AS VARIEDADES DIALECTAIS DA LINGUA GALEGA

IES As Bizocas.

Dialectoloxía

• Parte da lingüística que estuda, describe e clasifica os dialectos dunha lingua.

• Os trazos dialectais son fenómenos lingüísticos vencellados a unha zona xeográfica.

• Trazos dialectais: fonolóxicos, morfolóxicos e léxicos.

Non só o galego ten variedades xeográficas

LIÑA IMAXINARIA QUE SINALA O LÍMITE ENTREA PRESENZA E A AUSENCIA

DUN FENÓMENO LINGÜÍSTICO

O PLURAL

DAS PALABLAS

REMATADAS EN –oN

SERVE PARA MARCAR A

DIVISIÓN DIALECTAL

DA LINGUA GALEGA

ISOGLOSA

Plural das palabras rematadas en -ÓN

Tres bloques dialectais

A gheada

É a ausencia do fonema oclusivo velar xordo /g/ e no seu lugar a presenza do fonema fricativo faringal /ħ/

Gato > ghato

O seseoÉ a ausencia do fonema fricativo dental xordo /θ/ e, no seu lugar, a presenza do fonema fricativo alveolar xordo /s/.Seseo total: o fonema /θ/ non se dá nin na coda nin no ataque da sílaba: rapasas / desSeseo implosivo: o fonema /θ/ non se realiza na coda das sílabas, pero si nos ataques: rapazas /des

Na morfoloxía nominal

1. Plural das palabras rematadas en –N tres solucións:

a) Plural –ns no occidente da Coruña e de Pontevedra: cans, xamóns, ladróns

b) Plural –s no nordeste e interior da Coruña, de Pontevedra e das provincias de Lugo e Ourense (agás a zona oriental): cas, xamós, ladrós.

c) Plural –is nas zonas orientais de Ourense e Lugo, no galego de Asturias, León e Zamora: cais, xamois, ladrois.

BLOQUE OCCIDENTAL

Ocupa a parte

occidental das

provincias da Coruña e

Pontevedra

PLURAL EN -ÓNS

BLOQUE OCCIDENTAL

Gheada Cheghar, amigho

Seseo Cansión, des, lus

Vogal temática –e- na 2ª p. do singular do Pretérito de Indicativo

colleches / collestes

Terminación –ÁN/-ÁN Meu irmán / miña irmán

Pronome TI Ti es de aquí?

TRAZOS MÁIS IMPORTANTES

BLOQUE CENTRAL

Abrangue as metades

orientais da Coruña e

Pontevedra e a case

totalidades de Lugo e

Ourense

PLURAL EN –ÓS

Gheda Só na parte occidental

Non seseo / seseo implosivo (occ.) Zapato / des - dez

Ditongo -OI Moito, noite

Terminación –AO/-Á Meu irmao / miña irmá

BLOQUE CENTRALTrazos máis importantes

Pronome TI (occ) /TU (or) Ti / tu que queres?

Ditongo -cua /-cacuando/ cando

Vogal temática –i- na 2ªp. Sing. do Pretérito de Ind. da 2ª conx. colliches

BLOQUE ORIENTAL

Comprende a parte

máis oriental das

provincias de Lugo e

Ourense, así como

as do galego exterior

(occidente de

Asturias e de León e

Zamora)

PLURAL EN –OIS

Non gheada

Non seseo

Ditongo –UI ou –U muito / muto

Terminación –ÁO/-Á Meu irmao / miña irmá

Pronome TU TU que queres?

Ditongo -cua/ -gua guardar, cuando

Terminación –ÍN frecuente camín, pequenín

Terminación –is na 2ª persoa do plural do Presente de ind.

Cantais, comeis

BLOQUE ORIENTALTrazos máis importantes