Nekane Balluerkak:"Universitateak ezagu­tza sortu eta gizartera­tu behar du"

Julio Sotok:“Kasualitatez hasi nintzen bersotan”

Conversando con Mindi Imes

Ikastola bathamaika kolore

Aurkibidea Aurkezpena SEIS FAMILIAS3 Aurkezpena

Seis Familias

4 HEZKUNTZA

4 Nekane Balluerkak: "Universitateak ezagutza sortueta gizarteratu behar du"

7 LINGUA NAVARRORUM

7 Julio Sotok:"kasualitatez hasi nintzen bertsotan"

9 MUGA GUZTIEN GAINETIK

9 Conversando con Mindi Imes

12 LEIHO TXIKITIK

28 GURE IKASTOLA

28 El medio ambiente en Paz de Ziganda

31 La botanica de la ikastola

Taller de Revistade Padres deIkastola

Erredakzioa:

Mikel Asiain

Elisa Calvet

Rosa Pagola

Joana Pernaut

Conce Garralda

Miriam Pascal

Diseinua eta Maketazioa:

Marta Ciaurriz

Imprimaketa:

Huarte Gráfica

DL/LG NA 1905-2010

32 June Kintana

34 En marcha

35 Hoy conocemos a...

36 Klariona eta Arbela

37 Para hacer con nuestros hijos

37 Haur eta guraso mendizaleak

38 Liburuak

39 Diskoak

Atarrabiako Kultur Zerbitzuaren dirulaguntzaz egindako aldizkaria

SERVICIO DE CULTURAKULTURA ZERBITZUA

AYUNTAMIENTO DE VILLAVAATARRABIAKO UDALA

3

“Las administraciones educativas regularán la admisión en centros educati-vos públicos y privados concertados de tal forma que garantice el derecho a la educación, el acceso en condiciones de igualdad y la libertad de elección de centro por padres o tutores.” Es lo que reza el artículo 84.1 de la Ley Orgánica de Educación, y lo que recuerda el Defensor del Pueblo de Navarra al Departamento de Educación, ante la queja interpuesta por seis familias cuyos hijos e hijas no han podido ser admitidos en Paz de Ziganda pese a que el Consejo Escolar del centro decidió admitirlos ampliando el ratio de las aulas –dentro del margen legal que va de 25 a 28-.Dicho precepto legal conecta con el derecho constitucional a la educación y a la libertad de enseñanza (artículo 28.1 de la Constitución) y con el deber de los poderes públicos de garantizar el derecho que asiste a los padres para que sus hijos reciban la formación que está de acuerdo con sus propias convicciones (artículo 28.3 de la constitución). Es, por lo tanto, ingrediente consustancial al derecho a la educación, el derecho a la libertad de elección, orientando la ley a los poderes públicos a adoptar medida para hacerlo efectivo. El derecho a la libertad de elección, como la generalidad de los derechos, no es ilimitado, pero su limitación ha de obedecer a la ponderación de otros derechos e intereses más dignos de protección.”Continua el Defensor señalando que “en el presente caso, si el centro está de acuerdo en ampliar el ratio de alumnos por aula hasta 27, debería primarse el derecho de los padres y madres a la elección del centro escolar en el cual desean escolarizar a sus hijos, pues no se apreciarían intereses o derechos más dignos de protección… El incremento de ratio de 25 a 27 alumnos se acomoda a los máximos legalmente admitidos, y es una práctica relativamente habitual en la escolarización en centros concertados en Navarra”. Y rebate los argumentos aducidos desde la Administración, que se basan en una instruc-ción interna que se envió a los centros educativos previamente al proceso de matriculación incidiendo en que “las razones que se esgrimen para negar la ampliación, siempre a juicio de esta institución, no son suficientes para sacri-ficar el derecho a la liberta de elección… no se aprecia que solicitar la amplia-ción en un plazo determinado y anterior al proceso de admisión, o hacerlos posteriormente a este, sea un elemento de suficiente relevancia (la relevancia de la observancia de los plazos en el ordenamiento jurídico-administrativo es relativa, pues sólo ha de tener efectos determinantes si lo impone la naturaleza de los mismos). Y, por otro lado, rigiéndose el procedimiento de admisión por unas reglas que garantizan la igualdad (baremo de admisión y sorteo) no aprecia esta institución que la negativa a la ampliación a posteriori pueda venir motivada por una presunción, abstracta y genérica de que con ello se beneficie a unos frente a otros.”De momento la resolución del Defensor ha sido obviada desde Educación -¿por qué en unos casos, como en la Ley del Euskara, sí son válidos, y en otros como en éste, no?-, por lo que esas seis familias han decidido seguir luchando por lo que consideran un derecho básico –la elección del centro- por sus pro-pios medios, contratando un abogado que tendrán que pagar con sus propios recursos.Su “pelea” merece, siquiera, estas líneas de reconocimiento.Serían, sin duda alguna, unos modélicos cooperativistas de Paz de Ziganda.

CLASES INTENSIVASFINANCIAMOS

TU CARNET

Zerk bultzatu zintuen errektoretza­rako aurkeztera?Errektoretzara aurkeztera bultzatu nin-duen arrazoi nagusiena erantzukizuna izan zen. Aurreko agintaldian Iñaki Goirizelaia errektorearen gidaritzapean Euskal Herriko Unibertsitateak aurre-ra pauso nabarmenak eman zituen. Proiektu horren partaide izan nin tzen eta proiektu horri jarraipena eman behar zitzaiola garbi neukan. Gure taldean errektore izateko baldintzak betetzen genituen pertsonen artean norbaitek hartu behar zuen lidergoa eta ni horretarako prest nengoen.

Historia idazten ari zara, lehenda­biziko emakume errektorea (behin­tzat hautatua) zarelako…Historia idazten ari naizela esatea gehiegi da, baina beste emakume batzuei bidea irekitzen ari na tzaiela esan dezaket. Euskal Herriko Unibertsitatearen 37 urteko historian ez da emakumerik hautatu errektore kargurako eta beste erakunde batzuetan goi mailako zuzen-daritza postuetan gauza bera gerta-tzen da; beraz, kristalezko sabaia edo, nik esaten dudan moduan, altzairuzko sabaia apurtu dudala uste dut eta horrek gauzak erraztuko dizkie nire atzetik datozen emakumeei.

Zailago al da emakume batentzat halako postu batera ailegatzea?Nire ustez, bai. Euskal Herriko Unibertsitatean gizon eta emakume katedradunen portzentajeak %78 eta %22 dira, hurrenez hurren. Ikertzaile nagusien kasuan %80 gizonak dira eta %20 emakumeak; saileko zuzendarien artean herena besterik ez dira emaku-meak, eta erantzukizuna eskatzen duten lanpostu gehienetan portzen-tajeak an tzekoak dira. Horrek agerian uzten du horrelako postu batera heltzea askoz zailagoa dela emakume batentzat. Errektore izateak bizitza familiarraren alderdi asko baztertzea suposatzen du eta emakumeoi asko kostatzen zaigu proiekzio profesionalari arlo familia-rrari baino garrantzi handiagoa ematea. Gainera, seme-alaben zaintzaz ardu-ratzeko emakumeok daukagun presio soziala gizonek daukatena baino askoz handiagoa da. Nik laguntza handia izan dut nire gurasoen aldetik eta, batez

ere, nire senarraren aldetik eta hori erabakigarria izan da errektore izateko erronkari aurre egiterakoan.

Barnetik oso ongi ezagutzen duzu unibertsitatea, urte asko eramaten duzulako han, eta gainera ardura handiko postuetan… zeintzuk dira zure helburuak, zure erronkak? Kolektibo desberdinentzat erronka desberdinak ditugu. Ikasleei dagokie-nez, prestakuntza ahalik eta hoberena jaso dezaten da gure helburu nagu-siena. Horretarako nahitaezko irakas-gai guztiak euskaraz ikasteko auke-ra izan dezaten nahiko genuke eta, baita, atzerriko hizkuntzetan ematen diren irakasgaien eskaintza areagotu dadin ere. Bestalde, gaitasun teknikoez gain, zeharkako gaitasunetan trebatu nahiko genituzke, beren graduetako curriculumetatik at formakuntza osa-garria eskainiz taldean lan egiten, lan elkarrizketa bati erantzuten, ahoz eta idatziz modu egokian komunikatzen, eremu digitala erabiltzen etabar ikas ditzaten. Horrek guztiak abiadura gero eta handiagoan aldatzen den gizar-te batera egokitzeko eta gizarte hori eraldatzeko aukera emango lieke eta lana errazago lortzen lagunduko lieke. Irakasle-ikertzaileei dagokienez, beren karrera akademikoan erraztasun gehia-go izan ditzaten nahiko genuke eta gazteen kasuan, unibertsitatean modu errazagoan integra daitezen ahalegin-duko gara. Horrekin batera, ikerkun-tzan aurrera pauso nabarmenak eman nahiko genituzke atzerrian lehiakorra-goak izateko. Unibertsitateak, pertso-nak formatzeaz gain, ezagutza sortu eta gizarteratu behar du, horrek gizartearen garapena baimentzen baitu. Irakasle eta ikertzaileon lana gizartean ezagunagoa izan dadin nahiko nuke; hots, Euskal Herriko Unibertsitateak gizartean pre-sentzia izatea. Halaber, euskal kulturaren garapenean ere lagundu nahiko genuke. Eta administrazio eta zerbitzuetako langileei dagokienez, beren lan baldin-tzak hobetu nahiko genituzke.

Eta horiek lortzeko beharko ditu­zun tresnak?Finantzazio nahikoa eta, batez ere, egonkorra izatea da beharko genukeen tresnarik nagusiena. Horrez gain, gure

baliabideak erabiltzeko malgutasuna ere beharko nuke.

Lau urte nahikoak izango al dira hori guztia lortu ahal izateko? Edo denbora gehiago beharko zenukete?Lau urtetan helburu horietako ba tzuk lortu ahal izango dira baina beste ba tzuk lortzeko denbora gehia-go beharko genuke. Kasu horietan, bideratuta uztea gustatuko litzaidake, horrela atzetik datorrenak bere egin eta gauza ditzake.

Dirurik gabe ez dago ikerkuntza, ezta garapena ere… edozein uniber­tsitateko oinarriak. Nola dago EHU arlo ekonomikoan?Gure unibertsitateak, beste erakun-de gehienak bezala, krisiaren eragina pairatu du eta horrek, besteak beste, ikerkuntza arloan ezarritako helburu batzuk lortzeko abiadura moteltzea era-gin du. Gainera, Madrilgo Gobernuak irakasle-ikertzaileen eta administrazio eta zerbitzuetako langileen kontrata-ziorako jarri dizkigun oztopoak han-diak izan dira. Orain krisitik ateratzen ari garen neurrian, gure finantziazioa hobetuz joatea espero dugu eta horrek gure egitasmoak betetzen lagunduko digu.

Nazioarteko harremanak gero eta garrantzitsuagoak dira ere hezkuntza munduan…Nazioarteko harremanak funtsezkoak dira hezkuntza munduan. Gure ikas-leak mundu globalizatu batean mugi-tu beharko dira, hizkuntza desberdi-nak eta kultura desberdinak ezagu-tu beharko dituzte eta horretarako nazioarteko esperientzia bat izatea oso garrantzitsua da. Shangaiko ran-kingean nazioarte mailan hoberenak diren 100 unibertsitateetako 15ekin hitzarmenak dauzka Euskal Herriko Unibertsitateak. Horrek esan nahi du gure ikasleek aukera dutela, besteak beste, munduko 15 unibertsitate one-netan hilabete batzuetan ikasi ahal iza-teko. Ikasleen mugikortasunaz gain, ikerkuntzarako ere guztiz beharrezkoak dira nazioarteko kideak. EHUk proie-ktu asko aurkezten ditu nazioarteko unibertsitateekin batera. Ikertzaileak

hezkuntzahezkuntza EHUKO ERREKTORE BERRIA

Nekane Balluerkak: “Unibertsitateak ezagutza sortu eta gizarteratu behar du”

“Altzairuzko sabaia apurtu dudala uste

dut eta horrek gauzak erraztuko dizkie nire

atzetik datozen emakumeei” aitortzen du

Nekanek elkarrizketan bere hautaketaz

hitz egiten, baina, hala eta guztiz ere, ez

du uste historia idazten ari dela, EHUko

lehendabiziko errektorea hautatua –joan

den urtarrilean- izateagatik.

5

MIREN NEKANE BALLUERKA LASA (ORDIZIA)

Euskal Herriko Unibertsitateko psikolo-giako irakaslea da, eta 2017ko urtarrila-ren 9az geroztik EHUko errektorea.Psikologian lizentziatua da EHUn eta 1993an eskuratu zuen doktoregoa, uni-bertsitate horretan bertan egindako “Azalpenen eraginak testu zientifikoen prozesaketan” tesiarekin.2009. urtetik unibertsitateko katedraduna ere bada, Portaera Zientzien Metodologian. Psikologia fakultateko dekanordea izan da. EHUko Kalitate eta Berrikuntzarako errektoreordea eta Graduondoko Ikasketen eta Nazioarteko Harremanen arloko erre-ktoreordea ere izan da. UPV/EHUko lehen errektore andre hautatua da.

eta irakasleak beste unibertsitate batzuetan egonaldiak egiten dituzte eta guk ere jasotzen ditugu beste unibertsi-tate batzuetako irakasle eta ikertzaileak. Administrazio eta zerbitzuetako langileak ere kanpora joaten dira eta beste unibertsitate batzuetakoak gurera etortzen dira lan egiteko moduak ezagutzera. Nazioarteko sareak ezinbestekoak dira unibertsitatearen garapenerako.

Zure izendapena istilutsu xamar izan zen… eta azken denboraldi honetan behin eta berriro errepikatzen ari dira erasoak, pintadak… ez dakigu hori ohikoa den beste tokietan edo zerbait berezia, antolatuta… beste garaie­tako gure herriko azken islak?Bai, tamalez, istiluak izan ditugu. Aurreko errektoreak ere izan zituen eta gure kasuan jarraitu dute. Nire ustez, istiluak ez dira unibertsitatearekin lotutako arazoa, gizar-tean dauden tentsioen isla baizik. Izan ere, aldarrikapen nagusienak ez dira akademikoak (kapitalismoa, neolibera-lismoa, etab.) gizarte eredu batekin lotzen direnak baizik. Beste unibertsitate batzuetan ere ematen dira, adibidez, egun hauetan Bartzelonako Unibertsitate Autonomoan ikusi ditugu. Gurearen kasuan oso kezkagarria da interlokuzio seriorako dagoen zailtasuna. Ez dago modu eraikitzailean hitz egiteko aukerarik, istiluak eragiten dituztenen leloa “borroka da bide bakarra” baita, eta behin eta berriz diotelako EHUn edozein gauza aldatzeak ez lukeela egoera baretuko. Irtenbiderik ematen ez duen argudio horrek eta erabiltzen diren formak (kaputxak eta barra metalikoak) asko kezkatze gaituzte, uni-bertsitatean hitza baita edozein aldarrikapen egiteko erabili beharko litzatekeen tresna bakarra.

Zer moduz Eusko Jaurlaritzarekin harremanak?Harremanak normaltasunez garatzen dira.

Gure ikastolako ikaste batzuk, Batxilergoko 2. mai­lakoek, denbora gutxi barru bere etorkizuna erabaki behar dute. Zertaz pentsatu behar dute: irtenbide profe­sionaletan ala bokazioan? Gradu bat aukeratzerakoan irtenbide profesionalak garran-tzia dauka, baina ez da erraza jakitea beraiek amaitzen dute-nean ze profesional mota beharko diren. Dena den, gustuko ez dugun zerbait aukeratzen badugu zaila izango da lana modu egokian egitea. Nik bien arteko oreka mantentzea iradokiko nieke; hots, beren bokazioari jarraitu diezaioten baina irtenbide profesionalak ere kontuan izanik. Eta edo-zein gradu aukeratzen dutela, saia daitezen unibertsitateak eskainiko dien formakuntza ahalik eta gehien aprobetxatzen.

Bukatzeko, zein papera jokatzen du euskarak EHUn une honetan? Eta zein jokatu behar du geroan?Euskarak EHUn duen papera oso garrantzitsua da. Gure unibertsitatea elebiduna da. Une honetan guk eskaintzen ditugu euskaraz ikas daitezkeen kreditu gehienak. Graduen %94a egin daitezke euskaraz. Azken urteetan euskarazko kredituen eskaintza 16.000tik 20.000 kreditura igo da eta gure helburua da ildo horretan jarraitzea. Guk nahiko genuke ikasleek nahitaezko irakasgaia guztiak euskaraz egi-teko aukera izan dezaten. Bestalde, EHUn bizitza euskaraz egin ahal izatea nahiko genuke. EHU euskararen unibertsita-tea da eta geroan ere izaten jarraitu beharko luke.

76

lingua navarrorumhezkuntza

Oso gaztea izan arren, bere laugarren txapela jantzi zuen orain dela gutxi. Baina ez dela biderik erraza izan aitortzen digu elkarri-zketan, “eroriz ikasten da bertso-tan ere. Eroriz eta altxaz. Ez dago bidean erori ez den pertsonarik”.Aitortza, zalantzarik gabe, bizitza-ren edozein arlorako baliogarria…

Julio Sotok:

Duela gutxi zure laugarren txapela jantzi zenuen. Zalantzarik gabe lauak ezberdinak izan dira. Zein aldea izan da haien guztien artean? Txapelketa bakoitza norberaren bizi-tzako une jakin batean gertatzen da; adin eta egoera oso desberdinetan joka-tu ditut parte hartu dudan txapelketa guztiak eta bidean lortutako lau txapelak ere oso une desberdinetan jantzi ditut. Lehendabizikotik azkenera zazpi urte pasa dira, eta zazpi urte horietan izugarri aldatu da nire bizi tza, eta ondorioz, ni. Buruan jartzen dizuten trapu beltza, beti da formaz berdina, baina letra brodatue-tan data desberdin bat azaltzen da bakoi-tzean, eta data horren azpian ezaugarri zehatz batzuk.

Eta hein berean, Julio Soto bera aldatzen joan da… zein izan da bilakae­ra hori?Bilakaera natural bat izan da; nigan gau-zatu den bezalaxe nire ondoan dabil-tzan ber tso-kideengan gertatuko zena. Bertsotan hasi nintzen garaian, artean mutil gaztetxo bat nintzen, eta adinak

ematen dizun inozentzia, birjintasuna, ausardia nituen lagun. Denborarekin hel-tzen joan naiz, ber tsotan bezala bizi-tzan ere aurrera egiten, eta aurrera egite horrek esperientzia, poz, min, betetako ilusio, galdu-takoak, pila tzen dituzu, eta zure mundua ikusteko eta ondorioz ber tsoa uler-tzeko modua aldaraz-ten dizute. Hortaz gain, pertsona bezala aldatzeak ber tsolari beza-la aldarazten zaituela jakin-da, norberak sor tzaile beza-la egiten duen lanak, urtez urte zure ber-tsoak egiteko modua lantzen joateak, bultzada handia ematen dio pertsona bezala jasaten dituzun aldaketak bertsotan isla daitezen.

NAFARROAKO TXAPELDUNA

“kasualitatez hasi nintzen bertsotan”

Joan gaitezen hasierara… zure haur­tzarora agian? Zer dela eta ber tsolaritza munduan? Kasualitatez hasi nintzen ni bertsotan. Etxean baditut amaren osaba eta amaren lehengusu bat bertsolari izanak, baina hori gerora jakin nuen. Ikastolara ber-tso tailer bat ematera etorri zi tzaizkigun, 14-15 bat urte edo izango nituen, eta bertan egindako ariketa batzuk eta gero, Estitxu Arozenak (berak eman zigun tai-lerra), gure tutoreari, klasean bertsotarako erraztasuna agertu genuen bi ikasle bage-undela esan zion (tartean, ni); tutoreak gure etxeetara deitu eta gurasoei bertso eskolan apunta gintzaten egin zien gon-bita. Eta horrelaxe hasi ginen, ni eta nire laguna bertso eskolan. Horrek, bertsoak hezkuntza arautuan duen presentzia zein garrantzitsua den erakusten du. Ni, adibi-dez, ez nintzatekeen gainontzean sekula iritsi izango bertsolari izatera.

Bertsolari bat… jaio ala egiten da?Lazkao Txikiri galdera bera egin ziote-nean, halaxe erantzun omen zuen: Jaio ala egin? Lehenbizi jaio egin beharko dik ba! Ikusita daukagu bertso esko-letan hainbeste gaztetxorekin ibili eta gero, denok daukagula bat batekotasu-nerako dohain minimo bat, denok inpro-bisa ditzakegula bertsoak. Hori esanda, gauza guztietan bezala, per tsona batzuk berezkotasun gehiago daukate beste batzuek baino. Pertsona batzuk, badute entrenatu ezin den zerbait. Hala ere, bertsolaririk onenak ere, ordu asko sartu behar ditu bidean. Laburbilduz: batzuk bestek baino be r tsolariago jaio tzen dira, baina denek sartu behar dute bidean lanketa ordu asko.

Hots, bidean ikasten da? Akatsekin heltzen da? Eroriz ikasten da bertsotan ere. Eroriz eta altxaz. Ez dago bidean erori ez den pertsonarik, akatsik egin ez duen bertso-

laririk ez dagoen bezala. Bertso eskolan ordu asko pasatzen ditugu gaztetxotatik, bertso saio asko, txapelketa, txapelketak lantzeko bakoitzak bere modua du baina denok lantzen dugu modu batera edo bestera gure bertsokera.. Dedikazio izu-garria eska tzen du horrek denak. Eta bide horretan, askotan erortzen zara, askotan egiten dituzu akats txikiak, eta batzuetan ez hain txikiak. Bizkarreko asko jaso tzen dituzu, konfiantza gutxiko garaiak pasa-tzen, zure bertsokeran deseroso zauden aroak.. Baina guzti hori, hasieran arazo dirudien guzti horrek, pertsona eta ber-tsolari bezala hazteko aukera baino ez da.

Bat­batekotasunak hizkuntzaz izu­garrizko ezagutza eskatzen du…Derrigorrean behar du bertsolariak lexiko aberatsa. Hitza da gure tresna, ez dugu besterik. Eskuak poltsikoan sartu eta hitza da gure tresna hutsa. Hutsa bezain ederra. Bertsoa neurtua eta errimatua den aldetik, gauzak modu desberdinean esate-ko dauzkazun aukerak oparoagoak badi-ra, geroz eta baliabide linguistiko gehiago izan, orduan eta errazago beteko duzu bertsoa; orduan eta gehiago hurbilduko dira esan nahi duzuna eta esaten duzuna.

Txapelketa baten murgilduta zaude­nean, noraino burua eta noraino biho­tza?Biek hartzen dute parte bertsoaren sorkuntza prozesuan. Buru kontrol han-dia eskatzen du oholtzara atera eta bat batean kantatu beharrak. Lasaitasun, konfiantza, kontzentrazio, ideia, errima.. Buruak parte hartzen duen ertz asko gordetzen dira bertso baten atzean. Baina sorkuntza prozesu horretan bihotzak parte hartzen duenetan ederrago bihur-tzen da bertsoa. Esaten duzuna biho-tzetik ateratakoa denean, gero buruak ere parte hartu behar badu ere, bertsoa balio bikoitzekoa izaten da.

Zalantzarik gabe bultzada ikaragarria lortu bertsolaritzak azken urte hauetan. Nafarroako mailan Anaitasuna bete­ta… Euskal Herrikoan BECen leporai­no ere. Eta eskolak nonahi… Zer dela eta arrakasta hau?Iruditzen zait, gaur egungo egoera horren gozoa izatera, bi ardatzek eraman dute-la. Alde batetik egindako lan handi eta bikaina dago. Bertsozale elkarteak hartu duen martxa, bertsoak hezkuntza arau-tuan duen geroz eta sare zabalagoa, tele-bista eta irratian duen presentzia, gaur egungo gizartera egokitzeko izan duen gaitasuna.. Eta bestetik, bertsoak berak duen magia dago. Oso gauza berezia da eskuartean dabilkiguna, bat batean egiten den zerbait, entzulearengan emozio asko sortzen dituena.

Zein da edo izan da miresten ala mirestu izan duzun bertsolaria?Bertsotan hasi nintzenean, Lazkao Txiki izan zen nire erreferente nagusienetako bat. Asko gustatzen zitzaidan. Geroztik, garai bateko bertsolari zein gaur egunean kantu lagun ditudan asko eta askori jar-tzen dizkiet belarriak erne. Askorengan entzuten ditut gustatzen zaizkidan gau-zak.

Eta bukatzeko Julio, ikusten al duzu zure burua Euskal Herriko finalean? Ez diot nire buruari horren urru-tira begiratzen uzten. Euskal Herriko Txapelketan, bertso maila izugarria dago. Final laurdenetan hasiko naiz, eta lehen saio hori pasatzea bera nahikoa zaila izaten da. Ahalik eta kontzentratuen eta buruz argien kantatu nahiko nuke saio horretan, sortzaile bezala gozatu, eta hor-tik aurrera, datorrela etorri behar duena.

98

lingua navarrorum muga guztien gainetik

Antes de comenzar con la entrevis­ta propiamente dicha, quizás podrías hablarnos un poco de ti, de tus estu­dios, de tu carrera profesional, de tu labor en el Saint Mary´sEncantada de responderles esta entre-vista. Mí nombre es Mindi Imes. Nací en Annapolis, la capital del estado de Maryland en los Estados Unidos. Mis estudios primarios y secundarios los hice en “Saint Johns Elementary School” y en “Bishop McNamara High School”. Al terminar mis estudios secundarios decidí estudiar Licenciatura en Ciencias de las Matemáticas con un minor en Teología en la Universidad de Notre Dame en South Bend, estado de Indiana.

Una vez terminada esa etapa me incor-poré al Americorp Service donde me destinaron a enseñar en un colegio jesuita, “Saint Ignatius Academy” en el estado de Baltimore. Ahí, trabajé por tres años con niños en riesgo social.

Mientras trabajaba por las mañanas en mis clases, atendía por las noches a la Universidad de Loyola Maryland con el objetivo de terminar mi Maestría en Educación.

Luego de eso viví en Chile por un año. Me casé con mi novio que conocí en Baltimore un año antes, tuvimos nuestra primera hija y enseñé inglés en empresas como Telefónica y a nivel universitario. Luego recibí una llamada del colegio Bishop McNamara en la cual me proponían un proyecto edu-cativo muy interesante y luego de un proceso de dicernimiento, decidimos como familia movernos a Maryland.

En Bishop McNamara empecé como profesora de religión; al año me nombraron jefa del departamento de Teología y luego de dos años en el cargo me asignaron a jefa académica del colegio. Para último llegar al cargo

de vice rectora académica del mismo. Ese cargo lo ejercí por tres años antes de postular a rectora del colegio Saint Mary’s de Annapolis.

Hace tres años estoy a cargo del pro-yecto educativo en el colegio Saint Mary’s de Annapolis. Esta ha sido sin duda una gratificante experiencia en mi carrera. En este tiempo he podido conocer a la comunidad académica del colegio, formar mi equipo de traba-jo, trazar nuevos desafíos al colegio, poner en práctica nuevos programas académicos, trabajar con los padres y apoderados del colegio y ser parte de la Archidiócesis de Baltimore.

El colegio Saint Mary’s de Annapolis es un colegio católico que pertenece a la Archidiócesis de Baltimore. Fue fun-dado por un grupo de sacerdotes de la orden de los Reformistas y un grupo de monjas de la congregación de Notre

Conversando con Mindi Imes

DIRECTORA DEL COLEGIO ST. MARY´S DE MARYLAND

Son varios ya los años en los que Paz de Ziganda realiza un intercambio con el centro Bishop McNamara de Maryland. Este año se ha ampliado el mismo al colegio Saint Mary´s del mismo estado. Nuestros alumnos estuvieron en Estados Unidos, y los americanos nos devolvieron la visita el pasado mes de abril. Hemos tenido la ocasion de charlar con Mindi Imes, directora del Saint Mary´s, interviniendo como traductor su pareja Luis Duclos (Pancho), de origen chileno. Su origen queda claramente patente en algunos de los giros y expresiones que emplea en el diálogo, y que hemos respeatado por su curiosidad.

1110

muga guztien gainetik muga guztien gainetik

¿Qué crees que aporta el intercambio a los estudiantes de ambos centros? ¿Y a sus familias?Oportunidades para ambos centros en el ámbito de la educación y cultura. Creo que es importante poder buscar nuevos horizontes y ahí está el desafío para nosotros, los gestores del intercambio. Aquí hay un esfuerzo compartido por ambas instituciones, entonces es importante generar espacios en donde los alumnos puedan desarrollarse tanto en inglés como en castellano. Además de vivir la cultura en forma directa da un valor agregado a cada alumno que no es posible cuantificar. Cada persona decodifica de forma distinta por lo que cada experiencia es única e irrepetible.

Para las familias es lo mismo, con un efecto multiplicativo no medible. Ya no hablamos de un alumno, hablamos de un núcleo en que hay una influencia al padre, madre, her-manos. La posibilidad de tener a un “hijo/a” por diez días que incorpora una dinámica distinta al día-día hace que el intercambio involucre a todos y eso es muy positivo porque el programa se vive en forma integral dentro y fuera del aula.

Has tenido ocasión de conocer, si quiera un poco, parte de Euskal Herria… ya que visitasteis Hondarribi, Baiona y San Juan de Luz, además de Pamplona ¿Qué sabías de nuestra tierra con anterioridad? ¿Qué impresión te has llevado?Bueno, no mucho debo reconocer. Siempre que se habla de España nos enfocamos en la capital Madrid, en Barcelona y las islas Baleares. A partir de este intercambio he podido ir conociendo más de Pamplona y su cultura. Pero visitar Iruña ha sido una experiencia enriquecedora y única. La aco-gida y cariño de la gente, la cultura gastronómica, cada lugar caminado y recorrido sin lugar a dudas han sido sorpresas muy gratas.

Aunque el intercambio se lleva a cabo por el idioma castellano, como sabes la lengua vehicular de la ikasto­la es el euskara ¿Ha supuesto ello algún problema para vuestro alumnado?No me parece que se presente como una dificultad. De hecho varios de ellos han incorporado comandos muy bási-cos en su vida diaria. El descubrir que en la ikastola hablan euskera les abre a nuestros alumnos más interés por apren-der y descubrir cosas nuevas.

Cómo directora de un centro escolar, y aunque no pasaste excesivo tiempo aquí, ¿Qué similitudes y diferen­cias has encontrado entre Paz de Ziganda y Saint Mary´s?Hay muchas cosas en común en ambas comunidades. Partiría diciendo que el claustro de profesores es muy simi-lar. Pude percibir el profesionalismo, interés y dedicatoria hacia los alumnos. Hay un fuerte apego en la misión de los profesores por enseñar a sus alumnos y eso se contagia en las aulas y fuera de ellas. Otra similitud la vi en los apode-rados. Un pilar importantísimo en la formación integral de nuestros alumnos. Sin lugar a dudas que se ve un proyecto educativo sólido con el cual queremos proyectar un gran variedad de temas en conjunto.

No veo muchas diferencias salvo que ustedes viven una vida mucho más pausada de la que llevamos en los Estados Unidos. Acá corremos todo el día y no disfrutamos de todos los detalles de un buen pincho.

Dame Namur hace 170 años. Hoy en día es un colegio que está dividido en secundaria y enseñanza superior. Yo estoy a cargo de la enseñanza superior. En este área hay 515 alumnos, dividi-dos en cuatro niveles: freshmen (pri-mer año), sophomores (segundo año), juniors (tercer año) y seniors (cuarto año). Es un colegio mixto.

Ofrecemos 30 actividades deportivas a nuestros alumnos, como fútbol ameri-cano, fútbol, lacrosse, golf, tenis, nata-ción, hockey… y cerca de 40 oportuni-dades de desarrollo personal en clubes y organizaciones académicas como club de debate, club de español, club de francés, liderazgo juvenil y otros.

Mi actividad diaria implica participar no sólo de lo que ocurre en las aulas de clases sino que también de lo que ocurre en las actividades extracurricu-lares que ocurren en Annapolis y en los condados aledaños. Nuestros estudian-tes siempre están haciendo algo por Saint Mary’s ya sea académicamente, deportivamente o en ayuda a la comu-nidad. Somos parte de lo que acontece en Annapolis.

Contábamos en Paz de Ziganda con una larga experiencia de intercambio con el colegio Bishop McNamara pero es la primera vez que se da con el colegio Saint Mary´s que tú diriges ¿Qué os impulsó a participar en el mismo?Aquí hay una oportunidad netamente académica. Yo conocí el programa de intercambio cuando estaba en Bishop McNamara y tuve la oportunidad de conocer y compartir con todos los profesores que participaron. La gestión de la señora Georgina Gómez-Bozzo junto con ”todos” los profesores de Paz de Ziganda ha sido un pilar funda-mental para que el programa de inter-cambio se solidifíque y crezca a lo largo de todos estos años. Lamentablemente hay ocasiones en que no todos los actores perciben las ventajas de contar con un programa como este. Hace un año la señora Gómez-Bozzo me contactó diciéndome que no había la misma fuerza en Bishop McNamara

en comparación a años anteriores en cuanto a interesados a participar. Ahí yo vi una oportunidad académica para Saint Mary’s y le dije que nos juntá-semos a discutir el tema durante los próximos días. Y así empezamos a tra-bajar en conjunto con el departamento de lenguas extranjeras en esta idea que a la larga se transformó en un hecho muy importante para nuestro colegio. Fue un verdadero regalo el poder traer este intercambio a nuestra comunidad.

¿Teniendo en cuenta que ha sido vuestra primera experiencia qué valo­ración haces de la misma a nivel de centro escolar?Es sin duda un valioso aporte a nues-tro proceso educativo. Contar con la capacidad de articular un programa de intercambio en lenguas, da un valor agregado a nuestros alumnos. Tener la capacidad de viajar y participar de clases en Europa es un desafío muy grande. Además que con mi visita a Paz de Ziganda pude ver in situ otras oportunidades futuras en diferentes áreas académicas. Sinceramente creo que pueden desarrollarse otros linea-mientos estratégicos para ambos pro-yectos educativos.

¿Y a nivel personal? ¿Qué ha supuesto para ti?Ha sido una experiencia enriquecedora en todo sentido. Profesionalmente ver de cerca un proyecto sólido como el de Paz de Ziganda. Con una infraestructu-ra de primer nivel y con un claustro de profesores muy comprometidos en su labor diaria en la docencia. A nivel per-sonal ha sido extraordinaria. Compartir con un grupo humano tan abierto, amigable y unido. Ha sido un amalga-miento perfecto. Ustedes nos hicieron sentir en casa y eso se valora y aprecia de una manera distinta. Se van forman-do lazos que perduran en el tiempo.

¿Cuántos alumnos estudian caste­llano, y por qué crees que eligen esa lengua?En nuestro colegio es mandatorio tomar dos años consecutivos de un idioma distinto al inglés. Nosotros ofrecemos castellano, francés y latín.

De ese universo hay alrededor de 160 estudiantes en los niveles primario y secundario y 90 en los niveles supe-riores. En total hablamos de unos 250 estudiantes que estudian hoy la lengua.

Yo diría que hay varias razones del porqué tomar castellano. Partiendo desde la más simple que es cumplir con el requisito curricular del colegio para graduarse, hasta aquella donde nuestros alumnos saben que hoy en el mundo globalizado hay que ser capaz de comunicarse en varios idio-mas. Nuestro estudiante está formado, orientado y preparado para un mundo global, entonces debe ser idóneo en entender otras culturas. Además que hoy en Estados Unidos el lenguaje cas-tellano se ha convertido en el segundo idioma del país y se proyecta que un tercio de la población lo hablará en los próximos años. Entonces es ahí donde se crean las capacidades y las compe-tencias que nuestros deben desarrollar y tener al momento de egresar.

12 13

Bizitza osoa elkarren ondoan, ikastolan, eman eta gero, bakoitzak bere bidea hartuko du. Ate bat itxi dute, beste berri bat zabaltzeko… bi urteekin ailegatu ziren ikastolara, eta

hemezortziekin –beteta ala betetzear- joango dira. Eta ibilbide luze eta oparo hori –ia norberaren bizitza osoa- ospatzeko joan den maiatzaren 19an gimnasioan–ospakizunerako oso ongi apainduta- bildu ziren Batxilergoko 2. mailako bere laguna, senitarteko eta irakasleekin. Graduazio, ikastolan… eta kanpoan, ordu txikitan jarraitzen baizuten bere agurraren festarekin.

GERORUNTZ!

BATXILERGOA ­ DBH

14 15

Ein Tag ist Günter Gutmann, Xuris Mann, zu uns gekommen, und er hat uns über die Zweiter Weltkrieg erzählt. Das war sehr interessant für mir, denn ich liebe die Geschichte und die 2WW ist sehr wichtig für die Entwicklung von Europa. Er hat über die Berliner Mauer, seine Erfahrung, die Grenzen, die Menschen u.v.m. gesprochen. Viele Daten haben mich wirklich beeindruckt: die Nazidokumente von seinem Vater, die Frauen am bauen die Städte… Aber die Fotos mit Xuri und Gunter waren am Besten!!

Zum Schluss, die Stunden mit Gunter haben mich sehr gefallen, denn ich hatte viel Spass während Gunter sprach. Es würde mich nicht stören ihm ein anderes Mal zu sehen!!!!

Jon Vital

Der Besuch von Günter, Xuris Mann, hat mir sehr gefallen.Er redete über den Zweiter Weltkrieg. Er erklärte uns wie Deutschland geteilt wurde. Ausserdem, er brachte uns Nazidokumente von seinem Vater (sie waren sehr alt und interessant). Günter hat über den Fall der Mauer von Berlin gesprochen und die Evolution von Europa… Schließlich, ich liebte seine Unterhaltung und die Fotos mit Xuri und Günter! Schade sehen wir ihn nicht wieder.

Eneko Petri

Letzte woche Xuris Mann, Günter, ist zum Ikastola Paz de Ziganda gekommen. Günters Gespräch war über dem zweiten Weltkrieg. Ich habe viel vom Krieg gelernt und Günters

Gespräch war sehr interessant denn er und sein Vater hatten den Krieg erlebt. Ausserdem Günter hat einige Dokumente auf dem sozialistischen Deutschland gezeigt. Einige Daten haben mich beeindruckt zum Beispiel die Quantität von gestorbene Leuten. Zum Schluss haben wir ein Foto mit ihm gemacht zur Erinnerung. Es war eine sehr gute Deutschunterricht. Wir hoffen sehen Sie ihm wieder.

Xabier Tabar

Vor kurzem gab uns Günter ein Gespräch über den Zweiter Weltkrieg. Zuerst, brachte er mich dazu, den Schmerz des Volkes zu verstehen. Günter erzählte uns, was passiert ist im Nachkriegszeit. Der Zweiter Weltkrieg fand zwischen 1939 und 1945

statt. Günter erzählte uns über den Nationalsozialismus in Deutschland. Er sagte, dass er offiziellen Dokumenten von der Grenze von der Mauer von Berlin hatte. Günter brachte uns auch eine Landkarte von Europa bei, in der die Grenzen von den Ländern waren. Zuletzt, Günte rwird mir fehlen, denn er gab uns verschiedenen Klassen und das hat mir sehr gut gefallen.

Ich hoffe, dass wir ihn wieder sehen. Vielen Dank Günter!

Adrián Olite

Das Gespräch von Günter

Das Gespräch von Günter hat mir gefallen, weil es sehr interessant war. Außerdem, ich mag der Zweiter Weltkrieg. Im Gespräch, er brachte uns Dokumente von die Grenzen von der Berliner Mauer. Günter erzählte uns, dass die Nachkriegszeit sehr schwierig war. Ebenfalls, hat er die Präsentation gespalten. Zuerst, erklärte uns die Perioden von Krieg. Danach, die

Nachkriegszeit und dass die englischen Soldaten sehr kaltherzig waren. Am Ende hatten wir ein Foto mit Günter gemacht und ich hoffe, die Fotos zu bekommen.Ich hoffe wir sehen uns wieder. Vielen Dank Günter!

Aritz Tambo

Letzte Woche hat uns Günter, Xuris Ehemann besucht und vom II Weltkrieg gesprochen.Am Anfang hat er die Lage am 8. Mai erklärt, aber er sprach auch über die Nachkriegszeit.Zum Schluss, wollte ich nur noch die wunderschönen Wörter von Herrn Guttmann geniessen.

Miren Fernández-Micheltorena

Günter ist heute in der Schule gekommen. Er sprach über den Zweiten Weltkrieg: Nach dem Krieg haben viele Frauen hart gearbeitet, weil es nur wenig Männer gab damals. Außerdem gingen viele Menschen von

Osten nach Westen, um ein besseres Leben zu finden.

Das größte Problem war, dass sie eine Mauer in Berlin gebaut hatten.

Saioa Etxeberria

DAS GESPRÄCH VON GÜNTER

Vor kurzem Günter,hat der Mann von Xuri uns besucht. Er hat uns eine Unterhaltung über den zweiten Weltkrieg gegeben und er redete über den Nationalsozialismus in Deutschland. Er erlebte den Zweiten Weltkrieg, als es klein war und sagte uns, dass fast alle Deutschen damals Nazi waren . Er zeigte uns einige Dokumente von der Berliner Mauer in der sozialistischen Zeit. Um zu Enden, haben wir alle, ein Bild mit Günter und Xuri gemacht. Das Gespräch hat mir sehr gut gefallen. Ich hoffe, dass wir ihn wiedersehen.Vielen Dank Günter. Ibai olcoz

GÜNTER GUTMANN­EN BISITA Apirilaren 26an, hain justu ere Gernikako bonbardaketaren 80.

urteurren egunean, gonbidatu berezi bat izan genuen Aleman II

irakasgaian: Günter Gutmann. Gutmann jauna Bremerhaven-en

(Alemania) jaio zen eta oso txikitatik bere larruan bizi behar izan zuen

Bigarren Mundu Gerra. Ikasleei modu oso gertukoan Alemaniako

historiaren kapitulu esanguratsu honen berri eman zien lehen pertsonan

eta esperientzia zinez aberasgarria izan zen gu denontzat. Vilen Dank

Herr Gutmann!

16 17

Anne Etchegoyenen eskutik, eta Parisko Olinpyan abestu ondoren, ikas-tolako abesbatzako kide batzuk Euskal Herriko hiriburuz hiriburu ibili dira azken hilabeteotan. Horrela Bilboko Arriaga antzokian zein Iruñeako Gayarren egon ziren bere dohain erakutsiz.

Ikasturte honetan ere, ikastolako Mendi Taldearen bidez, Nafarroako Kirol Jolasetan parte hartu dugu. Guztira 45 ikasle aritu dira.Gure kasuan begirale lanak, joan den ikasturtean bere burua aurkeztu zuten guraso batzuk egin dituzte. Haien borondatea eta gogoari esker eramaten ahal da ekintza hau aurrera. Eskerrik asko!!Ateraldiak igandetan dira, normalean goizeko 9:00etan atera eta 17:00ak aldera bueltatuz.Ikasturte honetan egin ditugun ateral-diak hauek izan dira:· AZAROAK 13: hasiera batean Kodeseko Lan Planara joateko asmoa zegoen, baina eguraldia okertu zen eta azkenean Vianan barna ibili ginen.· OTSAILAK 19: oraingo honetan, Iruñerrian geratu ginen, ikastolatik oinez atera eta Ezkaba mendira.· APIRILAK 2: Joar mendiaz disfru-tatu ostean, indarrak berreskuratzeko txistorra eta panzeta egin eta gustora baino gustorago jan genuen! Oso detaile ona gure guraso-begiraleena, mila esker!· MAIATZAK 14: Baztan aldera jo genuen, Otsondo-Alkurruntz-Lekaroz ibilbidea egitera. Nola disfrutatu genuen paisai, eguraldi eta giro zora-garriaz!Ea berriro ere datorren ikasturtean, mendietan barna elkar ikusten dugun!

Unibertsitatean, bisitazAskotan ez da batere erraza zein motako ikasketak egin aukeratzea, eta hori dela eta ikastolak urteoro bisita bat antolatzen du, beste batzuen artean, Nafarroako Unibertsitate Publikora. Lan irtenbide gehien dituzten karre-rak? Edo norberaren gustukoenak? Horra hor gakoa…

Belatz ilustratzailea ospetsua gure ikastolan egon zen eta LH6ko ikasleekin marrazteko teknikak lantzen aritu zen.

Abesbatza, euskal herriko Hiriz hiri

Belatz ilustratzailea ikastolan

GAILURRAZ GAILURRA

irakurtzeko. Hori da modu bakarra edo hoberena idazteko.

Erreza egiten al zaizu liburuak argi­taratzea? Nire kasuan nik eduki nuen ametsak lortzeko behar dena. Batetik, banekien zein zen nire ametsa. Eta bestetik, aha-legindu eta jarraitu egin nuen aurrera, lanaren bitartez amets hori lortzeko. Azkenik, zorte pixka bat izatea ere komeni da. Nire kasuan nik idazten nuen, nire inguruko jendeak bazekien, lehiaketetara aurkezten nintzen, nire ipuin bat momentu batean izan nuen aukera egunkari batean argitaratzeko, ipuin hori irakurri zuen editore batek, Xabier Mendiguren editoreak. Nirekin harremanetan jarri zen esanez nire ipuina gustatu zitzaiola eta sortu zen harreman bat bi urte iraun zuena. Nire ipuinak bidaltzen nizkion eta berak bere iritzia ematen zidan eta bi urte pasa zirenean, argitaratu nuen nire lehenengo liburua: ‘’Tentazioak”’. Nire kasuan, komatxo artean, erreza izan zen, baina horren aurretik lana zegoen eta nire lehenengo liburuak arrakasta izan zuenez gero, ez nuen izan zailta-sunik argitaratzeko.

Hizkuntza txiki batean idazteak zer suposatzen dio idazle bati?Bueno, gaur egun, euskal literaturaren inguruan ere badago industria. Esan nahi dut, badago merkatu bat, badaude irakurle alfabetatuak eta gai direnak euskaraz irakurtzeko, badaude hortik bizi diren argitaletxeak publikatzeko, badaude dendak, badago marke ting-a, badaude iragarkiak… Gaur egun, euskara nahiko normalizatuta dago, baita euskal literaturari dagokionean ere. Euskaraz argitaratzeak baditu bere abantaila eta desabantailak, bere sis-tema dauka, baina gaur egun badago merkatu bat, industria bat eta zen-tzu horretan ez nuke bereiziko beste hizkuntzetatik.

Zein liburu irakurtzea gomendatuko zeniguke?Horretan bakoitzak bilatu behar du bere estiloa, bere generoa, ni ez naiz ausartzen orokortzera, baina nik

zuen adina neukanean asko gustatzen zi tzaidan generoa zen intriga, miste-rioa, “Agatha Christy” eta fantasias-koak ere, “La historia interminable”. Bazeuden hor horrelako liburu batzuk, baina lehen esan dudana: bakoitzak bilatu behar du bere literatura mota.

Nolakoa da liburu bat idazteko pro­zesua? Denbora luzez aritzen al zara?Ba, liburuaren arabera, momentu honetan ni bizi naiz idaztetik eta egu-nero eskaintzen diot denbora idaz-teari. Hortik aurrera, proiektu batean sartuta nagoenean, egoten naiz egun guztia bueltak ematen: entzuten edo ikusten badut zerbait, zerbait konta-tzen badidate edo zerbait bizi badut, gero hori erabil dezaket nire istorioan. Azken finean, idaztea, nolabait esateko, bizitza birziklatzea da; hartzen duzu bizitzan gertatzen zaizkizun gauzak eta kontatzen duzu beste modu batera, berrerabiltzen duzu bizipen bat. Gaur egun, birziklatzeaz asko hitz egiten da: badauzkagu edukiontziak bertan botatzeko hondakinak eta egiten ditu-gu berrerabili material horrekin egiteko gauza berri bat, papera egiteko paper gehiago. Idaztea da bizitza birziklatzea eta bizitzari beste bilakaera bat ematea.

DBH 2. mailako ikasleok Ezekiel irakurri dugu. Zer nolako erantzuna izan zuen liburuak?Hori esateko zuek aproposagoak zare-te ni baino, irakurleak esan beharko du. Baina egia da, nik jaso dudanagatik, irakurleari gustatu zaiola, identifikatu-ta sentitu dela bertan gertatzen diren gauzekin. Erraz irakurri du, hizkuntza

erraz bat erabiltzen dut. Beraz, emaitza edo harrera ona izan da.

Nola bururatu zitzaizun Ezekielen presentzia sartzea?Izena jaso nuen Itoitz izeneko talde bat asko gustatzen zaidalako eta badaukate Ezekiel izeneko disko bat. Itoitzi ome-naldi bat egite aldera aukeratu nuen izena. Izena hortik, gainontzeko guztia ez dago oinarrituta pertsona konkretu batean, nire inguruan ez dago Ola bat, Etxe bat, Ezekiel bat…, baina, aldi berean, badago, begiratzen duzulako zure inguruko gauzetan.

Liburu hau idazterakoan, zer izan zen zailena?Ba ez dakit, nire betiko kezka izan da ea asmatuko nuen gazteentzat idaz-ten gazteen hizkuntzan, gazteentzat erakargarria izan zitekeen zerbait asmatzen, baina era berean, konturatu naiz gazte izatea gaur eta orain dela 25 urte antzekoa dela, aldatu da testuingu-rua, teknologia, ohitura batzuk. Baina 15 urte edukitzea gaur egun eta duela 25 urte antzekoa da. Zentzu horretan hori izan da niretzat aurkikuntza bat, ez direla hainbeste gauza aldatzen.

Egongo al da Ezekielen hirugarren libururik?Momentuz ez. Orain nago idazten beste liburu bat Eskularru beltza izena duena eta bi urte egongo naiz horre-tan, hainbat liburu izango baitira. Beraz, batek daki aurrera begira, baina momentuz, ez.

Apirilaren 28an Jasone Osoro idazlearen bisita izan genuen ikas-tolan. Bi solasaldi izan genituen DBH 2. mailako ikasleok. Horiek horrela, ez genuen elkarrizketa egiteko eta hainbat aspekturen gainean hitz egiteko aukera galdu. Liburu asko-ren idazlea da elgoibartarra, tar-tean gazte zein haurrentzat ugari. Kazetaritza ikasketak burutu zituen EHUn eta ondoren, Bartzelonan zine gidoigintzari buruzko gradu oste-koa egin zuen. Gainera, hainbat komunikabidetan lanean aritu eta kolaborazioak egin ditu.

Egileak: Iraia Albizu eta Manex Berasategi

Nola eta zertan inspiratzen zara isto­rio berri bat idaztean?Ez naiz gauza bakar batean inspiratzen, niretzat inspiratzea eta daukadan idaz-teko modua oso bat-batekoa da, oso emozionala. Hari bat sortzeko aukera momentu jakin batean eman ahal dit hitz batek, argazki batek, esaldi batek, galdera batek.... eta horri tira eginez sortzen dut nik. Gero, ez dut eske-ma bat jarraitzen idazten hasi aurretik ez dut hasiera korapiloa eta bukaera. Hasten naiz zerbaitekin, idaztea da irakurtzea bezala sortu ahala joaten naiz deskubritzen istorioa.

Irakurzaletasuna lotuta al dago idazle izatearekin?Bai eta ez. Nik uste dut idazle den bati bai ala bai gustatu behar zaiola, baina irakurtzen duten askori ez zaie gus-

tatzen idaztea ez dute beren burua gai ikusten idazteko ezta. Baina idazle izan nahi duen batek derrigorrez irakurri behar du edo lagun diezaioke. Idazle izateko gasolina bat edo idazteko modu bat da irakurtzea.

Nola egin zenuen salto kazetaritzatik idazle izatera? Esan daiteke errealita­tetik fikziora salto egin zenuela?Nik uste dut gehiago naizela idazlea kazetaria baino, kazetaritza da modu bat nire garaian iruditu zitzaidana bizitzeko idaztetik, baina gero egia da konturatu nintzela zuk esan duzun bezala kazetaritza dela errealitatea kon-tatzea eta nik nahi nuena zen fikzioa kontatzea. Nahi nuen zerbait sortu, poliki-poliki hasi nintzen gidoigintzan, literaturatik gehiago edaten, proiektu berriak sortzen. Beraz, orain bizi naiz idaztetik baina literatura idaztetik.”

Zer sentitzen da zure lehen lana publikatuta ikustean?Amets bat errealitate egitean sortzen dena... ez da poza... lehen aldiz zerbait egiten duzunean berezia da, lehen libu-rua, lehen muxua, lehen haurdunaldia, lehen kotxea, lehen aldiz erosten duzun etxea, lagunekin egiten duzun lehen bidaia. Lehen aldiak beti dira bereziak.

Zein da idazle baten satisfazio han­diena?Irakurle batek esaten dizunean idatzi duzun hori gustatu zaiola.

Zein da zure idazle eredua?Momentu honetan esango nuke… bueno, asko daude, baina, Irène Némirovsky izena duen idazle bat bereziki gustatzen zaidan idazlea baita.

Zure lan ugari gazte literaturaren barnean koka ditzakegu, zer dela eta?Gazte literatura izan zen erronka bat argitaletxe batek proposatu zidana: idazteko zerbait gazteentzat. Jara sortu nuen eta gaur egun niretzat gazte lite-raturak bi gauza eman dizkit: soldata bat edo diru kopuru bat posible egin duena literaturatik bizi ahal izatea eta, bestetik, gazte irakurleek ematen dida-te indarra idazten jarraitzeko. Gazteek normalean gustuko dituzte nire libu-ruak, idazle batek jarraitzeko behar du motibazio bat eta motibazio hori izan daiteke besteak beste irakurleak esatea “eh, gustoko dut idazten duzu-na, jarraitu horrela idazten”. Eta gazte literaturak hori ematen dit niri.”

Zer mezu helaraziko zenieke irakur­tzea gustuko ez duten gazteei? Eta zer esango zenioke idaztea gustuko duen gazte bati?Bi gauza desberdin dira, ezta? Irakurtzea gustuko ez duen bati probatzeko esan-go nioke. Askotan galdetzen duzu-nean irakurtzea gustuko duen, jendeak erantzuten duena da depende. Orduan nik esaten dut depende ez, musika gustatzen zaizu? Bai, baina musikan ere aukeratzen duzu gustuko duzun musika; ez duzu musika guztia entzu-ten. Entzuten duzu gustukoa duzun musika. Gustuko duzu janaria? Bai, baina aukeratzen duzu gustuko duzuna ez duzu dena jaten. Gustatzen zaizu moda? Bai, baina bilatu behar duzu zure estiloa.... eta beste horrenbeste literaturan gertatzen da: bilatu gustuko literatura,autoreak bilatu, bilatu isto-rioa. Liburu bat hartu eta ez zaizunean gustatu, utzi eta beste bat hartu. Beraz, irakurzaletasuna sortzeko jarraitu behar da probatzen. Bestetik, idazle izan nahi duen bati esango nioke idazteko eta

1918

JASONE OSOROK: “Ez naiz gauza bakar batean inspiratzen, niretzat inspiratzea eta daukadan idazteko modua oso bat­batekoa da, oso emozionala”

DBH BATXILERGOA ­ DBH

20 21

Daniela Otaegi (LH6) Mikel Maritorena (DBH1), Ane Irigoien eta Manex Berasategi (DBH2) Petri Atarrabiako Literatura Lehiaketaren. XXVIII edizioaren irabazleak izan ziren. Saria apirilaren 27an jaso zuten.

Pedro de atarrabia lehiaketa

Aurten ere gure ikastolako hainbat ikasleek -sei tal-dek- Diario de Navarra fundazioak antolatzen duen lehiaketan parte hartu dute. Erreportaian jorratu behar zuten gaia hirugarren adinari buruzkoa zen.Aipatu dugun bezala, ikastolak sei talde aurkeztu zituen: DBHko bi talde (4. mailakoak), ingelesez egin dutenak; beste bi, 1. batxilergokoak, euskaraz eta gazteleraz, eta 2. batxilergoan beste 2 talde ,ingelesez.Horietakoak, hiru talde izan ziren saridunak.DBHn talde bat ingelesez: Martin Zulaika, Xabier Goikoetxea eta Adur Arbizu.Batxilergoan, ere ingelesez: Asier busto, Miren Goñi, Idoia Sotés eta Itxaso Pérez-Ilzarbe. Eta euskaraz ere: Andrea Ibarra, Marta Lisarri eta María Bretón.Osotara 485 ikaslek parte hartu zuten (117 taldeetan antolaturik), 25 irakasleen laguntzaz eta Nafarroa osoko 15 ikastetxe ezberdinetakoak.

DIARIO DE NAVARRA FUNDAZIOA

Coca Colak antolatutako Narrazio Laburreko 14. Edizioan Ikastolako bi ikasle irabazleak izan dira hainbat modalitatean. Lerro hauek idazten ari garen bitartean, ez dakigu zehatz mehatz zein postuetan geratu diren, antolatzaileek hori sari banaketaren ekitaldian ezagutarazten dutelako. Saridunak Iraia Albizu Garcia eta Maddi Larralde Apezetxea dira. Sariak ekai-naren 8an, Baluarten, emango dira

Coca Cola lehiaketa

Atarrabiako udalak antola-tu zuen kartel lehiaketan gure ikastolako hiru ikaslek

sari ezberdinak lortu zituzten. Bigarren saria Aimar Garcíarentzat izan zen. Epaileek, saria ematerakoan, lanean nola azaltzen zuen nesken kontsumoa gorai-patu zuten. Leire Doxandabaratzentzat, berriz, hirugarrena izan zen, eta kasu honetan margoa zein mezuaren originaltasuna azpimarratu zuten. Aldi berean, Nerea Urdanizen lanak aipamen berezi bat merezi zuen, bere mezuak hausnartzera gonbidatzen baizuen epaimahaikideen arabera.Lehiaketan, osotara, Atarrabiako ikastetxe guztietako DBHko 153 ikaslek parte hartu zuten.

Atarrabiako kartel lehiaketa

Jon Gonzalez Altuna LH2ko ikaslea erraldoien marrazki txape-lketako 1. Saria irabazi du, saria maiatzaren 22an eman diote.

Atarrabiako erraldoien saria

22

Duela hilabete bat, gutxi gorabehera, DBH 4. mailako ikasleok ateraldi bat egin genuen Hueskara. Hiru egun pasa geni-tuen Murillo de Gállego izeneko herrian hainbat ariketa egiten, hala nola eskalada, rafting, hidrospeed, eta arroil jaiskerak, beste batzuen artean. Gurekin batera, ikastolako hainbat irakasle etorri ziren.Bertako ingurua eta paisaia ezin hobeak izan ziren, basoez, arroilez, eta ibaiez inguraturik geundelako, eta ekintz hauek egiten irakatsi eta lagundu ziguten moni-toreak oso dibertigarriak eta hurbilak izan zirelako.

Egia da ariketa hauek egitea oso ongi egon zela, eta abentura txiki batzuk bezala izan zirela, baina niretzat ez zen garrantzitsue-na izan. Niretzat, ateraldi honen alderik onena, lagun eta ikaskideen artean pasa genituen momentuak izan ziren, urteak pasa ahala gogoratuko ditugun momen-tuak.Gaueko elkarrizketak eta algarak, jendea-rekin botatako barreak, jangelan egindako txantxak, eta elkarrekin abestutako abes-tiak... Sentimenduz eta anekdotez bete-tako egunak izan ziren, eta hori da nere oroimenan kuttunki gordeko dena.Ez ahaztu ateraldi hau, gure artean egingo dugun azkeneko ateraldia izan dela, denok elkarrekin pasako dugun azkeneko ateral-dia. Gehienok, ikaskideak izan gara bi urte genituenetik, ia gure bizitza osoa elkarre-kin pasa dugu, eta ezin hobeki ezagutzen gara gure artean. Arraroa da pentsatzea hurrengo urtean gauzak hainbeste aldatuko direla, bakoi-tzak bere bidea egingo duela, eta jende askori agurtu egin beharko dugula.

Esan beharra daukat testu hau idaztera bidali nindutenean, ez nekiela oso ongi zer esan, zer kontatu. Baina azkenean eraba-ki nuen, Hueskako kanpaldiaren antzera, agur esateko erabiltzea, nere bizitzaren parte handi bat nirekin konpartitu dute-nei, eta hurrengo urteetan berriro ikusiko ez dudan jendeari agur esateko erabiltzea.

Anne Lukin

Lacturalera ateraldiaPasaden maiatzak 2an DBH 4ko eta Batxillergo 1. mailako ekonomiako ikasleek Lacturale enpresara ateraldia egin zuten. Bertan esnearen ekoizpen prozesuaren inguruko azalpenak jaso zituzten.

IHESALDIA HUESKARA

DBHko 3. mailako guraso eta ikasleen arteko partiduaMaiatzaren bukaeran DBH3ko ikasle eta gurasoen arteko futbol partidua jokatu zen. 2-2 berdinketarekin bukatu zuten parti-dua, eta penaltietan ikasleek irabazi zuten. Hurrengo egunean guraso batzuk ezin izan zuten lanera joan, baina hori beste kontu bat da...

23

ESKOLAZ KANPOKO JARDUEREN EGUNA

26

¡Bella foto de los niños de su escuela!

Los niños de Gwened (4 - 6 años):

Mayeul, Camille, Paul, Léonie, Jade,

Essa, Aziliz, Maryam, Maëlyss, Hoel,

Séraphin, Alis, Basile, Youna, Yuna,

Aziliz, Elouan, Arsène, Juliette, Kaelig,

Elorn, Aelig, Bertrand, Adelaïde

5 URTEKOAK ELKARTRUKEA BRETAÑAREKIN

Demat deoc’h holl !

Maiatzean, 5 urteko lagunak elkartruke bat egiten hasi gara Vanneseko (Bretaña) Skol Diwan eskolarekin. Helburua, bertako haurrei Euskal Herriko kultura helaraztea da, eta guk Bretañakoa ikastea. Horretarako, haiek irakatsitako kanta eta dantza bretoi bat ikasten ari gara, eta alderantziz. Oso esperientzia polita izaten ari da eta izugarri disfrutatzen ari gara!

Kaixo a todos!

27

LOGO Y LEMA: En adelante, cuantas acciones en favor del medio ambiente, o que tengan algún

tipo de conexión con el trabajo que desarrolla este grupo, llevarán el logo creado al efecto:

“kemena buruan, indarra bihotzean, natura munduan” (kin)(“Valor en la cabeza, fuerza en el corazón, y naturaleza en el mundo”)

Teniendo en cuenta el lema creado, se realizó un nuevo concurso también dirigido al alumnado, para realizar un logo, venciendo la alumna de Primaria Garazi Manterola, recibiendo una mención especial el trabajo de Urko

Sasiain. ¡Muy meritorios ambos!

Dentro del plan estratégico de la ikastola, la sostenibilidad desempeña un papel fundamental, y para desarrollarlo, el pasado curso se creó un grupo motor que llevara a cabo diferentes actividades desde un punto de vista integral. Del mismo forman parte tanto padres y madres como profeso-res, y ocasionalmente –en determinados momentos o para cuestiones concretas- el alumnado.

Los componentes del mismo son: Bea Gastón y Uxua Gallego –como representantes del grupo Jira Bira-, Victor Aierdi, Nagore Aizpurua, Edurne Arbelaiz, Ainhoa Ajuria y Leire Garde.

Han creado su propio contacto: jasangarritasuna@pdzikastola.net

El objetivo del equipo, tal y como hemos apuntado, es desa-rrolar en nuestro centro un modelo sostenible en el que se vean implicados los diferentes colectivos que formamos la ikastola.

Desde un principio se vio la necesidad de crear un lema que diera sentido de unidad a todas aquellas actividades que

se llevasen adelante en torno a la sostenibilidad, por lo que decidieron realizar un concurso entre el alumnado.

Los ganadores del mismo fueron:

gure ikastolagure ikastola

El medio ambiente en Paz de Ziganda

28 29

Los trabajos realizados durante este curso han sido:

• RECICLAJE DE RESIDUOS • ENERGÍAS RENOVABLES • MOVILIDAD

A continuación analizamos algunas de las actividades desarrolladas durante el curso:

Por ejemplo, el alumnado de Educación

Infantil realizó la maqueta de una ciudad

con residuos reciclados.

Los alumnos de Primaria acudieron al museo de San Pedro para tratar el tema de las basuras. Vieron y aprendieron cómo redu-cirlas, cómo reutilizarlas y cómo reciclar.

gure ikastola

30

gure ikastola

COMEDORSe vio que era imprescindible que el comedor de los trabajadores fuera un lugar más sostenible, y para ello se han ido tomando algunas medidas, como la reducción de la cantidad de agua que sale de la fuente, y la disminución también del uso de servilletas de papel.

Ekoplan: El alumnado de primero de Secundaria está analizando intensamente desde el comienzo del curso la cantidad de residuos que se generan, y dándolos a conocer de diferentes y origina-les maneras: cancones, teatro, carte-les, marionetas, coreografías… Y de hecho ya tienen algunos resultados al respecto.

Confint: Los alumnos de segundo de Secundaria, tras algunos estudios sobre la contami-nación, concluyeron que era necesario reducir el papel de aluminio en los desayunos. Para ello, cada uno creó su propio “bock and roll” (envoltorio para los bocadillos) y enseñaron a los de primaria cómo hacerlos y utilizarlos.

Life+respira: Los alumnos de cuarto de Secundaria que este año han opta-

do por la materia LJAZ han realizado un importante trabajo en favor de la movilidad sostenible en la ikastola dentro del proyecto Life+respira. Gracias a su profundo estudio cada vez es mayor el número de alumnos que acude a la ikastola en bicicleta. Su próximo objetivo es reunir a la gente de los mismos barrios para venir en grupos a través de vías seguras.

IKASTOLAN EKOLOGIA

Birziklatu eginzazu lagun

(e)ta ongi sailkatu

Berde, urdina, horia marroia

bakoitza zaindari

Zergatik ez dugu ongi

sailkatzen EKO behar da ugari

Ikastola eta etxe guztietan

dago EKOren beharrik

Lau haizetara esan

natur dabil munduan

Ahotan belarritanikastoletanNaturaren bizitza ikaskideen irriaikastolan ekologia

Egunaren momentu guztietan

hedatzen da oihua Birziklatu egiten duzunean

sortzen da natura

Ez zaizu ezer kostatzen egitea

ongi sentituko zaraDenboran zehar egiten baduzu

“eko” izango zaraLau haizetara esan

natur dabil munduan

Ahotan belarritanikastoletanNaturaren bizitza ikaskiden irriaikastolan ekologia X3

Doinua: Euskararen

txantxangorria

En principio prevén que el panel esté listo para finales del próxi-mo mes de septiembre y se colocaría junto a la entrada princi-pal de la ikastola. Sería similar a los numerosos paneles que la Mancomunidad de Pamplona ha ido colocando tanto en el par-que fluvial de los ríos Arga y Ulzama, como en las laderas de los montes de la cuenda de la capital. La información que contendrá incluirá la determinación botánica de treinta y cuatro especies de árboles y arbustos que se encuen-tran en la ikastola, así como la ubicación de las cinco cajas nido colocadas este año a través del Proyecto ONSO. El panel constará de un plano de la ikastola en el cual aparecerán numeradas las distintas especies para poder localizarlas y para facilitar su identificación. Irán acompañadas de sus correspon-dientes fotos. Estas serán variadas, pues podrán ser de la hoja, parte de la especie o del árbol o arbusto completo. Además con-tendrá una información general y breve de cada una de ellas.La determinación de cada especie se ha hecho en seis idiomas: latín –nombre científico de cada especie-, euskera, castellano, inglés, francés y alemán. Además, están trabajando en la creación de un código QR o App en el que aparecerá la información más detallada y desarrollada de cada especie.

Tras concluir la cam-paña de recogida en favor de los refugia-dos sirios en Grecia,

el grupo Jira Bira retomó un proyecto, en

el que llevaba ya trabajando varios meses, en torno a la botá-nica de la ikastola. Su objetivo es colocar un gran panel a la entrada del recinto escolar con amplia información acerca de la misma.

La botánica de la ikastola

gure ikastola

32

June Kintanak:Lesioak direla eta, aurreko bi

denboraldiak “txurian” pasa

ondoren oso indartsu eta

gogotsu itzuli da June piste-

tara. Eta horrela Espainiako

neguko txapelketa “poltsiko-

ratu” zuen. Emaitza onak lortu

zuen europarrean ere, eta

gogor ari da lan egiten bere

ametsa den Tokioko olinpiade-

tan parte hartzeko errealitatea

bihurtzeko.

Paz de Zigandan bere

lehenengo urratsak eman

ondoren, gaur egun Leongo

Unibertsitatean Albaitaritza

ikasten du.

Noiz eta zergatik hasi zinen atletis­moan?Txikitatik kirolzalea izan naiz eta kirol askotan aritu naiz baina korrika egitea zen gehien gustatzen zitzai-dana. Beraz, 14 urte bete nituenean Pamplona Atletikoko atletismo eskolan hasi nintzen.

Kirol horretan arlo ezberdinak daude… zergatik aukeratu zenuen disko jaurtiketa? Kanpotik ikusita ikusgarriena ezta erakargarriena ez baita…Hasieran, kategoria txikietan arlo guztietan aritzen ginen: abiadura, jauziak, jaurtiketa, distantzia luzeko lasterketak… Baina handituz zoaze-nean, normalean arlo baterako gaita-sun hobeak dituzu beste batzuetarako

baino. Nire kasuan horrela izan zen, jaurtiketetan, bereziki disko jaurtiketan, gaitasuna eta etorkizuna nuela sumatu zuten entrenatzaileek. Beraz, disko jaurtiketen entrenamenduei lehentasu-na eman nien eta 16 urte nituela, nire entrenamenduak jaurtiketetara bidera-tu ziren soilik. Gaur egun Leongo CAR zentroan entrenatzen ari naiz astelehe-netik larunbatera, egunean 4-5 ordu, eta aldi berean, Albaitaritza ikasten ari naiz Leongo Unibertsitatean.

Hala eta guztiz ere, hasi bezain laster hasi zinen garaipenak lortzen…Egia esan, nahiko garaiz hasi nintzen txapelketak irabazten eta nire aurkariei distantzia luzea ateratzen, baina kate-goria handietan, geroz eta maila han-diagoa dago eta zailagoa da irabaztea.

“olinpiadetan parte hartzea, ametsa litzateke”

gure ikastola DISKO JAURTITZAILEA

Zer eman dizu kirolak?Indarra, hobetzeko ahalmena, iraunkor-tasuna, neurekiko eta besteekiko erres-petua, heldutasuna eta batez ere uneo-ro egindakoaz gozatzea.

Eta kendu?Kirol honi hainbeste denbora ematean, beste gauza asko egiteari utzi behar izan diot; opor gutxi, familiatik urrun bizitzea, bizitza soziala gutxiago…

Zeintzuk izan dira bizi dituzun une politenak?Burura etorri zaidan lehenengo oroitzapena 2014an Estatu Batuetan Munduko Junior Txapelketan parte hartu nuen finala da. Bertan, 8.en pos-tua lortu nuen eta esperientzia bikaina izan zen.

Eta txarrenak?Lesioen kontua, batez ere. Lesioak zirela eta, ezin izan dut bi urtez txape-lketetan parte hartu eta horrek inpo-tentzia zein tristura sortzen zidan, nahi eta ezin.

Denboraldi hau oso ona izan da zuretzat neguko Espainiako txape­lketa lortu zenuelako…Esan beharra daukat aurtengo denbo-raldia ezin hobe hasi nintzela. Aurreko bi urteak izandako lesioez sendatu ondoren, denboraldi honen hasieran neure buruari agindu nion beldurrak alde batera utziko nituela eta ahalik eta hobekien egiten saiatuko nintzela. Horrela egin dut eta Espainiako txa-pelduna izan naiz Neguko Txapelketan.

Eta Europan ere ondo ibil zinen…Europako Jaurtiketen Kopan ere emaitza ona lortu nuen. 53,86 metroko marka egin eta laugarren postuan gera-tu nintzen.

Bukatzeko June, jakin izan dugu zure helbururik nagusiena une honetan Olinpiadetan parte hartzea dela… Aipatutako helburu hori lortzea ametsa izango litzateke, bai. Baina lortzeko lan handia egin beharra daukat, ordu asko entrenatu eta pazientzia izan. Poliki-poliki eta nire ingurukoen laguntzare-kin, amets hau egia bihurtzeko prest nago.

F E R T X U I Z Q U I E R D O

LITERATURA HISTORIA

V I S I T A C I O N V I Ñ E S I B A R R O L AFERTXU IZQUIERDO (Iruñea, 1975)

2007an argitaratu zuen bere lehen liburua, poema bilduma bat, Gerratearen aztarnak izenburukoa (Pamiela). Urte hartan bertan, Egan aldizkarian, Joseba Sarrionandia pan-tailaren aurrean ikerketa-artikulua plazaratu zuen. 2008an, berriz, Mendeko borroka (Pamiela) narrazio liburua atera zuen.2007an, Iruñea Hiriko beka lortu zuen, nobela bat euska-raz idazteko. Horrez gain, sari ugari irabazi du:-Iruñeko Udalak antolatutako Egile Berrientzako Lehiaketan, poesia alorreko sariak irabazi ditu 2002an, 2003an eta 2004an.- Lasarte-Oriako Udalak antolatutako lehiaketan, poesia alorreko lehen saria 2002an.-Uitziko “Orixe” Lehiaketan, poesia alorreko lehen saria 2002an.-Gaztezulo aldizkariak antolatutako “Xelebre press” lehiaketan, kazetaritza alorreko lehen saria 2004an.-Atarrabiako Udalak antolatutako "Pedro de Atarrabia" lehiaketan, narratiba alorreko lehen saria 2006an.Euskal Idazleen Elkarteak duen web orrian idazle berak azaltzen duenez “Iruñean sortu nintzenetik Txantrea auzoan bizi naiz. Uste dut nire literaturzaletasunaren erruduna nire arreba bat izan zela. Eta amatxo, jakin gabe, bere konplizea izan zen. Arrebak mota guztietako komikiak irakurtzen zituen eta bere eskuetatik pasa ondo-ren nire eskuetara iristen ziren komiki haiek guztiak. Eta komikiak gustukoak nituela ohartuta ama erosten hasi zen: Asterix eta Obelix, Superlopez… Eta badakizue, droga bigunetatik droga gogorretara pasatzen dela. Komikiekin nahikoa ez nuenez hasi zidaten liburuak oparitzen: "El corsario negro", "Un agujero en la alambrada", "Momo", "La historia interminable", "Moby Dick", "Los libros de Terramar"...Liluraturik nengoen liburuen orrialdeetan topatzen nuen abentura hauekin guztiekin eta nire abentura propioak sortzen hasi nintzen. Oraindik eskolan nengoela nire ipuin propioak idazten hasi nintzen baita “argitaratzen” ere. Bai, nire lehendabiziko istorio haiek, folioetan idazten nituen eta liburu itxura ematen nien. Azala eta guzti jartzen nien. Baita barneko marrazkiak ere. Horrela sortu nuen, esate-rako, "Despiste detektibea"...

35

hoy conocemos a...en marcha

34

VISITACION VIÑES IBARROLA(Pamplona 1894 – La Laguna 1992)

Visitación Viñes Ibarrola Bello y Martínez de Irujo, Pamplona 1894 – San Cristóbalde la Laguna 1992, es una pamplonesa, a la cual, su cir-cunstancia socio histórica, obligó a pasar parte de su vida, fuera de su ciudad natal. Nunca rompió el cordón umbili-cal con Pamplona. De Navarra, así lo hizo constar en sus últimas voluntades que casi dictó al albacea y ordenó, con arreglo a la libérrima voluntad, que, en tal materia ofrece el Fuero de Navarra.María Cruz, la madre de Visitación Viñes instaló una escuela privada en su domicilio en la que, aparte de las clases habituales en la época: lectura, escritura, gramática española, memorización de fábulas, aritmética , etc... ense-ñaban todo tipo de labores: macramé, bolillos, filtiré, cala-dos. También decoración del hogar y demás habilidades usuales a finales del siglo XIX.Visitación Viñes vivió por consiguiente en su casa una atmósfera cultural que ella supo asimilar y que se tradujo en deseos de ser útil y aprender. Cursó estudios de magis-terio en la Escuela Normal de Pamplona, sita en la calle Navarrería 39. Su vocación por la pedagogía y los buenos resultados académicos inclinaron a sus padres para enviar-la a Madrid, y allí cursar estudios en la Escuela Superior de Magisterio. Eran los años del Madrid galdosiano, azo-riniano, de tantos grandes maestros. Un Madrid en el que Gayarre cantaba en el Teatro Real. Visitación se alojó durante esos años en casa de su tía paterna Matilde Viñes. Los estudios superiores, cursados en Madrid, la facultaron para obtener cátedra en las llamadas Escuelas Normales: primero en Murcia y más tarde en San Cristóbal de la Laguna, Tenerife, Islas Canarias, en donde ejerció durante cuarenta años y tuvo a su cargo la dirección del centro en varias ocasiones.Las nuevas catedráticas llegadas a la Escuela Normal como Visitación Viñes eran mujeres jóvenes, moder-nas, influenciadas o formadas en las corrientes de la Institución libre de Enseñanza, seguidoras de las pautas de la Montessori. En La Laguna conocio al historiador Elías Serra, con quien se casó.

24º JORNADAS PEDAGOGICASDE LAS IKASTOLASLos pasados 5 y 6 de mayo se celebra-ron las 24º Jornadas Pedagógicas en los Auditorios Ideo Orona de Hernani y de la Universidad Vasca en Bilbao. En la primera jornada el protagonismo recayó sobre Federico Malpica, quien, por un lado, ofreció una charla, y, por otro, guió una reflexión grupal sobre diferentes aspectos de la educación actual.Malpica es uno de los fundadores, ade-más de director, del Instituto Escalae de Barcelona. Es doctor en Educación y su labor profesional se centra en estos momentos en la asesoría pedagó-gica. De hecho, desarrolla su trabajo en seis países diferentes. La segunda jornada se desarrolló en torno a la organización de los espacios en los centros escolares. En la misma tomaron parte la holandesa Rosan Bosch, artista, diseñadora y arquitec-ta, de cuyos estudios en Dinamarca, Singapur y España surgen sus diseños más innovadores. Sus trabajos en edi-ficios públicos, bibliotecas y centros escolares han merecido numerosos premios y reconocimientos.Las jornadas concluyeron de la mano de Aitor Axpe, profesor y experto en bioconstrucción. Está colaborando en la renovación de muchas de las ikas-tolas.

AGURRAREN KORRIKATras once días recorriendo toda Euskal Herria el pasado 9 de abril la Korrika llegaba a su final. La cuenca de Pamplona acogió sus últimos kilómetros, pasando por Villava a primeras horas de la mañana, donde la organización había repartido el recorrido por nuestra localidad entre diferentes colectivos. En el tramo destina-do a la ikastola serían los profesores que se jubilan este año quienes recogerían, orgullosos, el testigo: Karmele, Marisa y Koldo.El escritor Joseba Sarrionandia fue el encargado de leer el mensaje final de Korrika 2017. Se pudo escuchar el discurso con su voz, desde el escenario del paseo Sarasate. El testigo culminó su camino a las 12:30 horas, en manos de los responsables de AEK. Fue en ese momento cuando la presentadora del evento, la periodista de Euskal Herria irratia Reyes Ilintxeta, anunció el secreto mejor guardado en esos últimos once días.En el texto, Sarrionandia destacó "el valor universal" del euskera, por ser "de todos, inagotable y gratuito". A su vez, añadió que "el euskera no se agota a pesar de usarlo y lo empleamos gratis, en un mundo donde es necesario pagar casi todo".

AldrebeskoakEz dira guretarik. Ezta gu bezalakoak ere. Alderantzizkoak ditugu, aldrebeskoak, kontra-rakoak. Gure salbuespena araua da haiendako, eta haien araua guretako salbuespena. Gure araua haien salbuespena da, haien araua gure salbuespena.A ereduak fama txarra du gure artean. Euskaltzaleenek haren desagerpena aldarrika-tu ohi dute Autonomia Erkidegoan. Hemen, hainbertzeraino gabe, ez ikusia egiten diogu. Erraza da hori, zer ikusi gutxi baitu. Inon ere ez da nabarmentzen. Inork ere ez du aipatzen eta are gutxiago goratzen. Ez dago elkarterik edo bertzelako erakunderik beren seme-alabak eredu horretara bidaltzen dituzten aita-amen edo haien irakasleen kezkak bideratzen dituenik. Ez dute festarik egiten, ezta urtean behin elkarrenganatze erraldoirik ere. Euskaltzaleek ez dute maite. Eta euskaltzale ez direnek ere ez, Nafarroan bederen.Egin zaion kritika nagusia arrazoizkoa da: A ereduak ez du inor euskalduntzeko balio. Batxilergoan eman zizkiguten frantses ordu guztiek ere ez ziren aski izan gutako gehie-nak zerbeza bat eskatu ahal izateko Donibane Lohitzuneko plaza nagusian. Ez gaitezen, hala ere, han harroputzak izan. D eredutik iragan diren ikasle mordoa ezagutzen ditugu euskaraz lau esaldi elkarren segidan lotzeko gai ez direnak.Bertze batzuk, gainera, okerrago daude, ez bai-tute euskaraz sekula santan hitz bat ere ikasiko. Tristea bada ere, Nafarroako ikasleen erdiak daude multzo horretan. Horiek bai arrotzak guretako, gu bai arrotzak haiendako, euskara sal-buespen gisa ere hartzeko gai ez direnak.A ereduko ikasleak ez dira guretarik. Ezta gu bezalakoak ere. Alderantzizkoak dira, aldrebes-koak, kontrarakoak. Baina ez kontrakoak. Bertze batzuek ez bezala, badute gu ikusteko auke-ra astean lau aldiz irekia duten leiho tikitik. Ordainean, guk ere egin beharko genuke bista zorrozteko ahalegina, ez ikusia egiteari utzita. Hor daude, eta bidelagun izan daitezke.Aingeru Epaltza

Tuterako BolaLeyendo estos días las noticias no he podi-do evitar recordar aquella dura pelicula de Achero Mañas, "El Bola". No ha trascen-dido el nombre del niño de 11 años que fue encontrado en Tudela por la policía tras pasar una noche huido de su casa. Su padre ha acabado detenido por presuntos malos tratos. Pablo, el protagonista del largometra-je, tenia sólo un año más. Gracias a un amigo del colegio, Alfredo, el guión contaba cómo logró salir del infierno que se ocultaba en su casa. Su compañero de juegos le enseñó cómo defenderse de su miedos y le mostró que existen hogares en los que solo hay amor y cariño. A veces la realidad supera a la ficción. Solo los investigadores del caso y los servicios sociales saben realmente cómo es el entorno del niño de Tudela. Pero lo que sí se sabe es que un grupo de compañeros de su colegio le ayudaron a preparar un plan de huida con una cabaña improvisada cerca de la carretera. Le llevaron comida y man-tas. Le acompañaron y protegieron durante esta aventura desesperada. En esas edades nadie es consciente realmente de lo que pasa y cómo deberían actúar para ser más eficaces pero, sin quitar dramatismo social y humano al caso, reconforta ver que a los otros menores les saliera de manera natural un sentimiento de solidaridad entre iguales, surgiera el valor del compañerismo, se impu-siera un impulso empático y protector. No fue una travesura de niños, ya que su acción sirvió para poner luz sobre algo oscuro que estaba sucediendo. Para qu ese enteraran los adultos. Aunque se trataba de un caso con seguimiento de los servicios sociales algo estaba fallando. La Justicia pondrá cada cosa en su sitio pero hay que quedarse con esa reacción tan humana y sincera de sus amigos que bien podrían haber protagonizado otra película. El problema está en saber cuántos Bolas hay por el mundo. Txus Iribarren

LA CUEVA DE SARASTARRIEl pasado 21 de mayo, domingo, alrededor de diez familias nos reunimos en Lizarrusti, tal y como previamente se había decidido, para disfrutar de la última excursión orga-nizada por el grupo de montaña para este curso. Se trataba de un circuito circular de catorce kilómetros, pues partíamos de Lizarrusti para llegar a las cuevas, retor-nando nuevamente al punto de partida, pero por otra vía.Tras dejar nuestros vehículos en el parking de LIzarrusti, caminamos por los hayedos a través de una cuidada vía, muy apropiada para poder ir con los más pequeños, y que nos condujo hasta el pantano de Larea. Dejamos a un lado el embalse, y nos acercamos hasta la cueva de Sarastarri para admirarla desde dentro. ¡Realmente espectacular!

Una vez en su interior uno de los padres -ayudado por el encanto especial que creaban las luces de nuestras linter-nas- nos contó una leyenda en torno a la misma: “Erase una vez un joven carbonero que, sediento, se adentró en la sima en busca de agua. Pero, al poco, salió asustado, por lo que el carbonero mayor entró en la cueva y vio a una hermosa joven pei-nando su cabello. Pertenecía a una familia de gentiles, conocida con el apodo de Marimundu…”Tras haber atravesado algunos de los parajes más destaca-dos del parque natural de Aralar, regresamos a Lizarrusti, concluyendo de ese modo una preciosa salida montañera.

36 37

klariona eta arbela

¡Animaos para nuestra próxima excursión!

haur eta gurasomendizaleak

para hacer con nuestros hijos

Liburuak

GELDITU ZAITEZTE GUREKINANA MALAGON ZALDUA

Familiaren oporretako etxean bildu dira berriro anai-arrebak jada helduak dire-nean, baina hor daude oraindik min zaharrak; etxebizitza erosi du azke-nean emakume gazte batek, modu onean gainera, baina han bizi den agurea bertan geratzekotan; berrogei urte betetzean, gaztetan hegoalde-rantz egindako bidaia berregitea era-baki dute lau lagunek; aita dibortziatuak alaba hartu du astebururako, eta bere txikitako jolasak erakutsi nahi dizkio; ama zahar eta alargunduak berriz ezkontzea erabaki du…

EL HIJO DEL CAPITANSERGIO PEREIRA ZUMALAKARREGI

Joanes, el hijo menor del orgu-lloso capitán Darieta, embarca en el ballenero San Juan rumbo a Terranova, una experiencia que le cambiará para siempre. No es el único que empren-de semejante aventura por primera vez; para el mercenario Gaspar de Villadangos, el Leonés, también es su primera travesía. Villadangos tiene un peligroso cometido por encargo del duque de Alba: asesinar a dos marineros de Hondarribia, sospechosos de un truculento crimen. La presencia de don Julián, antiguo inquisidor del Santo Oficio, cuyo propósito es evangelizar aquellas inhóspitas tierras y aplicar mano dura allí donde haga falta, tampoco facilitará la vida de los sesenta marineros que conforman la tripulación. Todos ellos vivirán una travesía larga e incierta, a través de un océano apenas conocido y hacia unas tierras frías y salva-jes, con el fin de realizar uno de los oficios más duros y arriesgados que jamás han existido. Allí, al final del viaje, los espera un mundo nuevo y sus habitantes: Terranova. El hijo del capitán es un relato fiel, hermoso y cercano de la gran hazaña que supuso la pesca de la ballena. Una novela cargada de detalles e interesantes personajes que hacen de su lectura una aventura extraordinaria

BAINA EZ LUKETE HAN EGON BEHARASIER OSINALDE VIDAL

Bakarrik jaio eta bakarrik hiltzen gara. Bitartean, hari ikusezin baten gainean orekari eusten saiatzen gara eta argaz-kiak ateratzen dizkigute. Gu argazki-takoak izaten saiatzen gara, baina ez gara. Gu argazkiaren atzean dagoena gara, irudiaren ertzetatik kanpo dagoena, eta bizitza ez da lerro zuzen bat, ibili ahala etengabe josten eta askatzen ari garen armiarma-sarea baizik.Ipuin-bilduma honetako pertsonaiak amaraun horretan bertan daude harrapatuta, beren beldur eta frustrazioekin, beren amets eta esperantzekin. Patua izan da aurreikusi ezin zuten egoera horretara eraman dituena, une ahulenean era-bakitzera behartu dituena, kameraren objektiboaren aurrean irribarre egitera behartu dituena.Baina ez lukete han egon behar.

AMAMAREN GRAFITIAKTOTI MARTÍNEZ DE LEZEA60 urte eta gehiagoko etxekoandre baten bakarrizketa

Etxekoandrea da, Wikipedia unibertsalaren arabera, etxeko lanak jardun nagusi duen emakumea eta, besteak beste, zeregin hauek dituena: seme-alaben hezkuntza eta zaintzaren ardura, etxeko garbiketak, elikagaien eros-keta eta prestaera, familiako aurrekontuaren kudeatze osoa edo zatikakoa, etxean egiten diren lanen gainbegiratzea eta abar eta adar. Jardun ikusezi-na 24 orduz egiten duena, urteko 365 egunetan, oporrik gabe eta despi-dorik gabe.Urte batzuk igaro dira Totik Los grafitis de mamá gaztelaniaz argitaratu zuela. Gustura asko irakurri zuten hainbat emakumek eta ez gizonezko gutxik liburu hura, non andre “arrunt” baten, etxetik kanpo lanik egiten ez duen etxekoandre baten komeriak irakur daitezkeen umorezko bakarrizketa batean. Ama hura amama bihurtu da, aldaketa batzuk egin behar izan zaizkio testuari, baina gaurkotasunik ez du galdu eta graziarik ere ez aurreneko aldiz euskaraz argitaratzen den bertsio honek.

DiskoakJABIER MUGURUZA & BERNARDO ATXAGA ­ HARRIAREN HIZTEGIA

Harriaren hiztegia, Jebier Muguruza & Bernardo Atxaga: “Hemen dugu, “Harriaren hiztegia”, Jabier Muguruza eta Bernardo Atxagak haurrentzat eginiko disko berria.Bertan biltzen dira egileek lan honetarako espreski idatzitako hitzak eta musikak.Bi neskato aritu dira kantari, Naroa Zamora eta Daniela Echeverria, esperientzi eta maila handiko musikarien laguntzaz:Michel Longaron (bateria), Txema Garces (baxua), eta Jon Mari Beasain (gitarra ele-ktrikoa).”

BETI ETA BETIKOJOSELU ANAYAK

Joselu Anayak, Beti eta betiko: Cuando se cumplen ya 40 años desde su comien-zo, el mítico grupo de Araia presenta su octavo disco, titulado Beti eta betiko. Javier, Andoni, Félix, Jesús y Joselu Ruiz de Gordoa, aparte de ser hermanos son exce-lentes músicos y reivindican, a su modo, la cercanía y el calor de los pequeños pueblos, donde la vida discurre más apaciblemente y la romería de las fiestas populares, con públicos de todas las edades, constituye uno de los momentos álgidos de la vida local. Pasodobles, boleros, valses, kalejiras, fandangos, mexicanas, rancheras, cumbias, merengues, ska, rock, reggae…. El amplio repertorio de Joselu Anayak siempre busca el baile, suelto y agarrado.

para hacer con nuestros hijos

NUR ETA IRLANDAKO BIDAIATOTI MARTINEZ DE LEZEA8 – 12 urte

Suzhou-ko alde zaharrean dabiltza Nur eta bere lagun Liang, Ayana, Dmitri eta Hao Lin. Hiri horretan bizi dira. Bostak sartu dira denda batean, denda magikoa dela esan du Ayanak. Han ezagutu dute Yan-Yan andrea, eta jadezko untxi bat oparitu dio Nurri.Nurrek oraindik berekin du Larrabetzun aurreko opo-rraldietan aurkitu zuen liburu magiko hura. Liburu horri esker, Nurrek eta bere lagunek Irlandara egingo dute txangoa oraingo honetan. Bisita egingo diote han Finn gnomoari, aspaldi ez baitute ikusi. Finnekin ikusiko dituzte Irlandar paisaia berde ederrak eta Banandonner erraldoi eskoziarrarekin egingo dute topo, ostadarraz beste aldera gnomoek gordetzen duten urrez beteriko eltzea lapurtu nahi duena.

JULELNE BAKARRIK DAGO IKASGELANNATHALIE DARGENT / YANNICK THOME (IL. )6 – 8 urte

Aurten Julene bakar-bakarrik dago ikasgelan. Beste talde batean tokatu zaio. Berak ongi prestaturik zeukan dena: zorroa, arropa, kutxatila... baina hori ez zuen espero. Lortuko al du bizirautea Banaezinetatik aparte?

IRAGANIK GABE FELIPE JUARISTI12 – 16 urte

Gizon bat azaldu da bazterreko auzo batean. Inork ez daki non-dik datorren, ezta nor den ere. Baina haren agerpen hutsak iragana ekarriko du gogora. Bi polizia, Isaak López de Albeniz eta Sara Sáinz de Bilbao, saiatuko dira argitzen nor den gizon misteriotsua eta zergatik azaldu den azaldu den moduan. Intriga handiko eleberria da, gaizkileak ere zuzendu daitezkeela erakutsi nahi duena, hartarako, borondate onaz gainera, memoria ezak bere lana egiten badu.

para hacer con nuestros hijos

3938