memoria 2008 - efaberpdf2.hegoa.efaber.net/entry/content/543/eusk_memoria_2008.pdf · tegia bera...

HegoaNazioarteko Lankidetza eta Garapenari

Buruzko Ikasketa InstitutuaUPV/EHU

MEMORIA2008

210 x 297 memoria hegoa euskera 14/9/09 17:07 Página 1

BilbaoZubiria Etxea. UPV/EHULehendakari Agirre etorbidea, 8148015 BilbaoTel.: 94 601 70 91 • Faxa: 94 601 70 40 [email protected]

Vitoria-GasteizArabako Campus-eko Liburutegia. UPV/EHU138 kutxatila - Nieves Cano, 3301006 Vitoria-GasteizTel. • Faxa: 945 01 42 [email protected]

Donostia-San SebastiánVilla Soroa. UPV/EHUAtegorrieta, 2220013 Donostia-San SebastianTel.: 943 01 74 64

www.hegoa.ehu.es


Aurkezpena 4

Prestakuntza eta irakaskuntza 5

Dokumentazio Zentroa 7

Ikerkuntza 9

Sentsibilizazioa 13

Garapenerako Hezkuntza 15

Aholkularitza eta kontsultoretza 17

ART Programa 19

Beste jarduera batzuk 20

Argitalpenak 21

Organigrama instituzionala 25

Txosten ekonomikoa 26

Aurkibidea

Aurkibidea 3


2008ko Jardueren Memoria honen aurkezpenean, zehatz aztertu nahi ditugu urtean barrena egin direnekimen garrantzitsuenetako batzuk.

Lehenik eta behin, gure figura juridikoa moldatu eta egokitu nahi dugu 2005eko azaroaren 10ekoEbazpenaren bidez onetsi zen Unibertsitateko Institutuen Esparru Erregelamendu berrira. Horretarako,Euskal Herriko Unibertsitatea eta Hegoa Institutua harremanetan izan gara 2008. urtean, eta, horrenondorioz, lankidetza-hitzarmen berria sinatu dugu. Hitzarmen horren bidez, gure institutuaren izaeraaldatu da, eta, hala, hemendik aurrera, atxikitako institutua izan beharrean, institutu mistoa izango da.UPV/EHUk 2009ko martxoaren 16an egin zuen Gobernu Kontseiluan onetsi da hitzarmena, eta orainUPV/EHUko Gizarte Kontseiluak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza Sailak onetsi behar dute. Gure zen-batespenen arabera, 2009. urtea bukatu aurretik egingo dute izapide hori.

2008. urtean, buru eman diogu erakundea aldatzeko genero-arloko berdintasunaren aldeko prozesuarenlehen aldiari (COpEQ).Prozesu hori orain dela bi urte jarri genuen abian, kanpoko laguntza izanik, eta, horrenbidez, erakundea barrutik ikusi eta haren funtzionamendua aztertu nahi genuen, gizonen eta emakumeenarteko berdintasunari buruzko ideiak, jokabideak eta jarrerak oinarritzat hartuta. Prozesu horren bukaeran,azken diagnostikoaren aurkezpena egin genuen, eta hori lagungarria izan zaigu Plan Estrategikoa prestatzeko,eta, orobat, Hegoa Institutuak izango duen genero-arloko estrategiari buruz hausnarketa egiteko eta estra-tegia bera diseinatzeko. Estrategia horrek aldaketak egin beharko ditu erakundearen barruan, hartara, gene-ro-arloko bazterkeriarik egongo ez dela bermatzeko, eta Institutuaren ekintzek eta esku-hartzeek emakume-en jabekuntza eta genero aldeko berdintasuna sustatuko dutela ziurtatzeko.

2008. urtean Eusko Jaurlaritzaren Garapenerako Lankidetzaren Zuzendaritzak eta Hegoa Institutuak hi-tzarmen bat sinatu dute Guatemalako Garapenerako Lankidetzako Euskal Estrategiaren esparruan lagun-tza teknikoa emateko. Ekimen hori oso berritzailea da, eta haren bidez euskal lankidetzak eragin etainpaktu gehiago izatea lortu nahi da, hartara, aldaketako subjektu estrategikoak osorik indartzeko, etasubjektu horiek berme gehiagorekin egin diezaieten aurre gaur egungo erronkei, hau da, eskubideen ikus-pegitik abiatuta, garapenak lehentasuna izan dezan herrialdeko agenda politikoan.

Bestalde, nabarmendu behar dugu urte honetan, Euskal Autonomia Erkidegoko hiru aldundiek hala eska-tuta, Lankidetzako Plan Zuzentzailearen proposamena prestatu dela, eta Hegoa Institutuaren hainbatarlok parte hartu dutela zeregin horretan.

Azkenik, aditzera eman behar dugu berritu egin dela Hegoa Institutuaren eta ART Programaren (Gizagarapenerako lankidetzako gaiak eta lurraldeko sareak bultzatzeko programaren) arteko lankidetza-hi-tzarmena. Nazioarteko lankidetzako ekimen horrek Nazio Batuen hainbat erakunderen programak etajarduerak biltzen ditu (PNUD-Nazio Batuen Garapen Programa, UNESCO, UNOPS, UNIFEM eta bestebatzuk), eta horien bidez sustatu eta ezagutzera eman nahi dira giza garapenaren eta nazioarteko lanki-detzaren arloko praktikak. Hitzarmen horren barruan,Tokiko Giza Garapenari buruzko Baliabideen WebSistema sortzeko aukera aztertu da. Sistema horren bidez, gaiarekin zerikusia duten baliabideak kudea-tu, sailkatu eta aurkeztu nahi dira. Bestalde, programa Euskal Autonomia Erkidegoan zabaltzeko proze-suari lotuta dauden material didaktikoak prestatu nahi dira.

Aurkezpena

4 memoria hegoa 2008


2008-2009 ikasturtean, Globalizazioa eta Garapenaizeneko masterraren bigarren edizioa egin da. Masterhau Euskal Herriko Unibertsitatearen titulu ofizialeneskaintzaren barruan dago, eta HEGOA Institutuaketa Ekonomia Aplikatua I eta Ekonomia Aplikatua IVsailek bultzatu dute.

Masterraren xedea ikertzaileen prestakuntza dagehienbat, eta globalizazioaren eta garapeneko proze-

suen artean dauden harremanak hartzen ditu ardatzgisa, betiere, giza garapenaren eta iraunkortasunarenikuspegitik aztertuta. Irakaskuntzako proposamen dizi-plinarteko bat da, eta beste herrialde batzuetan dau-den Garapeenari buruzko Ikasketak edo Develop-ment Studies deitutakoen tradizioaren barruan dago.

Titulu ofizialak

Globalizazioa eta garapena Masterra

2008-2009 ikasturtean Garapena eta NazioartekoLankidetza izeneko masterraren bigarren edizioa eginda. Master hau Euskal Herriko Unibertsitatearen titu-lu ofizialen eskaintzaren barruan dago, eta HEGOAInstitutuak eta Ekonomia Aplikatua I eta EkonomiaAplikatua IV sailek bultzatu dute.

Masterraren xedea ikasleen lanbide-prestakuntza dagehienbat, hain zuzen, nazioarteko lankidetzaren espa-rruko prestakuntza, eta ekitatea, pobreziaren aurkako

borroka, giza garapena eta iraunkortasuna hartzenditu funtsezko ardatz gisa. Ikuspegi horretatik abiatuta,kalitatezko lanbide-prestakuntza diziplinartekoa emannahi die ikasleei, garapenerako lankidetzaren espa-rruan errazago sar daitezen. Master honen barruan,praktikaldi bat dago jasota; horrenbestez, ikasleek den-boraldi bat eman behar dute Europako, Lati-noamerikako, Afrikako edo Asiako garapenerako lan-kidetzaren esparruko erakunde edo instituzio batean.

Garapena eta nazioarteko lankidetza Masterra

Prestakuntza eta irakaskuntza

prestakuntza eta irakaskuntza 5


UPV/EHU-ren berezko Tituluak

On line master honen seigarren edizioa abian dagohonez gero. Haren xedea garapenerako lankidetzarenesparruan lan egiten duten pertsonen prestakuntzaeta gaikuntza iraunkorra eta etengabea lortzea da,hala garapenerako lankidetzako gobernuz kanpokoerakundeetan, nola instituzio publikoetan, eta estatu-ko, lurraldeko eta tokiko administrazioetan, bai gurelurraldean bertan, nola gure lurraldetik kanpo.

Masterrak 60 kreditu ditu, horietatik 51 alde teoriko-ari dagozkio, eta 9, berriz, azken memoria eginez esku-ratuko dira. Irakaskuntzako programa 12 modulutanzatituta dago, eta ikasturtearen iraupena 9 hilabetekoada.

Garapenerako lankidetzako estrategiak, eragileak eta politikak On Line Masterra

Graduatu-ondoko on line ikastaro honen laugarrenedizioa abian dago honez gero. Europar Batasunekoinstituzioei eta zuzenbideari lotutako gaiak aztertzendituen UPV/EHUko Konstituzio eta AdministrazioZuzenbide eta Zuzenbidearen Filosofia Sailaren etaNazioarteko Lankidetza eta Garapenari buruzkoHEGOA Institutuaren arteko lankidetzaren emaitzada. Ikastaroa abian jartzeko, aztertzen diren gaietanadituak diren beste instituzio batzuek laguntza emandute, besteak beste, hauek: Bartzelonako Unibertsi-

tateko OBREAL behatokiak (Europa - Latinoamerikaarteko Harremanen Behatokia) eta UPV/EHUrenImmigrazioaren Euskal Behatokiak (IKUSPEGI), etaestatuko eta nazioarteko hainbat adituk.

Masterrak 60 kreditu ditu, horietatik 57 alde teoriko-ari dagozkio, eta 3, berriz, azken memoria eginezeskuratuko dira. Irakaskuntzako programa 12 modu-lutan zatituta dago. Ikastaroaren iraupena 9 hilekoa daguztira.

Immigrazioa eta garapenerako lankidetza Europar Batasunean On Line Masterra



Hegoa Dokumentazio Zentroa 1988. urtean sortuzen, eta haren xedea da garapen eta nazioarteko lan-kidetzari buruz dagoen dokumentazioa eta baliabidebiografikoak antolatzea, zaintzea eta ezagutzera ema-tea. Hegoa Institutua Euskal Herriko Unibertsitatearilotuta dago; eta nazioarteko lankidetzako gizarte-era-gileek, ikasleek eta, orobat, irakasleek eta ikertzaileekinformazio aldetik dituzten beharrizan guztiak betenahi ditu.

Guztira, 17.500 erregistro bibliografiko baino gehiagoditu, liburuak, erreferentziako lanak, aldizkarietako arti-kuluak, literatura grisa eta multimedia barne hartuta.Informazio hori bost biltegitan antolatuta dago, etazortzi gai handitan egituratuta dagoen sailkapen-siste-ma du; hauek dira gaiak: Ekonomia; GarapenerakoLankidetza; Politika eta Nazioarteko Harremanak;Emakumea eta Garapena; Geografia, Ekologia etaIngurumena; Giza Eskubideak; Kultura eta Gizartea,eta Informazioa eta Dokumentazioa.

Bibliografiako erregistro guztiak berezko hiztegi edothesaurus bateko terminologia estandarraren araberasailkatuta eta kontrolatuta daude. Guztira, 1.100 hitzgako edo deskribatzaile ditu, eta horrek asko erraztendu informazioa berreskuratzeko eta trukatzeko lana.

Dokumentazio Zentroak, bertako zerbitzuak edukitzeazgain (hala nola, kontsulta-, mailegu- eta erreprografia-zerbitzuak), banakako laguntza emateko eta erabiltzaile-en ikasketa- edo lanbide-jarduerari laguntza eta presta-kuntza emateko zerbitzuak hartzen ditu barne.

Bestalde, zentroak hainbat zerbitzu digital ditu:

Liburutegi Digitala: Gaur egun, 17.500 erregistrobaino gehiago ditu, behar bezala katalogatuta etaindexatuta. Liburutegi digitala kudeatzeko, zerbitzuaerrazten duen bilatzaile moderno eta intuitibo baterabiltzen da. Liburutegi honek 2.000 pdf bainogehiago banatzen ditu, on line dauden irakurgaiakbehera kargutzeko aukera emanez.

Aldizkarien katalogoa: 170 aldizkaritik gora daude,nazioarteko lankidetza eta garapenari buruzko gaie-tan espezializatuak. Katalogo honek laburpen txikibat du, gaien edukiei buruzkoa eta Hegoa Ins-titutuaren liburutegiko bildumaren egoerari buruz-koa den laburpena. Horrez gain, aukera ematen duerakunde argitaratzailearekin harremanetan jartze-ko eta aldizkarian sartzeko –betiere, aldizkaria sare-an eskuragarri badago–.

Erreferentziako obrak: Erreferentziako obren hauta-tze-lan bat da (txostenak, urtekariak, estatistikak etaabar), eta erakunde argitaratzailearen arabera anto-latuta dago. Horiek guztiak liburutegian kontsultadaitezke, eta haietako askoren testu osoa sareandago eskuragarri.

Informazioko baliabideen buletina: 2008. urtean bu-letin hauek prestatu dira:

• Informazioko Baliabideen Buletina, 14. zenbakia:Latinoamerika XXI. mendearen hasieran.

• Informazioko Baliabideen Buletina, 15. zenbakia:Erantzukizun sozial korporatiboa eta nazioz harain-diko enpresak.

• Informazioko Baliabideen Buletina, 16. zenbakia:Finantza-krisia eta garapena.

• Jasotako azken aldizkarien (12) hileko buletinak etakanpoko komunikazioko zerbitzuak: banaketakozerrendak, liburutegiko iragarkiak, informazioarenhautazko zabalkundea aurrez finkatutako interesekoprofilen arabera.

Hona hemen 2008. urtean web bidezko zerbitzuekizan duten etekinari buruzko datuak:

• Liburutegi Digitalean ikuskatutako orriak: (225.542)hiru orrialde-zenbaketatik gorako saioetan, sarrerairagankorrak edo akatsez egindakoak kentzeko.

• Liburutegi Digitalean behera kargututako pdf artxi-boak: (142.684), hau da, behera kargatutako irakur-gaiak.

dokumentazio zentroa 7

Dokumentazio zentroa


• Web orrian Dokumentazio Zentroari buruz dagoeninformazio orokorraren atalean izandako bisitak:(23.175).

• Erreferentziako obren atalean izandako bisitak:(6.293).

• Aldizkarien bildumenaren atalean izandako bisitak:(15.677).

• Gaikako buletin elektronikoen atalean izandako bisi-tak: (28.711).

Berrikuntzetara hurbiltzeko dugun helburuari jarraiki,nazioarteko hainbat saretan parte hartzen dugu,laguntza ematen dugu praktiketako ikasleak aurkitze-ko, ikastaroak egiten ditugu baliabide elektronikoeiburuz eta Hegoa Institutuaren web orrian eskuragarridauden bestelako iturriei buruz, eta bultzada ematendugu dokumentazio-zentro berriak ager daitezen:

• 2008ko urriaren 2tik 5era, REDIAL-Latinoameri-kako Dokumentazio eta Informazioari buruzko SareEuroparraren Batzar Nagusia eta XIX. Biltzarra izanzen Bilbon, Hegoak antolatu baitzuen. Bertan, Eu-ropan dauden liburutegi amerikanistarik adierazga-rrienetako ordezkariek esku hartu zuten.

• UPV/EHUko eta beste zentro batzuetako sei ikaslekpraktikak egin dituzte Dokumentazio Zentroan, eta,batez beste, pertsona bakoitzak 300 ordu emanditu.

• Deustuko Unibertsitateko, UPV/EHUko, FondoFormación Euskadi-ko eta Basauriko Behargintzakolaurogeita hamar ikasle baino gehiago izan dira zen-troan, eta prestakuntza teknikoa jaso dute.

• Hegoa Institutua Kubarekin Lankidetzan aritzekoduen Plan Estrategikoaren esparruan, lanean ari daMINVEC ministerioarekin batera, Informazioa Ku-deatzeko Zentroa abian jartzeko. Zentro hori

Ministerioaren Gaikuntzako Zentro Nazionaleaneraiki nahi da. Bestalde, kultura-kudeaketaren arloanjarduten duen Xabide taldea gurean izan zen, gureegitura eta funtzionamenduaren berri izateko, EuskoJaurlaritzaren giza eskubideen etorkizuneko zentro-aren erreferentzia gisa hartzeko.

Bestetik, urte honetan Dokumentazio Zentroak beregain hartu du Hegoa Institutuaren orri instituzionala-ren web masterra kudeatzeko ardura, eta, hala, edu-kiak prestatzeko eta kudeatzeko lanak egin ditu.Horrez gain, INTRANET instituzionala diseinatu etaabian jarri du. Horrek ezagutzaren barneko kudeake-ta jartzen du jardunean, eta 50 lagun baino gehiagodituen talde bati zuzenduta dago.

Zentroak etengabeko loturak ditu dokumentazio-arloan espezializatuta dauden beste erakunde batzue-kin, eta eraginkortasunez parte hartzen du espeziali-zatutako biltzarretan eta gaikako ikastaroetan. Honahemen ikastaro horietako batzuk: Cambios en la socie-dad de la información: web 2.0, Biblioteca 2.0 y adminis-tración pública, SEDIC-Informazio eta DokumentazioZientifikoko Espainiako Elkartea, irailaren 22tik 24rabitartean Madrilen egina; Jornada Revistas de EstudiosLatinoamericanos izeneko biltzarra, CSIC-CCHS,abenduaren 1ean egina; eta X. Jornadas de Gestión dela Información del SEDIC: La dimensión del cambio:Usuarios, servicios y profesionales izeneko biltzarra,2008ko azaroaren 20an eta 21ean Madrilen egina(Liburutegi Nazionalean).

Dokumentazio Zentroak UPV/EHUren, Eusko Jaur-laritzaren eta Bizkaiko Foru Aldundiaren finantziazio-laguntza jaso du.



2008. urtean, ikerketaren esparrua sendotu duten ekimen garrantzitsuak egin dira Hegoa Institutuan.Alde

batetik, Tokiko Giza Garapenari eta Giza Segurtasunari buruzko Ikerketa Taldeak egiten duen lanarekin

aurrera egiteaz gain, beste bi talde sortu dira, ikerketako proiektu berrien inguruan. Bestetik, ikerketa-bat-

zordea indartuta eta aberastuta atera da, Ekonomia Feministari buruzko ikasketetan aditua den Yolanda

Jubeto barnean sartu ondoren. Horrez gain, 2008. urtean, María López Belloso-k berritu du Hegoa

Institutuarekin sinatua zuen ikerketa-kontratua, Eusko Jaurlaritzako Ikerlarien Prestakuntzarako

Programaren esparruan. Era berean, Miguel González-ek Hegoa Institutuaren Gobernantzari eta

Deszentralizazioari buruzko doktorego-tesia inskribatu du, Karlos Pérez de Armiño-ren zuzendaritzape-

an. Azkenik, aurten, Hegoa Institutuari atxikita dagoen eta UPV/EHUko irakaslea den Juan Hernández-ek

doktorego-tesia irakurri du; hau da tesiaren izenburua: Sistemas de regulación de las empresas trasnacio-

nales en el marco de la globalización económica: códigos externos e internos en el ámbito de las relaciones

laborales.

2008. urtean lanean jarraitu dugu talde honen hiruurteko lan-planarekin. Plan horren xedea honako hauda: Giza Segurtasun eta Tokiko Giza Garapen kont-zeptuen azterketa teorikoa areago sakontzea, etakontzeptu horiek indarkeriaz eta ezegonkortasunezbeteriko gatazken ondorioz sortutako krisietanezartzea –esate baterako, Angola, El Salvador, Bosnia-Herzegovina, Kolonbia, Mendebaldeko Sahara edotaKuban–. Laneko plan horretan jasota dauden jardue-ren artean, besteak beste, hauek nabarmendu beharditugu: tokiko giza garapenaren ikerketa-ildoarenesparruan eta Bath-eko Unibertsitatearekin lankide-

tzan arituz egin diren mintegiak, eta, orobat, estatukohainbat ikertzailerekin izandako Giza Segurtasunariburuzko mintegia –gero, gai horri buruzko liburu bateman da argitara–. Horrez gain, taldeko kideek hain-bat biltzarretan parte hartu dute, eta artikuluak argi-taratu dituzte aldizkari espezializatuetan.

Lan-taldea: Karlos Pérez de Armiño (ikertzaile ardura-duna), Alfonso Dubois, Irantzu Mendia, María López,Luis Guridi, Eduardo Bidaurratzaga, Juan Carlos Pérezde Mendiguren.

UPV/EHU-ko tokiko giza garapenari eta giza Segurtasunari buruzkoikerketa taldea (2007-2009)

ikerketa 9

Ikerketa


Ikerketa honek Eusko Jaurlaritzaren GarapenerakoLankidetzako Funtsaren (FOCADen) laguntza jaso du,2008-2010 denboraldiari dagokion laguntza. Ikerketaegiteko ardura Hegoa Institutuaren inguruko diziplinaaskotako talde berri baten esku dago, eta lanaren hel-burua hauxe da: euskal lankidetzaren esparru institu-zionala aztertzea, ardatz estrategikoak sendotzeko,esate baterako, deszentralizazioa sendotzeko, eta toki-ko garapenerako prozesuak genero-ikuspegitik bul-tzatzeko. Laguntzaren arauzko eta instituzioko espa-

rruaren azterketa teorikoa egiteaz gain, lau kasu azter-tuko dira: Ekuador, Peru, Guatemala eta Mendebal-deko Sahara. 2008. urtean, prestakuntzako bilerak egi-ten hasi ziren, ikerketan ezarriko diren tresna meto-dologikoak diseinatzeko eta prestatzeko.

Lan-taldea: Yolanda Jubeto (ikertzaile arduraduna),Mertxe Larrañaga, Jokin Alberdi, María López, UnaiVillalba, Miguel González eta Gloria Guzmán.

Euskal lankidetzaren esparru instituzionala: genero-arloko ekitatearen aldeko lanaindartzeko eta tokiko espazioan parte hartzeko aukera

Ikerketako proiektuak

Gerren eta gizarte eta ingurumeneko gatazken dimentsio psikosoziala, komunitarioaeta genero-arlokoa: giza eskubideak, nazioarteko laguntza eta bakearen eraikuntza

Proiektu honek Eusko Jaurlaritzaren GarapenerakoLankidetzako Funtsaren (FOCADen) finantziazioa ja-so du, 2007-2009 denboraldiari dagokiona. Hainbatikerketa-ildo ditu, eta lehenbiziko urte honetan jar-duera hauek egin dira:

1. Konponketa lortzea gizarte eta ingurumeneko gataz-ka-egoeretan. Texaco enpresaren petrolio-jarduerakEkuadorreko amazonian eragin duen inpaktua. 2008.urtean ikerketa hori bukatu, eta azken txostenaprestatu zen; txosten hori 2009. urtean emango daargitara. Teknika kuantitatibo eta kualitatibo jakinbatzuk oinarritzat hartuta, Texaco enpresak petro-lioa erauzteko egindako jarduerek Ekuadorrekoamazoniako erkidego indigenen eta mestizoen ar-tean izan duen inpaktu psikosoziala aztertu zen.

2. Latinoamerikako indarkeriazko gatazketan giza esku-bideen urratzeak jasan dituzten biktimekin egindakolanean dagoen dimentsio psikosoziala. Kasu honetan,ikerketa prestatu zen, eta lehen bilerak egin zirenLatinoamerikan giza eskubideen urratzeak jasandituzten biktimei laguntza ematen lan egiten duteneta Erdialdeko Amerikakoak, Brasilgoak edota EstatuBatuetakoak diren pertsonekin eztabaidatzeko.

3. Gerra ondoren birgaitzea eta bakea eraikitzea, gene-ro-ikuspegitik. ldo honetan, gatazkei eta bakeariburuzko azterketak –bereziki, gerra ondoren bir-gaitzeko eta bakea eraikitzeko dimentsioen azterke-tak– genero-arloko azterketekin lotzen dituenesparru teorikoa prestatzen lan egin zen.

4. Garapenerako lankidetzaren, ekintza humanitarioareneta bakearen eraikuntzaren arteko harremana. Lan-ildo honen esparruan, nabarmendu beharra dagoHegoa Institutuak Udako Nazioarteko Eskola anto-latu zuela, European Association of DevelopmentResearch and Training Institutes elkartearen (EADI-ren) lankidetzaz, hain zuzen, “Perspectivas recientessobre Cooperación al Desarrollo, Paz y Conflicto”izeneko eskola. Eskola hori irailaren 8tik 12ra bitar-tean izan zen, bertan maila altuko hainbat uniber-tsitatetako, eta estatuko eta Europako institututakoirakasleak izan ziren, eta Europako, Latinoamerikakoeta Afrikako ikasleak bertaratu ziren.

Lan-taldea: Carlos Martín Beristain, Irantzu Mendia,Karlos Pérez de Armiño eta Gloria Guzmán.



Ikerketa hau 2008. urtean hasi zen, eta bi urtekoiraupena du. Hegoa Institutuaren inguruan dagoendiziplina askotako beste talde bat arduratzen ari dalana egiteaz, eta haren xedea hauxe da: EuskalAutonomia Erkidegoan azken 20 urteetan izan direngarapenerako politiken bilakaera aztertzea, besteakbeste, euskal lankidetzaren bereizgarriak diren osa-gaiak aztertuz, edota ardura duten instituzio-politi-

ken xedeei jarraiki egin diren ekintzen pilatze- edobarreiatze-maila ikertuz.

Lan-taldea: Koldo Unceta (ikertzaile nagusia), EduardoMalagón, Jorge González, Idoye Zabala, María JoséMartínez, Marian Diez, Michel Sabalza eta ClaraMurguialday.

Euskal Autonomia Erkidegoan garapenerako lankidetzako politika publikoen

Habanan eta Kubako mendebaldeko eskualdetanIkerketa, Gaikuntza eta Laguntza Teknikoa ematekoKanpoko Inbertsio eta Lankidetzako Ministerioak(MINVEC-ek) eta Eusko Jaurlaritzak sinatu dutenHitzarmenaren barruan, 2008. urtean hiru ikerketaegiten jarraitu da:

• Kubako ekialdeko eskualdeetan azukrea birmolda-tzeko prozesuko produktuen merkatu-azterketa.Ikerketa/azterketa honen helburu nagusia da ondojakitea Kubako ekialdeko eskualdeetan sektoreturistikoan inportatutako produktuen kontsumoandauden beharrizanak zein diren, hartara, produktuhorietako batzuk ordezkatu ahal izateko, eskualdehorretako azukre-sektorea birmoldatzeko proze-suan sortzen diren enpresa-ekimenen bidez, eta,horrenbestez, behar den laguntza ematea proiektuhoriek bideragarriak izan daitezen, eta tartean dau-den biztanleek elikagai aldetik laguntzarik behar izanez dezaten. Enpresa Kudeaketako Azterketa Zen-troa. Holguin-eko Unibertsitatea.

• Kubako ekialdeko eskualdean elikagai aldeko buru-jabetza bermatzeko behar diren elikagaien ekoiz-pen-gaitasunei buruzko azterketa: CAI MACEO ne-kazaritza-industriako gunea. Birmoldatzen ari diren

CAI edo nekazaritza-industriako gune batzuetan(MACEO) oinarrizko elikagaiak ekoizteko dutengaitasuna zen den jakin nahi da. Era berean, horkobiztanleek kontsumo aldetik dituzten beharrizanakzein diren jakin nahi dira, aztergai den biztanleriakelikagai aski izango duela bermatzeko. Bestalde,bereziki nabarmendu nahi dira ingurumen- eta ge-nero-arloekin zerikusia duten alderdiak. Julio Nol-berto Pérez Guerrero guneko zuzendaria. Kargua:Nekazaritza-ekosistema Lehorretarako IkerketaGuneko (CEAAR-eko) zuzendaria. Holguin-ekoUnibertsitatea. Kuba.

• Kubako ekialdeko eskualdeetan azukrea birmoldat-zeko prozesuan izan diren esperientziak sistemati-zatzea. Ikerketa/azterketa honen helburu nagusia daKubako ekialdeko eskualdean azukrearen sektoreabirmoldatzeko dauden ekimen guztiak biltzea etaaztertzea, eta bereziki nabarmentzea ingurumen-eta genero-arloekin zerikusia duten alderdiak, harta-ra, betearazteko prozesuan ezarri diren prozesueiburuzko informazio antolatua eta sistematizatua iza-teko, ondorioak ateratzeko, eta, orobat, herrialdekobeste leku batzuetan etorkizunean egiten diren eki-menetarako ikaskuntza gisa baliatzeko.CECI.Holguin-eko Unibertsitatea.

Birmoldatzeari, elikagaien burujabetzari, generoari eta iraunkortasun ekologikoariburuzko ikerketak garatzea

ikerketa 11

UPV/EHUk eta Nazioarteko Lankidetzarako EstatukoIdazkaritzak (SECI-k) hitzarmen bat sinatu zuten,Espainiako lankidetzako doktrina-jarrera sendotzekolagungarriak diren lanak egiteko hitzarmena izenekoa,eta Hegoa Institutua arduratu zen hitzarmen hori

betearazteaz. Hitzarmen horretan jasota dauden iker-kuntzako mintegi gehienak 2008. urtean egin ziren.

• Gobernantza, garapena eta nazioarteko lankidetza(urtarrilaren 24a-25a). Mintegi honen xedea hau-

Ikerkuntzako mintegiak


2008. urtean lanean jarraitu zen Hegoa Institutukolangileak eta atxikitako irakasleak gaitzeko eta prestatze-ko ekimen honekin. Zehazki, 2008. urtean lan hauekegin ziren: Dokumentazio Zentroko prestakuntza etadokumentazioko baliabideetarako sarbidea (Itziar Her-

nández), María López eta Irantzu Mendiaren doktore-go-tesien aurrerapenak sozializatzea, nazioz haraindi-ko enpresen kontrol-sistemak (Juan Hernández), mar-xismoa eta garapena (Bob Sutcliffe) eta kapitalismoa-ren krisiaren analisia (Patxi Zabalo).

2008. urtean, Hegoa Institutuak sakonago hartu zuenparte estatuko eta Europako hainbat ikerketa-saretan.Bereziki EADI elkartearekiko harremana indartu zen,Hegoa Institutuak elkarte horren Udako NazioartekoEskolaren 4. edizioa antolatu baitzuen (aurreko edi-zioetan Geneva,Twente eta Pragan egin zen).

Horrez gain, indartu den beste sareetako bat honakohau da: Hegoa Institutuak Coimbra Unibertsitateko

Bakearen Ikasketen Gunearekin (NEP-ekin) etaMadrilgo Unibertsitate Autonomoko Ikasketa Afri-karren Taldearekin (GEA-rekin) eratzen duen sarea,2008-2009 biurtekoan Eusko Jaurlaritzaren laguntzaizango duena.Azkenik, 2008. urtean, nabarmen agertzenda REAS Euskadi eta Hegoa Institutuak ekonomiasozial eta solidarioaren esparruan lankidetza estutzekoduten hitzarmena.

Prestakuntza eta eztabaidarako guneak

Ikerkuntzako sareetan parte hartzea


xe izan zen: gobernantzari buruz gaur egun dau-den eztabaidak ikuspegi kritiko batetik aztertzea,eta garapenarekin eta nazioarteko lankidetzarekinduten harremana ikertzea.

• Mikrofinantzak (ekainaren 12a). Mintegi honen hel-burua hauxe izan zen: mikrofinantzak pobreziariaurre egiteko finantza-tresna gisa izan dezakeenindarra eztabaidatzea eta aztertzea, eta garapenera-ko lankidetzako proiektuetan tresna gisa baliatzea,ikuspegi eta ikusmolde desberdinetatik abiatuta.

• Enpresa-arriskua eta gizarte-arriskua (ekainaren19a). Mintegi honetan herrialde-arrisku kontzep-tuak dituen dimentsioak aztertu ziren. Gaur egun,testuinguru makroekonomikoen eragina nabar-mentzen da inbertsioen portaeran. Horiek horre-la, hori kritikatu ondoren, giza segurtasunari lotua-go dauden beste ikuspegi batzuk balioetsi ziren,bai eta testuinguru horiek pertsonen bizitza-bal-dintzetan dituzten ondorioak ere.

• Eraginkortasun soziala eta garapenerako gobernuzkanpoko erakundeak.Auditoretza sozialaren aukeraketa mugak (ekainaren 26a). Mintegi honen xedea

hauxe izan zen: garapenerako gobernuz kanpokoerakundeen esparruko auditoretza sozialari buruzeztabaidatzea, inpaktua neurtzeko beharrak da-kartzan erronkak eta aukerak aztertzea, eta harenlanaren eraginkortasuna balioestea.

• Giza segurtasuna, oinarri teorikoak eta aplikazioak(ekainaren 30a-uztailaren 1a). Mintegi honetangiza segurtasunak hainbat alderdirekin duen lotu-ra aztertu zen, zehazki, babesteko erantzukizuna,giza eskubideen ikuspegia, ekintza humanitarioa,Europar Batasuneko eta Nazio Batuetako gizasegurtasunerako politikak bezalako alderdiekinduen lotura. Era berean, kontzeptu horren neur-ketan izan diren aurrerapenak ikertu ziren.

• Taldeko prozesuak eta ongizatea. Proposamenmetodologikoak tokiko giza garapena aztertzeko(urriaren 24a-25a). Mintegi honen ardatza ongiza-tea neurtzeko alderdi metodologikoak lantzeaizan zen; horretarako, tokiko testuinguruetan era-bilitako adierazleak eta tresna gakoak azaldu ziren.


1. Generoa Garapenerako Hezkuntzan.Emakumeen agenda politikorako Ipar-Hegoaeztabaidagaiak (I. Aldia)

Proiektu honek bi urteko iraupena du (2007-2008),ACSUR-LAS SEGOVIAS-ekin batera garatzen ari da,eta Eusko Jaurlaritzaren Garapenerako LankidetzakoZuzendaritzaren eta Nazioarteko Lankidetzako Agen-tzia Espainiarraren finantziazioa jaso du.

Proiektu honen bidez, lankidetzari eta garapenerakohezkuntzari lotuta dauden eragileak indartu nahi dira,genero-ekitatea giza garapenerako auzi nagusitzat hardezaten lortzeko, eta, hortaz, genero-ikuspegia eragin-kortasunez sar dezaten, hala lankidetza- nola hezkun-tza-arloan egiten dituzten jardueretan.

2008. urtean, jarduera hauek egin dira:

a. Mintegia. Gatazka-egoeran dauden emakumeak.Otsailean bi mintegi izan ziren, Bilbon eta Bartze-lonan. Biltzeko eta hausnarketa egiteko gunea hirubileratan egituratu zen. Haren bidez helburu haueklortu nahi ziren: gerra ondoren birgaitzeko edobakea eraikitzeko prozesuetan emakumeen zereginaikusgai jartzea; emakumeen aurkako indarkeria gizo-nek emakumeekiko duten menderakuntza, botereeta kontrolaren adierazpena dela onartzea (teoriafeminista); sexu-indarkeria gizarte guztiei dagokien–batez ere estatuei dagokien– gai publikotzat jotzea;eta ikuspegi kritikoa izatea garapeneko eta nazioar-teko lankidetzako ekimenei buruz.

Horretarako, Latinoamerikako erakunde feministe-tako emakumeak izan ziren gure artean: FabiolaGarcía Galán, Giza Eskubideen Legezko EkintzarakoZentroko Komunikazio Unitateko koordinatzailea(Guatemala); eta Claudia Cecilia Ramírez, SismaMujer Korporazioaren Arlo Juridikoko koordinatzai-lea (Kolonbia). Era berean, Hegoa Institutuko Iran-tzu Mendia ikertzaileak parte hartu zuen. Mintegiariburu emateko, bi mahai-inguru izan ziren: bat, mugi-mendu feministako erakundeekin, eta, bestea, gara-penerako gobernuz kanpoko erakundeekin.

b. Emakumeen giza eskubideak gatazkan eta gatazkaondoren: Kolonbia eta Guatemala, izenburuko bi hi-tzaldi izan ziren, Bilbon eta Bartzelonan. Bestalde,nabarmendu behar da Hegoa Institutuko Garapen

eta Nazioarteko Lankidetzako Masterreko ikasleekegin zutela Bilboko hitzaldia. Proiektua aurkeztekoeta aztergai ditugun gaien inguruan sentsibilizazioasustatzeko, postal batzuk argitaratu eta banatu ditu-gu. Postal horiek gatazka-egoeretan dauden emaku-meen gaia aipatzen dute.

c. Generoa Garapenerako Hezkuntzan: estrategia politi-koak eta metodologikoak. Garapenerako Hezkuntza-ren esparruan ahalegina egin dugu genero-ikuspegiabarne hartzeak duen esanahi teorikoa, politikoa etapraktikoa ulertzeko. Ildo horretan proposatu dugu,alde batetik, garapen-ereduaren eta mundu-mailakoarazoen irakurketa berria egitea, indarrean dagoensexu-generoko sistematik abiatuta, eta, bestetik, pro-posamen politikoak egitea, hierarkia patriarkalarekinbukatzeko eta ekitatean oinarritzen diren nortasu-nen berreraikuntzaren aldeko jarduteak bultzatzeko.

Xede horretarako, bi ikastaro teoriko-praktiko an-tolatu genituen (Bilbon eta Bartzelonan). Horien bi-dez, garapenerako gobernuz kanpoko erakundeeigaikuntza eman nahi genien estrategia politikoei eki-teko, eta, orobat, tresna pedagogikoak eskaini nahigenizkien, eta esku hartzeko proposamenak eginnahi genituen, Garapenerako Hezkuntzaren espa-rruan genero-ikuspegia barne hartzeko. Honakohauek izan ziren bilera horietako hizlariak: JuanjoCelorio, UPV-EHUko Gizarte Zientzien DidaktikaSaileko irakaslea eta Hegoa Institutuko Garape-nerako Hezkuntzako taldeko kidea; Inma Cabello,Garapenerako Hezkuntza eta Genero arloan aditua,eta Gatazkako Alderdietako Emakumeen Gara-penerako Hezkuntzaren arloko arduraduna; LlumPellicer, Baterako hezkuntza eta Generoko aholkula-ria; eta Alicia Rodríguez, Genero eta Garapen arlo-an aditua. Argitalpen bat aterako da, ikastaroan aur-keztutako gai guztiak bilduta.

d. Garapenerako Hezkuntzako materialak argita-ratzea:

• Emakumeen eskubide ekonomikoak: gogoetak, ikus-pegi feministatik. Bilbo, 2008. (Euskaraz, katalanezeta gaztelaniaz argitaratua

• Emakumeen eragin politikoa eta partaidetza: gogo-etak, ikuspegi feministatik. Bilbo, 2008. (Euskaraz,katalanez eta gaztelaniaz argitaratua).

Sentsibilizazioa

sentsibilizazioa 13


• Gatazka-egoeretan dauden emakumeak: gogoetak,ikuspegi feministatik. Bilbo, 2008. (Euskaraz, katala-nez eta gaztelaniaz argitaratua).

Argitalpen horiek Generoa Garapenerako Hezkuntzan:Iparra-Hegoa eztabaida-gaiak emakumeen agenda poli-tikorako izeneko proiektuaren barruan daude. Emaku-meen eskubide ekonomikoak (Bilbo eta Gijon, 2007komaiatza eta ekaina); Emakumeen eragin politikoa etapartaidetza (Murtzia eta Madril, 2007ko azaroa); etaGatazka-egoeretan dauden emakumeak (Bilbo eta Bar-tzelona, 2008ko otsaila) izeneko mintegiak egin ziren.Horren ondoren, argitalpen horietan jaso dira taldeanegindako lanari buruzko hausnarketak, ikuspegi femi-nistatik abiatuta egindako proposamenak, eta ekarpennagusiak, genero-ekitatea barne hartuko duen garape-nari buruzko eztabaidan sakontzeko eta hari jarraipe-na emateko aukera emango digutenak.

e. Espazio kritiko feminista. Latinoamerikako emaku-meen erakundeen eta garapenerako gobernuz kan-poko erakundeen arteko aliantzak izeneko mono-grafia argitaratzea. Bilbo, 2008. (Euskaraz eta gazte-laniaz argitaratua).

Argitalpen honen bidez, sakonago aztertu nahi duguLatinoamerikako emakumeen egoera, hiru gai-ardatzhauek oinarritzat hartuta: emakumeen eskubide eko-nomikoak; gatazka armatuak generoko harremanetanduen eragin txarra gutxitzea eta emakumeek bakea-ren eraikuntzaren esparruan egiten duten ekarpena;eta emakumeen partaidetza eta eragin polotikoa.

Ahalegina egin dugu gai horietara hurbiltzeko, ikuspe-gi feminista batetik abiatuta. Ildo horretan, Latino-amerikako herrialde batzuetako egoera azaldu eta az-tertu dugu, emakumeen historia eta emakumeeneskubideen bilakaera aintzat hartuta, eta, emakumeengiza eskubideak lortze aldera, Hegoko erakunde femi-nistek egiten dituzten jardunbide egokiak eta espe-rientziak ezagutzera emanda.

Argitalpen honen arabera, erronka nagusia hauxe da:arlo guztietan antolatzeko era eta estrategia berriakazaltzea, hartara, gobernuek eta nazioarteko lankide-tzak konpromisoak beren gain hartu eta abian jar di-tzaten, genero-arloko berdintasunarekin aurrera egi-teko, betiere, emakumeen eskubideei buruzko kont-zeptuak berriz argituz eta oraingo garapen-ereduariburuz ikuspegi kritikoa izanda.

Proiektuak orain arte sortu dituen materialak Bantabaweb orrian daude eskuragarri: (www.bantaba.ehu.es)

f. Bantaba web gunean jasotako ikastaroak:

Las mujeres y la economía. Hemen dago eskuragarri:www.bantaba.ehu.es/formarse/fcont/mujecon/

Derecho de asilo y persecución por motivos de géne-ro. Hemen dago eskuragarri:

www.bantaba.ehu.es/formarse/fcont/asilogen/

Generoa Garapenerako Hezkuntzan: estrategia politi-koak eta metodologikoak. Hemen dago eskuragarri:

www.bantaba.ehu.es/formarse/fcont/genened/

2. Ikastaroak, solasaldiak eta hitzaldiak

Genero eta garapenari buruzko hainbat ikastaro izanda Nafarroako Unibertsitate Publikoaren GeneroProgramaren esparruan, eta Mugarik Gabe Nafarroaeta Bilboko Udalak antolatu dituzten horietan.

3. Sareetan eta koordinakundeetanlankidetzan aritzea

Sentsibilizazio Arloa lankidetzan aritzen da HarresiakApurtuz koordinakundearen Komunikazio Arloarekin.Aurten INMIGRART erakusketa antolatu du, hau da,emakumeek ekonomiari egiten dion ekarpenari buruz-ko argazki-erakusketa bat. Horrez gain, “World-Café”bat ere antolatu du, komunikabideek gutxiengoei zer-nolako tratamendua ematen dieten eztabaidatzeko..



2008. urtean, buru eman diogu HerritartasunerakoHezkuntzari buruzko ikerkuntza eta prestakuntzakoproiektuaren lehen aldiari. Era berean, programaeuropar bat jarri dugu abian; programa horrek hiruurteko iraupena izango du, 2008tik 2010era bitartean.

Herritartasun globalerako hezkuntzari buruzkoikerkuntza, eztabaidak eta esperientziak.Mundubildu (I. aldia).

Proiektuak Eusko Jaurlaritzaren eta AECID-en finan-tziazioa jaso du, eta barne hartu ditu GarapenerakoHezkuntza, Herritartasunerako Hezkuntza eta Kulturaarteko Hezkuntzari lotutako ikerkuntza eta presta-kuntzako jarduerak. 2008. urtean jarduera hauek egindira, eta I.Aldian finkatutakoari jarraiki egin ere (2007-2008):

a. Mintegi presentziala. Herritartasun kritikoa eraikitzen.Hezkuntzaren inguruko eztabaidak eta esperientziak.Mintegi honetan, 39 laguneko talde bat bildu zen,eta tartean lehen eta bigarren hezkuntzako irakasle-ak, Berritzeguneko aholkulariak, gurasoen elkarteak,garapenerako gobernuz kanpoko erakundeetakokideak, eta gizarte-mugimenduetako kideak izanziren. Zazpi bileretako bakoitzak 4 orduko iraupenaizan zuen. Bilera horietan eztabaida teorikoak etaesperientzia praktikoak aztertu ahal izan dira, betie-re, hezkuntzako gune kritikoak, komunitarioak etabarneratzaileak lortzeko asmoz. Urte honetan laubilera hauek izan dira:

• Herritartasunaren eskola. Kultura arteko gataz-ken kudeaketa demokratikoa. Juan Gómez (A-mani taldea).

• Zentroko hizkuntza-proiektua. Zentroko hez-kuntza-proiektua. Xabier Mujika (Orokieta-ZarautzLHI) eta Lorea Aretxaga (Mungiako BHI).

• Gizarte-eragileen eginkizuna. Hezkuntza norenerantzukizuna da? Ramón Flecha (CREA-Bartze-lonako Unibertsitatea).

• Diagnostikoa berrirakurtzea eta esku hartzekoildoak. Teresa Aguado (UNED).

b. Hezkuntzari buruzko hitzaldien zikloa. Vitoria-Gas-teizko Hikateneoa. Dibulgazioko hitzaldiak antolatu

genituen, hilean behin, jende guztiari zabalik. Zikloaaurreko urtean hasi zen, eta hauek izan ziren burueman zioten hitzaldiak:

• Herritarren hezkuntza. Gizarteen eta kulturenmugetatik harantz. Juan Gómez (Amani taldea).

• Zein hizkuntza-eredu behar dugu guztiona deneskola lortzeko? Josean Bueno Sáez de Albeniz(Koldo Mitxelena BHI).

• Arrazakeria eta hezkuntza. Zer den eta nola eginahal diogun aurre. Teresa Aguado (UNED).

c. On line mintegia. Herritartasun kritikoa eraikitzen.Hezkuntzaren inguruko eztabaidak eta esperientziakizeneko. Mintegi birtual honek mintegi presentzialakdituen helburu pedagogiko berberak izan ditu.2007ko abendutik 2008ko maiatzera bitartean izanzen, eta guztira 21 lagunek hartu zuten parte. Ho-rietako gehienak ikastetxeetako langileak edo hez-kuntza-elkarteetako kideak izan ziren. Vitoria-Gas-teizko Saregune-rekin lankidetzan arituta, platafor-ma birtual bat (www.mundubildu.org) prestatu ge-nuen, eta, bertan, on line prestakuntza bultzatzekoikus-entzunezkoak eta dokumentalak jaso genituen.

d. Garapenerako Hezkuntza eta HerritartasunerakoHezkuntzari buruzko txostena. Hezkuntza-taldeaktxosten bat prestatu du, eta bertan legegintzakoesparru berriak (Hezkuntzako Lege Organikoak)Garapenerako Hezkuntza barne hartzeko eskain-tzen dituen aukerak aztertu ditu. Herritartasu-nerako Hezkuntzari buruz egin den proposamena-ren irakurketa kritikoa egin da. Izan ere, zeharkakoikuspegia bultzatzea erabaki da, era horretan, oraindagoen ikuspegi inozoa gainditzeko eta, beraz, ikasle-en prestakuntza demokratikoa eta solidarioa emateaikasgai bakar baten ardura izan ez dadin lortzeko.Herritartasun Globalerako Hezkuntza. Eztabaidak etaerronkak izeneko txostena euskaraz eta gaztelaniazeman da argitara.

Amanda Plataforman parte-hartzea

Sare honek hainbat pertsona eta talde biltzen ditu,zehazki, Vitoria-Gasteizen kultura arteko bizikidetzariburuz dituzten ideiak, ikuspegiak eta esperientziak par-

Garapenerako Hezkuntza

garapenerako hezkuntza 15


tekatu nahi dituzten pertsonak eta taldeak. Plataformahorretan hiriko Alde Zaharreko arlo desberdinetakopertsonak eta lan-proiektuak bateratu dira. Denekdute zerikusia babesik gabe dauden eta desberdinta-suneko egoeran auzora iritsi diren etorkinei harreraegiteko eta pertsona horiek gizarteratzeko prozesua-rekin. 2008. urtearen bukaeran, talde osoak Amandaesperientziaren sistematizazio-lana egin du, eta lanhori aurreko paragrafoan aipatu dugun txosteneaneman da argitara.

Partnership for change

Europako garapenerako gobernuz kanpoko bost era-kundek bultzatzen dute proiektu hau; honako hauek:Amici dei Popoli (ADP, Italia); Centro di EducazioneSanitaria e Tecnologie Appropiate Sanitarie (CESTAS,Italia); Reading International Solidarity Centre (RISC,Erresuma Batua); Centrum Voor Mondiaal Onderwijs(CMO), Nimega-ko Radboud Unibertsitatekoa (Ho-landa); eta HEGOA (Euskal Herria-Espainia). Proiek-tuak Europar Batasunak Afrika, Karibe eta Pazifikoaldeko herrialdeekin (ACP) sinatu nahi dituen elkarke-ta ekonomikorako akordioei buruzkoa da (EconomicPartnership Agreements, EPA). Proiektuaren helburuahauxe da elkarketa ekonomikorako akordioek He-goko ekonomietan eta gizarteetan duten irismenarieta inpaktuari buruzko ezagutza handitzea, eta ekin-tzak egitea eragin politikoa izateko, hartara, EuropakoParlamentuak eta gobernuek Hegoko gizarte zibilakdituen eskakizunak kontuan izan ditzaten eta akordiohorien berrikuspen kritikoa egin dezan.

Programaren barruan hainbat jarduera egin nahi dira,esate baterako, gaikako mintegiak eta kasu berezienazterketak egin nahi dira. Orobat, eragin politikoa izannahi da Europar Parlamentuko alderdien eta kideenartean. Lankidetzari, garapenari eta nazioarteko mer-kataritzari buruzko politiken inguruko eztabaidak are-ago zabaltze aldera, komunikatzeko tresna batzuk jasodira, hala nola, web orriak, buletin elektronikoak etahainbat argitalpen. 2008. urtean, Hegoa Institutua ar-duratu da argitalpen horietako batean laguntza emanduten egileen lana koordinatzeaz. Argitalpen hori hiz-tegi bat da, eta bertan hogei hitz inguru jaso dira. Hitzhoriek aukera ematen dute eztabaidak jarraitu ahalizateko, eta elkarketa ekonomikorako akordioen etagiza garapenaren arteko harremanak finkatzeko auke-ra ematen duten alderdi nagusiak ulertzeko, bai eta

horiei buruzko azterketako irizpideak eta ezagutzakritikoa hobetzeko ere. Kanpainako hiztegia lau hiz-kuntzetan emango da argitara: gaztelaniaz, ingelesez,italieraz eta nederlanderaz.

Garapenerako Hezkuntzako programa udalekoludoklubetan.

Vitoria-Gasteizko Udaleko Garapenerako Lankide-tzako Zerbitzuak eta Gazteria Zerbitzuak egindakoeskariari erantzunez, Hegoa Institutuak Udaleko ludo-klubetan hezkuntza-programa bat garatzeko diagnosti-koa eta identifikazioa izeneko lana prestatu du. Lu-doklubak olgeta eta aisialdirako guneak dira, eta 9 eta13 urte bitarteko haurrei zuzenduta daude. Iaz, diag-nostikoa egiteaz gain, prestakuntzako ikastaroa antola-tu zen ludoklubak biltzen dituzten gizarte-etxeetakobegiraleentzat, eta proposamen bat egin zen hezkun-tza ez-formaleko gune horietan GarapenerakoHezkuntzako programa bat egiteko.

Ikastaroak, solasaldiak eta hitzaldiak

Taldea osatzen duten pertsonek irakasle gisa partehartu dute hainbat instituziok antolatu dituzten ikasta-roetan, besteak beste, Madrilgo Ingenierías Sin Fron-teras, Bartzelonako Educación Sin Fronteras eta Valen-tziako Movimiento de Renovación Pedagógica Escolad’Estiu instituzioek prestatu dituzten horietan. Kor-dobako Etea Unibertsitateko eta Castelló-ko Uni-versitat Jaume I unibertsitateko lankidetzako maste-rretan parte hartu da, bai eta CICODE-k antolatudituen lankidetzako ikastaroetan ere (Granadako Uni-bertsitatean). Bestalde, Hegoa Institutuak antolatudituen Garapena eta Nazioarteko Lankidetzako maste-rrerako eta Garapenerako lankidetzako estrategiak,politikak eta eragileak on line masterrerako hezkuntza-ko moduluak eman dira. Azkenik, Córdoba Solidaria-kantolatutako Garapenerako Hezkuntzako JardunbideEgokien I. Biltzarrean parte hartu genuen, hain zuzen,hasiera emateko hitzaldiaz arduratu ginen. Era berean,Mexikoko Maisu-maistren Meritu Oneko Eskola Na-zionalak antolatutako Zeharkakotasuna, ekarpenak etaikuspegiak irakaskuntzako nazioarteko sinposioanparte hartu genuen, zehazki, bi hitzaldi eta hiru lante-gi eman genituen.



1. Garapenerako lankidetzako programakdituzten erakundeei aholkularitza ematea

2008. urtean, aholkularitza eman diegu EuskalAutonomia Erkidegoko hiru aldundiei, Irun, Tolosa,Eibar, Beasain eta Vitoria-Gasteizko udalei, eta BBK-ri.Aholkularitza-lan horren barruan, lankidetzako etasentsibilizazioko proiektuei diru-laguntzak ematekodeialdien oinarriak prestatu ziren, aipatutako erakun-deek deialdietara aurkeztutako proiektuak aztertuziren, eta prestatutako proiektuen jarraipena egin zen.

Bestalde, 2008. urtean aholkularitza eman da EuskalAutonomia Erkidegoko hiru aldundien Plan Zuzentzaileaprestatzeko, eta hor Hegoa Institutuaren hainbat lan-arlok parte hartu dute.

Horrez gain, Hegoa Institutuak jaso du BilbokoUdalaren Garapenerako Lankidetzako Plan Zuzen-tzailearen bitarteko ebaluazioa egiteko lehiaketarenadjudikazioa.

Era berean,Vitoria-Gasteizko Udalaren garapenerakolankidetzako 20. urteurrenaren esparruan, azterlanbat hasi genuen, hiri horretako garapenerako gober-nuz kanpoko erakundeen mugimenduari buruz.

2. Prestakuntza eta laguntza teknikoa

Eusko Jaurlaritzaren Garapenerako Lankidetzako Zu-zendaritzaren eta Hegoa Institutuaren arteko hitzarme-na, tokiko garapen ekonomikoari buruzko gaikuntzanestrategia bat ezartzeko dena.

Eusko Jaurlaritzaren Garapenerako LankidetzakoZuzendaritza eta Hegoa Institutua prestakuntza-planbat sustatzen ari dira herri-ekonomia edo tokiko gara-pen ekonomikoaren arlo sektorialari buruz. Planhorren helburu nagusia da ildo horretatik doazen lan-kidetzako ekintzak hobetzea, hala arlo estrategikotik,nola ikuspegi teknikotik. Prestakuntza honako haueizuzenduta dago: alde batetik, Iparraldeko lankidetzakoeragileen artean dauden langile teknikoei, eta, bestetik,Hegoaldeko (Erdialdeko Amerikako eta Andeetako)estrategien benetako subjektuei. 2007. urtean hasita-ko hitzarmen honen esparruan, 2008. urtean honakojarduera hauek egin dira:

• Tokiko garapen ekonomikoaren testuinguruan bide-ragarritasun-planak prestatzeari buruzko ikastaroa,

20 orduko iraupenekoa, Euskal AutonomiaErkidegoan garapenerako lankidetzaren arloanaritzen diten langile teknikoei zuzendua.

• Autoprestakuntzako bi argitalpen eta Iniciativaseconómicas para el desarrollo local: viabilidad y pla-nificación izeneko CD-a (Tokiko garapena bultza-tzeko ekimen ekonomikoak: bideragarritasuna etaplangintza).

Prestakuntzako ikastaroak. 2008. urtean hainbat ikasta-rotan parte hartu genuen; honako hauek nabarmen-duko ditugu:

• Garapena eta nazioarteko lankidetza masterra.Hegoa, UPV/EHU.

• Garapenerako lankidetzako estrategiak, politikaketa eragileak on line masterra. Hegoa, UPV/EHU.

• Nazioarteko ekonomia eta garapen ekonomikoamasterra. Bartzelonako Unibertsitatea.

• Medikuntza humanitarioa: Ekintza humanitarioakosasunean izandako esku hartzeak masterra.Madrilgo Unibertsitate Konplutentsea.

• Garapena eta nazioarteko lankidetza masterra.Lleidako Unibertsitatea.

• Proiektuak ebaluatzeari buruzko ikastaroa, UPNA-negindakoa.

3. Nazioarteko lankidetzako gaikuntza etalaguntza teknikoa ematea Kuban, Kolonbian,Tindouf-eko (Aljeria) mendebaldekosahararren kanpamenduetan eta Guatemalan

Kuban lanean ari gara, gaikuntza eta aholkularitza tek-nikoko proiektuak garatzen, PNUD - Nazio Batuen Ga-rapen Programaren Tokiko Giza Garapenerako Pro-gramarekin, Holguin-eko Unibertsitatearekin, MINVEC-arekin (Kanpoko Inbertsioen eta Lankidetzaren Minis-terioarekin) eta MINAZ-arekin (Azukrearen Ministe-rioarekin) koordinatuta.Gehienbat Tokiko Garapen Eko-nomikoaren arloan ari gara lanean, Holguin-eko ekial-deko eskualdean. Programak ekintza hauek hartzenditu barne:

• Tokiko Garapen Ekonomikoari buruzko diploma,Holguin-eko Unibertsitatean.

Aholkularitza eta kontsultoretza

aholkularitza eta kontsultoretza 15


• Azukrearen Ministerioak Las Tunas probintzianduen enpresa-kudeaketako gaikuntzako zentroabultzatzea.

• Azukre-zentral zaharrak (CAI) -hala nola, Hol-guin-eko eskualdean dauden CAI Guatemala, CAIFrank País eta CAI Maceo- birmoldatzeko espa-rruan garapen ekonomikoko jarduerak bultzatzea.

Era berean, hitzarmen bat sinatu dugu Eusko Jaur-laritzarekin, MINVEC ministerioari gaikuntza etalaguntza teknikoa zeharka emateko, Habanako diplo-matu baten bidez eta Gaikuntzako Zentro Na-zionalaren bultzada izanda. Orobat, hitzarmen horrenbidez, MINAZ ministerioaren Gaikuntzako ZentroNazionala bultzatu nahi da zeharka, eta hiru ikerketaegin nahi dira Holguin-eko Unibertsitatearekin batera,elikagaien burujabetzari eta azukre-arloa birmoldatze-ko prozesuari buruz.

Kolonbian laguntza teknikoa eman eta jarraipena egi-ten diogu Antioquia-Medellin, Bizkaia-Bilbao Programagaratzeko lankidetza-hitzarmenari. Programa horre-tan, honako hauek hartzen dute parte: alde batetik,Bizkaiko Foru Aldundiak, Bilboko Udalak eta BBK-keta, beste aldetik, Antiokiako Gobernazioak, Medellin-eko Udalak eta Antiokiako Unibertsitateak. Progra-maren iraupena hiru urtekoa da.

Mendebaldeko Saharako Arabiar Errepublika Demo-kratikoan, programa batzuk lantzen ari gara Tindouf-eko(Aljeria) kanpamenduetako errefuxiatuei gaikuntzaeta laguntza teknikoa emateko.

2008. urtean, bi proiektu landu ditugu UNMS elkarte-aren (Mendebaldeko Saharako Emakumeen BatasunNazionalaren) kooperatiben programa bultzatzekoeta wilaya deitutakoetan tokiko garapen ekonomiko-rako bulegoak sustatzeko ekipamenduko osagaiakemanez, eta era berean mikrokredituetarako txanda-kako funtsa erabiliz. Mikrokreditu horiek UNMS elkar-teak eta kanpamenduetan funtzio publikoan lan egitenduten biztanleek adierazten dituzten ekimen ekono-mikoetara zuzenduta daude.

2008. urtetik aurrera lan-ildo berri bati ekin diogu,tokiko gaikuntzak indartzeko xedea duen ildo bati.Batez ere Mendebaldeko Saharako gazteentzako lanasortzeko helburua du. Ildo horretan, Ekoizpen eta

Zerbitzuetako Zentro bat eraiki eta hornitu nahi daSmara-ko wilaya-n. Proiektu honek Eusko Jaurlari-tzaren eta AECID-en baterako finantziazioa jaso du.

Espezializazioko programa bat jarri dugu abian, gara-penerako lankidetza eta laguntza humanitarioarenesparruan gaikuntza emate aldera. Programa horrekAECID-en baterako finantziazioa jaso du, eta Men-debaldeko Saharako langile teknikoei zuzenduta dago.

Guatemalan, Hegoa Institutua 2008. urtetik ari da la-nean Eusko Jaurlaritzak finantzatutako hitzarmen bate-kin, Guatemalarekiko Euskal Estrategiaren esparruan.Hitzarmen horren xedea hauxe da: laguntza ematea,sinergiak ager daitezen, eta berariazko arloetan -Eli-kagaien burujabetza eta herri indigenak, Emakumeenjabekuntza, eta Tokiko boterea izeneko arloetan- laneanaritzen diren Guatemalako erakundeen artean koordi-nazio gehiago egon dadin. Horrez gain, laguntza emannahi da, bere inpaktua hobetuko duten input berriaksartuz, prestakuntza, laguntza tekniko, ikerkuntza eta era-gin politikoaren bidez.

Horretarako, ardatz hauek azpimarratzen dira bereziki:

A. Koordinazioko mahai sektorialak abian jartzea,koordinazioa eta kudeaketa logistikoa bultzatuz,eta koordinazioko mahaiak finantzatuz.

B. Laguntza metodologikoa emanez, Koordinaziokomahai sektorialetan sortutako plan sektorialakprestatzeko lana erraztea. Plan sektorialetatik sor-tutako prozesuak eta ekimenak betearaztea etafinantzatzea. Kudeaketa logistikoa koordinatzeaeta giza baliabideak, eta baliabide materialak etateknikoak bilatzea prozesu eta ekimen horiekbetearazteko.

C. Euskadin eta Guatemalan lankidetzako eragileenarteko koordinazioa bermatzea. Laguntza emateaEuskadin Guatemalako egoerarekiko sentsibiliza-zioa eta eragina sustatzeko jarduerak egiteko.



ART nazioarteko lankidetzako ekimen bat da, etaNazio Batuen hainbat erakunderen programak etajarduerak hartzen ditu barne: PNUD-Nazio BatuenGarapen Programa, UNESCO, UNOPS, UNIFEM etabeste batzuk. Aldeaniztuntasun berria sustatzen du.Era horretan, gobernuak eta Nazio Batuak batera ari-tuko dira lanean gizarte-aktoreekin eta tokiko erkide-goekin. ART siglak “Appui aux réseaux territoriaux etthématiques de coopération au développementhumain” akronimo frantsesetik datoz (giza garapena-ren aldeko lurraldeko eta gaikako lankidetza-sareeta-rako laguntza). ART programak bere egin dituMilurtekoko Garapen Helburuak (Millennium Deve-lopment Goals, MDG), eta bere xedeen artean barnehartu ditu.

ART. Initiative nazioartean aritzen da lanean, etalaguntza teknikoa eskaintzen die herrialde-programei,laguntza ematen du aktoreen sareak era daitezen, eta

giza garapenaren eta nazioarteko lankidetzaren kultu-ra eta praktika sustatzen eta zabaltzen ditu. ARTInternational-ek nazioarteko hainbat programa etazerbitzurekin du zerikusia, eta Nazio Batuetakoagentziak mugiarazten ditu, dagozkien espezializa-zio-arloetan, bai eta Iparreko eta Hegoko hainbatherrialdetan espezializatuta dauden zentro eta uni-bertsitate batzuk ere.

2008. urtean barrena, beste lankidetza-hitzarmen batsinatu dute Hegoa Institutuak eta ART programak; eta,horri jarraiki, tokiko giza garapenari buruzko baliabide-en web orria (dhl.hegoa.info) mantentzeko eta gaur-kotzeko lanak egiteaz gain, mintegiak eta beste jardue-ra batzuk antolatuko ditu, Euskal AutonomiaErkidegoan programa ezagutzera emateko.

ART programa

art programa 19


Plataforma Amanda

Garapenerako Hezkuntza Arloaren bidez, HegoaInstitutuak Amanda plataforman hartzen du parte.Plataforma horrek hainbat pertsona eta talde biltzenditu barnean, horiek guztiek Vitoria-Gasteizko kultu-ren arteko bizikidetzari buruzko ideiak, ikuspegiak etaesperientziak elkarren artean trukatu nahi dituztelako.Plataforma horretan hiriko Alde Zaharreko arlo des-berdinetako pertsonak eta lan-proiektuak bateratudira. Denek dute zerikusia babesik gabe dauden etadesberdintasuneko egoeran auzora iritsi diren etorki-nei harrera egiteko eta pertsona horiek gizarteratze-ko prozesuarekin. Honako hauek dira plataforma horiosatzen dutenak: UPV/EHUren Lankidetzako Proiek-tuetako Praktikako Programa; Saregunea; El Cam-pilloko Gizarte Etxeko Oinarrizko Gizarte Zerbitzua;Dantzaren bidez Kultura Desberdinetako Ema-kumeen arteko Elkarrizketa lortzea, Campilloko ACD-rena; Ramon Bajo Lehen Hezkuntzako IkastetxekoEskolaz kanpoko Kirol Jardueren Programa; DuniaTopaketa; eta Hegoa Institutuaren GarapenerakoHezkuntza Arloa.

Immigrazioaren Euskal Foroa

2008. urtean Garapenerako Hezkuntzaren arlokoekImmigrazioaren Euskal Foroaren hezkuntza-batzorde-an parte hartu dugu. Eusko Jaurlaritzaren ImmigrazioZuzendaritzak antolatu duen gune horretan erakundehorretako Hezkuntza Sailak ere parte hartzen du.Gune horretan, Kultura artekotasun eta iritsi berriakdiren ikasleak gizarteratzeko programa egiaztatu dabeste instituzio eta gizarte-erakunde batzuekin. Hala,bada, gune horretan ekarpenak eta iruzkinak egin dira,eta horiek guztiek eragina izango dute beste kultura

batzuetatik euskal hezkuntza-sistemara iristen direnikasleei harrera egitean eta tratatzean aintzat hartukodiren hurrengo politiketan.

Harresiak Apurtuz

Hegoa Institutuak, Sentsibilizazio Arloaren bidez, etor-kinei laguntza emateko Euskadiko gobernuz kanpokoerakundeen koordinakundean parte hartzen du(Harresiak Apurtuz-en), eta koordinakunde horrenKomunikazio Arloan egiten du lan.

UNIFEM eta ART bekak

Bestalde, Hegoak parte hartzen du UNIFEM (NazioBatuen Emakumeentzako Garapen Funtsa) bekak etaART programako bekak dituzten ikasleak hautatzeneta haiei jarraipen-lanak egiten, Hegoa Institutuak etaEusko Jaurlaritzak sinatu duten hitzarmenaren bitar-tez. Programa hori Prestakuntza eta IrakaskuntzaArloak koordinatzen du.


Bestelako jarduerak


Artikuluak eta ikerketak

ALBERDI, J.; BIDAURRATZAGA, E. La nueva políticaexterior y de cooperación de España con el conti-nente africano. El asociacionismo interesado delPlan África. CIDOB D´AFERS INTERNACIONALSALDIZKARIA, 84. zk., 201-222 or. (2008).

ALBERDI, J.; BIDAURRATZAGA, E. La política exteriory de cooperación de la UE y de España con África:a vueltas con la incoherencia de políticas. PUE-BLOS. REVISTA DE INFORMACIÓN Y DEBATE.núm 33. zk. 15-17 or. (2008).

BIDAURRATZAGA, E. El nuevo modelo de relacionesEuropa-África: el debate sobre los EPAS como ins-trumento de desarrollo. CLAVES DE ECONOMÍAMUNDIAL. ICEX/ICEI, 2008.

DE LA CAL, M. L. La pobreza y la exclusión social enEuskal Herria. En: Zallo, R. (koord.) El País Vasco ensus encrucijadas. Diagnósticos y propuestas. Ttar-talo. (2008).

DE LA FUENTE, M. Flexiseguridad y política europea deempleo. En: Empleo de calidad, para acceder a unascondiciones de vida dignas. Análisis de las políticasde empleo y alternativas. Ipar Hegoa IkasketaSindikaletarako Fundazioa, 2008.

DUBOIS, A. El debate sobre el enfoque de las capaci-dades: las capacidades colectivas. Revista ARAUCA-RIA 20. zk. Sevilla. Bigarren seihilekoa 2008.

DUBOIS, A. El bienestar de las sociedades desde eldesarrollo humano: capacidades personales y colecti-vas. Hemen: In(ter)dependencia. Del bienestar a ladignidad Plaza y Valdés.

DUBOIS, A. Universidad, Cooperación y Desarrollo. En:Ciencia y sociedad: ejes de la transformación uni-versitaria. Alexander von Humboldt Stiftung/ Foun-dation. Madril.

HERNÁNDEZ ZUBIZARRETA, J. Globalización, em-presas transnacionales y derecho. ALAI, AméricaLatina en Movimiento. Quito, Ekuador. 2008.

HERNÁNDEZ ZUBIZARRETA, J.; RAMIRO, P. Lexmercatoria y derechos humanos. PETROPRESS. LaPaz. Bolivia.

HERNÁNDEZ ZUBIZARRETA, J.; RAMIRO, P. LaResponsabilidad Social Corporativa: de la ética a larentabilidad. Pueblos. Madril, 2008.

HERNÁNDEZ ZUBIZARRETA, J. El Derecho Comer-cial Global frente al Derecho Internacional de losDerechos Humanos. Enlazando Alternativas. RedBirregional Europa. América Latina y El Caribe.ALAI, América Latina en movimiento. Ámsterdam,2008.

HERNÁNDEZ ZUBIZARRETA, J. eta BESTE BAT-ZUK. Tribunal Permanente de los Pueblos sobreEmpresas Transnacionales Europeas en AméricaLatina. Caso “Unión Fenosa”. Revista de DerechoSocial Latinoamericana. Albacete, 2008.

JUBETO,Y. La economía feminista: una apuesta a favorde los derechos económicos, sociales y políticos de lasmujeres. Hemen: El espacio crítico feminista.Alianzas entre ONGD y organizaciones de mujereslatinoamericanas. Hegoa- Acsur. 21-24.

LÓPEZ BELLOSO, M. La ayuda humanitaria a la pobla-ción saharaui: impacto y limitaciones de las políticas deasistencia a los refugiados. Hemen: Global Affairs, nº6 Diciembre-Enero 2008 (ingelesezko bertsioa:Humanitarian aid for the sahrawi people: The impactand limitations of aid policies for refugees Issue 6/December-January 2008.

PÉREZ DE ARMIÑO, K. (2008). Los Objetivos deDesarrollo del Milenio. Una visión crítica de sus impli-caciones para la lucha contra el hambre y para elderecho a la alimentación. Hemen: Cátedra deEstudios sobre Hambre y Pobreza, Derecho a la ali-mentación y soberanía alimentaria, Universidad deCórdoba, zk. 163-199.

PÉREZ DE ARMIÑO, K. (2008), Tenencia de la tierra,reconstrucción agrícola y conflicto en Angola. Estudiode caso de Malanje. Hemen: Pons, Gabriel y JosepFerrer (coords.), Derecho que no se defiende,derecho que se pierde. Seis estudios sobre el traba-

Argitalpenak

argitalpenak 21


jo en medios de vida sostenibles, Intermón-Oxfameditorial, Bartzelona, 13-58 or.

UNCETA, K. Cooperación al desarrollo y asistencia téc-nica: el papel de la universidad. Hemen: Agora,Revista de Ciencias Sociales 16 zk.Valentzia (39-52or.).

UNCETA, K.; BIDAURRATZAGA, E. Las relacioneseconómicas chino-africanas y su incidencia sobre elpatrón de desarrollo en el continente africano. Revistade Economía Mundial, 20. zk. 2008.

ZURBANO, M. La regulación del comercio internacionalde servicios: liberalización en el marco del GATS. ICE-Información Comercial Española, 844. zk. 39-55 or.Madril, 2008.

Biltzar-hitzaldiak eta biltzar-txostenak

ALBERDI, J. Regional and Local entitie´s participation inEuropean Development Cooperation Policy: BeyondDecentralised Cooperation. (Biltzar-txostena). Bil-tzarra: EADI General Conference. Global Gover-nance for Sustainable Development: The need forPolicy Coherence and New Partnerships. Ginebra(Suiza) 2008.

ALBERDI, J.; BIDAURRATZAGA, E. La nueva coopera-ción europea y española con África Subsahariana:¿Hacia el asociacionismo interesado? (Biltzar-txoste-na) VI Congreso de Estudios Africanos en el MundoIbérico: África, puentes, conexiones e intercambios.Las Palmas (Kanaria Handikoa). Data: 2008.

BIDAURRATZAGA, E. El papel de la cooperación inter-nacional en las políticas sanitarias y de lucha contra elVIH/SIDA: el caso de Mozambique. (Biltzar-txostena).X Reunión de Economía Mundial. Bartzelona.2008ko maiatza.

DE LA CAL, M. L. Crecimiento económico y reducciónde la pobreza en la Comunidad Autónoma de Euskadi(Biltzar-txostena). XI Jornadas de Economía Crítica.Bilbo, 2008ko martxoa.

DE LA FUENTE, M.; HERNÁNDEZ ZUBIZARRETA, J.El control de las empresas transnacionales: una propues-ta normativa desde la acción social y sindical(Biltzar-hitzaldia) I Jornadas de análisis políticoscríticos.

DUBOIS, A. Universidad, Cooperación y Desarrollo.(Biltzar-hitzaldia) XVII Encuentro AsociaciónAlexander von Humboldt de España.

DUBOIS,A. El desarrollo humano como propuesta alter-nativa: aspectos críticos del enfoque de las capacida-des. (Biltzar-txostena) XI Jornadas de EconomíaCrítica. Bilbo, 2008ko martxoa.

ETXEZARRETA E.; P. DE MENDIGUREN, J.C.; GURI-DI, L. ¿De qué hablamos cuando hablamos deEconomía Social y Solidaria? Concepto y nociones afi-nes. XI Jornadas de Economía Crítica. Bilbo. 2008komartxoa.

HERNÁNDEZ ZUBIZARRETA, J. La ley de igualdadentre hombres y mujeres: ámbito sindical. (Biltzar-hi-tzaldia). Congreso Sindicato de Trabajadores de laEnseñanza de Euskadi (STEE-EILAS). Bilbo. 2008koazaroa.

HERNÁNDEZ ZUBIZARRETA, J. Las empresas trans-nacionales y los derechos humanos. (Biltzar-hitzaldia).Conferencia de REDES-amigos de la TierraUruguay, Amnistía Internacional sección Uruguay yla Plataforma Interamericana de Derechos Hu-manos, Democracia y Desarrollo- Capítulo Uru-guay: Empresas y Derechos Humanos. Montevideo.Uruguay. 2008ko azaroa.

HERNÁNDEZ ZUBIZARRETA, J. Las empresastransnacionales en el capitalismo global: violación delos derechos humanos. (Biltzar-hitzaldia) Seminariode Terra de Direitos y Roxa de Luxemburg: Em-presas transnacionales y responsabilidad porviolación de derechos humanos. Instrumentos yjerarquía de la sociedad civil. Curitiba. Brasil.2008ko azaroa.

HERNÁNDEZ ZUBIZARRETA, J. Derecho comercial glo-bal versus derechos humanos. Jerarquía normativa e ins-titucional. (Biltzar-hitzaldia) Seminario XVII delObservatorio de la Deuda en la Globalización: LexMercatoria Global. Bartzelona. 2008ko azaroa.

HERNÁNDEZ ZUBIZARRETA, J. Sistemas de regula-ción de las empresas transnacionales. (Biltzar-hitzal-dia) Seminario de Hegoa. Bilbo. 2008ko azaroa.

HERNÁNDEZ ZUBIZARRETA, J. El control de lasempresas transnacionales. Acción social y sindical.(Biltzar-txostena). I Jornadas de Análisis Político Crí-tico. Área temática: Las transformaciones contem-poráneas de la sociedad del trabajo y la accióncolectiva. Leioa. 2008ko azaroa.

HERNÁNDEZ ZUBIZARRETA, J. Sistemas jurídicos decontrol de las empresas transnacionales. (Biltzar-hi-



tzaldia) Seminario Riesgo empresarial y riesgosocial. Hegoa- UPV/EHU. Bilbo. 2008ko ekaina.

HERNÁNDEZ ZUBIZARRETA, J. El derecho comercialglobal frente al derecho internacional de los derechoshumanos. (Biltzar-hitzaldia). Tribunal Permanente delos Pueblos. Lima. Perú. 2008ko maiatza.

HERNÁNDEZ ZUBIZARRETA, J. La responsabilidadjurídica de las empresas transnacionales en el marcode la globalización económica. (Biltzar-hitzaldia)Congreso Enlazando Alternativas. Lima. Perú.2008ko maiatza.

HERNÁNDEZ ZUBIZARRETA, J. Las redes internacio-nales de solidaridad. (Biltzar-hitzaldia) Jornada sobreCooperación Internacional. Hegoa- UPV/EHU.Bilbo. Febrero 2008.

HERNÁNDEZ ZUBIZARRETA, J. Lex Mercatoria ynuevo constitucionalismo. (Biltzar-hitzaldia) CongresoRed Birregional Enlazando Alternativas. Roma. Italia.Febrero 2008.

LÓPEZ BELLOSO, M. La Cooperación española enMauritania: la estrategia de cooperación española alservicio de intereses políticos y estratégicos. (Biltzar-txostena) VI Congreso de Estudios Africanos delMundo Ibérico. Gran Canaria 7-9 2008ko maiatza.

LÓPEZ BELLOSO, M. Los recursos naturales del SaharaOccidental como factor geoestratégico del conflicto.(Biltzar-txostena). VI Congreso de EstudiosAfricanos del Mundo Ibérico. Gran Canaria 7-92008ko maiatza.

MARTÍNEZ HERRERO, M. J. La política familiar en Suecia¿un modelo de igualdad? (Biltzar-txostena). XI Jornadasde Economía Crítica. Bilbo. 2008ko martxoa.

MENDIA, I. Feminist contributions to the human securitydebate: perspectives from El Salvador. Comunicación.CONGRESO: Ninth Global Development Con-ference – Workshop on Fragile States: AssessingVulnerability. Global Development Network(GDN). Brisbane, Australia. Febrero de 2008.

MENDIA, I. Estrategias de organizaciones de mujerespara una paz con justicia de género (Biltzar-hitzaldia).Seminario “Mujeres en situaciones de conflicto”.Hegoa. Bilbo eta Bartzelona. Febrero de 2008.

MENDIA, I. Rasgos del activismo de las mujeres por lapaz (Biltzar-hitzaldia). XVIII Jornadas de GernikaGogoratuz. “Construcción local de paz y cosmopo-litimo”. Gernika. Abril de 2008.

MENDIA, I. Gender and peace-building: women’s peaceactivism in El Salvador. Comunicación. Congreso: 12TH

EADI General Conference,“Global Governance forSustainable Development. Ginebra, Suiza. Junio de2008.

PÉREZ DE ARMIÑO, K. A Case Study of Post-war Angolaon Human Security, Social Conflicts, and Access to Land.(Biltzar-txostena) Global Development Network’sNinth Annual Global Development Conference.Workshop Fragile States: Assessing Vulnerability.Brisbane (Australia). febrero 2008.

PÉREZ DE ARMIÑO, K. Conflictos por la tenencia de latierra como amenaza a la paz y la seguridad humanaen contextos posbélicos:Angola como estudio de caso.(Biltzar-txostena) Congreso de Estudios Africanosen el Mundo Ibérico. Universidad de Las Palmas deGran Canaria. 2008ko maiatza.

PÉREZ DE MENDIGUREN, J.C. Los datos de la audi-toría social de la dconomía solidaria en el País Vasco.(Biltzar-hitzaldia) Seminario “Transformando lasociedad desde la economía solidaria”. Hegoa.Bilbo. Junio 2008.

PÉREZ DE MENDIGUREN, J.C. Evaluando el impactoy la eficacia de la economía solidaria: indicadores deauditoria social en el País Vasco. (Biltzar-hitzaldia).Jornadas “Indicadores de Auditoría Social 2008: lacontribución de las redes solidarias a la transforma-ción social”. (Bilbo). REAS. Diciembre 2008

PÉREZDE MENDIGUREN, J.C. Solidarity Economy inthe Basque Country. (Biltzar-hitzaldia). 1st

International Summer School on Social Enterprises“social enterprises, third sector, social economy, soli-darity-based economy. Empirical and theoreticaldebates” University of Corsica Corte (Corsica,France). Julio 2008.

UNCETA, K; GUTIÉRREZ, J. Relaciones entre sistemafinanciero y objetivos de desarrollo: implicaciones paralos programas de microfinanzas. Ponencia en la XReunión de Economía Mundial. Bartzelona. 2008komaiatza.

UNCETA, K. Concepción y práctica del desarrollo y dela cooperación: una visión crítica desde la universidad. IVCongreso Universidad y Cooperación al Desarrollo.Bartzelona, 2008ko azaroa.

publicaciones 23


Cuadernos de trabajo

JUBETO,Y. Los presupuestos con enfoque de género:una apuesta feminista a favor de la equidad en laspolíticas públicas. ELSON, D. Los retos de la globa-lización y los intentos locales de crear presupuestosgubernamentales equitativos. Lan-Koadernoak, 43,Hegoa. Bilbo. Febrero 2008.

DE LA FUENTE, M.; VICIANO, R.; MARTÍNEZ DAL-MAU, R.; MONTERO, A.; BUSQUETA J. M.; MAGA-LLANES, R. Políticas económicas y sociales y desarro-llo humano local en América Latina. El caso deVenezuela. Lan-Koadernoak, 44, Hegoa. Bilbo.2008ko martxoa.

GARAY, J. La salud como derecho y el rol social de losestados y de la comunidad donante ante el VIH/SIDA. Un análisis crítico de la respuesta mundialante la pandemia; SUTCLIFFE, B. El virus de la inmu-nodeficiencia humana y sus colaboradores. Lan-Koadernoak, 45. Hegoa. Bilbo. Julio 2008.

ARELLANO, J. Capital social: ¿Despolitización deldesarrollo o posibilidad de una política mas inclusi-va en lo social? Lan-Koadernoak, 46. Hegoa. Bilbo.Julio 2008.

ALBERDI, J.; GONZÁLEZ, M.Temas sobre gobernan-za y cooperación al desarrollo. Lan-Koadernoak, 46.Hegoa. Bilbo. Julio 2008.

Otras publicaciones

Derechos económicos de las mujeres: reflexiones enclave feminista. Bilbo, 2008. (Editada en euskera,catalán y castellano).

Incidencia política y participación ciudadana de las muje-res: reflexiones en clave feminista. Bilbo, 2008. (Edi-tada en catalán y castellano).

Mujeres en situaciones de conflicto: reflexiones en clavefeminista. Bilbo, 2008. (Editada en euskera, catalán ycastellano).

El espacio crítico feminista.Alianzas entre ONGD y orga-nizaciones de mujeres latinoamericanas. Bilbo, 2008.(Editada en euskera y castellano).



Hegoa Institutuaren Zuzendaritza KontseiluaZuzendaria: Luis GuridiIdazkaria: Karlos Pérez Alonso de ArmiñoBatzarkideak: Alfonso Dubois, Eduardo Bidaurrazaga, Jokin Alberdi, Carlos Puig, Patxi Zabalo, Amaia del Río, Juan

C. Pérez de Mendiguren, Maribi Lamas.

Hegoa Elkartearen Zuzendaritza Batzarra(Elkarte hau onura publikoko elkartea zela aitortu zuten. EHAA, 165 zenbakia, 2003ko abuztuaren 26a)

Batzarburua: Alfonso Dubois.Batzarburuordea: Lucía Vidal.Idazkaria: Eduardo Bidaurrazaga.Diruzaina: Luis Guridi.Batzarkideak: Carlos Martín Beristain,Yolanda Jubeto, Juan Carlos P. De Mendiguren, María José Mijangos.

Hegoa Institutuari atxikitako irakasleakXabier Aierdi, Jokin Alberdi, Efrén Arreskurrinaga, Xavier Barrutia, Roberto Bermejo, Eduardo Bidaurrazaga, Mari Luz dela Cal, Mikel De la Fuente, Juanjo Celorio, Marian Díez, Alfonso Dubois, Iker Etxano, Xabi Gainza, Luis Guridi, JorgeGutiérrez, Juan Hernández Zubizarreta, Pedro Ibarra,Yolanda Jubeto, Mertxe Larrañaga, Jon Larrañaga, Imanol Madariaga,Eduardo Malagón, Zesar Martínez, Elena Martínez Tola, Mari José Martínez, Karlos Pérez de Armiño, Juan C. Pérez deMendiguren,Víctor Pozas, Uri Ruiz Bikandi, Koldo Unceta, Idoye Zabala, Patxi Zabalo, Imanol Zubero, Mikel Zurbano.

Talde teknikoaDokumentazio Zentroa: Itziar Hernández; Iñaki Gandariasbeitia

Prestakuntza eta irakaskuntza: Maribi Lamas, Isabel Rodríguez, Marisa Lamas, Amaia Guerrero.

Ikerkuntza: Gloria Guzmán.

Sentsibilizazioaeta Garapenerako Hezkuntza: Gema Celorio, Amaia del Río, Mari Cruz Martín, Alicia López de Munain, Miguel Argibay

Aholkularitza eta Kontsultoretza: Carlos Puig, Míchel Sabalza, Almudena Sainz, Maite Fernández- Villa, Esther Matas,Yenifer García.

ART Programa: Luis Elizondo.

Guatemala Programa: Jabi González.

Administrazioa eta Idazkaritza: Pilar Jurado, Joana del Olmo.

Kontratatutako ikertzaileak Irantzu Mendia, María López Belloso.

Sareak eta lankidetza-lanakARDA (Ikerkuntza eta Irakaskuntzako Afrikako Taldea) • Euskadiko Garapenerako Gobernuz Kanpoko ErakundeenKoordinakundea (kide laguntzailea) • Espainiako Garapenerako Gobernuz Kanpoko Erakundeen Koordinakundea (kidelaguntzailea) • Harresiak Apurtuz – Etorkinei Laguntza emateko Euskadiko Gobernuz Kanpoko ErakundeenKoordinakundea • WIDE Women in Development Europe • EADI European Association of Development Institutions •REDIAL – Latinoamerikari buruzko Informazio eta Dokumentazio Sare Europarra • SID – Garapenerako NazioartekoElkartea • SEDIC – Dokumentazio eta Informazio Zientifikoko Espainiako Elkartea • ALDEE – Artxibategi, Liburutegi etaDokumentazio Zentroetako Profesionalen Elkartea.

Beste unibertsitate batzuekin egindako hitzarmenakAmazoniako Unibertsitatea (Florencia-Caquetá. Kolonbia) • Holguin-eko Unibertsitatea (Holguin, Kuba).

LankideakEskerrak eman nahi dizkiegu, nola edo hala, urtean barrena izan diren hainbat jardueratan, Hegoa Institutuarekinlankidetzan aritu diren guztiei.

Organigrama

organigrama 25


Txosten ekonomikoaHegoa Erakundea. 2008ko abenduaren 31 arteko Emaitzen Kontua. G48242531

Galera eta Irabazien Kontua (ZOR) HARTZEKO 2008.12.31

Erakundearen sarrerak, berezko jarduera dela eta 2.596.919,26Erabiltzaile eta bazkideen kuotak 16.178,45Ekitaldiko emaitzetan kontabilizaturiko dirulaguntzak emariak eta ondasunak 2.325.875,19Zerbitzuen ematea 254.865,62

Diru laguntzak eta besteak (1.272.161,94)Beste ustiapen sarrera batzuk 2.643,30Pertsonal gastuak (801.180,13)Beste ustiapen gastuak (476.325,73)Ibilgetuaren amortizazioa (3.395,49)Ibilgetu ez finantzarioaren subentzio egoztea 1.225,24Beste emaitzak (254,90)A) USTIAPEN EMAITZA POSITIBOAK 47.469,61Finantza-sarrerak 36.972,09Finantza-gastuak (435,98)B) FINANTZA EMAITZA 36.536,11C) ZERGEN AURREKO EMAITZA 84.005,72D) EKONOMI EKITALDIKO SOBERAKINAK (AURREZKIA) 84.005,72

2008ko ekonomi ekitaldiari egotzitako sarrerak 2.637.759,89 %100,00

Eusko Jaurlaritza 1.243.458,52 %47,13

Bizkaiko Foru Aldundia 311.388,00 %11,81

Hegoaren fondoak 246.005,71 %9,33

Gobernu Espainiarra 244.338,97 %9,26

Bilbao Bizkaia Kutxa 224.460,00 %8,51

Eusko Jaurlaritza UPV/EHU - Programak 182.033,37 %6,90

Bilboko Udala 100.000,00 %3,79

NNUU ART Programa 63.633,85 %2,41

Europar Batasuna 14.956,15 %0,57

Beste erakunde pribatuak 6.260,08 %0,24

Kapital laguntzak 1.225,24 %0,05

Eusko Jaurlaritza %47,13Bizkaiko Foru Aldundia %11,81Hegoaren fondoak %9,33Gobernu Espainiarra %9,26Bilbao Bizkaia Kutxa %8,51Eusko Jaurlaritza UPV/EHU - Programak %6,90Bilboko Udala %3,79NNUU ART Programa %2,41Europar Batasuna %0,57Beste erakunde pribatuak %0,24Kapital laguntzak %0,05



txosten ekonomikoa 27

2008ko ekonomi ekitaldiari egotzitako gastuak 2.553.754,17 %100,00

Proiektuetan tokiko bazkideei transferentziak 1.008.800,24 %39,50

Pertsonal gastuak (24 pertsona bataz beste urtean) 801.180,13 %31,37

Proiektuak kudeatzeko egoitzako gastuak 438.976,80 %17,19

Tokian prestakuntzarako bekak 144.879,00 %5,67

Erakundeei transferentziak. Elkarlaneko proiektuak 89.572,00 %3,52

Gastu orokorra (soldatak izan ezik) 70.346,00 %2,75

Proiektuetan tokiko bazkideei transferentziak %39,50Pertsonal gastuak (24 pertsona bataz beste urtean) %31,37Proiektuak kudeatzeko egoitzako gastuak %17,19Tokian prestakuntzarako bekak %5,67Erakundeei transferentziak. Elkarlaneko proiektuak %3,52Gastu orokorra (soldatak izan ezik) %2,75


UPV/EHUko Hegoa Institutuak kudeatutako ekonomi jardueren ekonomi txostena

Kudeatutako diruak. 2008 774.222

2007ko soberakina 42.213

Sarrerak. 2008 732.009 %100,00

Eusko Jaurlaritza FOCAD-07 eta Hezkuntza Saila 463.581 %63,32

2 Master On-linen matrikula (07-08 eta 08-09) 178.945 %24,45

EHU (Ikerkuntza) eta master ofizialak 75.374 %10,30

Espainiako Gobernua. H. eta Zientzia Ministeritza. Masterra 14.109 %1,93

2008ko ekonomi ekitaldiari egotzitako gastuak 478.036 %100,00

Master ofiziala (2) eta On-line masterra (2) 359.511 %75,21

Dokumentazio Zentroa 103.950 %21,75

Ikerketa proiektuaren gastuak 7.766 %1,62

Pertsonal gastuak AZP 5.736 %1,20

Beste funtzionamendu gastuak 1.073 %0,22

2009ko ekitaldiari lotutako gastuak eta 2008anizandako sarrerak 296.186

2009an egiteko jarduerak:

• 2 Master On-line.

• CDOC proiektuaren bigarren urtea gauzatzea.

• Ikerketa proiektuaren hirugarren urtea gauzatzea.

Eusko Jaurlaritza FOCAD-07 eta Hezkuntza Saila %63,322 Master On-linen matrikula (07-08 eta 08-09) %24,45EHU (Ikerkuntza) eta master ofizialak %10,30Espainiako Gobernua. H. eta Zientzia Ministeritza. Masterra%1,93

Master ofiziala (2) eta On-line masterra (2) %75,21Dokumentazio Zentroa %21,75Ikerketa proiektuaren gastuak %1,62Pertsonal gastuak AZP %1,20Beste funtzionamendu gastuak %0,22



memoria 2008 - efaberpdf2.hegoa.efaber.net/entry/content/543/eusk_memoria_2008.pdf · tegia bera...

Documents