Esaten zaie jarduerak egitean denbora aurrezteko eta

ahalegin gutxiago egin behar izateko erabiltzen ditugun

objetu guztiei.

• MAKINAK, ETA ZERTARAKO

ERABILTZEN DIREN:

-Zertarako balio dute makinek?

-Makina mekanikoak.

-Makina termikoak.

-Komunikatzeko eta informazioa

erabiltzeko makinak.

• MAKINEN ZATIAK:

-Egitura eta karkasa.

-Motorra eta zati higikorrak.

-Zirkuitu elektrikoak eta elektronikoak.

-Sentsoreak.

-Adierazgailuak pantailak.

• ERAGILE MEKANIKOAK:

-Hainbat eratako eragile mekanikoak.

-Engranajeak

-Kremailera eta pinoi-mekanismoa.

-Martxa-aldagailuak.

• AURRERAPEN TEKNOLOGIKOAK

ETA GIZARTEA:

-Lan egiteko moduen aldaketak.

-Garraio bideen aldaketak.

-Osasungintzako aldaketak.

-Komunikabideetako aldaketak.

-Kulturako eta asiako aldaketak.

MAKINAK, ETA ZERTARAKO ERABILTZEN DIREN.

ZERTARAKO BALIO DUTE MAKINAK?

Jarduerak errazago

egiten laguntzeko.

Denbora

gutxiagoan

zereginak egiteko.

Alegin gutxiago egin

behar da.Zereginak zehatz

egiteko.

Zeregin

arriskutsuak

egiten

laguntzeko.

Energia

eraldatzeko balio

dute.

MAKINA MEKANIKOA

MAKINA MEKANIKOAK

Makina mekanikoak erabiltzen dira objetu astunak higitzeko eta altxatxeko dira.

Adibidez:Mailuek eta kortxo-kentzeko.

MAKINA TERMIKOAK

Makina termikoa berotzeko eta hozteko erabiltzen diren makinak dira.

KOMUNIKATZEKO ETA INFORMAZIOA ERABILTZEKO

MAKINAK

Elektrizitatearen, elektronikoaren eta informatikaren bidez, hainbat makinak

sortu dira: komunikatzeko, argazkiak ateratzeko...

• Telefonoak, irratiak eta telebistak urrutira komunikatzeko eta munduko

tokitan zer pasa den jakiteko.

• CD-irakurgailuak eta mp3-irakurgailuak musika entzuteko.

• Argazki -kamerak eta bideo-grabagailuak irudi finkoak eta higikorrak

egiteko.

• GPS-hargailuak orientatzeko.

• Bideo-kontsolak jolasteko.

• Oradenagailuekin: idatzi eta gorde, kalkulatu, jolastu, argazkiak eta bideoak

maneiatu, web-orriak ikusi eta beste pertsonekin komunikatu.

MAKINEN ZATIAK.MOTORRA ETA ZATI HIGIKORRAK

Higidura sortzen duten makinak dira.

Bi mota daude:

Erregaiz dabiltzan motorrak:

Ibilgailu gehienek eta makina batzuek erabiltzen dute. Adib: Motozerrek eta

zapagailuek.

Motor elektrikoak:

Makina mota gehienak: Etxe tresna elektrikoak, tren makinak elektrikoa...

EGITURA ETA KARKASA

Makina baten egitura gainerako elementuak hartzen dituen oinarria da.

- Karkasak makina babesten du.

- Karkasaren gainean jartzen dira makinaren funtzionamendua kontrolatzeko

elementuak.

ZIRKUITU ELEKTRIKOAK ETA ELEKTRONIKOAK

Energia elektrikoaren bidez funtzionatzen duten makinetan daude. Zirkuituak energia

eramaten dute motorrera, baita energia erabiltzen duten beste zatietara.

Zirkuitu elektrikoen osagaiak txiki-txikiakdira. Zigilubaten tamainako zirkuitu batek

milioika osagai izan ditzake; txipak adibidez.

Zirkuitu elektrikoen edo elektrikoen dituzten makinek sare elektrikora, piletara edo

berriz kargatzeko baterien bidez funtzionatzen dute.

SENTSOREAK• Informazioa jasotzeko:

- Temperatura.

- Argi sentsorea.

- Infragorri sentsorea.

- Antenak.

ADIERAZGAILUAK ETA PANTAILAK

Makinak nola funtzionatzen duen inguruko informazioa ematen

duen elementua da.Autoetan hainbat adierazgailu daude:

tenperatura jakiteko eta abiadura jakiteko adierazgailua.

Adierazgailu eta pantailak ere bai dauzkate:sakelako telefonoetan,

bideo kameratan,igogailuetan...

ERAGILE MEKANIKOAKHAINBAT ERATAKO ERAGILE MEKANIKOAK

Eragile mekaniko deritze makina mekanikoetan higidura eta indarra transmititzeko

erabiltzen diren pieza higikorrei. Eragile mekaniko hauek daude:

Gurpilak, ardatzak, uhalak edo kateak, palankak, malgukiak, biraderak eta

kremailerak.

Mekanismo esaten zaio hainbat eragilez osatutako multzoari.

ENGRANAJEAK

Engranajeak bi eragilez edo gehiagoz osatutako mekanismoak dira.

Engranaje simple bat:

• Bi gurpil akoplatzean, kontrako noranzkoetan biratzen dute.• Gurpilak kate baten bidez lotzean, noranzko berean biratzen dute.

Biraketa-abiadura alda dezakete:

• Hortz kopuru bera badute, abiadura berean biratzen dute.• Hortz kopuru desberdina badute, gurpil txikiena azkarrago biratzen du.

KREMAILERA-ETA PINIOI-MEKANISMOA

Gurpilak erabiliz, higidura zirkular bat transmititu eta biraketa abiadura alda

ditzakegu. Higidura zirkularra higidura lineal bihurtu nahi badugu, engranaje

berezi bat erabili: pinoi-eta kremailera-mekanismoa.

Mekanismo horretan, pinoi deritzon gurpil hortzaduna kremailera batean akoplatu

behar da. Pinoia biratzean, kremailera noranzkoan higitzen da. Pinoia kontrako

noranzkoan higitzean, kremailera beste noranzkora joaten da.

MARTXA-ALDAGAILUAK

Martxa aldagailu edo trasmisio aldagailua esaten zaio. Bizikleta,

kotxea... dauzkate.

Atzeko gurpil txiki hortzdunak pinoiak deritze eta aurrekoak

platerrak. Horrekin indar handiago edo gutxiago egin al da

txirrindulan.

AURRERAPEN TEKNIKOAK ETA GIZARTEALAN EGITEKO MODUEN ALDAKETAK

Makinei esker, pertsonek ez dituzte eskuz egin behar izaten lan gogor eta nekagarrienak, bestela oso nekatutak bukatuko ziren.

Makinak, pertsonen lana egin dezakete. Jende askok galdu du bere lana makinengatik.

Informatika eta elektronika asko aldatu du zerbitzu-sektorean lan egiteko moduan.

GARRAIOBIDEEN ALDAKETAK

Garraiobideen esker erraz higitzen gara. Asko aldatu dira garraiobideak:

• Pertsonak trenean, autobusean, kotxean edo beste garraiobidean joan

daitezke.

• Urrutiko herrialdeetara joan gaitezke hegazkinez.

• Salgaiak munduan zehar ibiltzen dira itsasontzietan eta hegazkinetan.

• Garraiobideek erregai fosilak erabiltzen dituzte.

OSASUNGINTZAKO ALDAKETAK

Duela mende bat inguru ez zegoen erradiografiarik, anestesiarik ezta txertorik. Gaur

egun, hainbat botika eta txerto daude, eta makina batzuk daude gorputzaren

barrualdea ikusteko. Aurrerapenak ez dira munduko toki guztietara iritsi.

KOMUNIKABIDEETAKO ALDAKETAK

Elektizitatea asmatu aurretik,oinezko edo zaldizko mezularien bidez bidaltzen ziren

mezuak.Gaur egun ,telefonoa,irratia,telebista eta internet ditugu.Posta elektrikoak

posta arruntaren tokia hartu du.

KULTURAKO ETA AISIAKO ALDAKETAK

Inprentaren sorrerak azkarrago eta merkeago kopia zitezkeen

liburuak, gerora, zinema, irratia, telebista eta internet asmatu zituzten.

HONEN BUKAERA IRITSI DA ETA ESPERO DUGU GUZTIEI GUSTATZEA.

MAKINAK 3.TALDEA