gehigarrl honatan - euskaltzaindia...2000/04/28 · ren 1 l n izane da: basa - buruko eguna berta....
TRANSCRIPT
• ostirala • 2000ko apirilaren 28a
Gehigarrl honatan
Txantreako jaiak (6 eta 7 orrialdeak) • Jaiak gaur hasiko dira; gairiera, auzoak aurten 50 urte bete ditu.
Txaritrearrek egitarau zabala izarieri dute astelehena arte jai giroaz gozatzeko
lruñean bada eskola bat non artea egiten
irakasten baitute. Hobeki esanda, artea
egiteko teknikak irakasten dizkiete ikasleei, eta gero
hauek erabakiko dute artea egin edo lanbide
teknikoagoa izanen ote duten. lruñeko Arte Eskola 1828an sortu zen. Ordutik, ikasgai teoriko eta praktikoak uztartu
ditu eskolak, lanbide
baten nondik norakoak irakatsi eta
artearekiko joera bultzatzeko.
> MM 1 Mm^K^Ki
Baztan
Euskalgintza aztergai Baztan-Bidasoako Euskaltzaleen bigarreri topaketak maiatzareri 3tik 17ra
Baztan, Malerreka eta Bortzirietako euskara zerbitzuek antolatuta,
Baztan-Bidasoako Euskaltzaleen II.
Topaketak eginen dira maiatzaren 3tik 17ra,
astelehen eta asteazkenetan. Euskaltzaleak
elkartzearekin batera, euskalgintza eta
euskara bera aztertuko dira bortz
emanalditan. Baztan-Bidasoako Euskaltzaleen II. Topaketa Doneztebeko Juansenea etxean eginen da. • T T I P I - T T A P A
T \ / 1 AIATZAREN 3AN. ASTE-I V I azkenarekin, emanen
zaio hasiera aurtengo Euskal-tzaleen Topaketari . Hiru eus-kara zerbitzuendako Taller de Sociologia enpresak egindako ike rke ta ren emai tzak —Eus-kararen unibertsoa Baztan, Malerreka eta Bortzirietan, 1999— e z a g u t a r a z i k o d i tu Ca r lo s Vi lches soziologoak. I k e r k e t a k u a n t i t a t i b o a e t a kuali tatiboa egin zen joan den ur tean zehar hiru harane tako herrietan.
Bigarren saioa ma ia t za ren 8 a n i z a n e n da , a s t e l e h e n a . Azken u r t e o t a n M a l e r r e k a n e t a Bor t z i r i e t an u r t e r o egin izan da EuskaraMerkataritza-ra k a n p a i n a . J o a n den u r te -
an, ordea, ez zen egin, eta ho-rren ordez merkatar i tza esta-b l ez imendue tako k o n t s u m i -tzaileen hizkuntz ohi turak eta j a r r e r ak azter tu ziren Bortzi-r ietan eta Malerrekan. Azter-ke ta hor ren emaitzak argi tu-ko ditu J u a n g o Allurrek, Sia-d e c o k o k i d e a k . B e r t z e a k bertze, merkatariek zein eros-leek euskarar i ematen dioten g a r r a n t z i a e t a tok ia a z t e r t u du Siadecok, aitzinera begira egin beharreko lanaren abia-p u n t u izan dadin.
H i r u g a r r e n h i t z a l d i a e s -k u a l d e k o h e r r i e t a n e u s k a r a erabi l tzeko j o e r e n i n g u r u a n izanen da, maiatzaren lOean. Azken ur teo tan , u d a z k e n e a n k a r r i k a n e u r k e t a k egin izan
d i tuz t e e u s k a r a ze rb i t zuek , eta garai b a t e a n EKBk egiten zi tuenekin, da tu sor tak bildu d i ra . Hor iek a z t e r t u d i t u z t e Patri Arburuak, Bortzirietako E u s k a r a T e k n i k a r i a k , e t a P a u l a K a s a r e s e k , B a z t a n g o Teknikariak.
Paula Kasa res be ra i zanen da laugar ren solasaldia gida-tuko duena . Hizkuntza ukipe-na / ukapena Baztanen l a n a p r e s t a t u z u e n ora in z e n b a i t h i labete . Lan hori j e n d e a r e n a i t z inean aza l t zen ar iko da , ma i a t za r en 15ean, as te lehe-na.
Azken ekitaldia maia tzaren 17an eginen da. E s k u a l d e a n izandako h i ru euska ra elkar-teetako kideak mintzatuko di-
ra, Langarra, Doike eta Erau-s ian ta ldee takoak . Mahai in-guruan , Non dira euskara tal-deak? g a l d e r a r i e r a n t z u t e n aha leg induko dira h i ru ta lde horietako kideak.
J a r d u n a l d i e t a n pa r t e ha r -t z e a d o h a i n i k i z a n e n b a d a ere, l ehenago t ik izena e m a n beha rko da, hi tzaldietan ma-teriala b a n a t u k o bai ta . Izena B a z t a n g o , Bor t z i r i e t ako e t a M a l e r r e k a k o e u s k a r a zerbi-t z u e t a n e m a n b e h a r k o d a , b e r t a r a t e l e f o n o z d e i t u t a m a i a t z a r e n 2 a b a i n o l e h e n . Doneztebeko J u a n s e n e a etxe-a n e g i n e n d i r a h i t z a l d i a k , 19:30etik aitzinera.
—e» Jon Abril
Basaburua •
Ekitaldi mordoa udaberri
kulturalean MOTA GUZTIETAKO EKITAL-diak loratzen ari dira egun h a u e t a n B a s a b u r u k o he-r r i e t a n . H a r a n h o n e t a k o Kultura Batzordeak eta Ir-kaitz gazte taldeak antola-tuta , udaberr i osoan izan-go dira ekitaldiak. Hitzor-d u r i k h u r b i l e n a as te lehenean ber tan dago jarrita. Maiatzaren lehene-an eskualdeko mendizale-ek ibilaldia eginen dute Ba-s a b u r u k o mendie tan bar-n a . Go izeko z o r t z i a k i n g u r u a n a b i a t u k o d i r a mendizaleak, bost orduko ibilaldia egitera. Indar rak ber r i t zeko , b a z k a r i a iza-nen dute inguruko taberna batean.
Maia tzaren 7 a n u m e e n e g u n a o s p a t u k o d u t e . Arratsaldean Aralar musi-ka eskolako ikasleek kon-t z e r t u a e s k a i n i k o d u t e J a u n t s a r a t s e n d a g o e n u d a l e t x e k o g a n b a r a n . H a n d i k , e s k o l a a l d e r a abiatuko d i ra jo las tera eta t x o k o l a t e b e r o a j a t e r a . Kulki animazio taldeak jo-lasak antolatzeaz a rdu ra -tuko da. Galtzear d a u d e n a spa ld iko j o l a s a k izanen dira, he r r i kirolak b a r n e . Beraz, horren ume ez dire-nek ere par te hartzeko eta ongi pasatzeko aukera iza-n e n d u t e . M a i a t z a r e n 20an, berriz, bertso afaria izanen da Gartzarongo el-kartean.
Ekitaldi nagusia ekaina-ren 1 l n izanen da: Basa-buruko Eguna. Bertan he-rri kirolak. antzerkia, dan tzariak, herri bazkar ia eta musika izanen dira.
— & T x a r i E l e t a
irulegitik
J O J O B I D A R T
18 urteko konzertazioa debaldetan? " T " " ' uskal departamenduaren aldeko esperan-
tzaitoondoren, Frantziako Estatuko agin- " 1 tean ziren sozialistek nahi ukan zuten era-
kutsi euskaldunen eskakizun legitimoak konduan hartzen zituztela. Lanjerosegia zeukaten instituzio propioen truke, tokiko ekonomiaren garapena eta euskal kulturari buruz zenbait laguntza ekarriko zuen Ravail izeneko lan talde bat muntatu zuten.
Hamar urteren buruan Euskal Herri 2010 pros-pekzio eta garapen Kontseilu famatuek luke segi-da hartuko. Tokiko hautetsi, azpiegituretako ardu-radun, partaide sozioekonomiko eta elkarteetako kideen arteko negoziaketa ziklo berri honek Lurral-dea izeneko garapen Eskema moldatuko du. 1997an Iparraldeko Hautetsien Kontseiluak eta ondotik Pirinio Atlantikoko Kontseilu Orokorrak aho
batez norabide nagusiak onartuko dituzte barneko proiektu zonbait murriztuz jadanik.
Erabakirik hartzeko gaitasunik ez duen haute-tsien delegazio bat igorriko du erakunde politiko erabakitzaileetarat Eskemaren alde itzul dadin.
Azkenean, bide luze honen puntako lehen era-bakiak agertzen dira hamazortzi urteren buruan debate, konzertazio eta lan guzien ondorioz.
Zoin ote da? Bauruako portuaren inguruko egi-turak eta komunikabideak azkartuko dira. Hobe. Bainan edozoin maneraz hori eginen zela pentsa daiteke. Unibersidadeak ukanen duela azkenean ainitz urtez ukatua izan zaion garapena. Ongi. Gu-tietsi behar ez den irabazte bat dudarik gabe.
Bainan gutienez bi aldetatik itzalak agertzen di-ra. Kostaldeko hiri eta barnealdeko herri ttipien ar-
teko desoreka handituz doa'eta euskara galtzerat ez uzteko xutik ezarri beharra den hizkuntz politika murrizten digute aplikatua izan gabe.
Ihardokitzeak izan dira'eta horien aitzinean Es-tatuak jakinarazi du beste kontratu berezi bat izen-petuko duela Euskal Herriarekin.
Beste bi hilabetez beha egon gintezke hainbes-te urtez lanean ari izan ondoan bainan bilana egi-teko epea hurbiltzen ari da.
Metodo baikorra izan da partaide guzien artean Iparraldeari proiektu bat emaiteko bere lurralde osoan eta bere euskal berezitasuna konduan har-tuz. Proiektutik obrarat pasatzeko arazoak daudela denen baitan dago. Iparraldeak bere proiektuak finkatu ditu. Zergatik ez utzi erabakien hartzerat. Nor da demokraziaz beldur?
Egunkaria| ostirala, 2000ko apir i laren 28a
mmm ® • g tlizondo •
Udaberriko feria Zikiro eta gasna lehiaketak izarieri dira gaur
Urtero bezala,
udaberriko feria
eginen da gaur
Elizondon. Inguruko
eskulangileak bilduko
dira euren produktuak
agertu eta saltzeko.
Merkatuko Plazan,
aziendak egonen dira
ikusgai.
Baztango eskulangile gehientsuenak bilduko dira gaurko ferian. • E C U N K A R I A La u g a r r e n u r t e z eg inen
da udaberriko feria, Ber-tako produktuen feria ere dei-tua, eta inguruko eskulangile g e h i e n a k b i l t z e n d i r a h a n . B a z t a n g o U d a l a , B e r t i z k o P a r t z u e r g o a . G a r a l u r e t a Nafarroako Rural Kutxa dira egun berezi horien antolatzai-le eta laguntzaileak.
Garai batean, feria honetan az i endak ziren nagus i ; den-borarekin, gauzak aldatu eta e s k u l a n g i l e e k h a r t u d u t e lekukoa. Dena den, abeltzai-nak animaliekin berriro feria-ra joa tea nah i da, p ixkanaka a r e s t i a n z e u k a n k u t s u a berriz eskura tzeko. Horreta-rako, Merka tuko Plazan bil-duko dira inguruko abeltzai-n a k , goizeko bede ra t z i e t an ,
e u r e n b e h i , a r d i , z a ld i e t a b e s t e h a i n b e s t e a z i e n d a r e -k i n . O r d u b e r e a n , z i k i r o l e h i a k e t a h a s i k o da . A h a r i z iki ra tua ahal ik eta ondoena p re s t a t zea i zanen da he lbu-r u a . H a m a r r e t a t i k a u r r e r a zikiro erretzearen e rakus ta l -dia izanen da, eta sabela ber-dintzeko, Baztan Zopak das-tatzeko aukera izanen da.
Txistulariek emanaldia egi-n e n d u t e goizeko h a m a i k e -t a n , e t a o r d u e r d i g e r o a g o ga sna leh iaketa i raganen da —aurtengo gasna aurkeztuko dute—. Goizeko hamaiketat ik o rdu b a t a e ta e rd ie t a ra , e t a a r r a t s a ldeko bos te t a t ik zor-
tz ie tara be r t ako p r o d u k t u a k izanen dira ikusgai Foru Pla-zan; euria eginez gero, Merka-tuko Plazan izanen dira. Feria hone tan egurra lantzen, bur -d ina lantzen, artilez j an tz iak egiten eta sask iak egiten ari-tzen dira, e ta ikusgar r ia iza-ten da b e n e t a n . Hain ezagu-n a k ez d i r e n e t a o r d u a s k o e s k a t z e n d u t e n b e s t e l a k o e s k u l a n a k ere b a d i r a , h a l a n o l a , b e l a r d e s b e r d i n e k i n egindako ha inba t produktu .
Fer ia h a u l a g u n g a r r i zaie eskulangile askori euren pro-d u k t u a k ezagutzera emateko. Ana Urrutia da parte-hartzai-lee tar iko ba t , e ta be re u s t e z
«ongi d a u d e hone-l a k o e k i m e n a k , b e r t a k o e k j a k i n d e z a t e n g a z t e e k ere badute la esku-l ang i l een l a n e k i n jar ra i tzeko gogoa». E s k u l a n g i l e l ane-kin ezin da bizitze-ko ad ina d i ru a te-r a , b a i n a a s k o laguntzen dio etxe-ko e k o n o m i a r i . H o n e l a k o f e r i e k e s k u l a n g i l e e n ar tean loturak sor-t z e k o e r e b a l i o d u t e . Ahoz a h o k o k u l t u r a k esku lan-gile h a u e k ezagu-tze ra e m a t e n d i tu
n o n a h i . Askok h a i n b a t a s t e d a r a m a t z a t e e u r e n p r o d u k -t u a k p r e s t a t z e n , e s k u l a n a gehienetan hor re tan datzala-ko . A n a U r r u t i a r e n u s t e z «esku lang in tzan toki bakoi-tzeko ku l tu ra islatzen da».
E l i z o n d o k o U d a b e r r i k o Ferian eginen diren lehiaketa g u z t i e n s a r i a k e g u e r d i k o hamab i eta erdietan bana tu -ko dira, eta eguna bukatzeko, Baztango Dantzar iak ar i tuko d i ra , a r r a t s a l d e k o b o s t e t a erdietan, herriko plazan; zor-tzietatik hamaike tara , berriz, dantzaldia izanen da plazan.
Rake l G o ñ i
Xabier Larraburu
Anaia Handia Etxe batean sarturik gaude.
Lehiakideak, ni neu, Bernardo
Atxaga, Xabier Lete, Itxaro Bor-
da, Koldo Izagirre, Aingeru
Epaltza, eta horrela hamar lagu-
netako taldea osatu arte. Jende-
aren morboa gureganatzeko
helburuarekin ikuskatzen gai-
tuzten Kameren aurrean biluz-
ten gara gauero. Batzuk neguko
arratsalde lanbrotsuez ari dira,
malenkoniatsu. Beste batekde-
tektibeeuskaldun baten pasa-
dizo atseginak kontatzen ditu.
: HurrengoaObabaherrikoipui-
: nekinjendearenmaitasunabe-
: reganatzen saiatzen da. Nik,
• jendearen botoa neureganatze-
: ko, pose eta galtzontzilo ausar-
: tak erabiltzen ditut. Hamar mi-
| nututik behin dutxan sartzen
: naiz biluzik. Ohean kanpaia jo-
• tzen dut infragorridun kameren
: azpian. Ezdaaski nonbait. Ikus-
: leen artean aurrez egindako in-
i kestarenestatistikakezdirani-
: realdeazaltzen.Taktikaberri
: eta erasokor bati lotzen natzaio
• orduan. Gaztelaniaz idazten
: hasten naiz. Estatistikak nireal-
• deagertzenhastendirasupito-
: ki. Lehendabiziko astean ikus-
i leekltxaroBordaAnaiaHandi-
i tik kanporatzen dute.
: Gaztelaniazeuskararen kontra
i idazten hasten naiz orduan. Ni-
• re aldeko botoek nabarmenki
: egiten dute gora. Hurrengo as-
i tean Aingeru Epallza saioa uz-
; tera behartzen dute. Madrilgo
i egunkari batekin harremanetan
i hasten naiz eta noizbehinkako
: artikuluak bertan argitaratzen.
i Gora egiten dut modu esangu-
i ratsuan.XabierLete, berearra-
: tsalde lanbrotsuak barne, kan-
i poratzen dute orduan. Gaztela-
| niadunek Nafarroan sufritzen
i duten diskriminazioaren kontra
i sutsuki hasten naiz. Ikusleen
i aginduzSaizarbitoriaAnaia
i Handitik badoa. Saioaren azken
• txanpan Bernardo eta biok gau-
i deaurrezaurre. Zerikusikodu-
i teidazlehonengan?Saioa
: amaitzear dago! Irabazlearen-
i tzat hogei kilo daude. Aurrez
i eginiko inkestak Atxagaren al-
; de agertzen dira nabarmenki.
; Azken gau horretan bere ohea-
; ren gainean Ikurrina bat jartzen
: dut paretan. Bernardok, bere
i ezjakintasunean,trikugaixoba-
; ti buruzko azken olerkia irakur-
; tzen du kamera ahalguztidunen
; aurrean. Nik, lasai askoan, ohe-
: an sartuta zurrunga egiten dut.
i Hurrengoeguneanirabazleani
; naizela esaten dute kate guztie-
; tan. Anaia Handiaren semerik
; kuttunenaninaizelaerabakidu
: ehunekoehunak. •
herri aldizkariak Miren Iriarte
Kiko Florerizareri sasoia B u r l a t a k o Axular elkarteak p l a z a r a -
tzen duen izen bereko aldizkariak Ki-ko Florenzari elkarrizketa egin dio az-ken zenbakian. Florenzak 88 ur te di-tu, eta kirola egiten jarraitzen du. Bere sasoiaren sekretuaz galde egin diote Axularreko kideek: «Gerlako frontean nengoenean komisarioak galdetu zi-dan ea zertarako egiten nuen korrika, eta atzera egiteko unea ailegatzen ba-zen ez harrapatzeko erantzun nion. Horri esker bizitza salbatu egin nuen, atzera egin behar izan genuenean. Za-ragozatik Fragaraino korrika egin bai-
nuen, ibaia gurutza tu ezin izan n u e n eta nazionalek Iruñera preso e raman ninduten. Burlatara, I ruñean preso egon ondoren etorri nintzen. Osasu-nak fitxa egin zidan. Atletico de Ma-dr id-Osasuna part ida joka tu behar zen. Valentzian. Ni atezaina nintzen. Partida ha r t an Lehen mailara nork igo behar zuen erabaki behar zen eta guk galdu genuen. Gero, Bur la tan negozio ba t jarri nuen eta hemen bizi izan naiz geroztik, orain dela 40 urte. Oso lasaia da eta jendeak ezagutzen zaitu. Ez nu-ke aldatuko».
«Betidanik egin dudana , goizean jeiki, gosaldu (egunero laranja zuku ba t bi baratxurirekin) era txandala jarri , 1 l :00e tan Olatzera joan eta itzuli korrika egiten dut , nekatzen banaiz ibiltzen naiz edo gelditzen naiz ariketa ba tzuk egiteko. Nahiz eta gose gelditu, normalean j a n e n nukeena baino pittin ba t gutxiago ja ten dut , barazkiak eta j ana r i ar ina gehien bat . Bazkaldu eta gero kafe ba t hartzera joaten naiz eta gero etxera, ez naiz ateratzen, oso bizitza lasaia egiten dut».
ostirala, 2000ko apir i laren 21 a Egunkaria
Grabatu eta Estaripazio Tekriikeri lehen promozioa aurteri
aterako da lrurieko Arte Eskolatik
Duela hilabete bat grabatu eta estanpazioko lantegiak inauguratu zituzten Arte
Eskolan. Grabatu ikasketak berrienak dira eskolan, duela bi urte ezarriak. Ez dira
Arte Eskolako ikasketa bakarrak, baina ikastetxe berezi honen ezaugarriak
ezagutzeko baliagarri zaizkigu. Maiatzean irekiko dute Iruñeko Arte Eskolan
aurrematrikulazioa egiteko epea.
ARTE ESKOLAN ARTEETAKO BATXILERGOA
egin dai teke , edo sei ziklo ezberdin: ebanisteria; autoedizioa; argazkigintza artis-tikoa; dekorazio lanen proiektu eta zuzenda-ritza; eskulturari apl ikatutako arteak; gra-b a t u a eta estanpazio teknikak. Eta horiek guziek hainbat tailer edo lantegiren beharra dute. Martxoaren 29an grabatu, litografia, serigrafia eta fotomekanika lantegiak inau-guratu zituzten, eta ikasleek horiek munta-tzen lagundu zuten.
Kontxesi Vicente serigrafia irakasleak dio-enez, lantegian arras giro atsegina sortu ohi
Aspaldiko eskola ARTE ETA LANBIDEEN ESKOLA 1828AN SORTU ZEN IRUÑEAN, BAINA
bost urte geroago, I. Karlistaldiarekin batera, Udalak erran zuen ezin ziela gastuei aurre egin. Eta 1839 arte ez zen berriz abiatu. Orduan banandurik zegoen eskola. Zati bat Udalak kudeatzen zuen eta bestea Diputazioak. 1873an elkartu ziren biak, eta or-duan izan zen bere loraldia. 1890. urte aldera garrantzi handikoa zen. Matrikuletan ikus daiteke Madrildik, Bartzelonatik, Zarago-zatik edota Gasteiztik zetozela ikasleak.
1917an Diputazioak Udalari utzi zion eskola, eta horrek, noski. bere eragina izan zuen eskolaren kalitatean. 1936an, gerra dela eta, berriz gelditu zen. 1943an berriz ekin zioten, eskola lau blo-ketan banatuta: Marrazketa Teknikoa (eraikuntza eta marrazketa industriala); Marrazketa Artistikoa eta Pintura; Merkataritza (kal-kulua etakontabilitatea); Emakumearen Ikasketak (etxeko deko-razioa etajantzigintza). Hori horrela izan zen 1972 urtea arte. Or-duan Udalak lurzorua jarri. Espainiako Hezkuntza Ministerioak egoitza eraiki, eta bertan ezarri ziren Arte Aplikatuen Eskola eta Arte eta Lanbideena. Arte Aplikatuen eta Lanbide Artistikoen Es-kola izen arranditsua paratu zioten orduan. Egun, Iruñeko Arte Eskola du izen ofizialtzat. Eskola zaharretik zera jaso dute: ma-rrazketako bi kurtso, pinturako beste bi eta etxeko dekorazioko bat.
Egunkaria ostirala, 2000ko apirilaren 21 a
da. «Elkarrekin ikasten dute, elkarri lagun-tza ematen», erran du. «Nahiz eta banakako lana egin behar, elkarren artean egiten dute, elkarri lagunduz». Kontxesik dioenez, lante-gian ar tearekiko joera bul tza tzen sa ia tzen dira.
Hainbat teknika
Bi ur teko ziklo hone t an g r aba tua ren eta e s t a n p a z i o a r e n a u k e r a guz iak ezagu tzen dituzte. Grabatzea da zuloak edo ebaketak eginez gainazal ba tean (harria, zura, meta-la...) zerba i t i rud ika tzea . E s t a n p a t z e a da molde b a t e k o i r u d i a p a p e r , o iha l , l a r r u , metal edo bestelako materialetan presio egi-nez inprimatzea. Baina estanpazio guziak ez dira grabatuaren bidez egiten, hau da, denak ez dira ebaketa bidez egiten. Adibidez, lito-grafia edo serigrafian ez da matrizean ebake-tarik egiten. Zikloan teknika guziak ikasten dituzte.
Grabatu eta estanpazioko teknika anitz irakasten dute
Arte Eskoian. Ikasleek, horiek guziak ikasi, eta
bakoitzarekin edizio bategin behar dute
euren lanaren erakusle.
Natxo, 21 u r t eko i r u i n d a r r a , z ik loaren lehen mailan da (ikasketak hasteko gutienez 20 u r t e izan b e h a r d i tu ikas leak) . «Klase hauek atseginak dira, praktikoak eta irudi-mena lantzen laguntzen dute», adierazi du. Mart in ere, 21 u r t e k o z a r a u z t a r r a , l ehen mailan da: «Teknikak ikasten ari gara. Tek-nika piloa dago. Batzuk besteak baino zaila-goak dira. Litografia da zailena». Natxo ba t da to r be r a r ek in . G u s t u k o e n a zein d u t e n erraten ez dakite. «Grabatuan gauzak erraz a t e r a t zen dira . e ta o r d u a n azka r i k u s t e n d u z u zu re l a n a r e n ema i t za , e t a e s t a n p a ikustea ongi dago», dio Martinek.
Biek b a d a k i t e zaila i zanen du te l a ikasi duten honetan lan egitea. Nafarroan grafika-gintzan aritzen diren lantegiak guti baitira. «Beharbada, lehenbizi tailer batean sar tuko ga ra , e ta gero g u r e a s o r t u k o d u g u , gu re artea lantzeko», adierazi du Natxok.
Ez ohiko ikastetxea
Litografia lantegiko maisua da Fernanda Alvarez. Bere hi tzetan, ziklo ar t is t ikoa da hau. «Lan pertsonala egiten dute. Hemendik atera eta tekniko estanpatzaileak izan dai-tezke [adibidez, a r t i s t a r e n b a t e k zerba i t estanpatu behar badu, beraiek egin dezake-
Leku falta EGUN, IRUÑEKO ARTE ESKOLAN 5 5 0 BAT
ikasle daude: 300 bat ikasketa arau-tuetan eta gainontzekoak Udalaren ikastaro arautu gabekoetan. Matriku-lazioak ezin du gora egin ez dagoelako leku gehiago. Goraino daude. Izan ere, Amaia karrikako eraikina Kontserba-toriokoekin partekatzen dute. Gela be-rean musika soinuak entzun daitezke goizez eta marrazketaren inguruko azalpenak arratsaldez. Arte Eskolako zuzendari J u a n Antonio Inzak dioenez, Arte Eskolak nahikoa du eraikin ho-rrekin, «baina Kontserbatorioak beste eraikin bat behar luke gustura eta ero-so egoteko».
te],-edo eurak izan daitezke artistak». Beste-lako a u k e r a ere badu te : ikas ten segitzea, ha inbat karrera unibertsi tario egin baitai-tezke Grabatu eta Estanpazio Tekniken goi zikloa egin eta gero. «Guk euren lana egitera bu l tza tzen ditugu», e r r an du F e r n a n d a k . «Kontua da egiten dutenarekin gustura ego-tea. Hemen grabatu eta estanpazioko tekni-ka hor iek guziak i r a k a s t e n dizkiegu. e ta gero. egin dezatela gehien gustatzen zaiena».
J e s u s Belasko espresio plastikoko irakas-leak esan duenez, Arte Eskola ez da ohiko ikastetxea: «Oro har, ikasleek interes han-diagoa erakusten dute hemen. proposatzen zaienari erantzuten diote. Hemen sormena eta teknika konplexuko prozesuak uztartzen dira. Ikasleak hori guzia kontrolatu behar du, eta lortzen diren emaitzak erakargarriak dira oso». Arte Eskolatik ateratzen direnak artistak direnik ezin erran. baina horretara-ko oinarriak ematen dizkiete. Hau gaineratu du i k a s t e t x e k o z u z e n d a r i J u a n Antonio Inzak horren harira: «Saiatzen gara, tituluaz gain, hezkuntza integrala ematen. Hemen-dik aterako dena pertsona nahi dugu izatea bizitzan moldatzeko modukoa, ku l tu radu-na».
Asie r A z p i l i k u e t a
ostirala, 2000ko apirilaren 21 a Egunkariaj
1965. urtean ospatu zituzteri
leherierigo aldiz txaritrearrek auzoko
festak
Armonia Peña eta UDC Txantreak bul-t z a t u r i k o e k i n t z a k u l t u r a l e k s o r t u
z i tuz ten , 1965ean , auzoko j a i ak . Auzoko p a t r o i a r e n e t a a u z o k o l e h e n e n g o h a r r i a jarr i zen eguna martxoaren 19a izan arren. maiatzaren lehena aukera tu zuten bizilagu-nek jaietarako. Langilearen Eguna.
Ordudanik gauza anitz a ldatu dira auzo-an. eta jaietako egitaraua ere erabat zabal-du da. Auzoko lehenengo jaiek xa rma bere-zia izan zuten, eta aur ten, auzoaren sorrera h a i n b a t e t a n g o g o r a e k a r r i d u t e l a e t a , 1965ean eginiko lehenengo ja iak ere gogo-ra tu behar ra dago.
T x a n t r e a k o e t x e b i z i t z a k b i z i l a g u n a k berak egiten hasi ziren, 1950. ur tean, auzo-lanean. Etxeak egindakoan ospakizun bere-ziak egi ten ohi z i tuz ten , j a b e berr ie i etxe berr iak emateko. Horiek izan ziren auzoko j a i e n a u r r e k a r i a k , e t a T x a n t r e a k 15 u r t e bete z i tuenean txupinazoa bota zuten Pro-d u k t o r e a r e n E t x e t i k , l e h e n g o a l d i z . 1965eko apirilaren 30ean izan zen.
T x a n t r e a a u z o k o l e h e n e n g o h a r r i a 1950eko mar txoaren 19an jarr i zuten, San Jose egunean, eta, horrenbestez, San Jose dute txantrearrek patroi. Beraz, jai berr iak
ospatzeko egun hobe rena mar txoa ren 19a bera zen garai har tako elizarentzat. Haatik. bizilagunek langilearen borroka a ldarr ikatu n a h i izan zu ten , e ta m a i a t z a r e n l e h e n e a n ezarri zi tuzten jaiak, Langilearen Egunean . Erabakiaren a u r k a inork egin ez, eta maia-t z a r e n l e h e n a r e n i n g u r u a n o s p a t u d u t e o rdudan ik j a i ak .
Hogeita hamabos t u r t e t an izugarri a ldatu e ta h a n d i t u da auzoa , e ta j a i ak ere a l d a t u dira. Azken ur teotako ospakizunek o r d u a n ba ino askoz ere j e n d e e ta eki taldi gehiago b i l d u d i t u z t e . L e h e n e n g o u r t e k o j a i a k
A r m o n i a P e ñ a e t a UDC T x a n t r e a t a ldeek bu l tza tu r ik sor tu ziren, e ta egi tarau txikia pres ta tu zuen orduan jai batzordeak.
U r m e n e t a I ruñeko o rduko a lka teak egin zuen agurra , eta txupinazoarekin hasi zituz-t en ja iak . Txistulariak, dantzar iak e t a b o n b a j a p o n i a r r a k izan ziren garai ha r t ako egita-r auan , ba i ta su artifizialak ere. Pilota parti-d u a k eta dantzaldiak ere izan ziren orduan, g a u r k o a k ba ino l a sa i agoak , e t a j e n d e gu-txiagorekin, baina ja iak ziren o rduan ere.
—e> Miren lriarte
Txaniuzoaren sorreraren oroimena izanen duaur-
tengo etjan. Txantreako Jai Batzordeak dioen moduan,
ezereze|Uriko auzoada eurena, eta 50 urtetan «prime-
rako au|rtu dute bizilagunek, Iruñerri osoan ospetsuak
diren jai|ur hasi eta astelehena bitartean, ekitaldi ugari
izanentftan.
50 urtjiaoak, bizilagunen ahalegin eta ilusioek auzo
berezi bi dute Txantrea. Urte hauetan Iruñeko auzoeta-
ko jairikjnenak egitea lortu dute txantrearrek, eta 50.
urteurreijspakizunen ajea erabat ahaztu gabe, egitarau
mardujaku dute lau egunetarako. Jai aurreko asteko
kultur ek|k txupinazoari emanen diote gaur lekukoa; ho-
; rren aunfentza etajota emanaldiak izanen dira.
19:30|uzotegitik Maizterren kortejoa irtengo da, eta
ordu erd|goTxupinazoak hasiera emanen die jaiei;
Txantretfri Kirol taldeak piztuko du suziria. Gaur gaue-
an, Auzcfcertan, bertso afaria izanen da Peñagarikano,
Maialenbo eta Jokin Sorozabalekin.
Biharfeazkaria prestatu dute Jai Batzordeko kideek,
eta ondoren, Jarauta 69k dantzarako musika jarriko du.
Gauean, Euskara eta Felix plazetan dantzaldiak izanen dira.
Hurrengo egunean, igandean, ohiko kalderete lehiaketa iza-
nen da, Irubide parkean; arratsaldean, herri ktrolak eta an-
tzerki emanaldiak izanen dira. Langilearen egunarekin bate-
ra amaituko dira 2000. urteko Txantreako jaiak. Gotzeko
11:00etan erraldoien bilkura izanen da, eta gero, ajoarriero
lehiaketa, Txantrea plazan. 21:30ean azken zezensuzkoa.
Bihartik hasita, egunero dianak izanen dira, goizeko
9:00etan; eta gaueko 22:00etan, zezensuzkoa.
50. urteurrenaren ospakizuneko egitarauak berrikuntza
ugari ekarri ditu, Larunbatean laia lasterketa eta erakusketa
izanen da, Artaxona eta Garesko gazteen eskutik; gainera,
Txantreako mendi taldeak eskalada egiteko lekuak atonduko
ditu Ezkaba mendtko hegaletan. 50. urteurrena dela eta, Iru-
ñeko auzoek ez dute Alde Zaharrean eginen Maizterren jaia;
aurten Txantrea izanen da jaiaren erdigune. Egunean zeha-
rreko ekintzak indartu nahi izan ditu Batzordeak, auzoko bizi-
lagun guztien parte-hartzea bultzatzeko.
Jai batzordea, 1978tik
H a s i e r a n T x a n t r e a k o t a l d e e t a e l k a r t e e k p r e s t a t z e n z i t u z t e n j a i a k ; 1 9 6 5 e t i k u r t e r o - u r t e r o h i l a b e t e b a t z u k l e h e n a g o e l k a r t u e t a e g i t a r a u a a n t o l a t z e n j a r d u t e n z u t e n . B a i n a a n t o l a k u n t z a h o b e t z e -k o e t a l a n a r e n e m a i t z a k i n d a r t z e k o , j a i b a t z o r d e i r a u n k o r r a o s a t u z u t e n 1 9 7 8 a n t x a n t r e a r r e k .
J a i b a t z o r d e s o r t u b e r r i a k h a r t u z u e n b e r e g a i n a u z o a n o s p a t z e n oh i z i r e n h a i n b a t e k i n t z a a n t o l a t z e k o a r d u r a , e t a o r d u t i k ge ro e t a ek i t a ld i g e h i a g o e t a h o b e a k i zan d i t u z t e a u z o a n . E g u b e r r i e k . O len -t ze rok , S a n J o a n s u e k , I n a u t e r i e k , e t a , a z k e n u r t e o t a n , G a z t e As te -a k . E u s k a l A s t e a k e t a T x a n t r e a r e n E g u n a k 1 9 7 8 t i k i a n e a n i z a n d e n b a t z o r d e h o r r i e s k e r eg in d u t e a u r r e r a . L a n h a n d i a eg in d u t e , a u z o -a r e n b iz i t za i n d a r t u d u t e , b a i n a u r t e h a u e t a n g u z t i e t a n t r a b a k e re i z a n d i t u z t e .
1 9 8 1 e a n g o b e r n a d o r e a k j a i a k d e b e k a t u eg in z i t u e n ; 1 9 8 4 a n j a i b a t z o r d e k o k i d e g e h i e n a k e s p e t x e r a t u eg in z i t u z t e n ; a n t o l a t u r i k o h a i n b a t e k i n t z a t a n Polizia o l d a r t u i z a n zaie . H a l a ere , 160 p e r t s o n a b a i n o g e h i a g o i z a n d i r a l a n e a n , b l z i l a g u n e n l a g u n t z a e k o n o m i k o a l o r t u d u t e , h u t s eg in g a b e h e l d u d i r a 2 0 0 0 . u r t e r a , e t a a u r t e n e re j a i a k i z a n e n d i r a b e r r i r o T x a n t r e a n .
Txantreako haurrak, txupinazoaren ondoren gozokiak hartzen, eta Txantreako Erraldoien Konpartsa, 1997ko jaietan •
J O X E L A C A L L E
Hamaiketakoak, bazkariak eta afariak. Aiari bereziak aurretik deituta.
H a r r i u r d i f t e t a , 2 - 3 T X A N T R E A
Tel.: 948 14 SO 30
Egunkaria ostirala, 2000ko apirilaren 21 a
YOSIIIN KAFETEGIA
Era askotako pintxoak, bokatak
eta afariak
Zorionak !!! Ezkabako plaza - TXANTREA
EZKABA TABERNA
ZORIONAK!
• GOSARIAK-BAZKARIAK •
• AFARIAK •
Ezkaba plazan laiak bai
borroka ere bai
BOKATA l-RAULTZAILEAK JAIA AU-R-REKA ERA MATEKO
Lesaka ^ ^ kalea, 5
- - . f TXANTREA
Jai zoriontsuak!
Sorgine TABERNA - KAFETEGIA
JAI ZORIONTSUAK
AKELARRE Kontzertuak, bilarra, futbolina
Festa zoriontsuak opa dizkizuegu
Lesaka, 5. -Tel.: 9 4 8 13 4 2 05 e-mail: [email protected] Web orria: ht tp.perso.wanadoo.es/akelarretx
TXANTREAKO TXOSNEN BATZORDEAK
JAIZORIONTSUAK OPA DIZKIZUE
Aupa Txantrea!
ostirala, 2000ko apirilaren 21 a Egunkariaj
Egunkaria
• ostirala • 2000ko apir i laren 28a
Gontza l A g o t e
Haiek baino gehiago gara
y — z ,da k o p u r u kon tua , kal i ta te kon
tuaba iz ik . A g i a n e z g a r a h a i e k b a i .
no indar tsuago. politago. t rebeago
edota cdcrrago izango. Baina zu eta biok.
bal izko i r aku r l e k u t t u n a . a b a n t a i l a ba t
dugu . a s k o t a n oha rgabean izaten dttgu-
n a b a i n a , a z k e n f i n c a n . h a i e k b a i n o
gehiago egiten gai tuena.
E r d a l d u n e n a r a b e r a , e l e b i d u n o k bi
«ntihi» dugu . hor re la ba tck in hi tz cgiten
d u g u n bi tar tean, bes tearckin nahi dugu-
n a n t i azka tu a h a l d u g u . Era b e r e a n . bi
h izkuntza (edo gehiago) menpera tzen du-
gunez m o m e n t u . egoera edo gure nah ia -
r en a r a b e r a g u r e k o m u n i k a z i o m o d u a
moldatu eta a u k c r a t u aha t dugu . Espai-
nolez edo euskaraz . Fran tsesez edo eus-
karaz . Ingelesez edo euska raz . J apon ie -
raz edo euskaraz . Eta aba r edo euskaraz .
Ziur aski gutar iko askok Sanz. Lizarbe
edo Perez Pradosek baino hobcto hitz egin
eta idatziko dugu gazteleraz. E ta euska-
raz are ziurrago. Haiek i rakur tzcn dituz-
ten l i bu ruak i r akur t zen d i tugu espaino-
lez, Ga l eano e ta Del ibes j a t o r r i zko hiz-
k u n t z a n : e g u n k a r i a k , u s t e z k o n a f a r r a
b a i t a m a d r i l d a r r a k e ta m e x i k a r r a k ere:
t e lczabor ra ha i en h i z k u n t z a n i r ens teko
gai gara eta. behar izanez gero. uniberts i-
ta tean karrera osoa ikasteko ere.
Kultura unibcr tsa laren babesle hauek .
ordea, ezin izango du te Sarr ionandia edo
Montoiarcn lan l i terioaren berr i r ik izan,
egunkar i h a u ez du te inoiz i rakurr iko eta
ETBk e s k a i n t z e n d i t u e n fu tbo l p a r t i d u
a spe rga r r i ak i r ra t ia rcn laguntzaz segi tu
beharko dituzte. Unibertsi tate euska ldu-
n a imaginezina zaie. Oso jende p res t a tua
direla esango digute, ba ina guk haiek egi-
ten d u t e n guzt ia e ta a skoz gchiago egin
a h a l k o g e n u k e (ha i en m o d u k o a k izan
nahiko bagenu, bederen).
Hau guztia ez da harrokeria, harrota-1 sunez bete behar gaituen errealitatea bai-! zik. Euskaldunok. euskaldunak izate hu-
tsagatik, pertsonaia hauek baino gehiago ) gara, baliabidegehiagorenjabe. Guretzat j hau ez da arazoa, jakina; haientzat bai,
eta handia gainera. Inbidia ote?, horretan ; gaude.
KONTZERTUAK
t Inuñea: La Fam Mafia eta Inventario rap taldeek kon-tzertua emanen dute bihar, 21:00etan, Donegal taber-nan.
t Burlata: Ostegunean, Sebas Molina eta bere taldeak jazz-flamenko musika emanaldi eskainiko dute, Bego-Begon, 20:00etan.
HITZALDIAK
) Burlata: Askagintzak eta eus-kara taldeak antolatuta, Atse-denik ez drogarik gabe izene^ ko kafe solasaldia izanen da bihar , 17:00etan, Bogart tabernan.
ANTZERKIA
I Mutiloagoiti: Txirristra taldeak haurrentzako Zergatik? Zer-gatik? Zergatik? txotxongilo lana antzeztuko du gaur, 18:45ean, Eguzki plazako auditoriumean.
t Zaogoza : B i h a r , 18:00etan, Enperadorearenjantzi berna haur ren tzako antzez lana eskainiko du Gus Marionetas taldeak, Kultur Etxean.
BERTSOLARIAK
Hruñea: Gaur, 21:30etik aurre-ra, bertso afaria izanen da Txantreako Auzotegin, Maia-len Lujanbio, Jokin Sorozabal eta Anjel Mari Peñagarikano bertsolariekin.
lAhetze: Bihar Mattin Sariaren f inalean ariko dira Miren Artetxe, Xabier Paya, Amets Arzallus, Sus t r a i Kolina, Beñat Lizaso, Iñaki Bazterre-txea, Eneritz Zabaleta eta Xabier Terreros.
ERAKUSKETAK
•Tafalla: Javier Zubiriren Uxue. romeria milenaria izeneko argazki erakusketa asteartea
arte bisita daiteke, Kultur Etxean.
6 Elizondo: Hamabi ordu euska-raz bestaren karietara. maia-tzaren 7 arte ikusgai dago Arizkunenea kultur etxean jantzien inguruko erakuske-ta bat.
»Mutiloagoiti: Jose Ramon San-chezen Don Quijote de la Mancha olio lanen erakuske-ta maia tzaren 8 arte dago ikusgai, Kultur Etxean; lane-gune tan , 18:00etat ik 21:00etara, eta jaiegunetan, 12:00etatik 14:00etara.
LEHIAKETAK
I Baztan: Bihar huka tzen da aurtengo Baztandarren Bil-tzarra iragarriko duen kartel lehiaketan par te hartzeko epea. Kartelak honako testua izan beharko du: "Baztanda-rren Biltzarra 00. Elizondon uztailaren 16an. Eskuarak batzen gaitu". Neurriak 50 x 70 zm-koak izanen dira asko jota. Kartelak honako helbi-dera bidali behar dira: Baz-tandarren Biltzarra, 22 P.K., 31700 Elizondo.
• Burlata: Ja ie tako kartel le-hiaketarako lanak-aurkez-teko epea ekainaren 16an b u k a t u k o da. Par ta ide bakoitzak gehienez bi lan aurkeztu ahalko ditu. Neu-r r iak 100x70zm-koak di-ra eta honako testua paratu behar da: Burlada, 14 al 21 de agosto de 2000 - Burla-ta, 2000ko abuztuaren 14tik 20ra . Derr igorrezkoa da her r iko a r m a r r i a ager-tzea. I rabazleak 150.000 pezetako sar ia e ramanen du.
t iC;U\KARiA
Karpov on the rocks Kostata baina lortu dugu argazkia. Anatoli Karpov xake jokalari entzutetsua duela hilabete bat
izan zen gure artean. Paz de Ziganda ikastolaren xake txapelketa inauguratzera etorri zen,
baina bertzelako konpromisoak ere izan zituen. Hala nola, Iruñeko Gazteluleku elkarte gastro-
nomikoan afaitzera "behartu" zuten. Egia errateko, Karpov bapo bete zen. Pello Mariñelarena
ikastoletako lehendakariak kokozpekoa jarri zion aurretik xakelari uniformea zikin ez zezan.
Ordainean, Karpovek Campani laranja zukuarekin eskatu zuen edateko. Gaztelulekun edari hori
ez zutela eta, beheko tabernara joan behar izan zuten Karpoven nahia asetzeko. Pasartea gogo-
an, Gaztelulekuko kideek erabaki berri dute heldu diren sanferminetan Karpov izeneko edaria
zerbitzatuko dutela.