elkarrizketa: hezkuntzakogizarte eragileen bilgunea ... › uploads › erab_1 › 2002 › 02 ›...

hik hasihh

E L K A R R I Z K E T A : H E Z K U N T Z A K OG I Z A R T E E R A G I L E E N B I L G U N E A• T E K N O L O G I A B E R R I A K • T A L D EK O O P E R A T I B O E N L A N A • M A R IC A R M E B O Q U É : G A T A Z K A K

653 euro • 2002ko OTSAILA euskal heziketarako aldizkaria

GGAAIIAAEuskal Girotze Barnetegiak

Euskaraz bizitzeko

65. zenbakia. 2002ko otsaila ❘ hik hasi ❘ ‚‚‚3

5 editoriala

6 kronika

8 gaia

EUSKAL GIROTZE BARNETEGIAKEuskaraz bizitzeko Segurako barnetegia, Muskizko ikastolako esperientzia

16 elkarrizketaBILGUNEA

24 teknologia berriakTelebistaren erabilera hezkuntzanIker Laskibar

26 esperientziaTalde kooperatiboen lana ingurune-aren ezagutza arloanKamino Etxague

28 ekarpenaHaur Hezkuntzako lehen zikloarenArautze Dekretua EAEnPatxi Coira

30 elkarrizketaMari Carme BoquéGatazkak hezkuntzan

33 berriak

41 eskolako zertzeladak historianBehartsuen unibertsitatea: arte etalanbide eskolak Euskal HerrianPaulí Dávila

Argitaratzailea:XANGORINErrekalde hiribidea, 59. Aguila eraikina, 1. solairua. 20018 DONOSTIA GIPUZKOA. Tel: 943/ 37.14.08

Fax: 943/ 37.21.54. Posta Elektronikoa: [email protected]; Lege Gordailua: SS-1001/95. ISSN: 1135-4690 Koordinatzailea:Joxe Mari Auzmendi Erredakzioburua:Ainhoa Azpiroz Erredakzio batzordea: Mikel Estonba, Arantxa Goiburu, Mari Karmen Irastorza, Kristina Mardaraz, Josi Oiarbide, Fito Rodriguez, MaiteSaenz, Xabier Sarasua eta Arantxa Urbe. Aholkulkariak: Imanol Agirre, Abel Ariznabarreta, Bego a Bilbao, Mariam Bilbatua, Felix Basurko, Xabier Isasi, IreneLopez-Go i, Izaskun Madariaga, Kepa Perez Urraza, Lore Erriondo, Idoia Fernandez, Amaia Vazquez, Lontxo Oihartzabal, Juanjo Ota o eta Pruden Sudupe.

Diseinua:TRAM¥Graf!kMaketazio, aurreinpresioa:Xangorin.Inprimategia:ANtzA S.A.L.Azaleko irudia: Lemoako Juan B. Eguskiza Meabe ikastetxekoikasleak Segurako Euskal Girotze Barnetegian (Hik Hasi) .

Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak Onetsia 2002 /I/31 . Kopurua: 3.500 alehik hasiko artikuluez edonon eta edonoiz balia zaitezke. Kasu horietan iturria aipatzea eskertuko genizuke.hik hasik ez ditu bere gain hartzen bertan plazaratutako iritziak ezta bat etorri ere derrigorki haiekin.

aurkibidea8

gaiaEUSKAL GIROTZE BARNETEGIAKIkasle asko dira ikasturtean zehar EAEko barnete-gietara joaten direnak. Astebeteko egonaldian eus-karaz hitz egin dezaten ahalegintzen dira hango

begiraleak eta irakasleak. Ikasleen egunerokotasu-netik at dagoen ingurune berrian, euskaraz bizi dai-

tekeela konturaraztea da helburua.

HEZKUNTZA, UNIBERTSITATE ETA IKERKETA SAILA

DEPARTAMENTO DE EDUCACION,UNIVERSIDADES E INVESTIGACION

18elkarrizketa

BILGUNEAHezkuntzako Gizarte Eragileen BILGUNEAko

kideekin hezkuntzaren kalitatea eta PPren

Kalitatearen Legea izan ditugu hizpide

hik hasiren harpidedun izan nahi dut, urtean 10 ale eta atera daitezkeen ale bereziak etxean jasoaz

Izena..........................................1. Deitura................................

2. Deitura ...............................Tel.:............................................

Helbidea .....................................................Posta Kodea................

Herria....................................Herrialdea...........................

Ikastetxea...................................Herria......................................

IFZ-NAN ......................................................................................

Aurrezki Kutxa edo Bankua

Entitatea Sukurtsala K.D. Zenbakia

Sinadura

HARPIDETZA SARIAK

(BEZ barne)

30 euroHego Euskal Herria

5.000 pezetaIpar Euskal Herria

200 libera

hik hasiEuskal

heziketarakoaldizkaria

Errekalde hiribidea, 59Aguila eraikina 1. solairua

20.018 DONOSTIA. GIPUZKOA

Tel: 943/ 37 14 08Faxa: 943/ 37 21 54

hik hasikeuskal hezitzaileen

harpidetza behar du

30 eur30 euro uro urteantean10 aldizkari eta prezio bereziak topaketetan etaargitaratzen ditugun gainontzeko materialetan

Zure parte-hartzea ezinbestekoa zaigu

harpide zaitez!


editoriala

Kalitatea zer den jakiteko hiztegientziklopedikoan begiratzen baduguzera dio: zerbaiten edo norbaiten izae-ra osatzen duten ezaugarri-multzoa.

Guk, era praktikora joz, ikastetxebatek erabakitzen duen hezkuntzaproiektua betetzea bezala uler gene-zake.

Ez al da klabeetako bat hezkuntzaproiektua nola egiten den? Baina, ezerbaino lehen, zer ulertzen dugunhezkuntzaz?

Batzuentzat ezagutza trasmititzekotresna besterik ez da hezkuntza. Ho-rientzat ezagutza ongi definitzean etaera egokian trasmititzean datza lana.Kasu horietan, kalitatea ezagutzen ja-soketak neurtzen du. Irakatsitakoareneta ikasitakoaren artean dagoen erla-zioak neurtuko du kalitatea.

Beste batzuentzat ezagutza ekoiztueta eraikitzeko ahalbideak sortzea dahezkuntza. Eta ahalegin handia badaere, horretan geratzen da.

Badira ausartagoak direnak, hez-kuntzari zentzu globala ematen aha-legintzen direnak eta euren hezkuntzaildoa ikaslea pertsona integrala izan da-din antolatzen dutenak.

Antolatu badiogu, antolaketakduen garrantzia azpimarratu nahi du-gulako da. Noski, beti ere antolaketaeta egituraketa horretan eskola komu-nitateko alde guztiak kontuan hartzendirelarik. Hots, ikasleen beharrak, inte-resak, ikas-nahiak eta adin bakoitzeandagokion parte-hartzea jasotzen duenantolaketa. Irakasleak eta bertan lanegiten duten guztien parte-hartzea ber-matzen duena, horien paper dinamiza-tzaile eta bultzatzaile nagusia errespe-tatzen duena. Gurasoen nahiak eta es-pektatibak bideratzen ahalegintzendena, horretarako, euren parte-hartzeaerraztu eta errespetatzen duena. Etanola ez, hezkuntzaren garapenean in-teresa duten guztien parte-hartzeaerrazten duena: erakunde publikoak,

Hezkuntzaren kalitatea

Ikastetxe batentzatkalitatea ez al da,bada, erabakitzenduen HezkuntzaProiektua eta lor-tzen duen emai-tzaren arteankoherentzia egotea?

elkarte pribatuak, pertsona konkre-tuak eta abar.

Antolaketa parte-hartzaileak bere-biziko garrantzia du Ikastetxeko Hez-kuntza Proiektua zehazterakoan. Ho-rrek berak denon proiektua dela sentia-raztea dakar. Horrela, inguruarekin lo-tura izaten lagunduko du eta kideen ilu-sio, espektatiba, amets eta helburuaklortzen lagun dezake.

Zehaztutako proiektuaren dinami-zatzaile nagusiak profesionalak izaki,horien egonkortasuna eta zentroareki-ko atxikipenak ezinbesteko garrantziadu proiektua gauza dadin.

Administrazioen erantzukizuna erebeharrezkoa izango da bitartekoak es-kuratzeko orduan, eta emaitzak esko-lako komunitate guztiaren asebetetzealortzeko ahaleginean.

Asebetetzea, hau da, ezarritako hel-buruen eta horien lorpenen arteko ko-herentzia izan al daiteke ahopean da-bilgun hezkuntzaren kalitatea?

otsaila

6 ❘ hik hasi ❘65. zenbakia. 2002ko otsaila

kronikaIkasgu Nagusia eratudute euskal irakaskun-tzako zenbait eragilek

Euskal Herriko Ikastolen Elkarteak,Partaidek, AEKk, UEUk eta EMUNekIkasgu Nagusia sortu dute. Hezkuntza-ko kooperatiba mistoa da berau eta par-taide diren elkarteen trebakuntza beha-rrak asetzea du helburu nagusitzat.

Ikasgu Nagusiaren ezaugarrien ar-tean izaera euskaldunarena dago. Era-kunde euskalduna da, Euskal Herrikogizartearen garapena bilatzen duena,eta hizkuntzaren normalizazioa etakultura helburu dituena. Bigarrenik,erakunde berritzaile eta malgua da,eraldatzailea eta bultzatzailea. Egungogoi mailako trebakuntza beharreierantzuteko egokitua da, bai eta etorki-zunean sor litezkeenei erantzutekoere. Hirugarren ezaugarria elkarlanada, hots, administrazioarekin eta hez-kuntzako zein gizarteko beste erakun-

deekin elkarlanean arituko da. Ikasleeta irakasleen harremanari dagokio-nez, tipologia zabal eta anitzean oina-rritua da. Eta etengabeko hobekuntzaprozesuak garatuko ditu kalitatea xe-detzat harturik.

Ikasgu Nagusia sortzeko arrazoiabeharra izan da. Proiektuaren sortzaile-ek argi ikusi dute orain arte egindakoekarpenek jarraipena behar dutela,hau da, euskararen normalizazioakunibertsitate mailako prestakuntza etaberrikuntza beharra dakarrela. Horrierantzutea izango da Ikasgu Nagusia-ren betebeharretako bat.

Ildo horretatik, Ikasgu Nagusiarenlehen ekimena Hezkuntza Zentroeta-ko Zuzendaritza Masterra prestatzeaizan da. Mondragon Unibertsitatearenlankidetzarekin abian jarri den masterhorretan ikastoletako zuzendaritzetanari diren 13 lagun hasi dira.

Bestalde, euskal irakaskuntzaren al-deko beste ekimen bat Euskal HerrianEuskarazek abian jarritako Eskolak eus-kaldundu behar du!kanpaina da. EHEkDBHko euskararen egoerari buruzkoikerketa bat egin du, eta Euskal Herrikoikasleen erdia eskolatik erdaldun atera-tzen dela ondorioztatu du.

Egoera horri buelta emateko xedezantolatu du kanpaina. Batetik, hainbatmahai inguru antolatu ditu. Eta beste-tik, belaunaldi berri guztiak euskaldun-duko dituen eskolaren aldeko atxiki-mendua biltzeko manifestua egin du.

L a n g i l e e n e t a g i z a r t e k o e r a g

Euskarazko irakaskuntzareneskaria gero eta handiagoa

da Bidarten. Hori islatzendute Bidarteko Herriko

Etxeak gurasoen artean egindituen bi inkestek. Baiona-

Angelu-Miarritzen (BAM)bezala, Bidarten ere

euskararen aldeko jarreranagusitu da gurasoen artean.

Herriko Etxeak irailean eginzuen lehen inkestan herriko

eskolako gurasoen iritzia jasozen. %40k ama eskolatik

hasita gela elebidunaksortzearen alde zeudela

adierazi zuen.Bigarren inkestan besoetako

haurren gurasoei galdeginzitzaien, eta %56k

haurtzaindegi elebidunak nahizituztela erran zuen. Guztira

77 erantzun bildu zituenHerriko Etxeak, eta horietatik

43 elebitasunaren aldekoakziren.

Horrenbestez, eskaerahandituz doala ikusita,

Herriko Etxeak euskararenerabilera sustatuko duten

ekimenak jarriko ditu abian.Hobeki hautetsi taldeak erehitzetik ekintzara igarotzeko

unea iritsi dela dio.


i l e e n e s k a e r a k e n t z u t e n d i r a

Irakaskuntza publikokobehin-behinekotasunasalatu dute sindikatuek

Urtarrilaren 19an irakaskuntza pu-blikoko 100 langile inguru bildu zirenEusko Jaurlaritzaren Lakuako egoitza-ren aurrean irakaskuntza publikokobehin-behinekotasuna salatzeko.CCOO, EILAS , ELA, LAB eta UGT sin-dikatuak ez daude ados Hezkuntza Sai-lak uztailerako deitu asmo duen Lan Es-kaintza Publikoarekin.

Presio eta mobilizazioen ondorioz,zenbait gauza lortu dituzte. Adibidez,Hezkuntza Sailak otsailaren 13rakoAkordio Arautzailearen zirriborroa aur-kezteko konpromisoa hartu du.

Osterantzean, beste hainbat puntuoraindik zehazteko eta adosteko dau-de. Urtarrilaren 24ean bildu ziren Hez-kuntza Saila eta irakaskuntza publikoez unibertsitarioaren Alorreko Mahaia.Bileraren ostean sindikatuak ez ziren

Nafarroako Unibertsitate PublikokoGizarte Kontseiluak 2002. urterakoaurrekontuak onartu ditu. Guztira61.003.032 euro inguru (10.150milioi pezeta eta 406 milioi libera)izanen dira, iaz baino %11,7gehiago.Besteak beste, aurrekontuetan bititulazio berri irekitzea aurreikustenda. Horrekin batera, ikaslekopuruaren murrizketa ere aipatzenda, Bartxilergoan ere gero etaikasle gutxiago baitago.Bestalde, unibertsitateko sail etadepartamentu bakoitzaren lanarenaraberako diru sailak onartudituzte, eta horretarako neurrisistema bat egokitu eta onartudute.Bien bitartean, Euskal Herriosorako unibertsitatearen aldekoekimenek aurrera darraite. BaiEuskal Unibertsitateari egituraklege izateko asmoa duenproposamena aurkeztu zutenEuskal Autonomia ErkidegokoLegebiltzarrean urtarrilaren 15ean.Herri ekimeneko lau ordezkari izanziren bertan: Arantza Urkaregi,Iñigo Santxo, Andres Martinez etaIbai Redondo. Euskal Herri osorakounibertsitatea sortzea dute helburuherri ekimeneko kideek. Asmohorrekin, beste hainbaterakundetan ere aurkeztu duteekimen legegilea. Orain, EuskoLegebiltzarreko Mahaiak 30eguneko epean testua tramiteraonartu beharko du. Eta ondoren,herri ekimeneko kideek 30.000sinadura bildu beharko dituzte.Bidenabar, EAEko Hezkuntza Sailabere Unibertsitate Legea egitenhasi da. Gogoeta, diagnosia etainguruko ereduen azterketarekinekin dio. Horren ondotik etorrikodira kontsultak, eta azkenik legeproiektua. Ekainerako legeproposamena egina eduki nahi du.

Umeei ez diegu esan behar dena erraz uler daite-keela. Ulertzeko, ikasteko etengabeko lana eginbehar da, eta lan hori atsegina bihurtuko da soil-soilik lehen ulergaitz eta gorrotagarri zena maita-garri eta ulerkor egiten den heinean.Lolo Rico

batere gustura gelditu enpleguarensorkuntzari, egonkortasunari, lanor-duen murrizketari eta erretiro aurrera-tuari buruz Hezkuntza Sailak emanda-ko erantzunekin. Euren ustetan Kudea-keta Integrala baino ez du aurkeztu, etahorrek arazoak konpontzeko ordezepeak luzatzen ditu irakasleen beharreiirtenbiderik eman gabe.

Egonkortasun ezaren arazoa ezduela konponduko diote, egiten den1.325 lanposturen eskaintza eskasabaita. Irakaskuntza publikoko enpleguerrealaren %30 lan kontratu iraunkorraez duten irakasleek betetzen dutelaaditzera eman dute, eta hori onartezinadela.

Irakaskuntza publikoan dagoenbehin-behinekotasun egoera gaindi-tzeko, Hezkuntza Sailak sindikatuekinhainbat neurri adostu beharra ezinbes-tekotzat jotzen dute langileek. Horrela,zenbait proposamen egin dituzte. Batalanaldiaren murrizketa; 55 urte bainogehiago dituzten irakasleen landaldiamurriztea proposatzen dute. Bigarrenairakasle egonkorren kopurua areago-tzeko neurriak hartzea da. Hirugarre-nak jubilazioei egiten die erreferentzia;irakasleak 65 urte bete baino lehenagojubilatzeko pizgarriak eskaintzea ira-dokitzen dute. Eta azkenik, ikastetxee-tako premia b erriak betetzeko sortu di-ren figurak sendotzea.


GAIAEuskal Girotze BarnetegiakEuskaraz bizitzeko


Euskararen erabilerak kezkaugari sortzen ditu irakasle eta gu-rasoen artean. D ereduko matri-kulazioak urtetik urtera igotzendoaz. Giro erdaldunetan ere eus-karaz ikasten duten ikasleak geroeta gehiago dira.

Haatik, sarritan euskara esko-lako eremuan gelditzen da, ez dahortik kanpora ateratzen. Etxean,kalean, lagunartean eta abar er-dara nagusitzen da. Ikasleek eus-kara eskolarekin erlazionatzendute, eta gainontzeko giroetaneuskarak ez du lekurik. Zinea eus-karaz? Euskarazko komikiak?Etxeko solasaldiak euskaraz? Au-zoko dendetan euskaraz? Kirol-degian euskaraz? Bizi diren ingu-runean hori posible denik ere ezzaie bururatzen.

Euskal Girotze Barnetegietanbost egun pasa ondoren, ordea,iritzi hori aldatu egiten zaie. Esko-latik kanpora ere euskaraz bizidaitekeela konturatzen dira. Horikontatu digute, bederen, EuskalGirotze Barnetegietako ardura-dunek, irakasleek eta ikasleek.

G

1985-86 ikasturtean ireki zuenHezkuntza Sailak lehen Euskal Gi-rotze Barnetegia Euban. Euskal Au-tonomia Erkidegoko ikasle askokeskolan euskaraz egin arren han-dik kanpo giro euskaldunaezagutzeko eta bizitzeko aukerarikez zutela ikusirik ireki zuen. Geroz-tik beste zenbait ere irekiz joan dira,eta gaur egun bost dira martxandaudenak: Alkiza, Plentzia, Espejo,Segura eta Elgoibarkoa.

Barnetegi horien helburu na-gusia etxeko eta kaleko erdal giro-an bizi diren haurrei euskal giroaberatsa ezagutzeko eta, are

gehiago, bertan euskaraz bizitze-ko aukera eskaintzea da. Lortunahi dena zera da: euskaraz lehenpausoak ematen ari diren ikasleei,hizketan askatu ezin hori gaindia-raztea, euskaraz komunikatzekogai direla konturaraziz beren bu-ruekiko segurtasuna eta konfian-tza sortzea eta hitz etorria indar-tzea. Iñaki Iturain Euskal GirotzeBarnetegien koordinatzaileakdioen bezala, “euskararen aldekojoera erne dakien nahi dugu, hiz-kuntzarekiko maitasuna senti-tzea, hori baita hizkuntzarenerabilera bultzatzeko modurikeraginkorrena”.

Irakasleak ere ikasteradoaz

Ez dira ikasleak bakarrik bar-netegien jomuga; irakasleak ereikastera joaten dira. Izan ere, ira-kasleei hizkuntzaren alorrean la-guntza eta aholkua ematea da bar-netegien beste eginkizun bat. Es-kolatik barnetegira taldearekinjoaten den irakasleak, bertakoekintzetan parte-hartze aktiboa

Euskal Girotze Barnetegienizateko arrazoia

Iñaki ITURAINEuskal Girotze Barnetegien koordinatzailea


duen neurrian, egiten diren jola-sak eta baliabideak ezagutzekomodua izaten du. Horrela, intere-satzen zaizkionak edo bere esko-larako baldintzetan aplikatzekomodukoak direnak eskuratzekoaukera du. “Ikusi eta ikastitakoaeskolara eramateko aukera dute”dio Iturainek. Xede horrekin hain-bat argitalpen eta material osatudira barnetegietan.

Barnetegi bakoitzareneskaintza

Esan bezala, gaur egun bostbarnetegi dira Euskal Girotze Bar-netegien eskaintza osatzen dute-nak. Alkiza eta Plentziara B eredu-ko ikasleak joaten dira; lehenen-gora Lehen Hezkuntzako 3., 4. eta5. mailakoak, eta bigarrenera Le-hen Hezkuntzako 6. mailakoaketa DBHko 1. eta 2. mailakoak. Dereduko ikasleentzat beste bi bar-netegi daude, Segurakoa eta El-goibarkoa. Segurara Lehen Hez-kuntzako 3., 4. eta 5. mailakoak jo-aten dira, eta Elgoibarrera LehenHezkuntzako 6. mailakoak etaDBHko 1. eta 2. mailakoak. Azke-nik, Espejora maila horietako guz-tiak joaten dira, baina A ereduanikasten dutenak. Guztietan bosteguneko egonaldiak egiten dira.

1985-86 ikasturtetik orain arte

39.196 ikasle joan dira Euskal Gi-rotze Barnetegietara. Aurten 260ikastetxek hartuko dute parte; 68Gipuzkoakoak, 149 Bizkaikoaketa 43 Arabakoak. Ereduka sailka-tuz gero, D eredukoak 123 ikaste-txe dira, B eredukoak 101 eta Aeredukoak 36. Eta sareei dagokie-nez, bi heren herri ikastetxeak di-ra eta heren bat pribatuak.

Orain arteko aurrerapenakBarnetegiek emaitza onak

eman dituzte Iturainek dioenez:“Arazo handienetako bat zerazen: ikasleek irakasle eta begira-leen kontrolpean zeuden bitarte-an beraien artean euskaraz eginzezaten lortzen zela, baina begi-raleen eta irakasleen begiradape-tik kanpora, ordea, gaztelaniaerabiltzen zutela. Urte hauetakolanaren eta hausnarketa luzeenondotik, pertsonaia eta joko jakinbatzuk erabili dira barnetegie-tan. Motibazio handikoak suerta-tu dira eta aipatu dugun ohiturahori aldatzea lortu da”.

Aukeraketa irizpideakEdozein ikastetxek egin deza-

ke Euskal Girotze Barnetegietakoegonaldietan parte hartzekoeskaera, baldin eta baldintza eta iriz-pide batzuk betetzen badira. Beste-ak beste, zuzendariak eskabide

orria bidaltzen duenean ziurtatuegin behar du eskolako irakasle eus-kaldun batek ikastaldearekin baterabarnetegira joateko asmo sendoaduela eta hango ezaugarri nagusienjakinaren gainean dagoela.

Hezkuntza Sailak urtero AsteSantu inguruan egiten du deialdia,eta ikasturte amaierarako eraba-kiaren berri ematen die eskolei.

Eskaera egiten duten zentroenartean aukeraketa egiterakoanhonako irizpideak hartzen dirakontuan: aukeran dauden txan-dak, lurralde bakoitzeko ikastetxekopurua, jasotako eskabideen ko-purua, ikastetxea Hizkuntz Nor-malkuntzako Proiektuan sartutaegotea, aurreko urteetan eskabi-dea egin eta aukeratua ez izana,haur kopurua, taldea lehendikbarnetegian egon gabea izatea etagizarte egoera ahuleko eskualde-koa izatea. A ereduko ikasleen ka-suan, lehentasuna izaten dute goi-ko mailetakoek.

Euskal Girotze Egonaldienmaleta

Ikastetxe asko gelditzen dirabarnetegietara joan ezinik toki fal-tagatik eta horientzat Euskal Giro-tze Egonaldien deialdia dago. Ho-rrela, Euskal Herriko beste gai-nontzeko aterpetxetara joatekolaguntza jasotzen dute. “Norberakbere kabuz aterpetxe horietara jo-ateko aukera badu, baina hanbegiralerik ez du aurkituko. Ho-rregatik, gure urteetako esperien-tziaz baliatuz, horiei laguntzeko“EGE maleta” izendatu dugunmateriala prestatzen ari gara,norberak egonaldia antolatzekolagungarri izan dadin” azaldudigu Iturainek.

Maleta irizpide lingustikoei lo-tutako edukiekin betetzen ari di-ra, eta ereduen eta mailen araberadesberdinak izango dira. Berritze-guneetan banatuko dituzte, etaikastetxeek han izango dituzte es-kuragai.


Segurako barnetegira D ereduko 3.,4. eta 5. mailako ikasleak joaten dira.15-35 haur bitartean biltzen dira etabost eguneko egonaldia egiten dute.

Ikasturte honetan barnetegian dau-den begiraleak Jaione Ansola, AgustinMujika, Txema Mujika, Josetxo Ugalde,Maite Olabe eta Amaia Telleria dira.Ongi asko dakite zein den beraien egi-tekoa: haurrak euskaraz bizi daitezkee-la ohartzea.

Xede horren harira antolatzen dirabarnetegiko jarduera guztiak, eta Segu-rako kasuan, Txaparro maskota daekintza guztiak lotzen dituena eta eus-karaz egin dezaten bermatzen saiatzendena. Bide bat baino gehiago erabil-tzen ditu horretarako. Jaione Ansolakdioskunaren arabera, bata hona etorriaurretik bidaltzen zaien eskutitza da.“Txaparrok gutun bat bidaltzen die he-mengo helburua euskaraz egitea delaesanez, hemen zer egingo den konta-tuz eta zer ez den egingo adieraziz.Etorri eta lehenengo egunean berrizere euskararen gaiaz hitz egiten diegu.Txaparro izeneko aldizkari banaematen zaie, eta euskara nola landukodugun eta zer hartuko dugun kontuanesplikatzen zaie”. Aldizkari horretanegunerokoa, barnetegiari buruzko in-formazioa, denbora-pasak, margotze-koak, abestiak eta euskararen balora-zioa daude. Egunerokoan egun bakoi-tzean zer egin duten idazten dute, be-raien iritzia emanez eta nola pasa dutenidatziz. Euskararen balorazioari dago-kion atalean, bakoitzak bere buruaebaluatzen du. Horrela, dena euskaraz

egin badute, puntu gorria jartzen dioteberen buruari; erdia baino gehiagoeuskaraz egin badute, puntu horia; etaerdia euskarazeginez gero, puntu ber-dea. Bestalde, astean zehar egiten direnekintza guztiek ostiral arratsaldean egi-ten duten bola txapelketarekin loturadute. “Egiten dituzten ekintza guztie-tan kanikak banatzen zaizkie, beti ereeuskararen erabileraren araberakoadelarik kopurua. Gero, ostiralean, bolatxapelketa egiten dugu. Kanika kopu-ruaren arabera, zenbat birla bota be-har dituzten eta bola zenbat aldiz

jaurti dezaketen esaten zaie. Eta azke-nean diploma antzeko bat ematen zaieberaien argazkiarekin”. Bola txapel-keta ostiral arratsaldean denez, orduraarte mantentzen dute energia, eta nos-ki, euskaraz mintzatzeko helburua.

Orain arte aipatutako bitartekoezgain, Txaparro saioa izeneko asanbla-da ere erabiltzen dute. Goizero haurrekbegiraleekin bezperan nola afaldu du-ten, gaua nola pasa duten, zer ordutanlokartu diren eta antzeko gauzak ko-mentatzen dituzte, eta baita euskarazenbat erabili duten, nola eta abar.

G

Segurako barnetegia


Jaione ANSOLASegurako barnetegiko begiralea

ProgramazioaBarnetegiko arduradunek esan di-

gutenaren arabera, bost egunetakoprogramazioa eratuta daukate. Halaere, adinaren eta taldearen araberahainbat ekintza aldatu egiten dituzte.

Hasteko, lehenengo eguneko arra-tsaldean Segura herria ezagutzera irte-ten dira. Haurrak lasaitzeko balio izate-az gain, begiraleentzat ere aproposa dahaurrek nola hitz egiten duten behatze-ko. Horrez gain, beste irteera pare bategin ohi dituzte hurrengo egunetan.Bata Zerainera izaten da. Oinez joanohi dira hara eta herriko museo etno-grafikoa eta diaporama ikusten dituzte.“Hango arduraduna euskalduna daeta beste erregistro bat ezagutzeko au-kera izaten dute haurrek” dio TxemaMujikak. Beste irteera Goimen elkarte-aren barruan sartuta dauden ekintza-ren bat ikustera joatea izaten da: Urre-txuko Aikur baserrira erleen munduaezagutzera, Gabiriko Baztarrika base-rrira gazta egitera, Aginako MartinMuino baserrira lore lehorrekin lanegitera…

Bestalde, antolatuta dauzkaten tai-

lerretatik bi egiten dituzte astean zehar:ordenagailuekin, dantzak, irratsaioak,telebista saioak…

Eta noski, hizkuntza lantzeko jola-sak ere ez dira falta. “Sinonimoak lan-tzeko Zirkoaren jolasa daukagu, kul-tura orokorra lantzeko Indian taula,esamoldeak lantzeko Karlota robota,Txunpa txun galdera motzen jola-sa…” azaltzen digu Agustin Mujikak.“Jolas ezagunak dira, baina guk eus-kara lantzeko moldatu eta prestatu di-tugu. Zeren, ondo pasatzeko eta ikasle-ak motibatzeko balio izateaz gain, hiz-kuntza lantzeko egokiak izatea baita-zen gakoa. Horregatik, joko guztiekhizkuntz edukia txertaturik dute”.

Jolasen balioaz ederki jabetuta dau-de begiraleok. “Haurrek ikastetxeanegiten ez dituzten gauzak egiten saia-tzen gara” dio Josetxo Ugaldek. “Jolas-tera datoz eta jolasen bidez egiten du-gu dena. Jolasen bidez euskara erabi-laraztea da gakoa. Jolasek funtziona-tzen dute, haurrak asko inplikatzen di-ra, eta beraz, hizkuntza lantzeko era-bilgarriak dira. Ondorioz, horretazbaliatzen gara”.

Norabide bakarra euskara daBarnetegiko ekintza eta jarduera

guztiak euskararen erabilera bultzatze-ra bideratuta daude, hori baita barnete-gien izateko funtsa.

Gakoa zera da: bost egunetan lor-tzen ote den erdal giroko haurrak eus-karaz mintzatzea. Begiraleek baietzdiote, beti ere emaitzak taldearen ara-bera neurtu behar direlarik. “Lehenen-go egunean asko kostatzen zaie euska-raz mintzatzea, normalean gelan soi-lik egin ohi dutelako”azaltzen digu An-solak. “Guraso gehienek ez dakite eus-karaz hitz egiten,eta gelatik kanpo iainork ez du egiten. Herri batzuetan ka-lean gehiago entzuten dute, baina bes-te batzuetan ez. Horregatik, euskarazjolastea, bazkaltzea, dutxatzea, afal-tzea, lo egitea, esnatzea eta abar posi-ble dela konturatzea nahi izaten duguguk. Helburua euskaraz bizi daitekee-la ohartzea da”.

Era berean, giza mailako hainbathelburu lortzeko bultzada eraginko-rrak emateko aproposak dira barnete-giak: elkarbizitza, norberaren nortasu-


Jolastera datozeta jolasen bidezegiten dugu dena.Jolasen bidez eus-kara erabilarazteada gakoa. Jolasekfuntzionatzendute, haurrak askoinplikatzen dira,eta beraz, hizkun-tza lantzeko era-bilgarriak dira.Ondorioz, horretazbaliatzen gara

na eta autonomia, hezkidetza, integra-zioa, naturarekiko harremana eta abar.

Normalean hirugarren egunerakoeuskaraz egin dezaten lortzen duteladiote begiraleek. Dena dela, jakin ba-dakite barnetegia txoko bat baino ezdela, eta ezin dela miraririk egin.

Kontuan hartu behar da haur guz-tien euskara maila ez dela berdina, etaberaz, beti ez direla nahi diren helbu-ruak lortzen. Ugaldek dioenez, “talde-ak gehiago ezin duela ikusten bada, so-ka pixka bat lasaitu egiten da eta hel-burua ere apaldu. Haurrak ezin diraito, ezin da posible dena baino gehiagoegin, eta azken finean, xedea euskara-rekiko maitasuna sentituz ondo pasa-tzea da”.

Begiraleen eta irakasleenerantzukizuna

Barnetegiko begiraleak zortzi or-duz egoten dira haurrekin: goizeko9:00etatik 13:00etara eta 14:30etik18:30era. Gainontzeko orduetan ira-kasleekin egoten dira.

Azken horien kasuan, haurrak be-giraleekin dauden bitartean irakasleakbertan egotea komenigarria eta garran-tzitsua izaten dela azpimarratzen dutebegiraleek. “Gure lanerako berdin zai-gu aurrean egon edo ez, baina hau-rrentzat oso garrantzitsua da irakasle-ak hor egotea. Bestela, irakasleak nondauden galdezka hasten dira, eta horiez da ona. Azken finean, irakasleak di-ra ikasleen erreferentzia. Gu beraien

lagunak gara, beraiekin ondo pasatze-ko gaude, baina irakaslea da aurretikberaiekin egon dena eta ondoren ere e-gongo dena”.

Irakaslearen presentzia horrekineta inplikazioarekin loturik dago aurre-tik eta ondoren egiten den lana ere. Bar-netegiko arduradunek irailean bilerabat egiten dute irakasle guztiekin. Ber-tan, barnetegira joan aurretik zer egindezaketen esaten diete, zenbait ideiaematen dizkiete: Segura herria kokatu,historia pixka bat bilatu liburuetan edoInterneten, eta motibatu. Guztiak ereideiak eta iradokizunak dira, ez dituzteezertara behartzen. Baina barnetegirajoaten direnean, aurretik zerbait landuduten edo ez ongi antzematen dela dio-te arduradunek.



G

Euskaraz jolastea,bazkaltzea, dutxatzea,afaltzea, lo egitea, es-natzea eta abar posibledela konturatzea nahiizaten dugu guk. Helbu-rua euskaraz bizi daite-

keela ohartzea da


Iritziak

Ikasturtez ikasturte eskolaz kan-poko giroan euskara hutsean elkarre-kin bizitzeko aukera eskaini nahi die-gu gure ikasleei. Euskararenganakomotibazioan eraginez, euskararen al-deko jarreren garapena bultzatukoduen giro euskaldunean murgildunahi ditugu.

Hori dela eta, marko ezin apropo-sagoa topatu genuen iaz SegurakoEuskal Girotze Barnetegian.

Erabat euskalduna den ingurunehartan, etxeko zein kanpokoekikoedozein harremanetarako euskarabesterik ez genuen behar izan ego-naldi osoan zehar.

Gure ikasleek, erdal ingurukoakizanda, aukera paregabea izan zuteneuskaraz bizi diren herriak badirelaohartzeko.

Hizkuntz gaitasuna landu eta era-bilera suspertzeko jokoetan oinarritu-tako metodologiak erraz erakarri etainplikatu zituen gure neska-mutilakbarnetegian antolatutako jarduere-tan.

Joko eta jolas zirriragarri eta diber-tigarriak, kantak, dantzak…motiba-zio handiko ekintzak izan ziren guz-tiak.

Giro atsegin, lasai eta ludikoanmurgilduta, gustura eta ezin pozagoibili ziren haurrak. Une eta egoeraguztietan euskaraz.

Ekimen garrantzitsuak eta arrasbaliagarriak izan ziren egin genituenirteera eta bisitaldiak: ingurune be-rriak ezagutu genituen, barnetegitikkanpoko jendearekin euskaraz ari-

tzeko egoerak bizi izan genituen etazenbait gaien inguruko informaziougari eta interesgarria jaso genuen.

Egonaldi bikaina bizi izan genuenSeguran, alor eta maila guztietan abe-rasgarria.

Oroitzapen atseginak dira oraingurekin.

Euskaraz jarduteko eta hobetoegiten saiatzeko konpromisoa ere ba-da gure artean.

Ikasleen motibazioa aprobetxa-tuz, egonaldia gaitzat hartuta aritu ga-ra lanean ikasgelara itzulitakoan.

Seguran izandako egonaldiarenberri eman nahi izan dugu gure weborrian: herriaren inguruko informa-zioa, barnetegiko deskribapena, ber-ton burututako zenbait jarduerenazalpena, Urretxun erleei buruz ikasi-tako hainbat datu, aste hartan izandakobizipenen inguruko iritziak eta abar.

Muskizko ikastolako ikasleak iaz izan ziren Segurako barnetegian. Ikasleak zein irakasleak oso gus-tura egon ziren, eta hori islatzen da beren iritzietan. Barnetegira joan aurretik gaia landu zuten, etabaita ondoren ere. Horren lekuko da Segurako esperientziaren inguruan osatu duten web orria, etabeste hainbat kontu eta informazioren artean aurkitu ditugu ondorengo iritziak.

Siracusa BAÑULSMuskizko ikastolako irakaslea


G

Beñat

Segurako barnetegia oso handia

eta polita da. Logelak bi pertsonentzat

dira, ondo daude baina alde batean zi-

rrikito bat zegoen eta beste aldean bi

kuxkuxero zeuden, Beñat eta Joseba

Fournier izenekoak. Joku gelan ondo

ibili ginen futbolinean, petankan,

ping –ponean... Frontoia handi xa-

marra zen. Gehien gustatu zaizkidan

ekintzak diskoteka eta Karlota robota

jolasa izan ziren. Herria ikustera joan

ginen eta zoragarria da Segura. Ordi-

ziako azokara ere joan ginen eta erosi

genuena sukaldariek afaltzeko pres-

tatu ziguten. Erletegi batera ere joan

ginen eta gauza izugarriak ikusi geni-

tuen; eztia eman zigun Josunek (erle-

zainak) eta argizarizko kandela bat

egin genuen. Bigarren egunean Zerai-

nera joan ginen bertoko museora, po-

lita zen, aintzinako tresnak zeuden.

Museoa ikusi eta gero parkean jolas-

ten ibili eta barnetegira! Altxorraren

bila jolasean 25 puntuko kanika bat

irabazi genuen eta Txaparroren kami-

seta bana eman ziguten. Ostiralean

abesti berriak ikasi genituen, dantza

batzuk baita ere. Txunpa –pum jola-

sean primeran ibili ginen! Ostiralean

bola txapelketan ikaragarri ondo pa-

satu genuen eta errekorra lortu ge-

nuen! Hango monitoreak zoragarriak

ziren: Txema eta Karmele. Segurara -

itzultzea gustatuko litzaidake!

Iritzia orokorrean: ikaragarri ondo

pasatu genuen!

Barnetegiko jokoak nahiko poli-tak ziren, baita oso dibertigarriak ere.Hango oheetan ezin nuen lorik eginJoseba Ortizengaitik..... Zirrikitoakzeuden hango logeletan. Han, base-rrian, nire urtebetetzeko merendolaegin genuen.

Irteerak nahiko nekagarriak ziren.Urretxuko erletegiko neskak Josunezuen izena eta erleen inguruko gauzaasko azaldu zizkigun. Barnetegiko ja-naria oso ona zegoen eta horko sukal-dariak oso majuak ziren. Egunero jar-tzen zizkiguten enigmak oso diberti-garriak ziren eta diskoteka, ez dizutkontatzen! Gauza bat nahiko ondo ze-goen: frontoi ondoko jokogela. Hanerraketak, pilotak eta beste gauza as-ko zegoen. Barnetegiko irakasleakoso majuak ziren eta beraien izenakKarmele eta Txema dira. Egun bakoi-tzean jantokian arduradun batzukzeuden. Egin genuen altxorraren jola-sa oso dibertigarria zen eta altxorraaurkituz gero 25eko kanika eta Txa-parroren kamiseta bana irabazi ge-nuen. Karlota eta Karlitos jokoak osopolitak ziren. Eta Txemak abesti politbatzuk erakutsi zizkigun. Nik Segura-ra berriro joan nahi nuke!

Diskoteka asko gustatu zait. Moni-toreak oso majuak dira. Karlota erro-botarekin ikaragarri ondo pasatu ge-nuen. Eguerdi batean Agustin guagurtzera etorri zen bazkal orduan.

Erletegian egon ginen eta kandelaegin genuen. Zerainera joan ginen etahango museoan izan ginen. Ordizia-ko azokara ere joan ginen, han eros-ketak egin genituen.

Azken egunean boloetan jolastugenuen. Jolas gelan egunero oso on-do pasatzen genuen. Altxorraren jola-san kamiseta bana irabazi genuen.

Egunero goizez euskararen balo-razioa egiten genuen: beti eskarazegiten genuen! Seguran ikaragarri on-do pasatu genuen. Segurara berrirojoan nahi dugu!

Garazi Pablo


Ikasle gehiagoren iritzia etaSegurako barnetegiko esperientziariburuzko informazio gehiago http://www.muskizkoikastola.com/ikasleentxokoa/websegura/index.htm helbidean duzue.


hezkuntzako gizarteeragileenbilgunea

E

Euskal Herrirako hezkuntzak zer kalitate

baldintza behar dituen definitzeko eskubidea

daukagu herri edo nazio moduan, eta hori

hausnartzen eta gizarteratzen hasi gara

jardunaldiarekin


hezkuntzako gizarteeragileen

bilgunea

E

Hezkuntzako Gizarte EragileenBILGUNEAk Bigarren Hezkuntza: ga-beziak eta erronkak. Kalitatearen Le-gea gaiaren inguruko jardunaldia bu-rutu berri du. Zer-nolako jardunaldiaizan da?

Edu Zabala.- Jardunaldia gure hez-kuntza sistemak zein gabezia dituenikusteko pauso edo lehen saiakera izanda. Orain daukagun hezkuntza siste-mak eta LOGSEk gabeziak dituzte etahoriek detektatu ondoren, zer propo-samen eta aurrerapauso eman daitez-keen ikusi nahi izan dugu jardunaldian,betiere hezkuntza sistema propioarenbidean.

Marije Fullaondo.-Bi mailatan eginnahi den gizarteratze prozesu bat da.Lehendabiziko urratsa hausnarketaizan da. BILGUNEAK hortik ondoriobatzuk aterako ditu eta horiek ikaste-txeetara itzuliko dira. Han aztertu etaeztabaidatu ondoren, ekarpenak jasoegingo dira.

Zer-nolako izaera eman nahi dio-zue BILGUNEAri?

Zabala.-Erakundearen ikurrak edologotipoak erakusten duen moduan,kolore anitzeko kuboak dira, eta kubobat sartzen ikusten da. Horrek adierazinahi duena da ez garela plataformaitxia, baizik eta irekita gaudela, eta gaia-

Hezkuntzako Gizarte Era-gileen BILGUNEAk antolatu-tako Bigarren Hezkuntza: ga-beziak eta erronkak. Kalitate-aren Legea gaiaren ingurukojardunaldia ospatu berri da.Hezkuntza komunitateko 100partaide inguru bildu dira hain-bat adituren iritzia entzutera.Hurrengo urratsa gaiaren in-guruko hausnarketa eta ezta-baida ikastetxeetara zabal-tzea izango da.

Prozesu hori, ezbairik ga-be, PPk atera nahi duen Kalita-tearen Legearekin loturik doa.LOGSE Legea indargabetukoduen lege berria laster izangoda indarrean. Oraindik inork ezdaki zehazki nolakoa izangoden eta zer aldaketa ekarrikodituen, baina susmoak badau-de. Legea ezarri aurretik gi-zartea sentsibilizatu nahi duBILGUNEAk. Talde eragilekokide diren Marije Fullaondore-kin, Edu Zabalarekin eta Garbi-e Arrizabalagarekin aritu ga-ra BILGUNEAren asmoez etaKalitatearen Legeaz.

Gure asmoaez da inondik ere

LOGSEdefendatzea,

baizik eta gureherrirakohezkuntza

sistema propioaeratzea bere lege

propioekin.Horregatik,

jardunaldia ez daez dakit zer

kalitate legerenaurka egin, baizik

eta gurehezkuntzarenkalitatearen

alde


ren arabera nahi duena sar daitekeelaparte hartzera. Erakunde finko gisaEuskal Herriko Ikasleen Gurasoen El-kartea, LAB, EILAS eta ELA sindikatuak,Ikastolen Elkartea, Ikasle Abertzaleak,Sarean eta Sortzen-Ikasbatuaz gaude,baina beste zenbait erakunde ere bilduizan zaizkigu. Adibidez, Lanbide Hezi-ketan zerbait egin daitekeenean, Hetel,Ikaslan eta beste erakundeekin harre-manetan jarri izan gara. Tokian tokikoeta garaian garaiko egoerara irekitagaude, betiere hezkuntza sistema pro-pioaren baitan.

BILGUNEAren jardunaldiak etaPPk kaleratzeko asmoa duen Kalita-tearen Legeak zer erlazio dute?

Fullaondo.- Garbi dago Kalitatea-ren Legea hor dagoela eta horregatikhasi garela mugitzen. Beti, zoritxarrez,arazoen aurrean bildu eta mugitzen ga-ra. Beraz, beharbada horrek bultzatudu gure arteko hurbilketa, baina hori ezbalego ere egin beharko genukeengauza da.

Izan ere, Euskal Herrirako hezkun-tzak zer kalitate baldintza behar dituendefinitzeko eskubidea daukagu herriedo nazio moduan, eta hori da eginnahi duguna, hori izan da jardunaldia-ren helburua. Hezkuntza sistema pro-pioaren bidean Euskal Herri osorakobaliagarria den hezkuntzaren kalita-teaz aritu gara. Ez dugu EAEra, Nafarro-ara edo Espainiako testuingurura bide-ratu. Momentuz Kalitatearen Legea Es-painiako lurralde eremu ofizialean eza-rriko da, baina BILGUNEAren asmoa

ez da horretara mugatzen. Hiru administrazioetako adituek

eta hezkuntzaren egoeraren berrieman duten adituek hartu dute partejardunaldian. Xedea Euskal Herri oso-rako hezkuntza sistema propioaren de-fentsa da. Beraz, Euskal Herri osorakohezkuntzak zein kalitate baldintza betebehar dituen azaltzea edo jasotzeaizango litzateke gure helburua.

Garbiñe Arrizabalaga.- Kalitatea-ren Legea LOGSE ondo ez dagoelakoezarri nahi dute, ez duelako ondo fun-tzionatzen. Guk aztertu nahi duguna dazergatik dagoen gaizki, zergatik ezduen ondo funtzionatzen eta zerarazo duen PPren Gobernuak LOGSEkentzeko. Beraz, bai, gure jardunal-diak badu lotura lege berriarekin. Le-gea atera aurretik jendea sentsibilizatueta prest egotea nahi dugu. Posible denneurrian, ikastetxeetara eraman nahidugu eztabaida. Hori da politikariekegiten ez dutena eta guk egin nahiduguna.

Zer espero duzue ikastetxeetatik,irakasleengandik, ikasleengandiketa gurasoengandik?

Zabala.- BILGUNEAn eta hortikkanpo gauden eragileen indar eta kon-promisoak eragina izango du emaitzahobeak edo okerragoak lortzeko ga-raian. Erdi lozorroan dagoen sistemapixka bat esnatzea da kontua; guraso,irakasle eta ikasleek ere konpromisoahartzea nahi dugu gai horren ingurukoeztabaidetan eta proposamenak egite-rakoan. Ez du denak ohiko goiko esta-mentuetan gelditu behar. Dinamizaziohorrek gizarteratze lan bat eskatzen dueta hori berez da aberasgarria. Hortikaterako diren ondorioak edo emaitzakgero baloratuko ditugu, ikusiko duguzer dakarren.

Orain dela 10 urte ezarri zenLOGSE Lehen Hezkuntzan eta duelabizpahiru urte bukatu zen bere ezarpenosoa. Ez al da azkarregi ondorioak ate-ratzeko eta legea indargabetzeko?

Hezkun-tza sistemapropioarenbidean ere

besteatzerapauso

bat daKalitatearen

Legea, ez baituahalbidetuko

euskalcurriculuma


Fullaondo.-Hala da, ez da benetakohausnarketa sendo bat egiteko adinadenbora pasa. Porrot egin duela dirudi,baina zergatik? Hori inork ez du galde-tu. “Ez du balio eta goazen beste legebat egitera” da PPren ideia.

Legeak gauza asko zituen hobetze-ko, baina gauza onak ere bazituen;aurrerapauso handiak zituen irakas-kuntzaren edo pedagogiaren ikuspegi-tik, behintzat. Baina, legea abian jar da-din eta bete dadin baliabideak jarribehar dira, edo ahalmenak eman beharzaizkie ikastetxeei eta irakasleei. Etahori bai zalantzan jartzen dugula, hots,ikastetxeetan formaziorik eman oteden legeak zioena aurrera eraman ahalizateko.

Bi legeren artean gaude: LOGSEeta Kalitatearen Legea. BILGUNEAkKalitate Legearen aurkako jarreraduela dirudi. Horrek zer esan nahi du,LOGSE defendatzen duela?

Fullaondo.- Ez. Interpretazio horiegiteko arriskua egon liteke, eta gureasmoa ez da inondik ere LOGSE defen-datzea. Gure helburua ez da LOGSE ho-betzea edo ez hobetzea, baizik eta gureherrirako hezkuntza sistema propioaeratzea bere lege propioekin. Horrega-tik, jardunaldian ez da ez dakit zer kali-tate legeren aurka egin, baizik eta gure

hezkuntzaren kalitatearen alde. Horida finkatu nahi duguna jardunaldiare-kin, eta ezeren kontra egin gabe.

Zabala.- Badirudi Kalitate Legea-ren aurka jartzean LOGSEren alde jar-tzen garela, eta hori ez da hala. Identifi-kazio hori puskatu egin nahi dugu. Gu-re ahalmen, indar edo gabeziekin mo-du batean edo bestean urratsak emannahi ditugu gure hezkuntza eredu pro-pioa definitzeko. Hau da, gabeziak de-tektatu ondoren, zer urrats eman beharditugun horiek gainditzeko, kalitate hi-tza edo beste bat erabil daitekeelarikhori definitzeko.

Kalitatea gora eta kalitatea behe-ra ari gara, baina denok gauza beraulertzen al dugu kontzeptu horrekin?

Fullaondo.- Egia da kontzeptua be-ra ondo definitu gabe dagoela oraindik.Lehenengo kalitate hitza definitu be-harko genuke. Izan ere, lege berriariKalitatearen Legea deitzen diote, bainaoraindik ez dakigu kalitate hitzak zeresan nahi duen.

Arrizabalaga.- Beraiek LOGSErenaurkako kontzeptu gisa hartu dute:“LOGSE ez da kalitatea eta guk jarrikodugu kalitatea” diote.

Zabala.- Lanbide Heziketan etaikastetxeetan kalitatea beste modu ba-tera ulertzen da: ISO, EFQM, merchan-

E

Zeresanhandia du

gizartea nolamobilizatzen

den etaerantzukizunaknori eskatzen

dizkion.Mobilizaziorikgabe badakigu

ziur legea ezarriegingo dela, etakito. Gizarteari

bere iritziaemateko bideak

ireki beharzaizkio


bilgunea


dising, barne ebaluazioa, emaitzak,lehia, konpetitibitatea… Beraiek, or-dea, ez diote horri egiten erreferentzia.Zeri? Ez dakigu. Garbi dago gure jardu-naldian ez dugula beraien kalitate ho-rretaz mintzo nahi izan.

Noizko ezarri nahi du legea PPk?Zabala.- Segur aski Aste Santuaren

aurretik aterako da, baina ez dakiguziur. Dena susmoak eta zurrumurruakdira. Badirudi LOUrekin gertatu deniskanbila oraindik baretu gabe dagoe-la-eta, atzeratu egin nahi dutela pixkabat, gizartea berriro ere beraien aurkaaltxa ez dadin. Horregatik, orain Lanbi-de Heziketako Legearen aurreproiek-tua aurkeztu dute, eta badirudi hori ezdela hain gatazkatsua.

Kalitatearen Legea eztabaidatsuaizango dela ohartzen dira, LOUrekingertatu den bezala. Orain arte mugituez den hezkuntza komunitateko bestesektore bat mugiaraz dezake. Horrega-tik, bi lege –unibertsitarioa eta ez uni-bertsitarioa- dantzan edukitzea ez zaieinteresatzen.

Zergatik uste duzue gizartea mu-gitu egingo dela? Zer da lege horrek e-karriko duena?

Fullaondo.- Hasteko, ez dute hez-kuntza komunitatearen partaide gare-nokin harremanik izan, eta horrek gi-zartean ondorio batzuk izango ditu.

Bestalde, ez dakigu ziur zer ekarri-ko duen, ez baitugu inork ikusi eta ezbaitakigu zer dioen. Prentsan agertuta-

koa soilik ezagutzen dugu eta zenbaitsusmo ditugu. Alde horretatik, badirudiatzerapausoa dela aurrerapausoa izanbeharrean. Dirudienez edukiak soilikhartu dituzte kontuan, eta ez jarrerak,prozedurak…

Horrez gain, ez dakigu zein etaparieragingo dion. Badirudi gehienbatDBHri erasango diola, baina aurrekoeta ondorengo etapak ere baldintzatu-ko ditu.

Zabala.- Komunikabideetan zen-bait gauza agertu ziren eta arrasto ba-tzuk eman zizkiguten. Segur aski aztar-na horiek hor jarraituko dute legean.Adituak prentsan agertu diren zenbaitelementu eta arrasto aztertzen ari dira,eta horrek esan nahi du legeak elemen-tu horien kontra joko duela.

Zein dira elementu horiek?Fullaondo.- Bata ikasketa ondo-

rengo azterketa da. Unibertsitatera sar-tzeko selektibitatea kendu egingo du-tela diote, baina horren ordez errebali-da jarriko dute. Beraz, horrekin uniber-tsitaterako bidea itxi egiten dute, eta i-rakaskuntza osoa elitistagoa bihurtzenda.

Zabala.- Ikasketa ibilbidean hirubide ezartzen ditu. Orain arte DBHkoetapa nolabait titulazio edo bide baka-rra zen, nahiz eta aniztasuna gutxiagoedo gehiago landu. Lege berriak hiru ti-tulazio edo bide proposatu nahi omenditu: zaborrarena, porrot egiten dutenikasleak CIP edo garantia sozialera des-bideratzeko, Lanbide Heziketa eta Ba-txilergoa. Hiru bideak justifikatu arren,dakarren arazoa da bakoitzari curricu-lum propioa egin behar zaiola, eta lege-ak askotan definizio mailan gelditzendira, hots, gero finantzaketa eta ahal-menak garatzeko tresnarik ez dute ber-matzen. Eta ibilbide horiek segregazioaedota bazterketa bultza dezakete.

Arrizabalaga.- EAEn pil-pilean da-goen gai bat ere ukitzen du, zuzendari-tza taldeena. Lege berriak zuzendaritzataldeen hautaketa aldatu egiten du. Ho-rrela, ez luke Eskola Kontseiluak auke-

LOGSE-rekin edukienehuneko bat

EuskoJaurlaritzareneta NafarroakoGobernuaren

eskuetangelditzen zen,

baina legeberriarekin ezdakigu hori

nola gelditukoden


ratuko, Klaustroak baizik. Horrenbes-tez, gurasoak kanpoan gelditzen diraeta horrek ikastetxeetako antolaketanmurriztapen garrantzitsua dakar. Be-raz, badirudi handik eta hemendik hez-kuntza komunitatearen partaidetzamugatzeko urratsak eman nahi direla.

Zein interes egon daiteke partai-detza hori mugatzeko?

Fullaondo.- Kontrol eta botere ara-zoa dela uste dut. Azken finean, ikaste-txe bakoitzari bere proiektua edo ira-kaskuntza mota garatzeko autonomiaematea gobernuan dagoenari boterepixka bat kentzea da. Nik uste dut bote-re kontua dela eta kontrolatze nahia da-goela hor. Eta ez autonomia, zuzendari-tzaren hautaketa eta abar kontrolatzeasoilik, baita edukiak, curriculumak etaabar ere. Hots, irakaskuntzaren diseinuguztia. Horren kontrol guztia edukinahi du, bestela ezin daiteke ulertu.

Arrizabalaga.- Betikoa da, kudea-keta eredu jakobinoa ezarri nahi dute,Frantzian bezala.

Legea espainiar estatu osorakoizango da. Hemen, euskal hezkuntzasistema propioaren ikuspegitik, aipa-tu diren puntu horiez aparte, zer ondo-rio izango ditu?

Arrizabalaga.- LOGSErekin edu-

kien ehuneko bat Eusko Jaurlaritzareneta Nafarroako Gobernuaren eskuetangelditzen zen, baina lege berriarekin ezdakigu hori nola geldituko den.

Fullaondo.-Argi eta garbi dago hez-kuntza sistema propioaren bidean erebeste atzerapauso bat dela, ez baituahalbidetuko euskal curriculumarengarapena. Ez dugu uste horri bidea ire-kiko dionik, alderantziz baizik.

Irakasleen mugikortasuna eta abarere aipatzen dira, eta horrek esan nahidu curriculum bateratu batera joan nahidutela, una, grande y libre. Beraz, eus-kal irakaskuntzari kalte handia egindiezaioke.

Legea onartzeko ohiko prozedurajarraituko da. Zer aukera geldituko daondoren? Zer tarte geldituko da?

Arrizabalaga.- Gutxi, oso gutxi.

Gure

jardunaldiak badu

lotura lege

berriarekin. Legea

atera aurretik

jendea

sentsibilizatu eta

prest egotea nahi

dugu. Posible den

neurrian,

ikastetxeetara

eraman nahi dugu

eztabaida. Hori da

politikariek egiten

ez dutena eta guk

egin nahi duguna

E


bilgunea


aterako du orain.Arrizabalaga.- Eta hori lortzeko

bide guztiak erabiliko dituzte. Aregehiago, beharbada legea ekaineanaterako dute eta uztailean martxan jarri,hau da, ikastetxeak itxita daudeneaneta hezkuntza komunitatea oporretandagoen garaian.

Eusko Jaurlaritzak eta NafarroakoGobernuak zer jarrera agertu dute?

Zabala.- Eusko Jaurlaritzari dago-kionez, LOUren kasuan, Anjeles Iztue-tak esan zuen Hezkuntzako arduradunden heinean gizarteak esaten duenaaurrera eramaten saiatuko dela. Horrenharitik, erkidego honetan gizarteakesaten badu legearen aurka dagoela,administrazioaren ardura hori babes-tea eta horretarako urratsak emateaizango litzateke.

Nafarroan, LOUrekin gertatu zenbezala, defendatu egiten dute eta zen-bait gauza aplikatu omen dituzte, ibilbi-deena, adibidez. Hainbatetan Nafarro-ak Madrilgo legeen laborategi moduanfuntzionatu du.

Fullaondo.- Hala ere, gizartearenmobilizazioak garrantzi handia du. Ze-resan handia du nola mobilizatzen deneta erantzukizunak nori eskatzen diz-kion. Mobilizaziorik gabe badakiguziur ezarri egingo dela, eta kito. Gizarte-ari bere iritzia emateko bideak irekibehar zaizkio; gero alde baldin badago,alde dago, baina behintzat iritzia azal-tzeko aukera eman. Kontrako iritzia na-gusitzen bada, agintean dagoen jen-deak pentsatu egin beharko du zer eginlege berriaren ezarpenarekin.

Gauzak dauden bezala egonda etaLOUrekin gertatu dena ikusita, garran-tzi handia du gizartearen mobiliza-zioak. LOUren kasuan, izugarrizkoerantzun soziala izan du eta unibertsi-tateetako dekanoek ere parte hartudute. Hala ere, legeak aurrera egin du,baina ikusteke dago nola aplikatukoden unibertsitateetan. Zer egingodute? Inposizioz ezarriko dute Madril-go parlamentuan gehiengo absolutuadagoela-eta?

LOUrekin estatu guztian egon diramobilizazioak. Kalitatearen Legeaezarri aurretik zuek ere mugitzen hasizarete. Nola daude gauzak beste erki-degoetan?

Zabala.- Katalunian CIUk esan dulege berriarekin kontuz ibiltzeko etagehiago kontrastatzeko, bestela arazo-ak egon litezkeela. Pentsatzen dugukonpetentzia gehien dituzten erkide-goetan mugimendu gehiago egongodela. PSOEren nagusitasuna nabariaden erkidegoetan ideologikoki aurreegin beharko diote, azken finean, be-raiek sortutako hezkuntza lege batenkontra doan lege bat izan daitekeelako.Erantzun zabala izango duela pentsa-tzen dugu.

Gainera, askotan badirudi gober-nu honek bere legealdian bere legeakegin nahi dituela, eta hori dela legeakaldatzeko arrazoi bakarra. Berdin dugero zer ondorio ekarriko dituen, be-raiek legea atera behar dute, eta kito.PSOEk bazuen berea eta PPk berea

Adituak

prentsan agertu

diren zenbait

elementu eta

arrasto

aztertzen ari

dira, eta horrek

esan nahi du

legeak

elementu horien

kontra joko

duela


Iker LASKIBARHezkuntzari aplikaturiko Teknologia Berrietantrebatua

TeknologiaBerriak

Telebistaren erabilera hezkuntzan

Orain dela hogeita hamar urte jen-deak telebista masen heziketarakotresna ona zela uste zuen. Gobernuekdiru asko inbertitu zuten telebistarenbidez hezkuntza programak garatze-ko. Beti gertatu ohi den bezala, lehe-nengo programak nahiko txarrak izanziren. Idatzizko testuei irudiak erantsibaino ez zuten egiten, besterik ez.Nolanahi ere idatzizko lengoaia etairudien lengoaia nahiko desberdinakdira. Imajinatu, Errusian euskarazmintzatuko bagina, inork ez ligukeulertuko. Ez du zentzurik aipatutakobi lengoaia horiek nahasteak. Beraz,hori ez dugu ahaztu behar.

Dena den, argi dago hedabideekarrakasta izugarria izan dutela. Segu-raski, guraso askok seme-alabek es-kolatik atera ondoren telebista gehie-

gi ikusten dutela pentsatuko dute. Es-tatistiken arabera, batez beste egu-nean hiru ordu ikusten dute telebistagazteek. Esan al daiteke gehiegi dela?Nire ustez, kasu honetan denbora ez

da gauzarik garrantzitsuena. Jakina datelebistaren aurrean egoten garendenbora kontuan hartu behar dela,baina agian kalitateari ez zaio beharduen garrantzirik ematen.

Gurasoek telebistari buruz duteniritzia ezkorra bada ere, telebistakekarpen handiak bultza ditzake ikas-kuntza-irakaskuntza prozesuan. Edu-ki batzuk irudiekin oso ondo adierazdaitezke. Adibidez, historiako hain-bat gertaera ulergarriagoak izan dai-tezke pantaila txikian ikusteko aukeraizanez gero. Esate baterako, Berlingoharresiaren erorketa, ilargirako bi-daia, sumendien erupzioak, Cherno-bilen gertatutakoa, baso-suteen on-dorioak eta abar irudien bidez testuenbidez baino hobeto uler ditzakegu.

Gauzak horrela, sortzen zaidangaldera hauxe da: zergatik ez da, ba-da, erabiltzen telebista ikastetxeetanhorrelako ondorio nabarmenak badi-tu ikasketa prozesuan? Ia inork ez diz-kio ikasle bati liburuak debekatzengehiegi irakurtzen duelako. Zergatik?Gure gizartearentzat liburuak irakur-tzea telebista ikustea baino hobea de-lako, lehenengoek jasoagoak baitiru-dite. Askok diote telebista txarra dau-kagula, baina liburu txarrak ere badi-tugu. Gakoa ez da telebista ona edotxarra daukagun, baizik eta hedabidehorri zein erabilera ematen diogun.

Hasieran kalitatea aipatu dut. Kali-tatea zehazterakoan gutxienez bi al-dagai eduki behar ditugu kontuan. Al-


grama batekin informazio pila bat jasodezakete, baina ondoren informazioalandu egin behar da. Gaur egun tele-bistaren munduan izugarrizko ga-rrantzia ematen zaio informazioa jaki-teari, baina informazio bat gogoratzeaburu eragiketarik sinpleena da -beste-la ordenagailuak ez lukete egingo!-.Guri interesatzen zaiguna da ikasleekberen kabuz pentsatzea eta erabakiakhartzea; eta hori lortzeko informazioabaino gehiago behar dute.

Baina nola landu jasotako infor-mazio hori? Ez da erraza. Guk ezindugu egin beraien partez. Irakasleenzeregina ikasleei informazioa antola-tzen laguntzea da. Hau da, informa-zioa erlazionatzeko, laburtzeko, az-tertzeko, aplikatzeko edo ideia ga-rrantzitsuenak azaltzeko eska die-zaieke. Beraz, lanik garrantzitsuenatelebista ikusi eta gero egiten da.Gaur egun informazioa edonon aur-ki dezakegu, baina ez gure pentsa-mendua, eta ezta erabakiak hartzekogaitasuna ere.

Telebistak gero eta merkeagoakdira. Beraz, ez litzateke ideia txarraizango gela bakoitzean telebista batjartzea. Ikusten dudan arazo garran-tzitsuenetako bat klaseek telebista-ren programazioaren erritmora joanbeharra da, eta hori normalean ez dagertatzen. Horretarako, bideoak au-

de batetik, telebista programa beraegokia denentz; eta beste aldetik, pro-grama hori erabiltzeko era aproposadenentz. Programa on batek ez duezertarako balio gaizki erabiltzen ba-dugu, eta era berean, programa txarbatekin ariketa egokiak egin ditzake-gu. Adibidez, jendea telebistan iragar-ki gehiegi sartzen dituztelako kezka-tzen da, baina oso jarduera politakegin ditzakegu iragarkiak erabiliz.Galiziako eskola batean publizitateariburuzko hausnarketa interesgarriakegin zituzten. Besteak beste, galderahauek planteatu zituzten hausnarke-tarako: zer ordutan sartzen dituzte ira-garki gehiago? Zein motatakoak? Norizuzendutakoak? Zein egunetan? Ho-riek bezala beste mila galdera sor dai-tezke iragarkiei buruzko hausnarketaegiteko. Froga ezazue!

Horrez gain, gelan erabil ditzake-gun programak ez dute hezkuntzara-ko berariaz egindakoak izan behar.Adibidez, probabilitatea lantzeko Ja-mes Bond-en filmaren zatitxo bat ikusdezakegu eta ondoko galderak plan-teatu: Kasinoan dagoenean, zein dadadoetan bi seiko ateratzeko proba-bilitatea? Eta gauza bera berriz gerta-tzeko?

Telebistaren erabilerak gelako an-tolaketa aldatzen du. Normalean ira-kasleak hitz egin eta ikasleek entzunegiten dute. Teknologia berri honekinirakasleen eta ikasleen artean zegoenkomunikazio zuzena galdu egiten da.Batzuen ustez, arrazoi hori nahikoada telebista ez erabiltzeko. Haien iri-tziz, irakasleak etengabe ikusi beharditu berak esaten duenari buruzkoikasleen erreakzioak. Ni ez nago adosiritzi horrekin. Ikasleen artean eser-tzen bagara, beraiek pentsatzen du-tenari buruzko gauza asko asma di-tzakegu.

Irakasle batzuk uste dute behintelebistako programa ikusita ariketaamaitu egiten dela. Haatik, guztizkontrakoa da. Benetako lana telebistaikusi eta gero hasten da. Telebista pro-

“Gakoa ezda telebista

ona edotxarra dauka-

gun, baiziketa

hedabide horri zeinerabileraematen diogun ”

Hurrengo aldizkarian bideoaizango da hizpide

kera interesgarriak eskaintzen dizki-gu. Guk erabakitzen dugu zer, noizeta zenbat aldiz ikusi. Hala ere, bideo-ari buruz datorren hilabetean hitzegingo dugu. •


Ingurunearen ezagutza arloan,ikasleek Euskal Herria fisikoa eta poli-tikoa ikasi behar dute. Ikasle talde ba-ten irakasleak finkatutako helburuak,besteak beste, honako hauek dira:

- Ikasleak europar kontinenteanEuskal Herria identifikatzeko gai izatea.

- Euskal Herriko herriak identifika-tzeko eta izendatzeko gai izatea.

- Euskal Herriko ibai eta ibai adarnagusiak identifikatzeko, kokatzekoeta izendatzeko gai izatea.

- Euskal Herriko mendilerro, men-digune eta mendi nagusiak mapan ko-katzeko, identifikatzeko eta izendatze-ko gai izatea.

* Egin beharreko lanaren aurrean,irakasleak egin behar duen lehenengogauza talde handia motibatzea eta la-narekiko jarrera positiboa agertaraz-tea da. Horretarako, egin beharreko la-naren aurkezpena oso inportantea da.

Irakasleak ikasle bakoitzari EuskalHerriko mapa bat egin dezan esaten dio.Berak berea klasearen aurrean aurkez-ten du: MariEuskalerri deitzen dio kla-seko mapari, deskribatu egiten du, hitzegiten dio, eta klasetik eta ikaslearen au-rretik paseiatzen du horman zintzilikatubaino lehenago. Modu horretan, ikas-leei eurek marraztutako mapetan ereizen bana jartzeko iradokizuna luzatzendie. Norberak egindako mapa unitatedidaktiko horretan laguna izango du.

Esperientzia

Talde kooperatiboen lana ingu-runearen ezagutza arloan

*Irakasleak hasierako ebaluaketaegiten du, ikasleek gaiari buruz dutenezagutza antzemateko.

- Aterako diren kontzeptuei buruz-ko ahozko galderak egiten dizkie.

- Gaiaren eduki garrantzitsueneiburuzko galde sorta pasatzen die.

- Norberak gaiari buruzko mapakognitiboa garatzeko proposamena lu-zatu eta animatu egiten ditu.

* Unitate didaktiko horretan ager-tzen den edukiaren garrantzia azal-tzen die, eta aprendizaiaren funtzional-tasuna bilatzen du. Horretarako, bizi-modu arruntean sortzen diren egoerabatzuk planteatzen dizkie, zeinak gaia-ren ezagutza eskatzen duten. Adibidez:

- Bidaia bat egiten dugunean, non-dik pasatzen garen jakin beharra.

- Bai mendira eta bai hondartzara joa-ten garenean non gauden jakin beharra.

- Oporretara joaten garenean zeinprobintziatan gauden eta hango geo-grafia nolakoa den jakin beharra.

- Ikasleek ezagutzen dituzten men-diak, hondartzak eta hainbat leku geo-grafiko komentatzen dituzte.

* Gelan 16 ikasle direnez, launakajartzen ditu, talde heterogeneoakosa-tuz. Talde bakoitzean, gaiari buruzkotestu ezberdin bat irakurri eta azpima-rratu behar dute, geroxeago talde ba-koitzaren kideen artean laburpena egi-teko eta ondoren norberak bere koa-

Kamino ETXAGUENafarroako Gobernuko Hezkuntza Departa-mentuko orientatzailea

Hezkuntzaren erreforma ezarrizenetik urteak pasa badira ere,konstruktibismoak dakarren ikus-puntu teorikoa praktikan jartzeakosta egiten da. Batzuetan ziurta-sun ezagatik, beste batzuetan be-tiko tradizioa jarraitzeagatik, etabestetan, teoria jakin arren, nolaaurre egin ez jakiteagatik.

Artikuluxka honen helburuakesperientzia baten isla izatea etaadibide bezala balio izatea dira.Dena den, elementu kurrikularguztiak ez ditut aipatuko, jarraitu-tako metodologia baizik, horixebaita azpimarratu nahi dudanalderdia.


dernoan idazteko. Idatzitako labur-penak elkarri trukatzen dizkiote, lautaldeek lau laburpenak irakurri ahalizateko.

Laburpen horiek ontzat ematen di-ra. Hala ere, norbaitek zerbait aldatuedota gehitu nahi badu, esan dezake,eta hala behar bada, zuzendu ere egitendira. Irakasleak, hasieran egindakolaburpenak ongi badaude ere, zertxo-bait hobetzen ahal direla komentatzendie. Ondoren, egindako eta zuzendu-tako laburpenak ozenki irakurtzen dituirakasleak, eta norberak berea, hala be-har izanez gero, berridazten du. (Gai-nontzeko hiru laburpenak irakasleak,garbira pasatuta, banatuko dizkie).

*Talde bakoitzari egoera eta ekin-tza bat planteatzen dizkio:

Lehenengo taldekideei ingeniariakdirela esaten die, eta Euskal Herrian au-topista batzuk diseinatu behar dituzte-nez, ibaiak eta ibaiadarrak nondik pa-satzen diren kontuan hartu beharkodute behar diren adina zubi eraikitze-ko. Hori dela eta, beraiek egindako ma-pan ibai eta ibaiadar nagusiak marraztubeharko dituzte.

Bigarren taldekoak Euskal Herriazeharkatuz doazen ibiltariak dira eta bi-sitatzen dituzten herriak mapan ma-rraztu behar dute.

Hirugarren taldekideek Euskal He-rriaren gainetik doan hegazkina hartudute. Oso eguraldi ona egiten duenez,penintsularen erliebea oso ongi bereiz-ten da. Hori dela-eta, goitik ikusten direnmendikate eta mendiguneak mapanmarraztu eta izendatu beharko dituzte.

Laugarren taldekoek Europako he-rrialde batera oporrak pasatzera joanbehar dute, baina aldez aurretik Europakontinentea nolakoa den jakin behardute. Horretarako, Europako mapanEuskal Herria kokatu behar dute, etabaita Europa inguratzen duten ozeanoeta itsasoak identifikatu eta idatzi ere.

* Irakasleak, lana garatzen dutenbitartean, ikasleak animatu egiten ditueta baraien lana bideratzen du. Ikasle-ak animatzen eta motibatzen dituen el-karren arteko komunikazio positiboasortzen da.

*Talde bakoitzeko kide batek gai-nontzeko taldeei egindako lana azal-tzen die. Azalpena poliki-poliki egitenduen bitartean eta esaten duenaren ara-bera, beste taldekideek mapa pertso-nala betetzen dute.

* Ikasleek beraiek egindako lanabaloratzeneta ebaluatzen dute.

* Ebaluaketa egiterakoan, irakasle-ak ebaluaketaren funtsa zein den azpi-marratzen die; alegia zer ikasi duten,nola ikasi duten, zertarako balio dieneta zer den ikasi eta hobetu behar du-tena. Ebaluaketak norberaren for-makuntzarako balio duela ikusta-razten die.

* Irakasleak, unitate didaktikoa bu-katzeko eta errepaso moduan, "bat, bi,hiru, erantzun berriro" txapelketa an-tolatzen dueta gaiari buruzko galderakerantzuten dituzte txandaka.

* Irakasleak ikasleen lana balora-tzeko eta ebaluatzeko landutako edukikontzeptualak, prozedurak eta jarre-rak ebaluatzen ditu. Hots, berak eba-luaketa egiterakoan kontuan hartzenditu zer ikasi duten (txapelketa, ahozkogalderak eta idatzizko galderak, egin-dako maparen bitartez), nola egitenduten lana (sortu den giroa eta elkarla-na nola bideratu duten, sortutako elka-rrekintza baloratuz), eta zer-nolako ja-rrerak adierazi dituzten (motibazioa,gogoa eta parte-hartze maila).

Orokorrean, bai ikasleek eta bai ira-kasleek egindako balorapena oso posi-tiboa izan da.

Gela batean talde lanean aritzekoohiturarik ez dagoenean, hasierankosta egiten da zertxobait, baina ira-kasleak zer, nola eta noiz irakatsi be-har den eta lana nola bideratu beharden argi baldin badauka, oso emaitzaonak lor daitezke. •

Bibliografia:- ALONSO TAPIA, JESUS (1994):

Motivación y aprendizaje en el aula,Santillana SA argitaletxea.

- COLL CESAR, PALACIOS JESUSeta MARCHESI ALVAROren bilduma(1990): Desarrollo psicológico y edu-cación II, Alianza argitaletxea.

- MONEREO CARLES eta SOLE I-SABEL (1996): El asesoramiento psi-copedagógico: una perspectiva pro-fesional y constructivista, Alianza ar-gitaletxea.

- NAFARROAKO GOBERNUKOHEZKUNTZA ETA KULTURA DE-PARTAMENDUA: Cajas rojas.


0-3 dekretua egiteak zalantzaeta itxaropen ugari piztu ditu. De-nak dira jakitun sektore horrek ma-trikula iturri bezala ikastetxeentzatduen garrantziaz, eta kontzerta-tuen eta publikoen arteko orekabeharraz ere bai. Horrekin batera,ereduen aniztasunak, zikloaren ba-naketak, profil profesionalak etahaurren eskubideak topo egitendute familia bizitzaren eta lan mun-duaren arteko adiskidetzearen dis-kurtsoarekin. Eta horrek guztiakHezkuntza Sailak konpondu ezinduen sinfonia kakofonikoa dakar.Horregatik jo du Nekazaritza, Laneta Gizarte Gaietako Sailetara.

Haur eskola historikoak irabaziasmorik gabe eta bokazio publiko-arekin sortu ziren eta urtetan man-tendu den eredua eskaintzen dute.

Eskola bezala sendotu egin dira etahezkuntza proiektu propioa garatudute honako ezaugarriekin: zikloa-ren bakartasuna, haurraren lehen-tasuna familiaren aurretik, integra-zio soziala, euskalduntzea, hezki-detza, etaparen ezaugarrietara ego-kitutako curriculuma eta abar. Ere-du horrek ordutegi zabala eskain-tzen du eta ez ditu heziketa uneaketa asistentziazko uneak bereizten.Are gehiago, garbiketa, elikaduraeta loa heziketa ikuspegitik lantzenditu haurrekin dagoen profesiona-lak, hots, sinesten duen heziketaproiektua garatzen, ezartzen etaebaluatzen du.

0-3ko eskola horiek oso anitzakdira titularitatea eta finantziazioa-ren aldetik begiratuta. Orokorreangarestiak dira, plaza gutxi eskain-tzen dituzte eta askok oso egoeralarrian bizirauten dute finantziaziopublikorik ez dutelako.

Eskola arruntak, legeari muzineginez, 2 urteko haurrak oso modudesberdinean eskolatu zituen,haur horiek urte gehiago izango ba-lute bezala eta araututako eskolara-ko prest egongo balira bezala. Ad-ministrazioaren onarpenarekin etalehengaien gabeziak bultzaturik,hezkuntzako sareek 0-3 etaparieraso zioten matrikulak bilatunahian. Hala, familia denek batera

utzi zituzten euren seme-alabak es-koletan.

Egoera horren ondorioz, mo-mentu honetan hainbat ikuspegita-ko eskariak daude:

1.- Sindikatuek, guraso elkarte-ek, unibertsitateek, pedagogia era-kundeek eta haur eskolen koordi-nakundeak osatutako 0-3 Mahaiakhainbat gauza eskatzen ditu: ziklo-aren bakartasuna, lan baldintzaberdinak dituen profil profesionalbakarra, eskola historikoak erres-petatzea eta hiritar bezala eskubideosoa duen haurraren behar biolo-gikoak, kulturalak eta pertsonalakerrespetatzea. Aldi berean, eskain-tza publiko zabala eta ongi finan-tziatua eskatzen du. EAEko HaurHezkuntzako eskola mapa fin-tzantziatzea, arautzea eta egiteaHezkuntza Sailaren ardura delaerrepikatzen du behin eta berriro.

2.- Ikastetxe pribatuetako pa-tronalak, nahiz eta oraindik berediskurtsoaren berririk ez eman, be-re praktikarekin agerian jartzen du0-3 etapa bere osotasunean eskain-tzeko interesa. Hori bai, irakurketaguztiz ezberdinarekin: 0-2 etapa ezbada hezkuntzako etapa kontside-ratzen, magisteritzako tituludunakedo Haur Hezkuntzako teknikoakkontratatzen jarraitu ahal izangodute, eta erdi prezioan. Denok da-

Ekarpena

Haur Hezkuntzako lehen zikloarenArautze Dekretua EuskalAutonomia Erkidegoan

Patxi COIRAZarauzko Haur Eskolako hezitzailea


kigu normalean eskola pribatuan90.000 pezeta (541 euro) irabaztendirela egunean zortzi ordu lan egi-nez 0-2 urteko haurrekin, aldi bate-rako kontratupean eta ezinezko ra-tioekin. Bien bitartean, zentro bere-an urtebete zaharragoak diren hau-rrekin lan egiten dutenek ia hiru-koitza irabazten dute haurrekinbost ordu soilik egonda. 0-2 etapa-ko profesionalak hezitzailetzat har-tzen ez direnez, haurrek ikasle sta-tusik ez dutenez, denak balio du di-rua aurreztearren. Okerrena zerada: egoera hori iraunkorra bihurdaitekeela Eusko Jaurlaritzak mo-du baikor batean esku hartzen ezbadu haurrak eta hezitzaileak de-fendatzeko.

3.- Bestalde, urte hauetan 2-6 ur-teko haurrekin lan egin duten HaurHezkuntzako profesionalak dau-de, bai sare publikoan eta bai priba-tuan. Eskumenak eta eskuratutakoeskubideak direla eta, urduri dau-de haurrekin ikasgelatik jangelarajaitsi beharko dutelako. Izan ere, 0-3 etapako heziketa planteamen-duak ohiturak eta eguneroko jar-duerak heziketa laneko oinarrizkoosagaitzat hartzen ditu. Hori ekidi-teko (berez Magisteritza ikaskete-tan 0-6 etapako Haur Hezkuntzaespezialitatea hautatu aurretik eginbehar zuketena), Laguntzailearenfigura proposatzen dute. Lagun-tzaile horrek irakasleak baino mailaeta soldata bajuagoa edukiko lituz-keela onartzen da, eta bere zeregi-nak oinarrizkoagoak izango lirate-ke: haurrak elikatzea, garbitzea,fardelak aldatzea, lo eginarazteaeta beraiekin jolastea irakasleakikasgelara itzuli eta berriro irakas-teko zeregin prestuarekin hasi bi-tartean. Egoera hori gogorra izandaiteke 2 urteko haurrekin, bainabenetan irrigarria da urtebetekohaurrekin eta ikaragarria sehaska-ko haur batentzat. Eredu viktoriarraizango litzateke; neskameak hau-rra garbitu eta andereñoak irakatsi.Haatik, kostuak murrizten dituen

eredua da, andereñoei gustatu egi-ten zaie, eta seguraski HezkuntzaSailari eta ikastetxe pribatuetakopatronalari ere bai. Zorionez, senonak etapa horretan laguntzaileakez daudela esaten digu (teknikoaketa irakasleak baino ez daude). De-nok dakigun bezala, haur txiki ba-tentzat oso garrantzitsua eta hezi-garria da pixontzia edo goilara era-biltzen ikastea eta maite duen etaeskolan laguntzen dion erreferen-tziazko pertsonarekin seguru senti-tzea. Ez tratuak, ez lanak, ez solda-tak eta ez egutegiak ez dute desber-dinak eta diskriminatzaileak izanbehar Haur Hezkuntzan lan egitendutenentzat.

4.- Denbora guztian hezkuntzazhitz egiten badugu, gurasoen fami-liako eta laneko beharrak kontuanhartu beharko dira bai urtebetekohaurrarekin eta baita 4 urtekoare-kin ere. Ezen, adin horietan haurra-ren autonomia murritza da eta hel-du baten laguntza behar dute uneo-ro, bai bakarka zein taldeka. Ho-rrenbestez, iruzurra da adin tartebat asistentziala izendatzea eta bes-tea hezitzailea. Adjektiboa bateanzein bestean jarri, eskolak lagundueta hezi biak egiten ditu adin guztie-tan, baita goiko mailetan ere. Ba-tzuek diote haurrek eskolan ikas-ten dutela pentsatzen, baina hel-duek, eta batez ere 0-3 etaparenetorkizuna erabakiko duten hel-duek eta haurren gurasoek, HaurHezkuntzako zentro batera joanbeharko lukete astebete pasatzeraeta haurrengandik ikastera. Neska-

mutil horiek ikasgai ahaztezinakirakatsiko lizkiekete:

- Trata itzazue gure andereñoakmerezi duten bezala: beraien pa-zientziak, ardurak eta ahaleginakez dute preziorik.

- Ez gaitzazue utzi eskolan zuekegon nahiko ez zenuketena bainodenbora gehiago, zuekin bakarkaere egon nahi dugu.

- Haur guztiek beste haurrekinjolasteko eskubidea dute, eta esko-la batean; ez dadila inor kalean ge-ratu.

- Errepide gutxiago eta eskolagehiago doan. Aitak eta amak haurgehiago izan ditzaten nahi baduzue,igo soldata, jaitsi hipoteka, eta gai-nontzekoa egingo dute beraiek; bai-na eskola, dohainik. Eskerrik asko.

0-3 etapari dagokion dekretuaegiteko Eusko Jaurlaritza eragile in-plikatuekin kolaboratzen ari da, etahori seinale ona da, demokraziaparte-hartzailearen ariketa bat.Hezkuntza Saila benetan egungonahaspila antolatzeko gai izangoote den erakutsiko diguten adieraz-leak hauek izango dira: eskaintzarierantzutea, hezkuntza ereduarenkalitatea, lanpostuen sorrera etahorien kalitatea, eta azkenik, insti-tuzio publiko bati hala dagokiola-ko, Haur Hezkuntzako lehen ziklo-ko lan eskaintza publikoa handi-tzea.

Datuak ez badira positiboak,makillaje operazio baten aurreanaurkituko gara, ontzia aldatuko du-te, baina edukia ez. Horrela ez iza-tea espero dugu. •


mari carmeboqué E

Oso garrantzitsua da gatazkak tratatzeko

modu konstruktibistak, positiboak eta sortzaileak

ikastea

Irakaslea, pedagogoa eta bitartekaritzan graduatu-ondokoa

Zein da saio horien azken helburua?Bakoitzak bere bizitzan protago-

nismo handia daukala konturatzea, etabere inguruko egoerak aldatzeko gaidela jabetzea. Ez gara ahalegintzen era-ginkorrak izateko teknikak irakasten,hau da, lau gatazketatik hirutan irabazidugula esateko teknikak. Aitzitik, kul-tura aldaketa bilatzen ari gara, besteen-gana irekitzen eta denok parte har de-zakegula konturarazten.

Nola lortzen da hori?Ekintza ugari egiten ditugu, saio bi-

bentzialak egiten saiatzen garelarik.Izan ere, oso ohituta gaude gatazkei bu-ruz hitz egiten eta ondo edo gaizki da-goen epaitzen. Epaileak gure ordezerabakitzen duen sistema batean ohitu-ta gaude. Horregatik, hori aldatzeko etanorberak duen protagonismoa eta ze-resana berreskuratzeko, ekintzak plan-teatu eta praktikan jartzen ditugu.

Zer transmititzen zenuen gataz-ken inguruko saioetan?

Batez ere, eskolan nahiz eskolatikkanpo bizi ditugun gatazkek gure bizi-tzaren zati bat osatzen dutela. Oso ga-rrantzitsua da gatazkak tratatzeko mo-du konstruktibistak, positiboak eta sor-tzaileak ikastea. Eta modu horietan osogarrantzitsua da pertsonak kontuan i-zatea.

Gatazka bat sortzen denean banatuegiten gara, bestea etsaia dela pentsa-tzen dugu eta irabazi egin behar diogu-la. Orduan, gatazkak biko ikuspegitikfokatzen ditugun bakoitzean, mugakjartzen ditugu. Aldiz, ikuspegi naturala-go batetik fokatzen ditugunean, gataz-ka horiek geure burua prestatzeko etaikasteko aukera bihurtzen dira.

Zer-nolako ekintzak dira?Ekintza guztiak zenbait atalen ingu-

rukoak dira. Atal bat gatazka ulertzea-rena da. Gatazkak nola aztertu, zer ele-mentu dituzten, nola esku hartu, gureinguruan zein gatazka dauden ikusi,nola sortzen diren, nola konpon daitez-keen eta antzeko gauzak aztertzen diraatal honetan.

Beste bat komunikazio irekia da.Niri komunikazio irekiaz hitz egiteagehiago gustatzen zait, eta ez komuni-kazio eraginkorraz. Hori teknokratiko-agoa da, irakatsi dizutena zure mesede-rako erabil dezakezularik eta besteeikalte eginez. Komunikazio irekiak, or-dea, zuk dakizuna edo zuregan piztudena besteei ezagutaraztea esan nahidu. Horregatik, elkarren arteko ezagu-tza bultzatzen duten ekintzak egiten di-tugu hasieran. Zeren beste pertsonakbaliabide onak baitira guretzat, ez diraetsaiak edo ezezagunak.


Hik Hasi II. Udako TopaketetanGatazken tailerra dagokion ir-tenbideekin izeneko saioa emanzuen Mari Carme Boqu katala-nak. Aspalditik dabil gai hori lan-tzen; hasieran bere kontura eta on-doren Rosa Sensat erakundean.Gai horren inguruan interesatuta-ko eta sentsibilizatutako pertso-nek talde bat osatu zuten, eta ge-roztik arrakasta handia izan dutenikastaroak antolatu dituzte; baiRosa Sensaten eta baita Hobetuzeta Garatu bezalako Kataluniakoformazio programetan ere.

Gu a de la Mediaci n Escolarizeneko gida bat egina du. Gataz-karen gaia lantzeko ikasleekinegin daitezkeen ariketak eta adibi-deak biltzen ditu bertan.

Hik Hasi II. Udako Topaketetaneman zuen saioa interaktiboa izanzen; gatazka ardatz bezala hartuzeta hortik abiatuz, ikasleekin ba-tera elkarrizketaren eta bakearenkultura nola sor eta landu daite-keen hausnartzeko aukera irekizuen.


Aho hizkuntza eta gorputz hizkun-tza ere asko lantzen ditugu.

Emozio eta sentimenduen adieraz-pena da beste atal bat. Hutsune izuga-rria daukagu gure adimen emozionale-an. Eta gatazketan beti present daude-nez, kontuan hartu behar ditugu per-tsonari tratamendu integrala emateko.

Beste atal bat pentsamendu trebe-ziena da. Besteen ideiak argudiatzenditugu eta kontra egin. Hori guztia tal-dean egiten dugu, eta ideia berriena etasortzaileena ateratzen duen pertsonada benetan bere ingurunea aldatzealortzen duena.

Partaidetza aktiboa bultzatzen du-gu denek parte har dezaten.

Elkarbizitza baketsua garrantzi-tsua da ikastetxearen barruan zeinkanpoan.

Beligerantzia positiboa ere aintzathartzen dugun beste atal bat da. Izanere, pertsonek ez dute lasaitu behar ga-tazka beren ingurunera egokitu dute-nean soilik, baizik eta ingurune globa-larekin inplikatu ondoren, beste ba-tzuk beraiek bezala edo okerrago dau-delako.

Azkenik, bitartekaritza prozesuabera aztertzen da. Bitartekaritza kanpo-ko hirugarren pertsona batek zubi la-nak egitea da.

Kataluniako zenbait ikastetxetanBitartekaritza Zerbitzua dago. Zer dahori?

Gatazkak konpontzen laguntzenduen zerbitzua da. Oraindik esperi-mentu fasean dago eta ikastetxe guztie-tan ez dago berdin antolatua; bakoitzaegokia iruditzen zaion moduan antola-tzen ari da.

Zerbitzu horretan gatazkak kon-pontzen laguntzen duten bitartekariakdaude. Haatik, bitartekariek ez diotegatazkari irtenbidea ematen, baizik etagiroa, espazioa, denbora eta komuni-kazio modua sortzen dute inplikatuta-ko pertsonek soluzioa bila dezaten.

Zerbitzua borondatezkoa eta konfi-dentziala da. Gainera, boterea pertso-nen eskuetan dagoela bermatzen da etahori asko apreziatzen da; hau da, norbe-rak erabaki eta esan ahal izantea gauzak.

Nola laguntzen dute bitartekariekgatazkak konpontzen? Zein baliabideerabiltzen dituzte?

Bitartekariek gatazka duten pertso-nak beste espazio eta denbora bateankokatzen dituzte. Pertsona horiek dago-eneko ez dira bereiztutako edo banatu-tako pertsonak, baizik eta gatazka bateklotutako pertsonak. Behin batak bestea-ri (edo besteei) entzun ondoren, eta ba-koitzaren ikuspegi eta sentimenduenberri jakin eta gero, irtenbideak bilatzenlaguntzen diete bitartekariek. Ondoren,inplikatutako pertsonek baloratu, auke-ratu eta beraiei egokiena iruditzen zaienerabakia hartzen dute. Azken finean, be-raiek pentsatu duten moduan jartzendute praktikan irtenbide hori.

Nor dira zerbitzu horretara joatendirenak?

Beti gatazkan inplikatuta daudenpertsona guztiak joaten dira. Esperien-tziak erakutsi digunez, irakasleei askozere gehiago kostatzen zaie ikasleekinbitartekaritza prozesu batean parte har-tzea. Izan ere, hasieran autoritatateagalduko ote duten beldur izaten dira.Eta probatu dutenek behin eta berriroerrepikatu dute, ez baitute autoritaterikgaltzen, errespetua eta konfiantza ira-bazi baizik.

Gainera, askotan ikaslea hobetoezagutzeko modua izaten da. Ezen, ira-kasle rolean bete-betean sartzen denaketa irakasteko soilik dagoela uste due-nak, sarritan ez daki nori irakasten ariden. Eta noski, ikaslea ezagutzen ezbadu, askoz okerrago irakasten du.

Bitartekaritza Zerbitzua dutenikastetxeak nolakoak dira?

Orain dela pare bat urte Katalunianbospasei ikastetxe ziren zerbitzu horizutenak eta guztiak Bigarren Hezkun-tzakoak ziren. Pixkanaka, ordea, gerozeta gehiago hedatzen ari da.

Dena dela, argi utzi behar da ikaste-txe batek Bitartekaritza Zerbitzua edu-kitzeak ez duela esan nahi ikastetxe ga-tazkatsua denik, baizik eta zentro ho-rretan badakitela gatazkak ikaskuntza-ren iturri direla eta guraso, irakasle,ikasle, langile ez irakasle eta han dau-den pertsona guztien artean harremaneta giro ona baldin badago, ikastetxea-ren funtzioak berme askoz gehiagore-kin burutuko direla.

Bitartekaritza Zerbitzurik ez dago-en eskoletan gatazkak konpontzekoikastetxeko araudira jotzen dute. Zerbi-tzu hori dagoen eskoletan, ostera, harajo dezake.

Zerbitzua ongi antolatuta baldin ba-dago, bitartekariak denen artean auke-ratzen dituzte. Normalean bi bitartekariegoten dira gatazka egoera bakoitzean,gauza ugari hartu behar baitira kon-tuan: ahozkoa ez den lengoaia, bakoi-tza nola sentitzen den… Zenbait ikaste-txetan bitartekariak neska-mutilak di-ra, ikastetxeko ikasleak beraiek. •

Bitartekariekez diotegatazkariirtenbideaematen, baiziketa giroa,espazioa, denbora etakomunikaziomodua sor-tzen duteinplikatutakopertsoneksoluzioa bila dezaten

Bide eginean jarraitzen

dugu zuen ekarpenekin

eta parte-hartze

handiagoarekin aberastu

nahi dugularik.

Hik Hasi proiektua irekia

den heinean, interesa

duen edonoren parte-

hartzea gustu handiz

hartzen dugu.

Jar ezazu zure aletxoa

euskal hezkuntzaren

aldeko ekimen honetan.

Berriakotsaila


Ikastolen Elkartearen IX.Jardunaldi Pedagogikoak

Aurten Ikastolen Elkarteak

antolatutako IX. Jardunaldi Pe-

dagogikoak otsailaren 19, 20, 21

eta 22an egingo dira Donostiako

Miramon Teknologi Elkartegian.

Gaia Euskararen erabilera izan-go da. Batetik, ikastoletako ego-

erari egingo zaio so, eta beste-

tik, normalizazio prozesuan la-

nean ari diren gainerako erakun-

de publiko eta pribatuen jarduna

aztertuko da.

Lau egunetan zehar luzatuko dirajardunaldiak eta egun bakoitzean lau-na hitzaldi izango dira:

Otsailak 19, asteartea9:30-10:45 Ikastolen Hizkuntza

Proiektua (IHP). Emaileak: Itziar Elor-za Ikastolen Elkarteko hizkuntza adituaeta Erramun Osa Euskal Herriko Ikasto-len Elkarteko Hizkuntza Proiektuarenarduraduna.

10:45-12:00 Euskaraz Bizi lan pro-

posamena eta Laskorain Ikastolako es-perientzia. Emaileak: Antton Amonda-rain Ordiziako Jakintza ikastolako ira-kaslea eta Emeterio Zaldibia TolosakoLaskorain ikastolako irakaslea.

16:00-17:15 Hizkuntza normal-kuntzarako proiektuak EAEn.Emailea:Iñaki Artola Hekzuntza, Unibertsitateeta Ikerketa Saileko Euskara ZerbitzukoNOLEGAko arduraduna.

17:15-18:30 Erabileraren neurketaikastetxeko eremu informaletan. SEI el-kartearen ikerketa. Galdakaoko Eguz-kibegi ikastolako esperientzia. Emaile-ak: Olatz Altuna SEI elkarteko IkerketaSaileko arduraduna eta Ana Mezo Gal-dakaoko Eguzkibegi ikastolako ikaske-taburua.

Otsailak 20, asteazkena9:30-10:45 Hizkuntza gutxituen be-

rreskurapenerako hurbilpen teorikoak.Emailea: Mikel Zalbide Hezkuntza,Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Eus-kara Zerbitzuko burua.

10:45-12:00 Euskarari eta euskalkulturari buruzko euskal eskolarenerronkak. Emailea: Xabier GaragorriUPV/EHUko Didaktika eta AntolaketaDepartamentuko irakaslea eta GIEkoPedagogi aholkularia.

16:00-17:15 Etorkizuna aurreikus-ten 99. Euskal Herriko gaztetxoak etaeuskara.Emailea: Iñaki Martinez de Lu-na UPV/EHUko Soziologia-2 Sailekoirakaslea.

17:15-18:30 Hizkuntzaren adie-razkortasuna eta sormen ahalmena.Gazteak eta euskara mende hasieran.Kike Amonarriz soziolinguista eta Ar-giako Sustapen Saileko arduraduna.

Otsailak 21, osteguna9:30-10:45 Eskolen eta herrietako

euskara elkarteen arteko osagarritasu-na euskararen normalkuntza proze-suan. Emailea: Iñaki Arruti Lasarte-O-

riako Udaleko euskara teknikaria.10:45-12:00 Hizkuntzaren zehar-

kakotasuna. Britania Handiko eredua.Emailea: John Clegg Britania HandikoLondreseko hezkuntza aholkularia.

16:00-17:15 Hizkuntzen proiektuintegratua. Emaileak: Rosa MartinezBartzolanako Villa Olimpicako CEIPkozuzendaria eta Mª Teresa Serra aipatuikastetxeko ikasketaburua.

17:15-18:30 Bertsolaritzaren ekar-pena ahozkotasunaren trebakuntza.Emaileak: Nagore Soroa AIFeko Bertso-laritza programen arduraduna, MikelMendizabal GIEko Bertsolaritza pro-gramen arduraduna eta Juanjo Respal-diza BIEko Bertsolaritza programenarduraduna.

Otsailak 22, ostirala9:30-10:45 Hedadura urriko hiz-

kuntzen sustapena eta defentsa Burse-latik.Emailea: Johan Haggman Europa-ko bulegoko hizkuntza gutxituetarakoproiektuen arduraduna. Eta Euskara-ren aldeko hizkuntza politika baten so-rrera eta aplikazioa Iparraldean. E-maileak: Max Brisson Iparraldeko De-partamentu Orokorreko Kontseilari

Berriak

ikastaroak

Nagusia eta Jean-Claude Iriart Euskal He-rriko Hautetsien Kontseiluko zuzendaria.

10:45-12:00 Eusko Jaurlaritzareneuskararen normalkuntzarako politika.Emailea: Lorea Bilbao Eusko Jaurlaritza-ko Hizkuntza Politikarako sailburuorde-tzako Euskara sustatzeko zuzendaria.

Informazio gehiagorako:Arabako Ikastolen Federakundea

(Joseba Aginagalde)Tel.: 945 23 33 55Faxa: 945 13 53 21E-posta: [email protected]

Beste urte batez BarakaldokoJardunaldi Pedagogikoak abian dira.Oraingoan, ordea, Berritzugunea daantolaketaz arduratu dena, PATi leku-koa harturik. Aurtengo jardunaldiengaia Aniztasunean elkarrekin bizi da.Errespetuan eta denon partaidetzanoinarritutako elkarbizitza ereduabultzatzeko hainbat alor jorratu be-har dira, eta horretan laguntzeko as-moz antolatu dira jardunaldiok. Haus-narketaz gain, ikasgelara zuzenkiailegatzen diren diseinu proposame-nak eta ekintza praktikoak bilatzekoeta aztertzeko parada izango da ikas-taro horietan.

Ikasturtea amaitu bitarteko es-kaintza oparoaren barnean daude on-dorengo ikastaroak.

Otsailaren 20ko Aniztasuneanelkarrekin bizi hitzaldia da jardu-naldietako ikastaro nagusia. Barakal-do Antzokian izango da goizeko10:00etan hasi eta egun osoz. Egita-raua honakoa da:

10:00etan XV. Jardunaldi Pedago-gikoen aurkezpena

10:30ean Trabajar desde la Di-versidad. Avanzar en la conviven-cia. Claves para mejorar una reali-dad conflictivahitzaldia Elena MartinMadrilgo Unibertsitate Autonomokoirakaslearen eskutik.

12:00etan atsedenaldia12:30ean Mejora del clima esco-

lar. Intentar que todos tengan cabi-da hitzaldia eskainiko du Nélida Zai-tegi Harreman eta elkarbizitzakoteknikoa.

14:00etan bazkaria.17:00etan El mérito de la labor do-

centehitzaldia emango du Bernardo A-txaga idazleak.

18:00etan atsedenaldia.18:30ean Barakaldoko ikastetxee-

tako komunikazioak eta esperientziak.19:30ean amaiera.

Martxoaren 1, 2, 8 eta 9an “Mate-matiken irakaskuntza eta ikaskun-tza” ikastaroa egingo da. 11 ordukoaizango da eta Bilbon irakatsiko du Car-los Gallego emaileak.

Martxoaren 4an What´s on afterthe early introduction of English in

our educational system? ikastaroaegingo da Sestaoko Berritzegunean.Itziar Hormaza eta Charo Perez Iturbearduratuko dira Haur eta Lehen Hez-kuntzako irakasleei zuzendutako ikas-taro hori emateaz.

Martxoaren 4, 5, 6 eta 7an Oinarriz-ko Interneta izango da aukeran Bara-kaldoko Gaztenet gunean. Interesaduen edozein irakasleri irekita dagoenikastaroa da.

Egun beretan beste ikastaro batizango da Barakaldoko Berritzegune-an: El aprendizaje social para laconvivencia: habilidades sociales yaprendizaje cooperativo. DBH etaDBHOko irakasleei zuzenduriko ikas-taroa da eta bi emailek eskainiko dute:Juan Ignacio Garijo Pariente eta Jose MªMillán Estébanez.

Martxoaren 7an El Regato ikaste-txean Cómo organizar el equipo di-rectivo ikastaroa eskainiko da.Alejandro Campo eskola antolaketakokoordinatzailearen esku egongo daBarakaldoko Berritzeguneko Haur etaLehen Hezkuntzako Zuzendaritza Tal-deen Mintegiari bideratutako ikastarohori.

Informazio gehiagorako:Barakaldoko BerritzeguneaZumalakarregi, 2148903 BarakaldoTel.: 94 4902300Faxa: 94 4970068E-posta: [email protected]

Barakaldoko Jardunaldi Pedagogikoak


Gipuzkoako Ikastolen Elkartea(Juanjo Gomez eta Zuriñe Mendizabal)

Tel.: 943 44 51 08Faxa: 943 46 52 94E-posta: [email protected]


Berriak Mondragon Unibertsitatearen Hu-

manitate eta Hezkuntza Zientzien Fa-kultateak zabaldu egingo du on line es-kaintza. Hemendik aurrera sarean, kur-tsoak ezezik, moduluak eskaintzen erehasiko da.

Eskaintza horren bidez, beste jendebaten premiak bete nahi ditu HUHE-ZIk, titulurik behar ez baina bere buruajantzi nahi duen jendearenak, hain zu-zen.

Hala ere, modulu bakoitzak hain-bat kreditu balio izango du. Beraz, mo-dulu horiek gero beste ikasketa batzukegin nahi dituenarentzat ere balio izan-go dute.

Hasteko, modulu bakarra eskainizhasiko bada ere, poliki-poliki zabalduzjoango da on line moduluen eskaintza.

Gizarte Psikologia modulua izango dalehenengo eskaintza. Horrek datorrenikasturtean Psikopedagogia egin nahidutenentzat edo besterik barik bere bu-rua jantzi nahi duten guztientzat balio i-zango du.

Gaia Gizarte Psikologia: gizabana-koa eta gizartearen arteko elkarrekin-tzak izango da. 6 kreditu izango ditu e-ta ikasleak tutorearen laguntza eduki-ko du. Modulua 2002ko otsailaren 25e-tik maiatzaren 31ra bitartean emangoda. Matrikulazio epea, aldiz, otsailaren1etik 15era bitartean izango da.

Matrikula eta informazioa: HUHE-ZI, Humanitate eta Hezkuntza Zien-tzien Fakultatea [email protected] edo 943 71 41 57 (Matilde Sainz).

HUHEZIk on line eskaintza zabaldu egingo du

Gurasoentzathitzaldiak IrungoTxingudiikastolan

Urtero bezala,aurten ere gurasoen-tzako hainbat hitzal-di prestatu dituzteIrungo Txingudiikastolan. Dagoene-ko horietako batzukburutu badira ere,oraindik badira inte-resgarriak diren bes-te pare bat hitzaldi.

Otsailaren 14ean Elikadura abe-ratsak, osasungarriak, hazkundea etaosasunean duen eragina hitzaldiaizango da. Hizlaria Mª Teresa Gaztaña-ga nutrizio sendagilea eta “Kirolarte”kokoordinatzailea izango da.

Otsailaren 21ean Errespetuan etakonfiantzan hezi gaia landuko da Ne-kane Navarro psikologoa eta terapeu-tak eskainiko duen hitzaldian.

Bi hitzaldiak Ametsa Abesbatzarenaretoan izango dira, Irungo Istillagaplazako 5. zenbakian arratsaldeko19:00etan.

2002ko kantu txapelketak abian dira

Aurtengo Nafarroako Haur Kanta-ri Txapelketa prest du KantuzaleenElkarteak, eta izena emateko epea ire-kia dago otsailaren 15a bitartean. Edo-zein ikastetxetako Lehen Hezkuntza-ko eta DBHko ikasleek parte har de-zake, bai banaka, binaka edota talde-ka. Euskaraz kantatu beharko dute, e-ta kanta zahar eta berriak aukera ditza-kete, betiere herritar eran abestuz.

Kanporaketa egunak eta lekuakfinkaturik daude, eta baita finalekoaere:

Otsailaren 23an, 17:00etan Do-neztebeko Bordatxo dantzalekuan.

Martxoaren 2an, 11:00etan Liza-rrako Golem zinematokian.

Martxoaren 9an, 17:00etan Tu-teran.

Martxoaren 17an, 11:00etanUharte-Iruñeko Ugarrandia kirolde-gian.

Eta finala martxoaren 24ean,11:00etan Iruñeko Gaiarre Antzokian.

Gipuzkoako Euskal KantuTxa-pelketak ere bere bideari ekin dio.Berau 15 urtetik gorakoentzat izangoda. Banaka, binaka edo taldeka aur-keztu ahal izango da, taldeak gehie-nez 10 lagunekoak izan daitezkeela-rik. Aurreko urteetan Euskal HerrikoTxapelketa irabazi dutenek ezingodute esku hartu.

Txapelketa hiru martxoa eta apiri-lean egingo diren hiru ekitalditan gau-zatuko da, nahiz eta oraindik egunaketa tokiak zehazteke egon.

Informazio gehiagorako:Nafarroako Kantuzaleen ElkarteaDescalzos kalea 50, behea31001 IruñeaE-posta: [email protected]

Gipuzkoako Kantuzaleen ElkarteaTelekopia: 943 49 38 42Telefonoa: 656 70 84 46E-posta: [email protected]

Errima errebeldeakRoal Dahl

ZubiaIdazle galestar errebelde honek

oso gustuko du jende helduarenmundu arrazionala hankaz gora jar-tzea. Liburu honetan errima hartukodu konplize sei ipuin klasiko ezagunibuelta emateko: Mari Errauskinekbazterrak harrotuko ditu jauregikodantzalekuan, Edurnezuri auto-sto-pez ibiliko da eta Hiru TxerritxoekTxanogorritxori eskatuko diotelaguntza. Eta otsoa? OtsoakGorritxo-ak ikusiko ditu, bai horixe! •

Argitalpenak

Risky, zaude geldirik!Joxe Mari Iturralde

EreinAuskalo Bumeran bildumako li-

buru hau 11 urtetik aurrerako haurren-tzat da egokia. Riskyren eta bere lagu-nen abenturak dira kontagai 92 orrial-detan zehar. Elkarrizketa bizi eta zuze-nek liburua arina eta ulertarraza egitendute. Kontakizunaren haria ere etenikgabe eta erritmoa mantenduz luzatzenda. Tartekatuta dauden Jon Zabaleta i-lustratzailearen irudiek ere bizitasunaeta mugimendua ematen diote libu-ruari •

Tamarindoaren zainak Sindo Pacheco

GiltzaPeriskopioabilduma lan hau Edebé

sariko finalista gelditu zen. Tony gaztekubatarra du protagonista eta besteakbeste nerabeen gaia, sexualitatea, fa-miliako harremanak, eskolako irakas-kuntza eredua eta Kubako egoera poli-tiko eta soziala gaiak agertuko dira. Ho-ri guztia, noski, bere nortasuna eta erre-ferentea bilatzen ari den gaztearenikuspegitik. Egileak beste hainbat libu-ru idatzi ditu, eta horiekin irabazi di-tuen sariak ere ugari dira•

Bat soziolinguistika aldizkaria

40. zkiaSEI

Azken zenbakian Quebec-ekohizkuntz egoera aztertzen duten biartikulu biltzen dira. Elkarrizketanere herrialde horretako gaia jorratzenda Jean Darion-ekin. Bera Quebec-eko ordezkari nagusia izan da Tokionazken sei urteotan. Kasu honetanetorkinen integrazio soziolinguisti-koaz mintzo da. Azkenik, Euskal He-rriko hizkuntz egoeraren inguruko-beste bost idatzi jasotzen dira•

Mikela nahastuta dabilMecè Arànega

IbaizabalMikela igela bildumako seigarren

liburu honek izen bereko igel txiki etalotsatiaren abenturak kontatzen ditu.2-6 urte bitarteko haurrei bideratutadagoen material honetako testuak ko-loretan egindako ilustrazio handiekinosatuta daude. Haur txikiak Mikelaigelarekin identifika dezakete berenburua, eta haren beldurrak, lotsak etaabenturak bere egingo dituzte liburuairakurtzen hasi bezain azkar •

Galtzerdi suizidaMariasun Landa

ElkarlaneanIzenburu bitxi honen azpian gal-

tzerdi batek bere gorabeherak konta-tzen ditu lehenengo pertsonan. Aben-tura eta hausnarketaz betetako liburuada, fikziozko kontakizunak eta egune-roko errealitateko kontuak nahastendituena, eta hortaz, egokia da gaztenahiz helduentzat. Ilustrazioak ere ai-patu beharrekoak dira, Antton Olaria-garen marrazkiek egitura txukun eta e-rakargarriz jantzi baitute liburua •


Berriak

Ikas Euskal Pedagogia Zerbi-tzuak bi ikasmaterial berri kale-ratu ditu: Grafismoa eta Idazke-ra. Eskolaurreko haurrei bidera-turiko bi liburu horiek zeinuak etaletrak idazten trebatzeko lagun-garri izatea dute xede.

Liburu hauek aurretik argitaratutakoKantirurieta Hatz eta behatz materialen ja-rraipena osatzen dute. Kantiruri musika,hizkuntza eta motrizitatea lantzeko zen;Hatz eta behatzek behatz eta eskuen mugi-menduak trebatzeko balio zuen; eta orain,Grafismoa eta Idazkera liburuek hitz oso-ak idazten ikasteko balio dute. Laupabosturteko haurra zeinu grafikoak marraztenhasten da: marrak, lerroak, biribilak etaabar. Emeki-emeki letrak moldatzen ditueta azkenik hitz osoak. Horretara heltzeko,urraspide bat jarraitu behar du, eta liburuokbide bat proposatzen dute.

Hasteko, eskolaurreko 2. urtetik goitizeinu grafikoak gaika lantzea proposatzendute, errazenetik zailenera. Horretarako,hainbat fitxa biltzen dira liburuotan. Gaine-ra, fitxa horiek ikasgelan lantzen diren gaie-tan barna sartzeko baliagarriak dira. Adibi-dez, urtaroei dagozkien fitxen bitartez ho-rietako bakoitzari dagokion hiztegia abe-rasteko balio dute.

Lehen pausoa, beraz, grafiak (marrak,lerroak, biribilak eta abar) lantzea izanenda. Hurrengo urratsa, eskolaurreko azkenurtetik gora, zeinu horiek letrak moldatze-ko xedearekin lantzea izanen da. Horri ja-rraiki, azken helburua idazkera kurtsiboada. Prozesu hori guztia urratsez urrats jarrai-tu ahal izateko, liburu bakoitzak Erakaslea-ren gida du.

Liburuaren edukiaGrafismoa liburua zazpi zatitan edo gai-

tan banatzen da eta orotara 127 fitxa ditu. Za-ti bakoitzaren hasierak gaiaren araberako i-lustrazioa du. Ondoren, fitxa bakoitzean bizeinu grafiko lantzen dira. Eta bukatzeko,gaiari dagokion azken fitxa ebaluaketako e-giteko prestatua dago. Haurrak aurreko fi-txetan landutako guztia menperatzen duenedo ez ikusteko baliagarria da irakaslearen-tzat. Fitxa horiek hainbat trebetasun lortze-ko balio dute: eskuak trebatzeko, keinu gra-fikoak garatzeko, zeinuak zehazki egiteko,zeinuak bereganatzeko eta haiei esanahia e-mateko eta begien eta gorputzaren artekokoordinazioa finkatzeko.

Oro har, ikasmaterial horren erabilpe-narekin eskolaurreko lehen zikloaren erdi-tik aurrera haurrak hainbat gaitasun lortzeada xedea. Besteak beste, orriaren espazioaerabiltzea, hainbat zeinu ezagutzea, berak

zeinuak berriz egitea, idazteko tresnaeskuan ongi atxikitzea, idazteko orduanbehar bezala jartzen ikastea eta manuenulertzea.

Idazkera helburu bigarren liburuaridagokionez, 33 fitxa ditu. Horietako bakoi-tzak euskal alfabetoaren letra bat idazten e-rakusten du, bai eta euskaraz arruntak zaiz-kigun dd, ll, rr, tt, ts, tx eta tz soinuak transki-batzen ere. Fitxa bakoitzak bertso bat dau-ka eta saioa horrekin hasten da. Ahozkoa-ren eta idatzizkoaren lotura egiten du, etagainera, bertsoak idazki edo idazki-zati gi-sa lantzen dira. Horrela, moldatuko duenletrari esanahia aurkituko dio haurrak. Ja-rraian, bertsoari dagokion marrazkia dagohaurrek margo dezaten. Ondoren, letrakmoldatzeko egin behar diren zeinuak ager-tzen dira, eta baita letra, silaba edo hitzak e-re. Bakoitza lerro batean dago, haurrak le-rro horretan dagokion letra idatz dezan.Gero, bertsoari lotutako beste marrazki batagertzen da, eta azkenik, letrari dagokionzeinu berezi bat berriz lantzen da.

Ariketa horien helburu orokorra idaz-kera kurtsiboan trebatzea da. Zehatzagoesanda; haurrak orriaren espazioa ongi era-biltzea, zeinuak ezagutzea, zeinu horiek le-rro zuzenetan egitea, idazten saiatzea eta i-dazkera kurtsiboan zeinuak menperatzea.

IKASen ikasmaterialberriak: Grafismoa etaIdazkera


Behartsuen unibertsitatea:arte eta lanbide eskolakEuskal Herrian

Euskal Herrian 1879an sortu zirenlehen arte eta lanbide eskolak. Lanbideheziketa lekuko beharrei eta beharekonomikoei egokitzen hasi zenean ja-rri ziren abian aipatu eskolak, hau da,modernizazio ekonomikoaren eta so-zialaren garaian.

Aski jakina da XIX. mendearen er-dialdetik aurrera Bizkaian eta Gipuzko-an industrializazio prozesua bizi izanzela. Erritmo desberdineko prozesuaizan zen, eta eremu ekonomiko ugaririeragin zien. Bi lurralde historikoetakofisionomia ekonomiko eta soziala alda-

ministrazioak ez zuten aurreikusi al-derdi hori. Garaiko berritzaile sozialekbehar industrialei egokitutako eskula-naren beharra ikusten zuten. Berritzai-le horiek burgesia hasiberriaren boze-ramaileak ziren, eta beren lana beha-rrezkoa zen esaneko langile gaituekproiektu ekonomikoak, hirigintzako-ak eta industrialak aurrera eraman zi-tzaten. Zentzu horretan, arte eta lanbi-de eskolak garai hartako hezkuntza le-geditik kanpora ari ziren sortzen. 1970.urte arte Espainiako hezkuntza sistemaosoa antolatu zuen 1857ko Moyano Le-ge ospetsuak eta Frantziako hezkuntzasistema antolatu zuen 1833ko GuizotLegeak ez zuten aurreikusi oinarrizkoikasketak zituzten neska-mutilek lanbi-de bat eskuratzeko balioko zuen lanbi-de ikasketarik. 1924 arte Espainian ezzen ezagutu lanbide heziketari buruzkolegerik. Beraz, langileen formazioa le-geditik at sortu zen, herrietako eta pro-bintzietako erakundeek bultzaturik.

Ikuspegi orokorretik begiratuta,Europan ezagutzen ziren arte eta lanbi-

tu zuen, ezbairik gabe. Industrializazioprozesu hori alderdi garrantzitsua izan-go da modernizazio zabalago baten ba-rruan, eta beste eskualde europarrekinalderatzeko modukoa. Aldaketa de-mografikoek, alfabetizazioaren zabal-kundeak eta eskolatzeak, hiri handienurbanizazioak, hala nola dinamika so-zial berriak, itxura berri bateko gizarteasortuko dute. Modernizazio horretanmurgiltzen diren herri eta hiriak erabataldatuko dira poliki-poliki, batez ereDonostia eta Bilbo. Araba eta Nafarroamodernizazio prozesu horretatik kan-po geldituko dira, eta beren hiriburue-tan arte eta lanbide eskola tradizionalakmantenduko dira. Donostiako eskola-ko idazkariak adierazi zuenez, eskolahoriek behartsuen unibertsitateak zi-rela esaten zen. Ezen, lehen formazioaegin ondoren, langile baldintza hobe-tzeko zuten aukera bakarra eskola ho-rietara joatea zen.

Testuinguru horretan hezkuntzakzentzu ekonomikoa hartuko du. Orduarte ez legediak ez irakaskuntzaren ad-

h i s t o r i a k oz e r t z e l a d a k

Paul D VILA EHUko Pedagogia Fakultateko Hezkuntzaren Teoria

eta Historia Saileko katedraduna

de eskolak, batez ere Frantziako lesgrandes écoles deiturikoak eta Europa-ko beste herrialdeetan zeuden an-tzekoak, ingeniariak prestatzeko esko-lak ziren, edota irakaskuntza teknikoeta komertzialak eskaintzen zituzte-nak, eta elite profesionala sortzera bi-deratuta zeuden. Normalean estatua-ren laguntza jasotzen zuten. Ikasleak ezziren herri klasekoak, horientzat oina-rrizko formazio orokorra baitzegoen.Formazio horrek prestakuntza pixka ba-tekin lan merkatuan sartzeko aukeraematen zien. Aitzitik, Euskal Herriansortu ziren eskolak emakumeak eta lan-gileak prestatzera bideratu ziren. Arteeta lanbide eskolak aztertzen baditugu,modernizazio prozesua eta eskulanarenformazioa bat datozela ohartuko gara.

Herri instituzioen eta diputa-zioen jokaera

Eskola horiek aztertzerakoan ezin-bestekoa da diputazioek diru lagun-tzak emateko garaian izan zuten jokae-

ra aztertzea. Izan ere, jokaera hori ele-mentu klabea zen diputazioek udale-txeekin zuten harremanean, udaletxe-ak izaten baitziren horrelako eskolaksortzeko eskaera egiten zutenak. Biz-kaiko eta Gipuzkoako diputazioek es-kola horien mantenurako aurrera era-man zituzten politikak konparatzen ba-ditugu, zera ikusiko dugu: Bizkaianirizpide orokor batzuk jarraitzen zirelaeta diru laguntza gehiago ematen zire-la. Era berean, Bizkaiko DiputaziokoHeziketa Publikoko Batzordeak jarrai-pen bat egiten zuen eskola horien gara-pena kontrolatuz, ikuskaritzak eginez,eta baita ikasketa eta arauen zenbaitplangintzarekin irizpide komunak zi-tuzten plangintza orokorrak eginezere. Ostera, Gipuzkoari dagokionez, ezzen horrelako politikarik aurrera era-man, nahiz eta diru laguntzak ematekozenbait neurri orokor ezarri zen. Izanere, diru laguntzak Diputazioaren au-rrekontu orokorren baitan zeuden. Ho-rregatik, arazo ekonomikoak zeudene-an diru laguntzak ukatu egiten ziren,eta ematen zena ez zen inoiz eskolenaurrekontuen % 50 baino gehiago iza-ten. Bizkaiko laguntza, aldiz, udalek es-kolen mantenurako egiten zuten aurre-kontuaren % 50 izaten zen beti.

Gipuzkoako arte eta lanbide esko-len sorrera, Bizkaian bezalaxe, udalenekimenaren ondotik etorri zen. XX.mendearen lehen herenean gertatuta-ko fenomenoa izan zen. Espero ziteke-en moduan, eskola horien banaketakprobintziaren industrializazioaren era-ginez sortzen ari ziren industria gunee-kin bat egin zuen. Gune horiek haue-xek ziren: Debagoiena (Bergara, Eibar,Arrasate, Zumarraga eta Elgoibar), To-losaldea eta Goierri (Tolosa, Ordizia etaBeasain), Donostialdea, Irun, Honda-rribia, Orereta eta Pasaia. Garrantzi gu-txiago izango dute Urola bailarako Az-peitia eta Zestoako eskolek. Bizkaianeskola horiek Ezkerraldean pilatu zirenbitartean, Gipuzkoan gehiago zabalduziren, herrien neurriagatik, industriaere hedatuago zegoelako eta era asko-takoa zelako. Eskola horiek XX. men-

dearen hasieran sortu ziren, Tolosakoaeta Donostiakoa izan ezik. Lehena1889an sortu zen, eta bigarrena Gipuz-koako industria garapenaren garairikindartsuenean.

Bizkaiari dagokionez, Gipuzkoangertatzen zen bezala, XX. mendearenlehen herenean indartu zen fenomenohau. Horrela, eskola ugari sortu ziren,eta gehienak itsasadarraren ezkerral-dean. Azpimarratzekoa da, Gipuzkoanez bezala, ikasketa planak industriakolangileen formazioan gehiago murgil-tzen zirela. Gainera, emakumeentzakolanbideetarako formaziorako ikaske-tak ere ugariagoak ziren. Kasurikgehienetan etxeko lanekin edo ehun-gintzarekin lotutako ikasketak ziren,eta ez hainbeste ikasketa komertzialak.

Laburbilduz, eskola horien bilakae-rako momentu kritikoan Bizkaiko Di-putazioak bildutako informazioen ara-bera, eskola guztiak ez dira tamainaberdinekoak. Ikasleen portaera, berriz,modu horretako beste eskoletako ikas-leen antzekoa da. Ikasketei dagokie-nez, ezin esan daiteke bereziki langile-en hobekuntzara bideratutako eskolakzirenik, ez Gipuzkoakoak eta ezta Biz-kaikoak ere. Lehen ikasketen ondoren-go eskolak zirela esatea egokiagoa da,eta beren programetan aipatzen zire-nak baino funtzio apalagoak betetzenzituzten. Hala ere, bazeuden salbues-penak, batik bat eskola garrantzitsue-netan eta ikasle gehiago zituztenetan.Bestalde, ikasleen asistentzia falta osoorokortuta zegoen. Eta hala ere, Biz-kaian oso kezkatuta zeuden eskolenbateratzearekin eta ikasketa planenerreformarekin. Haatik, eskola guztieneskaera industria eta biztanle aldake-ten baitan zegoen. Bizkaia eta Gipuz-koako eskola horiei txikiak deitu die-gu, Bilbokoarekin eta Donostiakoare-kin bereiztearren.

Bilboko Arte eta LanbideEskola

Bilboko Arte eta Lanbide Eskolalangileak profesionalki prestatzera bi-deratuta zegoen hasiera-hasieratik. Pa-

Lehen for-mazioa eginondoren,langile bal-dintza hobe-tzeko zutenaukerabakarraarte etalanbideeskoletarajoatea zen


Donostiako Arte eta Lanbide Eskola orain dela gutxi arte Correos-en bulegoak egon direnluxuzko eraikinean kokatzen zen, Koldo Mitxelena kulturunearen aldamenean.

blo de Alzola hiriko alkatea eta zentro-ko zuzendaritza taldeko lehen presi-dentea izan zen hori hala bultzatu zue-na. Eskolaren lehen 50 urteetan izanda-ko bilakaerak argi uzten ditu langileenirakaskuntzan sartu ziren aldaketak etaeskaera sozialari erantzuteko egindakoegokitzapenak. Izan ere, lehen esanbezala, aldaketa ekonomiko eta sozialsakonak jasaten ari zen hiria. Lehen 50urteetako ikasle guztien kopurua batueta zenbaki hauek ateratzen dira:56.314 ikasle mutil eta 41.786 ikasleneska, guztira 98.100. Hala ere, ikaske-tak bukatu zituztenen kopurua jaitsiegiten da: 34.983 ikasle mutil eta 31.887ikasle neska. Batez beste urtean 1.962ikasle matrikulatzen ziren, eta horieta-tik 1.337k bukatzen zuten, hots, % 68k.

Ikasleen datu erlatibo hori ikasketaplanen aldaketekin alderatu behar du-gu, eta batez ere, eskolak berak berehelburu gero eta sendoagoa lortze bi-dean egindako egokitzapenekin; hauda, sortzeko gai zen langilea heztea lan-gile espezializatu bihurtuz. Zentzu ho-rretan, instituzio honen bizitza osokoxedea ingeniariaren edo arkitektoarenarteko langileak eta eraikuntza edo in-dustria proiektuaren kudeatzaileaksortzea zen. Goi mailako langileakprestatzeko interes horren isla da1902an sortu eta 1912 arte iraun zuenLangileburuen Eskola. Horrekin, poli-ki-poliki langileen artean bereiztuegingo zen talde sozial berri bat sortuzen. Eskola honek goi mailako langilehoriek prestatzeko proiektuei erantzu-ten zien, nahiz eta emaitza orokorrakhain nabariak ez izan lehen urteetan.Baina, horrez gain, langileen oinarrizkoformazioaz ere arduratzen zen, eta az-tergai dugun urte tarte horretan indarre-an egon zen formazio hori. Hainbatikasketatako lehen mailetan nabarituzen eskaintza honen arrakasta, eta baitapixkanaka-pixkanaka garatuz joan zenemakumeentzako prestakuntzan ere.

Donostiako Eskolak ez bezala, Bil-bokoak ez zeukan merkataritza ikaske-tetako programarik eta ikasketa planik.Izan ere, hirian tradizio handia zuen

Institutu Bizkaitarrean eskaintzen zirenikasketa horiek, eta Merkataritza Esko-la bat ere bazegoen. Bestalde, azpima-rragarria da bere bultzatzaileek arte etalanbideen bigarren eskola deiturikoeskola ere. San Vicente de Paul Konfe-rentzien ardurapean zegoen eskola ho-nek ikasle asko zituen eta merkataritzaikasketak ere egiten ziren bertan. Soilikazken etapan zegoen formazio horre-kin erlazionatutako ikasgairen bat.Ikasketa plan nagusiak burdinarekin,harriarekin eta egurrarekin lotutakolanbideetako langileen prestakuntzarabideratuta zeuden. Azken etapan me-kanika eta elektrizitate ikasketak eregehitu ziren. Helburu zehatzak zitueneskolak, eta horrek adierazten digu be-har sozialen araberako prestakuntzaeskaintzen ziela langileei.

Donostiako Arte eta LanbideEskola

Donostiako Arte eta Lanbide Eskolahiriko langileen prestakuntzarako erre-ferentzia gune bilakatu zen urteen po-derioz. Bigarren mailako institutuaren(gaur egun Koldo Mitxelena kulturu-nea) aldameneko luxuzko eraikuntzabatean zegoen kokatuta, oran dela gu-txi arte Correos-en bulegoak egon di-ren lekuan. 1872an sortu zen, baina au-

Langileenformazioa

legeditik atsortu zen,herrietakoeta probin-

tzietakoerakundeekbultzaturik

rretik ere saiakerak egin ziren. Hirita-rrek horrelako instituzioekiko zuten in-teresa erakusten digu horrek. 1880. ur-teko ikasturtea izan zen lehenengoa,Bilboko eskola homonimoa martxanjarri eta hilabete gutxira.

1885eko erreformaren ondotik,Donostiako Eskolan Bilboko Eskolan


ez zegoen atal berri bat ezarri zen: mer-kataritzarena. Mota horretako eskolenhelburua langileak eta artisauak presta-tzea zen, eta merkataritza atala ez zego-en horrekin erabat loturik. Dena dela,ezaugarri horrek ikasle kopuruarenhanditzea ekarri zuen, hiritarren bal-dintza sozialak zirela-eta. Bestalde, bi-tartekaritza lanak egiteko langileen for-mazioak ez zuen arrakastarik izan es-kola honetan, nahiz eta ikasketa plane-tan ikasgai kopurua igo, formazioa be-ra ere gehiago sakondu eta zenbait es-pezialitate eskaini. Aztertzen ari garenetaparen amaieran, artean eskola ho-nek bete behar zituen helburuak ezzeuden argi. Lehen irakaskuntzatik ze-tozen ikasleei edo langileei erantzunbehar ote zitzaien zen betiko zalantza.Helburu bikoitz hori etengabeko za-lantza izan zen, eta 1924ko legediarenondoren baino ez da konponduko.

Ikasleen ezaugarriakArte eta lanbide eskola gehienetako

araudian jasotzen zenaren arabera, 12urterekin has zitezkeen eskola horie-tan. Baina adinaz gain, ikasleek bestebaldintza bat bete behar zuten: irakur-tzen eta idazten jakin behar zuten. De-na dela, kasu askotan oinarrizko ikas-ketak prestatzeko ikastaroak zeuden,eta horrek adierazten du leku guztietanez zela errespetatzen irakurtzen etaidazten jakin behar hura.

Ikasleen adina datu azpimarraga-rria da, eskola mota horien bi alderdiriburuzko informazioa ematen baitigu:bata, lehen mailaren ondorengo esko-lak zirela; eta bestea, ikasleen banaketaeta sailkapena ikusirik, adin desberdi-netako ikasleak biltzen zirela ikasketaberean. Normalean izaera bikoitza iza-ten zuten eskolok –langileen forma-zioa eta hobekuntza eskolak-, eta bi-koiztasun hori adin kategoriaren ara-bera zeuden ikasleen ehuneko desber-dinek ere adierazten dute. Orokorrean,ikasle gehienak 12 eta 15 urte bitarteko-ak ziren, matrikulatutako ikasleen % 50baino gehiago. Datu horrek zera era-kusten du: eskola horietan lehen maila-

ko ikasketen jarraipena egiten zela. Eraberean, horrek adierazten du “eskola-ume” edo “ikasle” kategoria profesio-nala zuten ikasleen ehunekoa altua ze-la. Horrez gain, langileek lan munduanmurgiltzeko behar zuten prestakuntzabeharrak ere bultzatzen zituen ikasleakeskola horietara.

Bigarren taldea 15 eta 20 urte bitarte-ko ikasleek osatzen zuten. Orokorrean,gutxi gorabehera ikasle guztien % 35ziren. Eta azkenik, hirugarren taldean20 urtetik gorako ikaslek zeuden. Ho-riek % 15 baino gutxiago ziren, eta ez zi-ren “eskola-umeak”, langile ikasleakbaizik. Ondorioz, ezin esan dezakeguikasle guztiak berdinak zirenik, ez adi-nari dagokionez, eta ezta lanbideei da-gokienez ere. Argi ikusten da ikasle lan-bidea duten 12-15 urtekoen eta lanbideanitzeko gainerako ikasle zaharragoenarteko bereizketa.

Eskola horien bereizgarri bat zerazen: ikasleek eskola utzi egiten zutelanahikoa ikasi zutela edo prestatu zirelaikusten zutenean. Ikasketa plan batekoikasgai guztiak ikasteko helburua gutxi

batzuek baino ez zuten lortzen. Norma-lean lehen bi mailak egin ondoren uz-ten zituzten ikasketak, eta batez bestelau ikasgai egiten zituzten gehienez.

Zentzu horretan, bistakoa da arteeta lanbide eskolen helburuak hainbatherritako industrializazio prozesuarenondorioz sortzen ziren behar ekonomi-koetatik eratzen zirela. Eta noski, zen-bait udalek bultzatzen zituzten, langile-en eta emakumeen hezkuntza herri-koia eta profesionala sustatzeko. Ikas-keta mota hori ikasleen ahalegin per-tsonalaren gain gelditzen zen, beraiekbaitziren lan baldintza hobeak nahi zi-tuztenak eta beraien egoera soziala ho-betu nahi zutenak.

Dena dela, Bilboko eta Donostiakokasuak salbu –non irakaskuntza indus-trialak, artistikoak eta komertzialak cu-rriculum profesional osatua zuten-, es-kola gehienak lehen mailako goi esko-len sare eskasiaren osagarri izan ziren.Arte eta lanbide eskoletako curriculu-ma alfabetizazio grafikora mugatzenzen batez ere. Ikasle gehienek Geome-tria, Marrazketa eta Aritmetika ikastenzituzten. Modu horretan, lanbide hezi-ketak hezkuntza sistemaren agerikogabezia ordezkatzen zuen. Izan ere, ga-rai hartan, lehen mailatik aurrera hez-kuntza ez zegoen batere egituratuta, bi-garren hezkuntza salbu, horrek besteikasle mota bat hartzen baitzuen, profe-sional izatea helburu ez zuena.

Arte eta lanbide eskolek, beraz, in-dustrializazio prozesuan eta geroz etahandiagoa zen modernizazioan buru-belarri sartuta zeuden Bizkaiari eta Gi-puzkoari erantzuna ematen jakin zu-ten, testuinguru horretan behar zen es-kulan profesionalari formazioa ema-nez. •

Ikasleekeskola utzi

egitenzuten nahi-koa ikasizutela edoprestatu

zirela ikusten

zutenean

Bibliografia- DAVILA, P. (1997): Las escue-

las de artes y oficios y el proceso mo-dernizador en el País Vasco(1879-1929). Leioa. Universidaddel País Vasco, Euskal Herriko Uni-bertsitatea.

elkarrizketa: hezkuntzakogizarte eragileen bilgunea ... › uploads › erab_1 › 2002 › 02 ›...

Documents