2º CICLO

Obxectivos

- Dominar o espazo da bblioteca e as súas áreas e seccións

- Estudar as distintas fontes de información.

- Identificar as características e os distintos usos dos documentos

impresos, electrónicos e en liña.

- Localizar a información na biblioteca e utilizar correctamente os

servicios que presta.

- Comprender o sistema de ordenación dos documentos segundo a

CDU.

- Traballar con distintos tipos de documentos.

- Conservar e reelaborar a información.

- Coñecer as funcións do/ bibliotecario/ escolar.

Actividades

♦ Coñecer o libro e outros soportes como fontes de información e

clasificar os documentos obtidos (libros, vídeos, cassettes,

carteis, etc.). Ficha 1.

♦ Comprobar na biblioteca do Centro onde están os libros de

consulta, lectura, vídeos, mapas, cassettes, CD Rom, etc.

Elaborar un plano da biblioteca onde se vexan as diferentes

seccións existentes (se se considera oportuno se lles pode dar o

plano feito para que eles o completen situando as diferentes

seccións nel)

♦ Ler o conto O segredo da biblioteca e facer actividades. Ficha 2.

♦ Coñecer a organización da biblioteca escolar. Ficha 3

♦ Comprobar a distribución dos libros de lectura recreativa

segundo os niveles aos que van dirixidos: identificar as etiquetas

de cores por idades.

♦ Buscar determinados títulos en libros, vídeos, CDs, etc.

♦ Cubrir fichas completando os datos que faltan: autor/a,

ilustrador/a, editorial, etc., dun libro concreto.

♦ Coñecer a existencia do programa informático MEIGA e

manexalo con axuda do/a profesor/a. Realizar actividades de

préstamo e devolución de libros.

♦ Realizar unha entrevista á persoa encargada da biblioteca

escolar. Ficha 4.

♦ Coñecer o catálogo e practicar determinadas búsquedas nel

establecendo previamente que tipo de búsqueda require cada

caso. Ficha 5.

♦ Realización de diferentes xogos e concursos para acadar

autonomía na utilización dos recursos que a biblioteca nos

ofrece: Dentiños, A oca, Concurso por equipos,…

Ficha 1: ¿Cómo podo saber?

¿Onde buscarías ti se quiseras saber algo sobre estes temas?

Indica o número da pregunta nas casiñas correspondentes (unha ou máis).

1. ¿Cal foi o resultado do último partido de fútbol do teu equipo favorito?

2. ¿Como podo hacer un pastel de chocolate? 3. ¿Como xogar ao xedrez? 4. ¿A que hora e en que canal emiten o teu programa preferido? 5. ¿Que pasou onte no mundo? 6. ¿Que tiempo fará mañá? 7. ¿Onde se cultiva o cacao? 8. ¿Que comen os hamsters? 9. ¿Cantos habitantes ten Andalucía? 10. ¿Como son os desertos? 11. ¿Como se fabrica o pan? 12. ¿Onde está a biblioteca da túa localidade? 13. ¿Cales son as regras do baloncesto? 14. ¿Cando e onde naceu e morreu Rosalía de Castro?

periódicos revistas radio televisión Internet enciclopedia Contos e

novelas

Libros informativos

vídeo teletexto persoas

Ficha 2: O segredo da biblioteca

Obxectivo:

Familiarizar ao alumnado co sistema de ordenación dos materiais

nunha biblioteca a partir da súa clasificación seguindo as pautas da

CDU.

Nivel:

Segundo Ciclo de Primaria

Esta actividade plantéxase, como a de Ramoncín e os

golfiños), a partir dun texto protagonizado por un rato (como non) de

biblioteca que explica a Clasificación Decimal Universal

(CDU) como método utilizado polas bibliotecas para a organización

do coñecemento. O texto, na súa orixe, servía como introducción a

un libro de lecturas, organizadas segundo a agrupación de materias

da Clasificación Decimal. Para o noso obxectivo, o texto reduciuse e

adaptouse. A partir da narración, proponse un exercicio para a

mellor asimilación dos contidos.

O segredo da biblioteca

O grande segredo da biblioteca e dos bibliotecarios e

bibliotecarias, e dos ratos de biblioteca, está escondido nun furado

debaixo dunha sentencia: «Un sitio para cada libro e cada libro no

seu sitio».

Se vos metedes no furado que está debaixo desta sentencia e

ides lendo, quero dicir lendo os libros ordeados no seu sitio,

descubriredes que están ordeados como a historia da humanidade.

Pero non como a historia dos descubrimentos ou as guerras, dos

reis ou dos guerreiros, senon a historia do pensamento dos homes

e mulleres, e é unha historia que empeza coa vida humana hai

moitos miles de anos, e que aínda non terminou.

Os bibliotecarios e bibliotecarias dividen esta historia en dez grupos

de números, dez, tantos como os dedos das dúas mans. A cada

apartado danlle un número, un número de unha soa cifra, do 0 ao 9,

son dez, contádeos, cada apartado ten libros co seu número nos

seus andeis, e nos andeis colócanse os libros de cada un dos

grandes apartados da historia da humanidade. Mirade a lista.

No 0, poñemos as Obras Xerais, os diccionarios, as

enciclopedias e obras que tratan un pouco de todo, como cando os

homes e as mulleres empezaron a pensar un pouco en todas as

cousas. Pero non creades que no 0 e no resto dos números os

libros están revoltos; están ordeados como queren os bibliotecarios

e as bibliotecarias.

No 1 están os libros que as persoas escribiron sobre como

pensan, estudan, imaxinan; os chaman os libros de Filosofía.

No 2 atoparedes os libros do que os homes e as mulleres

cren: as relixións, as oracións; son os libros de Relixión.

No 3 están os libros que contan como vivimos xuntos,

traballamos, educámonos, organizámonos… Son os libros de

Ciencias Sociais.

O 4 deixarémolo baleiro polo momento.

No 5 colócanse os libros sobre como son e que leis teñen os

seres que nos rodean, pequenos e grandes, cercanos e lonxanos e

os fenómenos do mundo natural. Son os libros dos números, dos

astros, dos experimentos, dos animales ye as plantas... Estes son

os libros de Ciencias Puras.

No 6 están os libros que tratan de como as persoas

transformamos o que coñecemos e de como utilizamos o que

sabemos para mellorar o mundo. Estes libros explican para que

serven as matemáticas, ou a bioloxía, ou a física... Poden servir

para facer carreteras, para curar aos enfermos ou para crear

ordenadores... Os libros que falan de esto son os de Ciencias

Aplicadas.

Pero non vaiades crer que terminamos. Porque no 7

poñeremos os libros onde se fale de cousas bonitas e de cousas

que fai para entreterse nos ratos libres. Son os libros de Arte, Xogos

e Deportes.

E no 8 atoparemos as novelas, os libros de poesía e de teatro.

Son os libros de Literatura. Os libros de contos e narracións para

vós atoparédelos ordenados por idades e cores: etiqueta vermella

para os de Infantil e 1º ciclo, verde para os do 2º ciclo e amarela

para os do 3º ciclo.

E ao final, no 9, están os libros que explican cómo todo o que

descubrimos, pensamos e fixemos foise sucedendo nos séculos, e

cómo se atopa agora sobre a Terra. Tamén aquí se ordean os libros

que narran a vida dun personaxe. Son os libros de Historia,

Xeografía e Biografías.

(Adaptado de I. Benet, M. Mata, M. J. Udina. Pipirigaña. Lecturas

4º. Ed. Onda, 1985)

Ficha 3: A organización da biblioteca

Copiade a palabra ou as palabras que atopedes escritas nos

rótulos dos andeis que indican os números seguintes:

0 ........................... tratan de................................................................ 1 ........................... tratan de................................................................ 2 ........................... tratan de................................................................ 3 ........................... tratan de................................................................ 5............................ tratan de................................................................ 6............................ tratan de................................................................ 7............................ tratan de................................................................ 8........................... tratan de................................................................ 9........................... tratan de................................................................

Fórmanse varios grupos e a cada un se lle adxudica un número da CDU.

Observade os libros que se atopan no andel do número que

vos correspondeu e escribide de que tratan.

Cada grupo aporta os seus resultados. O/a bibliotecario/a pode exemplificar os resultados con libros correspondentes a cada número.

Anotade, ao lado de cada número da pregunta 1, de que tratan

os libros que atoparon os vosos compañeiros.

En que número da clasificación poderíades atopar libros que

trataran de:

xadrez acertixos paxaros

corpo humano pintura piratas

Ficha 3: A organización da biblioteca

Observade cada un dos pétalos da flor e indicade o número e

a cor que correspondería a un libro que trate de ….

TEMA NÚMERO COR

Os cans

O baloncesto

O corazón

O teatro

Os romanos

A arquitectura

Como se fai o pan

A música

Diccionarios e enciclopedias

Pensar e coñecerse

Rezar

A natureza Baleiro

Curar, fabricar

Crear, divertirse

Ler, falar

Os países e o pasado

Vivir xuntos

Ficha 4: Entrevista co/a bibliotecario/a

Seguro que máis dunha vez vos preguntaríades cales son

as tarefas das persoas que se ocupan das bibliotecas. Agora

poderedes sabelo.

1. Xunto con un grupo de compañeiros/as, pensade algunhas

preguntas para entrevistar á encargada da biblioteca do voso

cole.

2. Logo, entre todos os alumnos e alumnas da clase, preparade a

entrevista, de maneira que cada grupo realice unha pregunta.

Anotade as preguntas no recadro "preguntas".

3. A continuación, un/ha representante de cada grupo pregunta en

voz alta á bibliotecaria.

Escoitade atentamente as respostas que vos dá e

anotádeas no recadro "respostas".

Preguntas Respostas

1

2

3

4

5

6

Ficha 4: Entrevista co/a bibliotecario/a

4. Agora que xa sabes o máis importante, debuxa ao bibliotecario/a

realizando algunha das tarefas.

Ficha 5: Uso do catálogo

Os catálogos son unha especie de inventario de todos os

materiais da biblioteca. Para cada libro, CD-Rom, vídeo ou outra

fonte de información, os/as bibliotecarios/as enchen unha ficha

onde indican os datos máis importantes como o autor, o título, a

colección ou a materia de que trata o libro. Con estas fichas

elaboran os catálogos. Pode ser que a túa biblioteca teña os

catálogos no ordenador pero tamén os pode ter confeccionados a

base de fichas ordenadas en caixonciños. A consulta ao catálogo

permite saber, pois, que libros ten a biblioteca escritos por un autor

ou autora determinados, que libros tratan dunha determinada

materia, que libros dunha colección concreta ten a nosa biblioteca e

se temos o libro que buscamos e do que só coñecemos o título.

¿Que catálogo consultarías para saber se a biblioteca ten:

documento buscado palabra por la que buscas

catálogo de autores

catálogo de títulos

catálogo de materias

catálogo de coleccións

Un CD sobre os inventos

inventos X

O vídeo de “El pequeño vampiro”

Un conto de Andersen

Un libro de cabalos

Un CD de “La fuga”

Un libro da colección “El barco de vapor”

Unha novela de terror

O conto de “A bruxa regañadentes”

Xogo: Dentiños

Nome da actividade:

“Dentiños” na biblioteca

Destinatarios:

2º ciclo de Primaria (podería facerse tamén co 3º ciclo)

Obxectivos:

1.- Profundizar na relación do alumnado coa biblioteca como lugar

máxico que permite saciar a súa curiosidade.

2.- Espertar, crear e extender o gusto pola lectura.

3.- Desenvolver a imaxinación e a creatividade a través dos recursos

que ofrece a biblioteca.

4.- Profundizar nos hábitos de comportamento da biblioteca.

5.- Iniciar ao alumnado na metodoloxía bibliotecaria.

6.- Aprender a buscar, organizar e aplicar a información dispoñible.

Material:

“Dentiños” recortados en cartulinas de cor, os libros da biblioteca,

tarxetas de cartulina coas pistas necesarias para atopar os “Dentiños”

Este Dentiños quere darse

unha volta pola Galia

con Axterix e Obelix

Desenvolvemento:

O bibliotecario ou bibliotecaria esconderá a Dentiños na 1ª

páxina do libro que os/as nenos/as deben de atopar. Antes, terá

preparadas as tarxetas coas pistas necesarias: título do libro,

autor/a, materia da que se trata, tejuelo ou etiqueta (se, por

exemplo, elixe a materia, asegurarase de que na materia elexida non

haxa moitos exemplares para que o poidan atopar dun xeito sinxelo).

O número de “Dentiños” variará segundo o número de equipos e o

número de compoñentes por equipo, distribuíndoos de xeito que non

haxa aglomeracións nas estanterías. É imprescindible que durante

a búsqueda garden as normas da biblioteca en canto a silencio

e orde.

Duración e temporalización:

Depenerá do número de “Dentiños” que teñan que atopar, aínda que

non debe superar os 35/40 minutos. 1ª trimestre do curso.

Variacións:

En 6º se lles pode mandar buscar por etiqueta (tejuelo).

Equipo A

Estou merendando con Roald Dahl. Se queredes, invitámosvos a que collades o ascensor de cristal de Charlie e nos acompañedes.

¡Animádevos!

1

Buscádeme, agora, nun libro de poesía que escribiu Gloria Sánchez.

6

A ver se seguides atopándome. Agochadiño estou en:

8

Estouno pasando pipa cos Gnomos e, de paso, estou aprendendo un montón de cousas sobre eles.

7

Xa que este curso imos tratar o tema do medo eu xa estou falando coa bruxa que vive na casiña de chocolate. A súa dirección é: Editorial Kalandraka s/n. ¡Vémonos

alí! 3

Estou intentando buscar un disfraz para o Entroido. Ao mellor fago algunha máscara de papel dalgún monstro. A ver se adiviñas de que vou ir.

2

Chegaron uns cómics novos que teñen moi boa pinta. Son dun rapaz que se chama Cedric. Estou lendo un e despois xa vos contarei.

4

Cando celebrastes o Magosto, eu estiven asexándovos por un furadiño. Encantáronme os xogos e por eso eu estou buscando máis xogos populares para a próxima festorra.

5

087-N-C BAT niñ

Equipo B

Hoxe estou con Knister, que me vai presentar a Kika superbruxa para que me ensine o feitizo do Nadal

2

Como esta biblioteca se vai facer moi famosa teño que saber como comportarme con per- soas moi importantes. Alí estou, buscando “Buenas

maneras”. 7

Necesitaba buscar algunha información sobre os Rolling Stones, uns cantantes boísimos, e metinme no tomo 5 da Enciclopedia básica do

estudante. 6

Dentro de pouco vai ser o tan esperado Festival de Nadal. Eu estou no teatro con Pluft, el fantasmita a ver se atopo algo para representar.

8 ¡Que susto! De súpeto oín un ruído espantoso Brrumm – Brrumm e tívenme que esconder de verdade. O estruendo saía da colección Merliño que ten a editorial Xerais.

4

Sempre soñei con dar unha volta polo mar arrastrado por un delfín. Vou ver un DVD que me fale sobre eles e así poderei seguir soñando.

1

A ver se seguides atopándome.

Agochadiño estou en:

5

¡Que impresionante!, ademais de ver a famosa Muralla China me estou enterando de moitas cousas da súa historia: cal foi o seu 1º emperador, cal é a súa relixión, as pagodas, o cultivo do

arroz… ¡Vente a China, merece a pena! 3

087-T-G SER tea

Equipo C

Agora só vos podo dicir que estou en:

3

¿Para que vou facer só unha pregunta? Eso non é nada. Vou buscar nada menos que 250 preguntas e as súas respostas. Os temas serán do máis variado.

1 Tédesvos que dar présa pois “la gran fiesta del Universo” xa empezou. ¡Eu estouno pasando xenial!

2

Estou con Teo mirando as travesuras que fai. Víndevos á editorial Timun Mas: o lugar onde buscar.

5

Xa me escapei outra vez. Son un rato moi activo e estou aprendendo xardinería con Elena Apaolaza.

6

Ver á familia de vez en cando está ben, así que me fun ver ao meu curmán Pérez, o ratiño dos teus soños. Non estaba nese momento pero estou vendo a súa película mentras que

non volve. 4

¡Tengo piojos!, ¿que podo facer? Eso é o que estou intentando averiguar.

8

Tanta invasión de morcegos por toda a biblioteca, non sei, non sei... Fun ata a casa abandonada de Úrsula Heinze e a ver se descubría algo.

7

087-N-C PRE bic

Xogo: A oca

Nome da actividade:

A oca dos libros

Destinatarios:

Alumnado de 2º e 3º ciclos

Temporalización:

1º trimestre Material: - taboleiro dunha oca (en concreto usamos o empregado na

campaña de fomento da lectura. “ De letra en letra ¡ eu leo porque

me peta!”)

- fichas de cores

- dado

- fondos da biblioteca

Desenvolvemento: Fanse como máximo 4 grupos aos que se lles asigna unha ficha

dunha cor diferente (vermello, amarelo, verde e azul).

O/a xogador/a tira o dado e avanza tantas casillas como marca o

número que saca.

Nas 63 casillas das que consta o taboleiro, hai casillas especiais

nas que hai ocas, preguntas, probas, nas que perden quendas ou nas

que avanzan ou recúan. Nas que non hai nada disto, o grupo poderá

volver a tirar cando lle volva tocar.

En caso de caer nunha “casilla especial” non poderán volver a

tirar ata que superen a proba ou pregunta.

O xogo remata cando un dos grupos acada a casilla final.

Casillas especiais ♦ Nas casillas número 5, 9, 14, 18, 23, 27, 32, 36, 41, 45, 50, 54

e 59 hai ocas. Nelas, sáltase á oca inmediatamente seguinte e

volve a tirar ao tempo que dí “De oca a oca, eu leo porque me

toca”.

♦ Nas casas nº 6 ou 12 (as pontes) avanza ou recúa ata a ponte

seguinte ou anterior, ao tempo que dí “De ponte a ponte e tiro

porque lin onte”.

♦ Se caen na casa 19, deben agardar dúas quendas é dirán “Dúas

quendas na pousada das lendas”.

♦ Se caen na casilla 26 ou 53 (os dados) avanzan ou recúan ata a

seguinte ou anterior, ao tempo que dín: “De dado a dado cara ao

conto contado”, e volve a tirar.

♦ Na casa 31 (o pozo) deberán permanecer alí ata que caian

outros/as xogadores/as ao tempo que din: “¡Ai de min, no pozo

caín!

♦ Se caen na casa 42 (o labirinto) estarán dúas quendas sen tirar e

dirán: “ No labirinto, eu non me rindo”.

♦ Na casa 52 (o cárcere) estarán tres quendas sen tirar e dirán:

“Ao cárcere vou, tres quendas estou”.

♦ Se caen na casa 58 (a morte) deberán volver a casa nº 1,

dicindo: “topei coa morte, non tiven sorte”

Casillas con preguntas e probas ♦ Casilla nº3.- Buscade na estantería de teatro dous exemplares de

“Grande invento para sair do aburrimento”. Abride a páxina 20 e

facede unha lectura dramatizada.

♦ Casilla nº8.- Que lobo! Sabiades que hai unha escritora que se

apelida Lobe? Buscade e dicide o título dun libro escrito por ela.

♦ Casilla nº16.- No libro de poesía “Canciones y poemas para niños”

de García Lorca, buscade o poema “La Tarara” e cantala (se non

saben a música que a inventen).

♦ Casilla nº21.- ¡Menuda “calabaza”! Por certo sabedes cal é o seu

nome científico? Buscade no “Diccionario ilustrado de los nombres

vernáculos de las plantas en España” e o atoparedes.

♦ Casilla nº28.- Estes pés están escapando dun dinosaurio. Buscade

un libro deles e fecede un debuxo (dispoñedes de 5 minutos).

♦ Casilla nº34.- ¡Que listo é Polgariño! Aquí teño unha versión de

Perrault. Colocade este libro no lugar axeitado en menos de un

minuto.

♦ Casilla nº35.- Este home é un carteiro frustrado que lle gustaría

ser bombeiro. Buscade un libro sobre este oficio e dicide 5 obxetos

que haxa nun camión de bombeiros.

♦ Casilla nº43.- Fixádevos nesta bruxa e facede un discurso dun

minuto a favor da súa bondade.

♦ Casilla nº46.- Menuda era a madrasta de Brancaneves! Na

biblioteca hai unha versión deste conto da editorial SM. Traédeo en

menos dun minuto.

♦ Casilla nº48.- Estes pratos non teñen comida. Ímoslle poñer

queixo! Buscade un libro sobre este alimento e dicide o nome de 5

animais dos que se saque leite.

♦ Casilla nº60.- Este patiño está a piques de sofrir unha hipotermia.

Que é iso? Busca no diccionario “ Espasa escolar” e dicídemo antes

de 2 minutos.