makinak 6.c 4.taldea
TRANSCRIPT
EGILEAK:Amaia, Ekaitz, Iranzu eta Mikel.N
1.MAKINAK ETA ZERTARAKO ERABILTZEN DIREN.
·1.1_ Zer dira eta zertarako
balio dute makinek?
·1.2_ Makina mekanikoak.
·1.3_ Makina termikoak.
·1.4_ Komunikatzeko eta
informazioa erabiltzeko
makinak.
2. MAKINEN ZATIAK
·2.1_ Egitura eta karkasa.
·2.2_ Motorra eta zati
higikorrak.
·2.3_ Zirkuitu elektrikoak eta
elektronikoak.
·2.4_ Sentsoreak.
·2.5_ Adierazgailuak eta
pantailak.
3. ERAGILE MEKANIKOAK:
·3.1_ Hainbat eratako eragile
mekanikoak
·3.2_ Engranajeak
·3.3_ kremailera eta pinoi
mekanismoa
·3.4_ Martxa aldagailuak
4._ AURRERAPEN TEKNIKOAK
ETA GIZARTEA
·4.1_ Lan egiteko moduen
aldaketa
·4.2_ Garraiobideen aldaketak
·4.3_ Osasungintzako
aldaketak
·4.4_ Komunikabideetako
aldaketak
·4.5_ Kulturako eta aisiako
aldaketak
Zertarako balio dute makinek?
Makina guztiek jarduerak errazago egiten
laguntzen dute:
-Denbora gutxiago behar izaten dugu.
-Ahalegin gutxiago egin behar dugu.
-Zereginak zehatz egiten laguntzen dute
-Zeregin arriskutsuak egiten laguntzen digute
-Makinen bidez, energia eralda ditzakegu.
Makina termikoak eta mekanikoak
Makina makanikoak
erabiltzen dira objetu
astunak higitzeko eta
altzatzeko. Makina simple
batzuek indarra
eraginkorrtasunez
aplikatzen eta idar gehiegoa
egiten laguntzen dute.
Makina mekaniko asko
eskuzkoak dira pertsonak
ematen dute energia. Beste
batzuk automatikoak dira eta
energia baraiek egiten dute.
Makina termiko deritze berotzeko eta hozteko erabiltzen diren makinei. Gas-galdarak, berogaoluek eta bitrozeramikazko plaketak beroa ematen dute eta berotzeko erabiltzen dira.
Komunikatzeko eta informazioa
erabiltzeko makinak
Elektrizitatearen, elektronikaren eta informatikaren
bidez, komunikatzeko, eta
testuek, soinuek, argazkiak, bideoak, mapak eta
jokoak maneiatzeko ere.
-Telefonoak, irratiak eta telebista urrutira komunikatzeko.
-CD-irakurgailuak eta mp3-irakurgailuak musika
entzuteko.
-Argazki-kamerak eta bideo-grabagailuak irudi finkoak
eta higikorrak grabatzeko dira.
-GPS-hargailuek orientatu egiten gaituzte.
-Bideo-kontsolak, jolasteko dira.
-Ordenagailuen bidez:testuak idatzi eta
gorde, matematika egin, jolastu etb gauza egin.
Egitura eta karkasa
Makina baten egitura gainerako
elementuak hartzen dituen oinarria
da. Makina askok osagai berak
dituzte. Karkasa edo estalkiak
makina babesten du. Gainera
elementuak makinara lotzeko balio
du.Karkasaren gainean jarri ohi dira
funtzionamendua kontrolatzeko elementuak:
bideo-kontsola baten botoiak, irabiagailu baten
etengailua...
Motorra eta zati higikorrak
Higidura sortzen duten makina
automatikoen motor bat behar dute:
-Erregaiz dabiltzan motorrak:
ibilgailu eta makina gehienek
dituzte: motozerrek eta zapagailuak.
-Motor elektrikoak: mota guztietako makinetan
daude: etxetresna elektriko txikietan eta tren-
makinak.
Pieza higikorrek eta eragile mekanikoek
motorraren higidura mekaniko beste zati
batzuetara helarazten dute.
Zirkuitu elektrikoak eta
elektronikoak
Makina elektrikoetan daude. Zirkuitu
horiek, energia erabiltzen duten zati
guztietara energia eramaten dute.
-Zirkuitu elektronikoak: osagaiak
txiki-txikiak izaten dira, esate baterako: txipak
-Zirkuitu elektrikoak edo elektronikoak: sare
elektrikoen , pilen edo berriz kargatzeko baterien
bidez funtzionatzen dute.
Sentsoreak
Makina jakin batek makinaren barruko
eta makinaz kanpoko informazioa jaso
dezake.
-Tenperatura-sentsorea: erradiadore
bat automatikoki pitz eta itzal daiteke.
-Argi-sentsorea: igogailuak ateak behar
den momentuan ez ixteko balio du.
-Infragorri-sentsorea: telebista urrutik
kontrolatzeko balio du.
-Antena: irratiak horren bidez jasotzen du
informazioa
Adierazgailua eta pantaia
Makinaren funtzionamenduari buruzko
informazioa ematen dute.
Autoen adierazgailuak: abiadura-adie-
razgailua , tenperatura-adierazgailua...
Sakelako telefonoak eta beste tresna
batzuetan argazki eta bideoak ikus
daitezke,hau da askoz sofistikatuagoak daude.
KREMAILERA-ETA
PINOI-MEKANISMOA
Higidura zirkularra higidura lineal bihurtu nahi badugu,engranaje
berezi bat erabili behar dugu: pioi-eta kremailera-mekanismoa.
Pinoi deritzon gurpil horzduna kremailera batean akoplatzen
da.Pinoia biratzen denean,kremailera
noranzko btean higitzen da.Pinoia kontrako noranzkoan biratzen
denean,kremailera beste noranzkoan higitzen da.
MARTXA-ALDAGAILUAK
Martxa-aldagailu edo tranzmitizio-aldagailu esaten zaie ardatz
baten biraketa-abiadura aldatzeko erabiltzen diren engranajeei.
Martxak dituzten bizikletek hainbai gurpil horzdun dituzte
atzekoak txikienak dira,pinoi deritze.Aurrekoak handiagoak
dira,plater deritze.
Hainbat eratako eragile mekanikoak
Makina mekanikoetan higidura eta indarra
transmititzekto erabilzen diren pieza higikorrei
Eragile mekanikoa
deritze.Zazpi motatakoak daude.
-Gurpilak: lehunak edo horzdunak.
-Ardatzak:gurpiletan edo motorretan akoplatzen
dira,eta haien noranzko berean biratzen dira.
Uhalak edo kateak:gurpil batetik bestera transmititzen dute higidura.
-Palankak:Indar bat handitu edo murriztu,eta transmititu egiten dute
ENGRANAJEAK
Engranajeak bi eragilez edo gehiagoz osatutako
mekanismoak dira.Deritzen irtengune batzuen bidez
ahokatzen dira eragileak elkarren artean.Engranajeek
higidura transmititzen dute.
-Engranaje bat biraketa-higidura transmititzeko erabiltzen
da.
Bi gurpil zuzenean akoplatzen badira,kontrako
noranzkoetan biratzen da.
-Gurpilak uhal edo kate baten bidez lortzen
badira,noranko berean biratzen dira.
Lan egiteko moduen aldaketak
Makinek asko aldatu dute lan-mundua:
-Makinei esker,langileek ez dituzte eskuz egin behar lan
gogorrak.Makina egiten dituzten lana oso nekagarria
izango zen nekazarientzako.
-Makina batek hainbat pertsonaren lana egin
dezake.Hori dela eta,jende askok galdu du lana eta beste
sektore batzuetan aurkitu behar izan du.
-Informatika eta elektronika asko aldatu dute lan egiteko
modua;besteak beste,ordenagailuen,fotokopiagailuen eta
faxen bidez.
Garraiobideen aldaketak
Duela ehun urtetik asko aldatu dira
garraiobideak,eta aldaketa horrek gure bizitzako
hainbat alderditan du eragina:
-Pertsona lantokietatik urrun bizitzen bada
trenean,autobusean,autoan edo beste garraioan
joan daiteke lan egitera.
-Oporretan urruneko herrialdetara hegazkinez joan
ahal dugu.
-Salgaiak mundu osoan zehar ibiltzen dira
itsasontzietan eta hegazkinetan.
Osasungintzako aldaketak
Duela mende bat inguru
ez zegoen erradiografiarik,
anestesiarik eta txertorik.
Gaur egun,hainbat botika
eta txerto daude.
Osasungintzako aurrepenei
esker,luzaroan bizi gaitezke,osasun-baldintza
hobeetan.Aurrerapen horiek ez dira munduko
toki guztietara iritsi.
Komunikabideetako,kulturako
eta aisiako aldaketak
Elektrizitatea asmatu aurretik,oinezko edo zaldizko
mezularien bidez bidaltzen ziren mezuak.Gaur
egun,telefonoa,irratia,telebista eta internet
erabiltzen ditugu.
Posta elektronikoak posta arruntaren tokia hartu
du.
Posta arrunta baino azkarragoa da,segundu gutxi
batzuen buruan bidali ahal dugu posta
soinuarekin eta irudiarekin.
Inprentaren sorrerak asko aldatu zuen kultura
transmisioa.Inprentaren bidez,azkarrago eta
merkeago kopia zitezkeen liburuak
Gerora,zinema,irratia,telebista eta internet asmatu
zituzten,eta hori dela eta,aldatu egin ziren
kultura sortzeko eta banatzeko moduak.
Eskerrik asko entzuteagatik!
Bideo honekin agurtzen dizuegu.