droga ilegalen konposaketa euskadi 2015

Aztertutako laginen konposaketa

2015 Drogei buruzko informazioa/Drogen analisiak

2015EKO ANALISI TXOSTENA

2

AURKIBIDEA

1 Sarrera ......................................................................................................... 3

2 Kualitatiboki aztertutako substantziak ......................................................... 4

3 Kuantitatiboki aztertutako substantziak ....................................................... 5

Anfetamina

Kokaina

MDMA

Ketamina

Beste batzuk

Susmagarriak

4 Substantziaren araberako txostenak ............................................................ 8

4.1- Kokaina txostena

4.2- Anfetamina txostena

4.3- MDMA txostena

4.4-Ketamina txostena

4.5-Bestelako substantzien txostena

4.6. Substantzia susmagarrien txostena

5 Substantzia berrien aurkikuntzak ............................................................30

6 Ondorioak ................................................................................................30


3

1. SARRERA

Ai Laket!! elkarteak EAE-n gauzaturiko prebentzio programetan 2015ean kolore-erreaktiboen

bidez eta geruza meheko kromatografiarekin kualitatiboki guztira 1.265 substantzia aztertu

dira eta 274 lagin jaso dira gerora kuantitatiboki aztertzeko, substantzia toxikoak goiztiarki

aurkitzeko pribilegiodun zerbitzu bati esker, Euskal Herriko Unibertsitateko Ikerkuntza

Zerbitzu Orokorren erresonantzia magnetiko nuklearraren (EMN) zerbitzu honekin

elkarlanean 13 urte eman ditugularik. Kalitatezko analisi azkar eta eraginkor honen

zerbitzua, bere aldetik, Eusko Jaurlaritzako Osasun Publiko eta Menpekotasunen

Zuzendaritzak eta SGIker-ek duten hitzarmenagatik eramaten da aurrera.

Hau kontuan hartuta, txosten honek aztertutako laginen purutasun, aizunketa eta

toxikotasunari buruzko informazio pribilegiatua eta zorrotza eskaintzen du, aisialdiko droga

erabilerarekin lotutako arriskuak kudeatzeko baliotsua dena. SGIker-eko analisien emaitzak

ere kualitatiboki aztertutakoekin alderatzen dira, eman daitezkeen aizunketei buruz

ohartaraziz eta Europa zein estatu mailako datu ofizialak eskainiz.

Objektibotasunez eta zorroztasunez prebentzio ikuspegiarekin aritzeko ezinbestekoa da

drogen legez kanpoko merkatuaren errealitatea ezagutzea, merkatu honek osasun kontrolik

ez izatean substantziak landu eta banatzen dituztenen erabilerak osasuntsuak ez izatea

errazten delako, hau droga erabiltzaileentzako arriskua suposatuz.


4

2. KUALITATIBOKI AZTERTUTAKO SUBSTANTZIAK

Legez kanpoko substantzien egungo konposaketaren inguruko ideia orokorra egiteko Ai

Laket!! elkarteak EAE-n gauzaturiko prebentzio programetan 2015ean eginiko analisi

kualitatiboei erreparatuko zaie (1.265 laginei), jarraian analisien emaitzak zehazten

direlarik:

Substantzia mota

Laginaren emaitza

Lagin kopurua

Substantzia mota

Laginaren emaitza

Lagin kopurua

226 363 PSIKOAKTIBITATE ALTUA 147 PSIKOAKTIBITATE

ALTUA 208 PSIKOAKTIBITATE ERTAINA 67 PSIKOAKTIBITATE

ERTAINA 99

haxixa

PSIKOAKTIBITATE BAXUA 12

marihuana

PSIKOAKTIBITATE BAXUA 56

174 290 KOKAINA 56 ANFETAMINA 102 KOKAINA + LEBAMISOLA 24 ANFETAMINA +

KAFEINA 172 KOKAINA + SOILIK ANESTESIKOA

3 ANFETAMINA + BESTELAKO KONBINAKETAK

14

KOKAINA+ SOILIK ANALGESIKOA

3

anfetamina

ANFETAMINAN NEGATIBOA

2

KOKAINA + BESTELAKO KONBINAKETAK

84

cocaína

KOKAINAN NEGATIBOA 4 39

KETAMINA 20 146 KETAMINA +

BESTE BATZUK 3 MDMA 130

ketamina

KETAMINAN NEGATIBOA 16

MDMA + BESTE BATZUK 8

MDMA

MDMA-N NEGATIBOA 8

27 LSD 8 OPIOA 2 KALAMU-OLIOA 1 KANABINOIDE SINTETIKOA 2 ALFA-PVP 1 ONDDOAK 1 METILONA 1

METOXETAMINA 5 GBL 1 2-CB 1 DMT 2 METANFETAMINA 1

beste batzuk

MEFEDRONA 1


5

Honebestez, kualitatiboki gehien aztertutako substantzia marihuana izan da (363 lagin),

anfetaminak jarraitzen diolarik (290 lagin), eta honi haxixak (226 lagin), kokainak (174

lagin), MDMA (146 lagin) eta ketaminak (39 lagin). Bestalde, beste batzuk atalean (27 lagin)

honakoa aztertu da; LSD-a (zortzi lagin), metoxetamina (bost lagin), opioa (bi lagin),

kanabinoide sintetikoak (bi lagin), DMT-a (bi lagin), kalamu-olioa (lagin bat), alfa-PVP (lagin

bat), onddoak (lagin bat), metilona (lagin bat), GBL-a (lagin bat), 2-CB-a (lagin bat),

metanfetamina (lagin bat) eta mefedrona (lagin bat).

3. KUANTITATIBOKI AZTERTUTAKO SUBSTANTZIAK

2015 urtean zehar gerora kuantitatiboki aztertzeko 274 lagin bidali dira guztira SGIker

Ikerkuntza Zerbitzu Orokorretara, anfetamina izenarekin bidalitako laginak ugarienak izanik

(102 lagin), hauei kokaina izenarekin bidalitakoak jarraitzen dietelarik (60 lagin). Ondoren

MDMA izeneko laginak daude (48 lagin), eta hauen atzetik susmagarriak (38 lagin),

ketamina izenekoak (18 lagin) eta beste batzuk izenekoak (8 lagin).


6

ANFETAMINA

Anfetamina izenarekin kuantitatiboki aztertutako laginen inguruan, 101 laginek anfetaminan

positibo eman zuten %3 eta ia %100 arteko purutasunarekin. Horietatik lagin batek

anfetaminaz gain PMMA zuen (%47), eta beste batek anfetamina eta 4metilanfetamina

(%37).

Bestalde, kolore-erreaktiboen bidezko analisi kualitatiboetan anfetaminan negatiboa eman

zuen lagin batek analisi kuantitatiboetan ez zuen anfetaminarik erakutsi, kokaina baizik

(%88).

KOKAINA

Kokaina izenarekin kuantifikatzera bidalitako laginen artean 57 kokaina zeramaten %5 eta ia

%100 arteko purutasun tarteekin, eta horietatik batek kokainaz gain MDMA zuen baina

soilik %1eko portzentajearekin.

Kokaina izeneko hiru laginek analisi kualitatiboetan negatibo eman zuten, eta

kuantitatiboetan egiaztatu batek metoxetamina zuela (%27), beste batek fenetilamina

(ia%100), eta azkena kokaina laginetan ohikoak diren aizuntzaileetaz osatua zegoela.


7

MDMA

MDMA izenarekin kuantifikatzera bidalitako laginetatik 45 MDMA zeramaten %10 eta ia

%100 arteko purutasun tarteekin. Hauetatik lagin batek MDMA izateaz gain anfetamina

zuen baina soilik %1eko portzentajearekin, beste batek MDMA, anfetamina (%6) eta MDA

(%48) eta beste batek MDMA eta alfa-PVP (%19).

Bestalde, hiru laginek ez zuten MDMA-rik; batek anfetamina zuen (%96), beste batek

alfa-PVP (ia %100) eta beste batek etilona (ia %100).

KETAMINA

Ketamina izenarekin bidalitako laginetatik 14 positibo eman zuten ketaminan %40 eta ia

%100 purutasun tarteekin analisi kuantitatiboetan eta horietatik batek ketaminaz gain

anfetamina zuen (%40).

Bestalde, lau laginek negatibo eman zuten ketaminan batek taurina izanda (%83) eta beste

hirurak metoxetamina (%39 eta ia %100eko purutasun tarteekin).

BESTE BATZUK

Beste batzuk izenarekin kuantifikatzera kanabinoide sintetikozko bi lagin, metoxetamina

bi lagin (biak %82arekin), 2-CB lagin bat, LSD lagin bat, DMT lagin bat eta azkenean

metilona zen mefedrona lagin bat bidali ziren, hau da, 8 lagin beste batzuk bezala.

SUSMAGARRIAK

Bukatzeko, emaitza kualitatibo susmagarriengandik, eragin desatsegin edo ezohikoengatik,

itxuragatik edo kualitatiboki aztertu ezin direlako, kuantifikatzera susmagarriak izenarekin

38 lagin bidali ziren emaitzak honakoak izanda:

Anfetamina zuten bi lagin (%24 eta %43), kokaina zuten bi lagin (%22 eta %43), MDMA

lagin bat (ia %100eko purutasunarekin), ketamina zuten zortzi lagin (%48 eta ia %100

purutasun tarteekin), opio hiru lagin, psilozibina lagin bi, GBL lagin bat (ia %100eko

purutasunarekin), DOC bi lagin (bat DOM bezala erosita), anfetamina eta PMMA zuten bi

lagin (bat %2ko anfetamina eta %53ko PMMArekin eta bestea %4ko anfetamina eta %96ko

PMMA-rekin), alfa-PVP bi lagin (ia %100eko purutasunarekin), dibutilona lagin bat (ia

%100eko purutasunarekin), deskloroketamina lagin bat (ia %100eko purutasunarekin),

metanfetamina lagin bat (ia %100eko purutasunarekin), metoxetamina zuten bost lagin

(%42 eta ia %100 arteko purutasun tarteekin), metoxifenidina lagin bat (ia %100eko

purutasunarekin), etilona lagin bi (ia %100eko purutasunarekin), kreatina lagin bat (ia

%100eko purutasunarekin) eta lebamisol lagin bat (ia %100eko purutasunarekin).


8

4. SUBSTANTZIAREN ARABERAKO TXOSTENAK

KALAMUA

Lupaz edota mikroskopioz eta kalamuarentzako kolore-erreaktibo baten bidez eginiko analisi

kualitatiboei dagokienez, teknika hauen emaitzen arabera haxix eta marihuana laginak

psikoaktibitate altu, eratin edo baxukoak bezala sailkatzen ditugu.

Haxix eta marihuanaren kolore-erreaktiboak kanabinoide garrantzitsuenen gailentzea

erakusten du (THC, CBN edo CBD), eta kalamuaren psikoaktibitatea kalkulatzerakoan THC-

aren (potentzia psikoaktibo handiena duen kanabinoidea), CBD-aren (kanabidiol) eta CBN-

aren (kanabinol) elkarrekintza kontuan izaten dugu, azken biek THC-aren eraginak

modulatzen dituztelako euren agerpen handi ala txikiaren arabera THC-aren potentzia

handituz ala txikituz.

Hala ere, nahiz eta haxixa eta marihuana kalamu itxura ohikoenak izan eta legez kanpoko

substantzien artean gehien kontsumitzen direnak izan, badira bestelako itxura kanabikoak,

2015ean aztertutako kalamu-olioaren kasua bezala. Bestalde, 2015ean kuantitatiboki

aztertzera ere bidalitako kanabinoide sintetikoen bi laginak aipagarriak dira.

Haxix eta marihuana itxurako laginei eginiko analisi kualitatiboetara itzulita, laburbilduz

honakoak izan dira emaitzak:

2015ean kualitatiboki marihuanazko 363 lagin aztertu dira, gehienak

psikoaktibitate altukoak (208 lagin), ertainetaz (99 lagin) eta baxuetaz jarraituta (56

lagin).


9

Bestalde, 2015ean kualitatiboki guztira 226 haxix lagin aztertu dira, hauetatik

gehienak psikoaktibitate altukoak (147 lagin), ertainetaz (67 lagin) eta baxuetaz

jarraituta (12 lagin).

Ondoko grafikoak, bere aldetik, azken hiru urteetan kualitatiboki aztertutako haxix eta

marihuana laginen analisien portzentajeen arteko konparaketa aurkezten du:

Kalamu analisi mota eta kopurua

2013 2014 2015

Haxixa Marihuana

Beraz, azken urteetan gertatu bezala marihuana laginak haxixezko laginen gainetik

daude. Hori bai, nahiz eta 2014an nabarmenki marihuana laginen portzentajea igo

haxix laginekin alderatuta, 2015ean marihuana portzentajeak behera egin du ia

2013ko portzentajera jaitsi arte.


10

Dena den, lagin kopuruari erreparatuta, 2014arekin konparatuz nahiz eta 2015ean

marihuana lagin kopurua jaitsi marihuanazko 65 lagin gutxiago kualitatiboki

aztertuta (2015ean kualitatiboki 363 lagin aztertu dira eta 2014an 428), 2015eko

marihuana lagin kopurua 2013koa baino handiagoa da nabarmenki (2013an

kualitatiboki marihuanazko 273 lagin aztertuta).

Haxixaren inguruan, 2014 eta 2013 urteekin alderatuz 2015ean lagin kopurua handitzen

jarraitu da (2013an kualitatiboki 187 haxix lagin aztertu ziren, 2014an 217 eta 2015ean

226), nahiz eta 2015an soilik 2014an baino 9 lagin gehiago aztertu. Beraz, 2015ekoa ez da

igoera nabarmena izan 2014an eman zenaren aldean (2013an baino 30 lagin gehiago aztertu

zirelako kualitatiboki 2014an).

Era berean, beste grafiko honek azken hiru urteetan kualitatiboki aztertutako

laginen psikoaktibitate mailen arteko konparaketa erakusten du:

2014 urtearekin alderatuz 2015ean marihuana lagin kopurua jaitsi bada ere, psikoaktibitate

altuko marihuana laginen portzentajeak ia berdinak dira, %57 ingurukoak. Bestalde,

psikoaktibitate ertaineko marihuana laginen portzentajea 2015ean %27koa izan da eta

baxuena%15ekoa (2014an psikoaktibitate ertaineko marihuana laginen portzentajea

%29koa eta baxuena %12koa izan zen bitartean). Hemen aipatu behar da marihuana lagin

askoren psikoaktibitate baxuaren arrazoia laginek oraindik euren potentzial osoa hartu ez

izatea dela, oraindik heltze prozesuan egoteagatik zein hau gailentzeagatik (landarea goiz

edo berandu moztuta), edota lehortze prozesu okerragatik (lagina gutxi, gehiegi zein gaizki

lehortzeagatik). Hau honela, analisi kualitatiboetan psikoaktibitate baxua erakutsi duten

marihuana lagin askok lehortze prozesu egoki batekin aurrerago psikoaktibitate handiagoa

izango zuten..


11

Lehen esan bezala 2015eko haxix lagin kopurua 2014koaren antzekoa da (2015ean

kualitatiboki bederatzi lagin gehiago aztertuta), psikoaktibitatearen araberako laginen

portzentajeekin gertatu bezala (altua, ertaina ala baxua). Hau da, 2015ean psikoaktibitate

altuko haxix laginen portzentajea %65ekoa izan da, ertainekoena %30ekoa eta baxuena

%5ekoa, 2014an psikoaktibitate altuko haxix laginen portzentajea %69koa, ertainekoena

%26koa eta baxuena %5ekoa izan ziren bitartean. Modu honetan, aurreko urteekin

alderatuta ondorioztatu daiteke azken urteetan psikoaktibitate altuko haxix laginen

portzentajea handiagoa dela, psikoaktibitate baxuko laginen portzentajea txikia den

bitartean.

KALAMU ANALISI KUANTITATIBOAK

Ai Laket!! elkarteko programa ezberdinetan kalamu laginei eginiko analisi

kualitatiboetaz gain, 2015ean Renovatiorekin mantentzen dugun kolaborazio

hitzarmenaren bidez GC-FID teknikarekin 27 kalamu lagin kuantitatiboki aztertu

dira.

Jarraian aurkezpen formatuaren araberako emaitzen batazbestekoak eta laburpena

ageri dira:

Kannabinoideak

loreetan

THC CBD CBN CBG THCV CBDV IP*

Lagin kopurua 24 24 24 24 24 24 --

Gehiengoa 23.35 9.70 1.68 2.11 2.03 0.41 394.50

Minimoa 3.35 0.00 0.05 0.04 0.00 0.00 0.40

Batazbestekoa 14.34 0.87 0.49 0.72 0.30 0.06 17.12

*Psikoaktibitate indizea: THC+CBN/CBD

Kannabinoideak

erretxinetan

THC CBD CBN CBG THCV CBDV IP*

Lagin kopurua 3 3 3 3 3 3

Gehiengoa 27,00 7,69 3,10 1,57 2,65 0,41 9.66


12

Minimoa 19,08 2,90 0,85 1,03 0,39 0,13 3.02

Batazbestekoa 22,81 4,73 1,65 1,28 1,69 0,20 5.17

*Psikoaktibitate indizea: THC+CBN/CBD

Guztira kalamu laginen 27 analisi kuantitatibo egin dira, 24 loreei eta 3 erretxinei.

Loreetako kannabinoide garrantzitsuenen batazbestekoa honakoa da; %14.34 THC

%3.35 eta %23.35 tartean, %0.87 CBD %0 eta %9.70 tartean eta %0.49 CBN

%0.05 eta %1.68 tartean. Erretxinetako laginen THC batazbestekoa %22.81koa

da, CBDkoa %4.73koa eta CBNkoa %1.65koa.

Kontuan izan behar da lagin kopurua txikia denez ezin direla ondorio esanguratsuak

atera. Hala ere erretxina laginen analisi kuantitatibo kopurua oso txikia da,

kualitatiboki aztertutako erretxina laginak ere loreenak baino gutxiago izanda.

Psikoaktibitate indizeari dagokionez, hau da THC eta CBN kontzentrazio batuketa

CBD kontzentrazioagatik zatituta, lore guztientzako batazbestekoa 17.12koa da eta

erretxinetakoa 5.17koa. Hau da, nahiz eta erretxinek THC portzentaje askoz

handiagoa izan, psikoaktibitate maila baxuagoa dute CBD kantitate

handiagoarengatik ere.

ANFETAMINA

Anfetamina sulfatoa feniletilamina konposatu organikoen taldean sartzen da. Aurkezpen

modu nagusia hauts zuri itxurakoa da, eta berez izan beharko ez lukeen usain kimiko

nabarmena izan ohi du.

2015ean kualitatiboki 290 anfetamina edo speed lagin aztertu dira, hauetatik 102

anfetamina izenarekin kuantifikatzera bidalita (%35). 2014an gertatu bezala

marihuanaren atzetik anfetamina izan da substantziarik aztertuena, eta jarraian 2015ean

purutasun eta aizunketaren inguruan jasotako emaitzak azaltzen dira:

Eginiko analisi kualitatiboetan 290 anfetamina laginetatik 186k aizunketa erakutsi zuten eta

bik esperotako printzipo aktiboan negatiboa eman zuten, hau da, anfetaminan.

Azpimarratzekoa da aizundutako laginetatik (%65) %91ak kafeina zuela eta gainerako

%8ak bestelako konbinaketak.

Bestalde, EMN zerbitzura kuantifikatzera bidalitako laginetatik %37a anfetamina izeneko

laginak izan dira (102 lagin), hauetatik %91a aizunketa erakutsiz (soilik bederatzi laginek ia


13

%100eko purutasuna zuten) eta lagin batek anfetamina ez zuelarik (baizik eta kokaina

%88ko purutasunarekin). Ondoko grafikoak 2015eko anfetamina izeneko laginen

konposaketa azaltzen du:

Beraz, ia %100eko purutasuna erakutsi zuten bederatzi laginetatik eta anfetaminan

negatiboa eman zuen laginetik aparte, kuantifikatzera bidalitako gainerako 93 anfetamina

izeneko lagin aizuneduetatik 67 kafeina zuten (%72a); azken hauetatik 22 laginek soilik

anfetamina eta kafeinaz osatuta zeuden, eta besteak anfetaminaz, kafeinaz eta bestelako

substantzietaz, metanola, benzilmetilzetona, etilenglikola, isopropanola, kaltzio sulfatoa,

laktosa, etanola, sakarosa, parazetamola edo azido zitrikoa bezalakoak besteak beste.

Bestalde, 26 lagin anfetamina eta bestelako substantzietaz osatuta zeuden, hala nola;

metanola, benzilmetilzetona, isopropanola, etilenglikola edo kaltzio sulfatoa, hauetatik

4metilanfetamina eta beste substantzien artean PMMA zuten bi lagin nabarmenduz.

Kuantitatiboki aztertutako anfetamina izeneko laginen purutasuna %3 eta ia %100 artekoa

da, anfetaminan negatiboa eman zuen lagina kontuan hartzen ez bada, azkenean kokaina

zeramana.

Bestalde, ondoko grafikan printzipio aktiboaren kontzentrazioa agertzen da:


14

Grafikan ikusten denez aztertutako anfetamina lagin guztien batazbesteko

konposaketa printzipio aktiboaren %51koa da. Kafeina kontzentrazioa azpitik dago

%37ko kantitatearekin eta metanolaren %5eko batazbestekoa ere aipagarria da.

Gainerako substantziak geratzen den %7a suposatzen dute. Beraz, laginetako

anfetamina kantitateak %50a gainditu du, hau 2007 urtetik gertatzen ez zelarik,

eta kafeina aizuntzaile gisa jaitsiz doa.

Laginen banaketa purutasun tarteen arabera behatzen badugu, ordea, laginen

%55a purutasunaren %50etik behera daudela ikus daiteke eta laginen %45a

purutasunaren %50etik gora:

Taulan laginen aizuntzaile eta disolbatzaileen garapena ikus daiteke 2002tik:


15

Anfetamina-aizuntzaileen kontzentrazio joerak 2002-2015

Urtea Anfetamina Aizuntzaile eta disolbaezinak

2002 %25 %74

2004 %30 %68

2005 %34 %61

2006 %35 %64

2007 %49 %48

2008 %33 %66

2009 %26 %71

2010 %28 %70

2011 %23 %73

2012 %18 %80

2013 %34 %65

2014 %46 %42

2015 %51 %47

Azken urteekin alderatuz purutasunaren batazbestekoaren igoera azpimarratu

behar da, 2008tik 2013rarte etengabe jaitsiz zihoalako; 2013an egun mantentzen

den joera aldaketa hasi zen. Era berean kafeinaren joera jaitsiz doa eta ondoko

grafikak anfetamina eta kafeinaren kontzentrazio joerak erakusten ditu 2012tik

2015era:


16

Ondoko grafikoak azken lau urteetako aizuntzaile eta sintesi ezpurutasunen

agerpenak erakusten ditu:

Alde batetik ikusten da gehien agertutako substantzia metanola dela eta bestetik

azken bi urteetan benzilmetilzetona jada laginen heren batean ageri dela. Azken

urteetan nabarmena da ere 4-metilanfetamina, eta baita PMMA edo 4-

metanfetamina bezalako eratorri anfetaminikoak aztertzen jarraitzen dugula, nahiz

eta beste urte batzuetan PMA 1-fenetilamina, 4-metilanfetamina edo

azetilanfetamina bezalakoekin jo.

2012 2013 2014 2015

PMA %3,89 %0,60

PMMA %0,95

1-fenetilamina %3,33 %0,60 %0,72

4 metilanfetamina %17,22 %15,66 %11,59

azetilanfetamina %1,81 %2,17

4 metanfetamina %3,01 %1,90

benzilmetilzetona %22,46 %29,52

metanola %44,44 %43,98 %45,65 %51,43


17

KOKAINA

Kokaina klorhidratoa kolore zuriko konposatu organikoa da. Koka hostoari eginiko prozesu

kimiko baten ondorioz sortzen da eta landareak dituen 17 alkaloideetako bat da. Hauts

itxuran aurkeztu ohi da, orokorrean kristalizaturik.

2015ean zehar kualitatiboki 174 kokaina lagin aztertu ziren eta hauetatik kokaina izenarekin

60 kuantitatiboki (%34), marihuana, anfetamina eta haxixaren ostean gehien aztertutako

laugarren substantzia mota izanda. Jarraian purutasun zein aizunketarekin lotutako

emaitzak aztertzen dira:

Kolore-erreaktiboaren bidez kuantitatiboki zehaztasunez kokaina kontzentrazioa neurtzea

ezinezkoa bada ere laginen purutasunaren inguruko ideia orokorra egiteko balio du, eta

geruza meheko kromatografiarekin haibat aizuntzaile aurkitu ditzazkegu, besteak beste;

fenazetina, lidokaina, kafeina, lebamisola, benzokaina, prokaina eta parazetamola.

Erabiltzairearen araberakoa da nalisi bat ala beste gauzatzea, nahiz eta hainbatetan osagarri

gisa biak egin.

Azken hau kontuan hartuta, nahiz eta kualitatiboki aztertutako 174 kokaina laginetatik

%32a kokaina bakarrik aurkeztu, portzentaje hau txikiagoa izango zen lagin hauetako

batzuei kromatografia analisia ez zaielako egin, eta beste hainbat ez direlako kuantifikatzera

bidali geruza meheko kromatografian agertzen ez diren bestelako aizuntzaileak aurkitzeko.

Bestalde, kualitatiboki aztertutako 174 kokaina laginetatik gehienek aizunketa erakusten

zuten (%65), eta lau laginek negatibo eman zuten kokainan (%2). Deigarria da kokaina eta

bestelako konbinaketen lagin kopuru handia, kokaina aizuntzaile kopuru gehien dituzten

substantzien artean egoten jarraitzen duelarik. Esaterako, 2015ean lagin batean analisi

kuantitatiboetan zazpi aizuntzaile ezberdin aurkitzera heldu gara.

Bestalde, EMN zerbitzura bidalitako laginen artean %22a kokaina izenekoak izan dira (60

lagin), hauetatik %87a aizunketa aurkeztuz (soilik zortzi laginek %98tik gorako purutasuna

aurkeztu dute), hiru laginek kokainarik ez zutelarik (bat ia %100eko fenetilamina zen,

besteak metoxetamina zuen eta hirugarren batek kokaina laginetan ohikoak diren

aizuntzaileak; manitola, fenazetina, tetrakaina eta lidokaina).

Ondoko grafikoak 2015ean kuantitatiboki aztertutako kokaina izeneko laginen bataz besteko

konposaketa erakusten digu:


18

Ikus daitekeenez kokaina izeneko kokaina laginen %14ak ia erabateko purutasuna izan du

eta %2ak negatiboa eman du esperotako printzipio aktiboan, hau da, kokainan, gainontzeko

laginetan aizuntzaile gisa lebamisola eta kafeina nabarmenduz, lebamisola kokaina izeneko

eta kuantitatiboki aztertutako laginen %72an agertuta eta kafeina %32an. Bestelako

aizuntzaileen agerpena txikiagoa izan arren ohikoa da kokaina laginetan fenazetina,

tetrakaina, lidokaina, prokaina, manitola, laktosa, inositola edo kreatina aurkitzea. Dena

den, ezohikoa izanda lagin batek MDMA zeraman.

Kuantitatiboki aztertutako kokaina izeneko laginen purutasunak %5etik ia %100era doan

tartean kokatzen dira, kokainan negatiboa eman duten hiru laginak kontuan hartu gabe.

Jarraian printzipio aktiboaren kontzentrazioa definitzen da:

Grafikan ikusten dugunez aztertutako kokaina lagin guztien batazbesteko

konposaketak printzipio aktiboaren %59ko kontzentrazioa erakusten digu.


19

Bestalde, badira bestelako osagaiak batzuk portzentaje handietan ageri direnak;

lebamisola %14, azukreak %7, analgesikoak %4, kafeina %8, anestesikoak %3,

erreakzio ezpurutasunak %1, disolbaezinak %1 eta bestelako substantziak %3.

Laginen purutasun tartea %0tik %98tik gora artekoa, purutasun ezberdinak tarte

zabal honetan aurkituta. Grafikan laginak lau purutasun mailatan banatuta

aurkezten dira. Laginen erdia baino gehiagok %50tik gorako purutasuna aurkezten

dute eta nabarmentzekoa da lagin hauetako gehienak %75etik %100era doazen

purutasun portzentajeetan aurkitzen direla (%36).

Kokaina laginen errealitatea ezagutzeko beste datu garrantzitsu bat kokaina lagin

aizunduen agerpenen portzentajeak dira, ondoko grafikan ikusgai. Beraz,

ezpurutasun organikoak dira gehien agertutakoak laginen %88tan, eta

lebamisolaren agerpena ere nabarmena da hau kokaina laginen %72tan agertuta,

azken hau 2015an 2014arekin alderatuz gora egin duelarik.


20

Ondoko taulan ikus daiteke aurten kokainaren purutasuna 2014arekin alderatuz

%5ean jaitsi dela. Aizuntzaileak, ordea, %8 bat igo dira 2014arekin koparatuz

kokainaren purutasunaren jaitsiera dela eta, purutasun eta aizunketa portzentajeak

lotuta daudelako.

Kokaina-aizuntzaileen kontzentrazio joerak 2002-2015

Urtea Kokaina Aizuntzaile eta disolbatzaileak

2002 %83 %15

2004 %72 %13

2005 %77 %13

2006 %78 %20

2007 %62 %26

2008 %63 %19

2009 %60 %28

2010 %57 %29

2011 %48 %45

2012 %50 %46

2013 %57 %43

2014 %64 %33


21

2015 %59 %41

Ondoko grafikoan azken urteetako joera ikus daiteke purutasunari, aizunketari eta

kokainaren ezpurutasun naturalei dagokienez.

Azken urteetan kokainaren purutasunaren igoera egonkortu dela dirudi 2011eko

%48tik 2014ko %64ra igota, baina aurten aurten purutasunak behera egin du

%59koa izanda.

MDMA

MDMA anfetamina sulfatoa bezala feniletilaminen familiakoa da eta hauts, kristal edo

pilula itxuran aurkeztu daiteke. 2015ean guztira 146 MDMA lagin aztertu dira eta

hauetatik 48 kuantifikatzera bidali MDMA izenpean. Jarraian aizunketa edota purutasun

emaitzak azaltzen dira:

2015eko analisi kualitatiboei begira MDMA laginen %90a substantzia hau antzematen duen

analisian positiboki erreakzionatu zuen (130 lagin), %5a MDMA-n negatibo eman zuen


22

(zortzi lagin) eta beste %5ak aizunketaren bat erakutsi zuen (zortzi lagin), kasu hauetan

laginen kontsumoa saihestea eta laborategira kuantifikatzera bidaltzea gomendatuz.

Bestalde, EMN zerbitzuko analisi kuantitatiboen %17a MDMA izeneko laginak izan dira (48

lagin), eta hauetatik %56ak aizunketaren bat aurkeztu du (21 laginek %98tik gorako

purutasuna erakutsi dute), hiru laginek MDMA ez zutelarik (bat ia %100eko etilona zen,

bestea ia %100eko alfa-PVP-a eta besteak anfetamina zeraman %96ko purutasunarekin).

Ondoko grafikoak MDMA izenean 2015ean kuantitatiboki aztertutako laginen bataz besteko

konposaketa azaltzen digu:

Honela, MDMA eta beste batzuk atalean sulfato kaltzikoarekin, kreatinarekin, sakarosarekin

edo kafeinarekin aizundutako laginak aurkitzen ditugu, hauetatik MDA zuen lagin bat eta

alfa-PVP-a zuen beste lagin bat nabarmenduz. MDMA izenarekin kuantitatiboki aztertutako

laginen purutasuna, bestetik, %10 eta %100 tartekoa da, MDMA-n negatiboa eman duten

hiru laginak aintzat hartu gabe.

Ondoko grafikan printzipio aktiboaren kontzentrazioa aurkezten da:


23

Ikusten denez MDMA printzipio aktiboaren kontzentrazioa 2015ean %73koa da.

Gainerako osagaiak alde batetik pilula itxuran beti agertzen den sulfato kaltzikoa

bezalako eszipienteak dira (%16) eta bestetik minoritarioki agertzen diren beste

substantzia batzuk (%11), hauek batez ere laginak MDMA ez duenean agertzen

direlarik (kasu hauetan anfetamina, alfa-PVP eta etilona ziren).

Purutasun tarteen grafikak lagin askok purutasun altua dutela erakusten du kasu

honetan %55a purutasun altuenaren tartean egonda, nahiz eta aurten 2014arekin

alderatuz portzentaje hau %12an jaitsi.

MDMA purutasun tarteak laginen aurkezpenarekin estuki lotuta daude. Azken

urteetan ohikoa da MDMA kristal itxuran erabiltzea honen purutasuna pilulena baino


24

handiagoa izan ohi delarik eta Ai Laket!!-en kristal itxura gailentzen dela ikusten

dugu.

Substantzia honen purutasun joerari dagokionez ikusten da zaila dela lerro argi bat

egitea. Aztertzen ditugun lagin batzuk erabat puruak dira eta beste alde batetik

purutasun baxua duten edo zuzenean bestelako substantziak diren laginak daude.

Nahiz eta 2015ean purutasunak gora egin duela ematen duen, 2011etik behatuta

errealitatean pixka bat jaitsiz doala ikus daiteke.

MDMA kontzentrazio joera 2011-2015

2011 2015


25

KETAMINA

Ketamina aisialdiko droga moduan orokorrean hauts zuri itxuran aurkezten da eta halakoak

dira analisirako jasotzen ditugun laginak, hautsa likidoa lurrundu ostean eskuratzen delarik.

2015ean kualitatiboki 39 ketamina lagin aztertu dira eta hauetatik 18 laborategira

kuantifikatzera bidali ketamina izenarekin (%46).

2015eko analisi kualitatiboetan ketamina laginen %59ak positiboki erantzun zuen

substantzia antzematen duen analisian (23 lagin), eta hemendik azpimarratu behar da

%41ak ez zuela kolore-erreaktiboetan positiboki erantzun, ketaminan negatiboa emanda.

Bestalde, hiru laginek aizunketa erakutsi zuten, hauetan zein negatibo emandakoetan

laginak ez kontsumitzea eta kuantifikatzera bidaltzea gomendatuz.

EMN zerbitzura kuantifikatzera bidalitako laginetatik %7a ketamina izenekoak izan dira (18

lagin). Ketamina izeneko laginen %22ak %98tik gorako purutasuna zuen bitartean (lau

lagin), beste %22 batek negatibo eman zuten ketaminan (lau lagin ere); batek taurina zuen

eta beste hirurek metoxetamina %39 eta ia %100eko purutasun tarteekin).

Ondoko grafikoak ketamina izenean 2015ean kuantitatiboki aztertutako laginen bataz

besteko konposaketa azaltzen digu:


26

Honela, ketamina eta beste batzuk atalean gehienbat kreatinarekin aizundutako laginak

aurkitzen ditugu (ketamina izenean bidalitako laginetatik zortzik kreatina zuten, hau da,

%44a), nahiz eta kreatinina, glukosa, laktosa, metamizola edo kafeina bezalako

aizuntzaileak dituzten laginak ere aurkitu, aipagarria izanda %40eko anfetamina

purutasuneko ketaminadun lagin bat.

Ketamina izenarekin kuantitatiboki aztertutako laginen purutasuna, bestetik, %4 eta ia

%100 tartekoa da, ketaminan negatiboa eman duten lau laginak aintzat hartu gabe.

Jarraian konposaketaren inguruko grafika dago ketaminaren printzipio aktiboa

%50ekoa izanda.

Ondoko grafikak aztertutako ketamina laginen purutasun tarteak azaltzen ditu:


27

Grafikan ikus daitekeenez azken urteetan purutasun altuko laginen portzentajea

txikia da (%75-100 purutasuneko lagin kopurua), portzentaje hau %23koa izanda.

Era berean, %25-50 bitarteko purutasun tarteko lagin kopurua txikia da ere. Azken

urteetako ketaminaren batazbesteko purutasunaren jaitsierarekin lotuta purutasun

baxuko laginen portzentajea ere igo da (%0-25 purutasun tartea) hau %27koa

izanik, %50-75 purutasun tartearen laginen portzentajea bezalakoa.

Ondoko grafikan purutasunaren jaitsiera ikus daiteke:

BESTE BATZUK

2015eko analisi kualitatiboetan laginen %2a beste batzuk atalean sailkatu ziren (27 lagin

guztira). Hauen artean LSD-a (zortzi lagin), metoxetamina (bost lagin), opioa (bi lagin),

kanabinoide sintetikoak (bi lagin), DMT-a (bi lagin), kalamu-olioa (lagin bat), alfa-PVP-a

(lagin bat), onddoak (lagin bat), metilona (bi lagin nahiz eta bat mefedrona zela uste zen),

GBL-a (lagin bat), 2-CB-a (lagin bat) eta metanfetamina (lagin bat).


28

Kualitatiboki aztertutako laginen %30a EMN bidez kuantifikatzera bidali zen (zortzi lagin)

beste batzuk izenarekin bidalitako laginak laborategira bidalitako lagin guztien %3a izanik.

Hauek kanabinoide sintetiko bi laginak, metoxetamina bi laginak, 2-CB lagina, DMT lagin bat,

LSD lagin bat eta azkenean metilona zen ustezko mefedrona lagina izan ziren.

SUSMAGARRIAK

EMN zerbitzura kuantifikatzera bidalitako laginetatik %14a susmagarri moduan bidali dira

(38 lagin), euren itxuragatik, nahi ez ziren edo ezohiko eraginengatik edo oharren

batengatik.

Emaitzak honakoak izan dira:


29

ANFETAMINA 2

KOKAINA 2

MDMA 1

KETAMINA 8

BESTE BATZUK 25

5 metoxetamina

1 GBL

1 metoxifenidina

2 etilona

1 Lebamisola

2 PMMA

2 psilozibina

2 alfa-PVP

1 kreatina

1 deskloroketamina

1 dibutilona

1 metanfetamina

3 opioa

2 DOC

Beraz, susmagarri izenean bidalitako laginetatik asko ketamina moduan erositakoak izan

ziren, hauetako batzuk ketamina izanik %48 eta %93 bitarteko purutasunekin. Hala ere,

kasu batean lagina deskloroketamina zen (ia %100ean), beste kasu batean kreatina (ia

%100ean) eta bost laginek metoxetamina zuten (metoxetaminazko %42 eta ia %100

bitarteko purutasunekin). Esan beharra dago guzti hau azken urteetan ketaminaren

purutasuna jaitsi delako dela, aizunketa igota.

Anfetamina eta kokainazko lau laginei dagokienez, hauek nahi ez ziren edo ezohiko

eraginengatik zein analisi kualitatiboetan emaitza susmagarriak emateagatik kuantifikatzera

bidali ziren, anfetamina laginak %24 eta %43ko purutasunak izanda eta kokaina laginak

%22 eta %43koak. Hemen aipatu behar da lagin batek ia %100eko lebamisol purutasuna

zuela, hau maiztasunez kokaina laginak aizuntzeko substantzia izanik.

Bestalde, PMMA-rekin aizundutako MDMA superman itxurako pilulen oharragatik, hauetako

gehienak kuantifikatzera bidali ziren bi kasuetan PMMA aurkituz. Bestetik, MDMA bezala

erositako lagin bat dibutilona izan zen eta kristal itxuran saldutako beste batek MDMA-z gain

alfa-PVP-a zeraman.

Opio, psilozibina eta GBL laginei begira hauek kuantifikatzera bidali dira kualitatiboki

aztertzea zaila delako edota kontserbazioa ezegokia izan delako. Hala ere, guzti hauek

esperotako printzipio aktiboa zeramaten.


30

Nabarmentzekoa da ere DOM bezala erositako lagin bat DOC izan zela, ia %100eko

metanfetamina zuen lagin batekin topo egin genuela, alfa-PVP bi laginekin, metoxifenidina

lagin batekin eta etilona bi laginekin.

5. SUBSTANTZIA BERRIEN AURKIKUNTZAK

Beraz, 2015ean kuantitatiboki honako substantziak eta aizuntzaileak aurkitu dira;

anfetamina, kokaina, MDMA, ketamina, kanabinoide sintetikoak, 2-CB-a, LSD-a, DMT-a,

opioa, GBL-a, psilozibina, DOC-a, metilona, deskloroketamina, metanfetamina,

metoxifenidina, PMMA, 4metilanfetamina, dibutilona, metoxetamina, fenetilamina, MDA, alfa-

PVP, etilona, taurina, kafeina, kreatina, kreatinina, lebamisola, parazetamola, fenazetina,

lidokaina, laktosa, sakarosa, glukosa, manitola, inositola, tetrakaina, prokaina, metanola,

etanola, benzilmetilzetona, isopropanola, etilenglikola, metamizola, azido zitrikoa, sulfato

kaltzikoa edo karbonato kaltzikoa, jatorri begetaleko metabolitoak, hondakin begetalak, edo

bestelako substantzia disolbaezinak kontuan hartu gabe besteak beste.

Substantzia hauetatik berritzat ditugu kanabinoide sintetikoak (5F-APINACA, MDMB-CHIMCA), PMMA, deskloroketamina, metoxifenidina, dibutilona, alfa-PVP-a eta etilona.

6. ONDORIOAK

Haxix laginekin alderatuz marihuana lagin gehiago aztertzen dira joera hau duela bost urtetik

ematen delarik. Bestalde, haxix laginetan psikoaktibitatearen igoeraren joera ikusten dugu.

Lagin kimikoetan emandako aizuntzaile ugariena kafeina izaten jarraitzen du (batez ere

anfetamina laginei dagokienez). Kokainaren purutasunaren joera aldatu da azken urteetan

purutasunaren jaitsiera emanda %64tik %59ra. Joera aldakerarik handiena anfetamina

laginetan eman da purutasuna %51era igota.

MDMA laginen purutasuna pixkat jaitsi da jaitsiera hau bestelako substantzien agerpenarekin

lotuta dagoelarik, iruzur moduan agertutako dextrometorfano edo metilonaren kasuengatik

adibidez. MDMAren purutasuna bestelako drogekin alderatuz handia edo oso handia izaten

jarraitzen du eta aurten aztertutako laginen batazbestekoan purutasun handieneko

substantzia izan da.

Ketamina %80tik goragoko purutasuna zuen substantzia izatetik %49ko purutasuna izatera

igaro da. Hau aizundutako laginengatik da, batzuk efedrinarekin eta beste batzuk mefedrona

eta metoxetaminarekin. Aztertzen genituen substantzietatik purutasunik handiena erakusten

zuena ketamina zen baina egun nahiko aizunduta ageri da batazbesteko purutasuna

nabarmenki jaitsiz. Aurten gainera iruzur zein aizunketa maila ezberdinekin jo dugu eta

horrek batazbesteko purutasunaren jaitsieran eragin du.


31

Beste substantzien atalean lehen aldiz aurten kannabinoide sintetikoak, PMMA,

deskloroketamina, metoxifenidina, dibutilona, alfa-PVP eta etilona aztertu ditugu. Azkenik,

gogoratzea Ai Laket!! elkarteak aztertutako drogak EAE-ko biztanleriak gehien erabiltzen

dituen drogekin bat egiten dutela orokorrean, eta azken urteetan orokortuz substantzia

guztien joeretan aldaketa somatu dugula drogen konposaketa zein eraginak aldatuz. EHU-ko

SGIker zein Renovatio zerbitzuak Ai Laket-ek aztertutako drogen konposaketaren informazio

iturri nagusiak izaten jarraitzen dute laginak bertara bidaltzen direlarik. Erabiltzen den EMN

metodoa eskuragarri dauden metodoetatik egokiena ikusten dugu, nazioarte mailan eta

nagusiki europako testatze edo drogen analisi programetan ere erreferentea delarik.

Eskerrak eman nahi dizkiegu arrisku murrizketa neurriak erabiltzen dituzten erabiltzaileei eta

gure analisi zerbitzua erabiltzen duten persona guztiei. Euren jarrera, pazientzia zein esker

onik gabe hau guztia ez zen posible izango.

droga ilegalen konposaketa euskadi 2015

Health & Medicine