iruÑa parque v.2019-01 46 de aranzadi arantzadi 50 ... · c.d. amaya 14 8 1 2 3 4 5 6 7 9 10 11 12...
TRANSCRIPT
C.D. AMAYA
14
8
1
2
3
45
6
7
9
10
11 12
13
1518
16
17
19
2021
22
23
24
25
25
25
2525
27
26
28
29
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
4445
46
47
4948
51
50
50
50
59 60
62
63
64
65
66
61
58
5556
57
52
53
54
3031
PARQUE DE LA MEDIA LUNA
LA CIUDADELA - CENTRO DE CULTURA CONTEMPORÁNEA HIRIARTEA
PARQUE VUELTA DEL CASTILLO
PARQUE DE ANTONIUTTI
PLANETARIO
TUDELA-ZARAGOZA-MADRID
JACA-HUESCAA-21AP-15N-121
AP-15N-121
TUDELAZARAGOZA
MADRID
A-12
PARQUE DEL RUNA PORTAL DE
FRANCIA
MUSEO DE NAVARRA
CORRALILLOS DEL GAS
PUENTE DESAN PEDRO
PUENTE DE SANTA ENGRACIA
PUENTE DELA ROCHAPEA
PARQUEJOSÉ VILA
C.D.OBERENA
CLUB DE TENIS
BARDENAS REALES
PICO DE ORI
MON
TE MEN
LAKARTXELA
AV . JUAN PABLO II
Cent ro Recreat ivo Guelbenzu C
ALL E
DE
TAJO
TALUÑA
DAU
R
NA
R CA
CASA DE LAMISERICORDIA
NOÁIN
UPNA
CIVIL
ESTADIO EL SADAR
FRANCIA
IRUN
GUARDIA
ORREAGA/RONCESVALLESMUSEO JORGE OTEIZA
N-135
ESTACIÓNAUTOBUSES
AUDITORIOBALUARTE
UNIVERSIDAD DE NAVARRA
CIMA
HOSPITALVÍRGEN DEL CAMINO
PARQUE YAMAGUCHIJARDÍN DE LA GALAXIA
ESTEL
LA-LI
ZARRA
LOGROÑO
CLÍNICAUNIVERSIDAD
HOSPITAL DE NAVARRA
DE NAVARRA
A CIZUR MENOR
CAÑADA REAL DE LAS PROVINCIAS
PARQUE DETRINITARIOS
POLICÍAMUNICIPAL
DEPÓSITO DE VEHÍCULOS
VITORIA-GASTEIZ
FRANCIA
DONOSTIA-SAN SEBASTIÁNNA-240- A AP-15
ARGA
AR
GA
AR
GA
PARQUE DE ARANZADI
PUENTE DE LA
MAGDALENA
CLUB NATACIÓN
CLUB NATACIÓN
HUERTAS DE LA MAGDALENA
N-121-A
JARDINES DELA TACONERA
BALUARTE DEL REDÍN
PLAZA VIRGENDE LA O
TEATRO GAYARRE
BALUARTE DEL LABRIT
MOLINO DECAPARROSO
PLAZA DE SANTA MARÍA
LA REAL
POLICÍANACIONAL
POLICÍAFORAL
EscuelaNavarra de Teatro
Aquavox
PLAZA DELCASTILLO
FORTÍN DE SAN BARTOLOMÉ
J. GAZTAMBIDEJ. LARREGLAGOROABE
AOIZ
JULIÁN GAYARRE
JULIÁN GAYARRE
SAN RAFAELPLAZA
PLAZAFELISA
MUNÁRRIZ
PARQUEARROSADIA
PARQUETOMÁS
CABALLERO
MANUEL DE FALLA
GUELBENZU
ISAA
CAL
BÉNI
Z
M. FALLARÍO URROBI
IRAT
I
RÍO ELORZ
RÍO URROBI
RÍO
UREDERRARÍO
RÍO
CIDACOS
RÍO QUEILES
BLAS
DE
LA
SERN
A
BLAS
GUELBENZU
GOROABE
SANTA MARTA
LARRABIDE
TAJON
AR
SEBASTIÁN ALBERO
ENAMORADOS
PARQUE DE LOSENAMORADOS
BERNARDINOTIRAPU
PASEO DE ANELIERJUSLARROCHA
JUSLARROCH
A
AVENIDA
DE GIPUZKOA
AVENIDA
AVENIDA DE GIPUZKOA
DEMARCELO
CELAYETA
JOAQUÍN
BEUNZA
JAURRIETA
OCHAGAVÍA
EZCÁ
ROZ
J. BEUNZA
DR.GORTARI
DR. LABAYEN
DR. SIMONENA DR. JUARISTI
DR. BLASCO
DE
NAVARRA
MAR
TÍN
EZ D
E UB
AGO
AVEN
IDA
STA. LUCÍAPASEO STA. LUCÍA
CALLE DEL FERROCARRIL
MUELLE
DR. SALVA
SAND
UZELAI
AVENIDA
AVENIDA
DE
DE
DR. .REPÁRAZ
DR. .
REPÁ
RAZ
LANDABEN
PAMPLONA
ERMITA
GAÑA
TUDELA
ERMITAGAÑA
ERMITAGAÑA
BENJAMÍN
DE
ARCADIO MARÍALARRAONA
BARTOLOMÉ
CARRANZA
DE
DE
DE
ARCADIOMARÍA
LARRAONA
PLAZA DEEUROPA
AVENIDA
NAVARRA
AVENIDA
AVENIDA
AVENIDA
DE
AVENIDA
NAVARRA
DE
AVENIDA
NAVARRA
DE
BARAÑÁINMALÓN DE CHAIDE
FRANCISCO DE ALESÓN
SANCHO RAMÍREZ
AVEN
IDA
DE
PÍO X
II
IRUNLARREA
IRUNLARREA
IRUNLARREA
VÍRGEN DEL RÍOCRUZ DE BARKAZIO
ENAMORADOS
ISAB
A
RAIMUNDO LANAS
ARBIZU
RÍO ARGA
RÍO
ARG
A
BIURDANA
MONASTERIO
DE
FITERO
MONASTERIO
DE
IRACHEORCOYEN
Mº DE LA OLIVA
PARQUE DE LA VAGUADA DE SAN JUAN
Mº DE VELATE
Mº DE LA OLIVA
Mº DE EUNATE
VÍRGEN
DEL PUY
SAN ROQUE
MO
NASTERIO
DE URD
AXM
ON
ASTERIOM
º DE ABERIN
Mº D
E ZILBETI
CUESTA DE LA REINA
PARQUE LARRAINA
CUESTA DE LA REINA
DE URDAX
VELA
TE
MARTÍN AZPILICUETA
TRAV
. Mº D
E
ALBER
TO M
AGNO
SAN
ACEL
LA
AVENIDA DE
AVENIDA DE
SANCHOEL
SANCHOEL
FUERTE
FUERTE
VUELTA DEL CASTILLO
AVENIDA DE BAYONA
AVEN
IDA
AVENIDA
DE
PÍO
XII
AVEN
IDA
DE
PÍO
XII
AVEN
IDA
DE
BARAÑÁIN
Mº DE ALLOZ
Mº DE URDAX
RIOJA
LA
PINT
ORAS
ENJO
BASIANO
PINTOR
PINTOR CRISPÍN
PEDRO I
FUENTE
DEL
HIERRO
FUEN
TE
DE
L
HIE
RRO
SERAFÍN OLAVE
ÍÑIG
O
ARI
STAITURRAMA
ITURRAMA
PEDRO I
ALFONSO EL BATALLADOR
ESQU
ÍROZ
ESQ
UÍRO
Z
CUESTA DE CURTIDORES
DESCALZOS
SAN
LORE
NZO
JARAUTA
HILARIÓN ESLAVA
RECOLETAS
JARAUTA
SANTO DOMINGO
MAYOR
MAYOR
SAN MIGUEL
SAN FRANCISCO
PLAZASAN
FRANCISCO
NUEVA
TACONERA
SAN ANTÓN
ZAPATE
RÍA
NUEVA
SAN GREGORIO
SAN NICOLÁS COMEDIAS
POZO BLANCO
ALDAPA
MAÑUETA
MERCADO
CARMEN
NAVARRERÍA
MERCAD
ERES
CURIA
COMPAÑÍA
MERCED
BAJADA
DE
JAVIE
R
DORMITALERÍA
ESTAFETA
ESTAFETA
CHAPITELA
CALDERERÍA
SAN AGUSTÍN
TEJE
RÍA
RONDA DELOBISPO
BARBAZÁN
BAJADA DE L
ABRIT
CORTES
DE NAVARRA
RONCESVA
LLES
PAULINO CABALLERO
ARRIETA
ARRIETA LE
YRE
AMAYA
OLITE
OLITE
TEOBALD
OS
SAN
FERMÍN
ARALAR
MEDIA LUNA
DE LA BAJANAVARRA
TAFALL
A MEDIA LUNA
ARALAR
ARALAR
VALLE DE EGÜES
VALLE DE EGÜES
VALLE DEL RONCAL
VALL
E DE S
ALAZA
R
SEMINARIODIOCESANO
MAYA
SUIT
P. MADOZ
C. OLA
SO
OLITEITURRALD
E
CASTILLO
DE
Y
PLAZADE LA
LIBERTAD
PLAZABLANCA DENAVARRA
GORRITI
GORRITI
AMAYA
TABLAS
AOIZ
AOIZ
AVENIDA JUAN PABLO II
AVENIDA CARLOS III
AVENIDA CARLOS III
PLAZA DE LASMERINDADES
TAFA
LLA
PAULINO CABALLERO
FRANCISCO BERGAMÍN
SAN
FERMÍN
VILLO
SLADA
SANGÜESA
NAVARRO
PADRE CALATAYUD
LEYR
E
PLAZADE LA CRUZ
AVENIDA DE GALICIA
TUDELAPLAZA
PRÍNCIPEDE VIANA
AVENIDA
AVENIDA DE SAN IGNACIO
ESTELLA
GARCÍA XIMÉNEZ
SANCHO EL MAYOR
PLAZADEL
VÍNCULO
GARCÍA CASTAÑÓN
PASEO DE SARASATE
PLAZADE LA PAZ
CONDE OLIVETO
AVEN
IDA
DE Z
ARAG
OZA
AVEN
IDA
DE Z
ARAG
OZA
AVEN
IDA
DE Z
ARAG
OZA
PLAZADE LOS FUEROS
PLAZAMANUEL
TURRILLAS
PARQUEMORONDO
AVENIDAERLETOKIETA AB
EJER
AS
ABEJ
ERAS
SAN
JUAN
BOSC
O
SERAFÍN OLAVE
RONDA
AZPILAGAÑA
RÍO
ALT
ZANI
ALU
IS M
ORON
DO
J. M
AYA
BUENAVENTURAÍÑIGUEZ
M. BEOBIDE
PEDRO ARANAZ
ASTR
ÁIN
MIG
UEL
RÍO
EGA
RÍO
ALT
ZAN
IA
D. ZABALZA
RÍO SALADO
DE LA SERNA
SAN
GÜE
SA
SANGÜESA
GONZÁLEZ
MONJARDÍN
MUELLE
SANTA VICENTA MARÍA
EL IRATI
PASEO DE SANDUA
DR. . FLEMING
U.C.
ERRO
TAZA
R
LUMBIER
LARRASOAÑALAKUNTZA
AVENIDA DECORELLA
MENDIGORRÍA
LESA
KA
SANT
ESTE
BAN
ETXARRI-ARANATZ
PARQUE DELA BIURDANA
PLAZADR. ORTIZ
LANDÁZURI
SAN JORGE
PLAZA DEJUAN XXIII
PLAZASANCHO ABARCA
PUENTEOBLATAS
pump-track
PUENTEDEL VERGEL
PUENTECUATROVIENTOS
ESTACIÓNFERROCARRIL
PLAZA DE FÉLIX HUARTE
PLAZARECOLETAS
NAVAS DE TOLOSA
DE
CATALINA DE FOIX
CHIN
CHILL
A
PADRE MORET
YANGUAS Y MIRANDA
SANCHOEL
FUER
TE
CATALU
ÑA
CATALUÑA
ANAITASUNA
GRÚA
A.D. SAN JUAN
CEMENTERIODE SAN JOSÉ
ESTADIOLARRABIDE
ARANTZADI
I I
24H
24H
Buztintxuri
Magdalena
Mendebaldea
Ermitagaña
ArantzadiArantzadi
RochapeaRochapeaSan JorgeSan Jorge
BuztintxuriTxantreaTxantrea
Magdalena
IrunlarreaIrunlarrea
EchavacoizEchavacoiz
Mendebaldea
San JuanSan JuanErmitagaña
Casco AntiguoCasco Antiguo
MilagrosaMilagrosa
IturramaIturrama
2º Ensanche2º Ensanche
ArrosadiaArrosadia
AzpilagañaAzpilagaña
LezkairuLezkairu
Ensanche Ensancheerer11
RONDA NORTE
DONOSTIA-SAN SEBASTIÁNVITORIA-GASTEIZ
LOGROÑO ZARAGOZA
FRANCIA
Avda. de Catalina de Foix
CASCO ANTIGUO
Pío XX
IIAvda. B
ayona Sancho el Fuerte de Navarra
Avda.
Avda. Marcelo Celayeta
Monte Ezkaba
Avda. Baja Navarra
Avda. Zaragoza
Avda.
Guipúzcoa
A-15
A-15A-21AP-15
AP-15
A-12N-121
N-121N-240 N-135
RONDA ESTE
RONDA OESTE
BURLADA
HUARTE
MUTILVA
ZIZUR MAYOR
ZIZUR MENOR
BARAÑÁIN
ORKOIEN
Art ica VILLAVA
1:10.000 cm
Hotela
Taxiak
Komun irisgarriak
Komun publikoak
Dutxa publikoak
Zinema
Gasolindegia
Donejakue Bidea
Aterpetxea
Donejakue Bidea-aterpetxea
Kontsigna
Antzerkia
Postetxea
Igogailua
Udal-merkatuak
Merkataritza-guneak
Bidegorriak
Bizikletak alokatzea
IRUÑA
Turista autobusetarako geldiunea
Ordainpeko aparkalekua
Iruñeko Turismo BulegoaUdaletxe Plaza. 31001 IruñaTel. 948 420 700 / 848 420 [email protected]
Ibilbide turistikoak
Sarbideak eta aparkalekuak
Iruña harresiak dira
Iruña sanferminak dira
Iruña Bidea da
Intereseko parke eta berdeguneak
Aparkalekua txartela duten bizilagunendako soilik, eta sarbidea turismoko establezimenduetara (galdetu establezimenduan).
Hiriaren erdialdea, aparkatze arautua.
Doneako wifi gunea
Doaneko aparkalekua
EUSKERA
Autokarabanendako eremuak
Begiratokiak
Donejakue Bidearen Interpretazio Zentroa Mayor kalea, 20. 31001 IruñaTel. 948 420 [email protected]
V.20
19-0
1
Iruña sanferminak dira58. San Lorentzo eliza: bertan SanFerminen kapera dago. Egungo fatxada1901ekoa da, eta Florencio Ansoleagak
diseinatu zuen. Barnealdeak gurutzegrekozko oinplanoa du, lauki batean sartuta.
Ikusgarriak dira kupulek osatzen duten irudigeometrikoa eta goialdeari buru ematen dion linterna.59. Gaseko eskortak: eraikuntza modernokoak eta grafiti-estiloko horma-pinturez apainduak, sanferminetakoentzierroetan parte hartzen duten ganadutegietako zezenakgordetzen dituzten eskortak dira. Haren izenak bertan XIX.mendean kokatuta zegoen gas-lantegia du jatorri.60. San Domingoko eskortak: entzierroaren abiapuntudira, eta bezperako gauean bertan egiten dute lo zezenek. 61. San Domingo aldapa: entzierro ospetsuen lehen zatiada. Hasieran San Fermínen irudia duen horma-hobia ikustendugu, zeini entzierroaren aurretik korrikalariek eskari batabesten baitiote.62. Udaletxe plaza: Iruñeko Udaletxea buru, bertatikbotatzen da urtero uztailaren 6an sanferminei hasieraematen dien Txupinazoa.63. Estafeta kalea: ziur aski mundu osoan ezagunena denkaleetako bat da, izan ere bertatik sanferminetako entzierroaigarotzen baita. Haren izenak XVIII. mendean bertan kokatutazegoen Iruñeko lehen postetxea du jatorri.64. Zezen-plaza: 1922an inauguratua eta sanferminetakoentzierroak direla-eta nazioartean ezaguna, Espainiakobigarren zezen-plazarik handiena da, eta mundukolaugarrena, 19.721 ikusleendako lekua duelarik.65. Entzierroaren monumentua: Rafael Huerta eskultoreakegindako brontzezko artelana da; bere horretan atxiki dukorrikalarien eta haien atzetik segika dauden zezenenlasterketaren unea.66. Café Iruña: 1888an sortua, horren irekierak hirian argielektrikoaren iritsiera inauguratzeko balio izan zuen. ErnestHemingwayren nahitaezko bisita, eta bertan girotzen duFiesta eleberriaren zati handia.
32ZOS
AP TIDORESDORES
LA ROCHAP TI R
ESCALZ
ROCHAP TIDORES
E CURT
CUEST
RT
SUES
IOSOSTRINITARIOPARQUE
A DE CURPEALA ROCH
P
DEL GAS
OS DDE NAVAR
DDEL RUN
D MO
DOMRA
AN
MUSALZ
USEO
NPUENTE DE
E DE
EA
ARQUE
PUEN
NAUNA
S
A DEDE
IDDREA
TESPPP
UE
S
CUE
ES
E ORES
E D
PAARG
RÍOO ARGA
PEA
CORRALILLOS
DE CUR
RALILLOS
E
DOM
6
7
11
32
33
47
4948
50
59 60
61
PARDE
MUSEOVARRA
EPEA
RÍO ARGA
A DE CUR
CUESTS
TIDORES
ESCALZOS
SANTO
DOM
M
BA
BISPOBISPO
COC
CURIAARRERARRER
VVNA
A
R
TA
ADA
ET
DEL REDÍNFRANCIA
NM
MAÑUECUR A
CARMEN
NA
CARME
DA
MAÑUET
DA
ORTAL DEPORTAL DEDRERFRANCIA EL
BALUARTE
RONDA DEL
PO
ONDA DE
BALUARTEOR
ER
3
45
7
12 29
35
3742
4650E
L RED
ATAMAÑUET
NA
ET
ALDAPA
TAA
MERCADO
CARMEN
AVVARRERÍA
S
CURIA
CO
A
OBISPO
A LUNA
ARA
MÉOLOMÉBART
ALÍA
BABARBAZÁN
APA OARROSCMOLINO M
D L LABRIT
NANATACIÓN
LUARTE
DE
AAGDALALENDE L
NALA
ENTEE
AAG
PUE
GRG
LU
CLUB
ALUNA
ARALALEYR
E
FOR
MED
LEYR
EA
AZÁ
AN
AR
C
AR
B
R
N
ARA
R
L
O
LAL
E
E
Z
A
EN
A
E
L
G
N
EDIA
TÍN DE SSAN
E
DME
DE L
MA
R
RBAZÁN
1
2
41
3
51
50
MA
BALUARTEDEL LABR
MOLINO DECAPARROSO
EAAL
FORTÍN DE SAN TOLOM
BARBAZÁN
A LEYR
E ARALAMEDIA LUNA
ASR
SAN GREGORIO
SAN GREGORIO
ASEO DE SARASA
SEO DE SASAN MIGUEL
PP
MIGUE
NUEV
SAN NI
TER
TER
ATE
SAN GREGORISAN ANTÓN
A
ZAP
N A
NUEV
F
28
25NUEV
SAN ANTÓN
A
PLA
YOOYOR
SAN FRANCISC
AY
OYORYOR
OR
A
YOR
DOMINGO
PL A
34 ASSA
A
NCISC
JAR
AY
VVAYAY
HILARIÓN
A
AV
UTA
JARAUT
E
MA
HILARIÓN
JARAUT
MA
RECOLET
NZO
RENZ
O
LARRAINAUE ARQ
R
SAN
LO
DE
DES
P
ALA TACONERA
ANTONIUTTONIUTTI
OL A
E
S
R
A
MA
SAN MIGUEL
ODRE
SAN NNMIGUELL
RIO
MINARAUT
SANSAN
NUEV
SAN FRANCISCO
ESLA ESLA
SAN
LOR
DESCA
A
OV
O
PARQUE DE
ACONE
JARDINES DE
LARP
AA A O
COR
NON
AA
LLU
DA
DINN ENAACOOAAA
NC
A
RSA
LAZZARGGEN
SC
RASASARASSA
SAZ
O DE
ACONERA
OE
V
OCO RAAE
A RAD
AAA
CNE
CC
PARQUE D
RAUT
MARECOLET
AUT
SC
14
813
1518
16
17
25
2
25
25
27
26
2
4
38
39
40
4445
5852
53
31
DE
ARDINES DELA TACONERA
PLAZAVIRGENE LA O
PARQUE LARRAINA
DESCA
SAN
LORE
NZO
JARAUT
RECOLET
HILARIÓN ESLA
JARAUTA
AVVA
TAAS
UTAA
DOMINGO
O
RIO
SAN FRANCISCO
PLAZASAN
FRANCISCO
SAN ANTÓN
T
NUEVA
TACACONERA
N A
NUEV
O
SAN NI
ASEO DE SARASAV
PLAZARECOLETAS
NAVAAS DE TOLOSA
PPAADRE MO
SAN AGUSTÍN
uavoxode Teatr
aNavar
TTEAT
GG
AA
ARRAARR
VVN
D
TESE
ADA
Esc
ERÍA
SAN AGUSTÍN
AAFETAFET
CALDERERÍACHAPITEL
AAATAAFET
ue
ALERÍAALERÍA
CALDERERÍA
Aq
VIERE
JAA
TA
EST
IT
D
DORM
DE
AÑÍAAÑÍA
BAJADA
TA
CHAPITELA
CADER
A
CHAPITELA
POZO BLANCOCOM
EDIA
AA
NICOLÁS
VAVA
A
TPA
RCLER
TAESESMERC
DERES
ST
JERÍA
BAJADA
STCACASTILLO
EALA REMARÍSANTA M
AGA RE
A DEA DE
RIET
GA
A
PLAZA DEL
M
CCOMEDIAS
PRÍA
POZO BLANCO
DE
ET
A
RO
TES
ARCÍAC
GARCÍA
AS
NICOLÁS
ERÍA
COMEDIAS
POZO BLANCO
A
O
EST
ST
TEJ
TEJE
AFET
MERCED
COM
PL
a
MERCED
COMP DORMIT
M
VV
BAJADA DE L
ABRITAB
E
AJADA
TTAY
BA
IEEEET
YAR
TEA E
LAZA D
PLAZA DE
AR
AZAA
BA
ET
10
19
2021
36
4362
63
64
66
30
TEATROGAYARR
PLASANTA MA
REA
O
RIET
VNA
DE
R
TEJE
AFETSTMER
CADER
ES DORMITMERCED
JA
COMPT
VVAA
NICOLÁS
A
O
TAA
ES
PAAÑÍA
LER
BAJADA
DE
AVVIER
TAALERÍATATAA
ESTAFETA
CALDERERÍA
SAN AGUSTÍNJE
RÍA
BAJADA DE L
ABRIT
RTETES
E NNAVVAARRA
TAAAAVV
GARCÍAC
G
scuelavarra
atroox
AS
CULODEL
24
VÍN
PÍO
XII
ÍO X
BALUARTEESTELLA
PLAZA
ESTELLAESTELLA
AUDITORIO
HINC
HILL
A
RET PAS
PÍÍO
XI
OPÍ
O XI
I
LO
HINC
HILL
A
9
22
23
2
2525
5556
E
PLAZADEL
ÍNCU
P
CHIN
CHILL
A
PAADRE MORET
AN
AÑÓN VENIDA CARLOS III
VVAVEAVE
ALAR
TEO
LDOS
T
AYADACAR
MAY
T
AAAMAN
ALLLLE
ONCESESVVA
R
A
ESVA
LLES
OR
AAAVE M
IDA D
AR
LDOS
TEO
L
AYAAYA
RIEA
IDA CAR
A
LLE
RONCES
TCOCAÑ
CASA CAST OIDA DE SAN IGNAC OS
III
NCESV
RON
NIDADACARLO
65
OLITECORORTT
RONCESV
ARRIE L
MA
E
TEOBALD
OS
ALAR
VENIDA CARLOS III
VENIDA DE SAN IGNACIO
A CASTTAÑAÑÓN
Argazkiak:Iruñeko Udal ArtxiboaLege-Gordailua:NA 386-2019
Iruña harresiak dira1. San Bartolome Gotorlekua(XVIII. mendea): harresiareneraikuntzako azken garaikoa.2. Labriten Bastioia (XVI.
mendea): harresi-bastioi horrenondoan Labrit pilotalekua dago, eta
bertan jokatzen da Nafarroako kirolik errotuenetakobatean: euskal pilotan.3. Zaldi Zuriaren zokoa: Redingo Gotorlekuarenondoan, behatoki honek harresiez kanpoko hiriarenzein Arga ibaiaren ikuspegi ezin hobeak ditu.4. Solastokiko Gurutzea (1500): jendaurreko laido-zigorra zuten erruztatuak hiltzeko pikota izatea zuenbetekizun.5. Frantziako portalea: harresiak jatorrian sei atezituen, eta hauxe da bere horretan dagoen bakarra,leku berean eta 1553an eraiki zeneko itxura berberaz.XVIII. mendean, zubi altxagarria eta kate-sistemagordetzen dituen bigarren atetzarra erantsi zioten.6. Errege-erreginen Jauregiaren elurtegia:izoztutako elur-puskak mantentzen zituen Erdi Arokoeraikina, janaria freskatu eta gordetzeko.7. Errege-erreginen Jauregia (Nafarroako ArtxiboNagusia): antzinako Errege-erreginen Jauregia XII.mendekoa da, eta 2003an Rafael Moneok eraldatuzuen.8. Portale Berria: 1571tik aurrera egin zen barrutiharresidunaren irekiera, Filipe II.aren aginduz, eta1950ean Víctor Eusak berreraiki zuen.9. Ziudadela: 1571tik 1645era eraikitako gotorlekuada, bost txokoetan bastioi bana dituen pentagonoerregularra. Hauxe bide dugu Errenazimentuespainiarraren arkitektura militarrean eredurikhoberena.Harresi-barruko hiria10. Udaletxea: eraikinaren fatxadan barroko berantiarraeta neoklasikoa (XVIII. mendekoa) nahasten dira,gainontzekoa XX. mendekoa bada ere. Jatorria 1423koada, Karlos III.ak Erdi Aroko burguen arteko elkarguneazen lubanarroan eraiki zezaten agindu zuenekoa.11. Nafarroako Museoa: Errukiaren Andre Mariarenospitale zaharrean kokatuta, Nafarroako historiarilotutako bilduma arkeologikoak eta artistikoakgordetzen ditu. 12. San Domingoko merkatua (1876): hiriko udal-merkaturik zaharrena da.13. Portalapeko belena: San Zernin burguko ErdiAroko egituraren hondakinak ikus daitezke.14. Kondestablearen Jauregia eta SarasateMuseoa: 1550 eta 1560 bitartean Luis BeaumontekoaNafarroako kondestableak eraikitako jauregi-etxea da.Jauregia apezpiku-egoitza izan zen, 150 urtez, etabehin-behineko udaletxea, zortzi urtez, 1752azgeroztik. Gaur egun kulturgunea da.15. Kontuen Ganbera (XIII. mendea): noblezia-jauregiaizan zen, bertan Erresumako Kontuen Auzitegia kokatuzuten arte, 1524tik 1836ra. Hauxe dugu Iruñekoeraikin gotiko zibil bakarra.16. Miguel Echauri Fundazioa: margolari nafarrakXVII. mendeko jauretxean duen bilduma.
17. San Nikolas eliza (XII. mendea): gotorleku-elizaerromanikoa da, gotikorako trantsiziokoa. Erdi Arokofreskoen hondakinak eta organo barroko bat dauzka.18. San Saturnino edo San Zernin eliza: XIII.mendeko eliza gotikoak atari arkupeduna dauka, etajatorrian bere defentsa-betekizuna oso garrantzitsuazen bertako biztanleentzat. Hortxe, Bideko Ama Birjinaketa San Saturninok, Iruñeko zaindariek, kaperabarrokoa eta irudia dauzkate, hurrenez hurren.19. Gazteluko plaza: hiriaren bihoztzat jotzen da.Bertan izan dira azokak, lehiaketak, elkarretaratzepolitikoak, baita zezenketak ere 1844a arte. Harenizenak XIV. - XVI. mendeetan Xabier kalearen aldeanzegoen gaztelua du jatorri.20. Nafarroako jauregia: XIX. mendean eraikia,Nafarroako Gobernuaren egoitza da. Bertan ehunurtetik gorako sekuoia ikus daiteke.21. Foruen monumentua: monumentu hau herri-harpidetza bitartez jasotako diruaz eraiki zuten,1903an, Nafarroako Foru Eraentzaren alde sortutakodefentsa-mugimenduaren omenez. Manuel Martínezde Ubago arkitektoak egin zuen.22. Nafarroako Parlamentua: 1892an harriz etaadreiluz eraikia, antzinako Justizia Jauregia izan zen.23. Baluarte Nafarroako Biltzar Jauregia etaAuditoriuma: Patxi Mangadok arkitektoak diseinatuzuen. Hiriko arkitektura garaikidearen adibide ona da.24. Geltoki: autobus-geltoki zaharrean kokatutakokultura- eta aisia-gunea.25. Eraikin modernistak: Ansoleaga, Arteaga,Goicoechea, Lidón, Goizueta eta Martínez de Ubagohiriko eraikin modernisten egileak izan ziren XIX.mendean.- Errenazimentu edo barrokoko jauregiak: XVII.mendeko Redin eta Cruzatarren Jauregia (26),Ezpeletarena (27), Gendulaingo kondeena, XVIII.mendekoa (28), Rozalejoko markesarena (29), XVIII.mendeko Goyenechetarrena (30) eta XVIII. mendekoNavarro-Tafallatarrena (31).- Komentuak eta elizak: gaztelauen konkistarenondoren (1512), harresien barruan monako-giroahedatu zen, zenobio eta eliza edo erlijio-ordenenerakunde askoz: XVI. mendeko Domingo Santuareneliza (32), 1734ko Udal Artxiboa eta San Joanapaizgaitegia (33), 1624ko Agustindar ErrekoletenBasilika (34), 1701eko Aldapako San Fermin eliza(35) eta XVI. mendeko San Agustin eliza (36).- Paret-en iturriak: Gortearen margolari Luis Paret yAlcázarren diseinuaz, hirira urak ekarri izana ospatzekoeraikiak, 1788. urtean jarri zituzten. Lau hauek dira:Santa Zeziliarena (37), Neptunorena (38),Obeliskoarena (39), eta Ugaritasunarena (40),herritarrek Mariblanca izenez ezagutzen dutena.
Iruña Bidea da41. Magdalenako zubia: XII.mendekoa da, eta kultura-interesekoondasun eta monumentu historiko-
artistiko izendatuta dago. IruñeanDonejakue biderako sarbidea da.
42. Andre Maria katedrala: XIV. eta XV. mendeetaneraiki zuten, aurretik tenplu erromaniko bat zegoenlekuan. Ventura Rodríguezen lanik gorena den fatxadaneoklasikoaren atzean, Erdi Aroko sekulako tenplu batdago ezkuturik, 26,8 metroko altuerako nabe ikusgarribat, erdian, eta gotikoan munduko lanik gorentzatjotako klaustro bat dituena. 43. Artzapezpiku-jauregia: XVIII. mendean eraiki zen,Iruñeko apezpikuen egoitza izateko. Iruñean denbarrokoaren erakusle nagusietako bat da.44. Kale Nagusia: Kale Nagusia, alboetan barrokokoeta Errenazimentuko jauregiak dituena, Donejakuebideko erromesak igarotzean sortu zen, Erdi Aroan. 45. Ultreia Donejakue bidearen InterpretazioZentroa: Donejakue bidea eta horren historiaezagutzeko eta hedatzeko gunea.
Iruña berdea da46. Arantzadiko parkea: Argaibaiaren meandroan kokatutakoparkea, ibaiertza bera, baratze-eremu bat eta berdeguneak zein
haurrendako jolas-eremua dituenhiri-parke bat barne hartzen dituena.
47. Runa parkea: Argaren ibaiertzean dagoen parkea,Vergel eta Zamargileen zubien artean. Haren izenakArga ibaiaren antzinako izena, Runa, du jatorri. 48. Trinitariosko parkea: 2014an Arga ibaiarenpasealekuan egindako handitzea da, eta eremulorategiduna, haurrendako jolas-lekua eta pump trackpista bat dauzka. 49. Plazaola zubia: 1914an eraikia, XX. mendearenlehen erdian Iruña eta Donostia lotzen zituen trenerakoigarobidea. Egun, antzinako trenaren ibilbidea naturbidea da.50. Erdi Aroko zubiak: Magdalenako zubia (29), SanPedro (X) eta Santa Engrazia (X) dira.51. Media Luna parkea (1935): Victor Eusak ilbeheraitxuraz diseinatua, estilo erromantikokoa da. 43zuhaitz-espezie dauzka, sekuoia erraldoiak besteakbeste, baita zenbait ugaztun eta hegazti ere. Egundokobegiratokia dauka Magdalenako baratzeei etaCaparrosoren errotari begira.52. Taconerako lorategiak (XVI. mendea): Ba alzenekien Taconera dela Iruñeko parkerik zaharrena?1830etik aurrera hiriko zonalde erromantikoen etaexotikoenetako bat bilakatu zen, eta hainbat lore- etazuhaitz-espezie –sekuoia erraldoia eta Japoniakosasiakazia, besteak beste–, bide, eserleku eta iturridauzka. Bertatik ikuspegi ederra dago, etalubanarroetan orein, ahate, oilo eta paumak bizi diraelkarrekin, erdi aske. XVII. mendeko bi portale dauzka,San Nikolasekoa eta Taconerakoa. 53. Antoniutti parkea: 1977an eraikita, irristatzekoeta erabilera anitzeko eremua dauka. Halaber, urteanzenbait kirol-ikuskizun antolatzen dira bertan. 54. Gaztelugibeleko parkea: 300.000 metrokoadroko azalera du, eta Ziudadelako glazisetan dago,lubanarro eta harresietaranzko malda leunetan. XVII.mendetik pasealekua izan da. 55. Yamaguchi parkea eta Galaxiaren Lorategia:1997ko parke honek Ekialdeko etorria du, diseinuanJaponiako paisajista batzuek parte hartu dute, etaJaponiako kulturakoak diren apaingarriak dauzka.Bertan Galaxiaren Lorategia dago (500 zuhaixka bainogehiagoz, izarrak, kumuluak, izarrarteko hautsa etazulo beltza irudikatzen dituen Esne Bidearen eskalakoerreplika).56. Planetarioa: 1993an inauguratu zuten, eta bertandago munduko proiekzio-kupularik handiena -20metroko diametroa du-.57. Nafarroako Unibertsitateko Campusa etaUnibertsitateko Museoa: lorategiek paisaia-baliohandia dute, eta bertan Rafael Moneoren lana denmuseoa dago, non arte garaikidearen bilduma batbaitago.
www.pamplona.es/eu/turismoa www.turismo.navarra.es/eus/home
52
55
42
Iruña kokapen ezin hobea duen hiria da, eta historia gailena duena. Hiriko katedral eta eliza gotortuakindartsu altxatzen dira, haren Erdi Aroko iraganaren oroigarri; eta Errenazimentuko harresiak zein Ziudadela,berriz, XVI. mendetik aitzina gotor-hiri gisa zeukan garrantziaren erakusle dira. Donejakue bidearen aztarnaagerian dago Iruñeko egituraketan, eta egun inoiz baino biziago dago. Asko dira apaingarri dituen parkeeta lorategiak; eta askotariko gastronomia gozoarekin batera, bizi-kalitate desiragarria islatzen duen besteerakusle bat dira. Eta, txoko guzti-guztietan, sentitzen da urtero uztailaren 6an, sanferminak hastean, hiriainguratzen duen emozioa. Hori guztia, eta askoz ere gehiago, dugu Iruña.
ZER IKUSI IRUÑEAN