MATERIAREN KONPOSIZIOA

14. GAIA

MATERIA ATOMOZ OSATUTA DAGO

MATERIA SUBSTANTZIA PURUAK JOHN DALTON-EN TEORIA

MATERIA GUZTIAK ATOMO IZENEKO PARTIKULA TXIKIZ OSATUTA DAUDE.

HAINBAT ATOMO MOTA DAUDE ETA MOTA BAKOITZA ELEMENTU KIMIKO BAT DA.

KONPOSATU KIMIKOAK BI ELEMENTU KIMIKO EZBERDIN EDO GEHIAGOZ OSATUTA DAUDE.

ATOMOAKEZ DA ZATIEZINAPARTIKULA TXIKIAGOAZ OSATUTA DAGO

PROTOIAKNEUTROIAKELEKTROIAK

• ATOMOAREN EGITURA NUKLEOA: ATOMOAREN ERDIGUNEA

PROTOIEZ ETA NEUTROIEZ OSATUTAORBITALA: NUKLEOAREN INGURUAN BIRAKA

DAUDEN ELEKTROIEZ OSATUTAKO EREMUA DA

ATOMOAREN TAMAINA

ATOMOAK OSO TXIKIAK DIRENEZ EZ DA IKUSTEN EZTA MIKROSKOPIOAZ ERE.

ATOMO TXIKIENA HIDROGENOarena DA

ELEMENTU KIMIKOAKATOMO MOTA BAKOITZARI ESATEN

ZAIO ELEMENTU KIMIKOA.

ELEMENTU KIMIKO BAKOITZAK IZEN BAT DU. (HIDROGENOA, ZILARRA, BURDINA, KARBONOA)

SINBOLO BATEN BIDEZ ADIERAZTEN DA SINBOLOA ELEMENTUAREN IZENAREN LEHEN

HIZKIA, LARRIZ IDATZIA, IZAN OHI DA. BI ELEMENTU LETRA BERDINEZ HASIZ GERO

BIGARREN HIZKIA ERABILTZEN DA BAINA XEHEZ ADIERAZITA

ADIBIDEAK (H = Hidrogenoa, Ag= Zilarra, Au=Urrea, Fe= Burdina, C= Karbonoa)

KONTUAN IZAN IZENA GREKERAZ EDO LATINERAZ EGOTEN DELA

TAULA PERIODIKOAELEMENTUAK TAULA PERIODIKOAN DAUDE JARRITAZENBAKI ATOMIKOAREN ARABERA DAUDE ORDENATUTAZENBAKI ATOMIKOAK PROTOIEN KOPURUA ADIERAZTEN

DU; HAU DA, ZENBAT PROTOI DITU ELEMENTU KIMIKOAK.

PROTOI KOPURUA ALDATZEN BADA ELEMENTU KIMIKOA EZBERDINA DA, PROPIETATE EZBERDINAK IZANGO DU

TAULAK DITU 7 ILARATAULAK DITU 7 ILARA, ILARA BAKOITZARI PERIODOAPERIODOA ESATEN ZAIO

TAULAK DITU 18 ZUTABETAULAK DITU 18 ZUTABE, ZUTABE BAKOITZEAN DAUDEN ELEMENTUAK PROPIETATE KIMIKO ANTZEKOAK PROPIETATE KIMIKO ANTZEKOAK DITUZTEDITUZTE ETA TALDE BAT TALDE BAT OSATZEN DUTE

ILARA= PERIODOA / ZUTABEAK= TALDEAK

ATOMOAKELEMENTU KIMIKOEK BERARIAZKO

PROPIETATEAK DITUZTE. GEHIENAK SOLIDOAK, 11 ELEMENTU GASAK, ETA 2

LIKIDOAK DIRA (BROMO ETA MERKURIOA

ATOMOAK MOTA BAKOITZA= ELEMENTU KIMIKOA

ATOMOAK EGON DAITEZKEBAKARTUAK:

GAS NOBLEAK (Helio, Neona, Argona, Kriptona, Xenona eta Radona)

18. taldean daude eta beste atomo batekin lotu gabeko substantzia sinple bakarrak dira

MOLEKULAK: atomoen elkarketa dira (Gas nobleak ez diren atomo guztiak elkartzen dira molekulak eratzen)

MOLEKULAKBI MOTA:

SUBTANTZIA SINPLEAK: MOLEKULA ATOMO BERDINEZ OSATUTA DAGOH2

KONPOSATUAK: MOLEKULA ATOMO EZBERDINEZ OSATUTA DAUDE CO2

KRISTALAKATOMO UGARIZ ELKARTZEAN SORTZEN

DIRA, OSO ELKARKETA SENDOAK IZATEN DIRA

KRISTALAK OSATZEN DITUZTE SOLIDO EGOERAN DAUDEN SUBSTANTZIA

SINPLEEKKONPOSATUEK