m|ti di e¨jild1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/al9pu_ufjouqakvikgzq-a/... · 2012-02-09 · pyky ‘s^...

42
977 iwsU dA pirvArk eithAs (lUkA 3:23–38) eh iwsU msIh dy pirvAr dA eithAs hY= iwsU dA~d dy pirvAr toN sI aty dA~d abrAhAm dy pirvAr toN sI= 2 abrAhAm eshAk dA iptA sI= eshAk wAkUb dA iptA sI= wAkUb whUdAh aty ‘s dy BrAvM dA iptA sI= 3 whUdAh Frs aty zrA dA iptA sI= tAmAr ‘nHM dI mAtA sI= Frs hsron dA iptA sI= hsron rAm dA iptA sI= 4 rAm a¨mInAdAb dA iptA sI= a¨mInAdAb nhSon dA iptA sI= nhSon slmon dA iptA sI= 5 slmon boaz dA iptA sI= boaz dI mAtA rAhAb sI boaz Pbyd dA iptA sI= rUT Pbyd dI mAtA sI= ‘byd w|sI dA iptA sI= 6 w|sI dA~d bAdSAh dA iptA sI= dA~d sulymAn dA iptA sI= sulymAn dI mAtA pihlM ‘rIwAh dI ptnI sI 7 sulymAn rhbuaAm dA iptA sI= rhbuaAm abIwAh dA iptA sI= abIwAh aAsA dA iptA sI= 8 aAsA whoSAfAq dA iptA sI= whoSAFAq worAm dA iptA sI= worAm ‘zIwAh dA iptA sI= 9 ‘%zIwAh woTAm dA iptA sI= woTAm aAhAz dA iptA sI= aAhAz ihzAkIwAh dA iptA sI= m|tI dI e¨jIl 1 10 ihzkIwAh mn|sh dA iptA sI= mn|sh aAmon dA iptA sI= aAmon woSIwAh dA iptA sI= 11 woSIwAh< wkAnwAh< aty ‘s dy BrAvM dA dAdA sI= es smyN dOrAn< whUdI kYdIaM dI trHM bybIlon ^iljAxy gxy sn= 12 whUdIaM ^ bybIlon lY jA, toN bAad: wkAnwAh SaltIxyl dA iptA sI= SaltIxyl zru|bAbl dA dAdA sI= 13 zru|bAbl abIhUd dA iptA sI= abIhUd alwAkIm dA iptA sI= alwAkIm a|zor dA iptA sI= 14 a|zor sAdok dA iptA sI= sAdok wAkIm dA iptA sI= wAkIm alIhUd dA iptA sI= 15 alIhUd alAzAr dA iptA sI= alAzAr m|TAn dA iptA sI= m|TAn wAkUb dA iptA sI= 16 wAkUb wUsuF dA iptA sI= mirwm wUsuF dI ptnI sI= mirwm iwsU dI mM sI= iwsU hI msIh* khA‘NdA hY= 17 so abrAhAm toN lYky dA~d tIkr eh cOdHM pI/HIaM sn= aty cOdHM hI pI/HIaM dA~d toN lYky ‘s vkt tIkr sn jdoN lokM ^ bybIlon iljAeaA ig!= aty cOdHM hI pI/HIaM lokM ^ bybIlon lYky jA, toN msIh dy jnm t|k sn= iwsU msIh dA jnm (lUkA 2:1–7) 18 iwsU msIh dI mAtA mirwm sI= iwsU msIh dA msIh msh kItA (msIhA) jM prmyS‹r v|loN cui,aA hoeaA= jnm es trHM hoeaA= mirwm dI ku/mAE wUsuf dy

Upload: others

Post on 23-May-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

977

iwsU dA pirvArk eithAs(lUkA 3:23–38)

eh iwsU msIh dy pirvAr dA eithAs hY= iwsUdA~d dy pirvAr toN sI aty dA~d abrAhAm dy

pirvAr toN sI=

2 abrAhAm eshAk dA iptA sI=eshAk wAkUb dA iptA sI=wAkUb whUdAh aty `s dy BrAvMdA iptA sI=

3 whUdAh Frs aty zrA dA iptA sI=tAmAr `nHM dI mAtA sI=Frs hsron dA iptA sI=hsron rAm dA iptA sI=

4 rAm aÈmInAdAb dA iptA sI=aÈmInAdAb nhSoon dA iptA sI=nhSon slmon dA iptA sI=

5 slmon boaz dA iptA sI=boaz dI mAtA rAhAb sIboaz Pbyd dA iptA sI=rUT Pbyd dI mAtA sI=`byd w|sI dA iptA sI=

6 w|sI dA~d bAdSAh dA iptA sI=dA~d sulymAn dA iptA sI=sulymAn dI mAtA pihlM `rIwAhdI ptnI sI

7 sulymAn rhbuuaAm dA iptA sI=rhbuaAm abIwAh dA iptA sI=abIwAh aAsA dA iptA sI=

8 aAsA whoSAfAq dA iptA sI=whoSAFAq worAm dA iptA sI=worAm `zIwAh dA iptA sI=

9 `%zIwAh woTAm dA iptA sI=woTAm aAhAz dA iptA sI=aAhAz ihzAkIwAh dA iptA sI=

m|tI dI eÈjIl

1

10 ihzkIwAh mn|sh dA iptA sI=mn|sh aAmon dA iptA sI=aAmon woSIwAh dA iptA sI=

11 woSIwAh< wkAnwAh< aty `s dy BrAvMdA dAdA sI=es smyN dOrAn< whUdI kYdIaM dI trHM bybIlon^iljAxy gxy sn=

12 whUdIaM ^ bybIlon lY jA, toN bAad:

wkAnwAh SaltIxyl dA iptA sI=SaltIxyl zru|bAbl dA dAdA sI=

13 zru|bAbl abIhUd dA iptA sI=abIhUd alwAkIm dA iptA sI=alwAkIm a|zor dA iptA sI=

14 a|zor sAdok dA iptA sI=sAdok wAkIm dA iptA sI=wAkIm alIhUd dA iptA sI=

15 alIhUd alAzAr dA iptA sI=alAzAr m|TAn dA iptA sI=m|TAn wAkUb dA iptA sI=

16 wAkUb wUsuF dA iptA sI=mirwm wUsuF dI ptnI sI=mirwm iwsU dI mM sI=iwsU hI msIh* khA`NdA hY=

17so abrAhAm toN lYky dA~d tIkr eh cOdHM pI/HIaMsn= aty cOdHM hI pI/HIaM dA~d toN lYky `s vkttIkr sn jdoN lokM ^ bybIlon iljAeaA ig!= atycOdHM hI pI/HIaM lokM ^ bybIlon lYky jA, toN msIh dyjnm t|k sn=

iwsU msIh dA jnm(lUkA 2:1–7)

18iwsU msIh dI mAtA mirwm sI= iwsU msIh dA

msIh Òmsh kItAÓ (msIhA) jM prmyS¬¬r v|loN cui,aA hoeaA=

jnm es trHM hoeaA= mirwm dI ku/mAE wUsuf dy

Page 2: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

m|tI 1:19-2:15 978

nAl hoE= pr ivaAh ho, toN pihlM hI mirwm nydyiKaA ik `h grBvtI hY= mirwm piv|tr aAtmAdI SktI nAl grBvtI hoE sI= 19mirwm dA ptIwUsuf ix|k c\gA mnu|K sI= `h eh nhIN cAhuÈdA sI ik`h mirwm ^ lokM sAmH,y kl\kn prgq kry= tM `sny `s^ cu|p-cAp C|. dy, dI socI= 20pr jdoN `snyes bAry soicaA tM pRBU dy e|k dUt ny `sdy suFnyiv|c drSn id|ty= ty dUt ny ikhA< Òhy wUsuf< dA~d dypu|tr<* tU\ mirwm ^ aAp,I ptnI svIkAr krn toNnA GbrA= ijh/A b|cA `s dI ku|K iv|c aAeaA hY `hpiv|tr aAtmA* toN hY= 21mirwm e|k pu|tr ^ jnmdyvygI aty tU\ `s dA nM iwsU* r|KIN ik`N ik `haAp,y lokM ^ `nHM dy pApM toN bcAvygA=Ó

22eh sB kuJ pRBU dy aAp,y nbI duaArA khy hoX ^pUrA krn lE vApiraA= 23ÒkuaArI grBvtI hovygIaty pu|tr ^ jnm dyvygI= `h `s dA nAm eÈmAnUxylr|K,gy=Ó* ijsdA arT eh hY< ÒprmyS¬r sA.y s\ghY=Ó

24jdoN wUsuf jAigaA tM `s ny `vyN hI kItA ijvyNpRBU dy dUt ny `s^ krn lE ikhA sI= wUsUF ny mirwmnAl ivaAh kItA= 25pr wUsuF ny mirwm nAl koEijnsI sb\D nA r%iKaA jd t|k `s ny pu|tr ^ jnmnA id|tA= aty wUsuf ny pu|tr dA nM iwsU r%iKaA=

jotSI iwsU ^ iml, aAxyiwsU whUidwA dy ngr bYtlhm iv|c j\imaA sI=`h `s vkt jnimaA sI jdoN hyrodys* rAjA

sI= iwsU dy jnm toN bAad pUrb v|loN kuJ jotSI wrUSlmiv|c aAxy= 2jotSIaM ny lokM ^ pu|iCaA< ÒnvM juaAkik|Ty hY jo ik whUdIaM dA rAjA hY? asIN tArA vyiKaAjo drsA`NdA ik `h jnimaA= asIN tAry ^ pUrbiv|c aAkAS iv|c `QidaM vyiKaA= asIN `s dI`pAsnA krn lE aAX hM=Ó 3jdoN rAjA hyrodys atywrUSlm dy lokM ny whUdIaM dy rAjy bAry s¬i,aA< tM`h GbrA gX= 4hyrodys ny whUdI pRDAn jAjkM ty nym

dA~d dy pu|tr dA~d dy pirvAr iv|coN; esrAXl dA dUsrArAjA< l|gB|g msIh toN e|k hzAr sAl pUrv E:

piv|tr aAtmA pRBU dA aAtmA< msIh dA aAtmA aty shAekvI jAi,aA jMdA hY=

iwsU iwsU dA arT hY Òm¬ktIÓ

kuaArI ... r|K,gyÓ wsAwAh 7:14

hyrodys mhAn hyrodys I< whUidwA dA SAsk 40 pUrv E: toN4 pUrv E:

dy `pdySkM ^ ek%iQaM krky< `nHM ^ pu%iCaA ik

2

msIh ik|Ty j\mygA? 5`nHM ny ikhA< ÒwhUidwA dy bYtlhmiv|c< ik`N ik nbI ny es bAry poTIaM* iv|c iliKaAhY:

6Ôhy bYtlhm< whUdAh dI DrtI iv|c tU\ whUdAh dyhAkmM iv|coN b/A mh|tvpUr, hY= hM< tyry iv%coN e|kaijhA hAkm aAvygA< ijh/A myry lokM< esrAxyl dIagvAE krygA=ÕÓ mIkAh 5:2

7fyr hyrodys ny pUrb toN aAxy jotSIaM ^ cu|p kItybulA ky `nHM koloN QIk QIk ptA kItA ik `nHM ^ tArApihlI vAr kdoN idKAE id|tA sI= 8Fyr hyrodys ny `nHM^ bYtlhm iv|c< eh kih ky Byj id|tA< ÒjAP atyiDaAn nAl es bAlk bAry ptA lgAP= jdoN t¬sINbAlk ^ l|B lvoN< tM aA ky mY^ d|s idP< tM jo mYN vIjAvM aty `s dI `pAsnA krM=Ó

9`h rAjy dI g|l s¬, ky cly gxy= aty `h tArA<ijh/A `nHM c/Hdy pAsy dyiKaA sI< jotSIaM ny `stAry dA ip|CA kItA= tAry ny `nHM dI `doN t|k agvAEkItI< jdoN t|k ik `h `s jgHHA `%ty aAky nhIN rukigaA ij%Ty `h bAlk sI= 10jotSI `doN bhut KuS snjdoN `nHM ny tArA vyiKaA= 11`nHM ny `s Gr iv|c jAky bAlk ^ `s dI mAtA mirwm nAl dyiKaA aty pYrINpYky `s^ m|TA qyikaA= `nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaMaty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM ByNq kItIaMijh/IaM `h bAlk vAsty ilaAX sn= 12pr sufnyiv|c prmyS¬r ny jotSIaM ^ KbrdAr kItA ik `hhyrodys kol fyr nA jA,= tM `h hor rsty aAp,y dyS^ m¬/ gX=

iwsU aAp,y mAtA iptA nAl imsr ^13jdoN jotSI dUr cly gxy< tM pRBU dy dUt ny wUsuf dy

sufny iv|c drSn dy ky aAiKaA< Ò`%QÚ bAlk ty `sdI mAtA ^ lYky imsr dyS iv|c clA jA= aty jdtIkr mYN tY^ nA aAKM `%Ty hI rih,A ik`N ik hyrodysbAlk ^ mAr, vAsty l|BygA=Ó

14tM wUsuf `%iQaA rAto rAt bAlk aty `s dImAtA ^ nAl lYky imsr v|l t¬r ipaA= 15wUsuF hyrodysdy mrn t|k imsr iv|c hI irhA= eh es lE vApiraAtM ik ijh/A bcn pRBU ny nbI dI zbAnI aAiKaA sI`h pUrA hovy: pRBU ny aAiKaA< ÒmYN aAp,y pu|tr ^ imsr

poTIaM piv|tr ilKtM< purA,y nym dIaM ilKtM=

ÒmYN aAp,y ... s%idaAÓ hoSyaA 11:1

iv|coN s%idaA=Ó*

Page 3: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

979 m|tI 2:16-3:15

hyrodys ny bYtlhm dy sB bAl muÈi.aM^ mAr su%iqaA

16jdoN hyrodys ^ eh smJ aAE ik `s^ jotSIaMduaArA DoKA id|tA igaA hY< tM `s^ b/A kRoD aAeaA=Fyr `s ny bYtlhm aty aAsy pAsy dy sAry elAikaM dybAlkM ^ mArn dA hukm dy id|tA= `s ny do sAl atyes toN CoqI `mr dy bAlkM ^ mAr dy, dA hukm dyid|tA ik`N ik `s ny jotSIaM toN jnm dy shI smyN dAptA lAeaA sI= 17tM nbI iwrimwAh duaArA boilaAprmyS¬r dA Sbd pUrA ho igaA sI:

18ÒrAmAh iv|c e|k avAz s¬,AE id|tI= ro,A atyv|.y ivrlAp nAl rAKyl aAp,y bAl b%icaM ^ roNdI hYaty ts|lI nhIN cAh\udI< ik`N ik `s dy b|cy mr cu|kyhn=Ó iwrimwAh 31:15

wUsuF aty mirwm imsr toN m¬/y19hyrodys dy mrn toN bAad< pRBU dA e|k dUt imsr

iv|c wUsuF dy supny iv|c pRgiqaA= 20dUt ny aAiKaA<Ò`%QÚ bAlk aty `s dI mAtA ^ nAl lYky esrAxyldy dyS ^ jA= ik`N ik ijh/y lok bAlk ^ mArnAcAhu\dy sn hu, mr cu|ky hn=Ó

21td `h itaAr hoeaA aty bAlk aty `s dImAtA ^ nAl lY ky esrAxyl dyS ^ cilaA igaA=22jdoN wUsuF ny s¬i,aA ik arikl~s whUidwA iv|caAp,y iptA hyrodys dI m¯t toN bAad rAjA b, igaAhY tM `h `%Ty jA, toN .rdA sI= pr supny iv|c prmyS¬rduaArA ùKbr pAky `h glIl dy elAky ^ cilaA igaA=23wUsuF nAsrt nAm dy e|k ngr iv|c jA v%isaAaty esny `h bcn pUrA kr id|tA ijh/A prmyS¬r nynbIaM rAhIN aAiKaA sI= `h e|k nAsrI* aKvAXgA=

wUh\nA bpitsmA dy, vAly dA k\m(mrkus 1:1–8; lUkA 3:1–9< 15–17; wuh\nA 1:19–28)

`nHM idnM iv|c< wUh\nA bpitsmA dy, vAly nywhUidwA dy `jA/ iv|c pRcAr krnA SurU kItA=

2`s ny aAiKaA< ÒaAp,y idl aty jIvn bdlo< ik`uNik s¬rg dA rAj jldI hI aA irhA hY=Ó 3wUh\nAbpitsmA dy, vAlA `hI hY ijsdy bAry wsAwAh nbIdI zbAnI aAiKaA igaA sI= wsAwAh ny ikhA:

Ò`jA/ iv|c e|k m|nuK hokA dy irhA hY: ÔpRBU lErsty ^ itaAr kro; `s dy rAhM ^ is|iDaM kro=ÕÓ

nAsrI nAsrt ngr dA mnu|K=

wsAwAh 40:3

3

4wUh\nA dy kp/y ~Q dy vAlM toN b,y sn aty c\m dIpyqI `s dy l|k dy duaAly sI= aty `s dA Bojn iq|.IaMaty j\glI Siht sI= 5wrUSlm< sAry whUidwA atywrdn ndI dy aAsy pAsy dIaM TMvM dy sB lok `sdA pRcAr s¬,n lE aAX= 6lokM ny aAp,y pAp kbUlkIty aty wUh\nA ny `nHM ^ wrdn ndI iv|c bpitsmAid|tA=

7pr jdoN `s ny vyiKaA ik FrIsIaM* aty sdUkIaM*iv|coN bTyry `s koloN bpitsmA lY, aAX hn tM `s ny`nHM ^ aAiKaA< ÒtusIN sAry s|p hoÚ t¬hA^ prmyS¬r dyaA`, vAly krop toN B|j,M ikhnyN d%isaA hY? 8t¬hA^`h g|lM krnIaM cAhIdIaM hn ijnHM nAl drSAskoN ik t¬sIN aAp,y jIvn aty mn bdl lX hn=9aAp,y mn iv|c es g|l ty mA, krn dI nA soco<ÔasIN abrAhAm dy b|cy hM=Õ mYN t¬hA^ d|sdA hM ikprmyS¬r abrAhAm lE enHM p|TrM iv|coN b|cy pYdA krskdA hY= 10ru|KM ^ .yg, lE kuhA/A itaAr hY< hr`h ru|K ijh/A c\gA fl nhIN idÈdA< v%i>aA jAvygAaty a|g iv|c su|q id|tA jAvygA=

11ÒmYN tM t¬hA^ t¬hA.y mn aty jIvn bdl, lEpA,I nAl bpitsmA idÈdA hM pr ijh/A myyry ipCoNaA`, vAlA hY `h myry toN mhAn hY aty mY tM `s dIju|tI cu|k, dy vI wog nhIN hM= `h t¬hA^ piv|traAtmA aty a|g nAl bpitsmA dyvygA= 12`s dI t\glI`s dy h|T iv|c hY= `h k,k ^ tU/I toN al|g krygA=`h k,k ^ koQy iv|c jmA krygA= `h tU/I ^ `sa|g iv|c sA/ygA ijh/I buJAE nhIN jA skdI=Ó

iwsU ^ wUh\nA ny bpitsmA id|tA(mrkus 1:9–11; lUkA 3:21–22)

13fyr iwsU wUh\nA toN wrdn ndI iv|c bpitsmAlY, lE glIl toN aAeaA= 14pr wUh\nA ny eh kihik `s^ rok, dI koiSS kItI< ÒmY^ tM tyry koloNbpitsmA lY, dI lo/ hY= aty tU\ myry kol ik`N aAeaAhYN?Ó

15iwsU ny `s^ jvAb id|tA< Òhu, tU\ es ^ eÈJ hIho, dy= ijh/IaA g|lM prmyS¬r krA`NdA hY sA^ `vyNhI krnIaA cAhIdIaA hn=Ó e`N wUh\nA iwsU ^

FrIsI e|k whUdI dl jo whUdI nymM aty irvAzM ^ mÈndysn=

sdUkI e|k aijhA whUdI dl jo ik purA,y nymM dy kyvlpihly pÈj ih%isaM ^ mÈndy sn= `nHM dA ivSvAs sI ikmnu|K m¯t ip|CoN jIvt nhIN rihÈdA=

bpitsmA dy, lE mÈn igaA=

Page 4: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

m|tI 3:16-4:24 98016ijvyN hI iwsU ny bpitsmA ilaA `h pA,I toN

bAhr aA igaA= `s lE akAS Ku|lH igaA aty `s nyprmyS¬r dA aAtmA Gu|gI vM{ aAp,y `%pr `%trdAvyiKaA= 17srvg toN e|k bA,I aAE< ty eh aAiKaA<Òeh myrA ipaArA pu|tr hY= ijs toN mYN bhut pRs\n hM=Ó

iwsU dA prtAeaA jA,A(mrkus 1:12–13; lUkA 4:1–13)

SYtAn duaArA prtAX jA, lE aAtmA ny iwsUdI agvAE `jA/ iv|c kItI= 2iwsU ny cAlI

idn aty rAtM kuJ vI nA KADA tM `s ^ Bu|K l|gI=3tM SYtAn `s^ prtA`, lE aAeaA aty `s^aAiKaA< Òjy tU\ prmyS¬r dA pu|tr hY< tM kih ik ehp|Tr roqIaM b, jA,=Ó

4iwsU ny jvAb id|tA< Òeh poTIaM iv|c iliKaA hY:ÔensAn inrI roqI ty hI nhIN ij`Ndy sgoN `nHM dA

jIvn `s hryk vAk `%pr inrBr krdA hY ijh/AprmyS¬r dy mUÈhoN inkldA hY=ÕÓ ibvsTA 8:3

5fyr SYtAn iwsU ^ piv|tr Sihr iv|c aAp,y nAllY igaA aty `s^ mÈdr dy b/y `%cy sTAn `%ty K/Akr ky ikhA< 6Òjykr tU\ prmyS¬r dA pu|tr hY< tM aAp,yaAp ^ hyQM .yg dy= ik`N ik eh poTIaM iv|c iliKaAhY ik<

ÔprmyS¬r aAp,y dUtM ^ tyry lE hukm dyvygA< aty`h tY^ aAp,y h|TM `pr cu|k lY,gy< tM jo tU\ p|Triv|c aAp,y pYr v|j, toN bcA skyN=ÕÓ zbUr 91:11–12

7iwsU ny `s^ ikhA< ÒpoTIaM iv|c eh vI iliKaAhY<

ÔtY^ pRBU tyry prmyS¬r ^ nhIN prtA`,A cAhIdA=ÕÓibvsTA 6:16

8fyr SYtAn `s^ e|k v|.y `%cy phA/ `%ty nAl lYigaA aty jgt dy sAry rAj aty `nHM dA jlO ivKAeaA=9SYtAn ny ikhA< Òjy t\U Juk ky mY^ m|TA qykyN tM eh sBkuJ mYN tY^ dy idaMgA=Ó

10iwsU ny SYtAn ^ ikhA< ÒSYtAnÚ tU\ eToN cilaA jA<ik`N ik eh poTIaM iv|c iliKaA hY<

Ôik tU\ pRBU aAp,y prmyS¬r ^ m|TA qyk aty `s e|klydI hI syvA krÚÕÓ ibvsTA 6:13

11td SYtAn cilaA igaA aty kuJ dUt iwsU kol`s dI mdd krn lE aAX=

4

iwsU ny glIl iv|c aAp,A k\m ar\iBaA(mrkus 1:14–15; lUkA 4:14–15)

12jd iwsU ny s¬i,aA ik wUh\nA kYd kr id|tA igaAhY tM `h glIlI ^ vAps cilaA igaA= 13`s nynAsrt C|. id|tA aty kFrnAhUm iv|c irhA= eh ngre|k JIl dy ny/y hY= kFrnAhUm zbUlUn aty nFTAlIdy elAky iv|c hY= 14iwsU ny eh es lE kItA ikwsAwAh nbI dA vAk pUrA hovy=

15ÒzbUlun dI DrtI aty nFTAlI dI DrtI< sm¬ÈdrdA rAh< wrdn ndI dy pAr< ZYr-whUdI lokM dI DrtI<glIlÑ

16hnyry iv|c rihÈdy lokM ny v|.A cAn, vyiKaA hY;cAn, `nHM lE aAeaA jo ik kbrM vM{ hnyry dySiv|c rihÈdy hn=Ó wsAwAh 9:1- 2

17`s toN bAad iwsU pRcAr krn l|gA< `s ny aAiKaA<ÒaAp,y idl aty jIvnM ^ bdlo< ik`N ik svrg dArAj ny/yy aA irhA hY=Ó

iwsU ny kuJ cyly cu,y(mrkus 1:16–20; lUkA 5:1–11)

18jdoN iwsU glIlI JIl dy k\>y G¬Èm irhA sI `s nydo BrAvM Sm~n ijh/A ptrs khA`NdA hY aty `sdy BrA aÈidRwAs ^ vyiKaA= `h mACI sn `h jALnAl m|CIaM F/ rhy sn= 19iwsU ny `nHM ^ ikhA< Òmyrymgr aAP ty mYN t¬hA^ lokM ^ ek|QA krn lE mACIb,AvMgA=Ó 20t¬r\t hI `h jAlM ^ C|. ky iwsU dymgr ho t¬ry=

21iwsU glIlI JIl dy k\>y cldA irhA= `s ny dohor BrAvM wAkUb aty wUh\nA ^ vyiKaA jo ky zbdI dypu|tr sn= `h aAp,y ip` nAl by/I iv|c aAp,y<jAlM ^ QIk kr rhy sn= iwsU ny `nHM ^ s%idaA22`h J|q by/I aty aAp,y ip` ^ C|. ky `s dy mgrho t¬ry=

iwsU dA `pdyS dy,A aty lokM ^ c\gA krnA(lUkA 6:17–19)

23iwsU sArI glIlI iv|c iFiraA= iwsU `nHM dypRArTnA sTAnM iv|c `pdyS idÈdA aty s¬rg dy rAjdI KuSKbrI dA pRcAr krdA= aty `h lokM iv|coN sAryrog aty sArI mMdkI ^ hqA`NdA sI= 24iwsU bAry sm¬|cysurIaA iv|c ùKbr FYl gE= lok ibmAr aty rogIaM ^ijh/y g\BIr drd J|l rhy sn aty ijnHM ^ BUt ic|b/yhoX sn< imrgI vAly aty aDr\gIaM ^ ilaAxy= iwsU

Page 5: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

981 m|tI 4:25-5:25

ny sAry rogIaM ^ c\gA kItA= 25v|.IaM BI/M glIl<idkApuils< wrUSlm< whUidwA aty wrdn ndI dypAroN `s dy mgr l|g pEaM=

phA/I dy `pdyS(lUkA 6:20–23)

BI/ ^ vyK ky iwsU phA/ `%ty c/H igaA aty jdbYQA tM `s dy cyly `s dy aAs pAs aAxy= 2td

iwsU lokM ^ `pdyS dy, l|gA aty `sny aAiKaA<3Ò`h v.BAgy hn ijh/y aAtmA iv|c grIb hn

ik`N ik svrg dA rAj `nHM dA hY=4 `h v.BAgy hn ijh/y sog krdy hn ik`N ik

`h SMt kIty jA,gy=5 `h v.BAgy hn ijh/y dIn hn ik`N ik `h

vAady dI DrtI dy vArs ho,gy=6 `h v.BAgy hn ijh/y Drm dy Bu|Ky ty ithAxy hn

ik`N ik `h rjAxy jA,gy=7 `h v.BAgy hn ijh/y imhrbAn hn ik`N ik

`nHM ty imhr kItI jAvygI=8 `h v.BAgy hn ijh/y idloN SuD hn ik`N ik

`h prmyS¬r ^ vyK,gy=9 `h v.BAgy hn ijh/y SMtI ilaA`Ndy hn ik`N

ik `h prmyS¬r dy b|cy aKvA`,gy=10`h v.BAgy hn ijh/y shI kArj krn dy kAr,

stAxy jA rhy hn ik`N ik svrg dA rAj `nHMdA hovygA=

11ÒjdoN lok t¬hA.I bye|ztI krn aty t¬hA.y ivru|DmA/A bol, aty t¬hA.y ty JUQy doS lA`, ik`N ik t¬sINmyry cyly ho< tM t¬sIN DÈn ho= 12KuS hoovo aty an\d mA,o<t¬sIN svrg iv|c bhut v|.A Fl pAvoNgy= esy trHM hI<jo nbI t¬hAToN pihlM rhy `nHM ^ vI lokM ny kSqid|ty=

t¬sIN lU, aty roSnI vM{ ho(mrkus 9:50; lUkA 14:34–35)

13Òt¬sIN DrtI dy lU, ho= pr jykr lU, bysuaAd hojAvy< tM eh Fyr ikvyN slU,A ho skdA? eh bykAr hY=eh bAhr su%iqaA jAvy aty lokM duaArA im%iDaA jAvy=

14Òt¬sIN jgt dy cAn, ho= ijh/A ngr phA/ tybi,aA hoeaA hY `s^ lkoeaA nhIN jA skdA= 15lokdIvA jgA ky kqory hyQM nhIN r|Kdy `h es ^ SmHAdAn`%ty r|Kdy hn tM jo eh Gr iv|c rihÈdy sB lokM ^cAn, dyvy= 16esy t¬rHM hI< t¬sIN aAp,A cAn, lokM

5

^ dyK, idP tM jo `h vI t¬hA.y c\gy k\m vyK sk,aty svrg iv|c t¬hA.y iptA dI `stit kr sk,=

iwsU aty purA,y nym dIaM ilKtM17Òeh nA soco ik mYN mUsA dI SrHA jM nbIaM dy

`pdySM ^ nSq krn lE aAeaA hM= mYN `nHM dy`pdySM ^ nSq krn nhIN sgoN `nHM ^ s\pUr, krnlE aAeaA hM= 18mYN t¬¬hA^ s|c aAKdA hM ik ijÈnAicr akAS aty DrtI alop nA ho jA, SrHA iv|coN kuJvI alop nhIN hovygA= jd t|k ik sB kuJ pUrA nhINhovygA e|k a|Kr jM a|Kr dI e|k ibÈdI vI nhINguaAcygI= 19jykr koE ivaktI av%igaAkArI hY atydUijaM ^ vI aAigaA nA mÈn, dA `pdyS idÈdA hY< tM`h svrg dy rAj iv|c sB toN G|q mh|tvpUr, hovygA=pr ijh/A koE hukmM ^ mÈnygA aty horM ^ d|sygA `hsvrg dy rAj iv|c mhAn hovygA= 20mYN t¬hA^ d|sdAhM ik jy t¬hA.y k\m nym dy `pdySkM aty frIsIaM dyDrm nAloN v|D nhIN ho,gy tM t¬sIN svrg dy rAjiv|c ikvyN vI nhIN v/ skoNgy=

iwsU dA kroD bAry `pdyS21Òt¬sIN s¬i,aM hovygA< jo bhut icr pihlM sA.y

lookM ^ ikhA igaA sI= ik Ôiksy mnu|K dA KUn nA kr=*ijh/A ivaktI KUn krygA< adAlt iv|c `s dA inr,AkItA jAvygA=Õ 22pr mYN t¬hA^ aAKdA hM ik hr koEt¬hA.A BrA hY= iksy dUsry ivaktI ty kRoD nA kro=jykr tU\ dUsry ivaktI ty kRoD kryNgA< tM tyrA inr,AwhUdI adAlt iv|c kItA jAvygA= jykr tU\ iksy ^gAlH k|>dA hYN< tM tyrA inr,A whUdI sBA duaArAkItA jAvygA= aty jykr tU\ dUsry ivaktI ^ mUrKbulA`NdA hY< tM tY^ nrk dI a|g dy Ktry dA sAmH,AkrnA pvygA= 23so jdoN tU\ prmyS¬r lE jgvydI tyaAp,I ByyNq c/HA`, l|gy< aty `%Ty tY^ cyty !vy iktyry BrA dy mn iv|c tyry lE ivroD hY= 24tM `%TyaAp,I Byq jgvydI* dy sAmH,y C|. ky c%ilaA jA=aty pihlM aAp,y BrA nAl myl kr aty bAad iv|caA, ky aAp,I ByNq c/HA= 25jy tyrA duSm, tY adAltiljA irhA hovy tM aAp,y duSm, nAl ijÈnI CytI hosky< imlAp kr lY= jykr tU\ aijhA nhIN kryNgA< hoskdA `h tY^ m¬nsF dy hvAly kr dyvy= aty m¬nsF

Òiksy ... nA krÓ kUc 20:13 ibvsTA 5:17

jgvydI p||Tr dA T/A ij|Ty k¬rbAnI id|tI jMdI sI jM pRBU^ ByqAvM id|tIaM jMdIaM sn=

tY^ kYd iv|c pA`, lE pihrydArM dy hvAly kr

Page 6: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

m|tI 5:26-6:1 982

dyvy= 26mYN tY^ s|c d|sdA hM ik< tY^ kYd iv|coN `nMicr t|k m¬kt nhIN kItA jAvygA< ijÈnM icr tU\ `hsB kuJ nhIN dy idÈdA ijs dA tU\ dy,dAr hYN=

iwsU dA ijnsI pAp bAry `pdyS27Òt¬sIN s¬i,aM hY jo eh ikhA igaA sI< Ôik tU\

bdkArI dA pAp nA kr=Õ* 28pr mYN t¬hA^ d|sdA hMik jykr koE ivaktI iksy a¯rt v|l ijnsI nzrnAl vyKdA hY< tM `h pihlM hI aAp,y idloN `sa¯rt nAl bdkArI dA pAp kr cu%ikaA hY= 29jo tyrIs|jI a|K pAp krAvy tM `s^ aAp,y SrIr iv|coN k|> kysu|q dy= ik`N jo tyry lE ehoo BlA hY ik tyry aÈgM iv|coNe|k dA nAs hovy pr tyrA sArA SrIr nrk iv|c nAjAvy= 30tyrA s|jA h|T jdoN tYToN pAp krAvy tM `s^k|q ky su|q dy= ik`N ik tyry lE eh BlA hY ik tyryaÈgM iv|coN e|k dA nAS hovy pr tyrA sArA SrIr nrkiv|c nA jAvy=

iwsU dA tlAk bAry `pdyS(m|tI 19:9; mrkus 10:11–12; lUkA 16:18)

31Òeh vI aAiKaA igaA hY< Ôijh/A ivaktI aAp,IptnI ^ tlAk id\dA hY `h `s^ tlAknAmA ilK kydyvy=Õ* 32pr mYN t¬hA^ d|sdA hM ik koE vI ivaktIjo aAp,I ptnI ^ tlAk idÈdA< `h `s ^ bdkArIdA pAp krn dA doSI b,A`NdA hY= iksy ivaktI kolaAp,I ptnI ^ tlAk dy, dA e|k hI kAr, hY< ikjykr `s dI ptnI ny dUsry aAdmI nAl ijnsI s\b\Db,AX ho,= aty koE vI ivaktI jo `s tlAkSudAa¯rt nAl ivaAh krvA`NdA< bdkArI dA pAp krndA doSI hY=

iwsU dA vAady krn bAry `pdyS33Òt¬sIN s¬i,aA hY ik sA.y puriKaM ^ aAiKaA igaA

sI= jykr tusIN vAadA kroN tM es ^ nA to/o= jovAady t¬sIN pRBU nAl kIty hn `nHM ^ pUiraM krnAcAhIdA hY=* 34pr mYN t¬hA^ d|sdA hM ik< kdy vIvAadA nA kro= kdy vI surg dI sONh nA KAP ik`N ikeh prmyS¬r dA is\GAsn hY= 35aty nA hI DrtI dIsONh KAP ik`N ik eh `s dy crnM dI cONkI hY= nA hI

ÒtU\ bdkArI ... nA krÓ kUc 20:14; ibvsTA 5:18

Òijh/A ivaktI ... dyvyÓ ibvsTA 24:1

Òjo ... cAhIdA hYÓ lyvIaM 19:12; ig,tI 30:2;ibvsTA 23:21

wrUSlm dI ik`N ik eh mhAn rAjy dA Sihr hY=

36aty nAhI aAp,y isr dI sONh KAP< ik`N ik tusINe|k vAl ^ vI ic|qA jM kAlA nhIN kr skdy= 37prt¬sIN aAp,y bol, iv|c ÔhMÕ dI hM< aty ÔnAÕ dI nA<aAKo= ÔhMÕ jM ÔnAÕ toN v|D aAK,A bdI v|loN hY=

iwsU dA bdly bAry `pdyS(lUkA 6:29–30)

38ÒtUsIN s¬i,aA hY jo ikhA igaA sI ik< Ôa|K dybdly a|K aty dÈd dy bdly dÈd=Õ* 39mYN t¬hA^ aAKdAhM ik< duSq aAdmI dy ivru|D K/Hy nA hovo= sgoN jy koEtuhA.I s|jI g|lH `%ty cpy/ mAry< tM tusIN dUjI vI `sv|l GumA idP= 40aty ijh/A tuhA.y `%ty muk|dmA kryty tuhA.A ku/tA lY,A cAhy tM `s ^ aAp,A coZA vI lYlY, idP= 41aty jy koE tuhA^ e|k mIl aAp,y nAlt¬r, lE mjbUr kry tM tusIN `s nAl do mIl c|lo=42jykr koE tuhAToN kuJ mÈgdA hY< `h `s ^ idP atyjykr koE tuhAToN `DAr cAhuÈdA hY tM< dy, toN mnHA nAkro=

sB lokM ^ ipaAr kro(lUkA 6:27–28< 32–36)

43Òt¬sIN s¬i,aM hY jo eh ikhA igaA sI< Ôt¬sIN aAp,yguaM>I nAl vI ipaAr kro* aty aAp,y vYrI nAlvYr r|Ko=Õ 44pr mYN t¬hA^ aAKdA hM ik aAp,y vYrIaMnAl vI ipaAr kro= aty jo t¬hA^ stA`, `nHM lEpRArTnA kro= 45jykr t¬sIN aijhA kroNgy< Fyr t¬sINaAp,y iptA dy ijh/A svrg iv|c hY< s|cy pu|tr hovoNgy<ik`N ik iptA aAp,A sUrj< bury aty Bly dohM `%pr hIc/HA`NdA hY= t¬hA.A iptA DrmIaM aty kuDrmIaM `%prvI mINh vrsA`NdA hY= 46jykr t¬sIN `nHM nAl hIipaAr kro ijh/y t¬hA.y nAl ipaAr krdy hn tM t¬hA^koE Fl nhIN imlygA= kI msUlIxy vI ehI nhIN krdy?47jykr t¬sIN isrF aAp,y dostM nAl c\gA vrtAPkrdy ho tM t¬sIN dUsry lokM nAloN c\gy nhIN ho= kIkuDrmI vI aijhA nhIN krdy? 48so ijvyN t¬hA.A iptAijh/A s¬rg iv|c hY< s\pUr, hY itvyN t¬sIN vI s\pUr,hovo=

iwsU dA dAn krn bAry `pdySÒsAvDAn rho< jdoN t¬sIN c\gy k\m kro< lokM dy

Òa|K dy ... bdly dÈdÓ kUc 21:24; lyvIaM 24:20;

Ò t¬sIN ... ipaAr kroÓ lyvIaM 19:18

sAmH,y nA ivKAP tM jo `h `s v|l iDaAn dy,=6

Page 7: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

983 m|tI 6:2-26

jykr t¬sIN aijhA krdy ho< t¬sIN t¬hA.y iptA koloN ijh/Asvrg iv|c hY kuJ fl pRApt nhIN kroNgy=

2Òso jd vI tusIN lo/v\d ^ dAn kroN tM aAp,ydAn dA aYlA, nA krvAP ijvyN kpqI pRArTnA sTAnMaty rAhM iv|c krdy hn= `h lokM toN `stit krA`,lE tUrHIaM vjvA`Ndy hn= mYN t¬hA^ s|c d|sdA hMik< `nHM dA ehI Fl hY= 3so jdoN tusIN grIbM iv|cdAn kroN tM gupt dAn kro= iksy ^ ptA nA l|g,idP ik tusIN kI dy rhy hoN= 4tuhA.A dAn gupt ho,AcAhIdA hY= iFr tuhA.A iptA< ijh/A vyKdA hY ik guptiv|c kI kItA igaA hY< tuhA^ fl dyvygA=

iwsU dA pRArTnA bAry `pdyS(lUkA 11:2–4)

5ÒjdoN t¬sIN pRArTnA kroN tM kpqIaM vM{ nA kroik`N ik `h rAhM dy KUÈijaM aty pRArTnA sTAnM iv|cK/y hoky pRArTnA krnI ps\d krdy hn tM ik look `nHM^ vyK,= mYN t¬hA^ s|c aAKdA hM ik `h aAp,A flpA cu|ky hn= 6pr jdoN t¬sIN pRArTnA kroN< tM aAp,ykmry iv|c jAP< bUhA b\d kro aty aAp,y iptA a|gypRArTnA kro< ijh/A ik gupt sTAn iv|c hY= jo k\mgupt kIty jMdy hn t¬hA.A iptA `h vyK, dy wog hY=`h t¬hA^ Fl dyvygA= 7jdoN t¬sIN pRArTnA kro tMt¬sIN `nHM lokM vM{ nA kro jo prmyS¬r ^ nhIN jA,dy=`h arThI, g|lM aAK,IaM jArI r|Kdy hn= `hsocdy hn< prmyS¬r `nHM ^ s¬,ygA ik`N ik `h v|Dboldy hn= 8so t¬sIN `nHM vrgy nA hovo ik`N ik t¬hA.AiptA t¬hA.y mÈg, toN pihlM hI jA,dA hY ik t¬hA^iks vstU dI lo/ hY= 9es lE t¬sIN jd vI pRArTnAkro es trIky nAl kro:

Ôsurg iv|c< sA.y iptA asIN pRArTnA krdy hM iktyrA nM piv|tr mÈinaA jAvy=

10tyrA rAj aAvy< tyrI mrzI< ijh/I svrg iv|cpUrn hY< DrtI ty vI pUrn hovy=

11a|j sA^ Boj, id` jo sA^ hr roz cAhIdA hY=12aty t¬sIN sA.y pAp mAF kr id` ijvyN asIN vI

`nHM ^ mAF kr id|tA hY ijnHM ny sA.A burA kItA=13aty sA^ prtAvy iv|c nA pAvo< sgoN duSq toN

bcAvo=Õ*14ik`N ik jykr t¬sIN dUsry lokM dIaM ZltIaM

tuk 13 kuJ wUnAnI nklM iv|c joi/aA igaA hY ik`N ikpAtSAhI< SktI aty mihmA hmySA hmySA lE t¬hA.I hY=aAmIn=

mAf kr dyvoNgy< tM surg iv|c t¬hA.A surgI iptA vI

t¬hA.IaM ZltIaM ^ mAF kr dyvygA= 15pr jykrt¬sIN `nHM lokM dIaM gltIaM mAF nhIN kroNgy< tMsurg iv|c t¬hA.A iptA vI t¬hA.IaM gltIaM mAFnhIN krygA=

iwsUU dA vrt bAry `pdyS16ÒjdoN t¬sIN vrt r|Ko tM kpqIaM vM{ mUÈh `dAs

nA b,AP= `h aAp,y mUÈh es lE ivgA/dy hn tMjo `h lokM ^ vrt r|K, vAly l|g,= mYN t¬hA^ s|caAKdA hM ik `h Fl pA cu|ky hn= 17pr jdoN t¬sINvrt r|KoN tM aAp,y vAlM ^ tyl lAP aty aAp,A mUÈhDovo= 18tM jo tusIN lokM ^ nhIN idKA irhy hovoNgy iktusIN vrt r|K rhy hoN pr isrF aAp,y iptA ^ idKAPijh/A ik gupt hY= tuhA.A iptA ijh/A gupt iv|ckIty ^ vyKdA hY tuhA^ fl dyvygA=

dOlt nAloN prmyS¬r vDyry mh|tvpUr, hY(lUkA 12:33–34; 11:34–36; 16:13)

19ÒDrtI ty KzAny dA B\.Ar nA jo/o= e%Ty kI/y atyj\ZAl Dn ^ nSq kr idÈdA hY aty cor s\nH mArkyt¬hA.I dOlt curA lY jMdy hn= 20pr svrg iv|cKzAny jo/o= svrg iv|c nA koE kI/A aty nA j\gAlDn ^ nSq krdA hY aty nA hI cor s\nH mArdy hnaty curA`Ndy hn= 21ik`N ik ij|Ty tuhA.A KzAnA hovygAtuhA.A idl vI `%Ty hI hovygA= 22SrIr dA dIvA a|KhY< jykr tuhA.I a|K inrml hY tM tuhA.A sArA SrIrcAn, nAl BrpUr hovygA= 23pr jykr tuhA.I a|KmYlI hY< tM tuhA.A sArA SrIr hnyry nAl BrpUr hovygA=so jykr tuhA.y aÈdr dA cAn, hnyrA hY tM iFr `hhnyrA ikÈnA hovygA= 24koE m|nuK do mAlkM dI syvAe|k hI smyN nhIN kr skdA ik`N ik e|k nAl `h vYraty dUjy nAl pRIt r|KygA jM e|k nAl `h imilaArhygA aty dUjy ^ Bu|l jAvygA= es lE t¬sIN prmyS¬raty dOlt dI syvA eko vyly nhIN kr skdy=

prmyS¬r dy rAj ^ pihl(lUkA 12:22–34)

25Òes krky mYN t¬hA^ d|sdA hM< ik aAp,I iz\dgIdI ic\tA nA kro< aty nA hI es g|l dI ik t¬sIN kIKAvoNgy aty kI pIvoNgy= aty nA hI t¬sIN esdI icÈtAkro ik t¬hA^ aAp,y SrIr ty pihn, lE iks dIlo/ hY= kI iz\dgI Bojn nAloN aty SrIr vstr nAloNv|D mh|tvpUr, nhIN? 26akAS dy pÈCIaM v|l iDaAnkro= nA tM `h bIjdy hn ty nA hI v|>dy hn nA hI

Page 8: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

m|tI 6:27-7:21 984

B/oilaM iv|c anAj ek|QA krdy hn= pr t¬hA.AsurgI iptA `nHM dI ipRtpAl krdA hY= BlA t¬sIN `nHMnAloN `%tm nhIN ho= 27jy t¬sIN ic\tA krdy rhoNgy tM<t¬sIN aAp,I `mr iv|c e|k vI pl dA vADA nhIN krskdy=

28Òt¬sIN vstrM lE ik`N ic\tA krdy ho? t¬sIN Kytiv|c FlM ^ vyKo= vyKo `h ikvyN `%Ty vDdy hn= `haAp,y lE nA imhnt krdy hn nA k|tdy hn= 29prmYN t¬hA^ d|sdA hM ik mhAn aty amIr rAjA s¬lymAnvI< enHM iv|coN e|k Fu|l ijÈnA vI nhIN sijaA hoeaAsI= 30prmyS¬r j\glI GAh ^ vI ijh/A a|j hY atyBlky a|g iv|c JoikaA jAvygA aijhA pihn,pihnA`NdA hY= tM hy To/I prtIt vAilP< kI BlAprmyS¬r t¬hA^ `s toN v|D nhIN pihnAvygA? 31so t¬sINic\tA krky eh nA kho ik< ÔkI KAvMgyÕ jM ÔkI pIvMgyÕjM ÔkI pihnMgy?Õ 32`h lok jo prmyS¬r ^ nhIN jA,dy`h enHM sBnM vstM ^ BAldy hn< pr t¬sIN ic\tA nAkro ik`N ik t¬hA.A surgI iptA jA,dA hY ik t¬hA^enHM cIzM dI loo/ hY= 33pr sB toN pihlM< t¬hA^prmyS¬r dy rAj aty `s dy Drm dI e|CA krnI cAhIdIhY= iFr eh sB vstM vI t¬hA^ dy id|tIaM jA,gIaA=34so t¬sIN Blk dy lE ic\tA nA kro= eh aAp,y bAryaApy hI ic\tA krygA< a|j dy lE a|j dA du|K hI bTyrAhY=

iwsU dA aiDkAr vAlA `pdyS(lUkA 6:37–38< 41–42)

ÒdUjy lokM dA inr,A nA kro tM t¬hA.A inr,A vInhIN kItA jAvygA= 2jykr t¬sIN dUsiraM dA

inr,A krdy ho tM `sy trHM hI t¬hA.A vI inr,A kItAjAvygA= aty ijs mAp nAl t¬sIN im,dy ho< `sy nAlt¬hA^ vI imi,aA jAvygA=

3tusIN aAp,y BrA dI a|K iv|c `s DU/ dy k, ^ikvyN vyK skdy hoN jdoN ik tusIN aAp,I a|K ivcly v|.yStIr ^ nhIN vyKdy= 4jM tusIN aAp,y BrA ^ ikvyNaAK skdy hoN< ÔilaA mYN tyrI a|K iv|coN DU/ dy k, ^k|>MÕ jd ik hAly vI tuhA.I aAp,I a|K iv|c StIrhY? 5tusIN kpqI ho< pihlM `s StIr ^ aAp,I a|KivcoN k|>o tM hI tusIN `s k, ^ k|>, vAsty spSqtOr ty vyK skdy hoN=

6Òpiv|tr vstM ku%itaM ^ nA pAP ik`N ik `hm¬/ t¬hA^ v|>,gy aty aAp,y motI sUrM a|gy nA su|qoik`N ik `h `nHM ^ aAp,y pYrM hyQ im|D dy,gy=

7

jo t¬hA^ cAhIdA hY prmyS¬r koloN mÈg,A jArI r|Ko(lUkA 11:9-13)

7Òjykr t¬sIN mÈgdy rhoNgy tM< t¬sIN pRApt kr lvoNgy=l|Bo< tM l|BygA= K/kAP< tM t¬hA.yy lE drvAzA KoilHaAjAvygA= 8ik`N ik hryk mÈg, vAlA pA lYNdA hY aty>U\>, vAly ^ l|BdA hY aty K/kA`, vAly lE drvAzAKoilHaA jMdA hY=

9Òt¬hA.yy iv|coN ikh/A aYsA hY< ik jdoN `s dA pu|tr`s tooN roqI mÈgy tM `h `s^ p|Tr dyvygA? 10jykr`h e|k m|CI mÈgy< tM kI t¬sIN `s^ s|p dyvoNgy? 11jykrt¬sIN eÈny duSq ho ky vI< aAp,y b%icaM ^ c\gIaMdAtM dy,IaM jA,dy ho tM t¬hA.A surgI iptA< mÈg,vAilaM ^< ikÈnIaM v|D c\gIaM dAtM dyvygA?

sB toN zrUrI asUl12Òes lE jo kuJ t¬sIN cAh\udy ho ik lok t¬hA.y

nAl krn< `nHM nAl vI `vyN dIaM hI g|lM kro= ik`Nik mUsA dI SrHA aty nbIaM dIaM ilKtM dA eho nco/hY=

surg dA mArg aty nrk dA mArg(lUkA 13:24)

13Òt¬sIN BI/y fAqk rAhIN v/o ik`N jo eh rAh svrg^ KulHdA hY= nrk dA rAh bhut KulHA hY aty bhutsuKAlA hY< aty tbAhI v|l iljMdA hY= `s TA,IN bhutlok aÈdr jMdy hn= 14pr `h fAqk b/A BI/A hY atya¯KA hY ijh/A s|cy jIvn v|l ^ jMdA hY= aty ijh/y`s^ l|Bdy hn `h ivrly hn=

lokM dy k\mM toN huiSaAr rho(lUkA 6:43–44; 13:25–27)

15ÒJUQy nbIaM toN huiSaAr rho< `h t¬hA.y kol By.Mdy Bys iv|c aA`Ndy hn< pr asl iv|c `h bhutKtrnAk biGaA/M vrgy hn= 16t¬sIN `nHM ^ `nHM dyFlM toN pCA,ogy= c\gy k\m BY/y lokM duaArA nhIN huÈdyijvyN k\i.aAlIaM JA/IaM ty aÈgUr nhIN h\udy aty nA hIB|K/y ty aÈjIr `gdy hn= 17`sy trHM hryk c\gA ibrCc\gA Fl idÈdA hY pr mA/A ibrC mA/A fl idÈdA hY=18c\gy ibrC burA fl nhIN dy s|kdy aty nA hI mA/AibrC c\gA fl dy skdA hY= 19hryk ibrC ijh/Ac\gA fl nhIN idÈdA v%i>aA jMdA hY aty a|g iv|csu%iqaA jMdA hY= 20es lE t¬sIN enHM lokM ^ enHMdy FlM toN pCAn, wog hovoNgy= 21`h ijh/A ik mY^ÔpRBU< pRBU kihÈdA hY< svrg dy rAj iv|c nhIN v/ygA=

Page 9: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

985 m|tI 7:22-8:18

isrF `hI ivaktI ijh/A myry iptA dI e|CA anusArk\m krdA hY< svrg dy rAj iv|c pRvyS kr skdA hY=22aÈtly idn< anyk lok mY^ aAK,gy< ÔtU\ sA.A pRBU hY=asIN tyry lE boly? aty kI tyrA nM lYky BUt nhIN k|>yaty kI tyrA nAm lYky bhut sArIaM krAmAtM nhINkItIaM?Õ 23td mYN `nHM ^ sAF aAKMgA< Ôik mYN t¬hAnU\kdy vI nhIN jAi,aA hy burA krn vAilP myry koloNcly jAP=ÕÓ

isaA,A mn¬|K aty mUrK mnu|K(lUkA 6:47–49)

24Òhryk mnu|K jo myry eh bcn s¬,dA hY aty enHM`%ty cldA hY `h `s bu%iDmAn vrgA jAi,aA jAvygAijs ny c|qAn `%ty aAp,A Gr b,AeaA=25mINhvirHaA< h/H aAxy aty hnyrIaM vgIaM aty `s dy Gr^ D|kA mAiraA pr `h nA i.%igaA< ik`N ik `s dInIh c|qAn `%ty DrI hoE sI= 26hryk `h mnu|K jo myryeh bcn s¬,dA hY aty `nHM ^ nhIN mÈndA< `h `smUrK aAdmI vrgA hY jo aAp,A Gr ryt ty b,A`NdAhY= 27aty mINh virHaA< h/H aAxy< hnyrIaM vgIaM aty`s Gr ^ D|kA v|jA aty Gr e|k `%cI avAz nAl>ih igaA=Ó

28jdoN iwsU eh g|lM aAK hiqaA< tM lok `s dy`pdyS `%ty hYrAn ho gX= 29ik`N ik iwsU ny `nHM nymdy `pdySkM vM{ `pdyS nA id|tA sgoN iwsU ny e|kaijhy mnu|K vM{ `pdyS id|tA ijs kol aiDkAr sI=

iwsU dA rogI ^ c\gA krnA(mrkus 1:40–45; lUkA 5:12–16)

jdoN `h phA/I toN `t%iraA tM v|.I BI/ `sdymgr l|g pE= 2e|k ko/HI ny iwsU kool aAky `s

a|gy m|TA qyikaA aty ikhA< ÒpRBU jI jy tusIN cAho tMmY^ QIk kr s|kdy hoN=Ó 3iwsU ny aAp,A h|T FYlAeaAaty `s aAdmI ^ CoihaA aty aAiKaA< ÒmYN tY^ QIkkrnA cAhuÈdA hM=Ó aty `sy vyly ko/HI dA ko/H jMdAirhA= 4tM iwsU ny `s^ aAiKaA< Òhu,y jo kuJ vApiraAhY jA ky iksy ^ nA d|sIN< pr jA ky aAp,y jAjk ^ivKAEN aty mUsA dI SrHA dy hukm anusAr jA ky ByqAc/HA lokM lE eh e|k sAKI hovygI=Ó

iwsU dA sUbydAr dy nOkr ^ QIk krnA(lUkA 7:1–10; wuh\nA 4:43–54)

5jdoN iwsU kFrnAhUm Sihr iv|c igaA< tM sUbydAr`s kol e|k byntI lY ky aAeaA< 6ÒpRBU jI myrA nOkr

8

aDr\g ty drd dA mAiraA Gr iv|c mÈjy ty bImAripaA hY=Ó

7fyr `s ny sUbydAr ^ aAiKaA< ÒmYN aA, ky `s^c\gA kr idaMgA=Ó

8pr sUbydAr ny `%tr id|tA< ÒpRBU jI mYN es wognhIN ik t¬sIN myrI Ct hyQ aAvo< jykr t¬sIN isrFbcn vI kr dyvo tM myrA nOkr c\gA ho jAvygA= 9ik`Nik mYN vI dUijaM dy aiDkAr hyQM e|k mnu|K hM atyispAhIaM ^ aAp,y aiDkAr iv|c r|KdA hM aty jy iksy^ aAKdA hM< ÔjAÚÕ tM `h jMdA hY aty jd dUjy ^khM< ÔaAÚÕ tM `h aA`NdA hY< aty jd aAp,y nOkr ^kihÈdA hM eÈJ kr tM `h `vyN krdA hY=Ó

10iwsU ny eh s¬, ky acrj mÈinaA aty `nHM ^ijh/y mgr-mgr aA`Ndy sn ikhA< ÒmYN t¬hA^ s|caAKdA hM ik es aAdmI iv|c esrAXl dy iksy vIaAdmI nAloN v|D aAsTA hY= 11mYN t¬hA^ aAKdA hM ikbhut sAry lok pUrb aty p|Cm iv|coN aA`,gy= `hsvrg dy rAj iv|c abrAhAm< eshAk aty wAkUbnAl bYQ ky KA,gy= 12pr `h lok ijnHM kol rAj ho,AcAhIdA hY bAhr su|qy jA,gy= `h bAhr hnyry iv|c su|qyjA,gy< lok `s jgHA cIk,gy aty drd nAl aAp,ydÈd pIs,gy=Ó

13td iwsU ny sUbydAr ^ aAiKaA< ÒtU\ Gr jA< ijvyNtU\ aAsTA kItI hY `h `vyN hI c\gA kItA jAvygA=Óaty `s dA nOkr `sy G/I c\gA ho igaA=

iwsU dA bhut sAry lokM ^ c\gA krnA(mrkus 1:29–34; lUkA 4:38–41)

14iwsU ny ptrs dy Gr aAky `s dI s|s ^ tApnAl pE vyiKaA= 15tM iwsU ny `s dA h|T CoihaA aty`s dA tAp lih igaA< Fyr `s ny `%Q ky `s dIKAitr kItI= 16jdoN SAm hoE tM `s kol bhut sAryaijhy lokM ^ ilaAeaA igaA ijnHM ^ BUt ic\b/y hoxysn aty iwsU ny aAp,y bcnM nAl BUtM ^ k|> id|tAaty iwsU ny `nHM sAry lokM ^ c\igaM kr id|tA joibmAr sn= 17`s ny eh nbI wsAwAh dy bcnM ^pUrA krn lE kItA:

Ò`s ny Kud sA.IaM ibmArIaM lY lEaM aty rogM^ cu|k ilaA=Ó wsAwAh 53:5

iwsU dA an¬sr,(lUkA 9:57–62)

18jdoN iwsU ny aAp,y aAly duaAly BI/ vyKI< tM `sny aAp,y cyilaM ^ JIl dy prly pAr jA, lE ikhA=

Page 10: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

m|tI 8:19-9:13 98619Fyr e|k nym dy `pdySk ny iwsU ^ kol aAky ikhA<ÒgurU jI ij|Ty ikty vI tU\ jAvyN mYN tyry ip|Cy c|lMgA=Ó

20tM iwsU ny `s^ aAiKaA< ÒlU\b/IaM dy Gurny hnaty pÈCIaM lE aAlH,y hn pr mnu|K dy pu|tr ^ isrr|K ky aArAm krn lE koE TM nhIN hY=Ó

21`s dy e|k dUjy cyly ny `s^ aAiKaA< ÒpRBU< mY^prvAngI idP ik mYN pihlM jA ky aAp,y ip` ^dfnAvM ifr mYN t¬hA.A anusr, krMgA=Ó

22pr iwsU ny `s^ ikhA< ÒtU\ myry mgr c%ilaM aAaty m¬ridaM ^ aAp,y m¬rdy aAp d|b, dy=Ó

iwsU dA tUfAn ^ rok,A(mrkus 4:35–41; lUkA 8:22–25)

23jdoN iwsU by/I `%ty ci/HaM tM `s dy cyly `s dymgr aAxy= 24JIl iv|c eÈnA tUfAn aAeaA ik by/IlihrM iv|c hI lu|kdI jA rhI sI= pr iwsU sON irhA sI=25cyly `s kol aAX aty `s^ jgAeaA= `nHM ny iwsU^ aAiKaA< ÒpRBU sA^ bcAP< asIN .u|b rhy hM=Ó

26tM `sny `nHM ^ aAiKaA< Òt¬sIN eÈnM ik`N .rdyho?Ó t¬hA^ pUrA ivSvAS nhIN hY=Ó td `sny `%Q kyhvA aty lihrM ^ dbkA mAiraA= ifr e|kdm cYn hoigaA=

27tM `h mn|uK hYrAn ho ky boly< Òeh ikho ijhApurK hY ik hvA aty lihrM vI es dI g|l mÈn lYNdIaMhnÚÓ

iwsU ny do mnu|KM iv|coN BUt k|>y(mrkus 5:1–20; lUkA 8:26–39)

28jdoN iwsU JIl dy pAr gdrInIaM dy dyS iv|cphuÈicaA< tM do mnu|K ijnHM ^ BUt ic\b/y hoxy sn< kbrMiv|co inkl ky iwsU kol aAX aty `h eÈny KtrnAksn ik `s rsty toN koE l\G nhIN sI s|kdA= 29`nHMdo mnu|KM ny `s^ pukAr ky aAiKaA< Òhy prmyS¬r dypu|trÚ tyrA sA.y nAl kI k\m? kI tU\ imTy hoX vyly toNpihlM e|Ty sA^ d|uK dy, aAeaA hY?Ó

30`nHM toN kuJ dUr< `%Ty sUrM dA bhut v|.A e|z/cr irhA sI= 31BUtM ny `s dIaM imÈntM krky aAiKaA<Òjykr tU\ sA^ k|>,A hY tM sA^ sUrM dy e|j/ iv|cG|l dy=Ó

32`s ny `nHM ^ ikhA< ÒjAPÓ tM BUt inkl ky sUrMiv|c jA v/y< `h sUrM dA e|j/ phA/I dI >lA, toNB|ijaA aty JIl iv|c i.|g ipaA aty .u|b igaA= 33tdsUrM dy e|z/ dy rKvAly Sihr aÈdr ^ B|jy= `nHM nysUrM aty BUtM dy kAibz lokM nAl vAprn vAlI GqnA

dA vrn, kr id|tA= 34td sArA ngr iwsU ^ iml,lE aAeaA aty `s^ `nHM dA elAkA C|., lEbyntI kItI=

iwsU dA e|k lkvy dy mAry aAdmI ^ QIk krnA(mrkus 2:1–12; lUkA 5:17–26)

iwsU by/I `%ty c/ky pAr l\iGaA aty aAp,y ngrv|l vAips pritaA= 2kuJ lok e||k mÈjI `%ty

pxy hoX e|k aDr\gI ^ `s kol ilaAX aty iwsU ny`nHM dI inhcA vyKky `s aDr\gI ^ aAiKaA< Òhy pu|trÚhONslA r|K< tyry sAry pAp mAf hoxy=Ó

3kE nym dy `pdySkM ny eh g|lM s¬,IaM tM aAp,ymn iv|c ikhA eh mnu|K tM prmyS¬r dI trHM bol irhAhY< Òeh mnu|K kuFr boldA hY=Ó

4iwsU `nHM dIaM socM ^ jA,dA sI< `s ny aAiKaA<Òt¬sIN khA^ aAp,y mn iv|c duSq ivcAr r|Kdy hY?5–6ikh/I g|l suKAlI hY? eh kih,A ik tyry pAp mAFhoxy jM eh kih,A K/A ho aty t¬r? pr mYN t¬hA^ivKAvMgA ik mnu|K dy pu|tr ^ DrtI `%ty pAp mAFkrn dI SktI hY=Ó tM iwsU ny aDr\gI mnu|K ^ ikhA<ÒK/A ho< aAp,A ibstrA cu|k aty Gr cilaA jA=Ó7tM `h `%Q ky aAp,y Gr ^ t¬r igaA< 8lokM ny ehvyiKaA aty .r nAl GbrA gX= `nHM ny aAdmIaM ^aijhI SktI dy, lE prmyS¬r dI `stit kItI=

iwsU dA m|tI ^ cun,A(mrkus 2:13–17; lUkA 5:27–32)

9jdoN iwsU `h jgHA C|. irhA sI< tM `s ny m|tInAm dy e|k mnu|K ^ msUl dI cONkI ty vyiKaA aty`s^ ikhA< Òmyry mgr ho t¬r=Ó aty `h `%Q ky `sdy mgr ho t¬iraA=

10jdoN iwsU m|tI dy Gr Bojn kr irhA sI< tM bhutsAry msUlIX aty pApI lok aAX aty iwsU aty `s dycyilaM nAl KA,A KADA= 11FrIsIaM ny eh vyK kyiwsU dy cyilaA ^ aAiKaA< Òt¬hA.A gurU msUlIaM atypApIaM dy nAl ik`N KMdA hY?Ó

12iwsU ny eh s¬, ky frIsIaM ^ ikhA< Òt\drustM^ nhIN sgoN rogIaM ^ hkIm dI lo/ hu\dI hY= 13t¬sINjAP aty es dA arT smJo: ÔmYN jAnvrM dA blIdAnnhIN cAhuÈdA= mYN lokM ivckAr imhr cAhuÈdA hM=Õ* mYNc\gy lokM ^ s|dA dy, nhIN aAeaA= mYN pApIaM ^ s|dA

ÒmYN ... cAhuÈdA hMÓ hoSyaA 6:6=

dy, aAeaA hM=Ó

9

Page 11: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

987 m|tI 9:14-10:4

iwsU bAkI dy DArimk whUdIaM vrgA nhIN(mrkus 2:18–22; lUkA 5:33–39)

14td wUh\nA dy cilaM ny `s dy kol aA, ky ikhA<Òes dA kI kAr, hY ik asIN aty FrIsI bhut vrtr|Kdy hM< pr tyry cyly vrt nhIN r|Kdy?Ó

15iwsU ny jvAb id|tA< ÒivaAh iv|c lA/y dy dost<`nM icr `dAs nhIN ho skdy jdoN t|k lA/A `nHMnAl hY= pr `h idn aA`,gy jdoN lA/A `nHM toN a|.kItA jAvygA< Fyr `h vrt r|K,gy=

16ÒkoE vI nvyN k|p/y dI qAkI pAqy hoX purA,y k|p/yty nhIN lA`NdA< jykr `h aijhA krdA hY< tM qAkIsu\g/ jAvygI aty k|p/y toN pAq jAvygI aty `h Cykhor vI ùKrAb idsygA=17koE vI nvIN mY ^ purA,IaMmSkM iv|c nhIN BrdA= mÈn lvo ik `h aijhA krn<tM purA,IaM mSkM pAq jA,gIaM< mY vg jAvygI atymSkM dA nAS ho jAvygA= es lE lok nvIN mY nvIaMmSkM iv|c Brdy hn= es trHM< mY aty mSkM dovyNc\gIaM rihÈdIaM hn=Ó

iwsU dA moE ku/I ^ pRA, dy,A aty bImAra¯rt ^ rAzI krnA

(mrkus 5:21–43; lUkA 8:40–56)18jd iwsU `nHM ^ eh g|lM kih irhA sI tM pRArTnA

sTAn dy e|k aAgU ny aA, ky `s dy a|gy m|TA qyikaMaty aAiKaA< ÒmyrI byqI hu,y mrI hY= pr t¬sIN aAP atyaAky `s^ aAp,y h|T nAl CUho `h Fyr jI pvygI=Ó

19fyr iwsU `%iQaA aty aAp,y cyilaM s,y `s dymgr t¬r ipaA= 20`%Ty e|k art< ijs dy bArHM virHaMtoN lhU vg irhA sI< `s ny ip|Co dI aA, ky iwsU dycoZy dA p|lA CoihaA= 21ik`N ik `s ny soicaA< ÒjykrmYN isrF `s dy coZy ^ Coh lvM< mYN c\gI ho jAvMgIÓ22iwsU m¬i/aA aty `s^ vyK ky aAiKaA: ÒipaArI artKuS rih= tyrI aAsTA ny tY^ c\gA kItA hY=Ó `h a¯rt`sy pl c\gI ho gE= 23iFr iwsU pUjA sTAn dy aAgUdy Gr igaA= aty iwsU ny vyiKaA kuJ lok jnAzy vAstys\gItk DunI pYdA kr rhy sn aty `%Ty ku/I ^ mrIvyK ky ro-ip|q rhy hn= 24tM `s ny aAiKaA< ÒclyjAvo< ik`N ju ku/I mrI nhIN sgoN su|tI pE hY<Ó pr `h`s `%ty h|sy=

25jdoN lokM ^ GroN bAhr k|> id|tA igaA< tM `h`s kmry iv|c igaA ij|Ty ku/I sI= `sny `s dA h|TFi/aA< aty `h K/HI ho gE< 26eh Kbr `s sAryelAky iv|c FYl gE=

iwsU dA bhut sAry lokM ^ rAjI krnA27jd iwsU `%ToN t¬iraA< tM do aÈnHy `s dy mgr

hAkM mArdy aAxy aty boly< Òhy dA~d dy pu|tr sA.y `%tydwA krÚÓ 28jdoN iwsU Gr iv|c igaA tM `h aÈnHy `skol aAxy aty iwsU ny `nHM ^ pu%iCaA< ÒkI t¬hA^ ivSvAshY ik mYN t¬hA.y lE t¬hA.I idRSqI vAps ilaA skdAhM?Ó aÈnHy aAdmIaM ny jvAb id|tA< ÒhM pRBU sA^ivSvAs hY=Ó

29td `s ny `nHM dIaM a|KIaM ^ CoihaA aty aAiKaA<Òjy t¬hA^ ivSvAs hY ik mYN t¬hA^ iFr toN vyK, wogkr skdA hM tM evyN hI hovy=Ó 30aty aÈnHy aAdmIvyK, dy wog ho gX< iwsU ny `nHM ^ sKt cytAvnIid|tI< Òes bAry iksy ^ nA d%isPÚÓ 31pr `nHM nybAhr inkl ky sAry KytR iv|c `s dA j|s fYlAeaA=

32`nHM do aÈnHy aAdmIaM dy bAhr inkldy hI loke|k gu\gy ^ ijs ^ BUt ic\bi/aA hoeaA sI `s dy kolilaAxy< 33jd BUt ny aAdmI ^ C|. id|tA< tM `hbol, wog ho igaA= lok b/y hYrAn sn aty aAiKaA<ÒasIN esrAXl iv|c es trHM kdI vI nhIN vyiKaA=Ó

34pr FrIsIaM ny ikhA< Ò`h tM BUtM dy aAgU dIshAetA nAl BUtM ^ k|>dA hY=Ó

iwsU ny lokM lE trs mihsUs kItA35iwsU ny sAry ipÈ.M aty ngrM rAhIN wAtrA kItI=

`s ny `nHM dy pRArTnA sTAnM iv|c `pdyS id|ty atyrAj bAry lokM iv|c KuS ùKbrI dA pRcAr kItA= `s nyhr trHM dy rogM aty ibmArIaM ^ c\gA kItA= 36jdoN`s ny BI/M vyKIaM tM `s^ `nHM `%ty trs aAeaAik`N ik lok T|ky hoX aty lAcAr sn= `h `nHM By.MvM{ sn ijnHM dA koE aAj/I nA hovy= 37iFr iwsU nyaAp,y cyilaM ^ aAiKaA< ÒKytI p|kI hoE hY pr vA>yTo/y hn= 38es lE t¬sIN KytI dy mAlk a|gy byntIkro ik `h aAp,I KytI v|>, lE vA>y G|l dyvy=Ó

bArHM rsUl(mrkus 3:13–19; 6:7–13; lUkA 6:12–16; 9:1–6)

iwsU ny aAp,y bArHM cyilaM ^ s%idaA= `sny `nHM ^ iBRSq aAtmAvM k|>, dI SktI

id|tI= `s ny `nHM ^ hr trHM dy rog aty ibmArI ^c\igaM krn dI SktI id|tI= 2bArHM rsUlM dy nAme`N hn: Sm~n ijh/A ptrs khA`NdA hY< aty `sdA BrA aÈidRwAs; zbdI dA p|utr wAkUb aty `s dABrA wUh\nA; 3iFilpus aty brt¬lmE; TomA aty m|tImsUlIaA<hlfE dA pu|tr wAkUb aty T|dE; 4Sm~n

10

Page 12: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

m|tI 10:5-32 988

knAnI* aty whUdA eskirwotI ijs ny `s^ f/vAvI id|tA=

5iwsU ny bArHM rsUlM* ^ eh ihdAetM id|tIaMaty `nHM ^ Byj id|tA= `sny aAiKaA< ÒgYr-whUdIaMdy elAky ^ nA jA,A aty sAmrIaA* dy iksy vI ngriv|c pRvyS nA krnA= 6sgoN esrAxyl dy GrA,y dIaMguaAcIaM hoEaM By.M kol jAP= 7jAP aty pRcAr kroÔsvrg dA rAj ny/y aA irhA hY=Õ 8rogIaM ^ c\gA kro<m¬ridaM ^ ijvAlo< ko/HIaM ^ Su|D kro< BUtM ^ k|>o= mYNeh aiDkAr t¬hA^ m¬Ft id|tA hY< eslE t¬sIN vIhorM lokM dI m¬Ft mdd kro= 9aAp,y kmr k|isaMiv|c sonA< cMdI nA tMbA kuJ vI nA ilP= 10nA hIaAp,y nAl koE JolA cu|ko= aAp,y sFr iv|c isrf`hI k|p/y aty `hI ju|tI ilP ijh/I t¬sIN pAE hoEhY= nA hI t¬sIN aAp,y nAl lAQI lY,I hY= e|k kAmy ^h|k hY ik jo `s^ cAhIdA lY skdA hY=

11Òjd t¬sIN iksy ngr jM Sihr iv|c v/o tM ehpu|Co ik e|Ty lAek mnu|K kO, hY= aty ijÈnA icr iktyhor nA jAvo `%Ty hI Qihry rho= 12aty `s Gr iv|cv/idaM hI `s dI su|K mÈgo= 13jykr `s Gr dy lokt¬hA.A suaAgt krdy hn< tM `h t¬hA.I SMtI dy lAekhn= jo SMtI t¬sIN `nHM lE cAhI `h `nHM dI hovy=pr jykr `h t¬hA.A suaAgt nhIN krdy `h t¬hA.ISMtI dy lAek nhIN hn= tM jo SMtI t¬sIN `nHM ^bKSI `h vAps lY lvo= 14jykr koE Gr jM Sihrt¬hA.A suaAgt nA kry< aty t¬hA.y SbdM v|l iDaAnnA dyvy< tM jdoN t¬sIN `h jgHA C%.oN tM aAp,y pYrM dIDU/ JA/ s|uqo= 15mYN t¬hA^ s|c aAKdA hM ik inaM dyidn `s ngr dA hAl sdUm aty amUrAh* dy dySnAloN vI iBaAnk hovygA=

iwsU dA m¬SklM bAry ùKbrdAr krnA(mrkus 13:9–13; lUkA 21:12–17)

16Òs¬,oÚ mYN t¬hA^ By.M vM{ biGaA/M iv|c ByjdAhM= so tusIN s|pM vrgy huiSaAr aty kbUtrM vrgy Bolyhovo= 17lokM toN hoiSaAr rho< ik`N ik `h t¬hA^ kYdkrky t¬hA.A inr,A kr,gy aty aAp,y pRArTnA sTAnM

knAnI whUdIaM dA e|k rAjsI j|TA=

bArHM rsUl iwsU v|loN `s dI mdd lE cu,y hoX KAs aAdmI=

sAmrIaM aDUry whUdI sn< ijnHM ^ whUdI svIkAr nhIN snkrdy==

sdUm aty amUrAh `h Sihr ijnHM ^ pRBU ny pAp dI szAdy, lE tbAh kr id|tA=

iv|c t¬hA^ ko/y mArngy= 18t¬sIN myry kAr, rAjpAlM

aty rAijaM dy a|gy pyS kIty jAvogy= t¬sIN myry bAry`nHM rAijaM< rAjpAlM aty lokM ^ d|soNgy ijh/y gYrwhUdI hn= 19pr jdoN lok t¬hA^ igrFtAr krn< tMeh ic\tA nA kro ik es bAry kI aAKIX aty `nHM ^ikvyN d|sIX= ik`N ik ijh/y t¬hA^ Sbd aAK,y cAhIdyhn `h `sy G/I t¬hA^ id|ty jA,gy= 20ik`N ik bol,vAly t¬sIN nhIN hovoNgy< sgoN t¬hA.yy iptA dA aAtmAt¬hA.yy rAhIN bol irhA hovygA= 21BrA aAp,y BrAvM dyvYrI b, jA,gy aty `nHM ^ mrvA`, vAsty igrFtArkrA`,gy= iptA aAp,y b|icaM dy ivru|D K/Hy ho jA,gyaty b|cy aAp,y mAipaM dy iùKlAF K/Hy ho jA,gy aty`h `nHM ^ mArn vAsty sONp dy,gy= 22myry nAm kAr,sB lok t¬hA^ nFrt krngy= ijh/A aÈt tIk shygAso hI bcAeaA jAvygA= 23jykr e|k ngr iv|c lokt¬hA^ kSq dy, tM< dUsry ngr iv|c cly jAP= mYNt¬hA^ s|c aAKdA hM ik t¬sIN mnu|K dy pu|tr dy aA`,toN pihlM esrAXl dy sAry ngrM iv|c nhIN jAvoNgy=24ÒkoE vI cylA aAp,y gurU nALoN v|.A nhIN< aty koEnokr aAp,y mAlk nAloN v|.A nhIN= 25enM hI bhuthY ik cylA aAp,y gurU ijhA aty nOkr ap,y mAlkijhA hovy= jykr Gr dy mAlk ^ baAl zbUl (SYtAn)aAiKaA jMdA< tM Gr dy bAkI lokM ^ es toN vI b|dtrnMP nAl s%idaA jAvygA=

prmyS¬r toN .ro lokM toN nhIN(lUkA 12:2–7)

26Òso t¬sIN `nHM kolo nA .ro< ik`N ik koE cIz l¬kInhIN hY= ijh/I prgq nhIN kItI jAvygI< nA hI kuJgupt hY jo jAi,aA nhIN jAvygA= 27jo kuJ vI mYN t¬hA^hnyry iv|c aAK irhA hM t¬sIN `s^ cAn, iv|c aAKoaty jo kuJ vI tusIN k\nM iv|c s¬,dy ho `s dA Ku|lyaAmpRcAr kro= 28`nHM koloN nA .ro ijh/y dyh ^ tM mArs|uqdy hn pr rUh ^ nhIN mAr s|kdy< sgoN `sy kolo .roijh/A dyh aty rUh dohM ^ nrk iv|c nSq kr skdAhY= 29e|k pYsy dIaM do ic/IaM ivkdIaM hn aty `nHMiv|coN e|k vI t¬hA.y iptA dI mrzI ibnM Ktm nhIN hoskdI= 30aty t¬hA.y isr dy vAl vI ig,y jMdy hn=31so t¬sIN nA .roÚ t¬sIN bhutIaM ic/IaM nAlo v|D `%tmho=

lokM ^ t¬hA.y ivSvAs bAry d|s,A(lUkA 12:8–9)

32Òjo koE mnu|K lokM ^ d|sdA hY ik `h myry iv|civSvAs krdA hY< mYN vI aAp,y iptA a|gy ijh/A svrg

Page 13: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

989 m|tI 10:33-11:18

iv|c hY d|sMgA ik `h ivaktI myry nAL s\b\iDt hY=33pr jo kooE mnu|K lokM ^ d|sdA hY ik `h myry iv|civSvAs nhIN krdA tM mYN vI aAp,y iptA dy a|gyijh/A svrg iv|c hY `s dA ekrAr nhIN krMgA=

mYN tuhA^ tlvAr dy, aAeaA hM(lUkA 12:51–53; 14:26–27)

34Òeh nA soco ik mYN DrtI `%ty t¬hA^ SMtI dy,aAeaA hM= mYN SMtI dy, nhIN< sgoN tlvAr dy, lEaAeaA hM= 35

-36ik`N ik mYN eh pUrn krn vAstyaAeaA hM:

Ômnu|K dy vYrI `s dy aAp,y Gr dy jIa ho,gy=pu|tr aAp,y ipP dy ivruuD hovygA aty DI aAp,I mM dyiv|ruD hovygI= aty e|k ^h aAp,I s|s dy ivru|D hovygI=Õ

mIkAh 7:6

37Òjo ivaktI ip` jM mM ^ myry nAloN v|D ipaArkrdA hY< `h myry mgr c|l, dy lAek nhIN hY= 38jykrkoE ivaktI aAp,I slIb ^ kbUl nhIN krygA `h`s^ td id|tI jAvygI jd `h myry mgr t¬rygA=39jykr koE ivaktI aAp,I ptnI ^ myry nAloN v|DipaAr krdA hY< `h s|cA jIvn guaA lvygA= jo koEvI myry lE aAp,I jAn dyvygA s|cA jIvn l|B lvygA=Ó

thA^ kbUl, vAsty prmyS¬r lokM ^ asIsM dyvygA(mrkus 9:41)

40Òjo koE t¬hA^ kbUldA hY `h mY^ kbUldA hY< atyjo koE mY^ kbUldA hY `h `s^ kbUl krdA hY ijsny mY^ ByijaA hY= 41jykr koE iksy nbI ^ es krkykbUldA hY ik `h nbI hY tM< `h `s dA Fl pRAptkrygA jo e|k nbI dA huÈdA hY= aty jo koE c\gy aAdmI^ es lE kbUldA hY ik`N ik `h e|k c\gA aAdmIhY< tM `h `s dA Fl pRApt krygA jo e|k c\gy aAdmIdA huÈdA hY= 42eh Coqy b|cy myry cyly hn= jykr koEenHM CoiqaM iv|coN iksy e|k ^ vI eh socky e|k Q\.ypA,I dA ipaAlA idÈdA hY ik`N ju `h myry cyly hn< tMs|c m¬|c mYN t¬hA^ d|sdA hM ik< `h aAp,A Fl pRAptkrygA=Ó

iwsU aty wUh\nA bpitsmA dy, vAlA(lUkA 7:18–35)

aAp,y bArHM cyilaM ^ ihdAetM dy, toNbAad< iwsU ny `h TM C|. id|tI aty glIlI

dy ngrM iv|c `pdyS dy, aty pRcAr krn lE cilaA11

igaA= 2wUh\nA bpitsmA dy, vAly ny kYdKAny iv|cmsIh dy k\mM bAry s¬, ky aAp,y kuJ cyilaM ^ `sv|l ByijaA= 3wUh\nA dy cyilaA ny iwsU ^ aiKaA< ÒkItU\ `hI ivaktI hYN ijs bAry wUh\nA ny ikhA sI ikaA`, vAlA hY< jM iFr sA^ iksy hor dA eÈtzArkrnA cAhIdA hY?Ó

4iwsU ny `nHM ^ `%tr id|tA< Òjo kuJ t¬sIN s¬,dyaty vyKdy ho jAky wUh\nA ^ aAK dy,A< 5ik aÈnHy sujAKyhuÈdy hn aty l\g/y t¬rdy hn< ko/HI Su|D kIty jMdy hn<boly s¬,dy hn aty m¬rdy ijvAxy jMdy hn aty grIbM^ KuSKbrI s¬,AE jMdI hY= 6ijh/A ivaktI mY^kbUldA hY `h DÈn hY=Ó

7iwsU ny wUh\nA bAry lokM nAl g|l krnI SurU kItI<Òt¬sIN bAhr `jA/ iv|c kI vyK, inkly sI?Ó e|kkAny ^ ijh/A hvA nAl ih|ldA hY? nhINÚ 8s|cm¬|ct¬sIN kI vyK, lE bAhr inkly sI? kI mhIn vstrpihny hoxy e|k mnu|K ^ vyK,? nhINÚ `h ijh/y mhInvstr pihndy hn `h rAijaM dy mihlM iv|c hn=9fyr t¬sIN bAhr kI vyK, lE inkly sI? e|k nbI^? hM mYN t¬hA^ d|sdA hM< wUh\nA nbI nAloN vI vDyryhY= 10eh Pho hY ijs dy bAry poTIaM iv|c eh iliKaAhoeaA hY:

Ôs¬,oÚ mYN t¬hA.y a|gy aAp,A dUt G|l irhA hM ijh/Aik t¬hA.y lE t¬hA.A rAh itaAr krygA=Õ mlAkI 3:1

11mYN t¬hA^ s|c d|sdA hM: sAry aAdmIaM iv|coN< ijh/ya¯rtM toN j\my hn< koE vI wUh\nA bpitsmA dy, vAlytoN v|.A nhIN hY= pr hAly vI< jo svrg dy rAj iv|cingU,A hY `h wUh\nA toN v|.A hY= 12wUh\nA bpitsmAdy, vAly dy idnM toN hu, tIk svrg dy rAj `%ty zormAiraA jMdA hY= ijh/y bl dA `pwog krdy hn es^ pA`, dI koiSS kr rhy hn= 13ik`Nju sAry nbIaty t¬ryt wUh\nA dy aA`, tIk boly= 14jykr t¬sIN `hg|lM jo SrHA aty nbIaM ny aAKIaM hn< mÈno tM t¬sINivSvAs kroNgy ik wUh\nA `hI XlIwAh hY jo aA`,vAlA sI= 15jykr t¬sIN mY^ s¬, skdy ho< tM s¬,o=

16ÒmYN es pI/HI dy lokM dI t¬lnA iks nAl krM?a|j dy lok `nHM b|icaM vrgy hn jo ik b%icaM dAe|k D/A b,A ky bAzAr iv|c bYQY dUjy bAlkM dy D/y ^aAvAz mAr ky aAKdy hn<

17ÔasIN t¬hA.yy lE b\srI vjAE pr t¬sIN nA n|cy=ÔasIN `dAs gIt gAeaA pr t¬sIN nA ip%iqaA=Õ18mYN ik`N kihÈdA hM ik lok eho ijhy hn? ik`N ikwUh\nA aAeaA pr `s ny dUjy lokM vM{ nA KADA nA

Page 14: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

m|tI 11:19-12:13 990

pItA< Ôaty lokM ny aAiKaA ik `s dy aÈdr BUt hY=Õ19mnu|K dA pu|tr KMdA pINdA aAeaA aty lok aAKdyhn ik vyKo e|k KA~ aty SrAbI mnu|K msUlIaM atypApIaM dA wAr hYÚ pr igaAn Kud dIaM krnIaM toNDrmI idKAeaA jMdA hY=Ó

iwsU `nHM ^ cytAvnI idÈdA jo ivSvAsnhIN krdy

(lUkA 10:13–15)20iwsU ny `nHM SihrM dI aAlocnA kItI ijnHM iv|c

`s ny bhut sAry kirSmy kIty= `%ToN dy SihrM dy lokMny aAp,y jIvn >Èg nhIN bdly aty nAhI pAp krnyb\d kIty= 21iwsU ny ikhA< Òtyry lE eh burA hovygAKurAzInÚ tyry lE eh burA hovygA bYtsYdAÚ* t¬hA.yiv|c mYN bhut kirSmy kIty= jykr `h kirSmy sUr atysYdA* iv|c kIty jMdy< tM bhut pihlM `nHM lokM nyaAp,y jIvn bdl lX huÈdy= 22pr mYN t¬hA^ aAKdAhM ik inaM dy idn t¬hA.yy nAlo sUr aty sYdA dA hAlpu|C, jog hovygA= 23hy kFrnAhUmÚ kI tU\ svrg tIk`%cA cu%ikaA jAvygA? nhINÚ tY^ T|ly m¯t dI TAvyNsu%iqaA jAvygA< ik`N ik ijh/IaM krAmAtM tyry iv|civKAEaM gEaM jykr `hI krAmAtM sdUm iv|civKAEaM jMdIaM tM `h a|j tIk bi,aA rihÈdA=24pr mYN t¬hA^ aAKdA hM ik inaM dy idn t¬hA.AhAl sdUm dyS nAloN mA/A hovygA=Ó

iwsU aAp,y lokM ^ ivSrAm idÈdA(lUkA 10:21–22)

25td iwsU ny aAiKaA< Òhy iptA< svrg aty DrtIdy pRBU< mYN tyrI `stit krdA hM aty joo tU\ enHM g|lM^ isaA,y aty cust lokM toN gupt r%iKaA= pr tU\ ehg|lM aAm aAdmIaM ^ pRgq kItIaM hn= 26hM< iptAÚtU\ aijhA kItA< ik`N ik s|c m¬|c tU\ ehI krnA cAhuÈdAsI=

27ÒsB kuJ myry iptA ny mY^ sONipaA hoeaA hY= iptAtoN ibnA p|utr ^ koE nhIN jA,dA aty nA hI p|utr toNibnA iptA ^ koE jA,dA hY= ijnHM ^ pu|tr pRgqkrn lE cu,ygA< isrF `hI lok iptA ^ jAn,gy=28Ò`h sAry lok jo T|ky hoX hn aty ijnHM ny BArI boJ

KurAjIn< bYtsYdA glIlI JIl dy ny/y dy Sihr ij|Ty iwsU nypRcAr kItA=

sUr aty sYdA eh `nHM SihrM dy nM hn ij|Ty mÈdy lok rihÈdysn=

cu|ky hoX hn myry kol aAvo< mYN t¬hA^ aArAm dyvMgA=

29myrA jUlA aAp,y `%ty cu|ko aty mYToN is|Ko< ik`N ikmYN koml aty inmR idl hM= e`N< t¬sIN aAp,y aAtmyaÈdr ivSrAm mihsUs kroNgy= 30ik`N ik myrA jUlAs¬KAlA hY aty jo boJ mYN t¬hA^ idÈdA hM `h hOlA hY=Ó

kuJ whUdIaM v|loN iwsU dI in\idaA(mrkus 2:23–28; lUkA 6:1–5)

`s vyly< iwsU k,k dy KytM iv|coN l\G irhAsI= `s dy cyly `s dy nAl sn aty `h B|uKy

sn es lE `nHM ny is|qy to/-to/ ky KA,y S¬rU kridty= 2FrIsIaM ny eh vyiKaA aty `s^ aAiKaA<ÒvyKÚ tyry cyly `h kr hn jo sbt dy idn dI SrHA dyivru|D hY=Ó

3iwsU ny `nHM ^ ikhA< ÒBlA t¬sIN eh nhIN pi/HaAik dA~d ny kI kItA sI jdoN `h aty `s dy sATI Bu|Kysn? 4dA~d prmyS¬r dy Gr igaA< `sny aty `s dysATIaM ny `%Ty c/HAvy dIaM roqIaM KADIaM< ijh/IaMik dA~d aty `s dy sATIaM lE KA,IaM wog nhINsn= isrf jAjkM ^ hI enHM ^ KA, dI ejAzt sI?5kI t¬sIN t¬ryt iv|c eh nhIN pi/HaA ik hr sbt dyidn mÈdr iv|c jAjk sbt dy idn dI SrHA ^ to/dyhn< aty hAly vI `h doSI nhIN hn? 6pr mYN t¬hA^d|sdA hM ik e|Ty aijhA vI hY< jo mÈdr nAloN vI mhAnhY= 7piv|tr pustk iv|c ikhA igaA hY< ÔmYN jIv blIdAnnhIN cAhuÈdA sgoN mYN dwA cAhuÈdA hM=Õ* jykr t¬sINes dA arT jA,dy huÈdy tM t¬sIN `nHM lokM dA inr,AnA krdy ijnHM ny kuJ vI Zlt nhIN kItA hY=

8Òik`N ju mnu|K dA pu|tr sbt dy idn dA pRBU hY=Ó

iwsU dA qu\.y dy h|T ^ QIk krnA(mrkus 3:1–6; lUkA 6:6–11)

9iwsU `s jgHM toN t¬r ky `ToN dyy pRArTnA sTAn tyigaA= 10`%Ty e|k mnu|K sI ijs dA h|T su|ikaA hoeaAsI= `%Ty kuJ whUdIaM ny iwsU dy ju\my e|k doS lA`,lE eh kih ky `s^ pu%iCaA ik< ÒkI sbt dy idniksy ^ c\gA krnA SrHA anusAr hY?Ó

11iwsU ny jvAb id|tA< Òjykr t¬hA.y iv|coN iksy kole|k By. hovy aty jy sbt dy idn `h qoxy iv|c i.|gpvy< tM kI t¬sIN `s ^ qoX iv|coN nhIN k|>oNgy? 12inScyhI< aAdmI By. nAloN ikty v|D m¬|lvAn hY= es lEsbt dy idn c\gA krnA SrHA anusAr hY=Ó

13td iwsU ny `s qu\.y mnu|K ^ ikhA< ÒmY^ aAp,A

ÒmYN ... cAhuÈdA hMÓ hoSyaA 6:6

h|T vyK,dy?Ó jd mnu|K ny aAp,A h|T iwsU a|gy kItA

12

Page 15: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

991 m|tI 12:14-41

tM `h dUjy h|T vrgA hI c\gA ho igaA= 14pr FrIsIpRArTnA sTAn toN ivdA ho gX aty `nHM ny iwsU ^mArn dIaM iv`NtM b,AEaM=

iwsU< pRBU dA cui,aA hoeaA syvk hY15iwsU FrIsIaM dIaM iv`NtM jA, igaA aty `s

ny `h jgHA C|. id|tI= bhut sAry lok `s dy ip|Cy l|gt¬ry< aty `s ny `nHM sAiraM ^ rAzI kItA= 16aty`nHM ^ tAgIt kItI ik `h `s bAry horM ^ nA d|s,=17iwsU ny eh sB nbI wsAwAh dy enHM SbdM ^pUrn krn lE kItA=

18Òeh myrA syvk hY ijs ^ mYN cui,aA hY= myrAipaArA hY ijs toN mYN pRs\n hM= mYN aAp,A aAtmA `s`%pr r|KMgA< aty `h kOmM iv|c inaM dA aYlAn krygA=

19`h nA Jg/A krygA aty nA hI cIkygA= nA hIrAhM iv|c koE `s dI aAvAz s¬,ygA=

20`h iltA/y hoxy kAny ^ nhIN to/ygA= `h `sdIvy ^ bAhr r|KygA jo ik buJ, vAlA hY `h aijhA`doN t|k krygA jdoN t|k `h inrp|K inaM dI ij|tsTAipt nA kr dyvy=

21aty kOmM `s `%pr aAp,I aAs r|K,gIaM=ÓwsAwAh 42:1-4

iws¬ ^ pRBU v|lo SktI(mrkus 3:20–30; lUkA 11:14–23; 12:10)

22Fyr lok< e|k aÈnHy g\Ugy mnu|K< ijs ^ BUt icbi/aMhoeaA sI< `s dy kol ilaAxy aty iwsU ny `s^ aijhAc\gA kItA ik `h bol,-vyK, l|gA= 23sAry lok hYrAnsn aty aAiKaA< ÒkI eh aAdmI dA~d dA pu|tr tMnhIN ijs ^ prmyS¬r ny sA.y lok iv|c Byj, dA vAadAkItA sI=Ó

24FrIsIaM ny lokM ^ es trHM kihÈidaM s¬i,aAaty aAiKaA< Ò`h baAl-zbUl dy SAsk dI shAetAnAl lokM iv|coN BUtM ^ k|>dA hY=Ó

25pr `s ny `nHM dI soc-ivcAr jA,ky `nHM ^aAiKaA< Òhr `h rAj< jo aAp,y aAp nAl l/dA hY<nSq ho jAvygA< aty `h Sihr jM pirvAr< jo aAp,yaAp nAl l/dA hY< K/HA nhIN ho skdA= 26aty jy SYtAnaAp,y hI BUtM ^ bAhr D|kdA hY< tM SYtAn aAp,y hIiùKlAF l/ irhA hY= es trHM `s dA rAj nhIN clskdA? 27jykr mYN BUtM ^ k|>, vAsty baAl zbUldI SktI dI vrtoN krdA hM< tM t¬hA.y cyly BUt k|>,vAsty iks SktI dI vrtoN krdy hn? es lE t¬hA.yaAp,y lok eh sAibt kr idÈdy hn ik t¬sIN Zlt ho=

28pr jy mYN prmyS¬r dy aAtmy dI shAetA nAl BUtM ^k|>dA hM tM es dA mtlb hY ik prmyS¬r dA rAjt¬hA.y `%ty aA phuÈicaA hY=

29Òjykr koE mnu|K iksy zorAvr dy Gr iv|c Gu|s ky`s dA mAl corI krnA cAhy tM pihlM `h `s jorAvr^ b\nHygA tM hI `h zorAvr dy GroN mAl corI krs|kdA hY= 30`h jo koE myry nAl nhIN hY< myry iùKlAFhY= `h jo koE myry nAl nhIN ju/dA< iKÈ. jMdA hY=31es lE mYN t¬hA^ d|sdA hM ik hr pAp aty hrkufh lE mAfI hY jo lok krdy aty kihÈdy hn= pr`h kufr< ijh/A piv|tr aAtmy dy ivru|D hovy< mAFnhIN kItA jAvygA= 32aty jy koE mn|uK dy pu|tr ivru|Dg|l kry `s^ mAF kItA jAvygA pr jy koE piv|traAtmy dy ivru|D g|l kry tM `s ^ nA es ju|g iv|c tynA hI aA`, vAly ju|g iv|c mAF kItA jAvygA=

t¬hA.I krnI d|sdI hY ik t¬sIN kI ho(lUkA 6:43–45)

33Òjykr t¬hA^ c\gA fl cAhIdA hY tM< ru|K ^ c\gAbnAP= jykr t¬hA.A ru|K burA hY< tM es dA fl vIBY/A hovygA< ik`N ik ibrC aAp,y floN hI pCAi,aAjMdA hY= 34hy s|pM dy b%icPÚ kI t¬sIN bury ho ky c\gIaMg|lM kr s|kdy ho? t¬hA.A idl ijs nAl BiraA hY<t¬hA.A mUÈh vI `hI boldA hY= 35e|k c\gy ivaktI dyidl iv|c c\gIaM g|lM dI smgRI hY= es lE `haAp,y idloN c\gIaM g|lM boldA hY= aty duSq aAdmIburIaM g|lM r|KdA hY aty `h idloN mÈdA boldA hY=36pr mYN t¬hA^ aAKdA hM ik hryk akArT g|l lE<jo mn|uK bol,gy inaM dy idn `s dA ihsAb dy,gy=37tuhA.y SbdM toN< tusIN DrmI mÈny jAvoNgy= tuhA.y SbdMtoN tuhA.A doSI ho, dA inr,A kItA jAvygA=Ó

whUdIaM ny iwsU toN inSAn mÈigaA(mrkus 8:11–12; lUkA 11:29–32)

38td kuJ nym dy `pdySkM aty FrIsIaM ny pu%iCaA<ÒgurU< asIN tYToN inSAn vjoN koE kirSmA vyK,A cAh\udyhM=Ó

39iwsU ny `%tr id|tA< ÒduSq aty pApI lok hI inSAnvjoN kirSmA vyK,A locdy hn= pr `nHM lokM ^ sbUtvjoN koE inSAn nhIN id|tA jAvygA< isvA `s inSAndy< jo nbI wUnAh nAl vApiraA= 40ijvyN ik wUnAhitÈn idn aty itÈn rAt v|.I m|CI dy i>|. iv|c irhA<`sy trHM mn|uK dA pu|tr vI itÈn idn aty itÈn rAtDrtI dy aÈdr rhygA= 41nInIvAh dy lok aty `h lok

Page 16: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

m|tI 12:42-13:17 992

jo a|j ij`Ndy hn< inr,y dy idn `%Q K/y ho,gy atyenHM ^ doSI QihrA`,gy ik`N ik wUnAh dA pRcArs¬,ky `nHM ny aAp,y jIvn bdl lX= aty mYN t¬hA^d|sdA hM ik koE wUnAh toN vI v|.A e|Ty hY= 42d|K,dI rA,I vI es pI/HI dy lokM nAl inr,y dy idn `%QK/HI hovygI aty `h idKAvygI ik t¬sIN Zlt ho= ik`Nik `h dUr-dUrAi.P sulymAn dA `pdyS sun, aAEsI aty mYN t¬hA^ d|sdA hM ik koE sulymAn toN vI v|.Ae|Ty hY=

a|j dy lok duSq hn(lUkA 11:24–26)

43Òpr jdoN duSq aAtmA mnu|K iv|coN inkl igaAhovy< tM `h KuSk TAvM iv|c aArAm BAldA ifrdA hYpr `s^ koE aArAm dI jgHA nhIN l|BdI= 44tdeh aAKdA hY< ÔmYN aAp,y GroN< ij|To inkilaA sI< `%TyhI m¬/ jAvMgA=Õ aty jdoN `h m¬/ `s Gr prtdA hYtM `h vyKdA hY ik `h Gr su\nA< JAi/aA aty s\viraAhoeaA hY= 45td `h pRyt aAtmA jMdA hY aty aAp,ytoN vI v|D BY/Y s|t hor iBRSq aAtmy nAl ilaA`NdA hY=ifr `h sAry aAtmy `s mnu|K aÈdr jA vsdy hn=fyr `s mnu|K dA hAl pihlM nAloN vI v|D burA h\udAhY=Ó ehI duSq lokM nAl vAprygA jo a|j ij`Ndy hn=Ó

iwsU dy cyly hI `s dA pirvAr(mrkus 3:31–35; lUkA 8:19–21)

46jdoN iwsU lokM nAl g|lM kr irhA sI< `s dImAtA aty BrA `s nAl g|l krn lE bAhr K/otyhoX sn= 47tM e|k b\dy ny `s^ aAiKaA< ÒbAhr tyrImAtA aty BrA tyry nAl g|l krnI cAhuÈdy hn=Ó

48iwsU ny `s^ `%tr id|tA< ÒkO, hY myrI mAtA atykO, hn myry BrA?Ó 49aty `s ny aAp,y cyly ivKAXaty aAiKaA< ÒvyKo ehI myrI mAtA hY aty ehI myry BrAhn= 50ik`N ik jo koE vI myry surgI iptA dI e|CApUrI krdA hY `hI myrA BrA< BY, aty mAtA hY=Ó

iwsU dA bIj bIj, bAry `pdyS(mrkus 4:1–9; lUkA 8:4–8)

`sy idn iwsU Gro inkl ky JIl dy ny/y jAbYQA= 2jdoN bhut BI/ `s dy aAs-pAs ek|QI

ho gE tM `h by/I ty c/H bYQ igaA aty sAry lok k\>yty K/Hy sn= 3iFr iwsU ny idRSqMt iv|c bhut sArIaMg|lM smJAEaM= `s ny aAiKaA< ÒvyKo e|k iksAnaAp,A bIz bIj, lE bAhr igaA= 4jdoN `h bIj

13

bIj irhA sI tM kuJ bIj bIjdy hoxy s/k v|l i.|gpX< pÈCI aAxy ty `h i.gy hoxy bIj cuZ gxy= 5kuJbIj pTrIlI zmIn ty i.|g pX aty `nHM ^ kAFI KAdnA imlI= `%Ty bIj bhut jldI `%gy ik`N ik zmInkAfI .u\GI nhIN sI= 6pr jdoN sUrj ci/HaA< tM bUqy s/gX< `h es lE mry ik`N ik `nHM dIaM j/M .U\GIaMnhIN sn= 7aty kuJ bIj k\i.aM iv|c i.|g gxyk\i.aAlIaM JA/IaM vDIaM aty `nHM ny pidaM ^ dbAilaA= 8kuJ bIj c\gI zmIn iv|c i.|gy pX= `h p¯dyb, gX aty anAj pYdA kItA= kuJ p¯idaM toN sO gu,Av|D anAj pYdA hoeaA< kuJ toN s|Q gu,A v|D aty kuJtoN tIh gu,A v|D aAnAj pYdA hoeaA= 9t¬sIN jo lokmY^ s¬,dy ho< s¬,o=Ó

iwsU `pdyS lE idRSqAtik`N vrtdA sI

(mrkus 4:10–12; lUkA 8:9–10)10tM cyilaM ny iwsU kol aA, ky `s^ ikhA< ÒtU\

`nHM ^ idRSqAt iv|c `pdyS ik`N idÈdA hY?Ó11`s ny `nHM ^ `%tr id|tA< Òsvrg dy rAj dy

BytM dI smJ t¬hA^ id|tI gE hY pr `nHM ^ nhINid|tI gE hY= 12ik`N ik ijs kol hY< `s^ v|D id|tAjAvygA= `h aAp,I zrUrt toN v|D pRApt krygA= prijs iksy kol nhIN hY< aty jo To/A ijhA `s kol hY< `stoN `h vI lY ilaA jAvygA= 13es lE mYN `nHM nAlidRSqMtM iv|c g|lM krdA hM ik`N ik `h vyKdy hoXvI `h nhIN vyKdy aty s¬,dy hoX vI `h nhIN s¬,dyaty nA hI smJdy hn= 14es lE jo wswAh ny aAiKaA`nHM dy mAmly iv|c s|c hoeaA:

Ôt¬sIN lok hmySA s¬,dy rhoNgy pr smJogy nhIN= t¬sINlok hmySA vyKdy rhoNgy pr dyKoNgy nhIN=

15ik`N ik enHM lokM dy idl sùKt ho gX hn< enHMdy k\n boly ho gX hn< aty enHM ny aAp,IaM a|KM b\dkr lEaM hn< tM jo eh aAp,IaM a|KM nAl nA vyKsk, aty aAp,y k\nM nAl nA s¬, sk,= aty myrykol vAps aA`, tM jo mYN `nHM ^ c\gA krM=Õ

wsAwAh 6:9–10

16pr t¬hA.IaM a|KIaM DÈn hn< ik`N jo `h vyKdIaMhn aty t¬hA.yy k\n D\n hn ik`N jo `h s¬,dy hn=17mYN t¬hA^ s|c d|sdA hM ik bhut sAry nbI aty c\gylokIN `h g|lM vyK,IaM cAhuÈdy sn jo t¬sIN hu, vyKIaM

Page 17: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

993 m|tI 13:18-44

hn= pr `nHM ny eh g|lM nA vyKIaM= `h g|lM sun,IaMcAhuÈdy sn jo hu, t¬sIN s¬,dy ho pr `nHHM ny nA s¬,IaM=

iwsU dI bIj bAry ivaAiKaA(mrkus 4:13–20; lUkA 8:11–15)

18Òes lE bIj, vAly idRSqMt dA arT s¬,o=19koE ivaktI rAj bAry `pdyS s¬,dA hY< pr es ^smJdA nhIN= tM duSq aA`NdA hY aty jo kuJ vI `sdy idl iv|c bIijaA hoeaA pu|q lY jMdA hY= eh `hIhY jo rAh dy pAsy ty bIijaA igaA sI= 20aty ijh/AbIz pTrIlI DrtI ty bIijaA igaA sI< `h `sivaktI vrgA hY jo `pdyS s¬,dA hY aty J|q KuSInAl `nHM ^ mÈn lYNdA hY= 21pr `h ivaktI `pdySM^ .U\iGaM nhIN lYNdA es nAl `h To/A icr hI rihÈdAhY= jdoN enHM `pdySM kArn `s^ du|K jM kSq dAsAmH,A krnA pYNdA hY `h J|q aAp,A ivSvAs C|.idÈdA hY= 22ijh/A bIj kÈi.aAilaM ty i.%igaA< `h`s ivaktI vrgA hY jo `pdyS ^ s¬,dA hY pr esizÈdgI dI ic\tA aty Dn dA mAeaA jAl `s `pdySdy vD, iv|c ivGn pA idÈdA hY= tM `h koE Fl pYdAnhIN kr skdA= 23pr ijh/A bIz `pjA~ zmIn tyi.%igaA `h `s ivaktI vrgA hY jo `pdyS ^ s¬,dAaty smJdA hY= `h zrUr c\gA fl idÈdA hY= koE sOgu,A< koE s|Q gu,A aty koE tIh gU,M Fl idÈdA hY=Ó

k,k aty j\glI bUqI bAry idRSqMt24`s ny `nHM ^ e|k hor idRSqMt dy ky aAiKaA<

Òsvrg dA rAj e|k aijhy mnu|K vrgA hY ijs nyaAp,y Kyt iv|c c\gA bIj bIijaA= 25pr jdoN sArylok su|ty hoX sn< `s dA vYrI aAeaA aty `s dIk,k iv|c j\glI bUqI bIj ky cilaA igaA=26k,kvDI aty k,k dy is|qy vI vDy= aty `s dy nAL j\glIbUqI vI vDI= 27Fyr mAlk dy nokr `s kol aAX atyaAiKaA< ÔSRI mAn jI< kI t¬sIN aAp,y Kyt iv|c c\gybIz nhIN bIjy? tM fyr j\glI bUqI ik|To aAE?Õ

28Òmnu|K ny jvAb id|tA< Ôiksy vYrI ny aijhA kItAhY=Õ nokrM ny pu%iCaA< ÔkI sA^ j\glI bUqIaM ^ ek|QAkrn jA,A cAhIdA hY?Õ 29mnu|K ny jvAb id|tA< ÔnhIN<jdoN t¬sIN j\glI bUqI ^ pu|qoNgy tM ho sdkA hY ik t¬sINk,k ^ vI pu|q su|qoN= 30es lE vA>I t|k t¬sIN dohM^ rly-imly vD, idP aty vA>I dy vyly< mYN kAimaM ^aAKMgA< pihlM j\glI bUqI ^ ek|QA kro aty fUk,lE `s dA pUlA b\nHo= aty Fyr k,k ^ ek|QA krkymyry koQy iv|c jmHM kro=ÕÓ

iwsU dA bhut sArIaM idRSqAtM nAl `pdyS dy,A(mrkus 4:30–34; lUkA 13:18–21)

31`s ny `nHM ^ e|k hor idRSqMt dy ky ikhA: ÒsvrgdA rAj e|k srHoN dy dA,y vrgA hY= e|k mnu|K ny es^ ilaMdA aty aAp,y Kyt iv|c bIj id|tA= 32eh sBbIzM toN CoqA hY pr jdoN bIz `%gdA hY< eh bAg dysAiraM p¯idaM nAloN v|.A huÈdA hY= aty eh e|k ru|Kb, jMdA hY= pÈCI aAky es dIaM SAKM iv|c aAp,yaAlH,y b,A`Ndy hn=Ó

33`s ny `nHM ^ e|k hor idRSqMt id|tI< ÒsvrgdA rAj KmIr vrgA hY< ijs ^ e|k a¯rt ny lYky dsiklo aAqy iv|c imlAeaA< aty KmIr sAry aAqy ^ `BAridÈdA hY=Ó 34eh sArIaA g|lM iwsU rAhIN lokM ^idRSqMt iv|c d|sIaM gEaM sn= `s ny idRSqAtM dAestymAl kIty ibnA lokM ^ kuJ nhIN d%isaA= 35eh`vyN sI ijh/A bcn nbI ny kItA sI ik:

ÒmYN idRSqMtM iv|c aAp,A mUÈh KolMgA< mYN `nHM g|lM^ `%cArMgM< ijh/IaM ik dunIaM dy m¬|> toN guptrhIaM hn= zbUr 78:2

iwsU k,k aty j\glI bUqI bAry idRSqMtdI ivaAiKaA krdA

36iFr iwsU ny lokM ^ ivdA kItA aty Gr aA igaA`s dy cyly `s kol aAX aty aAiKaA< ÒsA^ Kyt dIj\glI bUqI dI idRSqAt dI ivaAiKaA krky d|s=Ó

37`s ny jvAb id|tA< Òijs ivaktI ny c\gA bIjbIjaA `h mnu|K dA pu|tr hY= 38Kyt dunIaM hY atyc\gy bIj< hkUmt dy pu|tr hn= aty j\glI bUqIaMduSq dy pu|tr hn= 39aty `h vYrI ijs ny `nHM ^bIijaA `h SYtAn hY= vA>I dA vylA jug dy aÈt dAsmM hY aty v|>, vAly prmyS¬r dy dUt hn=

40Òso ijs pRkAr j\glI bUqI ek|QI kItI jMdI hYaty a|g iv|c fUkI jMdI hY< esy trHM es jug dy aÈtdy smyN hovygA= 41mnu|K dA pu|tr aApi,aM dUtM ^aAp,y rAj iv|coN pAp krA`, dy sAry kAr,A atyBY/IaM vstM aty pApIaM ty sAry kukrmIaM ^ ek%iQaMkrn lE G%lygA= 42`h `nHM ^ a|g dy B|Qy iv|c s|uqdy,gy= `%Ty `h lok ro,gy aty aAp,y dÈd pIs,gy=43td DrmI lok aAp,y iptA dy rAj iv|c sUrj vM{cmk,gy= ijh/y lok s¬, skdy hn sun,=

KzAinaM aty motIaM bAry idRSqMt44Òsvrg dA rAj `s KzAny vrgA hY ijh/A Kyt

iv|c l¬¬ikaA hoeaA hY= jdoN e|k mnu|K ny es ^ l|B

Page 18: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

m|tI 13:45-14:14 994

ilaA< `s ny es ^ Kyt iv|c fyr d|b id|tA= `h bhutKuS sI ik `s ny `s Kyt ^ KrId, vAsty aAp,A sBkuJ vyc id|tA< jo `s kol sI=

45Òfyr svrg dA rAj `s vpArI vrgA hY jo ikc\gy motIaM ^ l|B irhA sI= 46jd `s^ e|k motIBAry dAm dA imilaA tM jA ky aAp,A sB kuJ vyc-vqky `s ny `h motI m¬|l lY ilaA=

m|CI dy jAl bAry e|k idRSqMt47Òsvrg dA rAj e|k jAl vrgA vI hY< ijh/A

JIl iv|c pAeaA hoeaA hY= `s jAL ny v|KrI pRkArdIaM m|CIaM F/IaM= 48jdoN `h Br igaA tM mCyryjAl ^ k\>y `%ty iK|c ky lY aAxy aty bYQ ky cÈgIaMm|CIaM ^ bAlqI iv|c jmA kItA aty iFjUl ^ pry su|qid|tA= 49so dunIaM dy aÈt dy smyN vI aijhA hovygA=dUt jA,gy aty c\gy lokM iv|coN duSqM ^ alg krdy,gy= 50aty `h `nHM ^ a|g dy B|Qy iv|c suq dy,gy=`s jgHA ty lokM ^ ro,A pvygA aty aAp,y dÈd pIs,ypY,gy=Ó

51iwsU ny aAp,y cyilaM ^ pu%iCaA< ÒkI t¬sIN ehsB g|lM smJdy ho?Ó cyilaM ny jvAb id|tA< ÒhM<asIN smJdy hM=Ó

52td `s ny `nHM ^ ikhA< Òes lE hryk nym dy`pdySk< ijs ^ es svrg dy rAj bAry isiKaAid|tI gE hY< `h Gr dy mAlk vrgA hY< ijh/A aAp,yKzAny iv|coN nvIaM< aty purA,IaM cIzM bAhr k|>dAhY=Ó

iwsU dI aAp,y Gr v|l vApsI(mrkus 6:1–6; lUkA 4:16–30)

53jdoN iwsU ny eh idRSqMt pUry kIty tM `h `ToNt¬r ipaA= 54iwsU `s ngr iv|c igaA ij|Ty `h v|.AhoeaA sI aty `sny `nHM ^ `nHM dy pRArTnA sTAnMiv|c `pdyS dy,y SurU kr id|ty= tM `h lok hYrAn hogX aty pu%iCaA< Ò`s ny kirSmy krn dA eh igaAnaty SktI ik|ToN pRApt kItI hY? 55BlA eh trKA, dApu|tr nhIN< aty es dI mM mirwm nhIN khA`NdI atyes dy BAE wAkUb< wUsuF< Sm~n aty whUdA nhINhn? 56aty `s dIaM sArIaM BY,M BlM sA.y kol nhINhn? fyr `s^ eh sB kuJ ik|To imilaA?Ó 57eÈJ`nHM ny iwsU ^ kbUl, toN enkAr kr id|tA=

pr iwsUU ny `nHM ^ aAiKaA< Òiksy nbI ^ `s dyaAp,y Sihr jM aAp,y Gr iv|c nhIN sitkAiraA jMdA=bAkI lok `s dA sitkAr krdy hn=Ó 58`%Ty iwsU ny

bhuty kirSmy nA kIty ik`N ik `nHM ny ivSvAs nhINkItA=

hyrodys ^ iwsU bAry Kbr(mrkus 6:14–29; lUkA 9:7–9)

`s smyN rAjy hyrodys< glIlI dy SAsk nyiwsU dI Kbr s¬,I= 2`s ny aAp,y nokrM ^

aAiKaA< Òeh mnu|K bpitsmA dy, vAlA wUh\nA hY=`h zrUr m¬ridaM iv|coN jI `%iQaM hY= esy lE esiv|c aijhIaM cmtkArI SktIaM k\m kr rhIaM hn=Ó

wUh\nA bpitsmA dy, vAly dI m¯t3hyrodys ny aAp,y BrA iFilpu|s dI tIvIN hyroidwAs

dy kAr, wUh\nA ^ F/ ky b\inHaA aty kYd iv|c pA id|tAsI= 4`s ny wUh\nA ^ es lE kYd kItA ik`N ik<wUh\nA ny `s^ aAiKaA< ÒhyroidwAs ^ r|K,A t¬hA^wog nhIN=Ó 5`h wUh\nA ^ mArnA cAhuÈdA sI< pr `hlokM toN .rdA sI ik`N ik `nHM ny wUh\nA ^ nbI smiJaAhoeaA sI=

6pr hyrodys dy jnmidn ty hyroidwAs dI DI< hyrodysaty `s dy mihmAnM vAsty n|cI= hyrodys `s toN bhutpRs\n hoeaA= 7tM hyrodys ny sONh KAky `s^< jo kuJ vI`h mÈgy< dy, dA ekrAr kItA= 8`s dI mM ny `s^d%isaA hoeaA sI ik `h kI mÈgy< tM `s ny aAiKaA<Òhu,y e|Ty TAl ty r|K ky mY^ wUh\nA bpitsmA dy, vAlydA isr id`=Ó 9hyrodys `dAs ho igaA< pr aAp,IaMsONhM dy kAr, aty `nHM lokM dy kAr,< ijh/y `s dynAl bYQy hoX sn< `s ny hukm id|tA ik `s dI byntIt¬r\t pUrI kItI jAvy= 10aty `sny mnu|KM ^ Byj kykYdKAny iv|c wUh\nA dA isr v|>vA su%iqaA= 11iFr`s dA isr TAl iv|c ilaMdA igaA aty `s dI ku/I^ id|tA igaA aty `h eh isr aAp,I mM hyroidwAskol lY gE= 12wUh\nA dy cyilaM ny `%Ty jAky loT cu|kIaty `s^ d%ibaA aty aA, ky iwsU ^ Kbr id|tI=

iwsU dA pÈj hzAr ^ Bojn krA`,A(mrkus 6:30–44; lUkA 9:10–17; wuh\nA 6:1–14)

13jdoN iwsU ny eh s¬i,aA tM `h `s TM toN e|klAby/I `%ty bYQ ky e|k ekMt TM ^ clA igaA= aty ehs¬, ky lok ngrM toN `s dy ip|Cy pYdl t¬r pxy= 14jdoN`h by/I toN `%tiraA< `%Ty `s ny bhut v|.I BI/vyKI= `s ny `nHM lE trs mihsUs kItA aty `nHM dyrogI lokM ^ c\gA kItA=

14

Page 19: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

995 m|tI 14:15-15:915jdoN SAm hoE tM cyilaM ny `s kol aA, ky ikhA<

Òeh `jA/ TM hY aty hu, kuvylA ho igaA hY lokM ^Byj id` tM jo `h ipÈ.M ^ jA sk,= aty aAp,y lEKA,A-dA,A m¬|l lY,=Ó

16pr iwsU ny `nHM ^ jvAb id|tA< Ò`nHM dy jA, dIlo/ nhIN= t¬sIN `nHM ^ KA, ^ dyvo=Ó

17cyilaM ny ikhA< Òpr xyTy sA.y kol isrF pÈj roqIaMaty do m|CIaM hn=Ó 18iwsU ny aAiKaA< Ò`h roqIaM tym|CIaM myry kol ilaAP=Ó

19fyr iwsU ny BI/ ^ GAh `%ty bYQ, dA hukm id|tA=`s ny pÈj roqIaM ty do m|CIaM lEaM: `s ny akASv|l vyiKaA aty Bojn lE prmyS¬r dA SukrAnA kItA=iFr iwsU ny roqIaM v\.IaM aty cyilaM ^ dy id|tIaM=aty cyilaM ny `h roqIaM lokM iv|c v\. id|tIaM= 20sBlokM ny r|j ky KADA< KA, toN bAad cyilaM ny bcIaMhoEaM roqIaM dy quki/aM nAl bArM qokrIaM BrIaM=21`%Ty a¯rtM aty b|cy imlA`, toN ibnM ijnHM ny BojnkItA= kul pÈj hzAr aAdmI sn=

iwsU JIl `%ty cldA hY(mrkus 6:45–52; wUhÈnA 6:15–21)

22`s toN bAad< iwsU ny cyilaM ^ by/I iv|c bYQ,lE ikhA aty aAiKaA ik `h JIl pAr l\G jA, aty`%Ty `s dA eÈtzAr krn= 23BI/ ^ dUr Byj, toNbAad< pRArTnA krn lE `h iblkul ek|lA phA/`%ty c/H igaA= jdoN SAm hoE< `h `%Ty e|klA hI sI=24by/I pihlM hI k\>y toN bhut dUr sI= lihrM dy kAr,by/I m¬sIbt iv|c sI= hvA `lqI idSA toN vg rhIsI= 25svyr dy itÈn aty Cy dy ivckAr iwsU JIl dy`%ty t¬rdA hoeaA aAp,y cyilaM kol aAeaA= 26jdoN`s dy cyilaA ny `s^ JIl dy `pr t¬ridaM vyiKaMGbrA ky aAK, l|gy< Òeh koE BUt hY=Ó `h .r nAlcIk `%Qy=

27pr iwsU ny J|q `nHM ^ aAiKaA< ÒGbrAP nAÚeh mYN hM< .ro nA=Ó 28td ptrs ny jvAb id|tA<ÒpRBU jI< jykr eh s|cm¬|c t¬sIN ho< tM mY^ pA,I `%tyt¬rky aAp,y kol aA`N, dA aAdyS dyvo=Ó

29iwsU ny ikhA< Òptrs< aA jAÚÓ td by/IPN `trntoN bAad ptrs pA,I `%ty iwsU v|l ^ t¬iraA= 30prjdoN ptrs pA,I ty t¬iraA tM< `s ny BArI hvA dAbu|lA vyiKaA aty .r igaA aty pA,I iv|c .u|b, l|gA=ptrs cIikaA< ÒpRBU jI< mY^ bcAPÚÓ

31iwsU ny `s^ aAp,y h|T nAl cu%ikaA aty aAiKaA<ÒtY^ G|q ivSvAs hY= tU\ S|k ik`N kItA?Ó

32jdoN `h by/I ty c/H gX tM p¯, T\m gE= 33fyr<`h ijh/y by/I iv|c sn< `nHM ny `sdI `pAsnA kItIaty aAiKaA< Òs|cm¬|c tU\ prmyS¬r dA pu|tr hYN=Ó

iwsU kE ibmAr lokM ^ rAzI krdA hY(mrkus 6:53–56)

34`h JIl dy pAr l\G ky g\nysrt dI DrtI `%ty`try= 35jdoN `ToN dy lokM ny `s^ pCAi,aA< tM `nHMny aAsy pAsy dy elAikaM iv|c ùKbr FYlA id|tI ty `nHMny aAp,y sAry ibmAr lokM ^ `s kol ilaMdA= 36`nHMny iwsU ^ byntI kItI ik `h isrF `nHM ^ `s dy cylydA p|lA Coh, dI aAigaA dyvy< `nHM sB ny< ijÈnHM nyCoihaA< c\gy ho gxy=

pRBU dy nym aty lokM dIaM rItM(mrkus 7:1–23)

td kuJ FrIsI ty nym dy `pdySk iwsU kolaAxy= `h wrUSlm toN `s kol aAxy ty ikhA=

2Òtyry cyly sA.y v.yiraM dI rIt dI `l\G,A ik`Nkrdy hn? tyry cyly Bojn KA, toN pihlM h|T ik`NnhIN DoNdy?Ó

3pr `s ny `nHM ^ `%tr id|tA< Òt¬sIN vI aAp,IrIt nAl prmyS¬r dy hukm dI `l\G,A ik`N krdy ho?4prmyS¬r ny FrmAeaA hY ik< Ôt¬sIN aAp,y iptA atymAtA dA aAdr kro<* aty prmyS¬r ny eh vI FrmAeaAhY ik ijh/A vI mnu|K iptA jM mAtA ^ mÈdA booly `hjAnoN mAiraA jAvy=Õ* 5pr t¬sIN `pdyS idÈdy ho ikijh/A ivaktI aAp,y iptA jM mAtA ^ aAK skdA hY<myry kol kuJ hY jo mYN t¬hA.I shAetA lE estymAlkr skdA hM pr eh mYN t¬hA.I shAetA krn lEestymAl nhIN krMgA= mYN eh prmyS¬r ^ dyvMgA=6t¬sIN `s b\dy ^ aAp,y iptA dA sitkAr nA krn dA`pdyS idÈdy ho= es trHM< t¬sIN aAp,I pr\prA kAr,prmyS¬r dy hukmM ^ ivarT kr id|tA hY= 7hy kpqIP;wsAwAh ny t¬hA.yy bAry QIk ag\m vAk kItA hY ik:

8Ôeh lok aAp,y bu|lM nAl myrA aAdr krdy hn<pr enHM dA idl mYToN dUr hY=

9`h iksy cIz vAsty myrI `pAsnA nhIN krdy ik`Nik `h mnu|K dIaM b,AEaM rItM dA `pdyS idÈdy

Òt¬sIN aAp,y ... aAdr kroÓ kUc 20:12; ibvsTA 5:16

Òijh/A mn¬|K ... mAiraA jAvyÓ kUc 21:17

hn=ÕÓ wsAwAh 29:13

15

Page 20: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

m|tI 15:10-16:1 99610`s ny lokM ^ kol s|d ky `nHM ^ aAiKaA< Òs¬,o

aty smJoÚ 11jo kuJ vI mnu|K dy mUÈh aÈdr jMdA hY `h`s^ aSu|D nhIN b,A`NdA< sgoN jo kuJ vI `s ivaktIdy mUhoN inkldA hY `h `s^ aSuD b,A`NdA hY=Ó

12td cyly iwsU kol aAX aty pu%iCaA< ÒkI t¬hA^ptA hY ik jo kuJ t¬sIN aAiKaA sI< frIsI `s^ s¬,kynrAz ho gX sn=Ó

13iwsU ny ikhA< Òhryk bUqA jo myry surgI iptA nynhIN lAeaA so j/o pu%iqaA jAvygA= 14FrIsIaM toNdUr rho= `nHM ^ C|. dyvo= `h aÈnHy lokM dy aÈnHy aAgUhn= aty jykr e|k aÈnHA aAdmI dUsry aÈnHy dI rAhnumAEkrdA tM dovyN hI qoxy iv|c i.|g,gy=Ó

15ptrs ny pu%iCaA< Òjo kuJ t¬sIN lokM ^ ikhA sA^`s dA arT d|so=Ó

16`s ny ikhA< ÒdUjy lokM dI trHM kI hAly vI t¬hA^smJ,A m¬Sikl hY=Ó 17kI t¬sIN eh nhIN jA,dy ik jokuJ mUÈh iv|c pYNdA hY `h i>|. iv|c jMdA hY< aty fyrbAhr aA`NdA hY aty pKAny iv|c jMdA hY? 18prijh/IaM g|lM mUÈhoN inkldIaM hn< `h idloNaA`NdIaM hn< aty eho g|lM mnu|K ^ aSu|D b,AidÈdIaM hn= 19ik`N ik sArIaM burIaM g|lM< ijvyN<duSq ivcAr< ktl< bdkArI< ijnsI gunAh< corI krnA<JUQ bol,A aty B\.I krnI< ivaktI dy idloN hIaA`NdIaM hn= 20eho g|lM hn ijh/IaM mnu|K ^aSu|D b,A`NdIaM hn< pr ibnA h|T DoeaM roqI KA,I<mnu|K ^ aSu|D nhIN b,A`NdI=Ó

iwsU dA e|k ZYr whUdI a¯rt ^ bcA`,A(mrkus 7:24–30)

21iwsU `%ToN c|l ky sUr aty sYdA dy elAky iv|cigaA= 22`s elAky iv|coN e|k knAnI a¯rt aAE aty`%cI dy,y iwsU ^ bolI< Òhy pRBU< dA~d dy pu|trÚ myry`%ty dwA kro myrI DI dA BUt dy sAX nAl burA hAlhY=Ó

23pr iwsU ny jvAb iv|c `s a¯rt ^ e|k vI SbdnA aAiKaA= `s dy cyly `s kol aAX aty `s^ byntIkItI< Òbu/HI ^ kho ik `h clI jAvy= `h sA.A ip|CAkrdI hoE rOlA pA rhI hY=Ó

24td iwsU ny aAiKaA< ÒmY^ isrF esrAxyl dIaMguaAcIaM hoEaM By.M lE G%ilaA igaA hY=Ó

25pr `h iwsU kol aAE aty `s dy a|gy m|TA qyk kybolI< ÒpRBU jI< myrI shAetA kro=Ó

26tM iwsU ny `%tr id|tA< ÒbAlkM dI roqI lYky ktUiraMa|gy su|q,I c\gI nhIN hY=Ó

27`s ny aAiKaA< ÒhM pRBU jI< pr ku|ty vI aAp,ymAlk dI myz toN i.|gy roqI dy quk/y KMdy hn=Ó

28td iwsU ny `%tr id|tA< Òhy bIbI tyrI aAsTAv|.I hY= ijvyN tU\ cAhyN `vyN hI hovy=Ó e`N `s dI DI`sy vyly hI c\gI ho gE=

iwsU dA bhut sAry lokM ^ QIk krnA29iwsU `%To t¬r ky glIlI JIl dy ny/y aAeaA< aty

phA/ `%ty c/Hky `%Ty bih igaA=30bhut sAry lok `s kol aAxy= `h aAp,y nAl

l\gi/aM< aÈinHaM< qu\i.aM< gU\igaM aty hor bhut sAiraM^ lYky aAxyy= aty `nHM ^ iwsU dy crnIN lAeaA atyiwsU ny `nHM sAiraM ^ c\gA kItA= 31lokM ny vyiKaAik gU\gy bol rhy hn< qu\.y c\gy huÈdy hn< l\g/y t¬rdy hnaty aÈnHy vyKdy hn tM hYrAn hoXy aty `nHM ny esrAxyldy prmyS¬r dI `stit kItI=

iwsU dA cAr hzAr toN v|D lokM ^ Bojn krA`,A(mrkus 8:1–10)

32td iwsU ny aAp,y cyilaM ^ kol s|d ky ikhA<ÒmY^ lokM `%ty trs aA`NdA hY< ik`N ik eh itÈnMidnM toN myry nAl rih rhy hn< aty enHM dy kol KA,^ kuJ nhIN aty mYN nhIN cAhuÈdA ik enHM ^ B|uiKaMivdA krM< ikty `h rsty iv|c hI Bu|K dy mAry byhoS nAho jA,=Ó 33cyilaM ny iwsU ^ jvAb id|tA< ÒasIN enHMsAry lokM dy KA, lE kAFI Bojn es bIaAbAn jgHAiv|c ik|ToN pRApt kr skdy hM?Ó

34td iwsU ny `nHM ^ pu%iCaM< Òt¬hA.y kol ikÈnIaMroqIaM hn?Ó `h boly=< Òs|t roqIaM aty To/IaM in|kIaMm|CIaM hn=Ó

35td iwsU ny BI/ ^ hyQM zmIn ty bYQ, ^ ikhA=36td `hny s|t roqIaM aty m|CIaM lEaM aty prmyS¬rdA Sukr krky to/IaM aty cyilaM ^ id|tIaM aty cyilaMny lokM iv|c v\.IaM= 37sB lokM ny r|j ky KADA< aty`s dy cyilaM ny bcy hoxy Bojn nAl s|t qokrIaMBrIaM= 38a¯rtM aty b%icaM dy KA, toN Cu|q `%Ty G|qtoN G|q cAr hzAr aAdmI sn= 39ifr lokM ^ ivdAkrky `h by/I `%ty c/H igaA aty mgdAn dy elAkyiv|c aAeaA=

whUdI aAgUaM ny iwsU dA emithAn ilaA(mrkus 8:11–13; lUkA 12:54–56)

FrIsIaM aty sdUkIaM ny iwsU kol aA,kyprtA`, lE `s a|gy ardAs kItI ik sA^16

Page 21: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

997 m|tI 16:2-24

koE cmtkArI inSAn ivKAvo= 2pr `s ny `nHM ^`%tr id|tA< ÒjdoN t¬sIN .u|bdy sUrj ^ vyKdy ho< tMt¬sIN jA,dy ho ik mosm ikvyN dA hovygA= jykr akASlAl hovy< tM t¬sIN aAKdy hoN ik m¯sm c\gA hovygA=3aty jykr svyry akAS lAl aty b|dlvAE hovy tMt¬sIN aAKdy ho ik eh mINh vAlA idn hovygA= eh sBmsm dy idn hn= ijvyN t¬sIN enHM sAry idnM dy aAkAS^ vyKdy ho aty jA,dy ho ik enHM dy kI arT hn itvyNhI< jo kuJ hu, vApr irhA hY< eh vI sB inSAn hn<pr t¬sIN enHM inSAnM toN anjA, ho= 4es pI/HI dyduSq atyy pApI lok cmtkAr cAhuÈdy hn pr lokM ^wUnAh dy inSAn* toN ibnA hor koE inSAn nhINivKAeaA jAvygA=Ó td `h `nHM ^ C|. ky cilaAigaA=

iwsU dI whUdI aAgUaM dy ivru|D ictAvnI(mrkus 8:14–21)

5cyilaM ny JIl pAr kr lE< pr roqI ilaA`,IBu|l gxy= 6eslE iwsU ny `nHM ^ aAiKaA< ÒscytrhoÚ FrIsIaM aty sdUkIaM dy KmIr toN aAp,y aAp ^bcAP=Ó

7cyilaM ny e|k dUjy nAl ivcAr kItA aty aAiKaA<Ò`s ny aijhA eslE aAiKaA hovygA ik`N ju asINroqI ilaA`,I Bu|l gX hM?Ó

8pr iwsU ny eh jA,ky ikhA< Òhy To/I prtIt vAilP<t¬sIN roqI nA ho, krky aAps iv|c kI ivcArM krdypX hoN? 9kI ajy vI t¬sIN nhIN smJy? kI t¬hA^ wAdnhIN ik mYN pÈj roqIaM nAl pÈj hzAr lokM dI Bu|KimqAE sI? kI t¬hA^ wAd nhIN ik bcy hoX Bojn nAlt¬sIN ikÈny qokry Bry sn= 10kI t¬hA^ wAd nhIN mYN s|tMroqIaM nAl cAr hzAr lokM dI Bu|K imqAE sI? kIt¬hA^ wAd nhIN ik bcy hoX Bojn nAl t¬sIN ikÈny qokryBry sn? 11tM t¬sIN ik`N nhIN smJdy ik mYN t¬hA^roqI bAry nhIN aAK irhA sI? pr mYN t¬hA^ FrIsIaMaty sdUkIaM dy KmIr bAry huiSaAr rih, lE kihirhA sM=Ó

12fyr `h cyly jA, gX ik `h `nHM ^ roqI iv|cvrty jA, vAly KmIr toN sAvDAn rih, lE nhINaAK irhA sI= asl iv|c `h `nHM ^ FrIsIaM atysdUkIaM dy `pdySM dy iKlAF aAp,y-aAp dI r%iKaA

wUnAh dy inSAn wUnAh dy v|.I m|CI dy pyq iv|c itÈn idniwsU dy kbr ivcly itÈn idnM vrgy hn=

krn lE kih irhA sI=

ptrs ny ikhA iwsU hI msIh hY(mrkus 8:27–30; lUkA 9:18–21)

13kYsrIaA iFil|pI dy elAky iv|c aAky iwsU ny aAp,ycyilaM ^ pu%iCaA< ÒlokIN iks ^ aAKdy hn ik `hmnu|K dA pu|tr hY?Ó

14`h boly< ÒkoE tM wUh\nA bpitsmA dy, vAly ^kihÈdy hn aty koE XlIwAh aty koE iwrimwAh jMnbIaM iv|coN iksy e|k ^=Ó

15`s ny `nHM ^ ikhA< Òpr t¬sIN mY^ kI kihÈdy ho ikmYN kO, hM?Ó

16Sm~n ptrs ny `%tr id|tA< Òt¬sIN msIh ho<jI~Ndy prmyS¬r dy pu|tr ho=Ó

17iwsU ny `s^ `%tr id|tA< ÒtU\ DÈn hY wUnAh dypu|tr Sm~n= ik`N ik eh g|l tY^ mnu|K duaArAnhIN pRgqAE gE sgoN myry iptA duaArA jo ik svrgiv|c hY= 18mYN vI tY^ aAKdA hM ik tU\ ptrs* hYN< atymYN aAp,I klIiswA es c|qAn `%pr b,AvMgA= m¯tdI SktI kdI vI myrI klIiswA ^ hrA`, dy kAiblnhIN hovygI= 19mYN tY^ svrg dy rAj dIaM ku\jIaMdyvMgA= jo inr,A tU\ DrtI `%ty kryNgA prmyS¬r duaArAkItA inr,A hovygA= ijs m¬aAFI dA ekrAr tU\ DrtIty kryNgA `h prmyS¬r duaArA id|tI gE mAFI hovygI=Ó20td iwsU ny aAp,y cyilaM ^ KbrdAr kItA ik `hiksy ^ nA kih, ik `hI msIh hY=

iwsU aAp,I m¯t bAry ag\m vAk krdA(mrkus 8:31–9:1; lUkA 9:22–27)

21`s smyN toN< iwsU ny aAp,y cyilaM ^ vrn, krnASurU kItA ik `s^ wrUSlm zrUr jA,A pvygA< atybzurg whUdI aAgUaM< prDAn jAjkM< aty nym dy`pdySkM duaArA bhut kSq J|l,y pY,gy= aty ehvI d%isaA ik `h mAiraA jAvygA pr mrn dy tIjyidn `h Fyr jI `%QygA=

22td ptrs `s^ e|k pAsy lY jAky `s^ iJ/k,l|gA< ÒpRBU< prmyS¬r t¬hA^ `nHM g|lM toN bcAvy= ehkdy vI t¬hA.y nAl nA vApryÚÓ

23iwsU m¬i/aA aty ptrs ^ aAiKaA< Òhy SYtAn<mYToN dUr cilaA jA= tU\ myrI shAetA nhIN kr irhA< tU\pRBU dy bcnM dA iDaAn nhIN kr irhA sgoN tU\ `nHMg|lM lE iFkrmÈd hYN ijnHM ^ lok zrUrI smJdy hn=Ó

24td iwsU ny aAp,y cyilaM ^ aAiKaA< ÒkoE myryip|Cy aA`,A cAhuÈdA hY< tM `s ^ `nHM g|lM ^ ÔnMhÕ

ptrs dA arT Òc|qAnÓ hY=

aAK,I pvygI ijnHM ^ `h cAhuÈdA hY= `s ivaktI ^

Page 22: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

m|tI 16:25-17:23 998

`h slIb kbUl krnI cAhIdI hY jo `s ^ id|tI gEhY aty myrA ip|CA krnA cAhIdA hY= 25ik`N ik ijh/AaAp,I jAn bcA`,A cAhygA `h `s ^ guaA dyvygA=aty hr `h ivaktI jo myry lE aAp,I jAn guaAvygA`h `s^ pA lvygA= 26iksy ivaktI ^ kI lAB hovygAjykr `h sArI dunIaM ij|t lvy< pr aAp,y pRA,guaA lvy? ivaktI aAp,y pRA, vAps lY, lE kuJvI nhIN dy skdA= 27mnu|K dA pu|tr aAp,y dUtM smytaty iptA dI mihmA nAl m¬/ aAvygA= aty `s vktmnu|K dA pu|tr hr e|k ^ `s dI krnI dA fl dyvygA=28mYN s|c m¬|c t¬hA^ s|c aAKdA hM ik eTy K/y lokMiv|coN kuJ lok mrn toN pihlM mnu|K dy pu|tr ^ aAp,yrAj nAl aA`NdA vyK,gy=Ó

iwsU mUsA aty xylIwAh dy nAl(mrkus 9:2–13; lUkA 9:28–36)

iCaM idnM bAad< iwsU ny ptrs< wAkUb aty`s dy BrA wUh\nA ^ ilaA aty `nHM ^ e|k

`%cy phA/ ty lY igaA= 2`nHM cyilaM dy sAmH,y iwsUbdl igaA= `s dA m¬|K sUrj vM{ cmikaA aty `sdy k|p/y cAn, vrgy ic|qy ho gxy= 3fyr `nHM ^ doaAdmI< mUsA aty XlIwAh< iwsU nAl g|lM krdy hoXnzr aAX=

4td ptrs ny a|goN iwsU ^ aAiKaA< ÒpRBU jI sA.Ae|Ty ho,A c\gA hY= jy t¬sIN cAho tM e|Ty itÈn .yry b,AvM<e|k t¬hA.yy lE e|k mUsA lE e|k xylIwAh lE=Ó

5ajy ptrs bol hI irhA sI ik e|k jotmAn b|dlny `nHM `%pr CM kItI aty `s b|dl iv|coN e|k avAzeh kihÈdI aAE ik< Òeh myrA pu|tr hY aty mYN es ^ipaAr krdA=Ó

6jdoN cyilaM ny eh aAvAz s¬,I tM `h GbrAgX= `h mUDy mUÈh i.|g pxy= 7pr iwsU ny ny/y aA, ky`nHM ^ CoihaA aty ikhA< Ò`%Qo aty .ro nA=Ó 8td`nhM ny aAp,IaA a|KM cu|kIaM tM `%Ty hor iksy ^nhIN isrF iwsU ^ ek|lA dyiKaA= 9jdoN iwsU aty `sdy cyly phA/ toN hyQM aA rhyy sn< iwsU ny `nHM ^ aAdySid|tA< Òjd tIk mnu|K dA pu|tr m¬ridaM iv|coN nA jI`%Qy< `s drSn dI g|l iksy ^ nhIN d|s,A=Ó

10td `s dy cyilaM ny `s toN pu%iCaA< Òfyr nym dy`pdySk eh ik`N aAKdy hn ik msIh dy aA`, toNpihlM xylIwAh dA aA`,A zrUrI hY?Ó

11iwsU ny `%tr id|tA< Ò`h QIk aAKdy hn ik `haAvygA aty sB kuJ bhAl krygA= 12pr mYN t¬hA^aAKdA hM< ik XlIwAh pihlM hI aA cu%ikaA hY pr

17

`nHM `s^ nhIN pCAi,aA= aty lokM ny< jo bdI `hkr skdy sI< `s nAl kItI= esy trHM mnu|K dA pu|trvI `nHM h|To du|K pAvygA=Ó 13td cyilaM ^ smJ pEik iwsU dA BAv wUh\nA bpitsmA dy, vAly toN hY ik`hI asl iv|c xylIwAh sI=

iwsU dA bImAr b|cy ^ QIk krnA(mrkus 9:14–29; lUkA 9:37–43)

14jd iwsU aty `s dy cyly BI/ kol vAps prty tMe|k mnu|K `s dy kol aAeaA aty `s a|gy go.y invAky boilaA< 15pRBU jI< Òmyry pu|tr `%ty dwA kro ik`N ik`h imRgI dy mAry bhut du|K pA`NdA hY= `h tM bhutvArI a|g iv|c jM pA,I iv|c i.|g pYNdA hY= 16mYN `s^t¬hA.y cyilaM kol ilaAeaA sI< pr `h `s^ c\gAnA kr sky=Ó

17td iwsU ny `%tr id|tA< Òt¬hA^ ivSvAs nhIN hY=t¬hA.A jIvn >Èg Zlt hY= ikÈnA icr mY^ t¬hA.y nAlrih,A pvygA? ikÈnA icr mYN t¬hA.y nAl sbr toN k\mlvMgA= b|cy ^ e|Ty ilaA`=Ó

18tM iwsU ny b|cy aÈdrly BUt ^ sùKtI nAl iJ/ikaA=BUt b|cy iv|coN bAhr aAigaA aty `sy G/I b|cA c\gA hoigaA= 19Fyr jdoN iwsU ek|lA sI cyly `s kol aAXaty pu|iCaA< ik asIN BUt ^ ik`N nA k|> sky?

20`s ny `nHM ^ ikhA< Òt¬sIN `s b|cy iv|coN BUtk|>, iv|c es lE nAkAmwAb rhy ik`N ik t¬hA.IinhcA kmzor sI= mYN t¬hA^ s|c aAKdA hM ik jy t¬hA.yyiv|c srHoN dy dA,y ijÈnI vI aAsTA hovy tM t¬sIN esphA/ ^ vI jy khoNgy< Ôe|ToN h|q ky `s TM clA jAÕ< tM`h cilaA jAvygA aty t¬hA.y lE koE vI k\m anho,AnhIN hovygA=Ó 21*

iwsU dA aAp,I m¯t bAry aYlAn(mrkus 9:30–32; lUkA 9:43–45)

22bAad iv|c sAry cyly glIl iv|c ek|Qy hoX tMiwsU ny `nHM ^ ikhA< Òmnu|K dA pu|tr lokM dy h|T sONpid|tA jAvygA= 23aty `h mnu|K dy pu|tr ^ mAr s|uq,gyaty `h ifr tIjy idn jI `N|QygA=Ó cyly eh s¬,kyb/y `dAs hoxy ik iwsU mAiraA jAvygA=

t¬k 21 kuJ wUnAnI p|tRIaM iv|c t¬¬k 21 joi/aA igaA hY=Ò`s trHM dI aAtmM isrf pRArTnA aty vrtM rAhIN bAhraA`NdI hY=Ó

Page 23: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

999 m|tI 17:24-18:17

iwsU dA mihsUl dy, bAry `pdyS24iwsU aty `sdy cyilaM dy kfrnAhUm aA`, toN

bAad< mÈdr dA kr `grAhu, vAly prts kol aAXaty aAiKaA< Òt¬hA.A gurU do .RAKmA* mÈdr dA kridÈdA hY?Ó

25ptrs ny `%tr id|tA< ÒhM< iwsU msUl idÈdA hY=ÓjdoN ptrs Gr aÈdr aAeaA< `s dy bol, toN

pihlM< iwsU boilaA aty `s^ pu%iCaA< ÒSm~n< tU\ kIsocdA hYN? DrtI dy rAjy ikÈnHM toN kr aty msUl vsUldyhn= aAp,y lokM toN jM dUsiraM toN?Ó

26ptrs ny jvAb id|tA< Ò`h horM toN msUl vsUldyhn=Ó

iFr iwsU ny aAiKaA< Òes lE `nHM dy aAp,y lokM^ Coq hY= 27pr asIN msUlIaM ^ nArAz nhIN krnAcAhuÈdy< es lE es >Èg nAl msUl adA kro< JIl tyjAP aty m|CIaM F/o= ijh/I m|CI tU\ pihlM F/yNgA`s dA mUÈh KolHI aty cAr dRAKmA dA e|k is|kA imlygA=`h is|kA cu|kI aty msUlIX ^ dy dyvIN= es nAl myrAtyrA msUl id|tA jAvygA=Ó

iwsU ny d%isaA ik kO, mhAn hY(mrkus 9:33–37; lUkA 9:46–48)

`sy G/I cyly iwsU kol aAxy ty aAK, l|gy<Òsvrg dy rAj iv|c sBnA nAloN v|.A kO,

hY?Ó 2td `s ny e|k Coqy b|cy ^ s%idaA aty `s^cyilaM dy sAmH,y K/A krky aAiKaA< 3ÒmYN t¬hA^ s|caAKdA hM ik t¬hA^ bdl,A cAhIdA hY aty aAp,yidlM iv|c Coqy b%icaM ijhy b, jA,A cAhIdA hY< nhINtM t¬sIN kdy vI svrg dy rAj iv|c dAKl nhIN hovoNgy=4eslE jo koE vI aAp,y-aAp ^ es b|cy vM{ inmrb,A`NdA soE svrg dy rAj iv|c sBnM toN v|.A hY=

5Òaty jo koE vI es trHM e|k Coqy b|cy ^ myry nMiv|c kbUldA< `h mYN^ kbUldA hY=Ó

iwsU pApM dy kAr,A bAry cytAvnI idÈdA hY(mrkus 9:42–48; lUkA 17:1–2)

6Òaty ijh/A koE vI enHM CoiqaM b%icaM koloN<ijh/y myry iv|c inhcA r|Kdy hn< pAp krA`, dAkAr, b,dA hY< `s mnu|K lE eh c\gA hovygA ik`s dy gly iv|c c|kI dA pu/H b\nH ky `s^ .U\Gy sm¬Èdr

do .RAKmA kr whUdI eh mihsUl whUdI mÈdr lE sAliv|c e|k vAr idÈdA sI= eh e|k idn dy mzUrI dy brAbrsI=

iv|c .ob id|tA jAvy= 7`nHM lokM `%ty hAe jo lokM toN

18

pAp krA`, dA kAr, b,dy hn= eh g|lM zrUrvAprnIaM cAhIdIaM hn= pr `s ivaktI ty hAejo enHM g|lM dy vAprn dA kAr, b,dA hY=

8Òjykr tuhA.A h|T jM pYr tuhAToN pAp krAvy< tMes^ v|> ky su|q idP= tuhA.y vAsty e|k h|T jM pYrnAl jIvn iv|c dAKl ho,A estoN ikty v|D lAhyv\dhY ik tusIN donM h|TM-pYrM smyt hmySA LE nrkM dIa|g iv|c su|qy jAvoN= 9jykr tuhA.I a|K pAp krAvy< tMes ^ k|> ky su|q idP= tuhA.y lE kA,A hoky jIvniv|c dAKl ho,A estoN ikty c\gA hY ik tusIN do a|KMhuÈidaM vI hmySA lE nrkM dI a|g iv|c su|q id|tyjAvoN=

iwsU dA guaAcI By. bAry idRSqMt(lUkA 15:3–7)

10ÒsAvDAn rhoÚ enHM Coqy b%icaM ^ nFrt nAlnA vyKoÚ ik`N ik mYN t¬hA^ aAKdA hM ik enHM b%icaMdy dUt svrgM iv|c hn aty `h dUt hmySA `%ty myrysurgI iptA nAl huÈdy hn= 11*

12Òt¬sIN kI smJdy ho? jykr iksy mnu|K kol sO By.Mho,< aty `nHM iv|co e|k By. guaAc jAvy< tM kI `hni/|nivaM By.M ^ phA/ ty C|.ky `s guacI hoE By.^ l|B, nhIN jAvygA? 13mYN t¬hA^ s|c d|sdA hM< jykrmnu|K guaAcI hoE By. ^ l|B lvy< tM `h aAdmIni/|nivaM By.M nAloN< ijh/IaM guaAcIaM nhIN sn<`s e|k By. bAry v|D KuS hovygA= 14`sy trHM t¬hA.yiptA dI ijh/A svrg iv|c hY eh mrzI nhIN ikenHM b%icaM iv|coN koE e|k vI guaAc jAvy=

jdoN koE mnu|K glt k\m krdA(lUkA 17:3)

15Òjykr tuhA.A koE BrA tuhA.y nAl Zlt ivhArkry< tM tusIN `s ^ e|klA jA ky smJAP ik `s nyeh k\m Zlt kItA hY= jykr `h tuhA^ s¬,dA hY tMtusIN `s ^ iFr toN aAp,A c\gA BrA bnA`, iv|csFl ho gX hoN= 16pr jykr `h tuhA^ sun, toN enkArkrdA hY tM< aAp,y nAl e|k jM do ivaktIaM ^ lY kyjAP tM ik jo kuJ vI vApry< `s bAry `h do jM itÈnivaktI gvAhI dy sk,=* 17jykr `h `nHM dI vInA s¬,y tM ifr klIsIaA ^ Kbr idP= jykr `h

t¬k 11 kuJ wUnAnI nklM iv|c t¬k 11 jo/I gE hY: ÒaAdmIdA pu|tr guaAcy lokM ^ bcA`, lE aAeaA=Ó

ÒtM ik ... sk,Ó ibvsTA 19:15

klIsIaA ^ vI sun, toN enkAr krdA hY< tM `s^

Page 24: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

m|tI 18:18-19:8 1000

gYr whUdI aty e|k msUlIaM mÈn lvo= 18mYN t¬hA^s|c aAKdA hM ik jo vI inr,A t¬sIN e|Ty DrtI tykroNgy `h prmyS¬r duaArA kItA inr,A hovygA= jokuJ vI t¬sIN DrtI ty m¬aAF kroNgy `h mAFI prmyS¬rdI id|tI hoE mAFI hovygI=

19ÒmYN t¬hA^ eh vI kihÈdA hM ik jykr tusIN doj,yN vI DrtI `%ty iksy g|l lE mÈnogy tM t¬sIN `slE byntI kr s|kdy ho< aty jo vI t¬sIN mÈgoNgy `ht¬hA.y lE myry surgI iptA duaArA pUrA kItA jAvygA=20eh s|c hY ik`N ik do jM itÈn mnu|K myry nM ty e|kQyho,< tM mYN `%Ty `nHM dy nAl hM=Ó

iKmA bAry `pdyS21td ptrs iwsU kol aAeaA aty `s^ aAiKaA<

Òjykr myrA BrA myrA burA krnA jArI r|Ky< tM ikÈnIvArI mYN `s^ mAF krM? kI mYN `s^ s|t vAr burAkrn t|k mAF krM?Ó

22iwsU ny `s^ ikhA< ÒtU\ s|t vAr toN v|D mAF kr=tU\ `s^ lgAtAr mAf krdA jA< BAvyN `h tyry nAlst|tr vAr gltI kry=Ó

23Òso surg dA rAj `s rAjy vrgA hY ijsny aAp,y`nHM nokrM toN pYsA vsUl, dA mn b,AeaA jo `s dynOkr `s^ dy,dAr sn= 24jdoN rAjy ny pYsA ek|QAkrnA SurU kItA< tM `sdy e|k nokr ^< jo `s^ cMdIdy kE hzAr is%ikaM dA dy,dAr sI< `s kol ilaMdAigaA= 25pr nOkr< kol dy, ^ kuJ nhIN sI< td `sdy mAlk ny hukm id|tA ik `h `s dI tIvIN< bAl-b|cyaty jo kuJ vI `s dA hY sB vyicaA jAvy aty krz BrilaA jAvy=

26Ò`s smyN nokr ny `s a|gy Juk ky byntI kItI<Ômyry ty rihm kro aty mYN jo kuJ t¬hAToN ilaA hY< jldImo/ dyvMgA=Õ 27tM mAlk ^ `s ty trs aAeaA=mAlk ny trs KA ky `s dA krz mAF kr id|tA aty`s^ vI C|. id|tA=

28ÒjdoN `hI nOkr bAhr aAeaA< tM `s^ dUjAnokr imilaA jo `s^ cMdI dy e|k sO is%ikaM dAdy,dAr sI= tM `s nOkr ny dUjy ^ gloN f/ ilaAaty aAiKaA ijsdA tU\ mY^ dy,dAr hY; so dy=

29ÒtM `s dy nAl dA nOkr `s dy go.I pY igaAaty `s^ byntI kItI< ÔtU\ myry nAl sbr toN k\m lY< mYNtyrA sArA krjA dy idaMgA=Õ

30Òpr `s ny enkAr kr id|tA aty kichrI rAhIN`s nOkr ^ kYd iv|c su|q id|tA igaA= `s^ `nMicr kYd iv|c r|iKaA igaA jdoN t|k ik `sny sArA

krzA vAps nhIN dy id|tA= 31pr jdoN `s dy nAl dynOkrM ny eh g|l vAprdI vyKI tM b/y `dAs hoxy aty`nHM jAky aAp,y mAlk ^ sArA hAl d|s id|tA=

32Òtd mAlk ny `s nOkr ^ s%idaA aty aAiKaA<ÒPxy duSq nOkr< tU\ myry ikÈny Dn dA dy,dAr sI< prtU\ mY^ krzA C|., lE byntI kItI= eslE mYN tyrAsArA krjA C|. id|tA= 33fyr ijvyN mYN tyry ty dwA kItIsI kI tY^ vI aAp,y nAl dy nOkr `%ty `vyN hI dwAnhIN krnI cAhIdI sI=Õ 34mAlk ^ bhut gu|sA aAeaAaty `s ny nOkr ^ szA dy, lE kYd iv|c su|q id|tA<aty `nIN dyr kYd iv|c r|K, dA hukm id|tA ijÈnI dyr`h aAp,A krz cuktA nA kr dyvy=

35Òesy trHM myrA surgI iptA t¬hA.yy nAl krygAijvyN rAjy ny nokr nAl kItA jykr t¬sIN aAp,y BAEaMaty BY,M ^ aAp,y idloN mAf nhIN kroNgy tM myrA surgIiptA t¬hA^ m¬aAf nhIN krygA=Ó

iwsU dI tlAk bAry is%iKaA(mrkus 10:1–12)

jdoN iwsU eh sB g|lM aAK hiqaA tM glIltoN cilaA igaA= aty wrdn ndI toN pAr

whUidwA dIaM h|dM iv|c aA igaA= 2bhut sAry lokM ny`s dA ip|CA kItA aty `%Ty `s ny bhut sAry bImArlokM ^ c\gA kItA=

3kuJ frIsI `s^ prtA`, lE `s dy kol aA,ky boly< ÒkI eh e|k aAdmI lE SrHA anusAr hY ik`h aAp,I ptnI ^ `s iksy vI kAr, lE tlAk dyskdA hY jo `h cAhuÈdA hY=Ó

4iwsU ny jvAb id|tA< ÒkI t¬sIN poTIaM iv|c nhINpi/HaA ik aAid iv|c< Ôisrj,hAr ny lokM ^ puruSaty estRI b,AeaA?* 5aty prmyS¬r ny ikhA< ÔeslE mrd aAp,I mM aty bAp ^ C|. ky aAp,I vhuqInAl imilaA rhygA aty `h dovyN e|k SrIr ho,gy=Õ*6eslE `h hu, do nhIN hn< sgoN e|k hnÚ so jo kuJprmyS¬r ny jo/ id|tA hY `s^ mnu|K a|. nA kry=Ó

7`nHM ny `s^ aAiKaA< Òfyr mUsA ny aAdmI ^ itaAgp|tr rAhIN tlAk dy, dI aAigaA ik`N id|tI hY=Ó*

8iwsU ny `%tr id|tA< Ò`s ny t¬hA^ t¬hA.I sùKtidlI dy kAr, aAp,IaM ptnIaM ^ tlAk dy, dI

ÒisrjnhAr ... b,AeaAÓ `tpt 1:27 jM 5:2

Òes lE ... SrIr ho,gyÓ `tpt 2:24

ÒFyr ... id|tI hYÓ ibvsTA sAr 24:1

aAigaA id|tI= pr m¬|>oN eh estrHM dI rIt nhIN sI=

19

Page 25: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

1001 m|tI 19:9-20:29pr mYN t¬hA^ aAKdA hM ik jykr koE aAp,I ptnI^ tlAk idÈdA hY aty dUjI a¯rt nAl ivaAh krAlYNdA hY tM< `h ivBcAr dA doSI hY= iksy b\dy dAaAp,I ptnI ^ tlAk dy, lE isrF e|k hI kAr,ho skdA hY `h eh ik `s dI ptnI dy iksy dUjyaAdmI nAl ijnsI s\b\D ho,=Ó

10cyilaM ny `s^ ikhA< Òjykr aAdmI aty a¯rt dyivckAr eh hAlAt hn< tM ivaAh nA krA`,A c\gAhY=Ó

11pr `s ny `nHM ^ aAiKaA< ÒsB lok es^ kbUlnhIN kr skdy= pr isrF `h lok ijnHM ^ prmyS¬r nyaAigaA id|tI hY= 12es dy iBÈn kAr, hn< ik kuJaAdmI ivaAh ik`N nhIN krA`Ndy= kuJ mrd b|cy pYdAkrn dI wogtA to ibnA pYdA huÈdy hn< aty kuJ aijhyinpu\sk bAad iv|c ijÈdgI iv|c lokM v|loN kr id|tyjMdy hn= aty kuJ aAdmI ivaAh dA iKaAl svrgdy rAj lE itaAg idÈdy hn= pr ijh/A mnu|K ivaAhkrA s|kdA hY tM `s^ ivaAh bAry eh is%iKaA svIkArkrnI cAhIdI hY=Ó

iwsU v%loN b%icaA dA suaAgt(mrkus 10:13–16; lUkA 18:15–17)

13td lok Coqy b%icaM ^ `s kol ilaAxy jo `h`nHM `%ty aAp,A h|T r|Kky pRArTnA kry= jdoN cyilaAny e`N dyiKaA< `nHM ny `nHM ^ iJ/ikaA ijh/y aAp,yb%icaM ^ ilaAX sn= 14iwsU ny ikhA< Òb%icaA ^a/cn nA pAP aty `nHM ^ myry kol aA`, id`=`nHM lE rukAvq nA b,o ik`N ik svrg dA rAjeho ijihaM dA hI hY=Ó 15aty iwsU ny `nHM dy isrM tyap,A h|T r|K, to bAad `h TM C|. id|tI=

amIr aAdmI dA iwsU dA an¬sr, krn toNenkAr

(mrkus 10:17–31; lUkA 18:18–30)16e|k mnu|K ny `s kol aA, ky `s^ ikhA< ÒgurU

jI mYN ikh/A BlA k\m krM ijs nAl mY sdIvIN jIvnimly?Ó

17iwsU ny `%tr id|tA< Òt¬sIN nykI bAry mYToN ik`Npu|Cdy hoN? isrF prmyS¬r c\gA hY= pr jy t¬sIN jIvniv|c dAKl ho,A cAhuÈdy ho tM< hukmM dI pAl,A kro=Ó

18`s ny pu%iCaA< Òikh/y hukm?ÓiwsU ny ikhA< Òeh< ik KUn nA kro< ivBcAr nA kro<

corI nA kro aty JUQI gvAhI nA idP= 19aAp,y mM-bAp

dA aAdr kro* Ôaty aAp,y aAp vM{ aAp,y guaM>I^ vI ipaAr kro=Õ* Ó

20`s jvAn ny ikhA< ÒenHM sBnM ^ tM mYN mÈinaMhY< hor hu, myry iv|c kI kmI hY?Ó

21iwsU ny `%tr id|tA< Òjy tU\ pUrn ho,A cAhuÈdA hYN<tM jA jAkyy aAp,IaM sArIaM cIzM vyc dy aty DngrIb lokM iv|c v\. dy= estrHM tY^ svrg iv|cKzAnA imlygA= Fyr tU\ aA ky myry ip|Cy ho t¬r=Ó

22pr jdoN `s jvAn ny eh s¬i,aA tM< `h `dAsIiv|c cilaA igaA< ik`N ik `h bhut amIr sI=

23td iwsU ny aAp,y cyilaA ^ ikhA< ÒmYN t¬hA^ s|caAKdA hM ik amIr dA svrg dyy rAj iv|c v/nAb/A a¯KA hY= 24mYN t¬hA^ d|sdA hM ik amIr ivaktIdy prmyS¬r dy rAj iv|c v/n nAloN ~Q dA sUE dy n|kyrAhIN l\g,A suKA lA hY=Ó

25cyly eh s¬, ky hYrAn ho gX aty boly< ÒtM iksdI m¬ktI ho skdI hY?Ó

26td iwsU ny `nHM v|l vyKky `nHM ^ ikhA< ÒlokMlE eh as\Bv hY= pr prmyS¬r lE sB kuJ s\BvhY=Ó

27ptrs ny iwsU ^ aAiKaA< Òt¬hA.y ip|Cy l|g, vAstyasIN sB kuJ C|. id|tA hY= ifr sA^ kI pRApt hovygA?Ó

28iwsU ny aAp,y cyilaM ^ aAiKaA< ÒmYN t¬hA^ s|cd|sdA hM ik jdoN nvIN dunIaM sAjI jAvygI aty mnu|KdA pu|tr aAp,y mihmAmE isÈGAsn ty bYQygA< tM t¬sINvI bArHM isÈGAsnM ty bYQoNgy aty t¬sIN esrAXl dybArHM pirvArM dA inr,A kroNgy=

29aty hr koE ijsny aAp,y Gr< BAEaM< BY,A<mM-bAp< bAl b%icaM jM zmIn ^ myry nAm dy kAr,C%i.aA hY `h sO gu,A v|D fl pAvygA aty sdIvIjIvn dA vArs b,ygA=

30pr bhut sAry mnu|K ijnHM dA hu, ijÈdgI iv|cru|tbA v|.A hY< Biv|K iv|c `nHM dI TM b/I nIvIN hovygI=bhut sAry lok ijnHM dA drjA hu, sB toN nIvM hYBiv|K iv|c sB toN `%cA drjA pA`,gy=

iwsU dA Kyt dy mjdUrM bAry e|k idRSqMtÒsvrg dA rAj tM e|k izmIdAr vrgA hY<jo t/ky hI GroN in|kilaA ik aAp,y aÈgUrM

dy bAg iv|c kuJ kAmy lAvy= 2`s ny kAimaA nAl e|k

ÒaAp,y ... aAdr kroÓ kUc 20:12Ð16

ÒaAp,y aAp ... ipaAr krÓ lyvIaM 19:18

cMdI dA is|kA idhA/I kItI aty `nHM ^ aAp,y bAZ

20

Page 26: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

m|tI 20:3-30 1002

iv|c Byj id|tA= 3nO ku vjy `h aAdmI bzAr igaA tMkuJ b\idaM ^ `%Ty K/y vyiKaA< eh lok kuJ vI nhINsI kr rhy= 4tM `s ny `nHM ^ ikhA< Ôjykr t¬sIN vImyry bAZM iv|c jAky k\m kro tM mYN t¬hA^ ijÈnA t¬hA.Ah|k b,ygA dyvMgA=Õ 5aty `h lok vI `s dy Kyyt iv|ck\m krn lE cly gxy=

Òaty iFr `hI aAdmI bArHM ku vjy bAhr igaA< atyifr itÈn ku vjy= donoN vArI `s ny kuJ kAimaM ^`sdy bAg iv|c k\m krn lE ilaMdA= 6aAT, vyly<pÈj ku vjy `h bAhr igaA aty kuJ hor lokM ^ bzAriv|c K/y vyiKaA= aty `nHM ^ ikhA< Ôt¬sIN e|Ty sArAidn kuJ kIty ibnA K/Hy rihÈdy ho?Õ 7Ò`nHM mnu|KM nyjvAb id|tA< ÔsA^ iksy ny vI nOkrI nhIN id|tI=Õ

Ò`s aAdmI ny `nHM ^ ikhA< Ôt¬sIN vI myry bAgiv|c jA ky k\m kr skdy ho=ÕÓ

8ÒsAm vyly< aÈgUrM dy bAg dy mAlk ny kAimaM dym¬KitaAr ^ aAiKaA< ÔkAimaM ^ s|d aty ipCilaM toNlYky pihilaM tIk `nHM sAiraM ^ `nHM dI mjUrI dy=Õ

9Òijh/y kAmy pÈj vjy ilaMdy gX sn< aAX atye|k cMdI dA is|kA pRApt kItA= 10iFr ijh/y kAmypihlM ilaMdy gX sn aAX= `nHM ny soicaA ik SAed`h dUijaM kAimaM nAloN v|D pRApt krngy= pr `nHM^ vI e|k cMdI dA is|kA hI imilaA= 11pr `h ehis|kA lYky Gr dy mAlk `%ty ku/Hn l|gy= 12aty boly<Ôijh/y lok aÈt iv|c ilaMdy gX sn aty ijnHM nyisrF e|k hI G\qy lE k\m kItA< t¬sIN `nHM ^ vI sA.yijÈnA hI id|tA= aty asIN sArA idn Du|py sùKt imhntkItI=Õ

13Òiz\mIdAr ny `nHM iv|coN e|k ^ aAiKaA< Ôim|trA<mYN tyry nAl byEmAnI nhIN kItI= kI tU\ e|k cMdI dyis|ky vAsty k\m krn lE rAjI nhIN hoeaA?Õ 14tU\aAp,I mjUrI lY ty cilaA jA= pr mYN aKIrly b\dy ^vI `hI dy,A cAhuÈdA hM jo mYN tY^ id|tA= 15kI ehmyrA h|k nhIN ik mYN aAp,y pYsy ^ ijvyN cAhM estymAlkrM? jM tY^ ErKA hY ik`N ik mYN `nHM lokM nAl`dAr hM jo mgroN aAX= 16Òesy trHM ijh/y lokM dAhu, ip|ClA drjA hY Biv|K iv|c `nHM dA drjA pihlAdrjA hovygA aty `h lok ijnHM dA hu, drjA pihlAhY Biv|K iv|c `nHM dA drjA ipClA hovygA=Ó

iwsU dA aAp,I m¯t bAry d|s,A(mrkus 10:32–34; lUkA 18:31–34)

17jdoN iwsU wrUslm jA irhA sI< `s dy bArMH cylyvI `s dy nAl sn= rAh iv|c `s ny `nHM ^ e|ksAT

ek|QA kItA aty `nHM ^ ekMt iv|c aAiKaA= 18ÒvyKo<asIN wrUSlm v|l ^ jA rhy hM= mnu|K dA pu|tr pRDAnjAjkM aty nym dy `pdySkM ^ F/A id|tA jAvygA aty`h `s^ m¯t dy dy,gy= 19`h mnu|K dy pu|tr ^ gYrwhUdIaM ^ dy dy,gy= `h `sty h|s,gy aty koi/aMnAl ku|q,gy aty slIb ty c/HA dy,gy= aty m¯t toNtIjy idn bAad< `s^ iFr jIvn v|l `BAiraAjAvygA=Ó

e|k mAtA v|loN ivSyS byntI(mrkus 10:35–45)

20`s smyN< zbdI dy pu|trM dI mM aAp,y pu|trM s,yiwsU kol aAE aty `s a|gy JukI aty `s koloN e|kshAetA mÈgI=

21iwsU ny aAiKaA< ÒtU\ kI cAhuÈdI hY?Ó `s ny iwsU ^ikhA< ÒvAadA kro ik tuhA.y rAj iv|c myry eh dovyNpu|tr e|k t¬hA.y s|jy ty e|k t¬hA.y K|by pAsy bYQ,=Ó

22 iwsU ny `s dy pu|trM ^ ikhA< Òt¬sIN nhIN jA,dyt¬sIN kI mÈg rhy ho? kI t¬sIN `h kSq J|l skdy hoNijh/y mYN J|l,y hn= `nHM ny jvAb id|tA< ÒhM asINJ|l skdy hMÚÓ 23iwsU ny `nHM ^ ikhA< Òs|cm¬|c jokSq mYN J|lMgA t¬sIN vI J|loNgy= pr mYN `h nhIN hM joes g|l dI co, krygA ik kO, myry s|jy pAsy bYQygAaty kO, K|by pAsy= `h jgHAvM kO, pAvygA myry iptA nyFYslA kr ilaA hY= `h TMvM `nHM lokM nAl s\b\iDthn ijnHM lE `h b,AEaM gEaM hn=Ó

24jdoN dsM cyilaA ny eh s¬i,aA tM `h `nHM dohMBrAvM ty iKJ gxy= 25td iwsU ny `nHM sAiraM ek|iQaM^ kol s|d ky aAiKaA< Òt¬sIN jA,dy ho ik gYr whUdIaMdy hAkm dUijaM ty hukm clA`,A ps\d krdy hn<aty `nHM dy mh|tvpUr, aAgU lokM ty aAp,I SktIestymAl krnA ps\d krdy hn= 26t¬hA.y iv|c aijhAnA hovy< pr jykr t¬hA.y iv|coN koE v|.A ho,A cAhy `s^syvk vM{ t¬hA.I syvA krnI cAhIdI hY= 27jykr t¬hA.yiv|coN koE pihlA bn,A cAhy `h pihlM t¬hA.A dAshovy= 28`vyN hI ijvyN mnu|K dA pu|tr aAp,I syvAkrvA`, nhIN sgoN `h hornM lokM dI syvA krnlE aAeaA hY= `h bhut sAry lokM ^ bcA`, dIKAitr aAp,I jAn kurbAn krn lE aAeaA hY=Ó

iwsU dA do aÈinHaM ^ rAjI krnA(mrkus 10:46–52; lUkA 18:35–43)

29jdoN `h aty `s dy cyly wrIho toN ivdA ho rhysn< lokM dI e|k v|.I BI/ ny iwsU dA ip|CA kItA= 30do

Page 27: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

1003 m|tI 20:31-21:20

aÈny mnu|K s/k dy k\>y bYQy sn= jdoN `nHM s¬i,aA ikiwsU l\iGaA jMdA hY tM `h `%cI dy,y boly< Òhy pRBU<dA~d dy pu|tr< sA.y `%ty dwA kr=Ó

31`nHM ny aÈnHy aAdmIaM ^ iJ/ikaA aty cu|p rih,lE ikhA< pr `h hor vI `%cI boly< Òhy pRBU< dA~d dypu|tr< ikrpA krky sA.I shAetA kr=Ó

32td iwsU ruikaA aty `nHM ^ s|dky pu%iCaA< Òt¬sINmYToN aAp,y vAsty kI krA`,A cAhuÈdy ho?Ó

33td `nHM dohM ny ikhA< ÒpRBU jI asIN cAhuÈdy hM iksA.IaM a|KM KulH jA, jo asIN vyK skIxy=Ó

34iwsU ny `nHM aÈinHaM aAdmIaM lE trs mihsUskItA aty `nHM dIaM a|KM ^ CoihaA `h J|q sujAKy hogxy aty iwsU dy mgr ho t¬ry=

iwsU dA wrUSlm iv|c SAhI dAKlA(mrkus 11:1–11; lUkA 19:28–38; wUhÈnA 12:12–19)

iwsU aty `s dy cyly wrUSlm dy ny/y aA rhysn< pr rAh iv|c `h jYtUn dy phA/ `%ty<

bYtFgA kol< ruky iwsU ny aAp,y do cyilaM ^ ngriv|c ByijaA= 2aty aAiKaA< Òjo Sihr t¬hA.y sAmH,y hY`s aÈdr jAP< Sihr aÈdr v/dy sAr hI< t¬sIN e|kgDI ^ aAp,y Coqy gDy nAl b\inHaA pAvoNgy< `s^KolHky t¬sIN myry kol lY aAvo= 3jykr t¬hA^ koE kuJ khy<tM `s^ aAK,A< ÔpRBU ^ enHM giDaM dI lo/ hY= Fyr`h jldI hI `nHM ^ vAips Byj dyvygA=ÕÓ

4eh es lE hoeaA ik nbI dA eh bcn pUrAhovy:

5ÒsIwon dy Sihr ^ d|so< Ôik tyrA bAdSAh tyry v|laA irhA hY= `h inmRtA nAl gDI `%ty< hM gDI dy b|cy<`%ty bYQ ky aA irhA hY=ÕÓ jkrwAh 9:9

6tM cyilaM ny jAky ijvyN iwsU ny hukm id|tA sI itvyNhI kItA= 7`h gDI ^ gDI dy b|cy smyt ilaAxy atyaAp,y k|p/y gDI dy b|cy `%ty pA id|ty aty iwsU `s`%pr bih igaA= 8BI/ iv|coN bhut sAry lokM ny iwsUvAsty rsty ty aAp,y k|p/y ivCA id|ty= kEaM ny ibrCMdIaM qih,IaM v|> ky rsty iv|c ivCA id|tIaM= 9BI/ijh/I `s dy a|gy ty ip|Cy clI aA`NdI sI `%cI aAvAziv|c aAK, l|gI<

ÒdA~d dy pu|tr ^ `stit `h D\n hY ijh/A pRBU dynAm `%ty aA`NdA hYÚÓ

jbUr 118:26

21

Òsvrg iv|c pRBU ^ `stitÚÓ10jdoN iwsU ny wrUSlm iv|c pRvyS kItA< `s Sihr

dy sAry lok SSopÈc iv|c pY gX aty pu%iCaA< ÒehaAdmI kO, hY?Ó

11iwsU nAl jA rhI BI/ ny `%tr id|tA< Òeh iwsUhY< glIl dy ksby nAsrt dA e|k nbI=Ó

iwsU dA mÈdr iv|c ho,A(mrkus 11:15–19; lUkA 19:45–48; wUhÈnA 2:13–22)12fyr iwsU mÈdr dy elAky v|l igaA `s ny `nHM

sB lokM ^ ijh/y `%Ty cIzM KrId aty vyc rhy snbAhr k|> id|tA= aty srAfM dy tKtpoS aty Gu|gIaMvyc, vAilaM dIaM myjM `lqA su|qIaM= 13Ò`s ny`nHM lokM ^ aAiKaA< eh poTIaM iv|c iliKaA hY< ÔikmyrA Gr pRArTnA dA Gr sdAvygAÕ* pr t¬sIN esjgHA ^ corM dy l¬¬k, dI jgHA b,A rhy ho=ÕÓ*

14aty `s mÈdr dy elAky iv|c bhut sAry aÈnHy atyl\g/y iwsU kol aAxy aty `s ny `nHM ^ c\gA kItA=15jdoN prDAn jAjkM aty nym dy `pdySkM ny `nHMacrj k\mM ^ dyiKaA ijh/y `s ny kIty aty b%icaA^ `s mÈdr iv|c `%cI aAvAz nAl boldy aty ÒdA~ddy pu|tr ^ `stitÓ aAKdy vyiKaA tM `h gu|sy iv|c aAgX=

16`nHM ny iwsU ^ aAiKaA< ÒkI tU\ s¬, irhA hYN ehb|cy kI aAK rhy hn?Ó iwsU ny `%tr id|tA< ÒkI t¬sINkdy vI poTIaM iv|c nhIN pi/HaA< Ôt¬sIN b%icaM atyjuaAkM ^ `stit krnI isKAE?Ó* 17eh vAprntoN bAad iwsU `nHM lokM toN ivdA ho igaA aty rAtk|q, lE bAhr bYtanIaM Sihr ^ cilaA igaA=

iwsU ny ivSvAs dI SktI ivKAE(mrkus 11:12–14, 20–24)

18aglI svyr jd iwsU Sihr v|l m¬i/aA jMdA sItM `s^ Bu|K l|gI= 19rsty iv|c aÈjIr dA ibrK vyKky `s dy ny/y igaA pr isvAe p%itaM dy `%Ty `s^hor kuJ vI nA l%iBaA tM `s ny ibrK ^ ikhA ik a|jtoN tY^ Biv|K iv|c kdy vI Fl nA l|g,= t¬r\t hI ru|Ksu|k igaA=Ó

20cyly vyK ky hYrAn hoxy aty `nHM ny pu%iCaA< ÒaÈjIr

ÒmyrA Gr ... s|dAvygAÓ wsAwAh 56:7

ÒcorM dy luk, dI jgHA b,A rhy hoÓ iwrimwAh 7:11

Òt¬sIN ... krnI isKAEÓ zbUr 8:3 (wUnAnI anuvAd)

dA ru|K eÈnI CytI ikvyN kumlA igaA?Ó

Page 28: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

m|tI 21:21-43 100421iwsU ny `nHM ^ `%tr id|tA< ÒmYN t¬hA^ s|c aAKdA

hM ik jykr t¬hA^ inhcA hovy aty t¬sIN koE Brm nAr|Ko= t¬sIN isrf eho hI kroNgy jo aÈzIr dy ibrK nAlmYN kItA sgoN t¬sIN es phA/ ^ vI aAK skdy hoN jAaty sm¬Èdr iv|c jA ky i.g tM aijhA hI hovygA= 22jykrt¬sIN ivSvAs kroN< tM `h sB kuJ jo t¬sIN pRArTnArAhIN mÈgoNgy t¬hA^ id|tA jAvygA=Ó

whUdI aAgUaM ny iwsU dy aiDkAr ty S|k kItA(mrkus 11:27–33; lUkA 20:1–8)

23jdoN iwsU mÈdr dy elAky iv|c dAùKl hoeaA< atyjdoN `h `pdyS dy irhA sI tM pRDAn jAjk aty lokMdy bzurg `s pAsy aAX aty kih, l|gy Òeh sB tU\iks aiDkAr nAl krdA hYN? eh aiDkAr tY^ iks nyid|tA?Ó

24iwsU ny `nHM ^ `%tr id|tA< ÒmYN vI t¬hA^ e|ksvAl pu|CdA hM= jykr t¬sIN mY^ `%tr dyvoN mYN vIt¬hA^ d|sMgA ik iks aiDkAr nAl mYN eh sB g|lMkrdA hM= 25wUh\nA dA bpitsmA kI eh prmyS¬r v|loNaAeaA jM mnu|KM v|loN?Ó

`nHM ny aAps iv|c ivcAr kItA< jy asIN khIxy ÒwUh\nAdA bpitsmA svrg v|loN sIÓ tM `h sA^ aAKygA ikfyr t¬sIN `s ty BrosA ik`N nA kItA? 26pr jykrasIN aAKIxy< Ôeh lokM v|loN sIÕ< tM sAry lok sA.y nALgu|sy ho,gy= ik`N ik eh sB wUh\nA ^ nbI smJdyhn=ÕÓ

27so `nHM ny iwsU ^ `%tr id|tA< ÒasIN nhIN jA,dyik wUh\nA ^ bpitsmA dy, dI SktI< ik|ToN aAE=Ó tMiFr iwsU ny aAiKaA< ÒtM mYN vI t¬hA^ nhIN d|sMgA ikeh sB g|lM mYN iks aiDkAr nAl kr irhA hM=

iwsU do pu|trM dI idRSqMt s¬,A`NdA28ÒmY^ dso ik t¬sIN kI socdy ho? e|k mnu|K dy do

pu|tr sn aty `h pihly dy kol aA, ky boilaA< Ôpu|tr<jAÚ a|j aÈgUr dy bAg iv|c k\m kr=Õ

29Ò`s ny `%tr id|tA< 'mYN nhIN jAvMgAÕ< pr bAadiv|c< `s ny aAp,A mn bdilaA aty cilaA igaA=

30Òfyr iptA dUjy pu|tr kol igaA aty `s^ vI `hIg|l khI= `s ny `%tr id|tA< ÔhM jI< mYN jAvMgAÕ pr`h nA igaA=

31Òso dohM iv|coN iksny iptA dI mrzI pUrI kItI?Ó`nHM aAiKaA< Òpihly ny=ÓiwsU ny `nHM ^ ikhA< ÒmYN t¬hA^ s|c aAKdA hM ik

msUlIX aty k\jrIaM t¬hA.y nAloN pihlM prmyS¬r dy

rAj iv|c jMdy hn= 32ik`N ik wUh\nA t¬hA^ ij`,dA shI >\g isKA`, lE aAeaA pr t¬sIN `s dIprtIt nA kItI sgoN msUlIaM aty k\jrIaM ny `s dIprtIt kItI= pr t¬sIN eh vyKky ip|CoN vI aAp,y jIvnnhIN bdly aty nA hI `s `%ty ivSvAs kItA=

pRBU aAp,A pu|tr ByjdA hY(mrkus 12:1–12; lUkA 20:9–19)

33Òe|k hor idRSqAt s¬,o: e|k izÈmIdAr sI= `snye|k aÈgUrM dA bAg lAeaA= `s ny Kyt dy cufyry vA/kr id|tI aty `s ny rs vAsty e|k cub|cA k|i>aA=ifr `s aAdmI ny `%Ty e|k burj `sAiraA aty `s^iksAnM dy h|T sONp ky aAp prdys cilaA igaA= 34jdoNflM dI ru|t ny/y aAE tM `s ny aAp,y nOkr iksAnMdy kol aAp,y aÈgUrM dA ih|sA lY, lE Byjy=

35Òpr iksAnM ny `nHM ^ F/ ilaA aty e|k ^ku%iqaAM dUjy ^ mAr id|tA aty tIjy nOkr ^ p|TrM nAlmAr id|tA= 36ifr mAlk ny pihlI vAr nAloN v|D nOkriksAnM kol Byjy pr iksAnM ny `nHM nAl vI `sy trHMhI kItA= 37aKIr iv|c mAlk ny aAp,y pu|tr ^ `nHMdy kol eh soc ky ByijaA ik Ô`h myry pu|tr dA aAdrkrngy=Õ

38Òpr jdoN iksAnM ny `s dy pu|tr ^ vyiKaA tMaAps iv|c soicaA< ÔvArs eho hY= asIN es ^ mArdyEX aty `s dy ivrsy ty kbzA kr lExy=Õ 39tM`nHM ny pu|tr ^ f/ ilaA aty bAg iv|coN bAhr k|>`s ^ mAr id|tA=

40ÒtM jdoN Kyt dA mAlk aAvygA< `h `nHM iksAnMnAl kI krygA?Ó

41`nHM ny `s^ aAiKaA< Ò`h `nHM duSq lokM ^kSq dAek m¯t dyvygA aty Kyt hornM iksAnM dy h|TsONp dyvygA jo `s^ vA>I dy smyN `s dA ih|sA dy,gy=Ó

42iwsU ny `nHM ^ aAiKaA< ÒBlM t¬sIN poTIaM iv|ckdy nhIN pi/HaA:

Ôijh/A p|Tr `sArIaM duaArA nAmÈzUr kItA igaAsI KUÈjy dA isrA ho igaA= pRBU ny es^ vApr, id|tAaty sA.y lE eh ac\BA hY=Õ zbUr 118:22–23

43Òes krky mYN t¬hA^ aAKdA hM ik prmyS¬r dArAj t¬hA.y koloN KoihaA jAvygA aty eh `nHM lokM ^id|tA jAvygA ijh/y `hI g|lM krngy jo prmyS¬r aAp,yrAj iv|c cAhuÈdA hY=

Page 29: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

1005 m|tI 21:44-22:2444jykr koE `s p|Tr `%ty i.|gygA< `h cUr-cUr ho

jAvygA= jykr p|Tr iksy `%pr i.|gygA< tM `h ivaktIvI p|Tr duaArA kucilaA jAvygA=Ó*

45jdoN pRDAn jAjkM aty frIsIaM ny iwsU dy aAKyidRsqMt s¬,y< tM `h jA, gX ik `h `nHM bAry hIg|lM kr irhA sI=

46`h `s^ igrFtAr krn dA koE `pAa krnAcAhuÈdy sn< pr `h lokM toN .rdy sn ik`N ik `h`s^ nbI mÈndy sn=

ivaAh dI dAavt dy in`Nty bAry e|k idRSqMt(lUkA 14:15–24)

iwsU `nHM nAl Fyr idRSqAtM iv|c boilaA:2Òsvrg dA rAj e|k bAdSAh vrgA hY

ijsny aAp,y pu|tr dy ivaAh dI dAavt itaArkrvAE= 3rAjy ny aAp,y nOkrM ^ `nHM lokM ^ ilaA`,lE ByijaA ijnHM ^ `s ny ivaAh dI dAavt ty s|dAid|tA sI= jdoN dAavt dI itaArI ho gE tM `s nyijnHM ^ s|dA id|tA sI `nHM ^ nOkrM h|T aA`, lEsunyhA ByijaA< pr lokM ny rAjy dI dAavt ty aA`,toN enkAr kr id|tA=

4Òifr `s ny hor v|D nOkrM ^ s|dy hoX lokM ^d|s, lE ByijaA< Ô`nHM lokM ^ d|so ijnHM ^ mYN s%idaA;dAavt itaAr hY= mYN aAp,y bldM aty moqy pSUaM ^KA, lE v%i>aA hY ty sB kuJ itaAr hY ivaAh dIdAavt lE aAP=Õ

5Òsyvk gxy aty lokM ^ aA`, vAsty kih aAXÓpr lokM ny `nHM ^ sun, toN enkAr kr id|tA= koEaAp,y KytM ^ clA igaA aty koE aAp,yy v,j ^=6kuJ hor lokM ny e|kQy hoky `nHM nOkrM ^ fi/aA<ku%iqaA aty jAno mAr id|tA= 7bAdSAh ^ b/A gu|sAaAeaA= `s ny `nHM kAtlM ^ mArn aty `nHM dASihr sA/n lE aAp,I FOj ^ ByijaA=

8Ò`s toN bAad bAdSAh ny aAp,y nOkrM ^ aAiKaA<ÔdAavt tM itaAr hI hY= mYN ijnHM ^ es dAavtlE s|dA id|tA sI `h es kAibl nhIN sI ik e|TyaA`Ndy= 9so t¬sIN curAihaM ty jAvo aty ijnHM lokM ^vI t¬sIN imlo `nHM ^ ivaAh dI dAavt ty aA`, dAin`NtA id`=Õ 10tM nOkr bAhr curAihaM ty gxy=ijnHM ^ vI `h l|B sky< `nHM ny sAry Bly bury lokekQy kr lX= tM `h jgHA mihmAnM nAl Br gE=

11ÒjdoN bAdSAh mihmAnM ^ vyK, aÈdr aAeaA<

t¬k 44 kuJ wUnAnI nklM iv|c t¬k 44 nhIN hY=

tM `s ny e|k aAdmI ^ vyiKaA ijsny ivaAh dy k|p/y

22

nhIN pAX hoX sn= 12bAdSAh ny `s^ ikhA< ÔBE tU\e|Ty ivaAh vAlI poSAk pAxy bgYr aÈdr ikvyN aAeaA?pr `s aAdmI ny kuJ nA< ikhA= 13tM bAdSAh ny kuJnOkrM ^ ikhA< Ôes dy h|T-pYr b\nH ky es^ bAhr dyhnyr iv|c su|q id`= `s jgAH lok rody ho,gy atydrd nAl aAp,y dÈd krIc rhy ho,gy=Õ

14ÒhM< bhut sAiraM ^ s|dA id|tA igaA hY pr To/yhI cu,y gX hn=Ó

kuJ whUdIaM ny iwsU nAl DoKA krndI koiSs kItI

(mrkus 12:13–17; lUkA 20:20–26)15`s toN bAad FrIsI bAhr gX aty `nHM ny iwsU

^ pRSnM rAhIN FsA`, dA FYslA kItA= 16`nHM nyaAp,y kuJ cyilaM ^ hyrodIaM nAmy smUh dy kuJ admIaMnAl iwsUÊkol ByijaA= enHM aAdmIaM ny aAiKaA< ÒgurUjI< asIN jA,dy hM ik t¬sIN e|k emAndAr aAdmI hoNaty t¬sIN prmyS¬r dy rAh bAry scAE dA `pdyS idÈdyho= t¬sIN iksy toN vI pRBAivt nhIN huÈdy ik`N ik t¬sINes g|l dI pRvAh nhIN krdy ik `h kO, hn?Ó 17sosA^ d|so ik t¬sIN kI socdy hoN kI kYsr* ^ msUl dy,AinaM anusAr hY jM nhIN?Ó

18pr iwsU `nHM dy duSq erAidaM ^ jA,dA sI tM`s ny aAiKaA< Òt¬sIN kpqI ho< t¬sIN ik`N mY FsA`,dI koiSS ik`N kr rhy hoN?

19ijh/A is|kA t¬sIN mihsUl idÈdy ho mY^ ivKAP=Ót|d `h e|k cMdI dA is|kA `s kol ilaAxy= 20tMiwsU ny `nHM ^ ikhA< Òes `%pr eh mUrt aty ilKtiks dI hY?Ó

21`nHM ny `%tr id|tA< Òeh kYsr dI tsvIr atykYsr dA nM hY=Ó td `s ny `nHM ^ aAiKaA< ÒtM ifrijh/IaM vstM kYsr dIaM hn `h kYsr ^ id`aty ijh/IaM vstM prmyS¬r dIaM hn `h prmyS¬r^ id`=Ó

22aty `h eh s¬,ky b/y hYrAn hoxy aty `s^ C|.ky cly gxy=

kuJ sdUkIaM ny iwsU nAl cAl c|lI(mrkus 12:18–27; lUkA 20:27–40)

23`sy idn< kuJ sdUkI iwsU kol aAX= `h ivSvAskrdy sn ik punr `%TAn nhIN hY= aty eh kih ky`s toN svAl pu%iCaA< 24ik ÒgurU jI mUsA ny aAiKaA

kYsr rom dy SAsk dA nM=

sI ik jy koE ivaAhutA mrd by`lAd mr jAvy tM `s

Page 30: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

m|tI 22:25-23:9 1006

dA BrA `s dI ptnI nAl ivaAh kr lvy= aty `s^ aAp,y BrA lE vAirs dy, lE b|cy pYdA krnycAhIdy hn=* 25sA.y ivckAr s|t BrA sn= pihly nyivaAh kItA aty mr igaA= ik`N ju `s dI koE `lAdnhIN sI< `s dy BrA ny `s dI ivDvA nAl ivaAhkrvA ilaA= 26dUjy aty tIjy BrA toN lYky s|tM BrAvMnAl evyN hI vApiraA= 27sAiraM dy ip|Co `h a¯rtvI mr gE= 28eslE< ijvyN ik sAry BrAvM ny `snAl ivaAh kItA< punr `%TAn dy idn `h iksdIptnI hovygI?Ó

29iwsU ny `nHM ^ `%tr id|tA< Òt¬sIN Bu|l iv|c hoik`N ik t¬sIN nhIN jA,dy ik poTIaM kI aAKdIaMhn= aty t¬sIN prmyS¬r dI SktI bAry nhIN jA,dy=30ik`N jo punr `%TAn toN bAad< `%Ty koE ivaAhnhIN hovygA= `h e|k dUjy nAl ivaAhy nhIN jA,gy=`h svrg iv|c dUtM vM{ ho,gy= 31kI t¬sIN `h nhINpi/HaA jo prmyS¬r ny m¬ridaM dy punr `%TAn bAryiliKaA hY= 32Ôik mYN abrAhAm dA prmyS¬r aty eshAkdA prmyS¬r aty wAkUb dA prmyS¬r hM=Õ* `h m¬ridaMdA prmyS¬r nhIN ij`NidaM dA hY=Ó

33lok `s dA eh `pdyS s¬,ky hYrAn hoxy=

ikh/A nym sB toN zrUrI hY(mrkus 12:28–34; lUkA 10:25–28)

34jdoN frIsIaM ny s¬i,aA ik `s ny sdUkIaM dAmUÈh b\d kr id|tA hY tM `h e|k TM ek|Qy hoX= 35e|kFrIsI jo mUsA dI SrHM dA `stAd sI iwsU ^ prtA`,lE `s^ e|k svAl pu%iCaA< 36FrIsI ny aAiKaA<ÒgurU jI< SrHA iv|c sB toN zrUrI hukm ikh/A hY?Ó

37iwsU ny jvAb id|tA< ÒtY^ aAp,y pRBU prmyS¬r ^aAp,y sAry idl nAl< aAp,I sArI rUh nAl< aty pUrymn nAl ipaAr krnA cAhIdA=* 38pihlA aty ehIsB toN zrUrI hukm hY= 39aty dUjA hukm vI pihlyijÈnA hI mh|tvpUr, hY: ÒtY^ aAp,y guaM>I ^ `vyNhI ipaAr krnA cAhIdA hY ijvyN tU\ aAp,y aAp ^ipaAr krdA hYN=* 40enHM dohM hukmM `%ty hI sArynym aty nbIaM dIaM ilKtM ty iqky hoxy hn=Ó

Òjy koE... cAhIdy hnÓ ibvsTA sAr 25:5 aty `tpt 38:8

ÒmYN...dA prmyS¬r hMÓ kUc 3:6

ÒtY ... krnA cAhIdAÓ ibvsTA 6:5

ÒtY^ ... ipaAr krdA hYNÓ lyvIaM 19:18

iwsU dA frIsIaM ^ e|k svAl(mrkus 12:35–37; lUkA 20:41–44)

41jdoN frIsI ek|Qy hoxy< tM iwsU ny `nHM ^ e|ksvAl pu%iCaA= 42Òt¬sIN msIh bAry kI socdy ho= ik`h iks dA pu|tr hY?Ó

`nHM iwsU ^ ikhA< ÒdA~d dA pu|tr=Ó43tM iwsU ny `nHM ^ aAiKaA< ÒtM ifr dA~d piv|tr

aAtmA rAhIN `s^ ÔpRBUÕ ik`N bulA`NdA hY? jdoN `sny eh aAiKaA<

44ÔpRBU ny myry pRBU ^ aAiKaA< tU\ myry s|jy pAsy bYQjd tIkr mYN tyry vYrIaM ^ tyry pYrM hyQ nA kr idaM=Õ

jbUr 110:145-46eslE jykr dA~d `s^ ÔpRBUÕ< bulA`NdA hY<tM `h `s dA pu|tr ikvyN ho skdA hY?Ó koE vI frIsIiwsU dy svAl dA jvAb nA dy sikaA= `s idn toNbAd< iksy ny vI `s^ koE hor svAl krn dA hONslAnA kItA=

iwsU ny DArimk aAgUaM dI in\dA kItI(mrkus 12:38–40; lUkA 11:37–52; 20:45–47)

iFr iwsU ny BI/ aty aAp,y cyilaM nAlg|l kItI< aty aAiKaA< 2nym dy `pdySkM

aty frIsIaM ^< mUsA dI SrHA bAry `pdyS dy, dAaiDkAr hY ik `h kI aAKdI hY= 3es lE t¬hA^`nHM dI aAigaA dA pAl, krnA cAhIdA hY aty jo`h kih, iDaAn nAl kro< pr `nHM vrgy k\m nA kroik`N ik `nHM dy jIvn c\gy `dAhr, nhIN hn ik`Nik jo vI `h krn ^ kihÈdy hn Kud `nHM ty amlnhIN krdy= 4`h sKt nym b,A`Ndy hn ijh/y mÈn,lE b/y kQor hn< `h enHM ^ lokM ty lAgU krdyhn= pr `h enHM iv|coN iksy vI nym dA anusr,krn dI koiSS vI nhIN krdy=

5Ò`h aAp,y sB k\m lokM ^ ivKAvy lE krdyhn= `h aAp,y KAs bsitaM ^ poTIaM nAl Br lYNdyhn aty `nHM ^ v|.y hI v|.y krdy rihÈdy hn= `haAp,y KAs pRArTnA vAly vstrM dI l\bAE bhut r|Kdyhn tM jo lok `nHM v|l iDaAn dy,= 6`h FrIsI atynym dy `pdySk dAavtM iv|c `%cIaM TAvM dy loBIhn< aty `h pRArTnA sTAnM iv|c vI `%cy ahudy m|l,dy b/y Bu|Ky hn= 7bzArM iv|c mAn snmAn lY, dy vIb/y Bu|Ky hn= `h mnu|KM koloN gurU khA`,A cAhu\dy hn=

8Òpr t¬sIN sB gurU< nA khA`,A ik`N jo t¬hA.Ae|k hI gurU hY aty t¬sIN sB aAps iv|c BrA-BrA ho=9aty DrtI `%pr iksy vI mnu|K ^ aAp,A iptA nA

23

Page 31: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

1007 m|tI 23:10-37

aAKo ik`N jo t¬hA.A isrF e|ko hI iptA hY< jo svrgiv|c hY= 10aty t¬sIN aAp,y aAp ^ mAlk vI nhINkhA`,A ik`N ik t¬hA.A sBnM dA mAlk vI e|ko BAvmsIh hY= 11ijh/A mnu|K t¬hA.A syvk b, t¬hA.I syvAkrdA hY< `h t¬hA.y sAiraM iv|coN v|.A hY= 12ijh/AivaktI aAp,y aAp ^ mhAn smJdA dIn b,AeaAjAvygA aty jo koE aAp,y-aAp ^ sB iv|coN nIvM jA,ygA`s^ sB toN `%cA smiJaA jAvygA= 13nym dy `pdySkoaty FrIsIP< tuhA.y ty lAhnt= t¬sIN kpqI ho ik`N ikt¬sIN svrg dy rAj dy rAh iv|c a/cnM pYdA krdyho= t¬sIN Kud vI pRvyS nhIN krdy aty `nHM ^ vI pRvySnhIN krn idÈdy jo koiSS kr rhy hn=Ó 14*

15Ònym dy `pdySko aty frIsIP< t¬hA.y ty lAhnthY< t¬sIN kpqI hoÚ ik`N ik t¬sIN iksy ^ aAp,y Drmiv|c bdl, lE sm¬Èdr aty DrtI ty sFr krdy ho=aty jdoN t¬sIN iksy ivaktI ^ bdl idÈdy ho< tM t¬sIN`s^ aAp,y nAloN vI du|g,A burA b,A idÈdy ho= t¬sINvI eÈny bury ho ik t¬sIN nrk iv|c jAvoNgy=

16Òhy aÈnHy rAh n¬mAP< tuhA.y ty lAhntÚ t¬sIN aAKdyho< Ôjykr koE mÈdr dI sONh KAvy esdA koE arTnhIN pr jykr `h mÈdr dy sony dI sONh KAvy< tM `hsONh b|D hY=Õ 17mUrKo t¬sIN aÈnHy hoÚ ikh/A v|.A hY? sonAjM mÈdr< ijh/A ik sony ^ vI piv|tr b,A`NdA hY=18t¬sIN eh vI kihÈdy ho< Ôjykr koE j|gvydI dI sONhKMdA hY< esdA koE arT nhIN< pr jykr `h jgvydIdI ByNq dI sONh KMdA hY< tM `h sONh b|D hY=Õ 19t¬sINaÈnyH hoÚ ikh/I cIz v|.I hY: Byq< jM jgvydI< jo ByNq ^piv|tr b,A`NdI hY?

20Òes lE jykr koE jgvydI dI sONh KMdA hY<`h jgvydI aty `s `prlIaM sB vstM dI sONhKMdA hY= 21jykr koE mÈdr dI sONh KMdA hY< tM `hmÈdr dI aty `s dI sONh KMdA jo e|k `s iv|crihÈdA hY= 22jykr koE svrg dI sONh KMdA hY soprmyS¬r dy is\GAsn dI aty `s `%pr bYQ, vAly dIsONh KMdA hY=

23Ònym dy `pdySko aty FrIsIP t¬hA.y ty lAhnt=t¬sIN kpqI hoÚ ik`N jo t¬sIN pudIny< sONf aty jIry dAdsOND idÈdy ho pr t¬sIN SrHA dy v|D mh|tvpUr, `pdySM

t¬¬k 14 kuJ wUnAnI p|tRIaM t¬k 14 jo/dIaM hn Ònym dypRcArko aty FrIsIP t¬hA.y ty lAhnt= t¬sIN kpqI ho= Ôt¬sINivDvAvMÕ dy Gr l¬|q lYNdy ho< aty t¬sIN l\bIaM pRArTnAvMkrdy ho jo lok t¬hA^ vyK sk,= es vAsty t¬hA^ BY/I szAimlygI= mrk¬¬s 12:40; l¬¬kA 20:40

^ mÈn, toN a,gihlI krdy ho< jo inaM< deaA< aty

vFAdArI hn= eh mh|tvpUr, hY ik t¬sIN dUjy asUlMdI a,gihlI kIty ibnA enHM g|lM ty vI aml kro=24t¬sIN aÈnHy aAgU hoÚ t¬sIN `h ho jo m|Cr-m|KI ^ tMpu, lYNdy hn pr ~NQ ^ ingl jMdy hn=

25Òt¬hA.y ty lAhnt hY< nym dy `pdySko aty FrIsIP=t¬sIN kpqI ho= t¬sIN aAp,y kqory aty TAlIaM ^ bAhroNtM sAF krdy hoN= pr aÈdrly pAsy< `nHM g|lM nAl BryhoX ho ijh/IaM t¬sIN dUijaM nAl dgAbAjI krky atyaAp,y aAp ^ pRs\n krky pRApt kItIaM hn= 26ÒhyaÈnHy FrIsIPÚ pihlM kqory aty TAlI dy aÈdr ^ sAFkro tM `h bAhroN vI sAF ho,gy=

27Òt¬hA.y ty lAhnt< nym `pdySko aty FrIsIPÚt¬sIN kpqI ho= t¬sIN klI kItIaM kbrM vM{ ho< jobAhroN soh,IaA idsdIaM hn pr jo aÈdro m¬rdA lokMdIaM h|.IaM aty hor a,DotIaM cIzM nAl BrIaMhoEaM hn=Ó 28t¬sIN vI `vyN hI ho= t¬sIN bAhroN c\gymnu|KM vM{ idKAE idÈdy ho pr aÈdroN kpqtA atyduStqA nAl Bry hoxy ho=

29Òt¬hA.y ty lAhnt nym dy `pySko aty FrIsIPÚt¬sIN kpqI ho= ik`N ju t¬sIN nbIaM lE kbrM b,A`Ndyho aty DrmI lokM dIaM kbrM dA sitkAr krdy ho=30t¬sIN aAKdy hoN< jykr asIN aAp,y bzurgM dy simaMiv|c ij`Ndy huÈdy< tM asIN `nHM dI enHM nbIaM ^mArn iv|c shAetA nA kItI huÈdI=Õ 31eslE t¬sINgvAhI idÈdy ho ik t¬sIN `nHM dy b|cy hoN ijnHM ny nbIaMdI h%itaA kItI= 32aty ijh/y pAp t¬hA.y ip`-dAidaMny SurU kIty sn t¬sIN `nHM ^ pUrA kroNgy=

33ÒtusIN s|p hoÚ hy s|pM dy b%icPÚ t¬sIN prmyS¬r dyinr,y toN ikvyN bcoNgy< jo ik t¬hA^ nrk ^ ByjygA?34es lE vyKo mYN nbIaM< igaAnIaM aty `pdySkM^ t¬hA.y kol ByjdA hMÚ t¬sIN `nHM iv|coN kEaM ^ mArdyvoNgy; t¬sIN `nHM iv|coN kEaM ^ slIb dy id`Ngy<kEaM ^ t¬sIN aAp,yy pRArTnA sTAnM iv|c ko/y mArogyaty SihroN Sihr `nHM dA ip|CA kroNgy= 35hM< t¬sINDrmI hAbl dy smyN toN lYky zkrwAh t|k sAry DrmIlokM dy ktl dy doSI hovogy= bkrwAh dA pu|tr zkrwAhmÈdr aty jgvydI dy ivckAr mAiraA igaA sI= 36mYNt¬hA^ s|c d|sdA hM= eh sB g|lM es pI/HI dy lokMnAl vAprngIaM=

iwsU v|loN wrUSlm dy lokM ^ ictAvnI(lUkA 13:34–35)

37Òhy wrUSlm< wrUSlm tU\ hI `h Sihr hYN jo nbIaM^ ktl krdA hY< aty ijh/y tyry kol Byjy jMdy hn

Page 32: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

m|tI 23:38-24:28 1008

`nHM ^ p|TrM nAl mAr idÈdA hYN< mYN ikÈnI vArI cAihaAik tyry b%icaM ^ `sy trHM e|kQA krM ijvyN kuk/IaAp,y cUicaM ^ K\BM dy hyQM e|kQA krdI hY< pr tU\e`N nhIN cAhuÈdA= 38vyK< tyrA Gr iblkul sK,A C|.id|tA jAvygA= 39mYN tY^ d|s irhA hM ik tU\ mY^ es toNbAad ifr nhIN vyKyNgA td tk jd sB eh nhINkhi,gy DÈn hY `h ijh/A pRBU dy nAm `%ty aA`NdAhY=Ó*

mÈdr dA Biv|K iv|c ho, vAlA nuksAn(mrkus 13:1–31; lUkA 21:5–33)

iwsU mÈdr toN bAhr inkl ky jA irhA sI ik`s dy cyly `s^ mÈdr dIaM emArtM ty

mÈdr ivKA`, lE aAxy= 2iwsU ny cyilaM ^ aAiKaA<Òt¬sIN vyK,A< mYN t¬hA^ s|c aAKdA ik es sTAn dIhr emArt nSq ho jAvygI< es jgHA dA hr p|TrDrtI `%pr i.|gygA=Ó

3bAad iv|c< jdoN iwsU zYtUn dy phA/ ty bYQA hoeaAsI< `s dy cyly ekMt iv|c `s kol aAxy aty pu%iCaA<ÒsA^ d|so< eh g|lM kdoN vAprngIaM aty tuhA.yaA`, dA aty jug dy aÈt dA kI inSAn hovygA?Ó

4iwsU ny aAiKaA< ÒsAvDAn rih,A iksy koloN vI DoKAnA KA,A= 5ik`N ik bhut lok myry nM ty aA`,gy atyaAK,gy< ÒmYN msIh hM=Ó ty `h bhut lokM ^ gumrAhkrngy= 6t¬sIN l/IaM jA, vAlIaM l/AEaM bAry vIs¬,oNgy= t¬sIN `nHM l/AEaM dy SurU ho, dIaM afvAhMs¬,oNgy= pr t¬sIN .rnA nhIN ik`Nik eh sB g|lMvAprnIaM cAhIdIaM hn= pr hAly eh aÈt nhIN=7e|k kOm dUjI kOm `%pr hI e|k ptSAhI dUjI `%prc/AE krygI= bhut TAvM `%ty akAl pY,gy aty BUcAlaA`,gy= 8eh sB g|lM a¿rt dI grBavsTA dIaMpI/M vM{ ho,gIaM< jdoN `h e|k b|cy ^ jnm dy rhIhuÈdI hY=

9Òifr lok t¬hA^ SAskM h|TIN kSq dy,gy aty mAryjA, lE F/A dy,gy= sB lok t¬hA^\ nfrt krngy=eh sB g|lM t¬hA.y nAl es lE vAprngIaM ik`Nik t¬sIN myry iv|c ivSvAs r|Kdy ho= 10`h vkt bhutsAry inhcAvAn aAp,A ivSvAs guaA bYQ,gy aty`h e|k dUjy dy ivroD iv|c `Q K/o,gy ty aAp,y iv|cnfrtM pAl bYQ,gy= 11bhut sAry JUQy nbI aA`,gyaty bhut lokM ^ Zlt rAh pA dy,gy= 12dunIaM iv|c

ÒDÈn hY ... aA`NdA hYÓ zbUr 118:26

duSqtA vD jAvygI= es lE bhut sAry SrDAlUaM

24

dA ipaAr Q\.A pY jAvygA= 13pr ijh/A aÈt tIk shygA`hI bcAeaA jAvygA= 14aty prmyS¬r dy rAj bAryeh KuSKbrI sArI dunIaA iv|c FYlAE jAvygI= hre|k kOm ^ es bAry d%isaA jAvygA `s toN mgroN aÈtaAvygA=

15ÒdAnIxyl nbI ny `s iG,A`,I idl k\bA~ vstbAry aAiKaA hY ijs nAl BArI nuksAn ho,A hY=* t¬sIN`h iBaAnk vst piv|tr sTAn iv|c K/I vyKoNgy=Ót¬hA.y iv|c ijnHM ny es bAry pi/HaA hYY `h smJdy hnik es dA kI arT hY= 16Ò`s vkt ijh/y lok whUidwAiv|c ho, `h phA/IaM ^ B|j jA,= 17lokM ^ `svkt ibnA aAp,A vkt zAeaA kIitaM `%Ty jA,AcAhIdA hY= jykr koE mnu|K aAp,y Gr dI C|t `%ty hY<tM `s^ Gr iv|coN aAp,IaM cIzM lY, vAsty hyQMnhIN aA`,A cAhIdA= 18jykr koE mnu|K Kyt iv|c hYtM `s^ aAp,A colA lY, vAsty vAips nhIN aA`,AcAhIdA= 19eh vkt `nHM a¯rtM vAsty b/A KrAbhovygA ijh/IaM grBvtIaM ho,gIaM jM ijnHM dy b|cydu|D cu\Gdy ho,gy= 20pr t¬sIN pRArTnA kro ik t¬hA.IBAj srdIaM iv|c jM sbt dy idn nA hovy= 21ik`Nik< `s smyN bhut v|.I m¬sIbt hovygI= aijhI m¬sIbts\sAr dy aAid toN lYky hu, t|k kdI nhIN vAprI atynA hI eh Fyr kdy vAprygI= 22prmyS¬r ny `h m¬sIbtMdy idn GqA`, dA FYslA kItA hY= jykr `s ny aijhAnA kItA< tM koE ij`NdA nhIN rhygA= pr prmyS¬r ny`h smM aAp,y cu,y hoX lokM dI BlAE lE GqAid|tA hY= 23`s vkt jykr t¬hA^ koE aAKy ik vyKomsIh e|Ty hY< ty koE khy ik vyKo `h e|Ty hY< tM t¬sIN`nHM dA ivSvAs nA krnA= 24ik`N ik JUQy msIh atyJUQy nbI `Q,gy aty kE trHM dy acrj inSAn atyadBut krAmtM ivKA`,gy ik `h prmyS¬r v|loNcui,aM hoeaM ^ vI Bulyvy iv|c pA s|k,= `h ehg|lM< jykr s\Bv hoeaA tM< prmyS¬r dy cu,y hoX lokM^ gumrAh krn lE vI krngy= 25hu, mYN t¬hA^ ehsB kuJ vApr, toN pihlM hI d|s id|tA hY=

26ÒkuJ lok t¬hA^ jykr eh kih, ik msIh TlMiv|c hY= tM t¬sIN `nHM dy khy `jA/ iv|c msIh ^l|B, nA cly jA,A= koE t¬hA^ eh vI kih s|kdA hYik vyKo msIh aÈdrlI koQ/I iv|c hY= pr t¬sIN `s tyivSvAs nA kirP= 27ik`N ik ijs trHM ibjlI c/Hid`NcmkA mArky lihÈdy tIkr id|sdI hY `sy trHM mnu|K dy

Ò`s iGnA`,I ... ho,A hYÓ dAnIXl 9:27; 12:11

(dAnIXl 11:31 vI vyKo=)

pu|tr dA aA`,A hovygA= 28jdoN t¬sIN igrJM ^

Page 33: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

1009 m|tI 24:29-25:8

ek%iQaM huÈidaM dyKdy ho tM t¬sIN jA, jMdy hoN e|TykoE m¬rdA hY= `sy trHM myrA aA`,A vI sB lE sAFhovygA=

29Ò`nHM idnM dIaM tklIFM toN t¬r\t bAad< ehvAprygA:

J|q hI sUrj hnyrA ho jAvygA aty c\n aAp,I cAn,InhIN dyvygA tAry akAS toN i.|g pY,gy aty akASMdIaM SktIaM ihlAEaM jA,gIaM=Ó

wsAwAh 13:10; 34:4

30Ò`s vkt< akAS iv|c e|k inSAn pRgqygA< ehivKA`, lE< ik mnu|K dA pu|tr aA irhA hY= iFrDrtI dy sAry lok cIk,gy= `h mnu|K dy pu|tr ^ SktIaty mhAn mihmA nAl akAS dy b|dlM ty aA`NdAvyK,gy= 31mnu|K dA pu|tr tUrHI dI v|.I aAvAz nAlaAp,y dUtM ^ ByjygA= `h `s dy cu,y hoX lokM ^DrtI dy e|k isry toN dUjy isry t|k aty akAS dy e|kisry toN dUjy isry t|k e|kiQaM kr,gy=Ó

32ÒaÈjIr dA dRKt sA^ sbk isKA`NdA hY= t¬sINjA,dy ho ik jdoN aÈjIr dy dRKt dIaM qih,IaM nrmaty hrIaM huÈdIaM hn aty `nHM ty p|ty fu|qdy hn tMptA l|g jMdA hY ik grmI dI ru|t ny/y hY= 33esy trHM<jdoN t¬sIN eh sB g|lM vAprdIaM vyKoNgy< t¬sIN jA,jAvogy ik mnu|K dy pu|tr dA aA`,A ny/y hY= 34mYN t¬hA^s|c d|sdA hM= eh sB g|lM `doN vAprngIaM jdoNhAly eh pI/HI ij`NdI hovygI= 35DrtI aty akASKtm ho jA,gy pr myry bcn kdy vI nhIN mrngy=

isrf pRBU jA,dA hY ik `h smM kdoN aAvygA(mrkus 13:32–37; lUkA 17:26–30< 34–36)

36Òpr `s idn aty `s G/I ^ koE nhIN jA,dA=nAsvrg dy dUt nA pu|tr isrf iptA hI jA,dA hY=37ijvyN noNh dA smM sI `sy trHM mnu|K dy pu|tr dAaA`,A vI hovygA= 38`nHM idnM iv|c h/H toN pihlM<lok KA rhy sn< pI rhy sn< ivaAh krvA rhy sn atyaAp,y b%icaM dy ivaAh vI kr rhy sn aty lok ehsB kuJ krdy rhy jd t|k ik noh ikStI `%ty nhINci/aM sI= 39lokM ^ nhIN ptA sI ik kI vApr irhAsI= `nHM ^ h/H aA`, aty sB lokM ^ nSq kr dy,tk kuJ vI ptA nhIN sI= evyN hI mnu|K dy pu|tr dyaA`, ty hovygA= 40do mnu|K e|kQy Kyt iv|c k\m krrhy ho,gy< `nHM iv|co e|k F/ ilaA jAvygA aty dUjAC|. id|tA jAvygA= 41do artM c|kI pIh rhIaM ho,gIaAe|k lY il|tI jAvygI aty dUjI ^ C|. id|tA jAvygA=

42Òso huiSaAr rhoÚ t¬sIN nhIN jA,dy ik t¬hA.A pRBUikh/y idn aAvygA= 43eh g|l wAd r|K,A ik jykrGr dA mAlk jA,dA hovy ik cor iks vkt aA`,vAlA hY< `h strk rhygA aty cor ^ aAp,y Gr dyaÈdr v/Hn nhIN dyvygA= 44evyN t¬hA^ vI itaArrih,A cAhIdA hY ik`N ik ijs G/I t¬hA^ ic|t cytAvI nhIN ho,A `s G/I mnu|K dA pu|tr aA jAvygA=

c\gy nOkr aty bury nOkr(lUkA 12:41–48)

45ÒigaAnI aty Brosy wog nOkr kO, hY? `h aijhAhY ijs ^ mAlk ny hornM sAry nOkrM `%ty ingrAnIr|K, aty `nHM ^ QIk smyN ty Bojn dy, dI iz\mydArIid|tI hY?Ó 46jdoN mAlk aA`NdA hY aty nOkr ^ id|tAhoeaA k\m kridaM vyKdA hY< tM `h nOkr bhut KuShuÈdA hY= 47mYN t¬hA^ s|c d|sdA hM= mAlk `s nOkr ^aAp,I sArI jAedAd dI iz\mydArI dy dyvygA= 48pr`doN kI hovygA jy nOkr duSq hovy aty socy ik `sdAmAlk CytI vAips nhIN aAvygA? 49iFr `h dUjy nOkrM^ mArnA kuq,A SurU kr dyvygA aty SrAbIaM nAlKA, pI, aty aAn\d mAn, l|g pvygA= 50tM `snOkr dA mAlk acAnk aAvygA< jdoN `s^ `sdIaAs vI nhIN hovygI< aty `h `s^ wAd cyty nhINhovygA= 51iFr mAlk `s^ szA dyvygA aty `s^kpqIaM nAl Byj dyvygA< ij|Ty lok cIkdy aty aAp,ydÈd krIcdy ho,gy=

ds kuaArIaM bAry idRSqMtÒ`s vkt< surgI rAj `nHM ds kuaArIaMvrgA hovygA ijnHM ny aAp,IaM mSAlM

lEaM aty lA/y ^ iml, gEaM= 2`nHM iv|coN pÈj tMmUrK sn aty bAkI dIaM pÈj isaA,IaM= 3pÈj mUrKkuaArIaM aAp,y nAl mSAlM tM lY ky aAEaM pr `nHMdy jgdy rih, vAsty hor tyl nA lY ky aAEaM< tM j¬mSAl jgdI rhy= 4dUjy pAsy< pÈj isaA,IaM kuaArIaMaAp,IaM mSAlM nAl tyl vAlA BM.A vI ilaAEaM=5ik`N ik lA/A bhut dyrI nAl aAeaA< sB kuaArIaMT|k gEaM aty sON gEaM=6a|DI rAt vyly iksy ny aYlAnkItA< ÔlA/A aA irhA hY< `s^ iml, lE bAhr aAPÚÕ

7Òtd sArIaM kuaArIaM `%QIaM< !p,IaM msAlMitaAr kItIaM= 8pr mUrK kuaArIaM ny isaA,IaMkuaArIaM ^ aAiKaA< ÔsA^ aAp,IaM msAlM iv|c To/Atyl dy dyvo< jo tyl sA.y kol sI l|gB|g m¬|k cu%ikaA hYaty sA.IaM mSAlM buJ rhIaM hn=Õ

25

Page 34: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

m|tI 25:9-34 10109ÒisaA,IaM kuaArIaM ny `%tr id|tA< ÔnhIN eh

tyl sA.y ty t¬hA.y jgA`, vAsty kAfI nhIN hovygA=eh ibhtr hovygA ik t¬sIN tyl vycn vAly toN m¬|l lYaAvoN=Õ 10e`N pÈj mUrK kuaArIaM tyl lY, vAstyclIaM gEaM< jdoN `h clIaM gEaM tM ip|Co lA/AaA igaA aty ijh/IaM kuaArIaM itaAr sn `h lA/ynAl ivaAh dI dAavt vAsty nAl clIaM gEaMaty `s toN bAad drvAzA b\d ho igaA=

11ÒbAad iv|c `h dUjIaM kuaArIaM vI prtIaMaty `nHM ikhA< ÔSRI mAn jI< SRI mAn jI< drvAzA KolHotM jo asIN vI aÈdr aA skIxyÚÕ

12Òpr lA/y ny jvAb id|tA< ÔmYN t¬hA^ s|c aAKdAhM ik mYN nhIN jA,dA ik t¬sIN kO, ho=Õ

13Òes lE hmySA itaAr rho< ik`N ik t¬sIN nhINjA,dy ik mnu|K dA pu|tr iks pl jM iks idn aAvygA=

itÈn nOkrM bAry idRSqMt(lUkA 19:11–27)

14Òsvrg dA rAj iksy ivaktI dy ivdyS jA,vrgA hY= ivdA ho, toN pihlM< `s ny aAp,y nOkrM ^s%idaA aty aAp,I jAedAd `nHM ^ sONp id|tI= 15`sny hr nOkr dI wogtA anusAr< e|k nOkr ^ Dn dypÈj Joly< dUjy ^ do aty tIjy ^ Dn dA e|k JolA id|tAes toN bAad `h aAp,I wAtrA ty cilaA igaA=16ijs nOkr ny Dn dy pÈj Joly pRApt kIty sn `h J|qhI clA igaA aty Dn lA id|tA aty Dn dy pÈj hor JolykmA lxy= 17aty ijs^ Dn dy do Joly imly sn `s nyvI Dn lA id|tA aty Dn dy do hor Joly kmA lxy= 18prijs ^ Dn dA isrf e|k hI JolA imilaA sI< `snyDrtI iv|c qoaA pu%iqaA aty aAp,y mAlk dA Dn d|bid|tA=

19Òl\by smyN bAad< `nHM nOkrM dA mAlk vAipspritaA aty `nHM ^ pu%iCaA ik `nHM ny `s dy Dn dAkI kItA= 20ijs nOkr ^ `s ny pÈj TYly id|ty sI `hmAlk pAs `nHM pÈj TYilaM dy nAl hor pÈj TYly vI lYaAeaA jo `s ny kmAxy sn< aty `nHM ^ mAlk dy a|gyr|K id|tA= nOkr ny ikhA< ÔsuaAmI jI< t¬sIN mY^ Dn dypÈj Joly sONpy sn= aAh Dn dy pÈj hor Joly hn ijh/ymYN enHM nAl kmAX hn=Õ

21ÒmAlk ny `%tr id|tA< Ôbhut vDIaA< tU\ e|k c\gAnOkr hYN ijs ty BrosA kItA jA skdA hY= tU\ `s To/yijhy Dn ^ shI >Èg nAl vritaA hY= es lE mYNhu, tY^ es toN v|.A eKitaAr dyvMgA= es lE tU\hu, aAp,y mAlk dI KuSI iv|c SAiml ho=Õ

22Òifr< `h nOkr aAeaA ijs ny Dn dy do JolypRApt kIty sn= `h mAlk pAs aAeaA aty `s^ikhA< ÔsuaAmI jI< mY^ do TYly rKvAlI lE dy gxy sI<mYN `s^ vrt ky do hor b,A lxy hn=Õ

23ÒmAlk ny aAiKaA< Ôbhut vDIaAÚ tU\ e|k c\gAaty vFAdAr nOkr hY tU\ `s To/y ijhy Dn dI shIvrtoN kItI hY< es lE mYN tY^ v|.IaM iz\mydArIaMdyvMgA= tU\ aA aty myry nAl pRS\sA sMJI kr=Õ

24Òijs nokr ny Dn dA isfr e|k hI JolA pRAptkItA sI< `h aAeaA aty aAiKaA< ÔsuaAmI jI< mYN jA,dAsM ik tusIN e|k sKt idl aAdmI ho ik`N ik ij|Tyt¬sIN kuJ nhIN bIjIaA t¬sIN `%ToN vI v|>ydy ho aty ij|TyiKlAiraA nhIN `%ToN e|kQA krdy ho=Õ 25es lE mYN.rdA sM= mYN igaA aty t¬hA.A Dn DrtI iv|c lkoid|tA= aAh irhA t¬hA.A Dn dA JolA=

26ÒmAlk ny `s^ aAiKaA ik tU\ e|k burA aty aAlsInOkr hYN= tU\ jA,dA sI ik ij|Ty mYN bIijaA nhIN `%ToNv|>dA hM aty ij|Ty mYN iKlAiraA nhIN sI `%ToN e|kQAkrdA hM= 27so tY^ cAhIdA sI ik tU\ myrA Dn srAFM ^dy id\dA tM jo jdoN mYN vAips m¬/dA tM mY^ es DnnAl ibaAj imldA=

28ÒtM mAlk ny dUjy nOkrM ^ aAiKaA< ÔDn dA ehe|k JolA es koloN lY lvo aty `s^ dy dyvo ijs kolds Joly hn= 29ik`N ik hr koE ijs kol jo hY `s^vrtdA hY `s^ v|D imlygA aty `h aAp,I zrUrttoN vI v|D pRApt krygA= aty `h ijs kol jo hY `s dIvrtoN nhIN krdA< tM `s koloN `h vI lY ilaA jAvygAjo `s kol hY=Õ 30tM `s dy mAlk ny ikhA< Ô`s ink\mynOkr ^ bAhr hnyry iv|c su|q id`< `s jgHM ij|Ty lokcIkdy aty drd nAl aAp,y d\d pIsdy hn=Õ

mn¬|K dA pu|tr sAiraM dA inr,A krygA31ÒjdoN mnu|K dA pu||tr aAp,I mihmA iv|c aAp,y

sAry dUtM nAl aAvygA< `h pAtSAh dI trHM aAp,ymihmAmE isÈGAsn ty ivrAjmAn hovygA= 32sArIaMkOmM `s dy a|gy ek|QIaM kItIaA jA,gIaA aty `h`nHM ^ do ih%isaA iv|c v\.ygA= eh eÈJ hovygA ijvyNaAj/I By.M iv|coN b|krIaM ^ v|KrIaM krdA hY= 33mnu|KdA pu|tr By.M ^ aAp,y s|jy pAsy aty b|krIaM ^ aAp,yK|by pAsy r|KygA=

34Òfyr pAtSAh `nHM aAdmIaM ^< ijh/y `s dy s|jypAsy ho,gy aAKygA< ÔaAPÚ myry iptA ny t¬hA^ sB ^asIsM id|tIaM hn= aAP aty `h rAj pRApt kro ijsdA pRBU ny t¬hA.yy nAl vAadA kItA hoeaA hY= eh rAj

Page 35: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

1011 m|tI 25:35-26:14

tM s\sAr dy m¬|> toN hI t¬hA.y lE itaAr kItA hoeaAhY= 35t¬sIN eh rAj pA skdy ho ik`N ik jdoN mYN Bu|KAsI< t¬sIN mY^ KA, ^ id|tA aty jdoN mYN ipaAsA sI< t¬sINmY^ pI, ^ id|tA= jdoN mYN Gr toN dUr aty e|klA sIt¬sIN mY^ aAp,y Gr inPtA id|tA= 36jdoN mYN vstrhI, sM< t¬sIN mY^ pihn, lE k|p/y id|ty= mYN ibmArsI tM t¬sIN myrI Kbr il|tI aty jdoN mYN kYYd iv|c sI tMtusIN myry kol aAxy=Õ

37Òtd c\gy lok `s^ `%tr dy,gy< ÔpRBU< asIN kdoNt¬hA^ Bu|KA vyiKaA aty t¬hA^ Bojn id|tA jM kdoN asINt¬hA^ ipaAsA vyiKaA aty kuJ pI, ^ id|tA?Õ 38kdoNasIN t¬hA^ bgAinaM vM{ vyiKaA aty t¬hA^ aAp,yGr in`tA id|tA< jM kdoN asIN t¬hA^ ibn k|pi/PNvyiKaA aty t¬hA^ k|p/y id|ty? 39kdoN asIN t¬hA^ ibmArjM kYd iv|c vyiKaA aty t¬hA.I dyKBAl krn lEaAX?Õ

40Òtd pAtSAh jvAb dyvygA< ÔmYN t¬hA^ s|c aAKdAhM< ik jo kuJ vI t¬sIN enHM t¬|C lokM lE kItA jo myrynAl s\b\iDt hn< t¬sIN eh myry lE kItA=Õ

41Òfyr pAtSAh aAp,y K|by pAsy vAly lokM ^ aAKygA<ÔmYToN dUr cly jAP< t¬sIN srApy hoX ho= `s sdIvIm|cdI hoE a|g iv|c cly jAP< ijh/I SYtAn aty `sdy dUtM lE itaAr kItI gE hY=Õ 42t¬hA^ jA,A hIpvygA ik`N ik jd mYN Bu|KA sM t¬sIN mY^ nA KuaAeaAaty nA hI kuJ pI, ^ id|tA= 43jdoN mYN ek|lA aty GrtoN dUr sM t¬sIN mY^ aAp,y Gr in`tA nhIN id|tA atyjd vstr hI, sM t¬sIN mY^ k|p/A nhIN id|tA< jdoNmYN ibmAr aty kYd iv|c sM< t¬sIN myrA iDaAn nhINr%iKaA=Õ

44Òfyr `h vI `%tr dy,gy; ÔpRBUÕ kdoN asIN t¬hA^Bu|KA jM ipaAsA e|k bgAny vM{ jM ibn k|pi/PN< jMbmAr jM kYd iv|c vyiKaA aty t¬hA.I shAetA nhINkItI=Õ

45ÒFyr rAjA `%tr dyvygA< ÔmYN t¬hA^ s|c aAKdAhM< ik jdoN t¬sIN enHM t¬|C lokM lE kuJ vI krn toNenkAr krdy hoN< jo myry nAl s\b\iDt hn< t¬sIN ehmyry lE krn toN enkAr krdy hoN=Ó

46Òtd `h bury lok sdIvI szA pA`,gyy pr c\gylok sdIvI jIvn pA`,gy=Ó

whUdI aAgUaM v|loN iwsU ^ mrvA`, dI iv`Nt(mrkus 14:1–2; lUkA 22:1–2; wUhÈnA 11:45–53)

jdoN iwsU eh sB bcn aAK hiqaA< `s nyaAp,y cyilaM ^ aAiKaA< 2Òt¬hA^ ptA hY ik26

prsoN psAh dA it`hAr* hY= `s idn< mnu|K dA pu|traAp,y duSmnM h|TIN slIb id|ty jA, lE dy id|tAjAvygA=Ó

3td pRDAn jAjk aty bzurg whUdI aAgU srdArjAjk dy mhl iv|c ek|Qy hoX= srdAr jAjk dAnAP kwAfA sI=

4aty `s sBA iv|c< `nHM ny DoKy nAl iwsU ^ igrFtArkrn aty mAr dy, dI iv`Nt b,AE= 5pr `nHM nyaAiKaA< ÒasIN iwsU ^ psAh dy it`hAr vyly igrFtArnhIN kr skdy ik`N ik lok gu|sy iv|c aA jA,gy atyfsAd kr dy,gy=Ó

e|k a¯rt ny ivSys k\m kItA(mrkus 14:3–9; wUhÈnA 12:1–8)

6jdoN iwsU bYtanIaA iv|c Sm~n ko/HI dy Gr sI=7tM e|k a¯rt `s kol aAE= `s kol s\gmrmr dISISI iv|c b/A mihÈgA atr BiraA hoeaA sI= `sa¯rt ny jdoN iwsU Bojn kr irhA sI< eh atr `s dyisr `%ty ro/H id|tA=

8jdoN cyilaM ny a¯rt ^ e`N kridaM vyiKaA< `hb/y prySAn ho gX aty aAiKaA< Òeh bykAr hI ik`N?9eho atr mihÈgy m¬|l vyicaA jA skdA sI aty pYsygrIb lokM ^ id|ty jA skdy sn?Ó

10iwsU jA,dA sI ik kI vApiraA sI= es lE `sny aAiKaA< Òt¬sIN es a¯rt ^ ik`N iKJA rhy hoN? `sny myry lE eh bhut c\gA kItA hY=

11grIb lok hmySA t¬hA.yy nAl ho,gy pr mYN sdAt¬hA.y nAl nhIN rhMgA=* 12es a¯rt ny atr myrySrIr ty roi/HaA hY= esny eh sB kuJ myry mrn `pr\tdyh ^ dfnA`n lE kItA hY= 13mYN t¬hA^ s|c aAKdAhM< ik KuSKbrI dA pRcAr sAry s\sAr iv|c kItA jAvygAaty ij|Ty ikty eh KuSKbrI phuÈcygI< jo es a¯rt nykItA hY eh khA,I vI khI jAvygI aty lok `s^wAd kr,gy=Ó

whUdA dA iwsU dA duSm, b, jA,A(mrkus 14:10–11; lUkA 22:3–6)

14td `nHM bArHM cyilaM iv|c e|k ny ijs dA nA`N

psAh dA it`hAr whUdIaM dA KAs DArimk idn< es idnpRBU ^ wAd kridaM ik `s ny `nHM mUsA dy smyN imsr iv|coNgulAmI toN m¬kt kItA sI< `h ivSyS Bojn krdy hn=

ÒgrIb lok ... nhIN ho,AÓ ibvsTA 15:11

whUdA eskirwotI sI< pRDAn jAjk kol jAky aAiKaA<

Page 36: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

m|tI 26:15-38 101215ÒmYN iwsU ^ t¬hA.y h|T F/vA dyvMgA tM t¬sIN mY^es kArj lE kI dyvoNgy?Ó tM `nHM jAjkM ny `s^tIh cMdI dy is|ky dy id|ty=

16`s vyly toN bAad whUdA iwsU ^ jAjk dy h|TF/vA`, dA dAa l|B, l|gA+

iwsU ny psAh dA Bojn kItA(mrkus 14:21–22; lUkA 22:7–14< 21–23; wUhÈnA 13:21–30)

17ptIrI roqI dy itPhAr* dy pihly idn< cyilaMny iwsU kol aA,ky aAiKaA< Òt¬hA.y KA, lE psAh dABojn asIN ik|Ty itaAr krIX?Ó

18iwsU ny `%tr id|tA< ÒSihr aÈdr jAP aty `sivaktI ^ imlo ijs^ mYN jA,dA hM aty `s^ d|so iktyry gurU ny ikhA< ÔmyrA cui,aA hoeaA vylA ny/y aAigaA hY aty mYN psAh dA Bojn aAp,y cyilaM smyttyry Gr hI krMgA=ÕÓ

19ijs trHM iwsU ny cyilaM ^ ikhA< `nHM ny `sy trHMhI kItA aty `vyN psAh dA Bojn itaAr hoeaA=

20SAm vyly iwsU aAp,y bArHM cyilaM smyt myz tybYQA hoeaA sI= 21jdoN `h KA rhy sn tM iwsU nyikhA< ÒmYN t¬hA^ s|c aAKdA hM ik t¬hA.y bArHM iv|coNe|k cylA mY^ jldI hI myry duSm,M dy h|T F/vAdydygA=Ó 22eh s¬, ky cyly b/y inrAS hoX= iwsU dyhr cyly ny ikhA< ÒpRBU< inSict hI mYN `h nhIN hMÚ kIeh s|c nhIN hY?Ó

23iwsU ny `%tr id|tA< Òijs aAdmI ny myry nAl eskqory iv|c h|T .uboeaA hY `hI ivaktI hY ijh/A mY^myry duSm,M dy h|TIN F/AvygA= 24mnu|K dA pu|tr jAvygAaty `vyN hI mrygA ijvyN `s bAry< poTIaM iv|c iliKaAhoeaA hY= pr `s mn¬|K ty lAhnt ijh/A mnu|K dypu|tr ^ vYrIaM dy h|TIN F/vAxygA= `s mnu|K lEBlA huÈdA ik `h nA hI j\mdA=Ó

25td whUdA ny iwsU ^ aAiKaA< ÒgurU jI< inSicthI mYN `h nhIN hM= kI eh s|c nhIN hY? whUdA hI `hmnu|K sI jo iwsU ^ `s dy duSm,M dy h|T F/vA`,AcAhuÈdA sI tM iwsU ny aAiKaA< ÒhM `h tU\ hYN=Ó

pRBU dA rAt dA KA,A(mrkus 14:22–26; lUkA 22:15–20; 1kuirÈTIaM 11:23–25)

ptIrI roqI dA it`hAr whUdIaM dA Cu|qI dA e|k KAshFtA< purA,y nym iv|c eh psAh dy it`hAr toN agly idnSurU huÈdA sI< pr a|j k|l eh dovyN Cu|qIaM e|k hI ho gEaMhn=

26jdoN `h KA rhy sn tM iwsU ny To/I roqI lE=

iwsU ny roqI lE prmyS¬r dA S¬krAnA kItA aty es ^aAp,y cyilaM iv|c v\. id|tA aty ikhA< Òeh roqI lvoty KA lP ik`N j¬ eh myrA SrIr hY=Ó

27ifr iwsU ny mY dA ipaAlA fi/aA aty prmyS¬r dASukrAnA kItA aty ikhA< Òt¬hA.y iv|coN hr koE es ^pIP= 28eh myrA lhU hY= myrA lhU prmyS¬r aty `sdylokM ivckAr nvM krAr SurU krdA hY= bhut sAry lokMdy pAp m¬aAF krn lE eh lhU vhAeaA igaA hY=29mYN t¬hA^ d|sdA hM< ik mYN es mY ^ fyr kdy nhINpIvMgA= pr jdoN mYN es ^ aAp,y iptA dy rAj iv|ct¬hA.y nAl pIvMgA tM eh nvIN hovygI=Ó

30iFr `nHM ny Bjn gAeaA= es toN bAad jYtUndy phA/ v|l ^ cly gxy=

iwsU ag\m vAk krdA ik `sdycyly `s^ C|. jA,gy

(mrkus 14:27–31; lUkA 22:31–34; wUhÈnA 13:36–38)31iwsU ny cyilaA ^ ikhA< Òa|j rAt myry kAr, t¬sIN

sAry aAp,A BrosA guaA lvoNgyy= ik`N ju eh iliKaAhoeaA hY:

ÔmY aAj/I ^ mAr dyvMgA< aty `s dy e|z/ dIaMBy.M iK|lr jA,gIaM=Õ zkrjAh 13:7

32pr mYN m¯t bAad ifr jI `QMgA aty glIlI v|ljAvMgA= mYN t¬hA.yy `%Ty phuÈc, toN pihlM hI `%TyhovMgA=Ó

33td ptrs ny `s^ `%tr id|tA< ÒBAvyN tyry kArnbAkI sAry cyly BrosA guaA bYQ,< mYN aAp,A BrosA kdynhIN guaAvMgA=Ó

34iwsU ny aAiKaA< ÒmYN s|c aAKdA ik a|j rAt k|uk/dy bMg dy, toN pihlM tU\ mY^ nAmÈzUr kryNgA=Ó

35pr ptrs ny aAiKaA< ÒBAvyN mY t¬hA.y nAl mrnApvy mYN tY^ kdy vI nAmÈzUr nhIN krMgA=Ó aty e`N hIbAkI sAry cyilaM ny vI ikhA=

iwsU e|klA pRArTnA krdA hY(mrkus 14:32–42; lUkA 22:39–46)

36iFr< iwsU aAp,y cyilaM nAl gTsmnI nAmyN dIe|k TM ty igaA< aty `nHM ^ aAiKaA< ÒijÈnA icr mYN`%Ty rhM aty pRArTnA krM< t¬sIN e|Ty bYQo=Ó 37iwsU nyptrs aty zbdI dy dovyN pu|trM ^ aAp,y nAl aA`,^ ikhA pr nAl hI iwsU b/A `dAs aty bykrAr nzraA`, l|gA= 38iwsU ny ptrs aty zbdI dy dohM pu|trM

Page 37: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

1013 m|tI 26:39-64

^ ikhA< ÒmyrA aAtmA du|K nAl BrpUr hY aty myrA idl`dAsI nAl quqdA jA irhA hY= t¬sIN e|Ty myry nAljAgdy rho aty rtA `.Ik kro=Ó

39td iwsU `nHM toN To/A ku a|gy ^ viDaA= iwsU mUÈhBAr jmIn `%ty ipaA aty pRArTnA kItI< Òhy myry iptA<jykr eh s\Bv hY tM d|uKM dA eh ipaAlA lY lvo= prtU\ `hI kr jo tU\ cAhuÈdA hY nA ik jo mYN cAhuÈdA hM=Ó40td iwsU aAp,y cyilaM kol aAeaA aty `nHM ^su%itaM pAeaA= iwsU ny ptrs ^ aAiKaA< ÒkI t¬sINmyry nAl e|k G\qy lE vI nhIN jAg skdy? 41jAgoaty pRArTnA kro ik t¬sIN prtAvy iv|c nA pvo= aAtmAtM e|Cuk hY< pr t¬hA.A SrIr kmzor hY=Ó

42iFr iwsU dUjI vAr `%Ty cilaA igaA aty pRArTnAkItI< Òmyry iptA< jykr eh du|KM dA ipaAlA myry J|l,toN ibnA hqAeaA jA,A s\Bv nhIN< kAS t¬hA.I e|CAhI pUrn hovy=Ó

43jdoN iwsU vAips aAeaA< `s ny aAp,y cyilaM ^ifr su|tA hoe! pAeaA= `nHM dIaM a|KM T|kIaM hoEaMsn= 44tM iwsU `nHM toN ivdA hoky e|k vAr ifr clAigaA aty tIjI vAr `hI bcn aAKdy hoX pRArTnAkItI=

45ifr iwsU vAips cyilaM kol igaA aty aAK,l|gA< Òt¬sIN ajy vI sO rhy ho aty aArAm kr rhy ho?vyKo `h G/I aA gE hY jdoN mnu|K dA pu|tr pApIaM dyh|T f/vAeaA jA,A hY= 46vyKo< jo mnu|K mY myry duSm,Mh|TIN F/vAXgA `h aA igaA hY=Ó

iwsU dA igrFtAr kItA jA,A(mrkus 14:43–50; lUkA 22:47–53; wUhÈnA 18:3–12)47jdoN iwsU ajy bol irhA sI< bArHM cyilaM iv|coN

e|k< whUdA `%Ty aA igaA= pRDAn jAjkM duaArA ByjyhoX bhut sAry lok aty lokM dy bzurg aAgU vI `s dynAl sn= `nHM kol tlvMrA aty .MgM f/IaA hoEaMsn= 48whUdA ny `nHM lokM ^ eh inSAn id|tA hoeaAsI: Òik ijs ivaktI ^ mYN cu\mM `hI iwsU hY= `s^igrFtAr kr lY,AÓ 49tM whUdA is|DA iwsU kol igaAaty aAiKaA< ÒgurU jI nmskArÚÓ ifr `s ny `s^cu\imaA=

50iwsU ny `%tr id|tA< Òim|tr< tU\ jo e%Ty krn aAeaMhYN `h kr=Ó

`doN hI aAdmI aA gX `nHM ny iwsU ^ fi/aA atyigrFtAr kr ilaA= 51jdoN eÈJ vApiraA tM iwsU dycyilaM iv|co e|k ny aAp,I tlvAr k|>I aty srdArjAjk dy syvk ty clAE aty `s dA k\n v|> id|tA=

52iwsU ny `s^ ikhA< ÒaAp,I tlvAr m¬/ imaAniv|c pA lY< ik`N ik ijh/y tlvAr clA`Ndy hn `htlvAr nAl hI mAry jA,gy= 53kI t¬sIN nhIN jA,dyik mYN aAp,y iptA ^ byntI kr skdA hM aty `h J|qmyry vAsty dUtM dIaM bArHM sYnA toN v|D Byj dyvygA=54pr es^ evyN vAprnA cAhIdA hY tM jo `vyN hIhovy ijvyN poTIaM aAKdIaM hn=Ó

55td iwsU ny sAry lokM ^ aAiKaA< ÒkI t¬sIN enHMtlvArM aty .MgA nAl mY^ igrFtAr aAX hoN< ijvyNmYN koE aprADI hovM? hr roz mYN mÈdr dy elAky iv|cbYQdA sI aty lokM ^ `pdyS idÈdA sI< pr tusIN mY^igrFtAr nhIN kItA= 56pr eh sB kuJ es lEhoeaA tM ik nbIaM dIaM ilKtM pUrIaM ho,=Ó estoN bAad iwsU dy sAry cyly `s^ C|. ky B|j gX=

iwsU whUdI aAgUaM dy snm¬|K(mrkus 14:53–65; lUkA 22:54–55< 63–71;

wUhÈnA 18:13–14< 19–24)57ijnHM ny iwsU ^ igrFtAr kItA sI `h `s^

srdAr jAjk kwAfA dy Gr lY gX ij|Ty nym dy `pdySkaty v.yry aAgU ekQy hoxy sn= 58jdoN `s^ srdArjAjk dy Gr iljAeaA jA irhA sI tM ptrs ny kuJiv|T nAl `s dA ip|CA kItA= `s ny ivh/y iv|c pRvySkItA aty ispAhIaM nAl bYQ igaA= `h eh vyK,lE `ts¬k sI ik aÈt iv|c iwsU nAl kI vAprygA=

59pRDAn jAjk aty whUdIaM dI pUrI sBA iwsU dyiKlAf JUQy gvAh l|B rhI sI= tM jo `h `s^ mrvAsk,= `h aijhy lokM ^ l|B, dI koiSS kr rhy snjo iwsU dy ivru|D kuJ kih,= 60bhut sAry lok sAmH,yaAxy ijnHM ny iwsU bAry JUQIaM g|lM aAKIaM= pr `haijhI koE vI gvAhI nA l|B sky= fyr do lok bAhraAX aty `nHM aAiKaA< 61Òes aAdmI ny aAiKaA< ÔmYNprmyS¬r dA mÈdr tbAh kr skdA hM aty itÈn idnMiv|c fyr b,A s|kdA hM=ÕÓ 62srdAr jAjk `%iQaAaty iwsU ^ aAK, l|gA< Òeh lok tyry ty doS lA rhyhn= kI tyry kol koE jvAb nhIN? kI eh lok s|caAK rhy hn?Ó 63pr iwsU ny kuJ nA ikhA=

dobArA srdAr jAjk ny iwsU ^ pu%iCaA< ÒmYN tY^ij`Ndy prmyS¬r dI sONh idÈdA hM aty hukm idÈdA hMsA^ d|s< kI prmyS¬r dA pu|tr msIh tU\ hYN?Ó

64iwsU ny jvAb id|tA< ÒhM mYN hI hM= pr mYN t¬hA^d|sdA hM< Biv|K iv|c< t¬sIN mnu|K dy pu|tr ^ prmyS¬rdy s|jy bYiQaM< aty svrgM dy b|dlM coN aA`NidaMvyKoNgy=Ó

Page 38: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

m|tI 26:65-27:14 101465jdoN srdAr jAjk ny eh s¬i,aA `h b/y kroD

iv|c aAeaA= tM `s ny aAp,y k|p/y pA/y aty aAiKaA<Òes mnu|K ny `h g|lM aAKIaM hn jo prmyS¬r dyiùKlAF hn< es lE sA^ koE hor gvAhI nhIN lo/INdI=t¬sIN sB ny es ^ prmyS¬r dy iKlAf bolidaM s¬i,aMhY= 66t¬hA.I kI slAh hY?Ó

whUdIaM ny `%tr id|tA< Òeh ksUrvAr hY< aty `s^mr jA,A cAhIdA hY=Ó

67td lokM ny iwsU dy mUÈh ty T¬%ikaM aty `s^ m¬|kymAry= hornM lokM ny iwsU ^ T|p/ mAry= 68`nHM ikhA<ÒidKA ik tU\ e|k nbI hY= hy msIh< ag\m vAk kr iktY^ iksnyN mAiraA hY=Ó

ptrs eh d|s,o .iraA ik `h iwsU ^ jA,dA(mrkus 14:66–72; lUkA 22:56–62;

wUhÈnA 18:15–18< 25–27)69`s sAry smyN ptrs ivh/y iv|c bYQA irhA= e|k

nokrA,I ptrs kol aAE aty aAiKaA< ÒtU\ vI glIldy iwsU nAl sI=Ó

70pr ptrs ny es dA sB a|gy enkAr kItA< atyaAiKaA< ÒmYN nhIN jA,dA t¬sIN iks bAry g|l kr rhyho=Ó 71fyr ptrs `s ivh/y toN bAhr cilaA igaA=fAqk kol e|k hor nokr ku/I ny `s^ vyiKaA aty`%Ty lokM ^ aAiKaA< Òeh vI iwsU nAsrI dy nAlsI=Ó

72iFr< ptrs ny sONh KAky eh aAKidaM enkArkr id|tA< ÒmYN es aAdmI ^ nhIN jA,dA=Ó

73kuJ dyr bAad< jo lok `%Ty K/Hy sn `h ptrskol aAX aty aAiKaA< Òtyry `%cAr, toN hI sA^ ptA hYik tU\ `nHM iv|coN e|k hYN=Ó

74t|d `h aAp,y aAp ^ srAp, l|gA aty `snyaAiKaA< ÒmYN prmyS¬r dI sONh KMdA hM ik mYN es aAdmI^ nhIN jA,dA=Ó ijvyN hI ptrs ny eh aAiKaA<ku|k/ ny bMg id|tI= 75td ptrs ^ wAd aAeaA ikiwsU ny `s^ kI aAiKaA sI: Òik ku|k/ dy bMg dyy, toNpihlM< t\U mY^ itÈn vArI jAn, toN enkAr kryNgA=ÓiFr ptrs bAhr igaA aty BubM mAr ky roeaA=

iwsU rAjpAl iplAt¬s dy snmu|K(mrkus 15:1; lUkA 23:1–2; wUhÈnA 18:28–32)

aglI svyr prDAn jAjkM aty lokM dybzurg aAgUaM ny iwsU ^ jAn toN mArn dA

FYslA kItA= 2`nHM ny `s^ j\zIrM pA id|tIaM atyiplAt¬s dy hAvAly krn lE lY gX=

27

whUdA ny aAtm h%itaA kItI(rsUlM dy krt|b 1:18–19)

3whUdA ny vyiKaA ik `nHM ny iwsU ^ mArn dA FYslAkr ilaA hY= eh whUdA hI sI ijs ny iwsU ^ duSm,Mdy h|T F/A id|tA sI= jdoN `s ny eh sB vAprdAvyiKaA< `h pCtAeaA< aty `sny `h 30 is|ky pRDAnjAjkM aty bzurg aAgUaM ^ vAips mo/ id|ty= 4whUdAny `nHM ^ aAiKaA< ÒmYN pAp kItA hY jo e|k inrdoSjAn ^ mArn lE f/vA id|tA=Ó

whUdI aAgUaA ny jvAb id|tA< ÒsA^ esdI koEprvAh nhIN eh tyrI sm%isaA hY< tU\ jA,=Ó

5tM whUdA ny `h cMdI dy is|ky mÈdr iv|c su|q id|tyaty vAips m¬/ ky aAp,y aAp^ fAhA lA ilaA=

6pRDAn jAjkM ny `%To `h is|ky cu|ky aty ikhA< ÒenHMpYisaM ^ mÈdr dy KzAny iv|c pA`,M wog nhIN ik`Nik eh DÈn iksy dI m¯t lE id|tA igaA sI=Ó

7tM `nHM e|k mtA pAs kItA ik es DÈn nAl e|kGuimaAr dA Kyt KrIidaA jAvy= eh Kyt `nHM lokM dyk\m aAvygA jo wrUSlm iv|c aA`Ndy hoxy e|Ty mr jMdyhn< eh Kyt `nHM lokM ^ dFnA`, dy k\m aAvygA=8esy kAr, a|j vI `h Kyt< lhU dA Kyt krky jAi,aAjMdA hY= 9tM ijh/A bcn iwrimwAh nbIN dI rAhINikhA igaA sI `h pUrA hoeaA ik<

Ò`nHM ny tIh cMdI dy is|ky vAps lY lxy< jo e|kmnu|K dI jAn dA m¬|l QihrAeaA igaA sI= evyN hIkuJ whUdIaM ny `s dI jAn dI kImt lAE sI= 10`nHMny `s Dn ^ GuimaAr dA Kyt KrId, lE vritaAijvyN ik pRBU ny hukm id|tA sI=Ó*

rAjpAl iplAt¬s dy iwsU nAl pRSn(mrkus 15:2–5; lUkA 23:3–5;

wUhÈnA 18:33–38)11iwsU rAjpAl dy sAmH,y K/HA sI< aty rAjpAl ny

`s^ eh pu%iCaA< ÒkI tU\ whUdIaM dA pAtSAh hYN?ÓiwsU ny ikhA< ÒhM< mYN hM=Ó12jdoN pRDAn jAjkM aty bzurg whUdI aAgUaM ny

`s ty doS lAxy< `s ny jvAb iv|c kuJ nhIN aAiKaA=13td iplAt¬s ny `s^ ikhA< ÒkI tU\ nhIN s¬, irhA

jo elzAm eh tyry iùKlAF lA rhy hn?Ó14pr iwsU ny `s^ koE vI `%tr nhIN id|tA= aty

eh sB vyK ky rAjpAl b/A hYrAn hoeaA=

Ò`nHM ny ... id|tA sIÓ zkrwAh 11:12Ð13; iwrimwAh 32:6–9

Page 39: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

1015 m|tI 27:15-44

iplAt¬s dI iwsU ^ aAzAd krn dI koiSs nAkAmwAb(mrkus 15:6–15; lUkA 23:13–25; wUhÈnA 18:39–19:16)15eh irvAj sI ik psAh dy it`hAr `%ty ijs^

lok cAhu, rAjpAl kYd iv|coN `s kYdI ^ irhA krdAhuÈdA sI= 16`s vkt br|bAs nA`N dA e|k bhutKtrnAk aAdmI kYd iv|c sI= 17sAry lok rAjpAliplAt¬s dy Gr e|kQy hoxy tM `s ny lokM ^ ikhA<Òt¬sIN mYToN aAp,y vAsty iks ^ irhA krA`,A cAhuÈdyho= br|bAs< jM iwsU ^ jo ik msIh khA`NdA hY?Ó18ik`N ik `h jA,dA sI ik lokM ny `s^ ErKAkAr, `s dy h|TIN f/vAeaA sI=

19jdoN `h inr,y vAlI kursI ty bYQA hoeaA sI< tM`s dI ptnI ny sunyhA ByijaA< Òes mnu|K ^ kuJ nAkr= eh aprADI nhIN hY aty a|j mYN es bAry supnAvyiKaA hY aty `s ny mY^ bhut prySAn kr id|tA hY=Ó

20pr pRDAn jAjkM aty bzurg whUdI aAgUaM nylokM ^ br|bAs ^ irhA krn dI byntI krn lEmnvAeaA aty iwsU ^ mAry jA, lE=

21iplAt¬s ny ikhA< ÒdohM iv|co t¬sIN mYToN iks ^irhA krA`,A cAhuÈdy ho?Ó

lokM ny ikhA< Òbr|bAs ^ C|. id`=Ó22iplAt¬s ny ikhA< Òfyr mYN iwsU nAl kI krM ijh/A

ik msIh khA`NdA hY?ÓlokM ny `%tr id|tA< Ò`s^ slIb id`=Ó23rAjpAl ny aAiKaA< Òik`N? `s ny kI aprAD

kItA hY=Ópr sBnM ny hor `%cI .\. pAky ikhA< Ò`s^ slIb

idP=Ó24iplAt¬s ny mihsUs kItA ik `h lokM dA mn

bdl, iv|c kAmwAb nhIN sI ho irhA< aty es dIjgHA< `h gu|sA kr rhy sn aty `h hor vI rOlA pA rhysn= `s ny pA,I lYky lokM dy sAhm,y aAp,y h|T Dotyaty aAiKaA< ÒmYN es mnu|K dy lhU toN inrdoS hM= doSt¬hA.y isr hI l|gygA=Ó 25sB lokM ny jvAb id|tA<ÒasIN aty sA.y b|cy es dy lhU dy ijÈmyvAr hovMgy=Ó

26t|d iplAt¬s ny br|bAs ^ C|. id|tA aty `s nyispAhIaM ^ hukm id|tA ik `h iwsU ^ koi/aM nAlmArn= aty `s ny iwsU ^ ispAhIaM h|TIN slIb `%tyc/HA`, lE dy id|tA=

iplAt¬s dy ispAhIaM v|loN iwsU ^ msKrIaM(mrkus 15:16–20; wUhÈnA 19:2–3)

27td iplAt¬s dy ispAhI iwsU ^ rAjpAl dy mihliv|c ilaAX aty `s dy duaAly sAry pihrydAr ek|Qy

kIty= 28ispAhIaM ny `s dy sAry kp/y lAh ky e|klAl cogA `s^ puvAeaA= 29k\i.aM ^ gu\d ky `nHM nye|k k\i.aM dA tAj b,AeaA aty `s dy isr ty pAid|tA= e|k soqI `s dy s|jy h|T iv|c F/vA id|tI= iFrispAhI `s a|gy Juky aty `s^ msKrI kItI< ÒhywhUdIaA dy pAtSAh< nmskArÚÓ 30ispAhIaM ny iwsU`%ty T¬%ikaA aty ifr `s dy h|T iv|c f/AE hoE soqI^ Koh ky `s dy nAl ikÈnI vArI `s dy isr ty s|qmArI= 31jd `h `s nAl msKrI kr hqy tM `nHM ny`h lAl coZA `s toN lAh ky< `s dy kp/y `s^puaAxy aty slIb `%ty c/HA`, lE `s^ lY gxy=

iwsU dA slIb ty mAiraA jA,A(mrkus 15:21–32; lUkA 23:26–43; wUhÈnA 19:17–27)32jdoN ispAhI iwsU ^ Sihr toN bAhr lY jA rhy sn<

`nHM ny kurysI dy Sm~n ^ vyiKaA< aty `s^ iwsU dIslIb cu|k, lE mzbUr kItA= 33`h glgTA nA`NdI jgHM ty phuÈcy ijs dA arT hY ÒKoprI dI TMÓ 34`%Ty<`nHM ny iwsU ^ ipt nAl imiSRt mY pI, ^ id|tI= presdA suaAd dyK, toN bAad< `s ny es^ pI, toNenkAr kr id|tA= 35tM `nHM ny `s^ slIb tyc/AeaA aty `s^ ik|lM QokIaM= prcIaM pAky `nHMny aAp,y ivckAr `s dy k|p/y v\. lX= 36ispAhI`%Ty bYQy `s dI pihrydArI kr rhy sn= 37`nHM ny`s dy iKlAF doSM dI inSAn p|trI iwsU dy isr ty pAid|tI= ijs ty iliKaA sI< Òeh whUdIaM dA pAtSAhiwsU hY=Ó 38iwsU dy aAsy pAsy hor do ji,aM ^ slIbid|tI gE sI= e|k s|jy pAsy aty dUjA K|by pAsy= 39atyaA`, jA, vAly lok `s^ aMdy jMdy hoxy tAny mArnl|gy aty isr ihlA ky kih, l|gy< 40ÒtU\ jo kihÈdA sIik es mÈdr ^ >Ah ky itÈn idnM iv|c dobArA b,AskdA hYN< hu, aAp,y aAp ^ bcA? jy tU\ s|c iv|cprmyS¬r dA pu|tr hYN tM slIb toN `tr ky aAp,y aAp^ bcA=Ó

41es trHM pRDAn jAjkM< nym dy `pdySkM atybzurg whUdI aAgUaM ny iwsU dA mzAk `.AeaA 42`nHMaAiKaA< Ò`s ny hornM ^ bcAeaA< pr `h aAp,y-aAp^ nhIN bcA s|kdA= lok `s^ esrAxyl dA pAtSAhbulA`Ndy hn= jykr `h pAtSAh hY tM `s^ slIb toNhyQM `tr aAvy< aty asIN `s iv|c ivSvAs krMgy=43`s ny prmyS¬r iv|c BrosA r%iKaA= jykr `h cAhuÈdAhY tM hu, prmyS¬r `s^ bcAvy= `s ny aAp hI aAiKaAsI< ÔmYN prmyS¬r dA pu|tr hM=ÕÓ 44jo .AkU iwsU dy nAl

Page 40: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

m|tI 27:45-28:4 1016

slIb ty c/HAxy gxy sn< `nHM ny vI iwsU ^ bye|ztIvAly sbd aAKy=

iwsU dI m¯t(mrkus 15:33–41; lUkA 23:44–49; wUhÈnA 19:28–30)45dupihr vyly< hnyry ny sAry dyS ^ >k ilaA= jo ik

tkrIbn itÈn G\qy irhA= 46tkrIbn itÈn vjy iwsU ny`%cI aAvAz iv|c pukAiraA< ÒxylI-xylI lmAsbktAnI?Ó es dA mtlb sI< Òhy myry prmyS¬r< hymyry prmyS¬r< tU\ mY^ ik`N C|. id|tA hY?Ó*

47kuJ lok jo `%Ty K/Hy sn `nHM ny eh s¬i,aA atylokM ikhA< Òeh XlIwAh ^ aAvAz mArdA hY=Ó

48t¬r\t hI< `nHM iv|co e|k b\dA B|j ky igaA atye|k spÈj lY aAeaA= aty `s^ isrky iv|c iB`NeaAaty spÈj ^ soqI ty b\inHaA aty `s iv|coN pI, lEiwsU ^ id|tA=49 pr dUjy lokM ny aAiKaA< ÒeÈtzArkrIX aty vyKIX ik kI XlIwAh `s^ bcA`, aA`NdAhY?Ó

50iFr iwsU e|k vAr bhut `%cI aAvAz nAl cIkIaAaty pRA, hI, ho igaA=

51jdoN iwsU mr igaA< tM mÈdr dA p/dA `pr toNhyQM t|k do quki/aM iv|c pAq igaA= DrtI k\b gEaty c|qAnM it/k gEaM sn= 52kbrM KulH gEaM<aty bhut sAry prmyS¬r dy lok< jo mr cu|ky sn m¯t toN`Br aAxy= 53`h kbrM toN bAhr aA gX< iwsU dypUrn `%TAn toN bAad< `h piv|tr Sihr wrUSlmiv|c gX aty `h bhut sAry lokM ^ idKAE id|ty=

54sUbydAr aty `nHM ispAhIaM ny< ijnHM ny iwsU dIpihrydArI kItI sI< eh BUcAl aty eh sB GqnvMvyKIaM tM `h bhut GbrAxy aty ikhA< Ò`h s|c m¬|cprmyS¬r dA pu|tr sI=Ó

55bhut sArIaM a¯rtM vI `%Ty sn= `h To/I dUr toNvyK rhIaM sn= `h glIl toN `s dI syvA krn lEaAEaM sn= 56mirwm mgdlInI< wAkUb aty wosysdI mAtA mirwm aty zbdI dy pu|trM dI mAtA=

iwsU ^ dFnA`,A(mrkus 15:42–47; lUkA 23:50–56; wUhÈnA 19:38–42)57-58`s SAm< wUsuF nM dA e|k amIr aAdmI

iplAt¬s kol aAeaA= wUsuF arImTYaA toN sI< aty `hvI iwsU dA cylA sI= `s ny iplAt¬s toN iwsU dA SrIr

Òhy myry ... id|tA hYÓ zbUr 22:1

mÈigaA= iplAt¬s ny iwsU dI loT `s^ dy dy, lE

aAp,y sYnkM ^ hukm id|tA= 59wUsuF ny SrIr ilaAaty `s^ nvyN mhIn kp/y iv|c lpyiqaA= 60wUsuF nyiwsU dy SrIr ^ `sdI nvIN kbr iv|c r%iKaA ijh/I`s ny c|qAn iv|c trASI hoE sI= ifr `s ny kbr dApRvyS duaAr v|.y p|Tr nAl >k id|tA aty cilaA igaA=61mirwm mgdIlInI aty mirwm nA`N dI dUjI a¯rt`%Ty hI kbr dy sAmH,y bYQIaM rhIaM=

iwsU dI kbr dI rAKI62`h idn< itaArI dA idn* khA`NdA sI= agly

idn pRDAn jAjk< aty FrIsI e|kQy hoky iplAt¬s kolaAxy aty boly< 63ÒmhArAj< sA^ wAd hY ik jdoN `hjI`NdA sI `s dgAbAz ny aAiKaA sI< ÔitÈn idnMbAad< mYN mt toN jIa `QMgA=Õ 64es lE hukm id`ik itÈn idn t|k kbr dI iDaAn nAl pihrydArI kItIjAvy= nhIN tM< `s dy cyly aAky `s dA SrIr lY jAskdy hn< aty iFr lokM ^ d|s,gy ik `h m¯t toN `%QipaA hY= eh aKIrlA pAKÈ. pihly nAloN vI BY/AhovygA=Ó

65iplAt¬s ny aAiKaA< Òt¬sIN kuJ ispAhI lY lvo atyijÈnI c\gI trHM t¬sIN jA,dy ho `s dI kbr dI rAKIkro=Ó 66td `h sAry kbr vl gxy aty corM toN bcA`,lE `s dI rAKI kItI= `nHM ny kbr dI rAKI lEkbr vAly p|Tr `%ty mohr lAky kuJ ispAhIaM ^ `%TyibQA ky kbr dI rAKI krvAE=

iwsU dA punr `%TAn(mrkus 16:1–8; lUkA 24:1–12; wUhÈnA 20:1–10)

jdoN sbt dA idn* bIt igaA tM `stoNaglA idn hfty dA pihlA idn sI= bhut

hI svyry< mirwm mgdIlInI aty dUjI mirwm kbr^ vyK, lE gEaM= 2`s vkt `%Ty b/A zor dABUcAl aAeaA= aAkAS toN e|k pRBU dA dUt aAeaA=pRBU dy dUt ny `s kbr dy ny/y aAky `s dy `%proN `hv|.A p|Tr ry/H ky pAsy kItA aty `s p|Tr dy `%praAp jA ky bYQ igaA= 3`s dUt dA rUp ibjlI vM{cmkdA sI aty `s dy k|p/y brf vrgy sfyd sn=4kbr dI pihrydArI krdy ispAhI dUt ^ vyKky bhuut.r gX= `h eÈnA .ry ik .r dy mAry k\b, l|gy aty

itaArI dA idn SukrvAr sbt dy idn toN e|k idn pihlM=

sbt dA idn whUdI hFty dA s|tvM idn jo ik whUdIaMlE ivSyyS DArimk idn huÈdA hY=

byhoS ho gxy=

28

Page 41: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

1017 m|tI 28:5-205dUt ny `nHM artM ^ ikhA< Òt¬sIN< nA .ro< mYN jA,dA

hM ik t¬sIN `s iwsU ^ l|B rhIaM ho ijs ^ slIbid|tI gE sI= 6pr iwsU e|Ty nhIN hY< ik`N ik< ijvyN`s ny ikhA sI< `h m¯t toN `BAiraA igaA hY= aAPaty vyKo ijs TM ty `s dA SrIr r%iKaA igaA sI=7aty jldI jA ky `s dy cyilaM ^ aAKo< Ô`h m¬ridaMiv|coN jI `%iQaA hY aty `h glIlI v|l jA irhA hY=`h t¬hA.yy phuÈc, toN pihlM `%Ty mOjUd hovygA aty`%Ty t¬sIN `s^ vyKoNgIaM=Ó mYN t¬hA^ ehI d|s, lEaAeaA sI=ÕÓ

8`h a¯rtM CytI hI kbr toN ivdA ho gEaM= BAvyN`h .rIaM hoEaM sn pr `h KuS vI b/IaM hoEaM=`h `s dy cyilaM ^ eh Kbr d|s, lE gEaM=9jdoN `h cyilaM ^ ùKbr dy, vAsty n|sIaM jA rhIaMsn< acAnk `%Ty iwsU `nHM sAmH,y Klo igaA aty `nHM^ aAiKaA< ÒSuBkAmnvMÚÓ `h `s kol gEaM aty`s dy crn F/ lX aty `s dI `pAsnA kItI= 10tMiwsU ny `nHM ^ ikhA< Ò.ro nA< jAP aty myry BrAvM ^aAKo ik glIlI v|l jA,= `h mY^ `%Ty vyK,gy=Ó

whUdI aAgUaM ^ ùKbr11`h artM `s dy cyilaM ^ eh ùKbr dy, clIaM

gEaM= `sy vkt kuJ ispAhI jo kbr dI rAKI krrhy sn< Sihr v|l gxy= `h prDAn jAjkM kolgX aty jo kuJ vApiraA sI sB kuJ `nHM ^ d%isaA=12fyr pRDAn jAjk aty bzurg whUdI aAgU ek|Qy hoX

aty e|k iv`Nt b,AE= `nHM ny ispAhIaM ^ bhutsArA Dn id|tA= 13`nHM ny `nHM ^ ihdAet id|tI<Òt¬sIN lokM ^ aAK,A: rAt dy vkt jdoN asIN sON rhysM< iwsU dy cyly aAX aty `s dA SrIr corI krky lYgX= 14jykr rAjpAl es g|l bAry jA, jAvygA tMasIN `s^ inSicÈt kr dyvMgy aty t¬hA^ m¬sIbt toNdUr r|KMgy=Ó 15tM ispAhIaM ny pYsy lY lX aty `nHM ^id|tIaM hoEaM ihdAetM anusAr hI kItA= eh g|la|j vI aAmtOr ty whUdIaM iv|c FYlI hoE hY=

iwsU dA aAp,y cyilaM nAl g|l krnA(mrkus 16:14–18; lUkA 24:36–49; wUhÈnA 20:19–23;

rsUlM dy krt|b 1:6–8)16ifr igaArM cyly glIlI ^ ivdA ho gX aty `s

phA/I ty aA gX ij|Ty iwsU ny `nHM ^ jA, vAstyihdAet id|tI sI= 17jdoN `nHM ny `s^ vyiKaA< `h`s a|gy Juk gX aty `s dI `pAsnA kItI= prkEaM ^ S|k sI= 18iFr iwsU `nHM kol aAeaA atyaAiKaA< Òsvrg aty DrtI dy sAry aiDkAr mY^ id|tygX hn= 19es lE jAP aty sArIaM kOmM iv|c cylyb,AP aty `nHM ^ iptA< pu|tr aty piv|tr aAtmA dynAm iv|c bpitsmA id`= 20`nHM ^ eh vI isKAvo ik`h `nHM sArIaM g|lM dI pAlnA krn ijnHM dA mYNt¬hA^ hukm id|tA hY= inSict hI< dunIaM dy aÈt tIkrmYN hmySA t¬hA.y nAl hM=Ó

Page 42: m|tI dI e¨jIld1d7ektpm2nljo.cloudfront.net/AL9pU_uFJouQAkvIKGZq-A/... · 2012-02-09 · pYky ‘s^ m|TA qyikaA= ‘nHM ny aAp,IaM TYlIaM KolHIaM aty sony< lubA, aty g\Drs dIaM sugAtM

License Agreement for Bible TextsWorld Bible Translation Center

Last Updated: September 21, 2006

Copyright © 2006 by World Bible Translation CenterAll rights reserved.

These Scriptures:

• Are copyrighted by World Bible Translation Center.• Are not public domain.• May not be altered or modified in any form.• May not be sold or offered for sale in any form.• May not be used for commercial purposes (including, but not limited to, use in advertising or Web banners used

for the purpose of selling online add space). • May be distributed without modification in electronic form for non-commercial use. However, they may not be

hosted on any kind of server (including a Web or ftp server) without written permission. A copy of this license (without modification) must also be included.

• May be quoted for any purpose, up to 1,000 verses, without written permission. However, the extent of quotation must not comprise a complete book nor should it amount to more than 50% of the work in which it is quoted. A copyright notice must appear on the title or copyright page using this pattern: “Taken from the HOLY BIBLE: EASY-TO-READ VERSION™ © 2006 by World Bible Translation Center, Inc. and used by permission.” If the text quoted is from one of WBTC’s non-English versions, the printed title of the actual text quoted will be substituted for “HOLY BIBLE: EASY-TO-READ VERSION™.” The copyright notice must appear in English or be translated into another language. When quotations from WBTC’s text are used in non-saleable media, such as church bulletins, orders of service, posters, transparencies or similar media, a complete copyright notice is not required, but the initials of the version (such as “ERV” for the Easy-to-Read Version™ in English) must appear at the end of each quotation.

Any use of these Scriptures other than those listed above is prohibited. For additional rights and permission for usage, such as the use of WBTC’s text on a Web site, or for clarification of any of the above, please contact World Bible Translation Center in writing or by email at [email protected].

World Bible Translation CenterP.O. Box 820648Fort Worth, Texas 76182, USATelephone: 1-817-595-1664Toll-Free in US: 1-888-54-BIBLEE-mail: [email protected]

WBTC’s web site – World Bible Translation Center’s web site: http://www.wbtc.org

Order online – To order a copy of our texts online, go to: http://www.wbtc.org

Current license agreement – This license is subject to change without notice. The current license can be found at:http://www.wbtc.org/downloads/biblelicense.htm

Trouble viewing this file – If the text in this document does not display correctly, use Adobe Acrobat Reader 5.0 or higher. Download Adobe Acrobat Reader from:http://www.adobe.com/products/acrobat/readstep2.html

Viewing Chinese or Korean PDFs – To view the Chinese or Korean PDFs, it may be necessary to download the Chinese Simplified or Korean font pack from Adobe. Download the font packs from:http://www.adobe.com/products/acrobat/acrrasianfontpack.html