desenvolveremos a

continuación algunhas medidas didácticas e organizativas para a atención á diversidade,

flexibilizando a metodoloxía, o xeito de ensinar. A este respecto, preséntanse como medidas

adecuadas:

• Establecer a opcionalidade de contidos como recurso metodolóxico para traballar sobre

contidos básicos a partir de diferentes motivacións.

• Adecuación aos ritmos de traballo, que permita incluír na aula o alumnado que é máis lento

nas súas aprendizaxes.

• O desenvolvemento de actividades con diferente grao de complexidade que axudará o

alumnado a poder traballar seguindo ritmos diferentes.

• Realización de actividades encamiñadas a reforzar aqueles aspectos necesarios para o

desenvolvemento das capacidades do alumno.

• Variación na composición dos grupos de traballo para conseguir axuda de compañeiros

cos que empaticen máis.

En 1º e 2º da ESO o alumnado con dificultades pode recibir apoio dentro ou fóra da aula por parte

da PT. Na maioría das ocasións, as dificultades que o alumno de ESO se atopa nesta materia

radican en non dominar o suficiente as destrezas lingüísticas básicas (ler, escribir, escoitar, falar e

conversar), o que se traduce en non dominar os instrumentos básicos que lle permiten acceder á

información e ao coñecemento. Pero, ademais, se non se resolven esas dificultades estanse

asentando as bases que lle reducirán a súa comunicación e a súa inserción social (sen a linguaxe

nada podemos facer, nin de xeito persoal nin de xeito colectivo). Precisamente, pola súa

transcendencia, a adecuación destas competencias comunicativas básicas non debe ser obxecto

único e exclusivo desta materia, senón que deben intervir todas as do currículo. Por todo isto, a

metodoloxía empregada, adaptarase ás características deste alumnado.

Estes serían os mínimos esixibles no 1º ciclo para o alumnado con dificultades:

Ler comprensivamente textos sinxelos sintetizando as súas ideas principais, seguindo unhas

pautas previas.

Entender e producir textos orais sinxelos adecuando a linguaxe e a situación comunicativa.

Producir textos escritos a partir dun modelo respectando uns mínimos criterios e

corrección.

Expoñer oralmente un tema seguindo un guión de xeito ordenado.

Comprender textos literarios sinxelos de distintos xéneros.

Valorar a importancia da lingua como instrumento de comunicación, distinguindo os

diversos elementos formais.

Conxugar os verbos regulares.

Recoñecer as diferentes clases de palabras, variables e invariables.

A programación deberá prever tamén a existencia de alumnado cuxos problemas de aprendizaxe

fagan necesario flexibilizar o currículo segundo as súas necesidades. Cómpre contar,

especialmente nestes casos, co Departamento de Orientación para que exista unha adecuada

coordinación na elaboración das Adaptacións Curriculares Significativas (ACS).

14. PROGRAMACIÓN DOS ELEMENTOS TRANSVERSAIS.

A LOMCE sinala unha serie de elementos transversais que se traballarán ao longo de todos os

cursos da ESO. Estes contidos de ensinanza e aprendizaxe que regula o Decreto 86/2015, do 25

de xuño, polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato

na Comunidade Autónoma, no seu artigo 4, pola súa relevancia formativa, deben ser obxecto de

tratamento en todas as disciplinas e áreas curriculares. Así, dende o Departamento de Lingua

Galega e Literatura, apoiaranse e participaremos nas actividades encamiñadas ao traballo escolar

en relación cos elementos traversais estipulados nese artigo 4, pois os contidos ligados a estes

desenvólvense a través da maioría das actividades que o alumnado realiza no centro escolar.

O tratamento dos temas transversais merecen unha especial atención, que se manifesta de xeito

notable en dous aspectos: a selección de textos e a proposta de actividades encamiñadas á

realización de debates orais e exposicións de carácter valorativo que promovan a presenza dos

temas transversais na aula, que estarán presentes ao longo de toda a etapa educativa.

Non debemos esquecer que a linguaxe é importantísima neste campo, posto que unha boa

educación lingüística nestes eidos, e sobre todo unha clara concienciación verbal, levará a unha

mellor aplicación dos contidos e en consecuencia a unha mellor concreción dos obxectivos que se

pretenden acadar nestes temas transversais.

Comprensión lectora e expresión oral e escrita: Dada a natureza lingüística da nosa materia,

estes son elementos que traballaremos a diario en todos os cursos: a través da lectura, comentario

e análise de textos adecuados á idade do alumnado; elaboración de presentacións orais e escritas;

debates...

Comunicación audiovisual: Desenvolverase a audición e análise de poemas, narracións orais,

textos dialectais; a realización de gravacións...

Tecnoloxías da Información e a Comunicación: Favorecerase a consulta de diferentes recursos

na rede (webs, blogs); o uso de ferramentas como os procesadores de textos, os correctores

ortográficos e, sobre todo, os dicionarios dixitais que son unha ferramenta de uso cotián na nosa

disciplina.

Emprendemento: Favorecerase a capacidade de liderado e traballo individual e en equipo e mais

de sentido crítico e da responsabilidade así como a iniciativa e a capacidade para a organización

de debates (sobre temas relacionados coa situación da lingua ou co papel da literatura na

sociedade) ou a iniciativa para organizar grupos de traballo...

Educación cívica e constitucional: Favorecerase a reflexión sobre o papel das linguas e da

literatura na sociedade, sobre o uso discriminatorio da linguaxe… A tipoloxía textual pode propiciar

a receptividade de valores solidarios e democráticos e o respecto polas opinións alleas expresadas

a través da lingua oral e escrita.

A literatura é un campo privilexiado de transmisión de principios e valores morais, alén de impulsar

o diálogo crítico.

No bloque de Lingua e sociedade trabállase o respecto á diversidade lingüística, ás opcións non

coincidentes coa propia co obxectivo dunha valoración xusta e equilibrada das diversas culturas,

evitando prexuízos que atenten contra a dignidade e a discriminación culturais.

A igualdade efectiva entre mulleres e homes: Motivarase a igualdade efectiva e o respecto por

igual entre mulleres e homes eliminando todo tipo de discriminacións na linguaxe utilizada nas aulas

e no material proposto (escrito e gráfico), mellorarase a práctica da igualdade na aula e

promoveranse cambios de actitudes no alumnado co fin de romper os estereotipos de

discriminación. Os textos literarios son os principais ámbitos de achegamento á dignidade persoal

e ao feminismo, propiciando a reflexión sobre a discriminación sexual. Débense revisar, asemade,

os trazos sexistas na linguaxe.

A prevención e a resolución pacífica de conflitos en todos os ámbitos da vida así como de

calquera forma de violencia: Promoverase a prevención de calquera tipo de violencia e os

principios de igualdade de trato e non discriminación por calquera condición ou circunstancia persoal

ou social. Tamén se reflexionará sobre a diversidade cultural na aula, no centro e na sociedade

desde o plurilingüismo ou desde un punto de vista intercultural. Traballarase a prevención e a

resolución pacífica de conflitos en todos os ámbitos da vida persoal, familiar e social e mais de

calquera tipo de violencia, así como os valores de liberdade, xustiza, igualdade, pluralismo político,

paz, democracia e respecto aos dereitos humanos.

Os temas que se ocupan da diversidade lingüística e dialectal do mundo e das linguas minorizadas,

así como os que versan sobre os distintos rexistros lingüísticos, préstanse especialmente para

fomentar os comportamentos respectuosos coas diferenzas individuais e colectivas e a procura do

diálogo ante os conflitos.

Educación e seguridade viaria: Será outra vez a través dos textos, literarios e xornalísticos sobre

todo, como se traballará este tema, educando na convivencia, no respecto e na procura de que non

sexan transgredidas as normas de tráfico.

15. EDUCACIÓN EN VALORES.

Ademais dos contidos específicos da materia de Lingua Galega e Literatura, o noso departamento

contribuirá á formación integral do alumnado mediante actividades que desenvolvan aspectos

transversais fundamentais para a aprendizaxe en valores esenciais como a igualdade, a

responsabilidade, a solidariedade e a tolerancia.

Os temas transversais serán tratados en textos de natureza diversa que serán analizados ao longo

do curso e que, facultativamente, poderán tamén servir de punto de partida para reflexións persoais

expostas por escrito ou ben diálogos e debates orais durante a clase. Tamén se poderá partir doutros

materiais audiovisuais que, referíndose ao currículo da nosa materia, teñan relación con algún dos

temas da transversalidade.

O profesorado será sempre claro referente na dirección ética axeitada que se deba adoptar en cada

caso, sen menosprezo da liberdade de pensamento que, dentro dos límites do razoábel, poidan

presentar os/as alumnos/as e corrixirá aquelas actitudes e opinións que considere lesivas para os

valores expostos no primeiro parágrafo deste apartado.

Intentaremos lograr, entre outros, os seguintes obxectivos:

15.5. Tomar conciencia das situacións de desigualdade económica, cultural e lingüística do

mundo entendendo que, máis que un mal inevitábel, son realidades que se poden cambiar.

15.6. Analizar as causas dos conflitos no mundo, tanto a nivel de relacións interpersoais como a

nivel de Estados. Aprender a importancia de resolver as discrepancias a través do diálogo,

o respecto e a tolerancia.

15.7. Valorar as linguas como medios de comunicación en pé de igualdade e insistir na

importancia de que todas elas, así como os seus falantes, gocen dos mesmos dereitos.

15.8. Fomentar o interese por coñecer outras culturas diferentes da nosa. Aprender a respectalas

e a valoralas.

15.9. Fomentar o respecto polo medio ambiente e adquirir hábitos que contribúan á súa

conservación.

15.10. Identificar e corrixir as actitudes que resulten discriminatorias ou ofensivas coas mulleres.

Eliminar, na medida do posible, os compoñentes sexistas no uso da lingua.

15.11. Aprender a vivir a propia sexualidade con responsabilidade e madurez, respectando as

opcións e comportamentos sexuais dos demais.

15.12. Gozar dos períodos de lecer con actividades que enriquezan a persoa (lectura, música,

deporte, contacto coa natureza...), usando a diversión procedente da tecnoloxía (televisión,

internet, consolas de videoxogos...) de maneira responsable e moderada.

15.13. Entender a importancia de estar ben informados dos aspectos máis relevantes da

sociedade e mostrar unha actitude crítica ante as mensaxes procedentes dos medios de

comunicación.

16. ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PROXECTO LECTOR.

Os centros educativos deben elaborar e incluír nos seus proxectos educativos de centro, proxectos

lectores que integren todas as actuacións do centro destinadas ao fomento da lectura e da escritura

e á adquisición das competencias clave. O proxecto lector do centro será referencia para a

elaboración de programas ou plans anuais de lectura, que se incluirán na programación xeral anual.

O plan anual de lectura e proxecto lector do centro garantirán a paulatina capacitación do alumnado

nas competencias básicas que se pretenden, de cara á súa formación como cidadáns activos e

solidarios.

Velaquí actividades concretas que desenvolveremos nas aulas:




• Lectura en voz alta e en privado, na aula, de fragmentos de textos de distintos xéneros

literios. Posta en común das opinións sobre os textos.

• Lectura na aula de textos que versen sobre temas de actualidade para propiciar pequenos

debates na aula.



• Actividades que incentiven o uso do dicionario (impreso e dixital) para aclarar dúbidas e

ampliar o vocabulario.

• Estudo das características dos textos de distinta tipoloxía: literarios, expositivos,

xornalísticos, publicitarios, gráficos, etc. Tamén elaboración de textos destas tipoloxías.

• Ensino de estratexias de comprensión lectora.

• Lectura de obras de novela/poesía/ teatro na casa.Cada trimestre, o alumnado realizarán a

lectura dunha obra de xeito obrigatorio (dúas en 4º ESO). Tamén poderán realizar lecturas

opcionais.

17. ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN TIC.

O Departamento de Lingua Galega e Literatura participará como o resto do profesorado na

elaboración do Plan de Integración das Tecnoloxías da Información e a Comunicación. As novas

tecnoloxías da información implican un cambio metodolóxico e unha adaptación á realidade social

actual.

As tecnoloxías da información e a comunicación incorporaranse como un recurso máis aos procesos

de ensino-aprendizaxe. A súa aplicación ao traballo da aula convértese nunha peza clave na

educación e formación das novas xeracións. A súa importancia social e o lugar preferente que

ocupan xa na vida dos nenos e da nenas fai que estean xa presentes na aula.

A súa relación coa lingua galega ten dúas dimensións complementarias: dunha banda, cómpre

aprender a utilizar unha serie de ferramentas que hoxe en día se presentan en soportes variados e

que lle permitirán ao alumnado mellorar as súas habilidades e obter información en relación coa

nosa área: dende as máis estritamente lingüísticas, como dicionarios, correctores ortográficos...,

ata as relacionadas coa materia dun xeito menos exclusivo (enciclopedias, xornais dixitais...),

pasando por outras de corte literario (bibliotecas virtuais, catálogos de publicacións...).

Fomentaremos o emprego das novas tecnoloxías da información e da comunicación a través de:

• O uso da páxina web do centro, do equipo de normalización lingüística e da biblioteca como

espazo de comunicación.

• A coordinación e a acción co profesorado das outras áreas e materias.

• O acceso a esta ferramenta do alumnado con necesidades especiais de apoio educativo e

nas tarefas de apoio e reforzo de aprendizaxes.

• A potenciación da capacidade de razoamento do alumnado, da súa motivación e do seu

afán de coñecemento.

• O emprego das TICs para o traballo cotián e nas actividades de aula.

• A superación das limitacións de acceso ás novas tecnoloxías derivadas das desigualdades

sociais.

Na seguinte relación especifícanse os principais recursos relacionados coas TICs que serán

empregados nas clases dos diferentes niveis:

Literatura:

Coñecemento e acceso a webs que presentan corpus completos ou parciais de autores de

literatura galega:

Biblioteca Virtual Galega http://bvg.udc.es/

Biblioteca virtual da Real Academia Galega http://www.realacademiagalega.org/RAGBibVir

Literatura Galega 3 http://www.culturagalega.org/lg3/

Asociación de escritores en lingua galega http://www.aelg.org/

Libros Google http://books.google.es /

Galegos Espallados

Estudo de autores e movementos literarios a partir de páxinas específicas e monográficas:

Consulta de información sobre a vida, obra, textos, foros de debate, etc.:

Fundación Otero Pedrayo http://www.arrakis.es/~trasalba/default.htm

Fundación Vicente Risco http://www.fundacionvicenterisco.com/

Museo Castelao http://www.museocastelao.org/

Fundación Luís Seoane http://luisseoane.org/

Fundación Neira Vilas http://www.fundacionxoseneiravilas.com/

Obra de Celso Emilio Ferreiro http://www.ctv.es/USERS/luz/LNP

Web de Manuel María http://www.manuelmaria.com/

Web de Uxío Novoneyra http://www.uxionovoneyra.com/

Web de Bernardino Graña http://www.bernardinograña.org/

Batallón literario http://www.finisterrae.com/batallon/

Web de Yolanda Castaño http://www.yolandacastano.com/

Incorporación ás clases de materiais de tipo audiovisual e sonoro a partir de recursos obtidos da

rede ou de elaboración propia:

Visionado de vídeos baseados en adaptacións literarias (Os vellos non deben de namorarse

de Castelao, A esmorga de Blanco Amor, Os outros feirantes e Se o vello Sinbad volvese

ás illas de Á. Cunqueiro, A lingua das bolboretas e O lapis do carpinteiro de M. Rivas, Á lus

do candil de Á. Fole, O irlandés astrólogo de L. Seoane, Longa noite de pedra de C. E.

Ferreiro...), así como presentacións audiovisuais de novidades editoriais (Os libros arden

mal, Home sen nome..) ou fragmentos sobre conferencias, entrevistas, actuacións musicais

aparecidas en diversos medios: Álvaro Cunqueiro en A fondo

(http://video.google.com/videoplay), Neira Vilas en Historias de vida (

http://www.culturagalega.org/TV/video)...

Visionado de vídeos de carácter didáctico sobre diversos autores: Castelao, Otero Pedrayo,

Blanco Amor, Celso Emilio Ferreiro, Lorenzo Varela...)

Visionado en http://es.youtube.com de fragmentos de actuacións, entrevistas... de

actualidade relacionadas coa literatura galega (Méndez Ferrín, Reixa e Os resentidos,

http://bvg.udc.es/

http://www.realacademiagalega.org/RAGBibVir

http://www.culturagalega.org/lg3/

http://www.aelg.org/

http://books.google.es/

http://www.arrakis.es/~trasalba/default.htm

http://www.fundacionvicenterisco.com/

http://www.museocastelao.org/

http://luisseoane.org/

http://www.fundacionxoseneiravilas.com/

http://www.ctv.es/USERS/luz/LNP

http://www.manuelmaria.com/

http://www.uxionovoneyra.com/

http://www.bernardinograña.org/

http://www.finisterrae.com/batallon/

http://www.yolandacastano.com/

http://video.google.com/videoplay)

http://www.culturagalega.org/TV/video

http://www.culturagalega.org/TV/video

http://es.youtube.com/

Manuel Rivas, Suso de Toro...)

Audición de materiais musicais ou sonoros sobre temática literaria obtidos de páxinas web:

contos de Casares, Castelao, Neira Vilas... no arquivo sonoro de

http://www.culturagalega.org , de Cabanillas, Celso Emilio Ferreiro, Manuel María... en

http://www. ghastaspista.com, Uxío Novoneyra en http://www.diadasletras- 2010.com,

entrevistas e tertulias (Casares no arquivo sonoro de http://www.culturagalega.org...)

Elaboración de galerías de imaxes sobre vida e obra de autores, como material de apoio

para a explicación bio-bibliográfica dos mesmos, así como doutro tipo de material auxiliar

(portadas de revistas literarias, cartaces, publicidade...)

Elaboración propia de presentacións en OpenOffice Impress para a explicación na aula dos

diferentes temas: Teoría literaria: a novela, Historia da literatura galega do primeiro terzo de

século, Cabanillas, As vangardas, Introdución á xeración Nós, Castelao, Álbum Nós, Os

vellos non deben de namorarse (personaxes e estrutura), Literatura de exilio,

Características xerais da narrativa de posguerra, Características xerais da Nova narrativa

galega, Esquema da poesía galega do séc. XX, Poemas de Celso Emilio Ferreiro, poemas

de Manuel María...; así como o emprego de presentacións obtidas da rede,

fundamentalmente de http://www.slideshare.net e de http://www.blogoteca.com/-

napuntadalingua/ .

Lingua:

Coñecemento e utilización de recursos lingüísticos en Internet: dicionarios, correctores,

tradutores, léxicos específicos... (basicamente en http://www.edu.xunta.es/portal / conte nido

/ Recursos )

Elaboración propia de presentacións en OpenOffice.Impress para a explicación na aula

fundamentalmente dos temas teóricos: Historia da lingua, Aspectos de sociolingüística,

Normalización e normativización, Tipoloxía textual, Dialectoloxía...

Emprego do correo electrónico como ferramenta de contacto entre profesorado e alumnado

para envío de materiais didácticos, realización e corrección de traballos, etc.

Rastrexo e emprego de materiais presentes na rede:

Gramática e léxico: Manual básico de gramática do proxecto LOIA do Consello da Cultura

Galega, Información teórica sobre morfosintaxe do ILG, Exercicios variados sobre diversos

aspectos de gramática e léxico de Vitoria Ogando e Anxo González, Exercicios interactivos

de gramática, léxico e comprensión de Serafín Álvarez, Morfoloxía: información e algunhas

actividades en papel na web Cousas de galego, Exercicios interactivos con pronomes,

Exercicios interactivos sobre o infinitivo conxugado, Actividades de léxico para localizar a

palabra definida e Actividades de léxico sobre mamíferos na páxina do Correlingua, Dúas

propostas creativas para traballar a sintaxe de Luciano Fernández, Presentación en

diapositivas sobre abreviaturas, siglas, símbolos e acrónimos elaborada por Román Landín

para 4º de ESO, xogos de lingua O preguntoiro e O aforcado, no portal de contidos da Xunta.

http://www.culturagalega.org/

http://www.culturagalega.org/

http://www/

http://www.slideshare.net/

http://www.blogoteca.com/-

http://www.edu.xunta.es/portal

Tipoloxía textual: Exercicios sobre estrutura textual para Diversificación Curricular

elaborados no Dpto. de Lingua e Literatura do IES Otero Pedrayo, Obradoiro sobre os

xéneros de ámbito social-administrativo, realizado por Luciano Fernández.

Lingua oral: Dúas presentacións sobre variedades dialectais: unha sobre bloques e áreas

e outra con mapas, de Noemí Pazó, Información sobre fonética na web Cousas de galego,

Información sobre dialectoloxía na web Cousas de galego, Webquest sobre dialectoloxía

para 1º de Bach., realizada por Xoán Costa, Mapas dialectais do ILG A nosa fala. Bloques

e áreas lingüísticas do galego: audiolibro editado por Fernández Rei e Carme Hermida. para

escoitar en liña ou descargar en formato mp3.

Sociolingüística: Mapas e información sobre as linguas en Europa do proxecto LOIA do

Consello da Cultura Galega, Europa, unha realidade plurilingüe, presentación en

diapositivas de Román Landín, Os camiños das linguas ou como facer unha rota do

plurilinguismo, material feito con EDILIM con formato webquest sobre plurilingüismo e a

situación legal das linguas, Busca do tesouro sobre a diversidade lingüística e o

plurilingüismo no mundo do portal de contidos da Consellería de Educación.

Historia da lingua: Historia social da lingua do proxecto LOIA do Consello da Cultura

Galega, Historia da lingua do portal Día das Letras Galegas, As linguas peninsulares.

Historia da lingua galega: a Galiza medieval, presentación en diapositivas que tamén contén

algunhas actividades, realizada para 3º de ESO por Román Landín, Galego: lingua propia

de Galicia, páxina sobre a historia da lingua e a súa situación actual.

18. ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA.

Este departamento ten como obxectivos para contribuír ao plan de convivencia do centro:

1. Educar o alumnado para a convivencia democrática, incorporando na práctica docente contidos

relacionados coa convivencia escolar e a resolución pacífica de conflitos.

2. Fomentar o respecto á liberdade de conciencia e conviccións relixiosas e morais así como á

dignidade, integridade e intimidade de todos os membros da comunidade educativa.

3. Fomentar un clima positivo de convivencia no centro e na aula, e durante as actividades

complementarias e extraescolares, favorecendo un bo desenvolvemento do proceso de ensino-

aprendizaxe.

4. Manter a orde e velar polo adecuado comportamento do alumnado no centro, tanto na aula como

fóra dela, corrixindo e poñendo en coñecemento dos órganos competentes as condutas que alteren

a convivencia.

5. Facer cumprir as normas de convivencia do centro no ámbito da súa competencia.

6. Informar as familias das cuestións referidas ao incumprimento das normas de convivencia por

parte dos seus fillos e das medidas disciplinarias adoptadas.

7. Controlar as faltas de asistencia así como os atrasos dos alumnos e informar os titores, segundo

o procedemento establecido.

19. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES. O Departamento considera moi importante as actividades extraescolares e complementarias.

Hai que ter en conta, porén, o contexto no que nos atopamos, xa que a actual situación de crise

impide aos pais sufragar moitas destas actividades e o propio centro dispón de moi poucos medios

para facer fronte a calquera saída extraescolar.

As actividades complementarias serán obrigatorias e avaliables, as extraescolares serán voluntarias

e non avaliables. Todas as actividades terán en conta o interese do alumnado e o orzamento

asignado para as actividades. Entre outras posibilidades sinalamos:

Asistencia a obras de teatro segundo a oferta dos programas das diferentes compañías.

Estamos en contacto coa editorial Galaxia para asisitir á representación dunha adaptación de

textos dramáticos de Carvalho Calero (alumnado de 3º e 4º ESO)

Asistencia a sesións de contacontos, conferencias, charlas con axentes sociais....... sobre

temas de interese para a materia en particular e para a cultura e a arte galega en xeral. No

momento de elaborar este traballo estamos á espera de confirmación dun contacontos

galego- inglés.

Audicións de poemas recitados ou musicados, e de música do noso ámbito cultural.

Visualización de cinema galego e en galego.

Recompilación e exposición de materiais sobre temas coma a normalización, a banda

deseñada, figuras relevantes do mundo das letras e das artes ..... etc.

Encontro con escritores no CPI ou en localidades próximas ao Rosal. Temos confirmada a

visita de Antía Yáñez durante o primeiro trimestre.

Excursións e roteiros, ben pola comarca, ben por outros lugares de interese didáctico,

deseñando as actividades pertinentes (a ser posíbel, de carácter interdisciplinar).

Celebración do Día das Letras Galegas, con homenaxe a Ricardo Carvalho Calero.

De algún alumno-a non asistir a algunha actividade, deseñarémoslle un plan de traballo

complementario.

INDICADORES DE LOGRO PARA AVALIAR O PROCESO DO ENSINO E A PRÁCTICA

DOCENTE.

Os indicadores de logro non son máis que unha serie de preguntas que nos servirán para reflexionar

sobre a nosa actuación co alumnado:

• Se a planificación foi adecuada: número e duración das actividades, nivel de dificultade,

interese para o alumnado, significatividade para o proceso de aprendizaxe, con obxectivos

ben definidos...

• Sobre os materiais utilizados: se son atractivos para os alumnos, se son suficientes...

• Se soubemos motivar o alumnado e espertar o seu interese...

• Se tivemos en conta as medidas de atención á diversidade, se usamos as TIC, se incluímos

os temas transversais...

Hai moitos aspectos que podemos analizar da nosa práctica docente e, na medida na que sexamos

capaces de realizar esta análise de forma reflexiva e con capacidade de autocrítica, converterase

nunha ferramenta de mellora continua do noso labor docente.

Para sistematizar o traballo podemos establecer unha serie de ámbitos ou aspectos para avaliar e

elaborar indicadores para cada un deles. Podemos usar follas de rexistro nas que anotar datos

cuantificables, un diario de aula que nos permita recoller situacións ocorridas na clase sobre as que

reflexionar logo, cuestionarios ou enquisas para que cumprimenten os alumnos, rúbricas de

autoavaliación que nos permitan cuantificar o grao de consecución de aspectos concretos,...

Despois é imprescindible avaliar todos os datos recollidos.

Como mostra, incluímos un exemplo de rexistro para a autoavaliación do profesorado para facer un

seguimento e avaliación do proceso de ensino-aprendizaxe.

INDICADORES VALORACIÓN

PROPOSTAS DE MELLORA

1. Realiza a avaliación inicial ao principio de curso para axustar a programación ao nivel dos estudantes.

2. Detecta os coñecementos previos de cada unidade didáctica.

SEGUIMENTO

3. Revisa con frecuencia os traballos propostos na aula e fóra dela.

4. Proporciona a información necesaria sobre a resolución das tarefas e como pode melloralas.

E

AVALIACIÓN DO

5. Corrixe e explica de forma habitual os traballos e as actividades dos alumnos e as alumnas, e dá pautas para a mellora das súas aprendizaxes.

PROCESO DE

6. Utiliza suficientes criterios de avaliación que atendan de maneira equilibrada a avaliación dos diferentes contidos.

7. Favorece os procesos de autoavaliación e coavaliación.

ENSINO- APRENDIZAXE

8. Propón novas actividades que faciliten a adquisición de obxectivos cando estes non foron alcanzados suficientemente.

9. Propón novas actividades de maior nivel cando os obxectivos foron alcanzados con suficiencia.

10. Utiliza diferentes técnicas de avaliación en función dos contidos, o nivel dos estudantes, etc.

11.Emprega diferentes medios para informar dos resultados aos estudantes e aos pais.

20. MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DA PROPIA

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA EN RELACIÓN COS RESULTADOS ACADÉMICOS E

PROCESOS DE MELLORA.

A avaliación da propia programación é unha actividade que nos permitirá comprobar e mellorar a

eficacia da dita programación.

É importante coñecer en cada momento como pode mellorarse cada aspecto da programación.

Para iso teremos en conta:

• Durante todo o curso e especialmente cada final de trimestre, nas reunións de

Departamento farase unha posta en común sobre os distintos aspectos da programación.

As ditas conversas e os posibles cambios quedarán reflectidos no libro de actas do

Departamento.

• Ao final do curso entregaráselle ao alumnado unha enquisa, baseada especialmente na

metodoloxía das clases e o labor docente. Os resultados desa enquisa teranse en conta

para a mellora da programación do vindeiro curso académico.

Ademais, elaboramos o seguinte modelo para levar a cabo a autoavaliación da actividade docente

e da propia programación:

Indicadores Valoración Propostas de mellora

1. A programación da materia ten en conta os estándares de aprendizaxe previstos nas leis educativas.

2. A programación da materia ten en conta o tempo dispoñible para o seu desenvolvemento.

3. A selección e secuenciación dos contidos da programación ten en conta as particularidades de cada un dos grupos de estudantes.

4. As actividades permiten a adquisición dos estándares de aprendizaxe.

5. As actividades son variadas e axústanse ás necesidades e aos intereses do alumnado.

6. O material didáctico e os recursos adáptanse ás nescesidades educativas do alumnado.

7. Os criterios, procedementos e instrumentos de avaliación establecidos permiten facer o seguimento do progreso de aprendizaxe do alumnado.

Os membros do Departamento manifestan o seu acordo con esta programación.

Ana Mª Álvarez Chamosa María de Lourdes García Hermida Beatriz Varandas González

O Rosal, outubro de 2019

programaciÓn de lingua galega e literatura. eso … · 1.3. o concello do rosal e o cpi manuel...

Documents