núm. 2s - ddd.uab.cat · turau presidits peth senhor car los pé rez, juan brocal i ngeniér d...
TRANSCRIPT
ERA NOTICIA:
ER AJUNTAMENT DE , VIELHA ES AVERTIS TAMB PARAR
OBRES DETH TÚNEL ETH MOPU NON ASSISTtS'-ARA REUNI ON
En Ajun tame nt de Vielha - Mi jaran s ' amassèren eth dia 23 de hereuèr passat era Comission deth pòble entara defenssa deth 'riu Nere . amass a damb er A!ca lde Jusèp Calbetò . eth conselhèr de Montes e Bòsqui, representants dera seccion Territoriau deth Médi Naturau presidits peth Se nho r Car los Pérez , Juan Brocal i ngeniér d ' idr O!Ogia , [ Miguel Cerdà Delegat Comarcau , atau coma eth Senhor Roberto Palau coma representant de Construccions Padr òs S . A e non assistint et h representant deth MOPU .
Er a r eunion se hec entà dar ua solucion ath depòsit de lordéres en barranc de .. Font Freda " que dada e ra actuau situacion e en cas de ploges fòrt es poderie provocar un aiguat de gréus consequéncies entath pòble de vielha . Atau madeish se contempléc er i n comp liment per part deth MOPU d~th punt 7 e 8 des claussules d ' ocupac~on deth parçan a on son emplaçades es ò bres deth tÍlnel de ventilacion deth
( continue laguens )
GILABERT SERVICIS,S . A. Assessoria Juridlca, Laborau e Fiscau Ges torla Adm inis t ~atiua: Ca~men Vi l a
FINQUES PLANES Joan Planes e Honfort, API nO 7491 1I.vda . Castlèro, 15, entrcssòl tel.; 64 09 )5 25530- V I E L H A
Núm.
2S DE MARÇ DE 1988 ,
EDITORIAU
'~NTIER ERA C.ASA
E ERA BÒRDA Es aiguats an estat
un perilh entà Aran ath long de tota era is t ò r ia e ei naturau que eth pòble per mlei des s6ns re p resentants reaccione entà evitar aqueres desgr6-eles que poderien passar se se mantenguessen actuacions negligentes.
Ei important eth 'T'únel de Vielha pe rque per miei de eth pas s en es dlners que pòrt en e s toristes que mos faciliten eth nòste bene star.e per miei, de eth èm comu nicats damb eth ~éste de Catalunya e d ' Espanha . Era milho r a deth Túnel ml1horarà e~
cOlTJ..lnicacions , e ena è~
paca actuau milharar es comunicacians ei milhorar eth nivèu de vida.
Mes qu'era bastida dera bòrda non mos des.hèigue era casa.
Cau hèr un Túnel fll
cilment accessible sense perilhs tàs que la cratzen e sense provocar 81-tuacions qu 'en cassi extrems hèsquen perilhar era vida d'un pòble.
IMPjlESI SENSE ADREÇA
AG d'Aran - Toti. Noticiari Aranés (Vielha) 04/03/1988 - Página 1
Túnel de Vielha .
ACTUALITAT
AMPLIACI ON DETH ,
MUSEU Eth punt 7 des claussules
ditz: "Abantes de que se f ormen depósits de lordéres en barranc de " Font Fred a ". 5 I
auràn de hér es òbres que calgue e ntà e vi tar qu ' aguesti ma t er iaus poguen éster arrosse gats per aigua en quinsevolh moment qu ' aguestes pugen . e que coma minim se hésque un mur o dic de contencion en prQ" pi barranc . Er i ncompliment d ' aguesta claussu!a pode r A éster motiu d ' i nte rrupc ion io me diata des òbres " . Et h punt 8 ditz: "Abantes de que passen tres mesi a partir dera data d ' aprovacion deth present e xpe die nt , e ra direccion des óbres de ventilacion deth Túne l de Vie lha presentarà ara Prefectura dera Seccion Territ o riau deth Mèdi Naturau de Lle! da eth projècte de correccion idrologica det h barranc de " Font Freda " , hèr un estudi de restauracio n paissagistica e ecologica d ' aguest parçan , fit mat peth tècn i c forestau c ompete nt e visat peth c ollè gi competent" .
Dempús de de batir e ra a ctuau s ituac ion, 5 ' arribé c ara conclusion de co ncedir ath MOPU 3 0 dies de prórroga entà elabor ar un projècte de de fenses deth riu , e u n est udi pais · sagis tic deth parçan a on se hèn es òbres .
Acabat aguest plaç, paralisaràn es òbr es .
se
Agues t i acórds s ' an noti ficat per escri t urgent ath MOPU .
Se de manèc ath r epr esentant deth Mèdi Na t urau aguest madeish plaç entà r etirar en són cas e r a licencia provisionau d ' ocupacion deth parçan.
Eth conselhèr de cultura dera Generalitat , Joaquin Ferrer , eth President deth Con selh de Montan ha Hipólit Cruces e et h conse rvador deth Musèu de Vielha . Jusèp Maria Boya , an arribat ar acórq entà
,cr o mpar et h "Còto Joan Ch i!quet " de Vilamòs tà installar ;er Ecomusèu . Era c r o mpa ei vail orada en 15 milio ns de pessetes . Era Conse l he ria de Cultura pagarà 11 mi l ions , dus
·mi lio ns eth Conse lh Comar c au de Montan ha e -dus milio ris er Ajuntament de Vilamòs que pre sidis e r Alcalde Jusèp Castet. Aguesti dus milions , tant e s deth Conselh Comarcau coma es der Ajuntament de Vilamòs se pagaràn en un plaç de dus ans .
Eth "Còta Joan Chlquet * compde tamb ua casa , dues bòr des que daten de th s e gle XVIII tanben i a un uart , un vergèr , un colomè r e un corrau que qu~ de barrat pes bòrdes e era cas a, e e s e ntrades as dus palhè rs que quede n pe r dehòra de th cò t o .
Eth f o ncionament d ' a g ue st Mus è u ei pre v ist t A laguens de dus ans , ja que i a repa raci o ns importantes a hèr enes edificis . Era casa . aprofitant es mòbles que dat e n deth se gle XVIII e bèth un mès que se i meterà. s ' estructurarà damb era forma qu'auien es cases en aquéra época. Es bòrdes s' acondicionaràn damb es ut l si abituaus que se hèn anar enes prats e tèrres, e es atelat ges des bèsties entath t rabal h que se hège en aquera època .
Eth uart e eth vergèr . d ' acòrd tamb eth Mèdi Naturau e bèra in s tituc ion ecologica se veirA de semiar es plantes e flors que i an agut e na agri · cult ura d ' Aran. -
( continue 'ath darrèr ) AG d'Aran - Toti. Noticiari Aranés (Vielha) 04/03/1988 - Página 2
AUÉ PARLAM DAMS.
HI PÒLiT CRUCES .. S OCASAU PRESIDENT ' DETH CONSELH COMA RC AU DE MONTAN HA DERA VAL D ' AR AN
TELEVISION EN ARAN A partir deth mes d ' Abriu
eth 200 . Canal de TVE emeterà un programa en a r a nés entà tota Catalunya pendent un an , '
! ~e emeterà es deluns pera t arde
- PER QUE UA EMISSION PER MIEI DE
TVE EN ARANÉS? - Per ua sencilha rason , TVE mos a aferir: era possibilitat de hér aguesta emission, e nosat i li auem dat tot eth ~u~órt necessari.
- QUAN 5' EMETEAA AGUEST PROGRA MA E A PARTIR DE QUINA DATA?
- Aquest programa començar.:} a emeté-se a partir dech mes d 'Abriu toei es deluns des des 6 as 6,30 deca tarde. SerA emetut peth 20n. canal de TVE entA tota Catalunya.
- QUI .FINÀNCIE ETH CÒST V'AGUE5TES
EMI5SIONS7 - De moment TVE e per espai d'un an fi nàncie tot eth programa at:h 100 per 100 .
- El AGUEST ETH PRUMÈR PAS ENTÀ ARRIBAR A AUER UiI TV TOTALMENT ARA
NESA ? - Pensi que ÒC, era nòst:a fi t:a ei crear o co11aborar a cre~-se ua productora de TV en Aran que pogue véner es sòns programes a ues aut:es t:elevisions de quinsevolh 1òc.
- QUANTI LÒcS DE TRABA LH REPRESENTE
AGUEST PROJÈCTE? - De moment: pòden represent:ar 10 lòcs de t:rabalh sense compda r es collaboradors que poguen auer et:h prumér equip que se creartJ. De moment e coma primlcia se poderie pagar per cada programa de 300 .000 enqui a miei milion de pesset:es.
- QUINES SERIEN ES PERSONES QUE METERrEN EN MARCHA AGUEST PROJÈCTE? - EntA començar TVE mos cedirA ath rea1isador de programes de vidéu Jusép Maria Cast:elh~ Relha (neishut en Bossòst) per un plaç de tres mesi entA poder montar eth pr ograma damb gen t d 'aclu.
En quan a especialistes ar anesi en tèma non i manquen per que eth cap de platò de TV 3, Antoni Péremarti Fòrt e i tanben aranés, e i auem gent: ena Val d'Aran molt capacitada entA hér aguesti trabalhs.
_ A QUIN ORGANISME OFICIAU PERTA
NH ERÀ ERA TELEVISION ARANE8/l. O BEN , FORMARÀ BERA SOCI"ETAT INDf;PENDENTA DES I NSTITUCIONS POLITIQUES O AJUN
TAMENTS? - Çò ideal serle que poguesse formar ua entitat autònoma, prò c reigui ql;e s'a urie de matler . ena linha que pogue marcar eth Centre de Normalisacion LingOistica · der aia nés, per que era fita mès important d' aguest miei ei era collaboracion entara norma1isacion lingOist:ica de ra Val d'Aran.
- ERA TVE PLANTEGE ER HÈT DE REVIRAR ES EMISSIONS DAMB SOBTITOLARS ,11TH CATALAN, PENSES QU'El MOLT IM
PORTANT? - Non ac calerle hér se siguesse ua emission complétament entA Aran, prò cau tler en compde que se vel rA en tot Catalunya e alavetz segon tes era mesura d' enteniment qu' age se veirA de sobtitolA-lo o non . Per un aute l òc i a gent de dehòra dera val d 'A ran qu 'an manifestat un gran interés entà apréner er aranés.
- SE SEGUIRÀN MANTENGUENT ES EMIS -, S I ONS ACTUAUS QUE SE HEN DAMB TVE ETH DIVENDRES ENTÀS 8 E 20 DETH
MAITIN? - Aguestes emissions se seguirAn hént, ja qu'ei ua causa independenta a tot açò que se vò crear.
AG d'Aran - Toti. Noticiari Aranés (Vielha) 04/03/1988 - Página 3
( continuacion der Ecomusè u ) Es er i tèr is que 5 ' an seguit en
tà escuélher aguest còto poderien èster aguesti :
Eth "Còto J oan Chiquet " qu' a ues caracteristiques e configuracion plan cspeciau .
Descentralisar de Viel ha çò maxim possible entà dar mès participacion as pòbles.
Er entorn de Vilamòs non ei bric degradat e es vistes que des d ' aquiu i a son plan eloquentes .
- Afavorir socioeconòmicament as pòbles de Vilamòs e Arres ja qu'era aflué ncia de visitants pòt dar estabilitat ara gent qu ' aquiu i a .
MILHORA D'UA CASA EN BOSSÒST Er Ajuntament de Bossòst comen
cèc eth passat dimars es òbres de remodelacion d ' un edifici propietat der ajuntament en centre comerciau deth pòble. Er edifici de tres plantes, aurà ena planta baisha uns urinaris, dus d ' eri entà minusvalits de guda ara .gran afltiéncia d ' aguesta gent.
Era prumèra planta serà ua bibliotèca estudi entàs mainatges dera escòla de Bossòst .
Ena segona planta i aurà es oficines deth Patronat de Torisme, e tan ben er Organisme creat entà fomentar eth comèrç d ' aguest parçan.
Eth humarau serà entath grop de joeni tà poder organisar activitats.
ETH REMOQUET DERA SETMANA
ToTi N O TI C IA"" ,."'A,...ts
~~: Centre de Nor.,~lls ~clon l1n~il1st1cD der~ Val d' Aran. C/ Sarrlulèra. 8 . 20n. pi s TelL b4 00 92 2,.nO VIELHA
OIRECTOR: Jusàp Lois Sans Socasau
REQ,6,CTQR :
Joan leJa Cadena
OOI..LABOREN: Jovlta Ané Senz
M8nuela Ané Sr1to
INPRIMÍS:
I.prenta Vidal
CI Túnel sin 2'.5lO VIELHA
OEPÒS IT LEGAL : L-1 328-1967
Es art1e les e a.entarts pu
bllcadl en not1clarl TOT!, sonqu' .xpr~ssen era opinion des soos auton .
Ma LuIsa Estèvez Sans
COn G\u IIÈ~ ii. P\!JA~ t111111\ EVERtsr?:è U~ Gf\AH .Sf'IXIAUST4 EN
AG d'Aran - Toti. Noticiari Aranés (Vielha) 04/03/1988 - Página 4
ARAN
ACODITS 1èr. acodit.-
Un dia ena escòla explicant un probléma de matematiques a EVa Jaquet ( 7 ans e 20n. de EGB) , en té.nnes comparatius li digul: - Se tu as 10 creions, e petll carrér en pérdes 6 e e n arribar en casa era tua fraia Judit te 'n pren 3. Quanti creions te quedarAn? A tot açò un petit de 5 ans( Carlos Llobet), sense lheuar eth cap deca SUd ficha de trabalh, contéste: - Ad aquest pas, cap. Çò que provoquèc un areir espontanl de tota era classe. Ua mat:ricola d'aunar entath parvolet.
20n. acodit.-
Eth madeish parvolet, entenie liéger ara SUd frala de 6 ans Mireia Llober;( Ièr. de EGB). Uns ómes li anauen dident:;
- Que ben 11ege51 pro, que ben! Contéste eth petit; - Per que a eth libre deu ant , que se non ja veiriem . ..
Aguesti ~on acodits qu'an pas sat realment ena escòla de Ga ròs e era méstra mo ' les conde coma aconteishements importants ja que mòstren era capacitat de reaccion qu ' an es mainatges .
EDITORIAU
ÀNIM! Començàm damb ague§
ta petita poblicacion coma suplement de TOT I Aguesti suplements les auferim a totes es in§ titu cions araneses que volguen dar ua infor macion o que pensen qu' ei important con -tac tar damb eth pò-ble . Sajaram d ' aufe-ri-ne un cada setma-na.
En aguesta prumèra ocasion es mainatges de Garòs amassa damb era SUl!. mèstra mos introdu Issen ena vida dera sua escòla, mos hèn a participar deth s6n trabalh diari en tot condà-mos curio-3it",t3 dcra 3ua C3CÒ la.
Ei domatge que non posquegam p ob1icar es vòsti trabalhs en color entà apreciar damb tot eth sòn valor I tot eth trabalh e era sensibilitat que ètz ca-paci de desvolopar.
Ànim!
AG d'Aran - Toti. Noticiari Aranés (Vielha) 04/03/1988 - Página 5
Conde.: MAGRÀS EN VULCANO
Hè dejà molt de temps. en ua ilha nomentada Vulcano , i arri bèc un òme que se cridaue Arripel, que portaue ues ròbes mQlt rares. En aquere~ ' ilhes
1 vieuien uns indis que li demanèren: D'a on vies?
- Vengui d'Espanha. - E, a on ei Espanha?
Molt luenh, non sabetz que deman ei magràs? - E, qu'ei aquerò deth magràs?
Aquerò ei us hèsta de titassi, molt devertida. Se volet~. la celebram . - Ben, òc , prò d'a on treiram es disfrsssi ? - De r 'òbes vielhes , vos hètz un vesti t.
Ben, òc, prò ane-mo.'n a dormi.r qU' ei tard, deman començarà' era hèsta .
40ndeman era gent gessec damb es ròbes vlelhes e ' es cares pintades. Tanben es indis gesseren damb ròbes ;'Bcabades de hèr, e er estrangèr didec:
Qui ;&'age desfrassat milhor guanharà unf pr~mi . Eth prèmi la guanhèc · eth mès vielh dera tribo
que s ' auie hèt un pali t ti tàs de nòvia: e tot i arriren e s ' ac passèren' 11\01 t- ben. e 'prometeren Qu'ac seguirien celebrant toti es 'ans. I
Eth prèmi, sabetz quin ère? Ua c~nòa pintada de molti color s , e que aué encara ' consèrven en ' aqueth país . E, colaret vermelh 'aguest conde 's 'a acabat .,
ES TITASSI DE MAGRÀS SON DE HÈS1A
En. pare , Mireia
escòla toti anhuem disfrassats; jo de gr an Eva e Olga de mòres , Maria Rasa de robòt,
de senhora , e Ana, Enrique e Didac de palhas-sos e Carlos de chino .
David e Alida èren malauta. ' Era mia mare , era mare d'Ana,_ er~ mare d ' Enrique
e era gran mair de Ditiac heren cres pèths. Era tia de Maria Ròsa, era mare d'Eva, e era
mare d'Enrique heren tortilhes . Dempús passèrem pes cases
damb pancartes; ' jo damb ua eth dia anterior , Enrique garia , Eva un palhasso e un ueu trencat .
cantant cançons araneses d'un i09i qu'auia pintat pintèc e diboishèc ' ua
Maria Ròsa un pori c ' damb ( continue' )
AG d'Aran - Toti. Noticiari Aranés (Vielha) 04/03/1988 - Página 6
. .
PLASTICA
~ \.>-'" . ... ---o
, ' , . , .,' , . , . ,
, ,
, .
•
. ,
AG d'Aran - Toti. Noticiari Aranés (Vielha) 04/03/1988 - Página 7
. SQPES DE LET RES ToTi
E B L E J O O M A F NQTreJAR! INFANTIL
e A N H l M o N o l EDITE .-Trobatz es '" R A N e E s A o N Eth C. N.L . 1B nòme de O B R E LOS R E A COLLAOOREN ,
.
cases deth e E N B L A l N U R Carmen Dominguez Vergé pòble de H e l R E P N A E S Alicia Riar t Milhò Garòs . O e A S E T A L T " Olga Esp[ Ordax
Ò S . Ana Estrada Pònt
M A T E B E T O . Ò
Car los Ll obet Bar és N T S A B A T E R David Mòra Pujòl A S P E O E V l L A Mireia Llobe t Barés
Eva Jaquet Estr ada Carmen Mòra Ausset Dldac Grinhò Mora
e A l S H A UN o O Enrique Ll obet Barés T E L O R l U Q S E Ròsa Montilha Mòga E S e L A F O N S A
R E M O P l N H A N E S T R l N G Ò L A Saberies trobar eth nòm E S S A e A R A T H de sèt "ESQUERES"? l P l e A R D A S e AbanLe::; de començar, campa T E L O R A e l P l gu'aire temps i metes . O B l B Ò A es O M B A T ALH A R o A
( continuacion dera Mos vengueren a hèr ues fòtos . Convidèrem as mainatges de Garòs
escòla de Vielha , e mos portèren de Ana e Julian portèren ua fanta de un "okey " de c hocolate , Alfònso e Judit ua caca-cola.
redaccion )
Que van entara véuer . Carlos, toronja , Genma "okey" tanben
Comencèrem a minjar. casa . Disfrotèrem molt , Adiu .
dempús mo ' n anèrem entà e enquia er an que ven .
' e p..Je:::q:d :~a10..Jlnbsa a eue4::>lw
' lQ..Jeold ' uOJe10s3 , ::1':QO..JB::>1d -'edos te!
' Ora1 a e11Aap~d 'e~ase~ ' ~q..Jea ' e..Jçw 'an~~ s3 ' eu lJ ·..J a~eqes · ~ç1eu..JV ' J PUOW ' s~::>ue..JJ ' 11318 ' ~10S ' O..Jld ' eU1SS0a ' 401 ~ ad ' ~aqa~ew ' uÇl -' edoS t 1 :'U01::>n10s
,
AG d'Aran - Toti. Noticiari Aranés (Vielha) 04/03/1988 - Página 8