ingurumen eta hirigintza saila · 7.1 lerro estrategikoa: parte hartzean, gardentasunean, ekitatean...

2017ko azaroaren 3a, ostirala • 126 zk.

1/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus

I - ARABAKO BATZAR NAGUSIAK ETA ARABAKO LURRALDE HISTORIKOAREN FORU ADMINISTRAZIOA

Arabako Foru Aldundia

INGURUMEN ETA HIRIGINTZA SAILA

Foru Gobernu Kontseiluaren 626/2017 Erabakia, urriaren 24koa, onartzen duena Arabako Lu-rralde Historikoko garapen iraunkorraren II. plan estrategikoa, 2018-2030erako

Diputatu Kontseiluaren maiatzaren 17ko 298/2011 Erabakiaren bitartez onartu zen Arabako Lurralde Historikorako Garapen Jasangarriaren II. Plan Estrategikoa (2011-2015), Aalborg-eko Gutunaren eta Konpromisoen printzipio iradokitzaileen arabera. Behin beterik plana egikaritzeko ezarritako epea, orain berrikusi eta eguneratu egin da gai horri buruz egin diren nazioarteko biltzarretan onartutako akordioen arabera, eta baita ere aintzat hartzearren oraintsu Euskal Autonomia Erkidegoan jasangarritasunari doakionez onartu diren plan eta estrategiak.

Hain zuzen, 2012ko ekainean, Rio de Janeiron (Brasil), Garapen Jasangarriari buruzko Na-zio Batuen Biltzarra egin zen, “Rio+20” deritzona, 1992an hiri hartan bertan egin zena aipatuz. Onartutako azken dokumentuak, zeinak “nahi dugun etorkizuna” baitu izena, garapen jasanga-rriarekiko konpromiso berritu baten printzipio iradokitzaileak ezarri zituen. Ondoren, 2015ean, berriz ere Nazio Batuetan, Garapen Jasangarrirako 2030 Agenda onartu zen, mundu mailan aplikatzeko 17 helburu berri jaso zituena. Agiri horietan, lanerako esparru orokor bat dago ezarrita, Arabako Lurralde Historikoko Garapen Jasangarriaren II. Plana formulatzeko.

Plana eguneratu egin da, Europan gai horren inguruan diren beste mugarri batzuekiko koherentzian, hala nola Euskal Adierazpena: “Bide orri berria Europako hiri eta herrientzat”, edo Euskal Autonomia Erkidegoak onartu eta Eusko Jaurlaritzak onetsitako ingurumen konpromi-soak, bereziki Garapen Jasangarrirako Euskal Ingurumen Estrategia (2002-2020), Euskal Auto-nomia Erkidegoko IV. Ingurumen Esparru Programa (2015-2018), Aldaketa Klimatikoaren 2050 Euskal Estrategia, edo Euskal Autonomia Erkidegoaren Biodibertsitate Estrategia, besteak beste.

Garapen jasangarriaren II. Planak kudeaketa eredu bat jasotzen du, jasangarritasun irizpideak batzen dituena eta Arabako Foru Aldundiaren sail eta egitura guztiei eragiten diena zeharka, foru erakundeak baliatzen dituen eskumen eta jardun eremuetan oinarriturik (hala dagokio-nean, Euskal Autonomia Erkidegoarekin eta udal administrazioekin koordinaturik baliatzen ditu eskumen eta jardun eremu horiek).

Plana landu da Foru Aldundiaren sail guztien parte hartze aktiboarekin. Era berean, ekaina-ren 1ean, agiria Arabako Lurralde Historikoko kuadrilletan egon zen jendaurrean jarrita, eta, ondoren, kontsulta eta alegazioetarako epe bat hasi zen. Arabako Errioxako eta Zuiako kuadrillek igorritako idazki banaren bidez, Planerako ekarpenak aurkeztu dira, eta Planak aintzat hartu eta erantzun egin die, Ingurumen Jasangarritasunaren Zerbitzuak 2017ko irailaren 18an emandako txostenen bidez.

Lurraldea jasangarritasunaren arloan proposatutako etorkizuneko egoerarantz hurbiltzeko, Planak honako zazpi erronka eta hamabi lerro estrategiko hauek proposatzen ditu:

— 1. erronka: ekonomia lehiakor, berritzaile, karbono gutxiko eta baliabideak eragimenez erabiltzen dituena.

1.1. lerro estrategikoa: Produkzio eta kontsumo metodo jasangarriagoak sustatzea.

1.2 lerro estrategikoa. Garapen ekonomikoko estrategia jasangarriak bultzatzea.

— 2 erronka: Natura ondarea kontserbatzea.

2.1. lerro estrategikoa: Arabako natura ondarea zaindu eta kontserbatzea.

2.2. lerro estrategikoa: Arabako natura baliabideen kalitatea zaindu eta berreskuratzea.


2/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus

— 3. erronka: Lurralde orekatua.

3.1. lerro estrategikoa: Hiri eta lurralde planifikazio jasangarria sustatzea.

3.2.lerro estrategikoa. Lurralde estrategiak garatzea aldaketa klimatikoaren aurka.

3.3. lerro estrategikoa: Baliabideen kudeaketa eraginkorragoa sustatzea.

— 4. erronka: osasuna sustatzea.

4.1. lerro estrategikoa: osasuna politika guztietan txerta dadin sustatzea.

— 5. erronka: ekitatea eta justizia soziala.

5.1 lerro estrategikoa: Desberdintasuna murriztea eta ekitatea sustatzea.

— 6. erronka: etorkizuneko belaunaldiekiko konpromisoa.

6.1 lerro estrategikoa: ekintzarako hezkuntza sustatzea.

6.2. lerro estrategikoa. Norberaren nortasunari eustea.

— 7. erronka: Gobernantza arduratsua.

7.1 lerro estrategikoa: Parte hartzean, gardentasunean, ekitatean eta eraginkortasunean oinarritutako kudeaketa eredu bat sustatzea.

Erronka horiek gauzatzeko bidean aurrera egiteko, era bateko eta besteko helburu espezifi-koak ezarri dira formulatutako lerro estrategikoetako bakoitzean.

Plana kudeatu eta nola betetzen den zaintzeari dagokionez, komenigarritzat jo da Arabako Lurralde Historikoko herri administrazio batzuen eta besteen arteko koordinazio esparru bat ezartzea, eta, hala, aurreikusi da Arabako Lurralde Historikoko Jasangarritasun Mahai bat eratzea, non Foru Aldundiak ez ezik, lurraldeko zazpi kuadrillek ere parte hartuko duten, eta non kuadrillak eurak izango diren bozeramaile udal batzuek eta besteek eta haiek osatzen dituzten administrazio batzar batzuek eta besteek jasangarritasuna dela-eta ekarriko dituzten eskarieta-rako. Planak, halaber, “jasangarritasun adierazleen sistema” bat eratzeko asmoa jasotzen du, aldian-aldian baloratzeko plana betez lurraldeko gizarte, ekonomia eta ingurumen errealitatea-ren gainean eragingo diren ondorioak.

Horregatik, Ingurumen eta Hirigintza Saileko foru diputatuak proposatuta eta Foru Gobernu Kontseiluak gaur bertan egindako bilkuran gaia aztertu ondoren, hauxe

ERABAKITZEN DUT

Lehenengoa. Onartzea Arabako Lurralde Historikoko Garapen Jasangarriari buruzko II. Plan Estrategikoa, ebazpen honetan atxikitzen den eranskinaren arabera.

Bigarrena. Planerako diru zuzkidurak izatekotan, baliabideak izan beharko dira dagozkion aurrekontuetan onarturik.

Hirugarrena. Erabaki hau ALHAOn argitaratzea.

Gasteiz, 2017ko urriaren 24a

Diputatu nagusiaRAMIRO GONZÁLEZ VICENTE

Ingurumen eta Hirigintza Saileko foru diputatuaJOSEAN GALERA CARRILLO

Ingurumen eta Hirigintza zuzendariaAMAIA BARREDO MARTÍN


3/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus

ARABAKO LURRALDE HISTORIKOKO GARAPEN IRAUNKORRERAKO II. PLAN ESTRATEGIKOA 2018-2030


4/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


AURKIBIDEA

1. JUSTIFIKAZIOA ..................................................................................................................... 1

2. TESTUINGURUA ................................................................................................................... 4

2.1. Munduko eskala ........................................................................................................... 6

2.2. Europako eskala ........................................................................................................... 7

2.3. Estatuko eskala ............................................................................................................. 7

2.4. Autonomiako eskala ..................................................................................................... 8

3. DIAGNOSTIKOA ETA ERRONKAK ........................................................................................ 10

4. ILDO ESTRATEGIKOAK ........................................................................................................ 12

5. HELBURU ZEHATZAK .......................................................................................................... 14

5.1. 1. Erronka: Lehiakorra, berritzailea, karbonoan apala eta baliabideen erabileran eraginkorra den ekonomia ....................................................................................................... 15

5.2. 2. Erronka: Kultura ondarea zaintzea ......................................................................... 16

5.3. 3. Erronkta: Lurralde orekatua ................................................................................... 17

5.4. 4. Erronka¨Osasuna sustatzea .................................................................................... 19

5.5. 5. Erronka: Ekitatea eta justizia soziala ...................................................................... 20

5.6. 6. Erronka: Etorkizuneko belaunaldiekiko konpromisoa ............................................ 21

5.7. 7. Erronka: Gobernamendu arduratsua ..................................................................... 22

6. JARDUKETAK...................................................................................................................... 23

7. KUDEAKETA ETA JARRAIPENA ............................................................................................ 25

8.- ERRONKEN, ILDO ESTRATEGIKOEN ETA HELBURU ZEHATZEN LABURPEN TAULA.. 29


5/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


1

1. JUSTIFIKAZIOA


6/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


2

“Arabako Lurralde Historikoko Garapen Iraunkorreko I. Plan Estrategikoak”, Diputatuen Kontseiluaren maiatzaren 17ko 298/2011 erabakiaren bidez onetsiak, 2011-2015 aldian iraunkortasunaren arloan Arabako Lurralde Historikorako lehentasunezkotzat jo ziren estrategiak koordinatzeko esparrua definitu zuen. Plana Aalborgeko 10 konpromisoen inguruan zegoen egituratuta eta 31 ildo estrategiko, 73 jarduketa programa eta 215 jarduketa ezartzen zituen. Indarraldia bukatuta, Arabako Foru Aldundiak egokia deritzo plan berri bat egiteari, hau ahalbidetzeko:

Ildo estrategikoak lurralde historikoko ingurumen, ekonomia eta gizarte egoera berrira egokitzea, azken urteetan izandako ekonomia koiuntura bereziak eragin baitio neurri handiagoan edo txikiagoan. Eskala geografiko desberdinetan eta iraunkortasun bektore diferenteen gainean onetsitako plangintza elementu berrien lehentasunak txertatzea, Arabako iraunkortasun politika guztiz bat etor dadin goragoko mailako plangintzetatik datozen aginduekin.


7/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


3

2011-2015ERAKO ARABAKO LH-KO GARAPEN IRAUNKORREKO I. PLAN ESTRATEGIKOA

AALBORGEKO KONPROMISOA ILDO ESTRATEGIKOA

1. Gobernu moduak 1.1. Balio eta printzipio transbertsaletan oinarritutako gobernamendua garatzea 1.2. Herritarren zerbitzu publikoetarako irisgarritasuna hobetzea

2. Iraunkortasunerako kudeaketa

2.1. Herritarrentzako zerbitzuen prestazioak hobetzea, ALHko herri administrazioetan IKTak ezarriz 2.2. Toki iraunkortasuna babestea

3. Natura ondasun komunak

3.1. Uraren kudeaketa eraginkorra sustatzea 3.2. Natura eta biodibertsitatea babestu, leheneratu eta hobetzea 3.3. Nekazaritza eta abeltzaintza iraunkorrak sustatzea 3.4. Arabako natura ondasun komunetarako sarbidea erraztea

4. Kontsumo eta bizimodu arduratsuak

4.1. Hondakinen prebentzioa eta kudeaketa hobetzea 4.2. Arabako energia joeren aldaketa sustatzea 4.3. Erosketa eta kontratazio publiko iraunkorrak sustatzea 4.4. Herritarren kontsumo iraunkor eta arduratsua bultzatzea

5. Hirigintza plangintza eta diseinua

5.1. Hirigintza plangintza iraunkorra sustatzea 5.2. Araban eraikuntza iraunkorra sustatzea

6. Mugikortasun hobea eta zirkulazio murrizketa

6.1. Mugikortasun iraunkorra eta garraio publiko garbirako sarbide unibertsala sustatzea 6.2. Arabako irisgarritasuna, konexioa eta multimodalitatea hobetzea 6.3. Isuri gutxiko ibilgailuetarako aldaketa sustatzea

7. Osasunerako toki ekintza

7.1. Herritarren osasuna sustatzea, jarduera fisikoaren eta kirolaren bidez 7.2. Arabako udalerrien kudeaketari osasun kontzeptua gehitzea 7.3. Osasunaren gaineko eraginen ebaluazioa bultzatzea

8. Toki ekonomia bizia eta iraunkorra

8.1. Araba berrikuntzarako plataformatzat sustatzea 8.2. Arabak kultura eta turismo helmuga iraunkor gisa duen erakargarritasuna areagotzea 8.3. Sektore estrategiko iraunkorrak indartzea 8.4. ETE-en enpresa sare iraunkorra indartzea

9. Berdintasuna eta justizia soziala

9.1. Emakumeen eta gizonen arteko berdintasuna sustatzea 9.2. Kultura arteko bizikidetza sustatzea, tokiko kulturaren sustapena indartuz 9.3. Gizarte bazterketaren aurka borrokatzea 9.4. Etxebizitza baterako sarbidearen hobekuntza bultzatzea 9.5. Kalitate oneko gizarte zerbitzuen sistema sustatzea

10. Tokikotik globalera 10.1. Garapenerako lankidetzan Arabako administrazioaren parte hartze aktiboa sustatzea 10.2. Klima aldaketaren aurka borrokatzea


8/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


4

2. TESTUINGURUA


9/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


5

Brundtland txostena delakoak, 1987koak, agerian jarri zuen garapen iraunkorra transbertsalki politika publiko guztietan sartu behar zela, orainaldiko beharrak bermatzeko etorkizuneko belaunaldiek beren beharrak betetzeko izango dituzten aukerak arriskuan jarri gabe. Orduz geroztik, txosten, agiri, programa eta estrategia ugarik itxuratu dute kontzeptu

horren aplikazio praktikoa, etengabe egoera sozioekonomikora, ingurumenekora eta politikora egokituz. 2011n “Arabako LHko Garapen Iraunkorreko I. Plana” onartu zenetik, hauek dira Arabako estrategiaren plangintzan eragina izan duten plan eta estrategia onartu nagusiak:

2011 2012 2013 2014 2015 2016

Mundukoa

Rio+20: “Nahi dugun etorkizuna”: Nazio Batuen Garapen Iraunkorrari buruzko Konferentzia

Garapen Iraunkorrerako Agenda 2030

Klimari buruzko Parisko Akordioa

Europakoa Euskal Adierazpena:

bide berriak Europako hiri eta herrientzat

Estatukoa

Ekialdeko Kantauriko Demarkazio Hidrografikoko Espainiako zatiaren Uholde Arriskua Kudeatzeko 2015-2021erako Plana

Ebroko Demarkazio Hidrografikoaren Uholde Arriskua Kudeatzeko Plana

Autonomikoa

2015-2020rako Ingurumeneko IV. Esparru Programa

2050erako Klima Aldaketaren Estrategia

2020rako Hondakinak Prebenitzeko eta Kudeatzeko Plana

2030erako Euskadiko Biodibertsitate Estrategia

Euskadiko Erosketa eta Kontratazio Publiko Berdearen Programa 2050

2030erako EAEko Jasangarritasunerako Hezkuntzako Estrategia


10/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


6

MUNDUKO ESKALA

Rio+20: “Nahi dugun etorkizuna”

Nazio Batuen Garapen Iraunkorrari buruzko Konferentzia hau 2012an egin zen, eta, bertan, garapen iraunkorrarekiko konpromiso berritu baten printzipio inspiratzaileak ezartzen dituen agiri bat onartu zen.

Garapen Iraunkorrerako Agenda 2030

2015ean onartu zen eta munduan aplikatu beharreko garapen iraunkorreko 17 helburu berriak onetsi zituen:

1. Mundu guztian era guztietako pobreziari amaiera ematea. 2. Goseari amaiera ematea, elikagai segurtasuna eta nutrizioaren

hobekuntza erdiestea eta nekazaritza iraunkorra sustatzea. 3. Bizitza osasungarria bermatzea eta adin guztietako jendearen

ongizatea sustatzea. 4. Kalitate oneko bidezko hezkuntza inklusiboa bermatzea eta

denentzako etengabeko ikaskuntza aukerak sustatzea. 5. Genero berdintasuna erdiestea eta emakume eta neska guztiak

ahalduntzea. 6. Uraren eskuragarritasuna eta kudeaketa iraunkorra eta denentzako

saneamendua bermatzea. 7. Denentzako energia erdiesgarri, fidagarri, iraunkor eta moderno

baterako sarbidea bermatzea. 8. Etengabeko ekonomia hazkunde inklusibo eta iraunkorra, enplegu

betea eta produktiboa eta denentzako ganorazko lana sustatzea. 9. Azpiegitura erresilienteak eraikitzea, industrializazio inklusibo eta

iraunkorra sustatzea eta berrikuntza bultzatzea. 10. Herrialdeetako eta haien arteko desberdintasuna murriztea. 11. Hiriak eta giza kokaguneak inklusiboak, ziurrak, erresilienteak eta

iraunkorrak izan daitezen erdiestea. 12. Kontsumo eta ekoizpen iraunkorreko modalitateak bermatzea. 13. Klima aldaketaren eta haren ondorioen aurka borrokatzeko premiazko

neurriak hartzea. 14. Ozeanoak, itsasoak eta itsas baliabideak zaintzea eta modu

iraunkorrean garapen iraunkorrerako erabiltzea. 15. Ekosistema lehortarrak babestea, leheneratzea eta horien erabilera

iraunkorra sustatzea, basoak modu iraunkorrean kudeatzea, desertifikazioaren aurka borrokatzea, lurren degradazioa geldiaraztea eta inbertitzea eta biodibertsitatearen galera geldiaraztea.

16. Garapen iraunkorrerako gizarte baketsu eta inklusiboak sustatzea, denentzako justiziarako sarbidea erraztea eta kontu ematen duten maila guztietako erakunde eraginkor eta inklusiboak eraikitzea.

17. Garapen Iraunkorrerako Mundu Aliantza inplementatzeko eta suspertzeko baliabideak indartzea.

Klimari buruzko Parisko Akordioa

Akordio hau 2015ean egin zen eta berotze globala 1,5 eta 2 °C bitarteko tenperatura igoerara mugatzeko konpromisoa biltzen du.


11/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


7

EUROPAKO ESKALA

Euskal Adierazpena: bide berriak Europako hiri eta herrientzat

2016an onartu zen, Bilbon, eta oinarrizko 10 helburu planteatzen ditu:

1. Gure energia sistemetatik karbonoa kentzea eta baliabide horren guztizko kontsumoa murriztea.

2. Hiri mugikortasunerako eta irisgarritasunerako eredu iraunkorrak sortzea.

3. Biodibertsitatea eta ekosistemen zerbitzuak babestea eta hobetzea. 4. Urbanizatu gabeko lurraren eta espazio naturalen erabilera murriztea. 5. Ur baliabideak, uraren kalitatea eta airearena babestea. 6. Klima aldaketara egokitzea eta hondamendi arriskua murriztea. 7. Espazio publikoak hobetzea, bizikidetzako ingurune seguru eta

dinamikoak sortzeko. 8. Herritar guztientzako etxebizitza nahiko eta egokiak lortzea. 9. Gizarte estamentu guztien inklusioa eta gizarteratzea bermatzea. 10. Gure toki ekonomiak eta toki laneko aukerak indartzea.

ESTATUKO ESKALA

Uholde arriskua kudeatzeko planak

2016an Arabako Lurralde Historikoari eragiten dioten uholde arriskua kudeatzeko plan bi onartu ziren estatuan:

Ekialdeko Kantauriko Demarkazio Hidrografikoko Espainiako zatiaren Uholde Arriskua Kudeatzeko 2015-2021erako Plana; Arabako Amurrio, Aiara eta Laudio udalerrietan identifikatzen ditu uholde arrisku nabarmena izan dezaketen areak (ARPSI).

Ebroko Demarkazio Hidrografikoa; Zadorra-Ihuda zona Ebroko arro guztirako mugatutako 46 ARPSIetako bat dela esaten du.

Gainera, bi planek Nerbioiko eta Zadorrako arroetako zenbait puntu antzematen dituzte, non uren kalitatea ez den egokia.


12/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


8

AUTONOMIAKO ESKALA

2015-2020rako Ingurumeneko IV. Esparru Programa

“Otsailaren 27ko 3/1998 Legeak”, Euskal Herriko ingurugiroa babesteko lege orokorrak, 6. artikuluan ezartzen du Euskadiko ingurumen politika ingurumeneko esparru programa (IEP) batean gauzatuko dela; ingurumen organoak egingo du, 4 urtean behin. IV. IEP 2015-2020 aldian egongo da indarrean eta “Garapen Iraunkorraren Euskal Ingurumen Estrategia 2002-2020” berrikusten du; horren arabera, egungo egoerak estrategia behar bezala arrazoituz birdefinitzea justifikatzen du, eta, beraz, 6 helburu estrategiko berri ezartzen dira:

1. Gure natura kapitala babestea, zaintzea eta leheneratzea, ekosistemek eskaintzen dizkiguten zerbitzuak gordez.

2. Lehiakorra, berritzailea, karbonoan apala eta baliabideen erabileran eraginkorra den ekonomia baterantz aurrera egitea.

3. Gure herritarren osasuna eta ongizatea sustatzea eta babestea. 4. Lurraldearen iraunkortasuna areagotzea. 5. Politiken koherentzia bermatzea, ingurumen integrazioa

areagotzeko. 6. Euskadiren nazioarteko proiekziorako eta erantzukizunerako

ekarpenak egitea. 2050erako Klima Aldaketaren Estrategia

Estrategia hau 2015ean onartu zen eta EAEk datozen hamarkadetan klima aldaketa arintzeko eta horretara egokitzeko aurrera egite aldera ekin nahi zaien jarduketa ildoak ezartzen ditu. Horretarako, 9 helmuga ezartzen ditu:

1. Karbono gutxiko energia eredu baten alde egitea. 2. Emisiorik gabeko garraio baterantz aurrera egitea. 3. Lurraldearen eraginkortasuna eta erresilientzia areagotzea. 4. Natura ingurunearen erresilientzia handitzea. 5. Lehen sektorearen erresilientzia handitzea eta haren emisioak

murriztea. 6. Hiri hondakinen sorrera murriztea eta zero isurpen lortzea

trataerarik gabe. 7. Arriskuei aurre hartzea. 8. Berrikuntza, hobekuntza eta ezagutzaren transferentzia

bultzatzea. 9. Euskal Administrazio Publikoa arduratsu, eredu eta erreferente

da klima aldaketaren arloan.


13/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


9

2020rako Hondakinak Prebenitzeko eta Kudeatzeko Plana

Plan hau ere 2015ean onartu zen, eta 5 programa hauen inguruan antolatzen ditu autonomia mailan mota guztietako hondakinak prebenitzeko eta kudeatzeko xedatzen diren ekintzak:

1. Aurrea hartzea. 2. Gaikako bilketa eta bereizketa. 3. Berrerabiltzeko prestakuntza, birziklapena eta balorizazioa. 4. Eliminazioa optimizatzea. 5. Administrazioaren eredugarritasuna eta gobernu egokia.

2030erako Euskadiko Biodibertsitate Estrategia

Estrategia hau 2016an onartu zen eta 4 xede hauek ezartzen ditu, datozen 15 urteetan EAEn biodibertsitatea behar bezala babesteko aurrera egite aldera:

1. Ekosistemak babestea eta leheneratzea. 2. Europako Natura 2000 Sarea sustatzea aukerarako tresna gisa. 3. Naturaren ezaguera eta kultura sustatzea. 4. Lurraldearen eta natura ondarearen kudeaketan

eraginkortasuna eta efizientzia izatea. Euskadiko Erosketa eta Kontratazio Publiko Berdearen Programa 2050

Programa hau 2016an onartu zen eta horrelako bigarren programa da. Lehen programan Eusko Jaurlaritzan eta hari lotutako erakundeetan ardazten ziren lan ildoak EAEko administrazio publiko osora zabaltzen dira orain, 5 lerro estrategikoren bidez:

1. Inplementaziorako edukia eta tresnak. 2. Kontratazio prozeduretan integratzea. 3. Prestakuntza, trebakuntza eta sentsibilizazioa. 4. Merkatuarekin koordinatzea. 5. Komunikazioa, dibulgazioa eta sareko lana.

2030erako EAEko Jasangarritasunerako Hezkuntzako Estrategia

2016an onartu zen hezkuntza estrategia hau. Haren helburua da iraunkortasunaren arloko eragile guztiak behar bezala sentsibilizatzeko eta trebatzeko ekin behar zaien jarduketak 4 jomuga hauen inguruan antolatzea:

1. Ekintzarako heztea. 2. Hezitzaileen, prestatzaileen eta beste aldaketa eragile batzuen

gaitasuna sendotzea. 3. Gazteak gaitu eta ahalduntzea. 4. Hiriak eta herriak iraunkortasunerako ingurune hezigarri gisa

sustatzea.


14/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


10

3. DIAGNOSTIKOA ETA ERRONKAK


15/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


11

“2011-2015erako Arabako LHko Garapen Iraunkorreko I. Plan Estrategikoa” eta azken bost urteetan onartutako plangintza tresnak erkatuz analizatuta, ondorioztatu da agiri desberdinak oro har bat datozen arren zenbait doikuntza egin behar direla, adibidez, klima aldaketa bektorea transbertsalizatzeko, ekosistemen zerbitzuen balioa azpimarratzeko, lehentasun jakin batzuk berrantolatzeko, etab. Beraz, plan berriak bai erronka berrietara bai Arabako Foru Aldundiaren eskumen errealitatera egokitzen den egitura bat izan behar du. Horrela, “2011-2015erako Arabako LHko Garapen Iraunkorreko I. Plan Estrategikoak” Aalborgeko 10 konpromisoen inguruan antolatzen zituen bere ildo estrategikoak eta jarduketa programak. Bestalde,

plangintza elementu berriei buruz egin den analisiak agerian jarri du bakoitzak bere antolaketa sistema daukala, non jomugak, erronkak, helburuak, ildo estrategikoak eta abar modu desberdin batean antolatzen diren. Arabako Lurralde Historikoko egungo egoera eta plan berrirako planteatutako indarraldia (2018-2030) ikusita, egokitzat jotzen da Arabako Garapen Iraunkorreko II. Plana erronka, ildo estrategiko eta helburu zehatzen inguruan egituratzea eta jarduketei, aldiz, planaren indarraldiaren barruan prestatutako urte anitzeko programetan heltzea. Azaldutakoan oinarrituta, hauek dira “2018-2030erako Arabako Lurralde Historikoko Garapen Iraunkorreko II. Plan” honetako oinarrizko 7 erronkak:

ARABAKO LH-KO GARAPEN IRAUNKORREKO II.

PLANEKO 7 ERRONKAK

1. Lehiakorra, berritzailea, karbonoan apala eta

baliabideen erabileran eraginkorra den ekonomia

2. Kultura ondarea zaintzea 3. Lurralde orekatua 4. Osasuna sustatzea 5. Ekitatea eta justizia soziala 6. Etorkizuneko belaunaldiekiko konpromisoa 7. Gobernamendu arduratsua


16/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


12

4. ILDO ESTRATEGIKOAK


17/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


13

Planteatutako 7 erronkak erdiesteko, 12 ildo estrategiko hauek ezartzen dira:

ERRONKAK ILDO ESTRATEGIKOAK 1. Lehiakorra, berritzailea,

karbonoan apala eta baliabideen erabileran eraginkorra den ekonomia.

1.1 Ekoizpen eta kontsumo metodo iraunkorragoak sustatzea. 1.2 Garapen ekonomikoko estrategia iraunkorrak bultzatzea.

2. Kultura ondarea zaintzea.

2.1 Arabako natura ondarea babestu eta zaintzea. 2.2 Arabako natura baliabideak babestea eta horien kalitatea

berreskuratzea.

3. Lurralde orekatua.

3.1 Hiri eta lurralde plangintza iraunkorra sustatzea. 3.2 Klima aldaketaren aurkako lurralde estrategiak garatzea. 3.3 Baliabideen kudeaketa eraginkorra sustatzea.

4. Osasuna sustatzea. 4.1 Osasuna politika guztietan barne hartzea sustatzea.

5. Ekitatea eta justizia soziala.

5.1 Desberdintasuna murriztea eta ekitatea sustatzea.

6. Etorkizuneko belaunaldiekiko konpromisoa.

6.1 Ekintzarako hezkuntza sustatzea. 6.2 Norberaren nortasunari eustea.

7. Gobernamendu arduratsua.

7.1 Partaidetzan, gardentasunean, ekitatean eta eraginkortasunean oinarritutako kudeaketa eredu bat sustatzea.


18/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


14

5. HELBURU ZEHATZAK


19/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


15

12 ildo estrategikoak 45 helburu zehatzen bidez zabalduko dira.

5.1. 1. ERRONKA: LEHIAKORRA, BERRITZAILEA, KARBONOAN APALA ETA BALIABIDEEN

ERABILERAN ERAGINKORRA DEN EKONOMIA

Lehen erronka honek planteatzen du tokiko ekoizpen oinarriaren lehiatzeko gaitasunak hobetu behar direla, gizarte desberdintasunak edo ingurumen eraginak larriagotu gabe, lurraldearen garapen iraunkorra horrelako ekonomia batek soilik bermatu ahal duelakoan. Ezinbestekoa da klima areago errespetatzen duen eta energia gutxiago kontsumitzen duen ekonomia sustatzea, klimaren alde jarduteko Europako politikekin bat etorriz. Sektore guztiek lagundu behar dute karbonoan apala den ekonomia baterantz iragaten, bakoitzak bere gaitasun teknologiko eta ekonomikoaren arabera.

Bestalde, ekonomia zirkularra, produktu eta prozesuen eraginkortasuna, dibertsifikazioa, berrikuntza eta horrelako kontzeptuak barneratzeak ekonomiaren iraunkortasunaren aldeko apustu hori sendatuko du, baita Arabako enpresa egituraren lehiakortasuna ere. Ekonomia eredu berri hori finkatzeko, eskariaren gainean ere lan egin beharko da, kontsumo iraunkorra bultzatuz, bai herritarrena bai erakunde publikoena (erosketa eta kontratazio publiko berdeen bidez, besteak beste).

ILDO

ESTRATEGIKOAK HELBURU ZEHATZAK

1.1 Ekoizpen eta kontsumo metodo iraunkorragoak sustatzea.

1.1.1 Ezer xahutzen ez duen, lehiakorra eta karbonoan apala den ekonomia zirkular bat bultzatzea.

1.1.2 Materialen kontsumoa optimizatzea eta produktu eta prozesu iraunkorragoak, eraginkorragoak eta lehiakorragoak sustatzea.

1.1.3 Nekazaritza eta abeltzaintza ekoizpen integratua, ekologikoa eta lokala sustatzea, klima baldintza berrietara egokitzen dena eta berotegi efektuko gas gutxiago isurtzen dituena.

1.1.4 Enpresa egituran, funtsean ETEE-etan, iraunkortasuna indartzea.

1.2 Garapen ekonomikoko estrategia iraunkorrak bultzatzea.

1.2.1 Ekintzailetza, enplegu berdea, toki ekonomia eta toki enpleguko aukerak indartzea.

1.2.2 Herritarren kontsumo iraunkor eta arduratsua bultzatzea. 1.2.3 Erosketa eta kontratazio publiko berdeen aplikazioa sustatzea. 1.2.4 Berrikuntza sustatzea, baita interes komuneko gai transbertsalei (klima

aldaketa, elikagai segurtasuna, etab.) buruzko jakintza zientifikoa hobetzea eta transferitzea ere.


20/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


16

5.2. 2. ERRONKA: KULTURA ONDAREA ZAINTZEA

Arabako Lurralde Historikoak aniztasun eta aberastasun handiko natura ondarea dauka. Natura kapital hori aktibo handia da eta behar bezala babestu behar da lurraldearen iraunkortasuna bermatu nahi bada. Biodibertsitatea eta naturagune babestuak zaintzea da gai horretan aurrera egiteko euskarrietako bat.

Baina erronkak harago joan behar du, giza garapenak jadanik eragin dien habitatak eta espezieak berrekuratzen saiatuz. Ingurune desberdinen (urtarra, atmosferikoa eta lehortarra) kalitatea hobetzearen aldeko apustuak Arabako natura ondarea etengabe hobetzen jarraitzeko bidea emango du, bereziki kalitate baxuagokoak edo sentikortasun handiagokoak diren puntuetan.

ILDO

ESTRATEGIKOAK

HELBURU ZEHATZAK

2.1 Arabako natura ondarea babestu eta zaintzea

2.1.1 Habitaten eta espezieen galera eta narriadura geldiaraztea eta haien kontserbazio egoera hobetzea, funtzio anitzeko lurralde erresiliente baterantz aurrera egiteko.

2.1.2 Naturagune babestuak babestu eta hobetzea. 2.1.3 Arabako natura ondasun komunetarako sarbidea erraztea. 2.2 Arabako

natura baliabideak babestea eta horien kalitatea berreskuratzea

2.2.1 Lurzoru galeraren eta desertifikazioaren aurka borrokatzea, lurren degradazioa geldiarazi eta inbertitzeko.

2.2.2 Ur baliabideak (azaleko urak, lurpeko urak, zona babestuak, masa artifizial eta oso aldatuak) babestea eta horien kalitatea hobetzea.

2.2.3 Ingurumen atmosferikoa babestea eta horren kalitatea hobetzea. 2.2.4 Naturagune degradatuak leheneratzea.


21/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


17

5.3. 3. ERRONKA: LURRALDE OREKATUA

1. erronkak (lehiakorra, berritzailea, karbonoan apala eta baliabideen erabileran eraginkorra den ekonomia) eta 2. erronkak (kultura ondarea zaintzea) zuzeneko eragina dute lurraldean; beraz, alderdi eta interes guztien oreka iraunkorra bermatzen duen lurralde plangintza bat zaindu behar da. Bestalde, “2050erako Euskadiko Klima Aldaketaren Estrategiak” nabarmentzen du eremu horretan neurri zehatzak hartu behar direla, bai arintzeko (karbono hustulekuak, berotegi efektuko gasen isurien murrizketa, mugikortasun iraunkorra, etab.) bai egokitzeko (ingurunearen eta funtsezko azpiegituren erresilientzia muturreko gertaeretan, hala

nola uholde eta lehorteetan. etab.). Klima aldaketako bektorearen transbertsalizazioa da Garapen Iraunkorreko II. Planaren erronka handietako bat. Etorkizuneko belaunaldiek beren beharrak estaltzeko edukiko dituzten aukerak arriskuan ez jartzeko aginduak, Brundtland txostenak 1987an jasotakoak, baliabideen kontsumoari irmotasunez eta arduraz aurre egitea ekartzen du. Ura, hondakinak, energia, mendiak eta abar kudeatzeko eraginkortasun ereduak erabiltzeak nabarmen lagunduko du lurralde iraunkor eta orekatu bat, etorkizuneko belaunaldiekiko konpromisoari eusten diona, erdiesten.


22/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


18

ILDO ESTRATEGIKOAK HELBURU ZEHATZAK

3.1 Hiri eta lurralde plangintza iraunkorra sustatzea

3.1.1 Natura baliabideak erabiltzearen eta natura ingurunea zaintzearen bateragarritasuna sustatzea.

3.1.2 Lurzoruaren okupazioa optimizatzea, degradatutako espazioen berritzea eta berrerabiltzea sustatuz.

3.1.3 Kudeaketan eta plangintzan ekosistemek eskaintzen dituzten zerbitzuak txertatzea.

3.1.4 Azpiegitura berdeak bultzatzea klima aldaketa arintzen edo horretara egokitzen laguntzeko tresna gisa.

3.1.5 Espazio publikoak hobetzea ingurune berdeak, klima aldaketara egokituta daudenak eta mantentzean eraginkorrak, ziurrak eta dinamikoak direnak, sortzeko.

3.2 Klima aldaketaren aurkako lurralde estrategiak garatzea

3.2.1 Klima aldaketara egokitzea eta hondamendiak, bereziki uholde eta lehorteei lotutakoak, egoteko arriskua murriztea.

3.2.2 Muturreko gertaerak jazotzen direnean, ingurune eraikiaren eta funtsezko azpiegituren (energia, ura, elikadura, osasuna eta IKTak) erresilientzia ziurtatzea.

3.2.3 Arabak karbono hustubide gisa duen gaitasuna areagotzea. 3.2.4 Garraio unibertsala, irisgarria, konektatua, multimodala eta berotegi

efektuko gasen (BEG) isuri gutxikoa sustatzea.

3.2.5 Mugikortasun ez motorizatua bultzatzea.

3.3 Baliabideen kudeaketa eraginkorra sustatzea

3.3.1 Erabilera guztietarako epe luzeko ur hornikuntza, uraren kudeaketa eraginkorra eta saneamendu unibertsala bermatzea.

3.3.2 Hondakinen sorkuntza murriztea, gaikako bilketa areagotzea eta kudeaketa hierarkia (berrerabiltzeko prestaketa, balioztapen materiala, balioztapen energetikoa, deuseztapena) aplikatzea, indarrean dauden prebentzio eta kudeaketa planak betetzen laguntzeko eta lurralde historikoaren eremuan udalek zerbitzuen prestazio integrala bermatze aldera egiten dituzten jarduketen koordinazioa bermatzeko.

3.3.3 Energia sistemetatik karbonoa kentzea eta baliabide horren guztizko kontsumoa murriztea, energia eraginkortasuna, eskariaren kudeaketa eta energia berriztagarriak sustatuz.

3.3.4 Mendiak modu iraunkorrean kudeatzea.


23/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


19

5.4. 4. ERRONKA: OSASUNA SUSTATZEA

Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) honela definitzen du “osasuna politika guztietan”: “sektore guztietako politika publikoen ikuspegia, zeinak, sistematikoki, osasunari buruzko erabakien inplikazioak kontuan hartu, sinergiak bilatu, eta osasunerako eragin kaltegarriak saihesten dituen, biztanleen osasuna eta osasuneko ekitatea hobetzeko” (OME, 2013). Haren helburua da sektore guztietako politikei buruzko erabakiek ondorio neutralak edo onuragarriak izatea osasunaren baldintzatzaile sozialetan. “Osasuna politika guztietan” estrategia ebidentzia honetan oinarritzen da:

osasunaren sektoreak ezin ditu, berak bakarrik, osasunaren baldintzatzaile sozialak, neurri handi batean populazioen osasunaren erantzuleak direnak, aldatu. Horiei heltzeko, etxebizitzarekin, garraioarekin, enpleguarekin, urbanizazioarekin, ekonomia garapenarekin eta ingurumenarekin zerikusia duten arazoei egin behar zaie aurre, besteak beste, osasun publikoko erakunde gehienen eragin eremutik kanpo dauden arlo batzuk baino ez aipatzearren. Hortaz, horren inguruko helburu zehatzak gehitu behar dira.

ILDO

ESTRATEGIKOAK

HELBURU ZEHATZAK

4.1 Osasuna politika guztietan barne hartzea sustatzea.

4.1.1 Lurralde plangintzan eta kudeaketan osasun kontzeptua sustatzea, besteak beste planen, programen eta proiektuen osasun eraginaren ebaluazioa bultzatuz.

4.1.2 Bizi aztura osasungarriak, talde eta adin tarte guztien ongizatea areagotzen dutenak, sustatzea.


24/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


20

5.5. 5. ERRONKA: EKITATEA ETA JUSTIZIA SOZIALA

Garapen iraunkorraren helburua proiektu bideragarriak definitzea da, giza jardueren ekonomia, gizarte eta ingurumen alderdiak bateragarri eginez; “hiru euskarri” horiek hartu behar dira aintzat lurralde iraunkorra lortzeko. Gizarte iraunkortasunak ekitatea lortzea eskatzen du; horrek esan nahi du pobrezia deuseztatu behar dela eta gizarte maila

guztiek izan behar dutela ekonomia hazkundearen onura eta bertute guztietarako sarbidea. Erronka pertsonen oinarrizko beharrak betetzean eta, aldi berean, eskubide ekonomikoak, politikoak, kulturalak, genero ekitatekoak eta abar betetzen direla bermatzean datza. Hitz batean, pertsona bakoitzaren gaitasunak adierazi eta garatu ahal diren testuinguru batean bizitzeko eskubidea.

ILDO

ESTRATEGIKOAK

HELBURU ZEHATZAK

5.1 Desberdintasuna murriztea eta ekitatea sustatzea.

5.1.1 Pobrezia eta gizarte desberdintasunak murriztea, kalitate oneko tokiko gizarte zerbitzuak eta garapenerako lankidetza sustatuz.

5.1.2 Emakumeen eta gizonen arteko berdintasuna sustatzea. 5.1.3 Gizarte estamentu guztien inklusioa eta gizarteratzea bermatzea. 5.1.4 Kulturartekotasuna sustatzea, askotariko gizarte kohesionatua,

integratzailea, inklusiboa eta parte hartzailea eratzeko helburuarekin, Araban dauden arrazen, jatorrien, etorkien eta abarren dibertsitatetik abiatuta.


25/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


21

5.6. 6. ERRONKA: ETORKIZUNEKO BELAUNALDIEKIKO KONPROMISOA.

Garapen iraunkorra, helburu bat baino, prozesu bat da, eta horregatik ezin da soilik teknikak eta programak aplikatuz lortu. Gizarte aldaketako prozesu oro gisa, giza portaeren eta balioen menpe dago; hortaz, sentsibilizazioak eta hezkuntzak zeregin estrategikoa daukate garapena iraunkortasunerantz eta ekitaterantz bideratzeko. Garapen iraunkorraz sentsibilizatzeak eta hezteak esan nahi du irakaskuntza eta ikaskuntza pertsonalari garapen iraunkorraren funtsezko alderdiak gehitzea,

hala nola klima aldaketa, biodibertsitatea, pobreziaren murrizketa, garapen iraunkorra, nortasunaren zaintza, etab. Era berean, partaidetzazko metodoak eskatzen ditu, herritarrak motibatzen dituztenak eta autonomia ematen dietenak, haien jokabidea aldatzeko eta garapen iraunkorraren aldeko neurriak errazago hartzeko asmoz. Ildo horretan, tresna egokiak zehaztea bezain garrantzitsua da horiek abian jartzen eta garatzen direla bermatzen duten eragile dinamizatzaileen sare on bat antolatzea.

ILDO

ESTRATEGIKOAK HELBURU ZEHATZAK

6.1 Ekintzarako hezkuntza sustatzea

6.1.1 Gizarte osoak iraunkortasun bektoreei buruz dituen sentsibilizazioa, kontzientziazioa, prestakuntza eta informazioa sendotzea, bai herritarrengan oro har, bai talde zehatzetan (gazteak, etab.) edo enpresetan (enpresa publikoak, etab.).

6.1.2 Tokiko Agenda 21 eta Eskolako Agenda 21 indartzea, baita iraunkortasuna eraikitzeko tresna gisa behar duten koordinazioa ere.

6.1.3 Eremu bakoitzean iraunkortasunaz sentsibilizatzeko eragile dinamizatzaile eta berritzaileak identifikatzea, gaitzea eta indartzea, sareko elkarlana erraztuz.

6.2 Norberaren

nortasunari eustea

6.2.1 Tokiko kultura sustatzea.


26/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


22

5.7. 7. ERRONKA: GOBERNAMENDU ARDURATSUA

Gobernamendu arduratsuak ekintza publikoa eta hori antolatzeko egiturak ulertzeko modu berri bat, lurraldeak administratzen diren erak eta aplikatutako politikak lantzen ditu. Gobernamendu arduratsuak tartean dauden eragile eta gobernu maila guztientzako eta erabakitze prozesuetarako jarduketa eredu berri bat dakar.

Partaidetza, elkarrizketa, herritarren irisgarritasuna, eremu publikoaren eta pribatuaren erantzukidetasuna eta politika publikoen koordinazioa dira lurralde gobernuko eredu berri honek oinarri hartu behar dituen funtsezko elementuak.

ILDO

ESTRATEGIKOAK

HELBURU ZEHATZAK

7.1 Partaidetzan, gardentasunean, ekitatean eta eraginkortasunean oinarritutako kudeaketa eredu bat sustatzea

7.1.1 Herritarren zerbitzu eta informazio publikoetarako irisgarritasuna hobetzea.

7.1.2 Sozietate zibilarekin hitz egiteko eta parte hartzeko espazioak sustatzea.

7.1.3 Iraunkortasun estrategia garatzean eremu publikoaren eta pribatuaren erantzukidetasuna sustatzea.

7.1.4 Eragile publikoen koordinazioan eta lankidetzan oinarritutako kudeaketa ereduak sustatzea, kontu ematen duten erakunde eraginkor eta inklusiboen sare bat lortzeko aurrera egiteko.

7.1.5 Iraunkortasunaren arloan eredugarria den gobernamendu bat, printzipio transbertsalak eta ingurumen integrazioa aintzat hartzea sustatzen duena, garatzea.

7.1.6 Araudi berriaren arabera, iraunkortasun bektoreei buruzko informazioa eta gardentasuna hobetzea.


27/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


23

6. JARDUKETAK


28/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


24

Arabako LHko Garapen Iraunkorreko II. Plan honen indarraldia 2018tik 2030ra doanez, beharrezkotzat jotzen da urte anitzeko ekintza programak, ezarritako erronkak, ildo estrategikoak eta helburu zehatzak

betetzeko aurrera egitea ahalbidetzen duten jarduketak zehazten dituztenak, antolatzea.


29/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


25

7. KUDEAKETA ETA JARRAIPENA


30/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


26

Garapen Iraunkorreko II. Plan hau betetzeko, bereziki garrantzitsuak izango dira horren gaineko kudeaketa eta jarraipena.

1. IRAUNKORTASUN MAHAIA

Ezarritako erronken, ildo estrategikoen eta helburu zehatzen erdiespena Arabako Lurralde Historikoko herri administrazioen esku hartze handiago edo txikiagoaren bidez indartuko denez, komenigarritzat jotzen da administraziook koordinatzeko esparru bat ezartzea, non plana noraino aurreratu eta bete den eta kasu bakoitzean behar diren doikuntzak ebaluatu ahal diren. Horrela, Arabako Lurralde Historikoko Iraunkortasun Mahaia eratuko da; hor, bai Arabako Foru Aldundiak bai lurraldeko 7 kuadrillek hartuko dute parte. Kuadrillak horiek osatzen dituzten udalek eta administrazio batzarrek iraunkortasunari buruz helarazi nahi dituzten eskarien bozeramaileak izango dira. Administrazio bakoitzaren politikak eta ekintza planak koordinatzeko bilerak egingo dira sei hilean behin. Horri esker, hau ebaluatu ahalko da:

Helburuek eta jarduketek noraino egin duten aurrera.

Inplementatu ez diren ekintzei lotutako arrazoiak.

Abian jartzean sortutako arazoak, baita aplikatutako irtenbideak ere.

Jarduketa jakin batzuk birdefinitzeko edo ezusteko egoerei erantzuteko

jarduketa berriak txertatzeko beharrak.

Eragileek garatu beharreko eginkizunak optimizatze aldera elkarlanean aritzeko dituzten aukerak.

Eta abar.

2. ADIERAZLEAK

Bestalde, Arabako Iraunkortasun Adierazleen Sistema eratuz, 7.1.6 helburua, iraunkortasun bektoreei buruzko informazioa eta gardentasuna hobetzeari buruzkoa, betetzeko aurrera egitea ahalbidetuko da, baita planaren betetzeak lurraldeko gizarte, ekonomia eta ingurumen egoeran dituen ondorioak balioestea ere.

3. URTEKO TXOSTENAK

Bai izandako bileretan sortutako informazioa bai kalkulatutako adierazleak kontuan hartuta, urteko jarraipen txosten bat egingo da.

4. EKINTZA PROGRAMA BERRIAK

Urteko txosten horiek adierazitako emaitzetan eta tartean dauden eragileekiko egiaztapenean oinarrituta, ekintza programak egin edo eguneratuko dira. Arabako Foru Aldundiari egokia iruditzen zaio hiru urteko aldi bat ekintza programa berri bat prestatzeko; programa horrek erronkak, ildo estrategikoak eta helburu zehatzak betetzeko aurrera egite aldera ekin behar zaien jarduketa berriak identifikatzeko bidea emango du.


31/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus


27

8.: erronken, ildo

estrategikoen eta helburu zehatzen

laburpen taula


32/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus

ARA

BAKO

LU

RRAL

DE H

ISTO

RIKO

KO

GAR

APEN

IRAU

NKO

RRER

AKO

II. P

LAN

ES

TRAT

EGIK

OA

2018

-203

0 28

ERRO

NKA

K IL

DO E

STRA

TEG

IKO

AK

HELB

URU

ZEH

ATZA

K

1. L

ehia

korr

a,

berr

itzai

lea,

k a

rbon

oan

a pal

a et

a b a

liabi

deen

e r

abile

ran

e rag

inko

rra

d en

ekon

omia

.

1.1

Ekoi

zpen

eta

kon

tsum

o m

etod

o ira

unko

rrag

oak

sust

atze

a

1.1.

1 Ez

er x

ahut

zen

ez d

uen,

lehi

akor

ra e

ta k

arbo

noan

apa

la d

en e

kono

mia

zirk

ular

bat

bul

tzat

zea.

1.

1.2

Mat

eria

len

kont

sum

oa o

ptim

izatz

ea e

ta p

rodu

ktu

eta

proz

esu

iraun

korr

agoa

k, e

ragi

nkor

rago

ak e

ta

lehi

akor

rago

ak su

stat

zea.

1.

1.3

Nek

azar

itza

eta

abel

tzai

ntza

eko

izpen

inte

grat

ua, e

kolo

giko

a et

a lo

kala

sust

atze

a, k

lima

bald

intz

a be

rrie

tara

ego

kitz

en d

ena

eta

bero

tegi

efe

ktuk

o ga

s gu

txia

go is

urtz

en d

ituen

a.

1.1.

4 En

pres

a eg

itura

n, fu

ntse

an E

TEE-

etan

, ira

unko

rtas

una

inda

rtze

a.

1.2

Gar

apen

eko

nom

ikok

o es

trat

egia

irau

nkor

rak

bultz

atze

a

1.2.

1 Ek

intz

aile

tza,

enp

legu

ber

dea,

toki

eko

nom

ia e

ta to

ki e

nple

guko

auk

erak

inda

rtze

a.

1.2.

2 H

errit

arre

n ko

ntsu

mo

iraun

kor e

ta a

rdur

atsu

a bu

ltzat

zea.

1.

2.3

Eros

keta

eta

kon

trat

azio

pub

liko

berd

een

aplik

azio

a su

stat

zea.

1.

2.4

Berr

ikun

tza

sust

atze

a, b

aita

inte

res

kom

unek

o ga

i tra

nsbe

rtsa

lei (

klim

a al

dake

ta, e

likag

ai s

egur

tasu

na,

etab

.) bu

ruzk

o ja

kint

za z

ient

ifiko

a ho

betz

ea e

ta tr

ansf

eritz

ea e

re.

2. K

ultu

ra

o nda

rea

z ain

tzea

2.1

Arab

ako

natu

ra o

ndar

ea

babe

stu

eta

zain

tzea

2.1.

1 H

abita

ten

eta

espe

zieen

gal

era

eta

narr

iadu

ra g

eldi

araz

tea

eta

haie

n ko

ntse

rbaz

io e

goer

a ho

betz

ea,

funt

zio a

nitz

eko

lurr

alde

err

esili

ente

bat

eran

tz a

urre

ra e

gite

ko.

2.1.

2 N

atur

agun

e ba

best

uak

babe

stu

eta

hobe

tzea

. 2.

1.3

Arab

ako

natu

ra o

ndas

un k

omun

etar

ako

sarb

idea

err

azte

a.

2.2

Arab

ako

natu

ra b

alia

bide

ak

babe

stea

eta

hor

ien

kalit

atea

be

rres

kura

tzea

2.2.

1 Lu

rzor

u ga

lera

ren

eta

dese

rtifi

kazio

aren

aur

ka b

orro

katz

ea, l

urre

n de

grad

azio

a ge

ldia

razi

eta

inbe

rtitz

eko.

2.

2.2

Ur b

alia

bide

ak (a

zale

ko u

rak,

lurp

eko

urak

, zon

a ba

best

uak,

mas

a ar

tifizi

al e

ta o

so a

ldat

uak)

bab

este

a et

a ho

rien

kalit

atea

hob

etze

a.

2.2.

3 In

guru

men

atm

osfe

rikoa

bab

este

a et

a ho

rren

kal

itate

a ho

betz

ea.

2.2.

4 N

atur

agun

e de

grad

atua

k le

hene

ratz

ea.

3. L

urra

lde

orek

atua

3.

1 H

iri e

ta lu

rral

de p

lang

intz

a ira

unko

rra

sust

atze

a

3.1.

1 N

atur

a ba

liabi

deak

era

biltz

eare

n et

a na

tura

ingu

rune

a za

intz

eare

n ba

tera

garr

itasu

na su

stat

zea.

3.

1.2

Lurz

orua

ren

okup

azio

a op

timiza

tzea

, deg

rada

tuta

ko e

spaz

ioen

ber

ritze

a et

a be

rrer

abilt

zea

sust

atuz

. 3.

1.3

Kude

aket

an e

ta p

lang

intz

an e

kosis

tem

ek e

skai

ntze

n di

tuzt

en z

erbi

tzua

k tx

erta

tzea

. 3.

1.4

Azpi

egitu

ra b

erde

ak b

ultz

atze

a kl

ima

alda

keta

arin

tzen

edo

hor

reta

ra e

goki

tzen

lagu

ntze

ko tr

esna

gi

sa.

3.1.

5 Es

pazio

pub

likoa

k ho

betz

ea in

guru

ne b

erde

ak, k

lima

alda

keta

ra e

goki

tuta

dau

dena

k et

a m

ante

ntze

an

erag

inko

rrak

, ziu

rrak

eta

din

amik

oak

dire

nak,

sort

zeko

.


33/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus

ARA

BAKO

LU

RRAL

DE H

ISTO

RIKO

KO

GAR

APEN

IRAU

NKO

RRER

AKO

II. P

LAN

ES

TRAT

EGIK

OA

2018

-203

0 29

ERRO

NKA

K IL

DO E

STRA

TEG

IKO

AK

HELB

URU

ZEH

ATZA

K

3.2

Klim

a al

dake

tare

n au

rkak

o lu

rral

de e

stra

tegi

ak g

arat

zea

3.2.

1 Kl

ima

alda

keta

ra e

goki

tzea

eta

hon

dam

endi

ak, b

erez

iki u

hold

e et

a le

hort

eei l

otut

akoa

k, e

gote

ko

arris

kua

mur

rizte

a.

3.2.

2 M

utur

reko

ger

taer

ak ja

zotz

en d

irene

an, i

ngur

une

erai

kiar

en e

ta fu

ntse

zko

azpi

egitu

ren

(ene

rgia

, ura

, el

ikad

ura,

osa

suna

eta

IKTa

k) e

rres

ilien

tzia

ziu

rtat

zea.

3.

2.3

Arab

ak k

arbo

no h

ustu

bide

gisa

due

n ga

itasu

na a

reag

otze

a.

3.2.

4 G

arra

io u

nibe

rtsa

la, i

risga

rria

, kon

ekta

tua,

mul

timod

ala

eta

bero

tegi

efe

ktuk

o ga

sen

(BEG

) isu

ri gu

txik

oa s

usta

tzea

. 3.

2.5

Mug

ikor

tasu

n ez

mot

oriza

tua

bultz

atze

a.

3. L

urra

lde

o rek

atua

( ja

rrai

pena

)

3.3

Balia

bide

en k

udea

keta

er

agin

korr

a su

stat

zea

3.3.

1 Er

abile

ra g

uztie

tara

ko e

pe lu

zeko

ur h

orni

kunt

za, u

rare

n ku

deak

eta

erag

inko

rra

eta

sane

amen

du

unib

erts

ala

berm

atze

a.

3.3.

2 H

onda

kine

n so

rkun

tza

mur

rizte

a, g

aika

ko b

ilket

a ar

eago

tzea

eta

kud

eake

ta h

iera

rkia

(ber

rera

biltz

eko

pres

take

ta, b

alio

ztap

en m

ater

iala

, bal

iozt

apen

ene

rget

ikoa

, deu

sezt

apen

a) a

plik

atze

a, in

darr

ean

daud

en

preb

entz

io e

ta k

udea

keta

pla

nak

bete

tzen

lagu

ntze

ko e

ta lu

rral

de h

istor

ikoa

ren

erem

uan

udal

ek z

erbi

tzue

n pr

esta

zio in

tegr

ala

berm

atze

ald

era

egite

n di

tuzt

en ja

rduk

eten

koo

rdin

azio

a be

rmat

zeko

. 3.

3.3

Ener

gia

siste

met

atik

kar

bono

a ke

ntze

a et

a ba

liabi

de h

orre

n gu

ztizk

o ko

ntsu

moa

mur

rizte

a, e

nerg

ia

erag

inko

rtas

una,

esk

aria

ren

kude

aket

a et

a en

ergi

a be

rrizt

agar

riak

sust

atuz

. 3.

3.4

Men

diak

mod

u ira

unko

rrea

n ku

deat

zea.

4. O

sasu

na

s ust

atze

a 4.

1 O

sasu

na p

oliti

ka g

uztie

tan

barn

e ha

rtze

a su

stat

zea

4.1.

1 Lu

rral

de p

lang

intz

an e

ta k

udea

keta

n os

asun

kon

tzep

tua

sust

atze

a, b

este

ak b

este

pla

nen,

pro

gram

en

eta

proi

ektu

en o

sasu

n er

agin

aren

eba

luaz

ioa

bultz

atuz

. 4.

1.2

Bizi

aztu

ra o

sasu

ngar

riak,

tald

e et

a ad

in ta

rte

guzt

ien

ongi

zate

a ar

eago

tzen

dut

enak

, sus

tatz

ea.

5. E

kita

tea

eta

j ust

izia

sozia

la

5.1

Desb

erdi

ntas

una

mur

rizte

a et

a ek

itate

a su

stat

zea

5.1.

1 Po

brez

ia e

ta g

izart

e de

sber

dint

asun

ak m

urriz

tea,

kal

itate

one

ko to

kiko

giza

rte

zerb

itzua

k et

a ga

rape

nera

ko la

nkid

etza

sust

atuz

. 5.

1.2

Emak

umee

n et

a gi

zone

n ar

teko

ber

dint

asun

a su

stat

zea.

5.

1.3

Giza

rte

esta

men

tu g

uztie

n in

klus

ioa

eta

giza

rter

atze

a be

rmat

zea.

5.

1.4

Kultu

rart

ekot

asun

a su

stat

zea,

ask

otar

iko

giza

rte

kohe

siona

tua,

inte

grat

zaile

a, in

klus

iboa

eta

par

te

hart

zaile

a er

atze

ko h

elbu

ruar

ekin

, Ara

ban

daud

en a

rraz

en, j

ator

rien,

eto

rkie

n et

a ab

arre

n di

bert

sitat

etik

ab

iatu

ta.


34/34

2017-03949

L.G.: VI-1/1958 ISSN: 2254-8432

www.araba.eus

ARA

BAKO

LU

RRAL

DE H

ISTO

RIKO

KO

GAR

APEN

IRAU

NKO

RRER

AKO

II. P

LAN

ES

TRAT

EGIK

OA

2018

-203

0 30

ERRO

NKA

K IL

DO E

STRA

TEG

IKO

AK

HELB

URU

ZEH

ATZA

K

6. E

tork

izune

ko

b ela

unal

diek

iko

k onp

rom

isoa

6.1

Ekin

tzar

ako

hezk

untz

a su

stat

zea

6.1.

1 G

izart

e os

oak

iraun

kort

asun

bek

tore

ei b

uruz

ditu

en s

ents

ibili

zazio

a, k

ontz

ient

ziazio

a, p

rest

akun

tza

eta

info

rmaz

ioa

inda

rtze

a, b

ai h

errit

arre

ngan

oro

har

, bai

tald

e ze

hatz

etan

(gaz

teak

, eta

b.) e

do e

npre

seta

n (e

npre

sa p

ublik

oak,

eta

b.).

6.1.

2 To

kiko

Age

nda

21 e

ta E

skol

ako

Agen

da 2

1 se

ndot

zea,

bai

ta ir

aunk

orta

suna

era

ikitz

eko

tres

na g

isa

beha

r dut

en k

oord

inaz

ioa

ere.

6.

1.3

Erem

u ba

koitz

ean

iraun

kort

asun

az se

ntsib

iliza

tzek

o er

agile

din

amiza

tzai

le e

ta b

errit

zaile

ak

iden

tifik

atze

a, g

aitz

ea e

ta in

dart

zea,

sare

ko e

lkar

lana

err

aztu

z.

6.2

Nor

bera

ren

nort

asun

ari

eust

ea

6.2.

1 To

kiko

kul

tura

sust

atze

a.

7.

Gob

erna

men

du

a rdu

rats

ua

7.1

Part

aide

tzan

, ga

rden

tasu

nean

, eki

tate

an e

ta

erag

inko

rtas

unea

n oi

narr

ituta

ko

kude

aket

a er

edu

bat s

usta

tzea

7.1.

1 H

errit

arre

n ze

rbitz

u et

a in

form

azio

pub

likoe

tara

ko ir

isgar

ritas

una

hobe

tzea

. 7.

1.2

Sozie

tate

zib

ilare

kin

hitz

egi

teko

eta

par

te h

artz

eko

espa

zioak

sust

atze

a.

7.1.

3 Ira

unko

rtas

un e

stra

tegi

a ga

ratz

ean

erem

u pu

blik

oare

n et

a pr

ibat

uare

n er

antz

ukid

etas

una

sust

atze

a.

7.1.

4 Er

agile

pub

likoe

n ko

ordi

nazio

an e

ta la

nkid

etza

n oi

narr

ituta

ko k

udea

keta

ere

duak

sust

atze

a, k

ontu

em

aten

dut

en e

raku

nde

erag

inko

r eta

inkl

usib

oen

sare

bat

lort

zeko

aur

rera

egi

teko

. 7.

1.5

Iraun

kort

asun

aren

arlo

an e

redu

garr

ia d

en g

ober

nam

endu

bat

, prin

tzip

io tr

ansb

erts

alak

eta

in

guru

men

inte

graz

ioa

aint

zat h

artz

ea s

usta

tzen

due

na, g

arat

zea.

7.

1.6

Arau

di b

erria

ren

arab

era,

irau

nkor

tasu

n be

ktor

eei b

uruz

ko in

form

azio

a et

a ga

rden

tasu

na h

obet

zea.

ingurumen eta hirigintza saila · 7.1 lerro estrategikoa: parte hartzean, gardentasunean, ekitatean...

Documents