Kazetaritza parte-hartzailaren bilakaera Interneten

• Kazetaritza Parte-hartzailea• Kazetaritza Hiritarra• 3.0 Kazetaritza• Kazetaritza digital elkareragilea• Gizalegezko kazetaritza? (zalantzagarria)

“Informazioa jasotzeko, prestatzeko, aztertzeko eta banatzeko eraginkorra suertatzen den hiritar baten edo hiritar talde baten ekintza. Parte-hartze honen asmoa demokrazia bati dagokion informazio independiente, zehatz, fidagarri, zabal eta funtsezkoa ematea da.

(Bowman / Willis)

Kazetaritza parte-hartzailaren bilakaera Interneten

Steve Outing-ek entzuleriaren parte-hartzea sailkatzeko 11 maila proposatzen ditu.

• Albisteei iruzkinak eranstea.• Albisteei datuak eranstea.• Istorioaren idazketan parte hartzen dute.• Banako bloga• Beste irakurleen pataidetza bilatzen duen bloga.• Edukinen atari editatua• Editatu gabeko edukinen ataria• Paperezko edizioa duen ataria• Egunkari mistoa (OhmyNews.com)• Kazetaritza profesionala eta partehartzailea nahastea• Wiki-kazetaritza (Wikinews)

Kazetaritza parte-hartzailaren bilakaera Interneten

Kazetaririk gabeko kazetaritza izan daiteke?“Ni todo contenido mediático es periodístico, ni todo aquel

que comunica a través de un medio de comunicación puede ser investido automáticamente, y por esta simple razón como periodista”

(Real/Agudiez/Príncipe)

“El problema del periodismo digital independiente podría residir en que, en su deseo de romper convencionalismos, no participe en la infraestrucutra profesional y deontológica del periodismo tradiciona, obviando normas fundamentales de este último: firma de crónicas y contraste de fuentes”

(Martínez Solana)

Kazetaritza parte-hartzailaren bilakaera Interneten

Kazetaririk gabeko kazetaritza izan daiteke? “Otra gran virtud (del periodismo participativo) es la ruptura de la agenda tradicional de los medios y la aparición de fuentes alternativas, más fresas, cercanas e incondicionadas” (Carlos Maciá)

“El rol del periodista cambia en un PDI. Ya no sólo debe ser un buen recolector y redactor de noticias sino que ahora se agregan otras misiones: chequear información proporcionada por desconocidos, moderar o metamoderar los debates, editar foros, escuchar y mantener una relación estrecha con los lectores, tejer posibles cibercomunidades y pensar y actuar en red ”

(Alejandro Rost)

Kazetaritza parte-hartzailaren bilakaera Interneten

Kazetaririk gabeko kazetaritza izan daiteke?“la revolución de los medios sociales, los que permiten

participar al público y lo convierten en creador, transformador y distribuidor del mensaje informativo, está cambiando para siempre a los medios y al periodismo. La comunicación es ahora una conversación” (Juan Varela)

“el impacto más profundo de la colaboración digital no es el que se deja ver en los movimientos sociales ya formados y consolidados, sino el que abre un camino muy sugestivo para la participación ciudadana y la formación de nuevas iniciativas”

(García de Madariaga)

Kazetaritza parte-hartzailaren bilakaera Interneten

Internet ezagutu aurretik, entzuleriaren partaidetza

-Gutunak zuzendariari

-Zuzeneko partaidetza irratian.

-Telebistako talk show-ak

-Argazki-salaketak egunkarietan.

Entzuleriaren partaidetza beste hedabideetan

Entzuleriak ere scoop-ak lor ditzake

“Rodney King” auzia (1991):

Bideozale batek Los Angeles-ko poliziak Rodney King motozale beltzari emandako jipoia grabatu zuen.

Hainbat telebista-katetan bideo-emanaldiak istilu handiak sortu zituen.

Entzuleriak ere scoop-ak lor ditzakeMathias Rust-en gertakizuna (1987)19 urteko gazte alemaniar batek Moskuko Plaza

Gorrian lur hartu zuen hegazkin txiki batekin.

Entzuleriak ere scoop-ak lor ditzake

Concorde hegazkinaren istripua Parisen (2000)Concorde-k 2000ko uztailaren 25ean porrot egin zuenParisko Charles de Gaulle aeroportutik aireratu

ondoren. Errioxako kamioizale baten bikoteak hegazkina sutan zegoenean grabatu zuen. Exekutibo japoniar batek istripuaren argazkiak atera zituen bere mugikorrarekin.

Partaidetza Interneteko informazioetan

Irakurle-erredaktoreak Núñez Ladevézce-k aipatzen dituen kazetaritzaren jarduerako hiru mailetan esku-hartzen du:

• Testuinguruko maila

• Testuko maiala

• Estiloko maiala

Partaidetza Interneteko informazioetan

Entzuleriak bere egin dituen jarduerak:

• Edukinen pertsonalizazioa.• Irakurle+iritzi-emalea• Edukinak sortzen dituen irakurlea.• Irakurle-bitartekaria• Irakurle-hierarkizatzailea

1.Lehen urratsa: edukinen pertsonalizazioa.Daily-Me-tik albisteen gehitzaileetara

2002. eta 2004. urteen artan, egunkari gehienek hainbat edukinen pertsonalizazioa ahalbideratzen zuten.

Albisteen gehitzaileak (RSS*, Atom)

*Really Simple Syndication

Irakurleak bere informazio-agenda sortzen du.

2. Irakurlea eta iritzi-emaileaOinarrizko maila: formularioa

2. Irakurlea eta iritzi-emaileaIrakurleen arteko iritzien elkartrukaketa: chat-a

2. Irakurlea eta iritzi-emailea Iritzi moderatuak: foroak

2. Irakurlea eta iritzi-emaileaAlbisteei buruzko iruzkinak

2. Irakurlea eta iritzi-emailea Irakurlea eta artikuluegilea: blogak

Arazoa: blog asko ez dira eguneratzen

3. Irakurleak edukinak sotzen ditu

1991ean WWW sortu zenetik, modu erraz batez edozeinek berre orrialdea eduki dezake Interneten.

2004tik aurrera 2.0 Web kontzeptua erabiltzen hasten da: tresna berriak agertzen dira irakurleen partaidetza errazteko: Flickr, Youtube, blogak sortzeko lanabesak, etb. Tresna berri hauekin oso erraza da edonorentzat Interneterako edukinak sortzea.

Irakurleak, aurrenekoz, informazioaren prozesuan eragile aktibo bihur daiteke.

3. Irakurleak edukinak sotzen dituFlickr, 2004an sortua. Garrantzia hartu zuen Londres-ko

atentatuko argazkia asko bertan eskegi zirelako 2005ean.

Youtube, 2005ean sortuta, erabileen bideoak partekatzeko. Esan daiteke tresna honekin aro berri bat hasi zela bideoarentzat Interneten. Askotan telebistetan agertzen ez diren irudiak ikus daitezke. Arazoa: irudien jabegoa.

Podcasting (aukerako irratia) y Videocasting (aukerako tb)

3. Irakurleak edukinak sotzen ditu

Hedabide askok 2.0 Web-aren tresnak eskaintzen dizkie euren irakurlei beraien partaidetza bultzatzeko

Yo Periodista (El País)Argakisalaketak (El Diario Vasco)Zure bideoak (Vocento)Irakurle-korrespontsalak (La Vanguardia)Irakurle-kazetariak (OhmyNews)

4. Irakurle-bitartekariaElkarrizketetan kazetari bat jokatzen du

bitartekariaren papera irakurle eta elkarrizketatutakoaren artean.

Irakurleen elkarrizketan edo topaketa digitaletan irakurleek plazaratzen dituzte galderak; hots, beste irakurleentzat bitartekariak izaten dira hein batean.

4. Irakurle-bitartekariaAldaera bi:

• Irakurleek pertsonaia ezagun bati luzatzen dizkiete euren galderak

• Irakurleek kazetari bat elkarrizketatzen dute (errealitatea hobeto interpretatzeko)

5. Irakurle hierarkizatzailea

• Gehien baloratzen eta irakurtzen diren albisteen sailkapenak. Irakurleen lehen orrialdeak.

• Albisteen sustapenerako orrialdeak (Aupatu, Menéame, Digg, Fresqui, etc.)

Irakurleek gehien baloratzen eta irakurtzen dituzten albisteen sailkapenak

Albisteak sustatzeko orrialdeak (Digg, Menéame, Fresqui, Zabaldu, Aupatu, etc.)

Aurrekariak: Slashdot, Barrapunto

Hedabide gehienek web hauek “botoiak” euren orrialdeetan ezarri dituzte

Partaidetza: makrohedabideetatik mikrohedabideetara.

Mikrohedabideak: Hedabide nagusien arlotik kanpoan Interneten diharduten euskarri informatiboak (weblogs, podcast, videocast, wikis, etc.)

“Micromedio. Eso es lo que será Sociedad Cableada. ¿Qué es un micromedio? Lo que pueden llegar a ser algunos blogs diez años después de que Jorn Barger inventara la palabra weblog (con permiso de David Winer)”. (Juan Varela)

1997-2007 bitartean EB-ko egunkariek 10 miloi kopiatik gora galdu zituzten.

Beherakada honi aurre egiteko egunkari nagusiek aldizkari berezituen edukin batzuk “banpirizatu” dituzte (zerbitzuak, bidaiak, osasuna, grastronomia, teknologia)

Egun ziber-komunikabide handiak mikrohedabideen proposamenak integratzen saiatzen dira.

Kazetaritza partehartzaileak albistearen definizio klasikoa eraldatzera bultzatzen du:

“un hecho verdadero, inédito o actual de interés general, que se comunica a un público que pueda considerarse masivo, una vez que ha sido recogido, interpretado y valorado por los sujetos promotores que controlan el medio utilizado para la difusión” (Martínez Albertos)

Orain dela gutxi arte, azken hiru zeregin horiek kazetarien esku geratzen ziren. Orain entzuleriak ere lan horiek egin ditzake.

Ondorioa nagusiak:Kazetaritza partehartzailea hedabide eta

entzuleriaren arteko ohiko harremanak aldatzen ari da.

Hedabidea

Hartzaileak

Ondorioa nagusiak:Kazetaritza partehartzailea hedabide eta

entzuleriaren arteko ohiko harremanak aldatzen ari da.

Hedabidea

Hartzaile-igorleak

Ondorioak:Kazetaritza partehartzaileak zalantzak sortzen

ditu ekimen berri batzuen izaera informatiboari buruz (gaien egiaztapena, iturrien fidegarritasuna, generoen mugak).

Hala ere, zalantza hauek kazetari profesionalen esparruan sortuak dira eta ez diran hain begibistakoak entzuleriarentzat.

Kazetariaren papera berdefinitu behar da. Informazioaren ekoizle bakarra izatetik informazioa kudeatzailera pasatzen ari da.

Ondorioak:Lehenengo aldiz, irakurleak interesatzen zaion

informazio asko jasotzeko ez du derrigorrez hedabide handietara jo behar.

Hala ere, iraganean hedabide alternatibo gehienak komunikabide handien eskuetan geratu dira (irrati libreak, fanzineak, tokian tokiko telebista independienteak).

2009an publizitate-inbertsioaren %11,3 joan da Internetera. 2007ean %6. Internet irrati (%10,9) eta aldizkarien (%7,9) aurretik dago.