fichas de gramática latina

20
Fichas de Gramática Latina A continuación unas modestas fichas que pueden ayudar al que se inicia en esta lengua. No están todas las necesarias; la selección es el resultado armónico del azar y la voluntad. Consideramos que el latín debería aprenderse no empezando por la gramática sino hablándolo... pero esto es, hoy por hoy, casi imposible. Así que la gramática, ardua y a veces hartante, es imprescindible. Las fichas que aquí se publican pueden ser una ayuda, nunca sustituyen a un buen libro de texto (ver bibliografía ). Temas Generales Pronunciación . La 'clásica' que es, también, la que se sigue en la actualidad. Alfabeto . El alfabeto latino no tiene todas las letras del español moderno (faltan la 'j', 'ñ', 'v' y 'w') Casos . Las terminaciones de los sustantivos y adjetivos (que suelen confundir a los hispano parlantes) Declinaciones . Las cinco declinaciones de Latín Verbos. Voz Activa . Formas regulares. Las cuatro conjugaciones Verbos. Voz Pasiva . Formas regulares. Las cuatro conjugaciones Verbos Irregulares I . Ser, poder, ir Verbos Irregulares II . Quiero, no quiero, prefiero, llevo Bibliografía . Textos utilizados para confeccionar las fichas de esta sección Pronunciación clásica C/c siempre sonido [k], por lo tanto 'fecit' suena [fekit] G/g siempre com [gu] en 'guerra'; 'regina' suena [reguina] H/h al comienzo de palabra ligeramente aspirada /parecido a la 'h' de 'home'/. Así se distingue, al hablar, 'habes' (tienes) de 'abes' (estás ausente). En todos los otros casos nunca se pronuncia: pulcher [pulker], rhetoricam [retoricam], thesaurus [tesaurus]. Pero después de 'p' se pronuncia como la 'f', ejemplo: philosophia [filosofia]. LL/ll se pronuncia como 'l' doble, 'puella' [puel-la], 'illorum [il-lorum]. Igual en el caso de otras consonantes dobles: accidere [ak-kidere], appellare [ap-pel-lare], difficilis [dif-ficilis] V/u siempre se pronuncia como u: quidam [kuidam], sanguinemque [sangüinemkue], Vinum [uinum] S la 's' inicial siempre se pronuncia, al igual que en

Upload: segundo-psicologia

Post on 27-Oct-2015

41 views

Category:

Documents


3 download

TRANSCRIPT

Page 1: Fichas de gramática latina

Fichas de Gramática Latina

 A continuación unas modestas fichas que pueden ayudar al que se inicia en esta lengua. No están todas las necesarias; la selección es el resultado armónico del azar y la voluntad. Consideramos que el latín debería aprenderse no empezando por la gramática sino hablándolo... pero esto es, hoy por hoy, casi imposible. Así que la gramática, ardua y a veces hartante, es imprescindible. Las fichas que aquí se publican pueden ser una ayuda, nunca sustituyen a un buen libro de texto (ver bibliografía).Temas Generales  

Pronunciación . La 'clásica' que es, también, la que se sigue en la actualidad. Alfabeto . El alfabeto latino no tiene todas las letras del español moderno (faltan la 'j', 'ñ',

'v' y 'w') Casos . Las terminaciones de los sustantivos y adjetivos (que suelen confundir a los

hispano parlantes) Declinaciones . Las cinco declinaciones de Latín Verbos. Voz Activa . Formas regulares. Las cuatro conjugaciones Verbos. Voz Pasiva . Formas regulares. Las cuatro conjugaciones Verbos Irregulares I . Ser, poder, ir Verbos Irregulares II . Quiero, no quiero, prefiero, llevo

Bibliografía . Textos utilizados para confeccionar las fichas de esta sección  

Pronunciación clásica C/c     siempre sonido [k], por lo tanto 'fecit' suena [fekit] G/g     siempre com [gu] en 'guerra'; 'regina' suena [reguina] H/h     al comienzo de palabra ligeramente aspirada /parecido a la 'h' de 'home'/. Así se

distingue, al hablar, 'habes' (tienes) de 'abes' (estás ausente). En todos los otros casos nunca se pronuncia: pulcher [pulker], rhetoricam [retoricam], thesaurus [tesaurus]. Pero después de 'p' se pronuncia como la 'f', ejemplo: philosophia [filosofia].

LL/ll     se pronuncia como 'l' doble, 'puella' [puel-la], 'illorum [il-lorum]. Igual en el caso de otras consonantes dobles: accidere [ak-kidere], appellare [ap-pel-lare], difficilis [dif-ficilis]

V/u     siempre se pronuncia como u: quidam [kuidam], sanguinemque [sangüinemkue], Vinum [uinum]

S     la 's' inicial siempre se pronuncia, al igual que en ingles, schola [skola], scire [skire]. X/x     suena como 'ks', dixerat [dikserat], duxit [duksit] Y/y     suena como la 'u' del francés o la ü del alemán. Z/z     suena 'ds'; Xenonem [dsenonem], gaza [gadsa]

ae/oe     las dos vocales forman diptongo. Se pronuncian aunque la e tiene un sonido cerrado: rosae [rósae]

 

Alfabeto latino clásicoMayúsculas:

A B C D E F G H I K L M N O P Q R S T V X Y ZMinúsculas:

a b c d e f g h i k l m n o p q r s t u x y z 

CasosA diferencia del español, el francés, el italiano, el inglés y otras lenguas, no hay artículos en latín y los sustantivos y adjetivos varian en sus terminaciones, llamadas "desinencias". Éstas indican su función

dentro de la oración. Veamos los seis casos de esta lengua:

  Nota: Los "casos" son a los sustantivos lo que las "conjugaciones" son a los verbos.

Page 2: Fichas de gramática latina

 

  Casos Símbolo Función en la oración Traducción

Nominativo NSujeto. ¿Quién? o ¿Qué? Puella Scintillam salutat

La niña saluda a Escintila

Vocativo V Exclamación o admiración ¡oh rosa!

Acusativo AcObjeto Directo. Puede transformarse en pasiva. Scintilla Horatiam vocat

Escintila llama a Horacia

Genitivo G

Este caso se usa, fundamentalmente, para expresar posesión. El orden habitual es genitivo+sustantivo; equivalente al genitivo sajón (Peter's book = Petri liber)

·El libro de Peter

Dativo D

Objeto Indirecto. ¿A quién? ¿Para quién? Se usa con verbos del tipo "decir" (Pater filio dicit), "dar" (Mater filiae cenam dat), "mostrar" (Rex principus equum ostendit)

·El padre habla a su hijo.

·La madre da la cena a su hija.

·El rey muestra el caballo a los príncipes.

Ablativo Ab

Usos muy numerosos. Comp.Circunstancial. Causa, instrumento, Lugar...; suele aparecer después de algunas preposiciones.  Quintus in agro laborat. "... los sustantivos (del español) se formaron generalmente del ablativo del singular de la voz latina correspondiente" (Schnitzler. op.cit.)

·Quinto trabaja en el campo

 Declinaciones

ILa primera declinación se caracteriza por terminar el Nominativo singular en a y el Genitivo en ae

II

A la segunda declinación pertenecen tres clases de sustantivos, terminados en -us, -er- y -um. También se caracteriza por la terminación i del Genitivo singular.

IIILos sustantivos de la tercera declinación no tienen terminación característica en el Nominativo. Es preciso fijarse en el Genitivo.

IVLos sustantivos de la cuarta declinación en us son de género masculino, con excepción de los nombres de árboles y unos pocos más.

V Los sustantivos de la quinta declinación son

Page 3: Fichas de gramática latina

todos del género femenino, con excepción de dos masculinos (dies y meridies)

   

Primera DeclinaciónCasi todos los sustantivos de la primera declinación son femeninos, excepto un reducido número que

son masculinos, como nauta (marinero)

CasosSingular

TerminaciónModelo

Plural Terminación

Modelo

Nominativo -a Rosa -ae Rosae

Vocativo -a Rosa -ae Rosae

Acusativo -am Rosam -as Rosas

Genitivo -ae Rosae -arum Rosarum

Dativo -ae Rosa -is Rosis

Ablativo -a Rosa -is Rosis

 

rosa (rosa)

Ejercicios 1ª declinación

latín análisis traducción

· Puella rosas dat

puella, N. sujeto (la niña)rosas, Ac. obj.directo (rosas)dat, verbo (da)

La niña da rosas.

· Poetae Minervam deam saepe laudant

poetae, N. sujeto (los poetas)Minervam deam, Ac. obj.directo (a la diosa Minerva)sape, adv. (frecuentemente, con frecuencia)laudant, verbo (alaban)

Los poetas alaban a la diosa Minerva con

frecuencia.

· Puellae agricolis aquam portant

puellae, N. sujeto (las niñas)agricolis, D. obj.indirecto (a los agricultores)aquam, Ac obj.directo (agua)portant, verbo (llevan)

Las niñas llevan agua a los agricultores

· Multae fabulae antiquas deas memorant

multae fabulae, N. sujeto (Muchas fabulas)antiquas deas, Ac. obj.directo (a antiguas diosas)memorant, verbo (recuerdan)

Muchas fábulas recuerdan a antiguas

diosas

Page 4: Fichas de gramática latina

Segunda Declinación

La mayoría de los sustantivos son masculinos y pueden terminar en -us, -er y -um

Casos Singular Terminación Modelo ModeloModel

oModel

o

Nominativo

-us  -er  -er  -um Dominus Puer Ager Bellum

Vocativo -e  -er  -um Domine Puer Ager Bellum

Acusativo -um Dominum Puerum Agrum Bellum

Genitivo -i Domini Pueri Agri Belli

Dativo -o Domino Puero Agro Bello

Ablativo -o Domino Puero Agro Bello

   

Casos Plural Terminación Modelo Modelo Modelo Modelo

Nominativo

-i       -a Domini Pueri Agri Bella

Vocativo -i       -a Domini Pueri Agri Bella

Acusativo -os      -a Dominos Pueros Agros Bella

Genitivo -orumDominoru

mPueroru

mAgroru

mBelloru

m

Dativo -is Dominis Pueris Agris Bellis

Ablativo -is Dominis Pueris Agris Bellis

  dominus (señor, amo); puer (niño); ager (campo); bellum (guerra)

Tercera Declinación

La mayoría de los sustantivos son masculinos y pueden terminar en -us, -er y -um

Casos Singular Terminación

Masc-Fem. Neutro Masc-Fem. Neutro

Modelo Modelo ModeloModel

o

Nominativo

(variable) Rex Litus Navis Mare

Vocativo (es siempre igual al N) Rex Litus Navis Mare

Acusativo -em  -us    -e Regem Litus Navem Mare

Genitivo -is Regis Litoris Navis Maris

Dativo -i Regi Litori Navi Mari

Ablativo -e (y a veces i) Rege Litore Nave Mari

   

Casos Plural Terminación Masc-Fem. Neutro Masc- Neutro

Page 5: Fichas de gramática latina

Fem.

Modelo Modelo Modelo Modelo

Nominativo

-es  -a  -ia Reges Litora Naues Maria

Vocativo (es siempre igual al N) Reges Litora Naues Maria

Acusativo (es siempre igual al N) Reges Litora Naues Maria

Genitivo -um Regum Litorum Nauium Marium

Dativo -ibus Regibus Litoribus NauibusMaribu

s

Ablativo -ibus Regibus Litoribus NauibusMaribu

s

  rex (rey); litus (playa, costa); navis (barco); mare (mar)

Cuarta Declinación

La mayoría de los sustantivos son masculinos; manus es el único femenino

Casos Singular TerminaciónMasculino Neutro

Modelo Modelo

Nominativo -us     -u Gradus Cornu

Vocativo (es siempre igual al N) Gradus Cornu

Acusativo -um    -u Gradum Cornu

Genitivo -us Gradus Cornus

Dativo -ui Gradui Cornui

Ablativo -u Gradu Cornu

   

Casos Plural TerminaciónMasculino Neutro

Modelo Modelo

Nominativo -us    Gradus Cornua

Vocativo (es siempre igual al N) Gradus Cornua

Acusativo -us    -ua Gradus Cornua

Genitivo -um Graduum Cornuum

Dativo -ibus Gradibus Cornibus

Ablativo -ibus Gradibus Cornibus

  gradus (escalón); cornu (cuerno, brazo de un río, ala de un ejército, arco de flechas, trompeta, audacia, fuerza, valor)

 ]

Quinta Declinación

Todos los susntantivos de la 5ª declinación son femeninos, excepto dies que puede ser masculino o femenino.

Page 6: Fichas de gramática latina

Casos Singular TerminaciónFemenino

Modelo

Nominativo -es Res

Vocativo (es siempre igual al N) Res

Acusativo -em Rem

Genitivo -ei Rei

Dativo -ei Rei

Ablativo -e Re

   

Casos Plural TerminaciónFemenino

Modelo

Nominativo -es Res

Vocativo (es siempre igual al N) Res

Acusativo -(es siempre igual al N) Res

Genitivo -erum Rerum

Dativo -ebus Rebus

Ablativo -ebus Rebus

  res (cosa, asunto, situación);

 

Verbos I

amo, amas, amare, amaui, amatum (amar);

moneo, mones, monere, monui, monitum (avisar, aconsejar);

rego, regis, regere, rexi, rectum (gobernar, dirigir)

audio, audis, audire, auduvi, auditum (oir)

capio, capis, capere, cepi, captum (tomar, conquistar)

 Voz Activa

 

PRESENTE

  1ª Conj. 2ª Conj. 3ª Conj. 4ª Conj. Conj. mixta

singular

am-o (yo amo) mone-o reg-o audi-o capi-o

ama-s mone-s reg-is audi-s capi-s

ama-t mone-t reg-it audi-t capi-t

plural ama-mus mone-mus reg-imus audi-mus capi-mus

Page 7: Fichas de gramática latina

ama-tis mone-tis reg-itis audi-tis capi-tis

ama-nt mone-nt reg-unt audi-unt capi-unt

   

FUTURO IMPERFECTO

  1ª Conj. 2ª Conj. 3ª Conj. 4ª Conj. Conj. mixta

singular

ama-bo (yo amaré)

mone-bo reg-am audi-am capi-am

ama-bis mone-bis reg-es audi-es capi-es

ama-bit mone-bit reg-et audi-et capi-et

plural

ama-bimus mone-bimus reg-emus audi-emus capi-emus

ama-bitis mone-bitis reg-etis audi-etis capi-etis

ama-bunt mone-bunt reg-ent audi-ent capi-ent

 

PRETÉRITO IMPERFECTO

  1ª Conj. 2ª Conj. 3ª Conj. 4ª Conj. Conj. mixta

singular

ama-bam (yo amaba)

mone-bam rege-bam audie-bam capie-bam

ama-bas mone-bas rege-bas audie-bas capie-bas

ama-bat mone-bat rege-bat audie-bat capie-bat

plural

ama-bamus mone-bamus rege-bamus audie-bamus capie-bamus

ama-batis mone-batis rege-batis audie-batis capie-batis

ama-bant mone-bant rege-bant audie-bant capie-bant

 

PRETÉRITO PERFECTO

  1ª Conj. 2ª Conj. 3ª Conj. 4ª Conj. Conj. mixta

singular

amav-i (yo he amado / amé)

monu-i rex-i audiv-i cep-i

amav-isti monu-isti rex-isti audiv-isti cep-isti

amav-it monu-it rex-it audiv-it cep-it

plural

amav-imus monu-imus rex-imus audiv-imus cep-imus

amav-istis monu-istis rex-istis audiv-istis cep-istis

amav-erunt monu-erunt rex-erunt audiv-erunt cep-erunt

 

FUTURO PERFECTO

  1ª Conj. 2ª Conj. 3ª Conj. 4ª Conj. Conj. mixta

singular amav-ero (yo monu-ero rex-ero audiv-ero cep-ero

Page 8: Fichas de gramática latina

habré amado)

amav-eris monu-eris rex-eris audiv-eris cep-eris

amav-erit monu-erit rex-erit audiv-erit cep-erit

plural

amav-erimus monu-erimus rex-erimus audiv-erimus cep-erimus

amav-eritis monu-eritis rex-eritis audiv-eritis cep-eritis

amav-erint monu-erint rex-erint audiv-erint cep-erint

 

PRETÉRITO PLUSCUAMPERFECTO

  1ª Conj. 2ª Conj. 3ª Conj. 4ª Conj. Conj. mixta

singular

amav-eram (yo había amado)

monu-eram rex-eram audiv-eram cep-eram

amav-eras monu-eras rex-eras audiv-eras cep-eras

amav-erat monu-erat rex-erat audiv-erat cep-erat

plural

amav-eramus monu-eramus rex-eramus audiv-eramus cep-eramus

amav-eratis monu-eratis rex-eratis audiv-eratis cep-eratis

amav-erant monu-erant rex-erant audiv-erant cep-erant

 

IMPERATIVO

  1ª Conj. 2ª Conj. 3ª Conj. 4ª Conj. Conj. mixta

singular ama (ama tú/él) mone reg-e audi cap-e

pluralama-te (amad

vosotros)mone-te reg-ite audi-te cap-ite

 

INFINITIVO

1ª Conj. 2ª Conj. 3ª Conj. 4ª Conj. Conj. mixta

ama-re (amar) mone-re reg-ere audi-re cap-ere

 

  Voz Pasiva

Verbos II

amo, amas, amare, amaui, amatum (amar);

moneo, mones, monere, monui, monitum (avisar, aconsejar);

rego, regis, regere, rexi, rectum (gobernar, dirigir)

Page 9: Fichas de gramática latina

audio, audis, audire, auduvi, auditum (oir)

 Voz Pasiva

PRESENTE

  1ª Conj. 2ª Conj. 3ª Conj. 4ª Conj. Conj. mixta

singular

am-or (yo soy amado)

mone-or reg-or audi-or capi-or

ama-ris/-re mone-ris/-re reg-eris/re audi--eris/re capi--eris/re

ama-tur mone-tur reg-itur audi-itur capi-itur

plural

ama-mur mone-mur reg-imur audi-imur capi-imur

ama-mini mone-mini reg-imini audi-imini capi-imini

ama-ntur mone-ntur reg-untur audi-untur capi-untur

   

FUTURO IMPERFECTO

  1ª Conj. 2ª Conj. 3ª Conj. 4ª Conj. Conj. mixta

singular

ama-bor (yo seré amado)

mone-bor reg-ar audi-ar capi-ar

ama-be-ris/-re mone-be-ris/-re reg-e-ris/re audi-e-ris/re capi-e-ris/re

ama-bitur mone-bitur reg-etur audi-etur capi-etur

plural

ama-bimur mone-bimur reg-emur audi-emur capi-emur

ama-bimini mone-bimini reg-emini audi-emini capi-emini

ama-buntur mone-buntur reg-entur audi-entur capi-entur

 

PRETÉRITO IMPERFECTO

  1ª Conj. 2ª Conj. 3ª Conj. 4ª Conj. Conj. mixta

singular

ama-bar (yo era amado)

mone-bar reg-ebar audi-ebar capi-ebar

ama-ba-ris/-re mone-ba-ris/-re reg-eba-ris/-re audi-eba-ris/-re capi-eba-ris/-re

ama-batur mone-batur reg-ebatur audi-ebatur capi-ebatur

plural

ama-bamur mone-bamur reg-ebamur audi-ebamur capi-ebamur

ama-bamini mone-bamini reg-ebamini audi-ebamini capi-ebamini

ama-bantur mone-bantur reg-ebantur audi-ebantur capi-ebantur

 

PRETÉRITO PERFECTO

  1ª Conj. 2ª Conj. 3ª Conj. 4ª Conj. Conj. mixta

singular amatus sum (yo fuí/he sido

monitus sum rectus sum auditus sum capitus sum

Page 10: Fichas de gramática latina

amado)

amatus es monitus es rectus es auditus es capitus es

amatus est monitus est rectus est auditus est capitus est

plural

amati sumus moniti sumus recti sumus auditi sumus capiti sumus

amati estis moniti estis recti estis auditi estis capiti estis

amati sunt moniti sunt recti sunt auditi sunt capiti sunt

 

FUTURO PERFECTO

  1ª Conj. 2ª Conj. 3ª Conj. 4ª Conj. Conj. mixta

singular

amatus ero (yo habré sido

amado)monitus ero rectus ero auditus ero capitus ero

amatus eris monitus eris rectus eris auditus eris capitus eris

amatus erit monitus erit rectus erit auditus erit capitus erit

plural

amatus erimus monitus erimus rectus erimus auditus erimus capitus erimus

amatus eritis monitus eritis rectus eritis auditus eritis capitus eritis

amatus erunt monitus erunt rectus erunt auditus erunt capitus erunt

 

PRETÉRITO PLUSCUAMPERFECTO

  1ª Conj. 2ª Conj. 3ª Conj. 4ª Conj. Conj. mixta

singular

amatus eram (yo había sido

amado)monitus eram rectus eram auditus eram capitus eram

amaatus eras monitus eras rectus eras auditus eras capitus eras

amatus erat monitus erat rectus erat auditus erat capitus erat

plural

amatus eramus monitus eramus rectus eramus auditus eramus capitus eramus

amatus eratis monitus eratis rectus eratis auditus eratis capitus eratis

amatus erant monitus erant rectus erant auditus erant capitus erant

 

PARTICIPIOS

  1ª Conj. 2ª Conj. 3ª Conj. 4ª Conj. Conj. mixta

Presente activo

amans, amantis (amando)

monens, monentis (advirtiendo)

regens, regentis (gobernando)

audiens, audientis (oyendo)

capiens, capientis (cogiendo)

Perfecto pasivo

amatus, -a, -um (amando)

monitus, -a, -um (habiendo sido

advertido)

rectus, -a, -um (habiendo sido

gobernado)

auditus, -a, -um (habiendo sido

oído)

captus, -a, -um (habiendo sido

cogido)

  

Page 11: Fichas de gramática latina

  Voz Activa   

Verbos Irregulares I

sum, es, esse, fui (ser)

possum, potes, posse, potui (poder, ser capaz);

eo, is, ire, iui, itum (ir)

 

PRESENTE

singular

sum (yo soy/estoy)

possum eo

es potes is

est potest it

plural

sumus (nosotros somos/estamos)

possumus imus

estis potestis itis

sunt possunt eunt

   

FUTURO IMPERFECTO

singular

ero (yo seré/estaré)

pot-ero i-bo

eris pot-eris i-bis

erit pot-erit i-bit

plural

erimus pot-erimus i-bimus

eritis pot-eritis i-bitis

erunt pot-erunt i-bunt

 

PRETÉRITO IMPERFECTO

singular

eram (yo era) pot-eram i-bam

eras pot-eras i-bas

erat pot-erat i-bat

plural

eramus pot-eramus i-bamus

eratis pot-eratis i-batis

erant pot-erant i-bant

 

PRETÉRITO PERFECTO

singular fu-i (yo potu-i i(u)-i

Page 12: Fichas de gramática latina

fui/estuve/he sido/he estado)

fu-isti potu-isti i(u)-isti

fu-it potu-it i(u)-it

plural

fu-imus potu-imus i(u)-imus

fu-istis potu-istis i(u)-istis

fu-erunt (-ere) potu-erunt (-ere) i(u)-erunt (-ere)

 

FUTURO PERFECTO

fu-ero (yo habré sido/estado)

potu-ero i(u)-ero

 

PRETÉRITO PLUSCUAMPERFECTO

fu-eram (yo había sido/estado)

potu-eram i(u)-eram

 

IMPERATIVO

singular es, esto (se/está) _ i

plural este (sed/estad) _ i-te

 

PARTICIPIO

_ _ iens, euntis

 

 

[ Verbos Irregulares II ]         [ Index Gramática Latina ]

 

Verbos Irregulares II

volo, vuele, volui (quiero)

nolo, nolle, nollui (no quiero, rehuso)

malo, malle, malui (prefiero)

Page 13: Fichas de gramática latina

fero, ferre, tuli, latum (llevo) 

PRESENTE

        Activa Pasiva

singular

volo nolo malo fero feror

vis non vis mavis fers ferris

vuit non vuit mavult fert fertur

plural

volumus nolumus malumus ferimus ferimur

vultis non vultis mavultis fertis ferimini

volunt nolunt malunt ferunt feruntur

   

FUTURO IMPERFECTO

singular

volam nolam malam feram ferar

voles noles males feres fereris

volet...etc nolet...etc malet...etc feret...etc feretur...etc

 

PRETÉRITO IMPERFECTO

volebam...etc nolebam...etc malebam...etc ferebam...etc ferebar...etc

 

PRETÉRITO PERFECTO

volui ...etc nolui...etc malui...etc tuli...etc latus sum...etc

 

FUTURO PERFECTO

volero...etc noluero...etc maluero...etc tulero...etc latus ero...etc

 

PRETÉRITO PLUSCUAMPERFECTO

voleram...etc nolueram...etc malueram...etc tuleram...etc latus eram...etc

 

IMPERATIVO

singular - noli   fer ferre

plural - nolite   ferte ferri

 

Page 14: Fichas de gramática latina

INFINITIVO

velle nolle malle ferre ferri

 

PARTICIPIO

volens nolens - ferens latus, -a, -um

volentis nolentis - ferentis -

 

Leçon numéro 1Le verbe - La prononciation

Page: 1/3

Pour le moment d'après Lavarenne et Cayrou.

La page 1 contient la leçon. La page 2 les exercices. La page 3 la correction des exercices.

Première leçon

Le verbe être à l'indicatif présent

Remarques

sum es est sumus estis sunt

- Normalement, on n'emploie pas le pronom sujet (je, tu, etc.). - Ressemblance avec le français: tu es, il est (identiques en latin); les autres formes sont très voisines.

Le verbe être à l'indicatif passé

Remarques

fui fuisti fuit fuimus fuistis fuerunt (ou fuere)

- Ressemblance avec je fus, tu fus, etc. - Toujours absence du sujet puisque cette absence est constante. On n'exprime le pronom sujet que lorsqu'on veut insister sur l'idée que c'est lui, et non un autre qui agit; ou encore, par exemple, pour opposer les actions de deux personnes: Ego sum bonus, tu es malus. Moi, je suis bon, mais toi tu es méchant. Notons au passage que tu est le même pronom en français. Quant à ego qui signifie moi, je, on le retrouve dans égoïste, celui qui ne pense qu'à son petit moi.

Le latin possède un seul temps (le parfait) qui correspond à nos trois temps du français: passé simple, passé composé et passé intérieur.

Ainsi fui pourra se traduire selon le cas : je fus, j'ai été, j'eus été.

On retrouve dans le parfait les mêmes terminaisons qu'au présent: mus à la première personne du pluriel. tis à la deuxième personne du pluriel. nt à la troisième personne du pluriel.

mus a donné en français mes: nous sommes, nous fûmes. tis a donné en français vous

Page 15: Fichas de gramática latina

êtes, vous fûtes. nt a donné en français sont, furent.

Cependant si quelques terminaisons sont identiques au présent et au parfait, elles ne le sont pas toutes. Nous avons sum et fui, es et fuisti. C'est donc que tous les temps n'ont pas exactement les mêmes terminaisons. Cf en français: j'aime et j'aimai, nous aimons et aimâmes.amavi amavisti amavit amavimus amavistis amaverunt (ou amavere)

j'ai aimé tu as aimé il a aimé nous avons aimé vous avez aimé ils ont aimé

Le présent sum est très irrégulier: c'est la même chose dans toutes les langues. Mais le parfait fui se conjugue comme tous les parfaits sans exception. Il faut prendre garde de bien noter le radical et la terminaison. Ainsi le radical de fui est fu et la terminaison i.

Le parfait d'un verbe est toujours donné par le dictionnaire. Il sert à former d'autres temps: plus-que-parfait, futur antérieur, etc. C'est donc un temps primitif et il est assez souvent du présent. On a vu plus haut que sum ne ressemble guère à fui.Les composés du verbe être, c'est-à-dire composés d'un préfixe auquel on ajoute

ce verbe:adsum, ades, adest... je suis présentabsum, abes, abest... je suis absent Au parfait on a afui, le b

étant tombédesum, dees, deest... je manque, je fais défaut Les préfixes des mots

français sont mis en caractère gras pour faire ressortir les rapports entre le latin et le français.

obsum, obes, obest... je nuis, je fais obstacle

Tableau de la prononciation dite "restituée"

Lettres à prononcer

Place des lettres dans

les mots

Ne pas prononcer

Mais prononcer

Exemples

im-, in-

Devant une consonne

ain- (inclus) imm-, inn-imber, pluie (immber) - inde, de là (inndé)

u, y u, i ou, ulupus, loup (loupouss) - pyra, bûcher (pura)

au, euô (jaune) eu (peu)

a-ou, é-ou aureus, d'or (aouréouss)

ae, œ é a-é, o-éaeger, malade (a-éger) - pœna, châtiment (po-éna)

j (=i), v(=u)

en consonnes

en voyellesjam, déjà (iamm) - dives, riche (diouess)

c-Devant e ou i

ç (cercle, cire)

k- Cicero, Cicéron (kikéro)

g-j (gérer, gibier)

gu- (gué, gui)

gero, je porte (guéro) - gigno, j'engendre (guig-no)

h-Au début du

motmuette aspirée habilis, habile (habiliss)

-m-, -n-Entre voyelle et consonne

en nasalisant (comte, tante)

-mm-, -nn- bien détachées

tempus, temps (temmpouss) - consul, consul (conn-soul)

-s-Entre deux

voyelles-z- (rose) -ss- rosa, rose (rossa)

t- Devant i ss- (nation) t- natio, nation (nat-io)