Título: Límites de exposición profesional para agentes químicos en
España. 2016
Autor: Instituto Nacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo
(INSHT)
Edita:
Instituto Nacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo (INSHT)
C/ Torrelaguna 73, 28027 Madrid
Tel. 91 363 41 00, fax 91 363 43 27
www.insht.es
Composición:
Servicios Gráficos Kenaf, S.L.
Camino de Hormigueras, 124
28031 MADRID
Tel. 91 380 64 71, fax 91 380 13 53
Edición: Madrid, enero 2016
NIPO (papel): 272-15-002-5
NIPO (online): 272-15-003-0
ISBN: 978-84-7425-822-6
Depósito Legal: M-1645-2016
Hipervínculos:
El INSHT no es responsable ni garantiza la exactitud de la información
en los sitios web que no son de su propiedad. Asimismo la inclusión de
un hipervínculo no implica aprobación por parte del INSHT del sitio
web, del propietario del mismo o de cualquier contenido específico al
que aquel redirija.
Catálogo general de publicaciones oficiales:
http://publicacionesoficiales.boe.es
Catálogo de publicaciones del INSHT:
http://www.insht.es/catalogopublicaciones/
3
Lím
ites
de
exp
osic
ión
pro
fesi
onal
par
a A
gen
tes
Qu
ímic
os e
n E
spañ
a 20
16
PRESENTACIÓN
En este documento se recogen los Límites de Exposi-ción Profesional para Agentes Químicos en España,adoptados por el Instituto Nacional de Seguridad eHigiene en el Trabajo (INSHT) para el año 2016.
La constitución por el INSHT en 1995 de un grupo detrabajo sobre Valores Límite de Exposición Profesionalpermitió la publicación de un primer documento en1999, seguido por actualizaciones anuales para hacerfrente, a medio plazo, a la obligación que la Directiva98/24/CE imponía a los Estados miembros de establecerlímites de exposición profesional nacionales.
La transposición de esta directiva al ordenamientojurídico español mediante el Real Decreto 374/2001, quederoga los límites de exposición del Reglamento de Acti-vidades Molestas, Insalubres, Nocivas y Peligrosas(RAMINP) y considera los publicados por el INSHTcomo los valores de referencia apropiados para los agen-tes químicos que carezcan de valores límite reglamenta-rios, constituye, de hecho, un mandato al INSHT paracontinuar con esta labor, actualizando periódicamentesus límites para mantenerlos adaptados al progreso cien-tífico y técnico.
Por su parte, la Comisión Nacional de Seguridad ySalud en el Trabajo aprobó, en julio de 1997, la creaciónde un grupo de trabajo para, entre otras cuestiones, “estu-diar los documentos que sobre valores límite y su aplica-ción en los lugares de trabajo elabore el INSHT”. Comoresultado de sus propuestas, la Comisión, en la reuniónplenaria celebrada el 16 de diciembre de 1998, acordóunánimemente recomendar:
1. Que se apliquen en los lugares de trabajo los lími-tes de exposición indicados en el documento del INSHT,titulado "Límites de exposición profesional para agentesquímicos en España" y que su aplicación se realice conlos criterios establecidos en dicho documento.
2. Que el INSHT publique y dé la mayor divulgaciónposible al citado documento indicando, en su preámbu-lo, la información favorable de esta Comisión respecto ala aplicación de la misma en los lugares de trabajo.
3. Que el INSHT revise anualmente dicho documen-to, comunique a la Comisión las ampliaciones o modifi-
4
Lím
ites
de
exp
osic
ión
pro
fesi
onal
par
a A
gen
tes
Qu
ímic
os e
n E
spañ
a 20
16
caciones que considere necesario efectuar y, en caso deinformación favorable de esta, las integre en la publica-ción a que se hace referencia en el párrafo anterior.
En consecuencia, mediante la publicación de estedocumento, que ha sido aprobado por la ComisiónNacional de Seguridad y Salud en el Trabajo, el Institu-to Nacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo cum-ple con sus funciones en materia de estudio y divulga-ción, a la vez que atiende, con satisfacción, lasrecomendaciones de la Comisión.
María Dolores Limón TamésDirectora del INSHT
Lím
ites
de
exp
osic
ión
pro
fesi
onal
par
a A
gen
tes
Qu
ímic
os e
n E
spañ
a 20
16
5
Este Documento ha sido elaborado por un Grupode Trabajo formado por el INSHT y las siguientesComunidades Autónomas:
AGUILAR BAILO, AmeliaInstituto de Salud Pública y Laboral de Navarra.Gobierno de Navarra.
AGUILAR FRANCO, JosefaCentro Nacional de Nuevas Tecnologías. InstitutoNacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo(INSHT).
ARAGÓN CARLÓN, Mª del PilarUnidad de Seguridad y Salud Laboral. Consejería deEconomía y Empleo Junta de Castilla y León.
ARENAZA AMEZAGA, María JesúsInstituto Vasco de Seguridad y Salud Laborales(OSALAN). Gobierno Vasco.
ARGEMÍ MORRAL, Carme Institut de Seguretat i Salut Laboral. Generalitat deCatalunya.
CAÑEDO RODRÍGUEZ, Diego Instituto Regional de Seguridad y Salud en el Trabajode la Comunidad de Madrid.
DEL CAMPO MÍNGUEZ, GonzaloDirección General de Seguridad y Salud LaboralConsejería de Empleo y Economía. Castilla La Mancha.
EXPÓSITO ROSELL, Juan FranciscoDirección General de Trabajo y Salud Laboral (Palmade Mallorca).
FERNÁNDEZ RABANILLO, Cristina Instituto Cántabro de Seguridad y Salud en el Trabajo.
GADEA CARRERA, EnriqueCentro Nacional de Condiciones de Trabajo. InstitutoNacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo (INSHT).
GARCÍA HEVIA, OfeliaInstituto Asturiano de Prevención de Riesgos Laborales.
GARCÍA-GUTIÉRREZ MUÑOZ, Mª JesúsInstituto Aragonés de Seguridad y Salud Laboral(ISSLA). Diputación General de Aragón.
Lím
ites
de
exp
osic
ión
pro
fesi
onal
par
a A
gen
tes
Qu
ímic
os e
n E
spañ
a 20
16
6
GIL IGLESIAS, EduardoServicios Centrales. Instituto Nacional de Seguridad eHigiene en el Trabajo (INSHT).
LOZANO CÁDIZ, YolandaInstituto Valenciano de Seguridad y Salud en el Trabajo(INVASSAT) Generalitat Valenciana.
HUICI MONTAGUD, AliciaCentro Nacional de Condiciones de Trabajo, InstitutoNacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo(INSHT).
MONTERO SIMÓ, RosaConsejería de Economía, Innovación, Ciencia yEmpleo. Junta de Andalucía.
POLLO VICENTE, Flor MaríaServicios Centrales. Instituto Nacional de Seguridad eHigiene en el Trabajo (INSHT).
PORCEL MUÑOZ, JuanCentro Nacional de Verificación de Maquinaria. InstitutoNacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo (INSHT).
PRADO BURGUETE, CeliaInstituto de Seguridad y Salud Laboral de la Región deMurcia.
REGA PIÑEIRO, José Instituto Gallego de Seguridad y Salud Laboral.
SOUSA RODRÍGUEZ, Mª EncarnaciónCentro Nacional de Nuevas Tecnologías. InstitutoNacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo (INSHT).
VIGUERA RUBIO, Juan ManuelCentro Nacional de Medios de Protección. InstitutoNacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo (INSHT).
COORDINADORA:GÁLVEZ PÉREZ, VirginiaCentro Nacional de Nuevas Tecnologías. InstitutoNacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo (INSHT).
7
Lím
ites
de
exp
osic
ión
pro
fesi
onal
par
a A
gen
tes
Qu
ímic
os e
n E
spañ
a 20
16
Í N D I C E
1. INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
2. OBJETIVO Y ÁMBITO DE APLICACIÓN . . 11
3. NOVEDADES DE ESTA EDICIÓN . . . . . . . 12
4. DEFINICIONES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144.1. Agente químico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144.2. Puesto de trabajo . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144.3. Zona de respiración. . . . . . . . . . . . . . . . . 144.4. Período de referencia . . . . . . . . . . . . . . . 144.5. Exposición . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
4.5.1. Exposición diaria (ED) . . . . . . . . . 154.5.2. Exposición de corta
duración (EC) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164.6. Indicador Biológico (IB) . . . . . . . . . . . . 16
5. VALORES LÍMITE AMBIENTALES (VLA) . . . . . . . . . . . . . . . . 185.1. Unidades de los Valores Límite
Ambientales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195.2. Tipos de Valores Límite Ambientales. . . 19
5.2.1. Valor Límite Ambiental-Exposición Diaria (VLA-ED®) . . . . . . . . . . . . 20
5.2.2. Valor Límite Ambiental-Exposición de Corta Duración (VLA-EC®). . . 20
5.3. Límites de Desviación (LD) . . . . . . . . . . 205.4. Efectos combinados de agentes
químicos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215.5. Valoración de la exposición y valoración
del riesgo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215.5.1. Consideraciones sobre la valora-
ción de la exposición . . . . . . . . . . 215.5.2. Consideraciones sobre la valora-
ción del riesgo higiénico . . . . . . . 22
6. AGENTES QUÍMICOS SENSIBILIZANTES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
7. LISTA DE VALORES LÍMITE AMBIENTALES DE EXPOSICIÓN PROFESIONAL - Tabla 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Lím
ites
de
exp
osic
ión
pro
fesi
onal
par
a A
gen
tes
Qu
ímic
os e
n E
spañ
a 20
16
8
8. AGENTES QUÍMICOS CANCERÍGENOSY MUTÁGENOS - Tabla 2 . . . . . . . . . . . . . . 109
9. VALORES LÍMITE AMBIENTALES CON ENTRADA EN VIGOR EN LOS PRÓXIMOS AÑOS - Tabla 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
NOTAS A LAS TABLAS 1 A 3 . . . . . . . . . . 131
10. VALORES LÍMITE BIOLÓGICOS (VLB®) . . 14110.1. Consideraciones generales . . . . . . . . . . 14210.2. Interpretación de los resultados de los
indicadores biológicos (IB). . . . . . . . . . 142
11. LISTA DE VALORES LÍMITE BIOLÓGICOS - Tabla 4 . . . . . . . . . . . . . . . . 144
12. VALORES LÍMITE BIOLÓGICOS CON ENTRADA EN VIGOR EN LOS PRÓXIMOS AÑOS - Tabla 5 . . . . . . . . . . . . 156
NOTAS A LAS TABLAS 4 Y 5 . . . . . . . . . 159
13. AGENTES QUÍMICOS EN ESTUDIO . . . . . 163
14. MÉTODOS DE TOMA DE MUESTRA Y ANÁLISIS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
ANEXO A: ÍNDICE DE LOS AGENTES QUÍ-MICOS ORDENADOS POR SU Nº CAS . . . . 168
ANEXO B: FRASES H . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184
ANEXO C: BIBLIOGRAFÍA . . . . . . . . . . . . . . . 188
ANEXO D: INFORMACIÓN COMPLEMENTARIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
Composición del grupo de trabajo de la ComisiónNacional de Seguridad y Salud en el Trabajo . . . 193
1. INTRODUCCIÓN
9
Intr
odu
cció
n
Las disposiciones relativas a la evaluación de riesgosde la Ley 31/1995, de Prevención de Riesgos Laborales, ydel Real Decreto 39/1997, por el que se aprueba el Regla-mento de los Servicios de Prevención, implican la utiliza-ción de valores límite de exposición para poder valorar elriesgo por exposición a agentes químicos, cuando esta sedetermine de forma cuantitativa, es decir, por medio de lasconcentraciones en el aire del puesto de trabajo.
El Real Decreto 374/2001 sobre la protección de lasalud y la seguridad de los trabajadores contra los riesgosrelacionados con los agentes químicos durante el trabajoremite a los valores límite de exposición profesionalpublicados por el INSHT como valores de referenciapara la evaluación y control de los riesgos originados porla exposición de los trabajadores a agentes químicos.
Los conceptos y valores incluidos en este documentoson el resultado de una evaluación crítica de los valoreslímite de exposición profesional establecidos por lasentidades más relevantes y prestigiosas en la materia,teniendo en cuenta, fundamentalmente, la fiabilidad delos datos utilizados para el establecimiento de cada unode ellos y su fecha de actualización.
Este documento es revisado y actualizado anualmen-te para la adopción de los valores límite de exposiciónprofesional comunitarios (vinculantes e indicativos) opor las necesidades que planteen los cambios en los pro-cesos de producción y la introducción de nuevas sustan-cias, de los nuevos conocimientos técnicos y científicos,así como de la evolución del marco legal en el que seapliquen.
El Real Decreto 374/2001 transpone a la legislaciónespañola el deber establecido en la Directiva 98/24/CEdel Consejo para los Estados miembros de la UniónEuropea de adoptar sus propios valores límite de exposi-ción profesional para aquellos agentes químicos que anivel comunitario tengan asignados valores límite deexposición profesional indicativos.
Con la incorporación a este documento de los agen-tes químicos incluidos en las “listas de valores límite deexposición profesional indicativos” de las sucesivas
Intr
odu
cció
n
10
directivas de la Comisión, se consolida la transposiciónde dichas directivas al ordenamiento jurídico-laboralespañol.
2. OBJETIVO Y ÁMBITO DE APLICACIÓN
11
Ob
jeti
vo y
ám
bit
o d
e ap
lica
ción
Los Límites de Exposición Profesional son valores dereferencia para la evaluación y control de los riesgosinherentes a la exposición, principalmente por inhalación,a los agentes químicos presentes en los puestos de traba-jo y, por lo tanto, para proteger la salud de los trabajado-res.
No constituyen una barrera definida de separaciónentre situaciones seguras y peligrosas.
Los Límites de Exposición Profesional se establecenpara su aplicación en la práctica de la Higiene Industrialy no para otras aplicaciones. Así, por ejemplo, no debenutilizarse para la evaluación de la contaminación medio-ambiental de una población, de la contaminación delagua o los alimentos, para la estimación de los índicesrelativos de toxicidad de los agentes químicos o comoprueba del origen, laboral o no, de una enfermedad oestado físico existente.
En este documento se considerarán como Límites deExposición Profesional los valores límite ambientales(VLA), contemplándose además, como complementoindicador de la exposición, los Valores Límite Biológi-cos (VLB®).
3. NOVEDADES DE ESTA EDICIÓN
Nov
edad
es d
e es
ta e
dic
ión
12
VALORES LÍMITE AMBIENTALES
• Se han adoptado, e incluido en la Tabla 1, los VLA
de los siguientes agentes químicos:
• Ácido m-ftálico
• Algodón en rama, polvo. Fracción torácica
• Cloruro de polivinilo (PVC). Fracción respirable
• Naled
• Nitroglicerina
• Queroseno (combustible de aviación)
• El VLA del grafito se establece para la fracción
respirable, en lugar de inhalable.
• Se han incluido en la Tabla 3 de valores límite
ambientales, con entrada en vigor en los próximos
años, los siguientes agentes químicos:
• Ácido 2-etilhexanoico
• Ácido tereftálico
• Carbaril
• Ciflutrín
• Cloruro de carbonilo
• N,N-Dimetiletilamina
• Glicidiléter
• Hidruro de arsénico
• Manganeso (fracción respirable)
13
Nov
edad
es d
e es
ta e
dic
ión
VALORES LÍMITE BIOLÓGICOS
• Se han adoptado, e incluido en la Tabla 4, los
VLB® de los siguientes agentes químicos:
• Flúor
• Fluoruro de hidrógeno
• Fluoruros inorgánicos
• Para el tolueno se ha incluido el indicador
biológico tolueno en orina.
14
Def
inic
ion
es
4. DEFINICIONES
A los efectos de este documento son de aplicación lassiguientes definiciones:
4.1. Agente Químico
Todo elemento o compuesto químico, por sí solo omezclado, tal como se presenta en estado natural o esproducido, utilizado o vertido, incluido el vertido comoresiduo, en una actividad laboral, se haya elaborado o node modo intencional y se haya comercializado o no1.
4.2. Puesto de trabajo
Con este término se hace referencia tanto al conjuntode actividades que están encomendadas a un trabajadorconcre to como al espacio físico en que éste desarrolla sutrabajo.
4.3. Zona de respiración
El espacio alrededor de la cara del trabajador del queéste toma el aire que respira. Con fines técnicos, unadefinición más precisa es la siguiente: semiesfera de 0,3m de radio que se extiende por delante de la cara deltrabajador, cuyo centro se localiza en el punto medio delsegmento imaginario que une ambos oídos y cuya baseestá constituida por el plano que contiene dichosegmento, la parte más alta de la cabeza y la laringe2.
4.4. Período de referencia
Período especificado de tiempo, establecido para elvalor límite de un determinado agente químico. Elperíodo de referencia para el límite de larga duración es
1 Real Decreto 374/2001, de 6 de abril, sobre la protección de lasalud y seguridad de los trabajadores contra los riesgos relacionadoscon los agentes químicos durante el trabajo.
2 UNE-EN 1540:2012. Atmósferas en el lugar de trabajo. Termi-nología
15
Def
inic
ion
es
habitualmente de 8 horas, y para el límite de cortaduración, de 15 minutos3.
4.5. Exposición
Cuando este término se emplea sin calificativos hacesiempre referencia a la vía respiratoria, es decir, a laexposición por inhalación.
Se define como la presencia de un agente químico enel aire de la zona de respiración del trabajador.
Se cuantifica en términos de la concentración delagente obtenida de las mediciones de exposición,referida al mismo período de referencia que el utilizadopara el valor límite aplicable. En consecuencia, puedendefinirse dos tipos de exposición:
4.5.1. Exposición diaria (ED)
Es la concentración media del agente químico en la zonade respiración del trabajador medida, o calculada de formaponderada con respecto al tiempo, para la jornada laboralreal y referida a una jornada estándar de ocho horas diarias.
Referir la concentración media a dicha jornada estándarimplica considerar el conjunto de las distintas exposicionesdel trabajador a lo largo de la jornada real de trabajo, cadauna con su correspondiente duración, como equivalente auna única exposición uniforme de ocho horas.
Así pues, la ED puede calcularse matemáticamentepor la siguiente fórmula:
siendo:
ci la concentración i-ésimati el tiempo de exposición, en horas, asociado a cada
valor ci
3 UNE-EN 689:1996. Atmósferas en el lugar de trabajo. Directri-ces para la evaluación de la exposición por inhalación de agentes quí-micos para la comparación con los valores límite y estrategia de lamedición.
Nota: A efectos del cálculo de la ED de cualquier jornada laboral, lasuma de los tiempos de exposición que se han de considerar enel numerador de la fórmula anterior será igual a la duración realde la jornada en cuestión, expresada en horas.
4.5.2. Exposición de corta duración (EC)
Es la concentración media del agente químico en lazona de respiración del trabajador, medida o calculadapara cualquier período de 15 minutos a lo largo de lajornada laboral, excepto para aquellos agentes químicospara los que se especifique un período de referenciainferior, en la lista de Valores Límite.
Lo habitual es determinar las EC de interés, esdecir, las del período o períodos de máximaexposición, tomando muestras de 15 minutos deduración en cada uno de ellos. De esta forma, lasconcentraciones muestrales obtenidas coincidirán conlas EC buscadas.
No obstante, si el método de medición empleado, porejemplo basado en un instrumento de lectura directa,proporciona varias concentraciones dentro de cadaperíodo de 15 minutos, la EC correspondiente secalculará aplicando la siguiente fórmula:
16
Def
inic
ion
es
siendo:
ci la concentración i-ésima dentro de cada período de15 minutos.
ti el tiempo de exposición, en minutos, asociado acada valor ci.
Nota: La suma de los tiempos de exposición que se han de consideraren la fórmula anterior será igual a 15 minutos.
4.6. Indicador Biológico (IB)
A efectos de lo contemplado en este documento seentiende por indicador biológico un parámetro apropiadoen un medio biológico del trabajador, que se mide en unmomento determinado, y está asociado, directa oindirectamente, con la exposición global, es decir, portodas las vías de entrada, a un agente químico.
17
Def
inic
ion
es
Como medios biológicos se utilizan el aire exhalado,la orina, la sangre y otros. Según cuál sea el parámetro,el medio en que se mida y el momento de la toma demuestra, la medida puede indicar la intensidad de unaexposición reciente, la exposición promedio diaria o lacantidad total del agente acumulada en el organismo, esdecir, la carga corporal total.
En este documento se consideran dos tipos deindicadores biológicos:
– IB de dosis. Es un parámetro que mide laconcentración del agente químico o de alguno desus metabolitos en un medio biológico deltrabajador expuesto.
– IB de efecto. Es un parámetro que puede identificaralteraciones bioquímicas reversibles, inducidas demodo característico por el agente químico al queestá expuesto el trabajador.
5. VALORES LÍMITE AMBIENTALES (VLA)
18
Val
ores
lím
ite
amb
ien
tale
s (V
LA
)
Son valores de referencia para las concentraciones delos agentes químicos en el aire, y representan condicio-nes a las cuales se cree, basándose en los conocimientosactuales, que la mayoría de los trabajadores pueden estarexpuestos día tras día, durante toda su vida laboral, sinsufrir efectos adversos para su salud.
Se habla de la mayoría y no de la totalidad puestoque, debido a la amplitud de las diferencias de respuestaexistentes entre los individuos, basadas tanto en factoresgenéticos, fisiológicos, como en hábitos de vida, unpequeño porcentaje de trabajadores podría experimentarmolestias a concentraciones inferiores a los VLA, eincluso resultar afectados más gravemente, sea porempeoramiento de una condición previa o desarrollandouna patología laboral.
Los VLA se establecen teniendo en cuenta la infor-mación disponible, procedente de la analogía físico-quí-mica de los agentes químicos, de estudios in vitro, de losestudios de experimentación animal y de exposición con-trolada con voluntarios, de los estudios epidemiológicosy de la experiencia industrial.
Los VLA sirven exclusivamente para la evaluación yel control de los riesgos por inhalación de los agentesquímicos incluidos en la lista de valores. Cuando uno deestos agentes se puede absorber por vía cutánea, sea porla manipulación directa (sólido, líquido) del mismo, seaa través del contacto de los gases, vapores y nieblas conlas partes desprotegidas de la piel y cuya aportaciónpuede resultar significativa al contenido corporal totaldel trabajador, la medición de la concentración ambien-tal puede no ser suficiente para cuantificar la exposiciónglobal, por lo que resulta particularmente importante lautilización del control biológico. En este caso los agen-tes aparecen señalados en la lista con la notación "víadérmica". Esta llamada advierte, por una parte, de que lamedición de la concentración ambiental puede no sersuficiente para cuantificar la exposición global y, porotra, de la necesidad de adoptar medidas para prevenir laabsorción dérmica.
19
Val
ores
lím
ite
amb
ien
tale
s (V
LA
)
Hay algunos agentes químicos para los cuales laabsorción por vía dérmica, tanto en estado líquido comoen fase de vapor, puede ser muy elevada, pudiendo seresta vía de entrada de igual o mayor importancia inclusoque la vía inhalatoria (por ejemplo: 2-metoxietanol, 2-etoxietanol y sus acetatos, y los plaguicidas organofosfo-rados). En estas circunstancias, la utilización del controlbiológico es imprescindible para poder cuantificar lacantidad global absorbida de contaminante.
5.1. Unidades de los Valores Límite Ambientales
El valor límite para los gases y vapores se estableceoriginalmente en ml/m3 (ppm), valor independiente delas variables de temperatura y presión atmosférica,pudiendo también expresarse en mg/m3 para unatemperatura de 20ºC y una presión de 101,3 kPa, valorque depende de las citadas variables. La conversión deppm a mg/m3 se efectúa utilizando la siguiente ecuación:
siendo 24,04 el volumen molar en litros en talescondiciones estándar.
El valor límite para la materia particulada no fibrosa seexpresa en mg/m3 o submúltiplos y el de fibras, en fibras/m3
o fibras/cm3, en ambos casos para las condiciones reales detemperatura y presión atmosfé rica del puesto de trabajo.Esto significa que las concentraciones medidas en estasunidades, en cualquiera de las condiciones de presión ytemperatura, no requieren ninguna corrección para sercomparadas con los valores límite aplicables.
En ausencia de cualquier otra indicación los valoreslímite se refieren a la fracción inhalable 4.
5.2. Tipos de Valores Límite Ambientales
Se consideran las siguientes categorías de VLA:
4 UNE-EN 481:1995. Atmósferas en los puestos de trabajo.Definición de las fracciones por el tamaño de las partículas para lamedición de aerosoles.
20
Val
ores
lím
ite
amb
ien
tale
s (V
LA
)
5.2.1. Valor Límite Ambiental-Exposición Diaria (VLA-ED®)
Es el valor de referencia para la Exposición Diaria(ED), tal y como esta ha sido definida en el apartado4.5.1. de este documento. De esta manera los VLA-ED®
representan condiciones a las cuales se cree, basándoseen los conocimientos actuales, que la mayoría de los tra-bajadores pueden estar expuestos 8 horas diarias y 40horas semanales durante toda su vida laboral, sin sufrirefectos adversos para su salud.
5.2.2. Valor Límite Ambiental-Exposición de CortaDuración (VLA-EC®)
Es el valor de referencia para la Exposición de CortaDuración (EC), tal y como esta se ha definido en elapartado 4.5.2. de este documento.
El VLA-EC® no debe ser superado por ninguna ECa lo largo de la jornada laboral.
Para aquellos agentes químicos que tienen efectosagudos reconocidos pero cuyos principales efectos tóxi-cos son de naturaleza crónica, el VLA-EC® constituyeun complemento del VLA-ED® y, por tanto, la exposi-ción a estos agentes habrá de valorarse en relación conambos límites.
En cambio, a los agentes químicos de efectos principal-mente agudos como, por ejemplo, los gases irritantes, sólo seles asigna para su valoración un VLA-EC®.
5.3. Límites de Desviación (LD)
Para muchos agentes químicos que tienen asignadoun VLA-ED®, no se dispone de un VLA-EC®. Sinembargo, es necesario controlar las desviaciones porencima del VLA-ED®, aun cuando este valor se encuen-tre dentro de los límites recomendados. En estos casos seaplican los límites de desviación.
Estos límites de desviación (LD) se han establecidomediante consideraciones de carácter estadístico, a tra-vés del estudio de la variabilidad observada en grannúmero de mediciones, para determinar las exposicionesde corta duración en los procesos industriales reales.
Las desviaciones en los niveles de exposición de lostrabajadores podrán ser superiores al valor 3xVLA-ED®
21
Val
ores
lím
ite
amb
ien
tale
s (
VL
A)
durante no más de un total de 30 minutos en una jornadade trabajo, no debiendo sobrepasar bajo ninguna circuns-tancia el valor 5xVLA-ED®.
Si se mantienen las desviaciones de la exposición den-tro de los límites establecidos, se considerará que la expo-sición está controlada; en caso contrario, será necesarioimplantar medidas correctoras para mejorar el control.
5.4. Efectos combinados de agentes químicos
Los VLA se establecen para agentes químicos espe-cíficos y no para sus mezclas. Sin embargo, cuandoestán presentes en el ambiente varios agentes que ejer-cen la misma acción sobre los mismos órganos o siste-mas, es su efecto combinado el que requiere una consi-deración preferente. Dicho efecto combinado debe serconsiderado como aditivo, salvo que se disponga deinformación que indique que los efectos son sinérgicoso son independientes.
De acuerdo con lo anterior, la comparación con losvalores límite debe hacerse calculando
, donde Ei representa las exposiciones a los distintosagentes presentes y VLAi, los valores límite respectivos.Si el resultado obtenido es mayor que la unidad, debeentenderse que se ha superado el VLA para la mezcla encuestión.
El cálculo anterior es aplicable, tanto a lacomparación de ED con VLA-ED®, como a la de ECcon VLA-EC®.
5.5. Valoración de la exposición y valoración del riesgo
5.5.1. Consideraciones sobre la valoración de la ex -posición
En general, el VLA-ED® de cualquier agente quími-co no debe ser superado por la ED a dicho agente en nin-guna jornada laboral.
No obstante, en casos justificados cabe una valoraciónde base semanal en lugar de diaria. Para que resulte acep-table el empleo de esta base semanal de valoración, espreciso que se cumplan las dos condiciones siguientes:
22
Val
ores
lím
ite
amb
ien
tale
s (
VL
A)
a) Que se trate de un agente químico de largo períodode inducción, es decir, capaz de producir efectosadversos para la salud sólo tras exposicionesrepetidas a lo largo de meses o años.
b) Que existan variaciones sistemáticas, esto es,derivadas de distintas situaciones de exposición,entre las ED de diferentes jornadas.
En tales casos, el parámetro de exposición que secompara con el VLA-ED® es la Exposición Semanal(ES), que se calcula de acuerdo con la siguiente fórmula:
Siendo EDi las exposiciones diarias correspon dientesa los sucesivos días de la semana de trabajo.
Naturalmente, en todos los casos deberá valorarse lasituación, además, de acuerdo con las restantes categorí-as de los Límites de Exposición Profesional que resultenaplicables.
5.5.2. Consideraciones sobre la valoración del riesgohigiénico
La evaluación de la exposición a un agente químico,que comporta su medida y la comparación con el valorlímite, no es más que una parte, aunque sea meto -dológicamente muy importante, de la evaluación delriesgo asociado a esa exposición.
En efecto, la exposición ya valorada expresada, porejemplo, como un porcentaje del valor límite, sóloproporciona una estimación de la probabilidad (o, másexactamente, un juicio sobre ella) de sufrir el dañoespecífico que el agente en cuestión puede causar, peronada dice acerca de la gravedad de este daño. Y, sinembargo, como sabemos, es imprescindible tomar enconsideración este último aspecto para determinar lamagnitud del riesgo y consecuentemente su jerarquía ydeducir de ella la prioridad de su control.
Así pues, el esfuerzo que requiere la evaluación de laexposición y, en particular, el diseño de la estrategia quedebe garantizar la validez y precisión de su medida, nodebe hacer olvidar que, cuando se termina este procesocon todas la exposiciones en presencia, aún se ha de
23
Val
ores
lím
ite
amb
ien
tale
s (
VL
A)
considerar la gravedad del efecto esperable de cadaagente antes de decidir el orden de importancia de lassituaciones de riesgo correspondientes.
24
Age
nte
s q
uím
icos
sen
sib
iliz
ante
s
6. AGENTES QUÍMICOS SENSIBILIZANTES
Son agentes químicos sensibilizantes las sustancias ypreparados que, por inhalación o penetración cutánea,puedan ocasionar una reacción de hipersensibilidad, deforma que una exposición posterior a esa sustancia o pre-parado dé lugar a efectos negativos característicos. Enlos lugares de trabajo las exposiciones a estos agentespueden producirse por las vías respiratoria, dérmica oconjuntiva, provocando reacciones en las propias vías deexposición. Inicialmente, la respuesta de las personas aun compuesto sensibilizante puede ser pequeña o noexistir. Sin embargo, después de que un individuo se hasensibilizado, la exposición siguiente puede producirrespuestas intensas incluso a muy bajas concentraciones.
La sensibilización se produce en la mayoría de loscasos mediante un mecanismo inmunológico. Las reac-ciones alérgicas pueden llegar a ser muy graves. Susmanifestaciones más comunes, dependiendo de la vía deexposición, son: rinitis, asma, alveolitis, bronquitis,eczema de contacto, urticaria de contacto y blefarocon-juntivitis. Los trabajadores que se han sensibilizado a uncompuesto en particular también pueden presentar unareactividad cruzada a otros compuestos con estructuraquímica similar. Sustancias que no son sensibilizantes,pero sí irritantes, pueden igualmente provocar o agravarla reacción alérgica de los individuos sensibilizados.
La reducción de la exposición a los sensibilizantes ya sus análogos estructurales generalmente disminuye laincidencia de las reacciones alérgicas entre las personassensibilizadas. Sin embargo, para algunas personas sen-sibilizadas, la única forma de prevenir la respuesta inmu-ne a los agentes sensibilizantes y sus análogos estructu-rales es evitar por completo la exposición, tanto en elpuesto de trabajo como fuera del mismo.
La capacidad de producir sensibilización está con-templada en la normativa sobre clasificación de sustan-cias peligrosas, que asigna a estos agentes las indicacio-nes de peligro H334 “Puede provocar síntomas dealergia o asma o dificultades respiratorias en caso deinhalación” y/o H317 “Puede provocar una reacciónalérgica en la piel”, conforme al Reglamento (CE) nº
25
Age
nte
s q
uím
icos
sen
sib
iliz
ante
s
1272/2008 y las frases de riesgo R42 “Puede causar sen-sibilización por inhalación” y/o R43 “Puede causar sen-sibilización por contacto con la piel” conforme al RD363/1995.
En la lista de Valores Límite Ambientales, los agen-tes capaces de producir este tipo de efectos aparecenseñalizados con la notación “Sen”. También se señalizancon esta nota los agentes químicos que por su naturalezano están contemplados en la citada normativa sobre cla-sificación de sustancias peligrosas, pero que presentanefectos del tipo considerado.
La asignación de esta notación no significa necesaria-mente que la sensibilización sea el efecto crítico en elque está basado el VLA ni que sea el único efecto de eseagente. Los VLA basados en la sensibilización pretendenproteger a los trabajadores de este efecto pero no inten-tan proteger a los trabajadores que ya han sido sensibili-zados.
En consecuencia, los compuestos con notación desensibilizante (Sen) plantean un problema especial en loslugares de trabajo. En estos casos las exposiciones por lasvías respiratoria, dérmica y conjuntiva deben eliminarse oreducirse a un nivel tan bajo como sea técnicamente posi-ble, utilizando las medidas de control adecuadas o, inclu-so, equipos de protección individual. En cualquier caso sedeberá respetar el VLA correspondiente.
7. LISTA DE VALORES LÍMITEAMBIENTALES DE EXPOSICIÓN
PROFESIONAL
Lis
ta d
e va
lore
s lí
mit
e am
bie
nta
les
de
exp
osic
ión
pro
fesi
onal
26
Los agentes químicos considerados en este docu -mento están distribuidos en dos listas.
La primera es la Lista General de Valores LímiteAmbientales de Exposición Profesional, (Tabla 1), dondese localizan los agentes químicos que tienen un valor lími-te adoptado, identificados por sus números CE5 y CAS6,considerando en dos columnas los Valores de ExposiciónDiaria (VLA-ED®) y los de Exposición de Corta Duración(VLA-EC®), indicándose además en la columna “Notas”,información complementaria de utilidad práctica.
A fin de poder valorar no sólo la exposición existen-te sino el riesgo asociado a la misma, que exige tener encuenta también la gravedad del efecto, en la columna“Frases H” figuran, para cada agente, las frases indicati-vas de las categorías de peligro que tiene asignadas en laReglamentación sobre clasificación, etiquetado y enva-sado de sustancias y mezclas7. Se indican en negrita lasfrases que hacen referencia a las propiedades toxicológi-cas y a los efectos específicos sobre la salud.
La segunda lista, recogida en la Tabla 2 del Capítulo8, Agentes químicos cancerígenos y mutágenos, incluyetodos los agentes químicos que, hasta la fecha, están cla-sificados en las categorías de carcinogénicos 1A y 1By/o mutagénicos 1A y 1B y para los que se han estable-cido Valores Límite Ambientales.
Por lo tanto, para localizar un Agente Químico eneste documento deberá consultarse, en primer lugar, laLista general de Valores Límite (Tabla 1) que se incluyea continuación y, en caso de no encontrarse, debe consul-tarse la Tabla 2 del Capítulo 8. Se ha incluido en ambastablas, entre paréntesis, el año de incorporación o deactualización del valor límite, a partir de 2007.
5 CE: El número CE es el número oficial de la sustancia en laUnión Europea.
6 CAS: Chemical Abstract Service (Servicio de ResúmenesQuímicos).
7 Reglamento (CE) Nº 1272/2008 de 16 de diciembre de 2008 ymodificaciones posteriores.
27
Lis
ta d
e va
lore
s lí
mit
e am
bie
nta
les
de
exp
osic
ión
pro
fesi
onal
El término “incorporación” señalado en este docu-mento con un asterisco (*), que aparece en el margen delas tablas, indica que dicho agente químico se incluyepor primera vez en esa tabla. El término “actualización”señalado en este documento con sombreado, que aparecesobre algún valor o nota, indica que dicho valor, notacióno bien la ausencia de los mismos han sido modificadosrespecto al documento del año anterior. Asimismo lanotación “Propuestas de modificación de valores límiteambientales” se establece para aquellos agentes quími-cos con valores límite asignados en directivas pendientesde transposición o para aquellos que estén en revisióncomo consecuencia de la actualización de los datos cien-tíficos. Esta modificación de los VLA conllevará, en sucaso, el estudio de los correspondientes Valores LímiteBiológicos, al estar ambos valores límite relacionados.
Lím
ites
de
exp
osic
ión
pro
fesi
onal
par
a A
gen
tes
Qu
ímic
os e
n E
spañ
a 20
16
28
29
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
AL
ES
(V
LA
)A
LO
RE
S L
ÍMIT
E A
MB
IEN
TT
AB
LA
1 –
V
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
Ace
ite
min
eral
ref
inad
o, n
iebl
as5
10am
200-
836-
875
-07-
0A
ceta
ldeh
ído
2546
224
-351
-319
-335
211-
047-
362
8-63
-7A
ceta
to d
e n-
amil
o50
270
100
540
VL
I22
6-E
UH
066
210-
946-
862
6-38
-0A
ceta
to d
e se
c-am
ilo
5027
010
054
0V
LI
226-
EU
H06
6
625-
16-1
Ace
tato
de
terc
-am
ilo
5027
010
054
0V
LI
205-
399-
714
0-11
-4A
ceta
to d
e be
ncil
o10
62
204-
658-
112
3-86
-4A
ceta
to d
e n-
buti
lo15
072
420
096
522
6-33
6- E
UH
066
203-
300-
110
5-46
-4A
ceta
to d
e se
c-bu
tilo
200
966
225-
EU
H06
6
208-
760-
754
0-88
-5A
ceta
to d
e te
rc-b
util
o20
096
622
5-E
UH
066
203-
933-
311
2-07
-2A
ceta
to d
e 2-
buto
xiet
ilo
2013
350
333
vía
dérm
ica,
VL
I33
2 -
312
Ace
tato
del
éte
r m
onob
utíl
ico
del
etil
engl
icol
véas
e A
ceta
to d
e 2-
buto
xiet
ilo
30
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
Ace
tato
del
éte
r m
onoe
tíli
co d
el e
tile
ngli
col
véas
e A
ceta
to d
e 2-
etox
ieti
lo
Ace
tato
del
éte
r m
onom
etíl
ico
del
etil
engl
icol
véas
e A
ceta
to d
e 2-
met
oxie
tilo
Ace
tato
del
éte
r m
onop
ropí
lico
del
eti
leng
lico
lvé
ase
Ace
tato
de
2-pr
opox
ieti
lo20
5-50
0-4
141-
78-6
Ace
tato
de
etil
o 40
01.
460
225-
319-
336
EU
H06
6
203-
839-
211
1-15
-9A
ceta
to d
e 2-
etox
ieti
lo (
2012
)2
11V
LI
vía
dérm
ica,
TR
1B,
VL
B®
226-
360F
D-3
32
312-
302
203-
621-
710
8-84
-9A
ceta
to d
e se
c-he
xilo
5030
0
204-
662-
312
3-92
-2A
ceta
to d
e is
oam
ilo
5027
010
054
0V
LI
226-
EU
H06
6
203-
745-
111
0-19
-0A
ceta
to d
e is
obut
ilo
150
724
225-
EU
H06
6
108-
22-5
A
ceta
to d
e is
opro
peni
lo (
2009
)10
4620
92
203-
561-
110
8-21
-4A
ceta
to d
e is
opro
pilo
(20
08)
100
425
200
850
225-
319-
336
EU
H06
6
210-
843-
862
4-41
-9A
ceta
to d
e 2-
met
ilbu
tilo
5027
010
054
022
6-E
UH
066
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
203-
603-
910
8-65
-6A
ceta
to d
e 1-
met
il-2
-met
oxie
tilo
50
275
100
550
vía
dérm
ica,
VL
I22
6
201-
185-
279
-20-
9A
ceta
to d
e m
etil
o 20
061
625
077
022
5-31
9-33
6
EU
H06
6
203-
772-
911
0-49
-6A
ceta
to d
e 2-
met
oxie
tilo
(20
11)
15
vía
dérm
ica,
TR
1B,
VL
I, V
LB
®
360F
D
332-
312-
302
274-
724-
270
657-
70-4
Ace
tato
de
2-m
etox
ipro
pilo
(20
08)
528
4022
0T
R1B
, r22
6-36
0D-3
35
620-
11-1
Ace
tato
de
3-pe
ntil
o 50
270
100
540
VL
I
203-
686-
110
9-60
-4A
ceta
to d
e n-
prop
ilo
200
849
250
1.06
022
5-31
9-33
6
EU
H06
6
2070
6-25
-6A
ceta
to d
e 2-
prop
oxie
tilo
2012
0ví
a dé
rmic
a
203-
545-
410
8-05
-4A
ceta
to d
e vi
nilo
(20
12)
517
,610
35,2
VL
I22
5-35
1-33
2-33
5
200-
816-
974
-86-
2A
ceti
leno
b22
0- E
UH
006
202-
708-
798
-86-
2A
ceto
feno
na10
5030
2-31
9
31
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
200-
662-
267
-64-
1A
ceto
na50
01.
210
VL
B®, V
LI
225-
319-
336
EU
H06
6
200-
835-
275
-05-
8A
ceto
nitr
ilo
4068
vía
dérm
ica,
VL
I22
5-33
2-31
2
302-
319
200-
580-
764
-19-
7Á
cido
acé
tico
1025
1537
VL
I 22
6-31
4
200-
064-
150
-78-
2Á
cido
ace
tils
alic
ílic
o5
201-
177-
979
-10-
7Á
cido
acr
ílic
o2
6ví
a dé
rmic
a22
6 -3
32 -
312
302
-314
-400
204-
673-
312
4-04
-9Á
cido
adí
pico
531
9
Áci
do a
rsén
ico
y su
s sa
les,
com
o A
své
ase
Cap
ítul
o 8
233-
139-
2 10
043-
35-3
Áci
do b
óric
o (2
011)
26
TR
1B, s
360F
D
201-
178-
479
-11-
8Á
cido
clo
roac
étic
o (2
009)
0,5
vía
dérm
ica,
FIV
331-
311-
301
314 -
400
209-
952-
359
8-78
-7Á
cido
2-c
loro
prop
ióni
co0,
10,
45ví
a dé
rmic
a30
2-31
4
32
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
EA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Nº
CE
CA
SV
LA
-ED
®V
LA
-EC
®N
OT
AS
FR
AS
ES
H(a
ño
de
inco
rpor
ació
n o
de
actu
aliz
ació
n)
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
200-
923-
075
-99-
0Á
cido
2,2
-dic
loro
prop
ióni
co (
med
ido
com
o ác
ido)
(20
10)
531
5-31
8-41
2
205-
743-
614
9-57
-5Á
cido
2-e
tilh
exan
oico
vé
ase
Cap
ítul
o 9
200-
579-
164
-18-
6Á
cido
fór
mic
o5
9V
LI,
s31
4
*20
4-50
6-4
121-
91-5
Áci
do m
-ftá
lico
(20
16)
510
7782
-79-
8Á
cido
hid
razo
ico,
vap
or0,
10,
18
201-
204-
479
-41-
4Á
cido
met
acrí
lico
2072
312-
302-
314
231-
714-
276
97-3
7-2
Áci
do n
ítri
co (
2007
)1
2,6
VL
I27
2-31
4
238-
076-
414
216-
75-2
Áci
do n
ítri
co, s
al d
e ní
quel
, com
o N
ivé
ase
Cap
ítul
o 8
231-
633-
276
64-3
8-2
Áci
do o
rtof
osfó
rico
12
VL
I, s
314
205-
634-
314
4-62
-7Á
cido
oxá
lico
1V
LI
312-
302
Áci
do p
ícri
cové
ase
2,4,
6-T
rini
trof
enol
201-
176-
379
-09-
4Á
cido
pro
pión
ico
1031
2062
VL
I31
4
231-
639-
576
64-9
3-9
Áci
do s
ulfú
rico
(ni
ebla
). (
2014
)0,
05az
,VL
I, s
,d31
4
* In
corp
orac
ión
33
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
AG
EN
TE
QU
ÍMIC
ON
º C
EC
AS
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)p
pm
mg/
m3
pp
mm
g/m
3
202-
830-
010
0-21
-0Á
cido
ter
eftá
lico
10vé
ase
Cap
ítul
o 9
200-
677-
468
-11-
1Á
cido
tio
glic
ólic
o 1
3,8
vía
dérm
ica
331-
311-
301-
314
200-
927-
276
-03-
9Á
cido
tri
clor
oacé
tico
16,
831
4-40
0-41
0
201-
173-
779
-06-
1A
cril
amid
avé
ase
Cap
ítul
o 8
205-
480-
714
1-32
-2A
cril
ato
de n
-but
ilo
211
1053
VL
I, S
en22
6-31
9-33
5
315-
317
225-
332-
312
205-
438-
814
0-88
-5A
cril
ato
de e
tilo
(20
12)
521
1042
VL
I, S
en30
2-31
9-33
5
315-
317
213-
663-
899
9-61
-1A
cril
ato
de 2
-hid
roxi
prop
ilo
0,5
2,7
vía
dérm
ica,
Sen
331-
311-
301
314-
317
225-
332-
312
202-
500-
696
-33-
3A
cril
ato
de m
etil
o2
7,2
vía
dérm
ica,
Sen
30
2-31
9-33
5
315-
317
Acr
ilon
itri
lové
ase
Cia
nuro
de
vini
lo
34
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
203-
453-
410
7-02
-8A
crol
eína
(20
10)
0,1
0,23
vía
dérm
ica
225-
330-
300-
311
314-
400-
410
203-
896-
311
1-69
-3A
dipo
nitr
ilo
29
vía
dérm
ica
232-
350-
780
06-6
4-2
80-5
6-8
127-
91-3
1346
6-78
-9
Agu
arrá
s, i
nclu
yend
o lo
s m
onot
erpe
nos
(201
1):
a-p
inen
o (2
011)
b-p
inen
o (2
011)
D-3
-car
eno
(201
1)
2011
3
2011
3
2011
3
2011
3
Sen
226-
332-
312-
302
304-
319-
315
317-
411
240-
110-
815
972-
60-8
Ala
clor
(20
14)
1F
IV, a
e, s
, Sen
351-
302-
317
400-
410
200-
945-
076
-22-
2A
lcan
for
sint
étic
o2
133
19
203-
470-
710
7-18
-6A
lcoh
ol a
líli
co
25
512
vía
dérm
ica,
VL
I
225-
331-
311
301-
319-
335
315-
400
Alc
ohol
n-b
utíl
ico
véas
e n-
But
anol
35
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
Alc
ohol
sec
-but
ílic
ové
ase
sec-
But
anol
Alc
ohol
ter
c-bu
tíli
co
véas
e te
rc-B
utan
ol
Alc
ohol
etí
lico
vé
ase
Eta
nol
202-
626-
198
-00-
0A
lcoh
ol f
urfu
ríli
co5
2015
61ví
a dé
rmic
a35
1-33
1-31
230
2-37
3-31
9-33
5
204-
633-
512
3-51
-3A
lcoh
ol i
soam
ílic
o 10
036
612
545
8
Alc
ohol
iso
butí
lico
véas
e Is
obut
anol
248-
133-
526
952-
21-6
Alc
ohol
iso
octí
lico
5027
1ví
a dé
rmic
a
Alc
ohol
iso
prop
ílic
o vé
ase
Isop
ropa
nol
Alc
ohol
met
ilam
ílic
ové
ase
4-M
etil
-2-p
enta
nol
Alc
ohol
met
ílic
ové
ase
Met
anol
Alc
ohol
pro
parg
ílic
ové
ase
Pro
p-2-
ino-
1-ol
Alc
ohol
n-p
ropí
lico
véas
e n-
Pro
pano
lA
ldeh
ído
crot
ónic
ové
ase
2-B
uten
al
36
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
37
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
203-7
84-4
110-6
2-3
Ald
ehíd
o n
-val
eriá
nic
o50
179
206-2
15-8
309-0
0-2
Ald
rín (
2014)
0,0
03
0,0
5vía
dér
mic
a, a
e, s
,
FIV
351-
311-
301
372-
400-4
10
Alg
odón e
n r
ama,
polv
o.
Fra
cció
n t
orá
cica
(2016)
0,2
d
203-4
42-4
106-9
2-3
Ali
lgli
cidil
éter
14,7
Sen
226-3
51-3
41-3
61f
332-
302-
335-
315-
318-
317-
412
232-6
79-6
9005-2
5-8
Alm
idón
10
266-0
28-2
65996-9
3-2
Alq
uit
rán d
e hull
a, e
levad
a te
mper
atura
. B
rea
véa
se C
apít
ulo
8
231-0
72-3
7429-9
0-5
Alu
min
io:
Met
al e
n p
olv
o10
261-2
28 A
l en
polv
o e
stab
iliz
ado
Alu
min
io:
Alq
uil
os,
com
o A
l2
Alu
min
io:
Hum
os
de
sold
adura
, co
mo A
l5
Alu
min
io:
Polv
os
de
alum
inote
rmia
, co
mo A
l5
Alu
min
io:
Sal
es s
olu
ble
s, c
om
o A
l2
c
132207-3
3-1
Am
ianto
véa
se C
apít
ulo
8
Act
ual
izac
ión
38
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
E
VL
A-E
D®
VS
LÍM
ITE
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
1322
07-3
2-0
Am
iant
ové
ase
Cap
ítul
o 8
7753
6-66
-4A
mia
nto:
Act
inol
ita
véas
e C
apít
ulo
8
1217
2-73
-5A
mia
nto:
Am
osit
avé
ase
Cap
ítul
o 8
7753
6-67
-5A
mia
nto:
Ant
ofil
ita
véas
e C
apít
ulo
8
1200
1-29
-5A
mia
nto:
Cri
soti
lové
ase
Cap
ítul
o 8
1200
1-28
-4A
mia
nto:
Cro
cido
lita
véas
e C
apít
ulo
8
7753
6-68
-6A
mia
nto:
Tre
mol
ita
véas
e C
apít
ulo
8
205-
483-
314
1-43
-52-
Am
inoe
tano
l (2
008)
12,
53
7,5
vía
dérm
ica,
VL
I33
2-31
2-30
2-31
4
Am
inom
etan
ové
ase
Met
ilam
ina
207-
988-
450
4-29
-02-
Am
inop
irid
ina
0,5
1,9
200-
521-
561
-82-
53-
Am
ino-
1,2,
4-tr
iazo
l0,
2ae
361d
-373
-411
Am
itro
lvé
ase
3-A
min
o-1,
2,4-
tria
zol
231-
634-
376
64-4
1-7
Am
onía
co
2014
5036
VL
I22
1-33
1-31
4-40
0
203-
564-
810
8-24
-7A
nhíd
rido
acé
tico
521
226-
332-
302-
314
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
201-
607-
585
-44-
9A
nhíd
rido
ftá
lico
16
Sen
302-
335-
315
318-
334-
317
201-
604-
985
-42-
7A
nhíd
rido
hex
ahid
roft
álic
o (2
007)
0,00
5F
IV, S
en31
8-33
4-31
7
203-
571-
610
8-31
-6A
nhíd
rido
mal
eico
(20
10)
0,1
0,4
FIV
, Sen
302-
314-
334-
317
209-
008-
055
2-30
-7A
nhíd
rido
tri
mel
ític
o0,
040,
12S
en33
5-31
8-33
4-31
7
200-
539-
362
-53-
3A
nili
na2
7,7
Sen
, vía
dér
mic
a,
VL
B®
351-
341-
331
311-
301-
372
318-
317-
400
201-
963-
190
-04-
0o-
Ani
sidi
navé
ase
Cap
ítul
o 8
203-
254-
210
4-94
-9p-
Ani
sidi
na0,
10,
5ví
a dé
rmic
a, V
LB
m33
0-31
0-30
0
373-
400
231-
146-
574
40-3
6-0
Ant
imon
io e
lem
enta
lC
ompu
esto
s de
ant
imon
io, c
omo
Sb,
ex
cept
o hi
drur
o de
ant
imon
io
0,5
0,5
302-
332-
411
con
exce
pció
n de
lte
tróxi
do, p
entó
xido
,tr
isul
furo
, pen
tasu
l-fu
ro y
los
espe
cial
-m
ente
exp
resa
dos
39
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
Ant
raci
tavé
ase
Car
bón
201-
706-
386
-88-
4A
NT
U0,
330
0-35
123
1-14
7-0
7440
-37-
1A
rgón
bA
rsen
amin
a vé
ase
Hid
ruro
de
Ars
énic
o42
7-70
0-2
1560
6-95
-8A
rsen
ato
de t
riet
ilo,
com
o A
své
ase
Cap
ítul
o 8
231-
148-
674
40-3
8-2
Ars
énic
o el
emen
tal
C
ompu
esto
s in
orgá
nico
s so
lubl
es d
e ar
séni
co, c
omo
As,
ex
cept
o lo
s ex
pres
amen
te i
ndic
ados
C
ompu
esto
s in
orgá
nico
s in
solu
bles
de
arsé
nico
, com
o A
s,
exce
pto
los
expr
esam
ente
ind
icad
os
0,01
0,01
0,01
VL
B®, r
, sV
LB
®, r
, s
r, s
331-
301-
400-
410
331-
301-
400-
410
331-
301 -
400-
410
232-
490-
980
52-4
2-4
Asf
alto
(pe
tról
eo)
hum
os, a
eros
oles
sol
uble
s en
ben
ceno
0,5
217-
617-
819
12-2
4-9
Atr
azin
a 5
Sen
, ae,
s37
3-31
7-40
0-41
0
247-
852-
126
628-
22-8
Azi
da d
e so
dio
0,1
0,3
vía
dérm
ica,
VL
I30
0-40
0-41
0
Azi
duro
de
sodi
ové
ase
Azi
da d
e so
dio
231-
149-
174
40-3
9-3
Bar
io e
lem
enta
l
Com
pues
tos
de b
ario
sol
uble
s, c
omo
Ba
0,5
0,5
c, V
LI
c, V
LI
40
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
200-
753-
771
-43-
2B
ence
no
véas
e C
apít
ulo
8
Ben
ceno
tiol
véas
e fe
nilm
erca
ptan
o
241-
775-
717
804-
35-2
Ben
omil
ové
ase
Cap
ítul
o 8
203-
405-
210
6-51
-4p-
Ben
zoqu
inon
a0,
10,
4533
1-30
1-31
9
335-
315-
400
231-
150-
774
40-4
1-7
Ber
ilio
ele
men
tal
véas
e C
apít
ulo
8
Com
pues
tos
de b
eril
io, c
omo
Be,
exc
epto
los
exp
resa
men
te
indi
cado
s vé
ase
Cap
ítul
o 8
202-
163-
592
-52-
4B
ifen
ilo
0,2
1,3
319-
335-
315
400-
410
201-
245-
880
-05-
7B
isfe
nol
A (
2012
)10
Sen
, VL
I, a
e36
1f-3
35-3
18-3
1723
1-54
8-0
7631
-90-
5B
isul
fito
de
sodi
o5
s30
221
5-54
0-4
1330
-43-
4B
orat
o de
sod
io, a
nhid
ro (
2011
)2
6T
R1B
360F
D13
03-9
6-4
Bor
ato
de s
odio
, dec
ahid
rato
(20
11)
26
TR
1B36
0FD
1217
9-04
-3B
orat
o de
sod
io, p
enta
hidr
ato
(201
1)2
6T
R1B
360F
D
41
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
42
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
206-
245-
131
4-40
-9B
rom
acil
o10
s23
1-77
8-1
7726
-95-
6B
rom
o0,
10,
7V
LI
330-
314-
400
200-
826-
3 74
-97-
5B
rom
oclo
rom
etan
o20
01.
075
z20
9-80
0-6
593-
60-2
Bro
moe
tile
nové
ase
Cap
ítul
o 8
Bro
mof
orm
ové
ase
Tri
brom
omet
ano
203-
445-
010
6-94
-51-
Bro
mop
ropa
no (
2008
)10
TR
1B22
5-36
0FD
373-
319
335-
315-
336
200-
825-
874
-96-
4B
rom
uro
de e
tilo
523
vía
dérm
ica
225-
351
332-
302
233-
113-
010
035-
10-6
Bro
mur
o de
hid
róge
no2
7V
LI
314-
335
200-
813-
274
-83-
9B
rom
uro
de m
etil
o1
4ví
a dé
rmic
a, a
e, s
, z34
1-33
1-30
137
3-31
9-33
531
5 -40
0-42
0
Bro
mur
o de
vin
ilo
véas
e B
rom
oeti
leno
203-
450-
810
6-99
-01,
3-B
utad
ieno
véas
e C
apít
ulo
8
43
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
VA
LO
RE
VL
A-E
D®
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
203-
448-
710
6-97
-8B
utan
o vé
ase
Hid
roca
rbur
os a
lifá
tico
s al
cano
s (C
1-
C4)
y su
s m
ezcl
as, g
ases
220
200-
751-
671
-36-
3n-
But
anol
(20
13)
2061
5015
422
6-30
2-33
5-31
5-31
8-33
620
1-15
8-5
78-9
2-2
sec-
But
anol
100
308
226-
319-
335-
336
200-
889-
775
-65-
0 te
rc-B
utan
ol (
2010
)10
030
8s
225-
332-
319-
335
But
anon
a vé
ase
Met
ilet
ilce
tona
But
anot
iol
véas
e n-
But
ilm
erca
ptan
o
204-
647-
112
3-73
-92-
But
enal
0,3
0,87
vía
dérm
ica
225-
341-
330-
311
301-
373-
335
315-
318-
400
But
il c
ello
solv
evé
ase
2-B
utox
ieta
nol
But
ilam
ina
(tod
os l
os i
sóm
eros
)5
15ví
a dé
rmic
a
201-
933-
889
-72-
5o-
sec-
But
ilfe
nol
531
vía
dérm
ica
219-
376-
424
26-0
8-6
n-B
util
glic
idil
éter
(20
14)
316
Sen
, vía
dér
mic
a22
6-35
1-34
1-33
230
2-33
5-31
7-41
2
44
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
203-
705-
310
9-79
-5n-
But
ilm
erca
ptan
o0,
51,
9
n-B
util
tiol
véas
e -n
-But
ilm
erca
ptan
o
202-
675-
998
-51-
1p-
terc
-But
ilto
luen
o1
6,2
203-
905-
011
1-76
-22-
But
oxie
tano
l 20
9850
245
vía
dérm
ica,
VL
I,
VL
B®
332-
312-
302
319-
315
203-
961-
611
2-34
-52-
(2-
But
oxie
toxi
) et
anol
(20
07)
1067
,515
101,
2V
LI,
r31
9
231-
152-
8
231-
152-
8
7440
-43-
9
7440
-43-
9
Cad
mio
(es
tabi
liza
do)
no p
irof
óric
ové
ase
Cap
ítul
o 8
Cad
mio
(pi
rofó
rico
) vé
ase
Cap
ítul
o 8
Com
pues
tos
de c
adm
io, c
omo
Cd,
exc
epto
los
expr
esam
ente
indi
cado
s.F
racc
ión
inha
labl
e
0,01
VL
B®, r
332-
312-
302
400-
410
exce
pto
el s
ulfo
sele
niur
o(x
CdS
y C
dSe)
, el
sulf
uro
mix
to d
eC
d y
Zn
(xC
dS y
ZnS
), e
l su
lfur
o m
ixto
de
Cd
y H
g(x
CdS
y H
gS)
45
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
Com
pues
tos
de c
adm
io, c
omo
Cd,
exc
epto
los
expr
esam
ente
indi
cado
s.F
racc
ión
resp
irab
le
0,00
2V
LB
®, r
,d33
2-31
2-30
240
0-41
0 ex
cept
oel
sul
fose
leni
uro
(xC
dS y
CdS
e), e
lsu
lfur
o m
ixto
de
Cd
y Z
n (x
CdS
yZ
nS),
el
sulf
uro
mix
to d
e C
d y
Hg
(xC
dS y
HgS
)23
2-28
3-3
8001
-35-
2C
anfe
no c
lora
do
0,5
1ví
a dé
rmic
a, a
e, s
351-
301-
312
335-
315-
400-
410
215-
628-
2 13
32-5
8-7
Cao
lín
Fra
cció
n re
spir
able
2d
, e
203-
313-
210
5-60
-2C
apro
lact
ama
(va
por
y po
lvo)
1040
VL
I33
2-30
2-31
9
335-
315
219-
363-
324
25-0
6-1
Cap
tafo
l vé
ase
Cap
ítul
o 8
205-
087-
013
3-06
-2C
aptá
n 5
Sen
,s 35
1-33
1-31
831
7-40
0
46
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
200-
555-
063
-25-
2C
arba
ril
5V
LB
a, F
IV,
vía
dérm
ica,
s,
véas
e C
apít
ulo
9
351-
302-
400
216-
353-
015
63-6
6-2
Car
bofu
rano
0,1
VL
Ba,
s, F
IV33
0-30
0-40
0-41
0
Car
bón,
pol
vo:
Ant
raci
taF
racc
ión
resp
irab
le (
2011
)B
itum
inos
oF
racc
ión
resp
irab
le (
2011
)
0,4
0,9
sil,
d
sil,
d
208-
169-
451
3-79
-1C
arbo
nato
de
coba
lto
véas
e C
apít
ulo
8
Car
boru
ndo
(201
0)vé
ase
Car
buro
de
sili
cio
206-
991-
840
9-21
-2C
arbu
ro d
e si
lici
o (n
o fi
bras
)F
racc
ión
inha
labl
e (2
010)
Car
buro
de
sili
cio
(no
fibr
as)
Fra
cció
n re
spir
able
(20
10)
10 3d
Cat
ecol
véas
e P
iroc
atec
ol
Cel
loso
lve
véas
e 2-
Eto
xiet
anol
232-
674-
990
04-3
4-6
Cel
ulos
a10
266-
043-
465
997-
15-1
Cem
ento
Por
tlan
d. F
racc
ión
resp
irab
le (
2013
) 4
e, d
47
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
232-
315-
680
02-7
4-2
Cer
a de
par
afin
a, h
umos
2
Cer
eale
s, p
olvo
(av
ena,
tri
go, c
ebad
a)4
e
207-
336-
946
3-51
-4C
eten
o0,
50,
871,
52,
6
Cia
nam
ida
véas
e C
iana
mid
a de
hid
róge
no
205-
861-
815
6-62
-7C
iana
mid
a cá
lcic
a0,
5S
en30
2-33
5-31
8
206-
992-
342
0-04
-2C
iana
mid
a de
hid
róge
no (
2007
)0,
581
Sen
, vía
dér
mic
a,
VL
I, s
301-
312-
319
315-
317
Cia
nhid
rina
de
la a
ceto
navé
ase
2-C
iano
-2-p
ropa
nol
230-
391-
570
85-8
5-0
Cia
noac
rila
to d
e et
ilo
(201
1)0,
231
9-33
5-31
5
205-
275-
213
7-05
-32-
Cia
noac
rila
to d
e m
etil
o0,
20,
9231
9-33
5-31
5
207-
306-
546
0-19
-5C
ianó
geno
10
2222
0-33
1-40
0-41
0
200-
909-
475
-86-
52-
Cia
no-2
-pro
pano
l, co
mo
CN
5ví
a dé
rmic
a33
0-31
0-30
0
400-
410
209-
740-
059
2-01
-8C
ianu
ro d
e ca
lcio
, com
o C
N5
vía
dérm
ica
300-
400-
410
200-
821-
674
-90-
8C
ianu
ro d
e hi
dróg
eno
4,7
5,3
vía
dérm
ica
224-
330-
400-
410
205-
792-
315
1-50
-8C
ianu
ro d
e po
tasi
o, c
omo
CN
5ví
a dé
rmic
a
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
205-
599-
414
3-33
-9C
ianu
ro d
e so
dio,
com
o C
N5
vía
dérm
ica
203-
466-
510
7-13
-1C
ianu
ro d
e vi
nilo
vé
ase
Cap
ítul
o 8
203-
806-
211
0-82
-7C
iclo
hexa
no (
2007
)20
070
0V
LI,
r22
5-30
4-31
5
336-
400-
410
203-
630-
610
8-93
-0C
iclo
hexa
nol
5020
8ví
adé
rmic
a
332-
302-
335-
315
203-
631-
110
8-94
-1C
iclo
hexa
nona
1041
2082
vía
dérm
ica,
VL
I,
VL
B®
226-
332
203-
807-
811
0-83
-8C
iclo
hexe
no30
01.
020
203-
629-
010
8-91
-8C
iclo
hexi
lam
ina
1041
226-
361f
-312
302-
314
204-
500-
112
1-82
-4C
iclo
nita
0,5
vía
dérm
ica
208-
835-
454
2-92
-7C
iclo
pent
adie
no75
206
206-
016-
628
7-92
-3C
iclo
pent
ano
600
1.74
522
5-41
2
269-
855-
768
359-
37-5
Cif
lutr
ínvé
ase
Cap
ítul
o 9
Cih
exae
stañ
ové
ase
Cih
exat
ina
48
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
49
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
236-
049-
113
121-
70-5
Cih
exat
ina
5s
332-
312-
302
400-
410
231-
176-
974
40-6
7-7
Cir
coni
o el
emen
tal
510
260-
250
Com
pues
tos
de c
irco
nio,
com
o Z
r5
10
266-
394-
653
92-4
0-5
Cit
ral
(201
3)5
vía
dérm
ica,
Sen
, FIV
315-
317
221-
008-
229
71-9
0-6
Clo
pido
l10
200-
349-
057
-74-
9C
lord
ano
0,5
vía
dérm
ica,
ae,
s35
1-31
2-30
2
400-
410
Clo
rhid
rina
eti
léni
cavé
ase
2-C
loro
etan
ol
231-
959-
577
82-5
0-5
Clo
ro (
2007
)0,
51,
5V
LI
270-
331-
319
335-
315-
400
203-
472-
810
7-20
-0C
loro
acet
alde
hído
13,
335
1-33
0-31
1-30
1
314 -
400
208-
531-
153
2-27
-42-
Clo
roac
etof
enon
a0,
050,
32
50
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
201-
161-
178
-95-
5C
loro
acet
ona
13,
8
203-
628-
510
8-90
-7C
loro
benc
eno
(200
7)5
2315
70V
LI
226-
332-
411
220-
278-
926
98-4
1-1
o-C
loro
benc
ilid
eno
mal
onon
itri
lo0,
050,
39ví
a dé
rmic
a
204-
818-
012
6-99
-82-
Clo
ro-1
,3-b
utad
ieno
véas
e C
apít
ulo
8
5346
9-21
-9C
loro
dife
nilo
( 4
2% d
e cl
oro
)1,
1ví
a dé
rmic
a, a
e, r
1109
7-69
-1C
loro
dife
nilo
( 5
4% d
e cl
oro
)0,
7ví
a dé
rmic
a, a
e, r
200-
891-
875
-68-
31-
Clo
ro-1
,1-
difl
uoro
etan
o1.
000
4.20
0
200-
871-
975
-45-
6C
loro
difl
uoro
met
ano
1.00
03.
600
VL
I
203-
439-
810
6-89
-81-
Clo
ro-2
,3-e
poxi
prop
ano
véas
e C
apít
ulo
8
218-
026-
820
39-8
7-4
o-C
loro
esti
reno
5028
875
432
203-
870-
111
1-44
-4bi
s(2-
Clo
roet
il)é
ter
530
1060
vía
dérm
ica
351-
330-
310-
300
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
VA
LO
RE
VL
A-E
D®
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
Clo
roet
ano
véas
e C
loru
ro d
e et
ilo
203-
459-
710
7-07
-32-
Clo
roet
anol
13,
3ví
a dé
rmic
a33
0-31
0-30
0
Clo
roet
ilen
o vé
ase
Clo
ruro
de
vini
lo
Clo
rofo
rmo
véas
e T
ricl
orom
etan
o
208-
832-
854
2-88
-1bi
s(C
loro
met
il)é
ter
véas
e C
apít
ulo
8
202-
809-
610
0-00
-5p-
Clo
roni
trob
ence
no0,
10,
65ví
a dé
rmic
a, V
LB
m35
1-34
1-33
1-31
1
301-
373 -
411
209-
990-
060
0-25
-91-
Clo
ro-1
-nit
ropr
opan
o2
1033
2-30
2
200-
938-
276
-15-
3C
loro
pent
aflu
oroe
tano
1.00
06.
420
z
Clo
ropi
crin
a vé
ase
Tri
clor
onit
rom
etan
o
b-C
loro
pren
o vé
ase
2-C
loro
-1,3
-but
adie
no
127-
00-4
1-C
loro
-2-p
ropa
nol
(201
0)1
vía
dérm
ica
78-8
9-7
2-C
loro
-1-p
ropa
nol
(201
0)1
vía
dérm
ica
202-
424-
395
-49-
8o-
Clo
roto
luen
o50
264
332-
411
200-
894-
475
-72-
9C
loro
trif
luor
omet
ano
1.00
04.
300
z
51
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
220-
864-
429
21-8
8-2
Clo
rpir
ifós
(20
11)
0,1
vía
dérm
ica,
VL
Ba,
FIV
, s30
1-40
0-41
0
203-
457-
610
7-05
-1C
loru
ro d
e al
ilo
13,
22
6,4
225-
351-
341-
332
312-
302-
373-
319
335-
315-
400
235-
186-
412
125-
02-9
Clo
ruro
am
ónic
o, h
umos
1020
302-
319
202-
853-
610
0-44
-7C
loru
ro d
e be
ncil
ové
ase
Cap
ítul
o 8
202-
710-
898
-88-
4C
loru
ro d
e be
nzoi
lo0,
52,
9S
en33
2-31
2-30
231
4-31
7
200-
870-
375
-44-
5C
loru
ro d
e ca
rbon
ilo
0,02
0,08
0,1
0,4
VL
I, vé
ase
Cap
ítulo
933
0-31
4
233-
296-
710
108-
64-2
Clo
ruro
de
cadm
iové
ase
Cap
ítul
o 8
208-
052-
850
6-77
-4C
loru
ro d
e ci
anóg
eno
0,3
0,77
231-
592-
076
46-8
5-7
Clo
ruro
de
cinc
, hum
os1
230
2-31
4-40
0-41
0
201-
171-
679
-04-
9C
loru
ro d
e cl
oroa
ceti
lo0,
050,
230,
150,
7ví
a dé
rmic
a33
1-31
1-30
1-37
2
314 -
400
239-
056-
814
977-
61-8
Clo
ruro
de
crom
ilo
véas
e C
apít
ulo
8
52
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
53
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
EA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Nº
CE
CA
SV
LA
-ED
®V
LA
-EC
®N
OT
AS
FR
AS
ES
H(a
ño
de
inco
rpor
ació
n o
de
actu
aliz
ació
n)
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
201-
208-
679
-44-
7C
loru
ro d
e di
met
ilca
rbam
oílo
véas
e C
apít
ulo
8
200-
830-
575
-00-
3C
loru
ro d
e et
ilo
100
268
VL
I22
0-35
1-41
2
231-
596-
776
47-0
1-0
Clo
ruro
de
hidr
ógen
o5
7,6
1015
VL
I33
1-31
4
231-
299-
874
87-9
4-7
Clo
ruro
de
mer
curi
o II
, com
o H
g (2
012)
0,02
r,VL
I,H
g,V
LB
®34
1-36
1f-3
00
372-
314-
400-
410
200-
838-
975
-09-
2C
loru
ro d
e m
etil
eno
5017
7r,V
LB
®35
1
200-
817-
474
-87-
3C
loru
ro d
e m
etil
o50
105
100
210
vía
dérm
ica
220-
351-
373
*90
02-8
6-2
Clo
ruro
de
poli
vini
lo (
PV
C).
Fra
cció
n re
spir
able
(20
16)
1,5
d
231-
748-
877
19-0
9-7
Clo
ruro
de
tion
ilo
14,
933
2-30
2-31
4
200-
864-
075
-35-
4C
loru
ro d
e vi
nili
deno
520
r22
4-35
1-33
2
200-
831-
075
-01-
4C
loru
ro d
e vi
nilo
vé
ase
Cap
ítul
o 8
231-
158-
074
40-4
8-4
Cob
alto
ele
men
tal
0,02
VL
B®, S
en33
4-31
7-41
3
Com
pues
tos
inor
gáni
cos
de0,
02V
LB
®, S
en
coba
lto
exce
pto
los
expr
esam
ente
indi
cado
s, c
omo
Co
* In
corp
orac
ión
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
233-
514-
010
210-
68-1
Cob
alto
car
boni
lo, c
omo
Co
0,1
1684
2-03
-8C
obal
to h
idro
carb
onil
o, c
omo
Co
0,1
231-
159-
674
40-5
0-8
Cob
re:
Hum
os, c
omo
Cu
0,2
Cob
re:
Pol
vo y
nie
blas
, com
o C
u 1
Col
ofon
iavé
ase
Res
ina
núcl
eo d
e so
ldad
ura
Cor
indó
nvé
ase
óxid
o de
Alu
min
io
215-
293-
213
19-7
7-3
Cre
sol,
todo
s lo
s is
ómer
os
522
vía
dérm
ica,
VL
I31
1-30
1-31
4C
rist
obal
ita
véas
e S
ílic
e C
rist
alin
a
237-
366-
813
765-
19-0
Cro
mat
o de
cal
cio
véas
e C
apít
ulo
8
Cro
mat
os d
e ci
nc, i
nclu
ido
el c
rom
ato
de c
inc
y de
pot
asio
vé
ase
Cap
ítul
o 8
246-
356-
224
613-
89-6
Cro
mat
o de
cro
mo
(III
)vé
ase
Cap
ítul
o 8
232-
142-
677
89-0
6-2
Cro
mat
o de
est
ronc
iové
ase
Cap
ítul
o 8
231-
846-
077
58-9
7-6
Cro
mat
o de
plo
mo
véas
e C
apít
ulo
8
232-
140-
577
89-0
0-6
Cro
mat
o de
pot
asio
véas
e C
apít
ulo
8
231-
889-
577
75-1
1-3
Cro
mat
o de
sod
iové
ase
Cap
ítul
o 8
54
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
1189
-85-
1C
rom
ato
de t
erc-
buti
lo, c
omo
CrO
30,
1ví
a dé
rmic
a
231-
157-
5 74
40-4
7-3
Cro
mo
met
al (
2008
) 2
VL
I
Com
pues
tos
inor
gáni
cos
de C
r (I
I) y
de
Cr
(III
) in
solu
bles
,
com
o C
r
2V
LI
Cro
mo
(VI)
, com
pues
tos
inor
gáni
cos,
exc
epto
los
exp
resa
-
men
te i
ndic
ados
. Com
pues
tos
solu
bles
véas
e C
apít
ulo
8
Cro
mo
(VI)
, com
pues
tos
inor
gáni
cos,
exc
epto
los
exp
resa
-
men
te i
ndic
ados
. Com
pues
tos
inso
lubl
es
véas
e C
apít
ulo
8
Cro
tona
ldeh
ído
véas
e 2
-But
enal
206-
083-
129
9-86
-5C
rufo
mat
o5
VL
Ba
312-
302
400-
410
Cua
rzo
véas
e S
ílic
e C
rist
alin
a20
0-28
5-3
56-7
2-4
Cum
afós
(20
11)
0,05
vía
dérm
ica,
VL
Ba,
FIV
300-
312
400-
410
202-
704-
598
-82-
8C
umen
o20
100
5025
0ví
a dé
rmic
a, V
LI
226-
304
335-
411
55
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
202-
361-
194
-75-
72,
4-D
10ae
, Sen
302-
335-
318
317-
412
Dal
apón
véas
e ác
ido
2,2-
dicl
orop
ropi
ónic
o20
0-02
4-3
50-2
9-3
DD
T1
ae, s
351-
301-
372
400-
410
241-
711-
817
702-
41-9
Dec
abor
ano
0,05
0,25
0,15
0,76
vía
dérm
ica
8065
-48-
3D
emet
ón (
2009
)0,
05ví
a dé
rmic
a, V
LB
a,F
IV31
0-30
0-40
0
204-
608-
912
3-19
-3D
i-n-
prop
ilce
tona
5023
922
6-33
2
204-
626-
712
3-42
-2D
iace
tona
alc
ohol
5024
131
9
203-
468-
610
7-15
-31,
2-D
iam
inoe
tano
1025
vía
dérm
ica,
Sen
226-
312-
302
314-
334-
317
206-
373-
833
3-41
-5D
iazi
nón
(201
1)0,
01ví
a dé
rmic
a, V
LB
a,
ae, F
IV, s
302-
400-
410
206-
382-
733
4-88
-3D
iazo
met
ano
véas
e C
apít
ulo
8
242-
940-
619
287-
45-7
Dib
oran
o0,
10,
11
56
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
57
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
203-
444-
510
6-93
-41,
2-D
ibro
moe
tano
véas
e C
apít
ulo
8
Dib
rom
uro
de e
tile
nové
ase
1,2-
Dib
rom
oeta
no
203-
057-
110
2-81
-82-
N-D
ibut
ilam
inoe
tano
l0,
53,
6ví
a dé
rmic
a,V
LB
a
201-
052-
977
-73-
6D
icic
lope
ntad
ieno
(20
11)
522
5-33
2-30
2-31
9
335-
315 -
411
7572
-29-
4D
iclo
roac
etil
eno
0,1
0,39
200-
351-
373
202-
425-
995
-50-
1o-
Dic
loro
benc
eno
2012
250
306
vía
dérm
ica,
VL
I30
2-31
9-33
5
315 -
400-
410
203-
400-
510
6-46
-7p-
Dic
loro
benc
eno
2012
250
306
VL
I35
1-31
9
400-
410
212-
121-
876
4-41
-01,
4-D
iclo
ro-2
-but
eno
véas
e C
apít
ulo
8
200-
893-
975
-71-
8D
iclo
rodi
fluo
rom
etan
o (2
011)
1.00
04.
115
204-
258-
711
8-52
-51,
3-D
iclo
ro-5
,5-d
imet
ilhi
dant
oína
0,2
0,4
s
200-
863-
575
-34-
31,
1-D
iclo
roet
ano
100
412
vía
dérm
ica,
r, V
LI
225-
302
319-
335 -
412
58
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
EA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Nº
CE
CA
SV
LA
-ED
®V
LA
-EC
®N
OT
AS
FR
AS
ES
H(a
ño
de
inco
rpor
ació
n o
de
actu
aliz
ació
n)
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
203-
458-
110
7-06
-21,
2-D
iclo
roet
ano
véas
e C
apít
ulo
8
208-
750-
254
0-59
-01,
2-D
iclo
roet
ilen
o (2
013)
200
807
225-
332-
412
200-
869-
875
-43-
4D
iclo
rofl
uoro
met
ano
1043
z
2,2´
-Dic
loro
-4,4
´met
ilen
dian
ilin
avé
ase
4,4´
-Met
ilen
-bis
(2-c
loro
anil
ina)
(M
BO
CA
)
Dic
loro
met
ano
véas
e C
loru
ro d
e m
etil
eno
209-
854-
059
4-72
-91,
1-D
iclo
ro-1
-nit
roet
ano
212
331-
311-
301
201-
152-
278
-87-
51,
2-D
iclo
ropr
opan
o (2
013)
1047
Sen
225-
332-
302
208-
826-
554
2-75
-61,
3-D
iclo
ropr
open
o1
4,6
vía
dérm
ica,
Sen
226-
311-
301-
332
304-
319-
335-
315
317-
400-
410
200-
937-
776
-14-
2D
iclo
rote
traf
luor
oeta
no (
2013
)1.
000
7.11
0z
231-
589-
476
46-7
9-9
Dic
loru
ro d
e co
balt
ové
ase
Cap
ítul
o 8
Dic
loru
ro d
e cr
omil
ové
ase
Clo
ruro
de
crom
ilo
233-
036-
210
025-
67-9
Dic
loru
ro d
e di
azuf
re1
5,6
301-
332-
314-
400
59
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
Dic
loru
ro d
e et
ilen
ové
ase
1,2-
Dic
loro
etan
o
231-
743-
077
18-5
4-9
Dic
loru
ro d
e ní
quel
véas
e C
apít
ulo
8
200-
547-
762
-73-
7D
iclo
rvós
0,
10,
91S
en, v
ía d
érm
ica,
VL
Ba,
FIV
, s
330-
311-
301
317-
400
232-
143-
177
89-0
9-5
Dic
rom
ato
de a
mon
iové
ase
Cap
ítul
o 8
231-
906-
677
78-5
0-9
Dic
rom
ato
de p
otas
iové
ase
Cap
ítul
o 8
234-
190-
310
588-
01-9
Dic
rom
ato
de s
odio
véas
e C
apít
ulo
8
7789
-12-
0D
icro
mat
o de
sod
io, d
ihid
rata
dové
ase
Cap
ítul
o 8
205-
494-
314
1-66
-2D
icro
tofó
s (2
009)
0,05
vía
dérm
ica,
VL
Ba,
FIV
300-
311-
400-
410
220-
433-
027
64-7
2-9
Dic
uat.
Fra
cció
n in
hala
ble
Dic
uat.
Fra
cció
n re
spir
able
0,5
0,1
vía
dérm
ica
vía
dérm
ica,
d
200-
484-
560
-57-
1D
ield
rín
(201
3)0,
1ví
a dé
rmic
a, a
e, s
,
FIV
351-
310-
301-
372
400-
410
60
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
203-
868-
011
1-42
-2D
ieta
nola
min
a0,
462
vía
dérm
ica,
f
302-
373
315-
318
203-
716-
310
9-89
-7D
ieti
lam
ina
(200
7)5
1510
30V
LI,
vía
dér
mic
a, f
225-
332-
312
302-
314
202-
845-
210
0-37
-82-
Die
tila
min
oeta
nol
29,
7ví
a dé
rmic
a22
6-33
2-31
2
302-
314
Die
tilc
eton
avé
ase
3-P
enta
nona
Die
tile
ngli
col
mon
obut
ilét
ervé
ase
2-(2
-but
oxie
toxi
) et
anol
203-
865-
411
1-40
-0D
ieti
lent
riam
ina
14,
3ví
a dé
rmic
a, S
en31
2-30
2-31
4-31
7
204-
539-
412
2-39
-4D
ifen
ilam
ina
10s
331-
311-
301
373-
400-
410
200-
885-
575
-61-
6D
iflu
orod
ibro
mom
etan
o10
087
2z
231-
996-
777
83-4
1-7
Dif
luor
uro
de o
xíge
no0,
050,
11
220-
281-
526
99-7
9-8
Dif
luor
uro
de s
ulfu
rilo
521
1042
331-
373-
400
61
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
205-
551-
214
2-64
-3D
ihid
rocl
orur
o de
pip
erac
ina
5S
en36
1fd
-319
-315
334-
317-
412
203-
620-
110
8-83
-8D
iiso
buti
lcet
ona
2514
822
6-33
5
Dii
soci
anat
o de
4,4
´-di
cicl
ohex
ilm
etan
ové
ase
Met
ilen
o-bi
s-(
4-ci
cloh
exil
isoc
iana
to )
202-
966-
010
1-68
-8D
iiso
cian
ato
de 4
,4´-
dife
nilm
etan
o0,
005
0,05
2S
en35
1-33
2-37
3-31
9
335-
315-
334-
317
212-
485-
882
2-06
-0D
iiso
cian
ato
de 1
,6-h
exam
etil
eno
0,00
50,
035
Sen
331-
319-
335
315-
334-
317
Dii
soci
anat
o de
iso
foro
navé
ase
3-Is
ocia
nom
etil-
3,5,
5-tr
imet
ilcic
lohe
xilis
ocia
nato
221-
641-
431
73-7
2-6
Dii
soci
anat
o de
1,5
-naf
tile
no0,
005
0,04
3S
en33
2-31
9-33
5
315-
334-
412
209-
544-
558
4-84
-9D
iiso
cian
ato
de 2
,4-t
olue
no0,
005
0,03
60,
020,
14S
en35
1-33
0-31
9-33
5
315-
334-
317-
412
202-
039-
091
-08-
7D
iiso
cian
ato
de 2
,6-t
olue
no
0,00
50,
036
0,02
0,14
Sen
351-
330-
319-
335
315-
334-
317-
412
203-
558-
510
8-18
-9D
iiso
prop
ilam
ina
521
vía
dérm
ica
225-
332-
302-
314
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
204-
826-
412
7-19
-5N
,N-D
imet
ilac
etam
ida
1036
2072
vía
dérm
ica,
VL
B®,
TR
1B, V
LI
360D
-332
-312
204-
697-
412
4-40
-3D
imet
ilam
ina
23,
85
9,4
VL
I, f
220-
332-
335
315-
318
215-
091-
413
00-7
3-8
Dim
etil
amin
oben
ceno
, tod
os l
os i
sóm
eros
0,5
2,5
vía
dérm
ica,
VL
Bm
, FIV
204-
493-
512
1-69
-7N
,N-D
imet
ilan
ilin
a5
2510
50ví
a dé
rmic
a,V
LB
m35
1-33
1
311-
301 -
411
209-
940-
859
8-56
-1N
,N-D
imet
ilet
ilam
ina
2575
5015
0f,
véa
se C
apít
ulo
922
5-33
2-30
2-31
4
238-
921-
714
857-
34-2
Dim
etil
etox
isil
ano
0,5
2,2
1,5
6,5
200-
679-
568
-12-
2N
,N-D
imet
ilfo
rmam
ida
(201
2)5
1510
30V
LI,
vía
dérm
ica,
TR
1B,V
LB
®
360D
-332
312-
319
200-
316-
057
-14-
7N
,N-D
imet
ilhi
drac
ina
véas
e C
apít
ulo
8
Dim
etil
prop
ano
véas
e N
eope
ntan
o
Dim
etox
imet
ano
véas
e M
etil
al
62
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
Din
itol
mid
avé
ase
3,5-
Din
itro
-o-t
olua
mid
a
211-
063-
062
8-96
-6D
init
rato
de
etil
engl
icol
0,05
0,3
vía
dérm
ica
200-
330
310-
300-
373
236-
068-
513
138-
45-9
Din
itra
to d
e ní
quel
véas
e C
apít
ulo
8
229-
180-
064
23-4
3-4
Din
itra
to d
e pr
opil
engl
icol
0,05
0,34
vía
dérm
ica,
VL
Bm
208-
431-
852
8-29
-01,
2-D
init
robe
ncen
o0,
151
vía
dérm
ica,
VL
Bm
330-
310-
300
373-
400-
410
202-
776-
899
-65-
01,
3-D
init
robe
ncen
o0,
151
vía
dérm
ica,
VL
Bm
330-
310-
300
373-
400-
410
202-
833-
710
0-25
-41,
4-D
init
robe
ncen
o0,
151
vía
dérm
ica,
VL
Bm
330-
310-
300
373-
400-
410
208-
601-
153
4-52
-14,
6-D
init
ro-o
-cre
sol
0,2
vía
dérm
ica,
Sen
341-
330-
310
300-
315-
318
317-
400-
410
205-
706-
414
8-01
-63,
5-D
init
ro-o
-tol
uam
ida
5
63
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
64
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
Din
itro
tolu
eno,
tod
os l
os i
sóm
eros
véas
e C
apít
ulo
8
246-
836-
125
321-
14-6
Din
itro
tolu
eno
técn
ico
véas
e C
apít
ulo
8
204-
661-
812
3-91
-11,
4- D
ioxa
no20
73V
LI
225-
351-
319-
335
201-
107-
778
-34-
2D
ioxa
tión
(20
11)
0,1
vía
dérm
ica,
VL
Ba,
FIV
330-
300
311-
400-
410
231-
195-
274
46-0
9-5
Dió
xido
de
azuf
re (
2014
)0,
51,
321
2,64
s33
1-31
4
204-
696-
912
4-38
-9D
ióxi
do d
e ca
rbon
o5.
000
9.15
0V
LI
233-
162-
810
049-
04-4
Dió
xido
de
clor
o0,
10,
280,
30,
8427
0-33
0-31
4-40
0
233-
272-
610
102-
44-0
Dió
xido
de
nitr
ógen
o3
5,7
59,
627
0-33
0-31
4
236-
675-
513
463-
67-7
Dió
xido
de
tita
nio
10
Dió
xido
de
vini
lcic
lohe
xeno
véas
e 1-
Epo
xiet
il-3
,4-e
poxi
cicl
ohex
ano
211-
463-
564
6-06
-01,
3-D
ioxo
lano
(20
11)
2061
225
202-
607-
897
-77-
8D
isul
fira
m2
f, S
en30
2-37
3
317-
400-
410
65
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
206-
054-
329
8-04
-4D
isul
fotó
n (2
011)
0,05
VL
Ba,
vía
dér
mic
a,
s, F
IV31
0-30
0-40
0-41
0
218-
550-
721
79-5
9-1
Dis
ulfu
ro d
e al
ilpr
opil
o (2
007)
0,5
3
200-
843-
675
-15-
0D
isul
furo
de
carb
ono
(201
1)5
15V
LI,
vía
dér
mic
a,
VL
B®, a
e
225-
361f
d-3
72
319-
315
204-
881-
412
8-37
-02,
6-D
iter
c-bu
til-
p-cr
esol
(20
14)
1020
6-35
4-4
330-
54-1
Diu
rón
10ae
, s35
1-30
237
3 -40
0-41
021
5-32
5-5
1321
-74-
0D
ivin
ilbe
ncen
o, m
ezcl
a de
isó
mer
os10
54D
odec
anot
iol
véas
e D
odec
il m
erca
ptan
o20
3-98
4-1
112-
55-0
Dod
ecil
mer
capt
ano
0,1
204-
079-
411
5-29
-7E
ndos
ulfá
n0,
1ví
a dé
rmic
a, a
e,s,
F
IV33
0-30
0-31
240
0-41
020
0-77
5-7
72-2
0-8
End
rín
0,1
vía
dérm
ica,
ae,
s30
0-31
1-40
0-41
023
7-55
3-4
1383
8-16
-9E
nflu
rano
7557
5E
nzim
asvé
ase
Sub
tili
sina
s
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
Epi
clor
hidr
ina
véas
e 1
-Clo
ro-2
,3-e
poxi
prop
ano
EP
N
véas
e F
enil
tiof
osfo
nato
de
O-e
tilo
y O
-(4-
nitr
ofen
ilo)
213-
831-
010
24-5
7-3
Epó
xido
de
hept
aclo
ro
0,05
vía
dérm
ica
351-
301-
373
400-
410
203-
437-
710
6-87
-61-
Epo
xiet
il-3
,4-e
poxi
cicl
ohex
ano
0,1
0,58
vía
dérm
ica
331-
311-
301-
351
209-
128-
355
6-52
-52,
3-E
poxi
-1-p
ropa
nol
véas
e C
apít
ulo
8
1302
-74-
5E
smer
il, p
olvo
10e
231-
141-
874
40-3
1-5
Est
año
Met
al2
VL
I
Com
pues
tos
orgá
nico
s, c
omo
Sn
0,1
0,2
vía
dérm
ica
Óxi
do y
com
pues
tos
inor
gáni
cos,
com
o S
n 2
Est
eara
tos
( no
inc
luye
los
est
eara
tos
de m
etal
es t
óxic
os )
10
Est
ibam
ina
véas
e H
idru
ro d
e A
ntim
onio
202-
851-
510
0-42
-5E
stir
eno
2086
4017
2V
LB
®, a
e22
6-36
1d-3
32
372-
319-
315
66
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
67
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
200-
319-
757
-24-
9E
stri
cnin
a0,
1531
0-30
0-40
0-41
0
200-
814-
874
-84-
0E
tano
véas
e H
idro
carb
uros
ali
fáti
cos
alca
nos
(C1
– C
4)
y su
s m
ezcl
as, g
ases
220
200-
578-
664
-17-
5E
tano
l (2
013)
1.00
01.
910
s22
5
Eta
nola
min
avé
ase
2-A
min
oeta
nol
Eta
noti
olvé
ase
Eti
lmer
capt
ano
Éte
r al
ilgl
icid
ílic
o (E
AG
)vé
ase
Ali
lgli
cidi
léte
r
Éte
r n-
buti
lgli
cidí
lico
(E
BG
)vé
ase
n-B
util
glic
idil
éter
Éte
r bi
s(cl
orom
etíl
ico)
véas
e bi
s(C
loro
met
il)é
ter
Éte
r di
clor
oetí
lico
vé
ase
bis(
2-C
loro
etil
)éte
r
Éte
r di
glic
idíl
ico
(ED
G)
véas
e G
lici
dilé
ter
Éte
r di
isop
ropí
lico
véas
e Is
opro
pilé
ter
Éte
r et
il t
erc-
butí
lico
(E
TB
E)
véas
e E
til
terc
-but
ilét
er
Éte
r fe
nilg
lici
díli
co (
EF
G)
véas
e F
enil
glic
idil
éter
Éte
r fe
níli
co, v
apor
véas
e F
enil
éter
, vap
or
68
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
EA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Nº
CE
CA
SV
LA
-ED
®V
LA
-EC
®N
OT
AS
FR
AS
ES
H(a
ño
de
inco
rpor
ació
n o
de
actu
aliz
ació
n)
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
Éte
r is
opro
pilg
lici
díli
co (
EIG
)vé
ase
Isop
ropi
lgli
cidi
léte
r
Éte
r m
etil
-ter
c-bu
tíli
cové
ase
Met
il-t
erc-
buti
léte
r
252-
104-
234
590-
94-8
Éte
r m
etíl
ico
de d
ipro
pile
ngli
col
5030
8ví
a dé
rmic
a, V
LI
Éte
r 1-
met
ílic
o de
pro
pile
ngli
col
véas
e 1-
Met
oxip
ropa
n-2-
ol
Éte
r 2-
met
ílic
o de
pro
pile
ngli
col
véas
e 2-
Met
oxip
ropa
nol
Éte
r m
onob
utíl
ico
del
etil
engl
icol
véas
e 2-
But
oxie
tano
l
Éte
r m
onoe
tíli
co d
el e
tile
ngli
col
véas
e 2-
Eto
xiet
anol
Éte
r m
onoi
sopr
opíl
ico
del
etil
engl
icol
véas
e 2-
Isop
ropo
xiet
anol
Éte
r m
onom
etíl
ico
del
etil
engl
icol
véas
e 2-
Met
oxie
tano
l
Éte
r m
onop
ropí
lico
del
eti
leng
lico
lvé
ase
2-P
ropo
xiet
anol
211-
309-
763
7-92
-3E
til
terc
-but
ilét
er5
21
Eti
lam
ilce
tona
vé
ase
5-M
etil
hept
an-3
-ona
200-
834-
775
-04-
7E
tila
min
a 5
9V
LI
220-
319-
335
202-
849-
410
0-41
-4E
tilb
ence
no
100
441
200
884
vía
dérm
ica,
225-
332-
373-
304
VL
B®, V
LI
69
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
203-
388-
110
6-35
-4E
tilb
util
ceto
na
2095
VL
I22
6-33
2-31
9
Eti
lend
iam
ina
véas
e 1,
2-D
iam
inoe
tano
203-
473-
310
7-21
-1E
tile
ngli
col
2052
4010
4ví
a dé
rmic
a, V
LI
302
205-
793-
915
1-56
-4E
tile
nim
ina
véas
e C
apít
ulo
8
200-
815-
374
-85-
1E
tile
no20
022
0-33
6
200-
467-
260
-29-
7E
tilé
ter
100
308
200
616
VL
I22
4-30
2-33
6
240-
347-
7 16
219-
75-3
Eti
lide
nnor
born
eno
525
200-
837-
375
-08-
1E
tilm
erca
ptan
o0,
51,
322
5-33
2-40
0-41
0
202-
885-
010
0-74
-3N
-Eti
lmor
foli
na5
24ví
a dé
rmic
a
209-
242-
356
3-12
-2E
tión
(20
09)
0,05
vía
dérm
ica,
VL
Ba,
s, F
IV
301-
312
400-
410
203-
804-
111
0-80
-52-
Eto
xiet
anol
(20
12)
28
vía
dérm
ica,
TR
1B,
VL
B®, V
LI
226-
360F
D
331-
302
244-
848-
122
224-
92-6
Fen
amif
ós (
2013
)0,
05ví
a dé
rmic
a,V
LB
a,
FIV
300-
310-
330
319-
400-
410
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
VA
LO
RE
VL
A-E
D®
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
202-
430-
695
-54-
5o-
Fen
ilen
diam
ina
0,1
Sen
341-
302-
315
400-
410
203-
584-
710
8-45
-2m
-Fen
ilen
diam
ina
0,1
Sen
341-
331-
311-
301
319-
317-
400-
410
203-
404-
710
6-50
-3p-
Fen
ilen
diam
ina
0,1
Sen
331-
311-
301-
319
317-
400-
410
202-
981-
210
1-84
-8F
enil
éter
, vap
or1
7,1
214
,2
211-
325-
463
8-21
-1F
enil
fosf
ina
0,05
0,23
204-
557-
212
2-60
-1F
enil
glic
idil
éter
véas
e C
apít
ulo
8
202-
873-
510
0-63
-0F
enil
hidr
acin
avé
ase
Cap
ítul
o 8
203-
635-
310
8-98
-5F
enil
mer
capt
ano
(200
7)0,
10,
46ví
a dé
rmic
a
2-F
enil
prop
eno
véas
e a
-Met
iles
tire
no
218-
276-
821
04-6
4-5
Fen
ilti
ofos
fona
to d
e O
-eti
lo y
O-(
4-ni
trof
enil
o)0,
1ví
a dé
rmic
a, V
LB
a31
0-30
0-40
0-41
0
203-
632-
710
8-95
-2F
enol
(20
12)
28
416
vía
dérm
ica,
VL
B®,
VL
I
341-
331-
311
301-
373-
314
202-
196-
592
-84-
2F
enot
iazi
na
5ví
adé
rmic
a
70
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
VA
LO
RE
VL
A-E
D®
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
204-
114-
311
5-90
-2F
ensu
lfot
ión
(201
0)
0,01
VL
Ba,
vía
dér
mic
a,
FIV
310-
300-
400-
410
200-
231-
955
-38-
9F
enti
ón (
2010
) 0,
05ví
a dé
rmic
a, V
LB
a,
FIV
, s
341-
331-
372
312-
302-
400-
410
238-
484-
214
484-
64-1
Fer
bam
(20
13)
5s
319-
335-
315
400-
410
1260
4-58
-9F
erro
vana
dio,
pol
vo1
3
Fib
ras
man
ufac
tura
das:
Fib
ras
vítr
eas
arti
fici
ales
(fi
bras
cerá
mic
as r
efra
ctar
ias,
fib
ras
para
uso
s es
peci
ales
, etc
.)
véas
e C
apít
ulo
8
Fib
ras
man
ufac
tura
das:
Fib
ras
vítr
eas
arti
fici
ales
(fi
bra
de
vidr
io, l
ana
min
eral
, etc
.)
1 fi
bras
/cm
3g,
h
Fib
ras
man
ufac
tura
das:
Fil
amen
to c
onti
nuo
y fi
bras
vít
reas
arti
fici
ales
exc
luíd
as d
e cl
asif
icac
ión
com
o ca
rcin
ógen
as
Trá
tese
com
o pa
rtíc
ulas
no
clas
ific
adas
de
otra
for
ma
i
Otr
as f
ibra
s ar
tifi
cial
es o
sin
téti
cas
(p-A
ram
ida,
etc
.)1
fibr
as/c
m3
h
231-
954-
877
82-4
1-4
Flú
or
11,
62
3,2
VL
I,V
LB
®27
0-33
0-31
4
200-
548-
262
-74-
8F
luor
oace
tato
de
sodi
o0,
05ví
a dé
rmic
a33
0-31
0-30
0-40
0
71
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
72
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
232-
222-
077
90-7
9-6
Flu
orur
o de
cad
mio
véas
e C
apít
ulo
8
206-
534-
235
3-50
-4F
luor
uro
de c
arbo
nilo
25,
55
14
231-
634-
876
64-3
9-3
Flu
orur
o de
hid
róge
no1,
81,
53
2,5
VL
B®, V
LI
330-
310-
300-
314
231-
526-
076
16-9
4-6
Flu
orur
o de
per
clor
ilo
313
626
Flu
orur
os i
norg
ánic
os, c
omo
F, e
xcep
to e
l he
xafl
uoru
ro
de u
rani
o y
los
expr
esam
ente
ind
icad
os
2,5
VL
B®, V
LI
200-
867-
7 75
-38-
7F
luor
uro
de v
inil
iden
o (2
011)
500
213-
408-
094
4-22
-9F
onof
ós
0,1
vía
dérm
ica,
s, V
LB
a,
FIV
310-
300
400-
410
206-
052-
229
8-02
-2F
orat
o (2
013)
0,
05ví
a dé
rmic
a, s
,
VL
Ba,
FIV
310-
300
400-
410
200-
001-
850
-00-
0F
orm
alde
hído
véas
e C
apít
ulo
8
200-
842-
075
-12-
7F
orm
amid
a10
19ví
a dé
rmic
a, T
R1B
360D
73
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
VA
LO
RE
VL
A-E
D®
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
203-
721-
010
9-94
-4F
orm
iato
de
etil
o 10
030
822
5-33
2-30
2
319-
335
203-
481-
710
7-31
-3F
orm
iato
de
met
ilo
100
270
150
406
vía
dérm
ica
224-
332-
302
319-
335
Fos
fam
ina
véas
e H
idru
ro d
e F
ósfo
ro
219-
772-
725
28-3
6-1
Fos
fato
de
dibu
tilf
enil
o0,
33,
6ví
a dé
rmic
a, V
LB
a
203-
509-
810
7-66
-4F
osfa
to d
e di
buti
lo (
2013
)0,
65
vía
dérm
ica,
FIV
204-
800-
212
6-73
-8F
osfa
to d
e tr
ibut
ilo
0,2
2,2
VL
Ba
351-
302-
315
204-
112-
211
5-86
-6F
osfa
to d
e tr
ifen
ilo
3
201-
103-
578
-30-
8F
osfa
to d
e tr
iort
ocre
silo
0,1
vía
dérm
ica,
VL
Ba
370-
411
204-
471-
512
1-45
-9F
osfi
to d
e tr
imet
ilo
210
231-
768-
712
185-
10-3
Fós
foro
(P
4)0,
020,
125
0-33
0-30
0
314-
400
Fos
geno
vé
ase
Clo
ruro
de
carb
onil
o
201-
557-
484
-74-
2F
tala
to d
e di
buti
lo5
TR
1B, a
e, r
360D
f-40
0
74
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
204-
211-
011
7-81
-7F
tala
to d
e di
-2-e
tilh
exil
o5
TR
1B, a
e, r
360F
D
201-
550-
684
-66-
2F
tala
to d
e di
etil
o5
205-
011-
613
1-11
-3F
tala
to d
e di
met
ilo
5
210-
933-
762
6-17
-5m
-Fta
lodi
nitr
ilo
5
202-
627-
798
-01-
12-
Fur
alde
hído
28
vía
dérm
ica,
VL
B®
351-
331-
301
312-
319-
335-
315
Fur
fura
lvé
ase
2-F
ural
dehí
do
289-
220-
886
290-
81-5
Gas
olin
avé
ase
Cap
ítul
o 8
200-
289-
556
-81-
5G
lice
rina
, nie
blas
10
218-
802-
622
38-0
7-5
Gli
cidi
léte
r0,
10,
54vé
ase
Cap
ítul
o 9
Gli
cido
lvé
ase
2,3-
Epo
xi-1
-pro
pano
l
203-
474-
910
7-22
-2G
liox
al (
2010
)0,
1S
en, F
IV, s
341-
332-
319
315-
317
75
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
203-
856-
511
1-30
-8G
luta
rald
ehíd
o0,
050,
2S
en33
1-30
1-31
4
334-
317-
400
231-
955-
377
82-4
2-5
Gra
fito
, pol
vo. F
racc
ión
resp
irab
le2
d
231-
166-
474
40-5
8-6
Haf
nio
elem
enta
l 0,
5
Com
pues
tos
de H
afni
o, c
omo
Hf
0,5
205-
796-
515
1-67
-7H
alot
ano
5041
0
Har
ina
4S
en
HD
Ivé
ase
Dii
soci
anat
o de
1,6
-hex
amet
ilen
o
231-
168-
574
40-5
9-7
Hel
iob
200-
962-
376
-44-
8H
epta
clor
o0,
05ví
a dé
rmic
a, a
e, s
351-
311-
301
373-
400-
410
205-
563-
814
2-82
-5n-
Hep
tano
500
2.08
5V
LI
225-
304-
315
336-
400-
410
Hep
tano
: O
tros
isó
mer
os50
02.
085
225-
304-
315
336-
400-
410
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
2-H
epta
nona
vé
ase
Met
il-n
-am
ilce
tona
3-H
epta
nona
vé
ase
Eti
lbut
ilce
tona
4-H
epta
nona
véas
e D
i-n-
prop
ilce
tona
204-
273-
911
8-74
-1H
exac
loro
benc
eno
véas
e C
apít
ulo
8
201-
765-
587
-68-
3H
exac
loro
buta
dien
o0,
020,
2ví
a dé
rmic
a
201-
029-
377
-47-
4H
exac
loro
cicl
open
tadi
eno
0,01
0,11
330-
311-
302
314-
400-
410
200-
666-
467
-72-
1H
exac
loro
etan
o1
9,8
vía
dérm
ica,
r
215-
641-
313
35-8
7-1
Hex
aclo
rona
ftal
eno
0,2
vía
dérm
ica
211-
676-
368
4-16
-2H
exaf
luor
oace
tona
0,1
0,69
vía
dérm
ica
219-
854-
225
51-6
2-4
Hex
aflu
orur
o de
azu
fre
1.00
06.
075
7783
-79-
1H
exaf
luor
uro
de s
elen
io, c
omo
Se
0,05
0,16
232-
027-
077
83-8
0-4
Hex
aflu
orur
o de
tel
uro
0,02
0,2
Hex
amet
ilen
diam
ina
véas
e 1,
6-H
exan
odia
min
a
76
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
203-
777-
611
0-54
-3n-
Hex
ano
(200
7)20
72V
LB
®, V
LI
225-
361f
-304
373-
315-
336-
411
Hex
ano:
Otr
os i
sóm
eros
500
1.79
01.
000
3.58
0
204-
679-
612
4-09
-41,
6-H
exan
odia
min
a0,
52,
431
2-30
2-33
5-31
4
2-H
exan
ona
véas
eM
etil
-n-b
util
ceto
na
203-
489-
010
7-41
-5H
exil
engl
icol
2512
331
9-31
5
209-
753-
159
2-41
-61-
Hex
eno
(201
0)50
Hex
ona
véas
e M
etil
isob
util
ceto
na
206-
114-
930
2-01
-2H
idra
cina
vé
ase
Cap
ítul
o 8
Hid
roca
rbur
os a
lifá
tico
s al
cano
s (C
1–
C4)
y su
s m
ezcl
as, g
ases
1.00
0
215-
605-
713
33-7
4-0
Hid
róge
nob
220
204-
617-
812
3-31
-9H
idro
quin
ona
2S
en35
1-34
1-30
2
318-
317-
400
215-
137-
313
05-6
2-0
Hid
róxi
do d
e ca
lcio
5V
LI
77
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
78
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
244-
344-
121
351-
79-1
Hid
róxi
do d
e ce
sio
2
215-
181-
313
10-5
8-3
Hid
róxi
do d
e po
tasi
o2
302-
314
215-
185-
513
10-7
3-2
Hid
róxi
do d
e so
dio
231
4
7803
-52-
3H
idru
ro d
e an
tim
onio
0,1
0,5
232-
066-
377
84-4
2-1
Hid
ruro
de
arsé
nico
0,05
0,16
r,
véas
e C
apít
ulo
9
220-
330-
373
400-
410
232-
260-
878
03-5
1-2
Hid
ruro
de
fósf
oro
(200
8)0,
10,
140,
20,
28V
LI
220-
330-
314-
400
231-
484-
375
80-6
7-8
Hid
ruro
de
liti
o0,
025
VL
I
203-
039-
3
236-
670-
8
102-
54-5
1346
3-40
-6
Hie
rro:
Dic
iclo
pent
adie
nilo
10
Hie
rro:
Pen
taca
rbon
ilo,
com
o F
e0,
10,
80,
21,
6
Hie
rro:
Sal
es s
olub
les,
com
o F
e1
c
202-
393-
695
-13-
6In
deno
1048
231-
180-
074
40-7
4-6
Indi
o el
emen
tal
0,1
Com
pues
tos
de I
ndio
, com
o In
0,1
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
201-
148-
078
-83-
1Is
obut
anol
5015
422
6-33
5-31
5
318-
336
203-
137-
610
3-71
-9Is
ocia
nato
de
feni
lo0,
010,
05
210-
866-
362
4-83
-9Is
ocia
nato
de
met
ilo
(201
2)0,
02S
en, v
ía d
érm
ica,
VL
I
225-
361d
-330
311-
301-
335
315-
318-
334-
317
223-
861-
640
98-7
1-9
3-Is
ocia
nom
etil
-3,5
,5-t
rim
etil
cicl
ohex
ilis
ocia
nato
0,00
50,
046
Sen
331-
319-
335-
315
334-
317-
411
247-
897-
726
675-
46-7
Isof
lura
no50
383
201-
126-
078
-59-
1Is
ofor
ona
529
351-
312
302-
319-
335
201-
142-
878
-78-
4Is
open
tano
1.
000
3.00
0V
LI
224-
304-
336-
411
200-
661-
7 67
-63-
0Is
opro
pano
l (2
011)
200
500
400
1.00
0V
LB
®, s
225-
319-
336
Isop
ropi
l ce
llos
olve
véas
e 2-
Isop
ropo
xiet
anol
79
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
80
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
200-
860-
975
-31-
0Is
opro
pila
min
a5
1210
2422
4-31
9-33
5-31
5
212-
196-
776
8-52
-5N
-Iso
prop
ilan
ilin
a2
11ví
a dé
rmic
a, V
LB
m
203-
560-
610
8-20
-3Is
opro
pilé
ter
250
1.06
031
01.
310
225-
336
223-
672-
940
16-1
4-2
Isop
ropi
lgli
cidi
léte
r50
241
7536
2
203-
685-
610
9-59
-12-
Iso
prop
oxie
tano
l5
22ví
a dé
rmic
a33
2-31
2-31
9
231-
174-
874
40-6
5-5
Itri
o m
etal
1
Com
pues
tos
de i
trio
, com
o Y
1
205-
316-
413
8-22
-7L
acta
to d
e n-
buti
lo5
30
232-
689-
090
06-0
4-6
Lát
ex n
atur
al c
omo
prot
eína
s to
tale
s0,
001
Sen
, vía
dér
mic
a
200-
401-
258
-89-
9L
inda
no0,
5ví
a dé
rmic
a, a
e, s
301-
332-
312-
373
362 -
400-
410
Mad
eras
dur
as, p
olvo
véas
e C
apít
ulo
8
Mad
eras
bla
ndas
, pol
vo5
md
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
204-
497-
712
1-75
-5M
alat
ión
10S
en, v
ía d
érm
ica,
ae, V
LB
a, F
IV, s
302-
317
400-
410
231-
105-
1
235-
142-
4
235-
166-
5
7439
-96-
5
1207
9-65
-1
1210
8-13
-3
Man
gane
so e
lem
enta
l. F
racc
ión
inha
labl
e 0,
2M
anga
neso
ele
men
tal.
Fra
cció
n re
spir
able
véas
e C
apít
ulo
9C
ompu
esto
s in
orgá
nico
s de
Man
gane
so, c
omo
Mn.
F
racc
ión
inha
labl
e0,
2C
ompu
esto
s in
orgá
nico
s de
man
gane
so, c
omo
Mn.
F
racc
ión
resp
irab
levé
ase
Cap
ítul
o 9
Man
gane
so:
Cic
lope
ntad
ieni
ltri
carb
onil
o, c
omo
Mn
0,1
vía
dérm
ica
Man
gane
so: 2
-Met
ilcic
lope
ntad
ieni
ltric
arbo
nilo
, com
o M
n0,
2ví
a dé
rmic
a
MD
Ivé
ase
Dii
soci
anat
o de
4,4
´-di
feni
lmet
ano
231-
106-
774
39-9
7-6
Mer
curi
o el
emen
tal
(201
2)0,
02V
LI,
VL
B®, H
g, s
,r,T
R1B
360D
-330
372-
400-
410
Com
pues
tos
inor
gáni
cos
diva
lent
es d
e m
ercu
rio,
com
o H
g (2
012)
0,02
Hg,
VL
I, V
LB
®s,
r
81
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
Mer
curi
o :
Alq
uil-
com
pues
tos,
com
o H
g0,
010,
03ví
a dé
rmic
a, r
Mer
curi
o :
Ari
l-co
mpu
esto
s, c
omo
Hg
0,1
vía
dérm
ica,
r
Mes
itil
eno
véas
e 1
,3,5
-Tri
met
ilbe
ncen
o
231-
673-
076
81-5
7-4
Met
abis
ulfi
to d
e so
dio
5s
302-
318
201-
297-
180
-62-
6M
etac
rila
to d
e m
etil
o50
100
Sen
, VL
I22
5-33
5-31
5-31
7
200-
812-
774
-82-
8M
etan
ové
ase
Hid
roca
rbur
os a
lifá
tico
s al
cano
s
(C1
– C
4) y
sus
mez
clas
, gas
es
220
200-
659-
667
-56-
1M
etan
ol20
026
6ví
a dé
rmic
a,
VL
B®, V
LI
225-
331-
311-
301-
370
Met
anot
iol
véas
e M
etil
mer
capt
ano
201-
676-
186
-50-
0M
etil
azi
nfós
0,
2ví
a dé
rmic
a, V
LB
a,
Sen
, FIV
330-
300-
311
317-
400-
410
216-
653-
116
34-0
4-4
Met
il t
erc-
buti
léte
r (2
012)
5018
3,5
100
367
VL
I22
5-31
5
Met
il c
ello
solv
evé
ase
2-M
etox
ieta
nol
206-
050-
129
8-00
-0M
etil
par
atió
n (2
013)
0,02
vía
dérm
ica,
VL
Ba,
ae,s
, FIV
226-
330-
300-
311
373-
400-
410
82
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
83
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
200-
828-
474
-99-
7M
etil
acet
ilen
o1.
000
1.66
5
Met
ilac
rilo
nitr
ilo
véas
e 2-
Met
il-2
-pro
peno
-nit
rilo
203-
714-
210
9-87
-5M
etil
al1.
000
3.16
5
203-
767-
111
0-43
-0M
etil
-n-a
mil
ceto
na
5023
710
047
4ví
a dé
rmic
a, V
LI
226-
332-
302
200-
820-
074
-89-
5M
etil
amin
a5
6,5
1519
220-
332
335-
315-
318
202-
870-
910
0-61
-8N
-Met
ilan
ilin
a 0,
52,
2ví
a dé
rmic
a, V
LB
m, f
331-
311-
301
373 -
400-
410
2-M
etil
azir
idin
avé
ase
Pro
pile
nim
ina
Met
ilbu
tano
véas
e Is
open
tano
209-
731-
159
1-78
-6M
etil
-n-b
util
ceto
na (
2011
)5
2110
42ví
a dé
rmic
a, V
LB
®22
6-36
1f-3
72-3
36
203-
624-
310
8-87
-2M
etil
cicl
ohex
ano
400
1.63
022
5-30
4
315-
336 -
411
Met
ilci
cloh
exan
ol, t
odos
los
isó
mer
os50
237
209-
513-
658
3-60
-82-
Met
ilci
cloh
exan
ona
5023
375
349
vía
dérm
ica
226-
332
Met
ilcl
orof
orm
ové
ase
1,1,
1-T
ricl
oroe
tano
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
8022
-00-
2M
etil
dem
etón
0,
5ví
a dé
rmic
a, V
LB
a
213-
052-
691
9-86
-8S
- M
etil
dem
etón
(20
09)
0,05
vía
dérm
ica,
VL
Ba,
FIV
311-
301-
411
202-
974-
410
1-77
-94,
4´-M
etil
endi
anil
ina
véas
e C
apít
ulo
8
225-
863-
251
24-3
0-1
Met
ilen
o-bi
s (4
-cic
lohe
xili
soci
anat
o )
0,00
50,
055
Sen
331-
319-
335
315-
334-
317
202-
918-
910
1-14
-44,
4´-M
etil
en-b
is (
2-cl
oroa
nili
na )
(M
BO
CA
)vé
ase
Cap
ítul
o 8
202-
705-
098
-83-
9a
-Met
iles
tire
no50
246
100
492
VL
I22
6-31
9-33
5-41
1
204-
065-
811
5-10
-6M
etil
éter
1.00
01.
920
VL
I22
0
201-
159-
078
-93-
3M
etil
etil
ceto
na20
060
030
090
0V
LB
®, V
LI
225-
319-
336
208-
793-
754
1-85
-55-
Met
ilhe
ptan
-3-o
na10
5320
107
VL
I22
6-31
9-33
5
5-M
etil
hexa
n-2-
ona
véas
e M
etil
isoa
mil
ceto
na
200-
471-
460
-34-
4M
etil
hidr
acin
a0,
010,
019
vía
dérm
ica
203-
737-
811
0-12
-3M
etil
isoa
mil
ceto
na20
95V
LI
226-
332
203-
550-
110
8-10
-1M
etil
isob
util
ceto
na20
8350
208
VL
B®, V
LI
225-
332-
319-
335
209-
264-
356
3-80
-4M
etil
isop
ropi
lcet
ona
200
715
225
84
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
200-
822-
174
-93-
1M
etil
mer
capt
ano
0,5
122
0-33
1-40
0-41
0
203-
551-
710
8-11
-24-
Met
il-2
-pen
tano
l25
106
4017
0ví
a dé
rmic
a22
6-33
5
212-
828-
187
2-50
-4N
-Met
il-2
-pir
roli
dona
(20
12)
1040
2080
vía
dérm
ica,
VL
I,
TR
1B
360D
-319
335-
315
204-
817-
512
6-98
-72-
Met
il-2
-pro
peno
-nit
rilo
12,
7ví
a dé
rmic
a, S
en22
5-33
1-31
1
301-
317
203-
528-
110
7-87
-9M
etil
prop
ilce
tona
200
715
250
894
277-
780-
674
222-
97-2
Met
ilsu
lfom
etur
on5
201-
160-
6 78
-94-
4M
etil
-vin
il-c
eton
a (2
014)
0,2
0,6
vía
dérm
ica,
Sen
240-
815-
016
752-
77-5
Met
omil
o2,
5V
LB
a30
0-40
0-41
0
2-M
etox
iani
lina
véas
e o-
Ani
sidi
na
200-
779-
972
-43-
5M
etox
iclo
ro10
s
203-
713-
710
9-86
-42-
Met
oxie
tano
l (2
011)
13
vía
dérm
ica,
TR
1B,
VL
I, V
LB
®
226-
360F
D
332-
312-
302
203-
906-
611
1-77
-32-
(2-M
etox
ieto
xi)e
tano
l10
50,1
vía
dérm
ica,
VL
I, r
361d
85
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
86
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
205-
769-
815
0-76
-54-
Met
oxif
enol
5S
en30
2-31
9-31
7
203-
539-
110
7-98
-21-
Met
oxip
ropa
n-2-
ol10
037
515
056
8ví
a dé
rmic
a, V
LI
226-
336
216-
455-
515
89-4
7-5
2-M
etox
ipro
pano
l5
19T
R1B
226-
360D
335-
315-
318
244-
209-
721
087-
64-9
Met
ribu
zín
530
2-40
0-41
0
232-
095-
177
86-3
4-7
Mev
infó
s (2
013)
0,
010,
09ví
a dé
rmic
a, V
LB
a, s
,F
IV31
0-30
040
0-41
0
310-
127-
6 12
001-
26-2
Mic
a. F
racc
ión
resp
irab
le
3d
, e23
1-10
7-2
7439
-98-
7
Mol
ibde
no e
lem
enta
l: F
racc
ión
inha
labl
e (2
009)
10M
olib
deno
ele
men
tal:
Fra
cció
n re
spir
able
(20
09)
3d
Mol
ibde
no:
Com
pues
tos
inso
lubl
es, c
omo
Mo
F
racc
ión
inha
labl
e (2
009)
10
cM
olib
deno
: C
ompu
esto
s in
solu
bles
, com
o M
oF
racc
ión
resp
irab
le (
2009
)3
c, d
Mol
ibde
no:
Com
pues
tos
solu
bles
, com
o M
oF
racc
ión
resp
irab
le (
2009
)0,
5c,
d
Mon
oclo
ruro
de
azuf
revé
ase
Dic
loru
ro d
e di
azuf
re
87
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
230-
042-
769
23-2
2-4
Mon
ocro
tofó
s (2
011)
0,05
vía
dérm
ica,
VL
Ba,
s, F
IV34
1-33
0-30
031
1-40
0-41
0
211-
128-
363
0-08
-0M
onóx
ido
de c
arbo
no25
29T
R1A
, VL
B®
220-
360D
331-
372
233-
271-
010
102-
43-9
Mon
óxid
o de
nit
róge
no25
31V
LB
m, V
LI
203-
815-
111
0-91
-8M
orfo
lina
1036
2072
VL
I, f
226-
332-
312
302-
314
202-
049-
591
-20-
3N
afta
leno
10
5315
80ví
a dé
rmic
a, V
LI
351-
302-
400-
410
206-
098-
330
0-76
-5N
aled
(20
16)
0,1
vía
dérm
ica,
VL
Ba,
FIV
, s
312-
302-
319
315-
400
215-
609-
913
33-8
6-4
Neg
ro d
e hu
mo
3,5
231-
110-
974
40-0
1-9
Neó
nb
207-
343-
746
3-82
-1N
eope
ntan
o 1.
000
3.00
0V
LI
220-
411
200-
193-
354
-11-
5N
icot
ina
0,5
VL
I, v
ía d
érm
ica,
s31
0-30
1-41
1
231-
111-
474
40-0
2-0
Níq
uel
met
al1
Sen
, r35
1-37
2-31
7
Act
uali
zaci
ón
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
Níq
uel,
com
pues
tos
inor
gáni
cos
exce
pto
aque
llos
que
es
tán
expr
esam
ente
ind
icad
os. C
ompu
esto
s in
solu
bles
,co
mo
Ni
(véa
se p
ágin
a w
eb)
0,2
c, S
en, r
Níq
uel,
com
pues
tos
inor
gáni
cos
exce
pto
aque
llos
que
está
n ex
pres
amen
te i
ndic
ados
. Com
pues
tos
solu
bles
,co
mo
Ni
(véa
se p
ágin
a w
eb)
0,1
c, S
en, r
236-
669-
213
463-
39-3
Níq
uel
carb
onil
o, c
omo
Ni
0,05
0,12
TR
1B, r
225-
351-
360D
330-
400-
410
217-
682-
219
29-8
2-4
Nit
rapi
rina
1020
302 -
411
233-
402-
110
141-
05-6
Nit
rato
de
coba
lto
véas
e C
apít
ulo
8
210-
985-
062
7-13
-4N
itra
to d
e n-
prop
ilo
2510
940
175
VL
Bm
202-
810-
110
0-01
-6p-
Nit
roan
ilin
a3
vía
dérm
ica,
VL
Bm
331-
311-
301
373-
412
202-
716-
098
-95-
3N
itro
benc
eno
0,2
1ví
a dé
rmic
a, V
LB
®,
VL
I
351-
360F
-301
-331
311-
372-
412
201-
188-
979
-24-
3N
itro
etan
o 10
031
222
6-33
2-30
2
88
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
89
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
EA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Nº
CE
CA
SV
LA
-ED
®V
LA
-EC
®N
OT
AS
FR
AS
ES
H(a
ño
de
inco
rpor
ació
n o
de
actu
aliz
ació
n)
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
231-
783-
977
27-3
7-9
Nit
róge
nob
*20
0-24
0-8
55-6
3-0
Nit
rogl
icer
ina
(201
6)
0,01
0,09
40,
02
0,19
vía
dérm
ica
200-
330-
310
300-
373-
411
200-
876-
675
-52-
5N
itro
met
ano
2051
226-
302
203-
544-
910
8-03
-21-
Nit
ropr
opan
o25
9322
6-33
2
312-
302
201-
209-
179
-46-
92-
Nit
ropr
opan
o vé
ase
Cap
ítul
o 8
201-
853-
388
-72-
22-
Nit
roto
luen
o (2
010)
vé
ase
Cap
ítul
o 8
202-
728-
699
-08-
13-
Nit
roto
luen
o (2
010)
2
11ví
a dé
rmic
a,
VL
Bm
202-
808-
099
-99-
04-
Nit
roto
luen
o (2
010)
2
11ví
a dé
rmic
a,33
1-31
1-30
1
VL
Bm
, ae
373-
411
203-
913-
411
1-84
-2n-
Non
ano
200
1.06
5
Non
ano:
Otr
os i
sóm
eros
200
1.06
5
218-
778-
722
34-1
3-1
Oct
aclo
rona
ftal
eno
0,1
0,3
vía
dérm
ica
Act
uali
zaci
ón*
Inco
rpor
ació
n
90
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
203-
892-
111
1-65
-9n-
Oct
ano
300
1.42
022
5-30
4-31
5
336-
400-
410
Oct
ano:
Otr
os i
sóm
eros
30
01.
420
225-
304-
315
336-
400-
410
233-
046-
710
025-
87-3
Oxi
clor
uro
de f
ósfo
ro0,
10,
6433
0-37
2-30
2-31
4
215-
691-
613
44-2
8-1
Óxi
do d
e al
umin
io10
215-
133-
113
04-5
6-9
Óxi
do d
e be
rili
ové
ase
Cap
ítul
o 8
215-
125-
813
03-8
6-2
Óxi
do d
e bo
ro10
TR
1B36
0FD
215-
146-
213
06-1
9-0
Óxi
do d
e ca
dmio
véas
e C
apít
ulo
8
215-
138-
913
05-7
8-8
Óxi
do d
e ca
lcio
2
215-
222-
513
14-1
3-2
Óxi
do d
e ci
nc
Fra
cció
n re
spir
able
(20
1 1)
210
d
400-
410
3124
2-93
-0Ó
xido
de
dife
nilo
o-c
lora
do
0,5
233-
032-
010
024-
97-2
Óxi
do d
e di
nitr
ógen
o50
92
200-
849-
975
-21-
8Ó
xido
de
etil
eno
véas
e C
apít
ulo
8
91
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
215-
168-
213
09-3
7-1
Óxi
do d
e hi
erro
(III
) (p
olvo
y h
umos
), c
omo
Fe
5
215-
171-
913
09-4
8-4
Óxi
do d
e M
agne
sio
( hu
mos
y p
olvo
)10
244-
654-
7 21
908-
53-2
Óxi
do d
e m
ercu
rio
II, c
omo
Hg
(201
2)0,
02®
Hg,
r, V
LI,
VL
B33
0-31
0-30
0
373-
400-
410
205-
502-
514
1-79
-7Ó
xido
de
mes
itil
o15
6125
102
226-
332-
312-
302
200-
879-
275
-56-
9Ó
xido
de
prop
ilen
o (2
011)
vé
ase
Cap
ítul
o 8
233-
069-
210
028-
15-6
Ozo
no:
Tra
bajo
pes
ado
Ozo
no:
Tra
bajo
mod
erad
o
Ozo
no:
Tra
bajo
lig
ero
Ozo
no:
Tra
bajo
pes
ado,
mod
erad
o o
lige
ro (
≤ 2
hor
as)
0,05
0,1
0,08
0,16
0,1
0,2
0,2
0,4
225-
141-
746
85-1
4-7
Par
acua
t: F
racc
ión
inha
labl
e
Par
acua
t:F
racc
ión
resp
irab
le
0,5
0,1
d
217-
615-
719
10-4
2-5
Par
acua
t di
clor
uro
0,1
vía
dérm
ica
330-
311-
301
372-
319-
335
315-
400-
410
92
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
200-
271-
756
-38-
2P
arat
ión
(201
3)
0,05
vía
dérm
ica,
VL
B®,
ae, s
, FIV
330-
300-
311-
372
400-
410
Par
tícu
las
(ins
olub
les
o po
co s
olub
les)
no
espe
cifi
cada
s
de o
tra
form
a: F
racc
ión
inha
labl
e
Par
tícu
las
(ins
olub
les
o po
co s
olub
les)
no
espe
cifi
cada
s
de o
tra
form
a: F
racc
ión
resp
irab
le
10 3
c, o
, e
c, o
, d, e
Pel
itre
véas
e P
iret
rina
s
243-
194-
419
624-
22-7
Pen
tabo
rano
0,00
50,
013
0,01
50,
039
201-
778-
687
-86-
5P
enta
clor
ofen
ol
0,5
vía
dérm
ica,
VL
B®, r
351-
330-
311
301-
319-
335
315-
400-
410
215-
320-
813
21-6
4-8
Pen
tacl
oron
afta
leno
0,
5ví
adé
rmic
a31
2-30
2-31
9
315-
400-
410
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
201-
435-
082
-68-
8P
enta
clor
onit
robe
ncen
o0,
5S
en31
7-40
0-41
0
233-
060-
310
026-
13-8
Pen
tacl
orur
o de
fós
foro
1V
LI
330-
302-
373-
314
204-
104-
911
5-77
-5P
enta
erit
rito
l: F
racc
ión
inha
labl
e
Pen
taer
itri
tol:
Fra
cció
n re
spir
able
10 4d
227-
204-
457
14-2
2-7
Pen
tafl
uoru
ro d
e az
ufre
0,01
0,1
232-
157-
877
89-3
0-2
Pen
tafl
uoru
ro d
e br
omo
0,1
0,73
203-
692-
410
9-66
-0n-
Pen
tano
1.
000
3.00
0V
LI
225-
304-
336-
411
2-P
enta
nona
véas
e M
etil
prop
ilce
tona
204-
634-
012
3-54
-62,
4-P
enta
nodi
ona
(201
4)20
8340
166
vía
dérm
ica
226-
302
202-
490-
396
-22-
03-
Pen
tano
na20
071
630
01.
075
225-
335-
336
215-
242-
413
14-8
0-3
Pen
tasu
lfur
o de
fós
foro
1V
LI
228-
260
332-
302-
400
215-
116-
913
03-2
8-2
Pen
tóxi
do d
e di
arsé
nico
véas
e C
apít
ulo
8
215-
236-
113
14-5
6-3
Pen
tóxi
do d
e fó
sfor
o1
VL
I31
4
93
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
94
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
215-
239-
813
14-6
2-1
Pen
tóxi
do d
e va
nadi
o, c
omo
V2O
5, p
olvo
resp
irab
le o
hum
os
0,05
d , V
LB
®34
1-36
1d-3
72-3
32
302-
335-
411
204-
825-
912
7-18
-4P
ercl
oroe
tile
no25
172
100
689
VL
B®, a
e35
1-41
1
209-
840-
459
4-42
-3P
ercl
orom
etil
mer
capt
ano
0,1
0,77
Per
clor
omet
ilti
olvé
ase
Per
clor
omet
ilm
erca
ptan
o
243-
053-
7 19
430-
93-4
Per
fluo
robu
tile
tile
no10
0
382-
21-8
Per
fluo
riso
buti
leno
0,01
0,08
322
3-32
0-4
3825
-26-
1P
erfl
uoro
ctan
oato
de
amon
io0,
01ví
a dé
rmic
a35
1-36
0D-3
6233
2-30
2-37
2-31
8
202-
327-
694
-36-
0P
eróx
ido
de b
enzo
ilo
5S
en24
1-31
9-31
7
Per
óxid
o de
2-b
utan
ona
véas
e P
eróx
ido
de m
etil
etil
ceto
na
231-
765-
077
22-8
4-1
Per
óxid
o de
hid
róge
no1
1,4
271-
332-
302-
314
215-
661-
213
38-2
3-4
Per
óxid
o de
met
ilet
ilce
tona
0,2
1,5
231-
786-
5
231-
781-
8
7727
-54-
0
7727
-21-
1
Per
sulf
ato
de a
mon
io0,
1S
en27
2-30
2-31
9-33
5
315-
334-
317
Per
sulf
ato
de p
otas
io0,
1S
en
95
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
231-
892-
177
75-2
7-1
Per
sulf
ato
de s
odio
0,1
217-
636-
119
18-0
2-1
Pic
lora
m10
201-
462-
883
-26-
1P
indo
na0,
130
1-37
2-40
0-41
0
203-
808-
311
0-85
-0P
iper
acin
a y
sus
sale
s, c
omo
pipe
raci
na0,
10,
3V
LI,
Sen
, f, F
IV36
1fd-
314-
334-
317
232-
319-
880
03-3
4-7
Pir
etri
nas
1V
LI
302-
312-
332
400-
410
incl
uyen
do
las
cine
rina
s
203-
809-
911
0-86
-1P
irid
ina
13
225-
332-
312-
302
204-
427-
512
0-80
-9P
iroc
atec
ol5
23ví
a dé
rmic
a31
2-30
2-31
9-31
5
231-
131-
374
40-2
2-4
Pla
ta m
etal
Com
pues
tos
solu
bles
de
plat
a, c
omo
Ag
0,1
0,01
VL
I
c, V
LI
231-
116-
174
40-0
6-4
Pla
tino
met
al
1V
LI
231-
100-
474
39-9
2-1
Plo
mo
elem
enta
l0,
15k,
VL
B®, T
R1A
Com
pues
tos
inor
gáni
cos
de p
lom
o, c
omo
Pb
0,15
k, V
LB
®, T
R1A
96
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
201-
075-
478
-00-
2P
lom
o te
trae
tilo
, com
o P
b0,
1ví
a dé
rmic
a, T
R1A
330-
310-
300-
373
360D
f-40
0-41
0
200-
897-
075
-74-
1P
lom
o te
tram
etil
o, c
omo
Pb
0,15
vía
dérm
ica,
TR
1A33
0-31
0-30
0-37
3
360D
f-40
0-41
0
Pol
itet
rafl
uore
tile
no, p
rodu
ctos
de
su d
esco
mpo
sici
ónl
200-
827-
974
-98-
6P
ropa
noV
éase
Hid
roca
rbur
os a
lifá
tico
s al
cano
s
(C1
– C
4) y
sus
mez
clas
, gas
es
220
200-
746-
971
-23-
8n-
Pro
pano
l (2
007)
200
500
400
1.00
0 ví
a dé
rmic
a, s
225-
318-
336
3-P
ropa
noli
dové
ase b
-Pro
piol
acto
na
Pro
pilc
ello
solv
evé
ase
2-P
ropo
xiet
anol
200-
878-
775
-55-
8P
ropi
leni
min
avé
ase
Cap
ítul
o 8
204-
062-
111
5-07
-1P
ropi
leno
500
220
220-
548-
628
07-3
0-9
2-P
ropo
xiet
anol
2086
vía
dérm
ica
312-
319
Pro
pino
véas
e M
etil
acet
ilen
o
97
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
EA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Nº
CE
CA
SV
LA
-ED
®V
LA
-EC
®N
OT
AS
FR
AS
ES
H(a
ño
de
inco
rpor
ació
n o
de
actu
aliz
ació
n)
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
203-
471-
210
7-19
-7P
rop-
2-in
o-1-
ol
12,
3ví
adé
rmic
a22
6-33
1-31
1
301-
314-
411
200-
340-
157
-57-
8b
-Pro
piol
acto
navé
ase
Cap
ítul
o 8
201-
623-
012
3-38
-6P
ropi
onal
dehí
do (
2014
)20
4622
5-31
9-33
5-31
5
204-
043-
811
4-26
-1P
ropo
xur
0,5
VL
Ba,
s30
1-40
0-41
0
Pro
tóxi
do d
e ni
tróg
eno
véas
e Ó
xido
de
dini
tróg
eno
232-
366-
480
08-2
0-6
Que
rose
no (
com
bust
ible
de
avia
ción
) (2
016)
200
vía
dérm
ica
*Q
uino
navé
ase
p-B
enzo
quin
ona
232-
475-
780
50-0
9-7
Res
ina
núcl
eo d
e so
ldad
ura
(col
ofon
ia)
m, S
en31
7
203-
585-
210
8-46
-3R
esor
cino
l10
46V
LI,
ae
302-
319-
315-
400
231-
125-
074
40-1
6-6
Rod
io m
etal
1c
Com
pues
tos
inso
lubl
es d
e R
odio
, com
o R
h1
c
Com
pues
tos
solu
bles
de
Rod
io, c
omo
Rh
0,01
c
206-
082-
629
9-84
-3R
onne
l (2
013)
5V
LB
a, F
IV
312-
302
400-
410
*Inc
orpo
raci
ón
98
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
201-
501-
983
-79-
4R
oten
ona
(com
erci
al)
5s
301-
319-
335
315-
400-
410
200-
334-
957
-50-
1S
acar
osa
10
231-
957-
477
82-4
9-2
Sel
enio
ele
men
tal
0,1
331-
301-
373-
413
Com
pues
tos
de S
elen
io, c
omo
Se
(exc
epto
el
Sel
eniu
ro d
e hi
dróg
eno)
0,1
331-
301-
373
400-
410
exce
pto
el S
ulfo
sele
niur
o
de c
adm
io
231-
978-
977
83-0
7-5
Sel
eniu
ro d
e hi
dróg
eno
0,02
0,07
0,05
0,17
VL
I
205-
259-
513
6-78
-7S
eson
a 10
232-
263-
4 78
03-6
2-5
Sil
ano
(201
4)5
6,7
215-
710-
813
44-9
5-2
Sil
icat
o de
cal
cio
(sin
téti
co)
10e
201-
083-
878
-10-
4S
ilic
ato
de e
tilo
(20
15)
1087
226-
332-
319-
335
211-
656-
468
1-84
-5S
ilic
ato
de m
etil
o1
6,3
99
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
238-
455-
4
238-
878-
4
1446
4-46
-1
1480
8-60
-7
Síl
ice
Cri
stal
ina:
Cri
stob
alit
a
Fra
cció
n re
spir
able
0,05
n, d
, y, v
éase
ITC
/258
5/20
07
Síl
ice
Cri
stal
ina:
Cua
rzo
(201
5)
Fra
cció
n re
spir
able
0,05
n, d
, y, v
éase
ITC
/258
5/20
07
232-
752-
290
14-0
1-1
Sub
tili
sina
s (e
nzim
as p
rote
olít
icas
com
o
enzi
ma
pura
cri
stal
ina
al 1
00%
)
0,00
006
Sen
335-
315
318-
334
231-
871-
777
73-0
6-0
Sul
fam
ato
de a
mon
io10
231-
784-
477
27-4
3-7
Sul
fato
de
bari
o10
e
233-
331-
610
124-
36-4
Sul
fato
de
cadm
iové
ase
Cap
ítul
o 8
231-
900-
377
78-1
8-9
Sul
fato
de
calc
io a
nhid
ro10
e
1003
4-76
-1S
ulfa
to d
e ca
lcio
sem
ihid
rata
do10
e
1010
1-41
-4S
ulfa
to d
e ca
lcio
dih
idra
tado
10e
1339
7-24
-5S
ulfa
to d
e ca
lcio
: ye
so10
e
233-
334-
210
124-
43-3
Sul
fato
de
coba
lto
véas
e C
apít
ulo
8
201-
058-
177
-78-
1S
ulfa
to d
e di
met
ilo
véas
e C
apít
ulo
8
100
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
232-
104-
977
86-8
1-4
Sul
fato
de
níqu
elvé
ase
Cap
ítul
o 8
222-
995-
236
89-2
4-5
Sul
fote
p0,
1ví
a dé
rmic
a, V
LB
a,
VL
I, s
, FIV
310-
300
400-
410
200-
846-
2 75
-18-
3S
ulfu
ro d
e di
met
ilo
10
215-
147-
8 13
06-2
3-6
Sul
furo
de
cadm
iové
ase
Cap
ítul
o 8
231-
977-
377
83-0
6-4
Sul
furo
de
hidr
ógen
o (2
012)
57
1014
VL
I22
0-33
0-40
0
252-
545-
035
400-
43-2
Sul
prof
ós (
2013
)0,
008
0,1
VL
Ba,
s,
FIV
202-
273-
393
-76-
52,
4,5-
T10
vía
dérm
ica
302-
319-
335
315-
400-
410
238-
877-
914
807-
96-6
T alc
o (s
in f
ibra
s de
am
iant
o)
Fra
cció
n re
spir
able
2d,
e
238-
877-
914
807-
96-6
Talc
o (c
on f
ibra
s de
am
iant
o )
véas
e A
mia
nto
p
231-
138-
174
40-2
8-0
Tali
o el
emen
tal
Com
pues
tos
solu
bles
de
tali
o, c
omo
Tl
0,1
0,1
vía
dérm
ica,
c
vía
dérm
ica,
c
330-
300-
373-
413
330-
300-
373-
413
101
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
TD
Ivé
ase
Dii
soci
anat
o de
2,4
-tol
ueno
236-
813-
413
494-
80-9
Telu
ro e
lem
enta
lC
ompu
esto
s de
telu
ro, c
omo
T e, e
xcep
to e
l tel
urur
o de
hid
róge
no0,
10,
121
5-13
5-2
1304
-82-
1Te
luru
ro d
e bi
smut
o S
in d
opar
10D
opad
o co
n se
leni
o, c
omo
Bi 2T
e 35
222-
191-
133
83-9
6-8
Tem
efós
(20
13)
1V
LB
a, s
F
IV20
3-49
5-3
107-
49-3
TE
PP
0,
004
0,05
vía
dérm
ica,
VL
Ba,
31
0-30
0-40
023
5-96
3-8
1307
1-79
-9Te
rbuf
ós (
2014
)0,
01ví
a dé
rmic
a, s
, V
LB
a, F
IV31
0-30
0-4
00-4
10
247-
477-
326
140-
60-3
Terf
enil
os
0,52
5
262-
967-
761
788-
32-7
Terf
enil
os h
idro
gena
dos
220
550
215-
540-
413
30-4
3-4
Tetr
abor
ato
de s
odio
, anh
idro
véas
e B
orat
o de
sod
io, a
nhid
ro
1330
-96-
4Te
trab
orat
o de
sod
io, d
ecah
idra
tové
ase
Bor
ato
de s
odio
, dec
ahid
rato
1217
9-04
-3Te
trab
orat
o de
sod
io, p
enta
hidr
ato
véas
e B
orat
o de
sod
io, p
enta
hidr
ato
201-
191-
579
-27-
61,
1,2,
2-Te
trab
rom
oeta
no (
2014
)0,
11,
4F
IV33
0-31
9-41
2
102
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
Tetr
abro
mur
o de
ace
tile
nové
ase
1,1,
2,2-
Tetr
abro
moe
tano
209-
189-
655
8-13
-4Te
trab
rom
uro
de c
arbo
no (
2010
)0,
10,
3
200-
934-
076
-11-
91,
1,1,
2-Te
trac
loro
-2,2
-dif
luor
oeta
no (
2014
)10
084
7z
200-
935-
676
-12-
01,
1,2,
2-Te
trac
loro
-1,2
-dif
luor
oeta
no (
2014
)50
424
z
201-
197-
879
-34-
51,
1,2,
2-Te
trac
loro
etan
o1
7ví
a dé
rmic
a, r
330-
310-
411
Tetr
aclo
roet
ilen
o vé
ase
Perc
loro
etile
no
215-
642-
913
35-8
8-2
Tetr
aclo
rona
ftal
eno
2
200-
262-
856
-23-
5Te
trac
loru
ro d
e ca
rbon
o5
3210
64ví
a dé
rmic
a, z
351-
331-
311-
301
372 -
412-
420
204-
126-
911
6-14
-3Te
traf
luor
oeti
leno
2
8,3
232-
013-
477
83-6
0-0
Tetr
aflu
orur
o de
azu
fre
0,1
0,45
203-
726-
810
9-99
-9Te
trah
idro
fura
no50
150
100
300
vía
dérm
ica,
VL
I,
VL
B®
225-
319-
335
351
231-
961-
677
82-6
5-2
Tetr
ahid
ruro
de
germ
anio
0,2
0,64
Tetr
ahid
ruro
de
sili
cio
véas
e S
ilan
o
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
3333
-52-
6Te
tram
etil
succ
inon
itri
lo0,
52,
8ví
a dé
rmic
a
208-
094-
750
9-14
-8Te
tran
itro
met
ano
0,00
50,
04
207-
531-
947
9-45
-8Te
tril
o1,
520
1-33
131
1-30
1-37
3
244-
058-
720
816-
12-0
T etr
óxid
o de
osm
io, c
omo
Os
0,00
020,
002
0,00
060,
006
330-
310-
300-
314
202-
525-
296
-69-
54,
4´-T
iobi
s (6
-ter
cbut
il-m
-cre
sol)
10
205-
286-
213
7-26
-8T
iram
1S
en, a
e, s
, f33
2-30
2-37
3-31
9
315-
317-
400-
410
203-
625-
910
8-88
-3T o
luen
o50
192
100
384
vía
dérm
ica,
VL
B®,
VL
I, r
225-
361d
-304
373-
315-
336
202-
429-
095
-53-
4o-
Tolu
idin
a vé
ase
Cap
ítul
o 8
203-
583-
110
8-44
-1m
-Tol
uidi
na2
8,9
vía
dérm
ica,
VL
Bm
331-
311-
301-
373-
400
203-
403-
110
6-49
-0p-
T olu
idin
a 2
8,9
Sen
, vía
dér
mic
a,
VL
Bm
351-
331-
311-
301
319-
317-
400
103
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
Toxa
feno
véas
e C
anfe
no c
lora
do
200-
854-
675
-25-
2T
ribr
omom
etan
o 0,
55,
3ví
adé
rmic
a33
1-30
2-31
9
315-
411
233-
657-
910
294-
33-4
Tri
brom
uro
de b
oro
110
330-
300-
314
200-
149-
352
-68-
6T
ricl
orfó
n (2
009)
1S
en, V
LB
a30
2-31
7-40
0-41
0
204-
428-
012
0-82
-11,
2,4-
Tri
clor
oben
ceno
215
538
vía
dérm
ica,
VL
I, r
302-
315-
400-
410
200-
756-
371
-55-
61,
1,1-
Tri
clor
oeta
no10
055
520
01.
110
VL
B®, z
, VL
I33
2-42
0
201-
166-
979
-00-
51,
1,2-
Tri
clor
oeta
no10
56ví
a dé
rmic
a, r
351-
332-
312-
302
201-
167-
479
-01-
6T
ricl
oroe
tile
no (
2011
)vé
ase
Cap
ítul
o 8
200-
892-
375
-69-
4T
ricl
orof
luor
omet
ano
1.00
05.
720
z
200-
663-
867
-66-
3T
ricl
orom
etan
o2
10r,
vía
dérm
ica,
VL
I35
1-36
1d-3
31
302-
372-
319-
315
215-
321-
313
21-6
5-9
Tri
clor
onaf
tale
no5
vía
dérm
ica
200-
930-
976
-06-
2T
ricl
oron
itro
met
ano
0,1
0,7
330-
302-
319
335-
315
104
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
202-
486-
196
-18-
41,
2,3-
Tri
clor
opro
pano
véas
e C
apít
ulo
8
200-
936-
176
-13-
11,
1,2-
Tri
clor
o-1,
2,2-
trif
luor
etan
o1.
000
7.79
51.
250
9.74
5z
231-
749-
377
19-1
2-2
Tri
clor
uro
de f
ósfo
ro0,
21,
10,
52,
833
0-30
0-37
3-31
4
203-
049-
810
2-71
-6T
riet
anol
amin
a5
204-
469-
412
1-44
-8T
riet
ilam
ina
28,
43
12,6
vía
dérm
ica,
f, V
LI
225-
332
312-
302-
314
200-
887-
675
-63-
8T
rifl
uoro
brom
omet
ano
1.00
06.
195
z
231-
569-
576
37-0
7-2
Tri
fluo
ruro
de
boro
13
330-
314
232-
230-
477
90-9
1-2
Tri
fluo
ruro
de
clor
o0,
10,
38
232-
007-
177
83-5
4-2
Tri
fluo
ruro
de
nitr
ógen
o10
30V
LB
m
200-
875-
075
-50-
3T
rim
etil
amin
a5
1215
37f
220-
332
335-
315-
318
208-
394-
852
6-73
-81,
2,3-
Tri
met
ilbe
ncen
o20
100
VL
I
202-
436-
995
-63-
61,
2,4-
Tri
met
ilbe
ncen
o20
100
VL
I22
6-33
2-31
9
335-
315 -
411
105
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
203-
604-
410
8-67
-81,
3,5-
Tri
met
ilbe
ncen
o20
100
VL
I22
6-33
5-41
1
201-
865-
988
-89-
12,
4,6-
Tri
nitr
ofen
ol0,
1V
LI
201-
331-
311-
301
204-
289-
61 1
8-96
-72,
4,6-
Tri
nitr
otol
ueno
0,1
vía
dérm
ica,
VL
Bm
201-
331-
311
301-
373 -
411
Tri
nitr
uro
de s
odio
véas
e A
zida
de
sodi
o
Tri
orto
cres
ilfo
sfat
ové
ase
Fos
fato
de
trio
rtoc
resi
lo
215-
607-
813
33-8
2-0
Tri
óxid
o de
cro
mo
véas
e C
apít
ulo
8
215-
481-
413
27-5
3-3
Tri
óxid
o de
dia
rsén
ico
véas
e C
apít
ulo
8
219-
514-
324
51-6
2-9
1, 3
, 5-T
ris(
oxir
anil
met
il)-
1, 3
, 5-t
riaz
ina-
2, 4
, 6(1
H,3
H,5
H)-
trio
na
véas
e C
apít
ulo
8
231-
143-
974
40-3
3-7
Tun
gste
no m
etal
510
Tun
gste
no. C
ompu
esto
s in
solu
bles
, com
o W
510
c
Tun
gste
no. C
ompu
esto
s so
lubl
es, c
omo
W1
3c
231-
170-
674
40-6
1-1
Ura
nio
natu
ral
0,2
0,6
c33
0-30
0-37
3-41
3
106
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
EA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Nº
CE
CA
SV
LA
-ED
®V
LA
-EC
®N
OT
AS
FR
AS
ES
H(a
ño
de
inco
rpor
ació
n o
de
actu
aliz
ació
n)
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
Com
pues
tos
solu
bles
e i
nsol
uble
s de
ura
nio,
com
o U
0,2
0,6
c33
0-30
0-37
3-41
1
202-
848-
910
0-40
-34-
Vin
ilci
cloh
exen
o0,
10,
4535
1
246-
562-
225
013-
15-4
Vin
ilto
luen
o50
246
100
492
201-
377-
681
-81-
2W
arfa
rina
0,
1T
R1A
360D
-372
-412
265-
185-
464
742-
82-1
Whi
te s
piri
t (n
afta
de
petr
óleo
)50
290
100
580
j, ví
a dé
rmic
a30
4
Wol
fram
io m
etal
véas
e T
ungs
teno
met
al
Wol
fram
io:
Com
pues
tos
inso
lubl
es
véas
e T
ungs
teno
. Com
pues
tos
inso
lubl
es, c
omo
W
Wol
fram
io:
Com
pues
tos
solu
bles
véas
e T
ungs
teno
. Com
pues
tos
solu
bles
, com
o W
202-
422-
295
-47-
6o-
Xil
eno
5022
110
044
2ví
adé
rmic
a,22
6-33
2
VL
B®,V
LI
312-
315
203-
576-
310
8-38
-3m
-Xil
eno
5022
110
044
2ví
adé
rmic
a,22
6-33
2
VL
B®,V
LI
312-
315
203-
396-
510
6-42
-3p-
Xil
eno
5022
110
044
2ví
adé
rmic
a,22
6-33
2
VL
B®,V
LI
312-
315
107
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
215-
535-
713
30-2
0-7
Xil
enos
, mez
cla
isóm
eros
50
221
100
442
vía
dérm
ica,
VL
B®,V
LI
226-
332
312-
315
Xil
idin
a, t
odos
los
isó
mer
osvé
ase
Dim
etil
amin
oben
ceno
Yes
ové
ase
Sul
fato
de
calc
io:
yeso
231-
442-
475
53-5
6-2
Yod
o0,
11
s33
2-31
2-40
0
200-
874-
575
-47-
8Y
odof
orm
o0,
69,
8
200-
819-
574
-88-
4Y
odur
o de
met
ilo
212
vía
dérm
ica
351-
312-
331
301-
335-
315
108
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
8. AGENTES QUÍMICOS CANCERÍGENOS Y MUTÁGENOS
109
Age
nte
s q
uím
icos
Can
ceri
gen
os y
Mu
táge
nos
Introducción
Los conocimientos científicos actuales no permitenidentificar niveles de exposición por debajo de los cualesno exista riesgo de que los agentes mutágenos y la mayo-ría de los cancerígenos produzcan sus efectos caracterís-ticos sobre la salud. No obstante, se admite la existenciade una relación exposición-probabilidad del efecto quepermite deducir que cuanto más baja sea la exposición aestos agentes menor será el riesgo.
En estos casos, mantener la exposición por debajo deun valor máximo determinado no permitirá evitar comple-tamente el riesgo, aunque sí podrá limitarlo. Por estarazón, los límites de exposición adoptados para algunas deestas sustancias no son una referencia para garantizar laprotección de la salud según la definición dada en el Capí-tulo 5 de este documento, sino unas referencias máximaspara la adopción de las medidas de protección necesariasy el control del ambiente de los puestos de trabajo.
En este Capítulo 8 se presenta una tabla (Tabla 2) conlas sustancias clasificadas de forma armonizada comocarcinogénicas de categoría 1A y 1B y como mutagéni-cas de categoría 1A y 1B en la parte 3 del anexo VI delReglamento (CE) Nº 1272/2008 de 16 de diciembre de2008 sobre clasificación, etiquetado y envasado de sus-tancias y mezclas, así como con los agentes mencionadosespecíficamente en el Real Decreto 665/1997, de 12 demayo, sobre “Protección de los trabajadores contra losriesgos relacionados con la exposición a agentes cancerí-genos o mutágenos durante el trabajo”, modificado porlos Reales Decretos 1124/2000, de 16 de junio, y349/2003, de 21 de marzo. En dicha tabla sólo aparecenlos agentes cancerígenos o mutágenos que tienen valorlímite establecido. Para consultar si una sustancia estáclasificada, según el Reglamento (CE) Nº 1272/2008,como carcinógena o mutagénica de categorías 1A y 1B,se puede utilizar la base de datos infocarquim(http://infocarquim.insht.es:86/).
http://www.insht.es
110
Age
nte
s q
uím
icos
Can
ceri
gen
os y
Mu
táge
nos
Los límites de exposición asignados a algunas sus-tancias de la Tabla 2 responden a las consideracionesefectuadas en los párrafos anteriores de este Capítulo.
No obstante, la exposición a concentraciones de losagentes cancerígenos por encima del valor límite, dentrode una misma jornada de trabajo, también debe ser con-trolada. Por esta razón deberán tenerse en cuenta, ade-más, los límites de desviación definidos en el apartado5.3 de este documento.
Es importante resaltar que el citado Real Decreto665/1997, modificado, es de aplicación, entre otros, atodos los agentes químicos incluidos en la Tabla 2. Laconsideración anterior es el motivo por el que en estastablas no se incluyen las sustancias carcinogénicas omutagénicas de categoría 2, al no serles de aplicación lasdisposiciones del indicado Real Decreto.
Para más información sobre la carcinogenicidad ymutagenicidad, consúltese el Real Decreto 363/1995, ymodificaciones posteriores, así como el Reglamento(CE) Nº 1272/2008 del Parlamento Europeo y del Con-sejo de 16 de diciembre de 2008 sobre clasificación, eti-quetado y envasado de sustancias y mezclas.
Se ha incluido en la Tabla 2, entre paréntesis, el añode incorporación o de actualización del valor límite, apartir de 2007.
Por último, es necesario realizar una aclaración res-pecto a la protección de la maternidad en el trabajo y losagentes químicos cancerígenos y mutágenos incluidos eneste documento.
Al aplicar el RD 298/2009, relativo a las medidaspara promover la mejora de la seguridad y de la salud enel trabajo de la trabajadora embarazada, que haya dado aluz o en período de lactancia, se debe tener en cuenta queen este documento únicamente se relacionan los agentesquímicos cancerígenos o mutágenos con valor límiteestablecido.
111
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
AL
OR
LÍM
ITE
AS
IGN
AD
OA
DE
CA
NC
ER
ÍGE
NO
S Y
MU
TÁ
GE
NO
S C
ON
VT
AB
LA
2 –
LIS
T
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)C
M
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3
200-
001-
850
-00-
0 F
orm
alde
hído
1B0,
30,
37S
en,s
350-
341-
301
311-
331
314-
317
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)C
M
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3
Áci
do a
rsén
ico
y su
s sa
les,
com
o A
s1A
0,01
VL
B®, r
,s35
0-33
1-30
140
0-41
023
8-07
6-4
1421
6-75
-2Á
cido
nít
rico
, sal
de
níqu
el, c
omo
Ni
1A0,
1S
en, T
R1B
,r27
2-35
0i-3
4136
0D-3
72-3
3230
2-31
8-31
531
7-33
4-40
0-41
020
1-17
3-7
79-0
6-1
Acr
ilam
ida
1B1B
0,03
vía
dérm
ica,
Sen
,r,F
IV35
0-34
0-36
1f30
1-37
2-33
231
2-31
9-31
531
7
112
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)C
M
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
266-
028-
265
996-
93-2
Alq
uitr
án d
e hu
lla,
ele
vada
tem
pera
tura
. Bre
a,co
mpu
esto
s vo
láti
les
com
o so
lubl
es e
n be
ncen
o1B
0,2
r35
0-34
0-36
0FD
400-
410
1322
07-3
3-1
Am
iant
o (1
3220
7-33
-1)
1A0,
1 fi
bras
/cm
3t,r
350-
372
1322
07-3
2-0
Am
iant
o (1
3220
7-32
-0)
1A0,
1 fi
bras
/cm
3t,r
350-
372
7753
6-66
-4A
mia
nto:
Act
inol
ita
1A0,
1 fi
bras
/cm
3t,r
350-
372
1217
2-73
-5A
mia
nto:
Am
osit
a1A
0,1
fibr
as/c
m3
t,r35
0-37
2
7753
6-67
-5A
mia
nto:
Ant
ofil
ita
1A0,
1 fi
bras
/cm
3t,r
350-
372
1200
1-29
-5A
mia
nto:
Cri
soti
lo1A
0,1
fibr
as/c
m3
t,r35
0-37
2
1200
1-28
-4A
mia
nto:
Cro
cido
lita
1A0,
1 fi
bras
/cm
3t,r
350-
372
7753
6-68
-6A
mia
nto:
Tre
mol
ita
1A0,
1 fi
bras
/cm
3t,r
350-
372
201-
963-
190
-04-
0o-
Ani
sidi
na1B
0,1
0,5
vía
dérm
ica,
r,
VL
Bm
350-
341-
331
311-
301
427-
700-
215
606-
95-8
Ars
enat
o de
tri
etil
o, c
omo
As
1A0,
01r
350-
331-
301
400-
410
113
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)C
M
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3
200-
753-
771
-43-
2B
ence
no1A
1B1
3,25
vía
dérm
ica,
VL
B®,v
,r22
5-35
0-34
037
2-30
4-31
931
524
1-77
5-7
1780
4-35
-2B
enom
ilo
(201
5)1B
1S
en, r
,s,T
R1B
,34
0-36
0FD
335-
315-
317
400-
410
231-
150-
774
40-4
1-7
Ber
ilio
ele
men
tal
1B0,
0002
Sen
,r35
0i-3
30-3
0137
2-31
9-33
531
5-31
7C
ompu
esto
s de
ber
ilio
, com
o B
e,
exce
pto
los
expr
esam
ente
ind
icad
os1B
0,00
02S
en,r
350i
-330
-301
372-
319-
335
315-
317-
411
exce
pto
los
silic
atos
dob
les
de a
lum
inio
y
beri
lio
209-
800-
659
3-60
-2B
rom
oeti
leno
1B0,
52,
2r
220-
350
203-
450-
810
6-99
-01,
3-B
utad
ieno
1A1B
24,
5r,V
LB
®22
0-35
0-34
0
114
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)C
M
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
231-
152-
874
40-4
3-9
Cad
mio
(es
tabi
liza
do)
no p
irof
óric
o.
Fra
cció
n in
hala
ble
1B0,
01V
LB
®,r
350-
341
361f
d-33
0
372-
400-
410
231-
152-
874
40-4
3-9
Cad
mio
(es
tabi
liza
do)
no p
irof
óric
o.
Fra
cció
n re
spir
able
1B0,
002
VL
B®,r,
d35
0-34
1
361f
d-33
0
372-
400-
410
231-
152-
874
40-4
3-9
Cad
mio
(pi
rofó
rico
). F
racc
ión
inha
labl
e1B
0,01
VL
B®,r
250-
350-
341
361f
d-3
30
372-
400-
410
Cad
mio
(pi
rofó
rico
). F
racc
ión
resp
irab
le1B
0,00
2V
LB
®,r,
d25
0-35
0-34
1
361f
d-3
30
372-
400-
410
219-
363-
324
25-0
6-1
Cap
tafo
l1B
0,1
vía
dérm
ica,
s,r,S
en
350-
317-
400
410
115
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)C
M
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3
208-
169-
451
3-79
-1C
arbo
nato
de
coba
lto,
com
o C
o1B
0,02
Sen
, TR
1B,r,
VL
B®
350i
-341
360F
-334
-317
400-
410
203-
466-
510
7-13
-1C
ianu
ro d
e vi
nilo
1B2
4,4
vía
dérm
ica,
Sen
,r22
5-35
0-33
1
311-
301-
335
315-
318-
317
411
204-
818-
012
6-99
-82-
Clo
ro-1
,3-b
utad
ieno
1B10
37ví
a dé
rmic
a,r
225-
350-
332
302-
373-
319
335-
315
203-
439-
810
6-89
-81-
Clo
ro-2
,3-e
poxi
prop
ano
1B0,
51,
9ví
a dé
rmic
a,
Sen
,r
226-
350-
331
311-
301-
314
317
208-
832-
854
2-88
-1bi
s(C
loro
met
il)é
ter
1A0,
001
0,00
5r
225-
350-
330
311-
302
116
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)C
M
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
202-
853-
610
0-44
-7C
loru
ro d
e be
ncil
o1B
15,
3r
350-
331-
302
373-
335-
315
318
233-
296-
710
108-
64-2
Clo
ruro
de
cadm
io, c
omo
Cd.
Fra
cció
n in
hala
ble
1B1B
0,01
VL
B®,T
R1B
,r35
0-34
0-36
0FD
330-
301-
372
400-
410
233-
296-
710
108-
64-2
Clo
ruro
de
cadm
io, c
omo
Cd.
Fra
cció
n re
spir
able
1B1B
0,00
2V
LB
®,T
R1B
,r,d
350-
340-
360F
D
330-
301-
372
400-
410
239-
056-
814
977-
61-8
Clo
ruro
de
crom
ilo
1B1B
0,02
50,
16S
en,r
271-
350i
-340
314-
317-
400
410
201-
208-
679
-44-
7C
loru
ro d
e di
met
ilca
rbam
oílo
(20
14)
1B0,
005
0,02
2ví
a dé
rmic
a, r
350-
331-
302
319-
335-
315
200-
831-
075
-01-
4C
loru
ro d
e vi
nilo
1A3
7,8
w,r
220-
350
117
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)C
M
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3
237-
266-
813
765-
19-0
Cro
mat
o de
cal
cio,
com
o C
r1B
0,00
1r
350-
302-
400
410
Cro
mat
os d
e ci
nc
incl
uido
el
crom
ato
de c
inc
y de
pot
asio
, com
o C
r
1A0,
01S
en,r
350-
302-
317
400-
410
246-
356-
224
613-
89-6
Cro
mat
o de
cro
mo
(III
), c
omo
Cr
1B0,
05S
en,r
271-
350-
314
317-
400-
410
232-
142-
677
89-0
6-2
Cro
mat
o de
est
ronc
io, c
omo
Cr
1B0,
0005
r35
0-30
2 -40
0
410
231-
846-
077
58-9
7-6
Cro
mat
o de
plo
mo,
com
o C
r
Cro
mat
o de
plo
mo,
com
o P
b
1B 1B
0,01
2
0,05
TR
1A,r
TR
1A,r,
VL
B®
350-
360D
f37
3-40
0-41
0
232-
140-
577
89-0
0-6
Cro
mat
o de
pot
asio
, com
o C
r1B
1B0,
05S
en,r
350i
-340
-319
335-
315-
317
400-
410
231-
889-
577
75-1
1-3
Cro
mat
o de
sod
io, c
omo
Cr
1B1B
0,05
Sen
,r,T
R1B
350-
340-
360F
D33
0-30
1-37
231
2-31
4-33
431
7-40
0-41
0
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
118
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)C
M
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
Cro
mo
(VI)
, Com
pues
tos
inor
gáni
cos,
ex
cept
o lo
s ex
pres
amen
te i
ndic
ados
.C
ompu
esto
s so
lubl
es, c
omo
Cr
1B0,
05V
LB
®,c
,Sen
,r35
0i-3
1740
0-41
0ex
cept
o el
cro
-m
ato
de b
ario
Cro
mo
(VI)
, Com
pues
tos
inor
gáni
cos,
exce
pto
los
expr
esam
ente
ind
icad
os.
Com
pues
tos
inso
lubl
es, c
omo
Cr
1B0,
01c,
Sen
,r35
0i-3
1740
0-41
0ex
cept
o el
cro
-m
ato
de b
ario
206-
382-
733
4-88
-3D
iazo
met
ano
1B0,
20,
34r
350
203-
444-
510
6-93
-41,
2-D
ibro
moe
tano
1B0,
53,
9ví
a dé
rmic
a,r
350-
331-
311
301-
319-
335
315-
411
212-
121-
876
4-41
-01,
4-D
iclo
ro-2
-but
eno
1B0,
005
0,02
5ví
a dé
rmic
a,r
350-
330-
311
301-
314-
400
410
203-
458-
110
7-06
-21,
2-D
iclo
roet
ano
1B5
20r
225-
350-
302
319-
335-
315
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
119
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)C
M
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3
231-
589-
476
46-7
9-9
Dic
loru
ro d
e co
balt
o, c
omo
Co
1B0,
02S
en,r,
TR
1B,
VL
B®
350i
-341
-360
F30
2-33
4-31
740
0-41
023
1-74
3-0
7718
-54-
9D
iclo
ruro
de
niqu
el, c
omo
Ni
1A0,
1S
en, T
R1B
350i
-341
-360
D33
1-30
1-37
231
5-33
4-31
740
0-41
023
2-14
3-1
7789
-09-
5D
icro
mat
o de
am
onio
, com
o C
r1B
1B0,
05S
en,r,
TR
1B27
2-35
0-34
036
0FD
-330
-301
372-
312-
314
334-
317
400-
410
231-
906-
677
78-5
0-9
Dic
rom
ato
de p
otas
io, c
omo
Cr
1B1B
0,05
Sen
,r,T
R1B
272-
350-
340
360F
D-3
30-3
0137
2-31
2-31
433
4-31
740
0-41
0
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
120
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)C
M
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
234-
190-
310
588-
01-9
Dic
rom
ato
de s
odio
, com
o C
r1B
1B0,
05S
en,r,
TR
1B27
2-35
0-34
036
0FD
-330
301-
312-
372
314-
334-
317
400-
410
7789
-12-
0D
icro
mat
o de
sod
io, d
ihid
rata
do, c
omo
Cr
1B1B
0,05
Sen
,r,T
R1B
272-
350-
340
360F
D-3
3030
1-31
2-37
231
4-33
4-31
740
0-41
0
200-
316-
057
-14-
7N
,N-D
imet
ilhi
drac
ina
1B0,
010,
025
vía
dérm
ica,
r22
5-35
0-33
1
301-
314-
411
236-
068-
513
138-
45-9
Din
itra
to d
e ní
quel
, com
o N
i1A
0,1
Sen
, TR
1B,r
272-
350i
-341
360D
-372
-332
302-
318-
315
317-
334-
400
410
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
121
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)C
M
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3
Din
itro
tolu
eno,
tod
os l
os i
sóm
eros
1B0,
15ví
a dé
rmic
a,V
LB
m,r
246-
836-
125
321-
14-6
Din
itro
tolu
eno
técn
ico
1B0,
15ví
a dé
rmic
a,
VL
Bm
,r
350-
341-
361f
331-
311-
301
373-
400-
410
209-
128-
355
6-52
-52,
3-E
poxi
-1-p
ropa
nol
1B2
6,2
Sen
,TR
1B,r
350-
341-
360F
331-
312-
302
319-
335-
315
205-
793-
915
1-56
-4E
tile
nim
ina
(201
3)1B
1B0,
20,
36ví
a dé
rmic
a,r
225-
350-
340
330-
310-
300
314-
411
204-
557-
212
2-60
-1F
enil
glic
idil
éter
1B0,
10,
62ví
a dé
rmic
a,S
en,r
350-
341-
332
335-
315
317-
412
202-
873-
510
0-63
-0F
enil
hidr
acin
a1B
0,1
0,45
vía
dérm
ica,
Sen
,r35
0-34
1-33
131
1-30
1-37
231
9-31
531
7-40
0
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)C
M
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
Fib
ras
man
ufac
tura
das.
Fib
ras
vítr
eas
arti
fici
ales
(fi
bras
cer
ámic
as r
efra
ctar
ias,
fibr
as p
ara
usos
esp
ecia
les,
etc
.)
1B0,
5 fi
bras
/cm
3h,
x,r
232-
222-
077
90-7
9-6
Flu
orur
o de
cad
mio
, com
o C
d. F
racc
ión
inha
labl
e1B
1B0,
01V
LB
®,T
R1B
,r35
0-34
0-36
0FD
330-
301-
372
400-
410
232-
222-
077
90-7
9-6
Flu
orur
o de
cad
mio
, com
o C
d. F
racc
ión
resp
irab
le1B
1B0,
002
VL
B®,T
R1B
,r,d
350-
340-
360F
D
330-
301-
372
400-
410
289-
220-
886
290-
81-5
Gas
olin
a1B
1B30
0r
350-
340-
304
204-
273-
911
8-74
-1H
exac
loro
benc
eno
1B0,
002
vía
dérm
ica,
ae,r,
s35
0-37
2
400-
410
206-
114-
930
2-01
-2H
idra
cina
1B0,
010,
013
vía
dérm
ica,
Sen
,r22
6-35
0-33
1
311-
301-
314
317 -
400-
410
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
122
123
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)C
M
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3
Mad
eras
dur
as, p
olvo
5w
,md,
fi
202-
974-
410
1-77
-94,
4´-M
etil
endi
anil
ina
1B0,
10,
82ví
a dé
rmic
a,S
en,r
350-
341-
370
373-
317-
411
202-
918-
910
1-14
-44,
4´-M
etil
en-b
is (
2-cl
oroa
nili
na)
(MB
OC
A)
1B0,
010,
1ví
a dé
rmic
a,r
350-
302
400-
410
Níq
uel:
com
pues
tos
inor
gáni
cos,
exc
epto
los
expr
esam
ente
ind
icad
os.
Com
pues
tos
inso
lubl
es, c
omo
Ni.
Véa
se p
ágin
a w
eb.
0,2
c,S
en,r
Níq
uel:
com
pues
tos
inor
gáni
cos,
exc
epto
los
expr
esam
ente
ind
icad
os.
Com
pues
tos
solu
bles
, com
o N
i.
Véa
se p
ágin
a w
eb.
0,1
c,S
en,r
233-
402-
110
141-
05-6
Nit
rato
de
Cob
alto
, com
o C
o1B
0,02
Sen
, TR
1B, r
,V
LB
®35
0i-3
4136
0F-3
3431
7-40
0-41
0
124
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)C
M
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
201-
209-
179
-46-
92-
Nit
ropr
opan
o1B
519
r22
6-35
0
332-
302
201-
853-
388
-72-
22-
Nit
roto
luen
o (2
010)
1B1B
211
vía
dérm
ica,
VL
Bm
,r,F
IV
350-
340-
361f
302-
411
215-
133-
113
04-5
6-9
Óxi
do d
e be
rili
o, c
omo
Be
1B0,
0002
Sen
,r35
0i-3
30-3
0137
2-31
9-33
531
5-31
721
5-14
6-2
1306
-19-
0Ó
xido
de
cadm
io, c
omo
Cd.
F
racc
ión
inha
labl
e1B
0,01
VL
B®, r
350-
341
361f
d-33
037
2-40
0-41
0
215-
146-
213
06-1
9-0
Óxi
do d
e ca
dmio
, com
o C
d.
Fra
cció
n re
spir
able
1B0,
002
VL
B®, r
d
350-
341
361f
d-33
0
372-
400-
410
200-
849-
975
-21-
8Ó
xido
de
etil
eno
1B1B
11,
8r
220-
350-
340
331-
319
335-
315
125
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)C
M
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3
200-
879-
275
-56-
9Ó
xido
de
prop
ilen
o (2
011)
1B1B
24,
8r
224-
350-
340
332-
312-
302
319-
335-
315
215-
116-
913
03-2
8-2
Pen
tóxi
do d
e di
arsé
nico
, com
o A
s1A
0,01
VL
B®,r,
s35
0-33
1-30
1
400-
410
200-
878-
775
-55-
8P
ropi
leni
min
a (2
013)
1B0,
20,
5ví
a dé
rmic
a,r
225-
350-
330
310-
300
318-
411
200-
340-
157
-57-
8b
-Pro
piol
acto
na1B
0,5
1,5
r35
0-33
0
319-
315
233-
331-
610
124-
36-4
Sul
fato
de
cadm
io, c
omo
Cd.
Fra
cció
n in
hala
ble
1B1B
0,01
VL
B®,r,
TR
1B35
0-34
0-36
0FD
330-
301-
372
400-
410
126
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)C
M
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
NO
TA
SF
RA
SE
S H
pp
mm
g/m
3
233-
331-
610
124-
36-4
Sul
fato
de
cadm
io, c
omo
Cd.
Fra
cció
n re
spir
able
1B1B
0,00
2V
LB
®,r,
TR
1B
d
350-
340-
360F
D
330-
301-
372
400-
410
233-
334-
210
124-
43-3
Sul
fato
de
coba
lto,
com
o C
o1B
0,02
Sen
,r,T
R1B
,
VL
B®
350i
-341
-360
F
302-
334-
317
400-
410
201-
058-
177
-78-
1S
ulfa
to d
e di
met
ilo
1B0,
050,
26ví
a dé
rmic
a,S
en,r
350-
341-
330
301-
314-
317
232-
104-
977
86-8
1-4
Sul
fato
de
níqu
el, c
omo
Ni
1A0,
1S
en,r,
TR
1B35
0i-3
41-3
60D
372-
332-
302
315-
334-
317
400-
410
215-
147-
813
06-2
3-6
Sul
furo
de
cadm
io, c
omo
Cd.
Fra
cció
n in
hala
ble
1B0,
01V
LB
®,r
350-
341-
361f
d
372-
302-
413
215-
147-
813
06-2
3-6
Sul
furo
de
cadm
io, c
omo
Cd.
Fra
cció
n re
spir
able
1B0,
002
VL
B®,r,
d35
0-34
1-36
1fd
372-
302-
413
127
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)C
M
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
202-
429-
095
-53-
4o-
Tolu
idin
a1B
0,2
0,89
vía
dérm
ica,
r,
VL
Bm
350-
331-
301
319-
400
201-
167-
479
-01-
6T
ricl
oroe
tile
no (
2011
)1B
1055
VL
B®,r
350-
341-
319
315-
336-
412
202-
486-
196
-18-
41,
2,3-
Tri
clor
opro
pano
(20
13)
1B10
61r,T
R1B
,
vía
dérm
ica
350-
360F
332-
312-
302
215-
607-
813
33-8
2-0
Tri
óxid
o de
cro
mo,
com
o C
r1A
1B0,
05V
LB
®,S
en,r
271-
350-
340
361f
-330
-311
301-
372-
314
334-
317
400-
410
215-
481-
413
27-5
3-3
Tri
óxid
o de
dia
rsén
ico,
com
o A
s1A
0,01
VL
B®,r,
s35
0-30
0-31
4
400-
410
128
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
e ac
tual
izac
ión
)C
M
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
219-
514-
324
51-6
2-9
1,3,
5-T
ris(
oxir
anil
met
il)-
1,3,
5-tr
iazi
na-
2,4,
6(1H
,3H
,5H
)-tr
iona
1B0,
05S
en,r
340-
331-
301
373-
318
317-
412
Val
ores
lím
ite
amb
ien
tale
s co
n e
ntr
ada
en v
igor
en
los
pró
xim
os a
ños
129
9. VALORES LÍMITE AMBIENTALES CON ENTRADA EN VIGOR EN LOS
PRÓXIMOS AÑOS
En la siguiente tabla aparecen los agentes químicospara los cuales se han establecido Valores LímiteAmbientales con entrada en vigor en los próximos años.Estos valores han sido aprobados por la CNSST y por lotanto entrarán en vigor automáticamente en la fecha indi-cada en cada caso.
130
Tab
la 3
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
con
en
trad
a en
vig
or e
n l
os p
róxi
mos
añ
os
AL
ES
CO
N E
NT
RA
DA
EN
VIG
OR
EN
LO
S P
RÓ
XIM
OS
AÑ
OS
AL
OR
ES
LÍM
ITE
AM
BIE
NT
Tab
la 3
- V
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
AL
OR
EV
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
NO
TA
SF
EC
HA
DE
EN
TR
AD
A
EN
VIG
OR
pm
mg/
m3
pp
mm
g/m
3
205-
743-
614
9-57
-5Á
cido
2-e
tilh
exan
oico
5F
IV20
17
202-
830-
010
0-21
-0Á
cido
ter
eftá
lico
510
2017
200-
555-
063
-25-
2C
arba
ril
0,5
vía
dérm
ica,
s,
VL
Ba,
FIV
2017
269-
855-
768
359-
37-5
Cif
lutr
ín0,
01s
2017
200-
870-
775
-44-
5C
loru
ro d
e ca
rbon
ilo
0,1
0,4
0,5
220
17
209-
940-
859
8-56
-1N
,N-D
imet
ilet
ilam
ina
26,
14
12,2
f20
17
218-
802-
622
38-0
7-5
Gli
cidi
léte
r0,
010,
054
2017
232-
066-
377
84-4
2-1
Hid
ruro
de
arsé
nico
0,00
50,
016
r20
17
231-
105-
174
39-9
6-5
Man
gane
so e
lem
enta
l. F
racc
ión
resp
irab
le
0,05
d 20
17
Com
pues
tos
inor
gáni
cos
de m
anga
neso
, com
o M
n.
Fra
cció
n re
spir
able
0,
05d
2017
131
Not
as a
las
Tab
las
1 a
3
AB
LA
S 1
A 3
AS
A L
AS
TN
OT
s
Alt
erad
or
endocr
ino.
Hay
una
seri
e de
sust
anci
as u
tili
zadas
en l
a in
dust
ria,
la
agri
cult
ura
y l
os
bie
nes
de
consu
mo d
e la
s que
se
sosp
echa
que
inte
rfie
ren c
on l
os
sist
emas
endocr
inos
de
los
sere
s hum
anos
y d
e lo
s an
imal
es y
que
son c
ausa
nte
s de
per
juic
ios
par
a la
ales
sust
anci
as s
e den
om
inan
“al
tera
dore
terf
iere
nen
docr
inos”
. [A
pli
caci
ón d
e la
est
rate
gia
com
unit
aria
en m
ater
ia d
e al
tera
dore
s en
docr
inos-
sust
anci
as d
e la
s que
se s
osp
echa
in
nid
ades
Euro
pea
s, C
OM
(2001)
262
e tr
abaj
o
del
med
io l,
gen
tes
y c
osm
étic
os,
o i
ndir
ecta
a t
rav
és
radore
s en
docr
inos
(sust
anci
as de
las
que
se so
spec
ha
des
Euro
pea
s, C
OM
(1999)
706 f
ina
Exce
pto
ric
ino, an
acar
do o
ace
ites
irr
itan
tes
sim
ilar
es.
, al
tera
ciones
del
com
port
amie
nto
y a
nom
alía
s en
la
repro
ducc
ión.
T
a ae salu
d c
om
o e
l cá
nce
r
en l
os
sist
emas
horm
onal
es d
e se
res
hum
anos
y a
nim
ales
-CO
M (
1999)
706. C
om
isió
n d
e la
s C
om
u
final
, B
ruse
las
14.0
6.2
001].
En e
l ca
so d
el s
er h
um
ano, al
gunas
vía
s posi
ble
s de
exposi
ción a
alt
erad
ore
s en
docr
inos
son l
a ex
posi
ción d
irec
ta e
n e
l lu
gar
d
o a
tra
vés
de
pro
duct
os
de
consu
mo c
om
o a
lim
ento
s, c
iert
os
plá
stic
os,
pin
tura
s, d
eter
ambie
nte
(a
ire,
ag
ua
y su
elo).
[E
stra
tegia
co
munit
aria
en
m
ater
ia de
alte
inte
rfie
ren e
n l
os
sist
emas
horm
onal
es d
e se
res
hum
anos
y a
nim
ales
). C
om
isió
n d
e la
s C
om
unid
a
17.1
2.1
999].
Bru
sela
s
Lo
s v
alo
res
lím
ite a
sig
nad
os
a e
sto
s ag
en
tes
no
se h
an
est
ab
lecid
o p
ara
pre
ven
ir l
os
po
sib
les
efe
cto
s d
e a
ltera
ció
n e
nd
ocri
na,
lo c
ual
just
ific
a u
na v
igil
an
cia
ad
ecu
ad
a d
e l
a s
alu
d.
Not
as a
las
Tab
las
1 a
3
132
de
la
El
val
or
se a
pli
ca a
l ac
eite
min
eral
ref
inad
o y
no a
los
adit
ivos
que
pudie
ra l
levar
en s
u f
orm
ula
ción.
Al
sele
ccio
nar
un m
étodo ad
ecuad
o de
contr
ol
de
la ex
posi
ción,
deb
en to
mar
se en
co
nsi
der
ació
n posi
ble
s li
mit
acio
nes
e
gir
en p
rese
nci
a de
otr
os
com
pues
tos
de
azufr
e.
am az inte
rfer
enci
as q
ue
pued
en s
ur
Asf
ixia
nte
s si
mple
s. C
iert
os
gas
es y
vap
ore
s pre
sente
s en
el
aire
act
úan
des
pla
zando a
l oxíg
eno y
dis
min
uyen
do s
u c
once
ntr
ació
nb en
el
aire
, si
n e
fect
o t
ox
icoló
gic
o.
Est
as s
ust
anci
as n
o t
ienen
un v
alor
lím
ite
ambie
nta
l as
ignad
o y
el
únic
o f
acto
r li
mit
ador
equiv
alen
te a
niv
el d
el m
ar. E
ste
d.
gen
de
seguri
da
conce
ntr
ació
n v
iene
dad
o p
or
el o
xíg
eno d
isponib
le e
n e
l ai
re, que
deb
e se
r al
men
os
del
19,5
% d
e O
2
val
or
pro
porc
iona
una
canti
dad
adec
uad
a de
oxíg
eno p
ara
la m
ayorí
a de
los
trab
ajos
real
izad
os,
incl
uyen
do u
n m
ar
Los
térm
inos
“solu
ble
” e
“inso
luble
” se
enti
enden
con r
efer
enci
a al
agua.
: C
arci
nógen
os
o s
up
ues
tos
carc
inógen
os
par
a el
hom
bre
.
si s
e sa
be
que
es u
n c
arci
nógen
o p
ara
el h
om
bre
, en
bas
e a
la e
xis
tenci
a de
evid
enci
as e
n h
um
anos,
o
si s
e su
pone
que
es u
n c
arci
nógen
o p
ara
el h
om
bre
, en
bas
e a
la e
xis
tenci
a de
evid
enci
as e
n a
nim
ales
.
c C1
C1A
C1B
Es
de
apli
caci
ón e
l R
D 6
65/1
997.
Véa
se
UN
E E
N 4
81:
Atm
ósf
eras
en l
os
pues
tos
de
trab
ajo.
Def
inic
ión d
e la
s fr
acci
ones
por
el t
amañ
o d
e la
s par
tícu
las
par
a la
d med
ició
n d
e ae
roso
les.
Not
as a
las
Tab
las
1 a
3
133
Fra
cció
n i
nhal
able
. S
i lo
s polv
os
de
mad
eras
dura
s se
mez
clan
con o
tros
polv
os,
el
val
or
lím
ite
se a
pli
cará
a t
od
os
los
polv
os
ntr
e
cia,
a
Est
e val
or
es p
ara
la m
ater
ia p
arti
cula
da
que
no c
on
tenga
amia
nto
y m
enos
de
un 1
% d
e sí
lice
cri
stal
ina.
Rea
ccio
na
con a
gen
tes
nit
rosa
nte
s que
pued
en d
ar l
ugar
a l
a fo
rmac
ión
de
N-N
itro
sam
inas
car
cinógen
as.
. L
a nota
ción F
IV s
eñal
a a
aquel
los
agen
tes
quím
icos
que
se p
ued
en p
rese
nta
r en
el
ambie
nte
de
, co
ntr
ibuyen
do
am
bas
a l
a,
por
lo q
ue
las
dos
fase
s pued
en c
oex
isti
r
y l
a nota
se
asig
na,
gen
eral
men
te,
cuan
do e
l co
cien
te e
ntr
e®
pre
sente
s en
la
mez
cla
(RD
349/2
003,
de
21 d
e m
arzo
).
, pri
nci
pal
men
te,
en l
os
siguie
nte
s ca
sos:
Fra
cció
n i
nhal
able
y v
apor
FIV
trab
ajo,
tanto
en f
orm
a de
mat
eria
par
ticu
lada
com
o v
apor
exposi
ció
n.
Est
a si
tuac
ión s
e pued
e dar
Cuan
do e
l ag
ente
en c
ues
tión t
iene
un v
alor
“inte
rmed
io”
de
pre
sión d
e vap
or
(en e
stos
caso
s se
tie
ne
en c
uen
ta l
a re
laci
ón e
su c
once
ntr
ació
n e
n e
l ai
re s
atura
do d
e vap
or
y e
l val
or
del
VL
A-E
D
ambas
can
tidad
es s
e en
cuen
tra
entr
e 0.1
y 1
0 )
Por
razó
n d
e la
form
a de
uso
del
agen
te q
uím
ico (
por
ejem
plo
, pulv
eriz
ació
n)
En l
os
pro
ceso
s que
conll
even
cam
bio
s im
port
ante
s de
tem
per
atura
que
pued
an a
fect
ar a
l es
tado f
ísic
o d
el a
gen
te q
uím
ico
En l
os
pro
ceso
s en
lo
s que
una
frac
ción s
ignif
icat
iva
del
vap
or
pued
e dis
olv
erse
o a
dso
rber
se e
n l
as p
artí
cula
s de
otr
a su
stan
sem
ejan
za d
e lo
que
ocu
rre
con l
os
agen
tes
solu
ble
s en
agua
en a
mbie
nte
s co
n h
um
edad
ele
vad
a.
e f fi • • • •
Not
as a
las
Tab
las
1 a
3
134 Par
a m
ayor
info
rmac
ión,
véa
se C
. P
erez
and S
. C
. S
oder
holm
. S
om
e ch
emic
als
requir
ing s
pec
ial
consi
der
atio
n w
hen
dec
idin
g w
het
her
MgO
+B
aO)
sea
super
ior
El
mer
curi
o e
s una
sust
anci
a co
n e
fect
os
sanit
ario
s ac
um
ula
tivos
posi
ble
men
te g
raves
. E
n c
onse
cuen
cia,
la
eval
uac
ión d
e la
01.
exposi
ción d
eber
ía c
om
ple
men
tars
e co
n u
na
vig
ilan
cia
sanit
aria
con c
ontr
ol
bio
lógic
o d
e ac
uer
do c
on e
l ar
tícu
lo 6
del
RD
374/2
0
De
acuer
do c
on l
a in
form
ació
n d
isponib
le,
el w
hit
e sp
irit
que
se c
om
erci
aliz
a en
Esp
aña
conti
ene
men
os
del
0,1
% d
e ben
ceno,
Véa
se e
l R
eal
Dec
reto
374/2
001,
de
6 d
e ab
ril
(BO
E n
º 104 d
e 1 d
e m
ayo d
e 2001),
sobre
la
pro
tecc
ión d
e la
sal
ud y
seg
uri
dad
La
des
com
posi
ción
tér
mic
a en
el
ambie
nte
del
poli
tetr
aflu
oro
etil
eno* p
rovoca
la
form
ació
n d
e pro
duct
os
de
mar
cado c
arác
ter
tóxic
o,
par
a lo
s que
no s
e es
table
ce a
ctual
men
te n
ingún V
LA
per
o s
í se
rec
om
ienda
man
tener
la
conce
ntr
ació
n d
e lo
s m
ism
os
en e
l
flón,
e
, or
both
phas
es o
f an
atm
osp
her
e. A
ppl.
Occ
up.
Envir
on.
Hyg.
6 (
10),
859-8
64.
1991).
O+
CaO
+
2O
+K
yo c
on te
nid
o e
n ó
xid
os
alca
linos
y a
lcal
inoté
rreo
s (N
a 2
m,
l/d ≥
3 d
eter
min
adas
por
mic
rosc
opía
ópti
ca d
e co
ntr
aste
de
fase
s.
to s
ample
the
par
ticl
e, v
apor
Fib
ras
de
ori
enta
ción a
leat
ori
a y c
u
al 1
8%
en p
eso.
Reg
lam
ento
(C
E)
nº
1272/2
008.
m,
d <
3m
Fib
ras
l >
5m
Véa
nse
las
nota
s Q
y R
del
Reg
lam
ento
(C
E)
nº
1272/2
008.
g h Hg
i j por
lo c
ual
no e
stá
clas
ific
ado c
om
o c
arci
nogén
ico.
k de
los
trab
ajad
ore
s co
ntr
a lo
s ri
esgos
rela
cionad
os
con l
os
agen
tes
quím
icos
dura
nte
el
trab
ajo.
l ambie
nte
lo m
ás b
aja
po
sible
, as
í co
mo e
vit
ar f
um
ar e
n p
rese
nci
a de
aero
sole
s de
poli
tetr
aflu
oro
etil
eno.
(* A
lgofl
ón,
Flu
ón,
T
Not
as a
las
Tab
las
1 a
3
135
Los
pro
duct
os
de
des
com
posi
ción t
érm
ica
en e
l am
bie
nte
de
la r
esin
a núcl
eo d
e so
ldad
ura
, co
lofo
nia
, ti
enen
un m
arca
do c
arác
ter
eras
ileñ
o,
uía
etra
n s
on m
arca
s re
gis
trad
as d
el p
oli
tetr
aflu
oro
etil
eno).
sensi
bil
izan
te,
lo q
ue
aconse
ja r
educi
r la
exposi
ción l
abora
l a
los
mis
mos
lo m
áxim
o p
osi
ble
.
Mad
era
dura
. S
e d
isti
nguen
dos
tipos
de
mad
eras
: bla
ndas
y d
ura
s. S
e tr
ata
de
una
dis
tinci
ón b
otá
nic
a: l
as g
imnosp
erm
as
pro
porc
ionan
mad
eras
bla
ndas
y l
as a
ngio
sper
mas
mad
eras
dura
s, s
in q
ue
la d
ensi
dad
y l
a dure
za f
ísic
as d
e la
mad
era
tengan
, co
mo
corr
esponden
cia
unív
oca
con e
sta
clas
ific
ació
n.
A t
ítulo
de
ejem
plo
, si
n q
ue
se t
rate
de
una
rela
ción c
om
ple
ta,
se p
ued
en c
itar
mad
eras
bla
ndas
: ab
eto, ce
dro
, ci
pré
s, a
lerc
e, p
icea
, pin
o, ab
eto d
e D
ougla
s, p
ino d
e O
regón, se
cuoya,
tuya
y h
emlo
ck. C
om
o m
ad
, nogal
am
eric
ano, ca
rpe,
cas
taño, hay
a, f
resn
o, nogal
, plá
tano, si
com
oro
, ch
opo, ál
amo, ce
rezo
, ro
ble
,dura
s: a
rce,
ali
so, ab
edul,
hic
kory
enci
na,
sau
ce,
tilo
, olm
o y
las
esp
ecie
s tr
opic
ales
: pin
o K
auri
, ir
oko o
kam
bal
a, r
imu o
pin
o r
ojo
, pal
isan
dro
, pal
isan
dro
bra
s
éban
o,
caoba
afri
cana,
bet
e, b
alsa
, nyat
oh,
afro
rmosi
a, m
eran
ti,
teca
, af
ara,
obec
he
o s
amba.
Est
a re
laci
ón e
stá
tom
ada
de
la G
técn
ica
par
a la
eval
uac
ión y
pre
ven
ción d
e lo
s ri
esgos
rela
cionad
os
con l
a ex
posi
ción d
ura
nte
el
trab
ajo a
Agen
tes
Can
cerí
gen
os
o
Mutá
gen
os.
Sust
anci
as d
e la
s que
se s
abe
o s
e co
nsi
der
a que
ind
uce
n m
uta
ciones
her
edit
aria
s en
las
cél
ula
s ger
min
ales
hum
anas
.
La
clas
ific
ació
n e
n l
a ca
tegorí
a 1A
se
bas
a en
pru
ebas
posi
tivas
en h
um
anos
obte
nid
as a
par
tir
de
estu
dio
s ep
idem
ioló
gic
os
Sust
anci
as d
e la
s que
se c
onsi
der
a que
induce
n m
uta
ciones
her
edit
aria
s en
las
cél
ula
s ger
min
ales
hum
anas
.
La
clas
ific
ació
n e
n l
a ca
tegorí
a 1B
se
bas
a en
:
M1A
M1B
T m
md
M1
Not
as a
las
Tab
las
1 a
3
136
, ju
nto
con a
lguna
pru
eba
que
hag
a es
; o
in v
ivo
gla
men
to G
ener
al d
e N
orm
as B
ásic
as d
e S
eguri
dad
Min
era.
Res
ult
ados
posi
tivos
de
ensa
yos
de
muta
gen
icid
ad h
ered
itar
ia e
n c
élula
s ger
min
ales
de
mam
ífer
o
in v
ivo
Res
ult
ados
posi
tivos
de
ensa
yos
de
muta
gen
icid
ad e
n c
élula
s so
mát
icas
de
mam
ífer
o
suponer
que
la s
ust
anci
a pued
e ca
usa
r m
uta
ciones
en c
élula
s ger
min
ales
. E
sta
info
rmac
ión c
om
ple
men
tari
a pued
e pro
ceder
de
in v
ivo,
o d
e la
dem
ost
raci
ón d
e que
la s
ust
anci
a o s
us
ensa
yos
de
muta
gen
icid
ad/g
enoto
xic
idad
en c
élula
s ger
min
ales
de
mam
ífer
o
met
aboli
tos
son c
apac
es d
e in
tera
ccio
nar
con e
l m
ater
ial
gen
étic
o d
e la
s cé
lula
s ger
min
ales
; o
Res
ult
ados
posi
tivos
de
ensa
yos
que
mues
tran
efe
ctos
muta
gén
icos
en c
élula
s ger
min
ales
de
per
sonas
, si
n q
ue
esté
dem
ost
rada
la
tran
smis
ión a
los
des
cendie
nte
s; p
or
ejem
plo
, un i
ncr
emen
to d
e la
fre
cuen
cia
de
aneu
plo
idía
en l
os
esper
mat
ozo
ides
de
los
var
on
expues
tos.
Es
de
apli
caci
ón e
l R
D 6
65/1
997.
En l
as i
ndust
rias
extr
acti
vas
véa
se l
a O
rden
IT
C 2
585/2
007,
de
30 d
e ag
ost
o (
BO
E n
º 315 d
e 7 d
e se
pti
embre
de
2007),
por
la
trucc
ión T
écnic
a C
om
ple
men
tari
a 2.0
.02 d
el R
e que
se a
pru
eba
la I
ns
Mat
eria
par
ticu
lada
par
a la
que
no e
xis
te e
vid
enci
a to
xic
oló
gic
a so
bre
la
que
bas
ar u
n V
LA
. N
o o
bst
ante
, se
rec
om
ienda
man
tener
las
exposi
ciones
por
deb
ajo d
el v
alor
lím
ite
gen
éric
o i
nd
icad
o.
Dic
ho v
alor
lím
ite
sólo
es
apli
cable
a l
as m
ater
ias
conta
min
ante
s par
ticu
ladas
que
cum
pla
n l
os
siguie
nte
s re
quis
itos:
Que
no t
engan
un V
LA
esp
ecíf
ico.
• • • n o •
Not
as a
las
Tab
las
1 a
3
137
ra
Que
sean
inso
luble
s o p
oco
solu
ble
s en
agua
(o,
pre
feri
ble
men
te,
en e
l fl
uid
o p
ulm
onar
acu
oso
, si
se
dis
pone
de
esa
info
rmac
ión).
cam
ente
, de
cual
quie
r ot
, que
no s
ean
cit
otó
xic
os,
ni
gen
otó
xic
os,
ni
reac
cionen
quím
i
de
par
tícu
las
resp
irab
les.
Que
tengan
una
toxic
idad
baj
a, e
s dec
ir
form
a, c
on e
l te
jido p
ul m
onar
, ni
emit
an r
adia
ciones
ioniz
ante
s, n
i ca
use
n s
ensi
bil
izac
ión,
ni
nin
gún o
tro e
fect
o t
óxic
o d
isti
nto
del
que
pued
a der
ivar
se d
e la
mer
a ac
um
ula
ción e
n e
l pulm
ón.
3go,
no d
ebe
exce
der
de
2m
g/m
Sin
em
bar
Ag
en
te
qu
ímic
o
pro
hib
ido
co
n
cará
cte
r g
en
era
l en
lo
s té
rmin
os
est
ab
lecid
os
en
el
art
ícu
lo
8
del
ontr
a
el
Est
a su
stan
cia
tien
e es
table
cidas
res
tric
ciones
a l
a fa
bri
caci
ón,
la c
om
erci
aliz
ació
n o
el
uso
en l
os
térm
inos
espec
ific
ados
en
1907/2
006 so
bre
R
egis
tro,
Eval
uac
ión,
Auto
riza
ción y R
estr
icci
ón de
sust
anci
as y pre
par
ados
quím
icos”
idas
Est
a su
stan
cia
tien
e pro
hib
ida
tota
l o p
arci
alm
ente
su c
om
erci
aliz
ació
n y
uso
com
o f
itosa
nit
ario
y/o
com
o b
ioci
da.
Par
a una
• • p q RD
374/2
001,
de
6 d
e ab
ril
(BO
E n
º 104 d
e 1 d
e m
ayo d
e 2001),
sobre
la
pro
tecc
ión d
e la
sal
ud y
seg
uri
dad
de
los
trab
ajad
ore
s c
los
ries
gos
rela
cionad
os
con l
os
agen
tes
quím
icos
dura
nte
el
trab
ajo.
Reg
lam
ento
(C
E)
nº
r “ (RE
AC
H)
de
18 d
e dic
iem
bre
de
2006 (
DO
UE
L 3
69 d
e 3
0 d
e dic
iem
bre
de
2006).
Las
res
tric
ciones
de
una
sust
anci
a pued
en a
pli
cars
e
a to
dos
los
uso
s o s
ólo
a u
sos
concr
etos.
El
anex
o X
VII
del
Reg
lam
ento
RE
AC
H c
onti
ene
la l
ista
de
todas
las
sust
anci
as r
estr
ing
y e
spec
ific
a lo
s uso
s que
se h
an r
estr
ingid
o.
s info
rmac
ión d
etal
lada
acer
ca d
e la
s pro
hib
icio
nes
consú
ltes
e:
Bas
e de
dat
os
de
pro
duct
os
bio
cidas
:
Not
as a
las
Tab
las
1 a
3
138
está
n
sos
con
htt
htt
p:/
/ww
w.m
sssi
.gob.e
s/ci
udad
anos/
pro
duct
os.
do?t
ipo=
pla
guic
idas
Bas
e de
dat
os
de
pro
duct
os
fito
sanit
ario
s:
htt
p:/
/ww
w.m
agra
ma.
gob.e
s/ag
ricu
ltura
/pag
s/fi
tos/
regis
tro/f
ichas
/pdf/
Lis
ta_sa
Sen
sibil
izan
te.
Véa
se C
apít
ulo
6.
Al
det
erm
inar
conce
trac
iones
de
polv
o d
e ca
rbón s
e re
com
ienda
tam
bié
n d
eter
min
ar s
ílic
e cr
ista
lina
resp
irab
le n
orm
alm
ente
Sen
sil
asoci
ada
al c
arbón.
Tod
as l
as v
arie
dad
es d
e am
ianto
tie
nen
pro
hib
ida
su f
abri
caci
ón,
uso
y c
om
erci
aliz
ació
n,
med
iante
la
OM
de
7/1
2/2
001 (
BO
E n
º
a l
os
t 299,
de
14 d
e dic
iem
bre
de
2001).
Las
oper
acio
nes
y a
ctiv
idad
es e
n l
as q
ue
los
trab
ajad
ore
s es
tén e
xpues
tos
a fi
bra
s de
amia
nto
o d
e m
ater
iale
s que
lo c
onte
ngan
regula
das
por
el R
D 3
96/2
006 d
e 31 d
e m
arzo
, por
el q
ue
se e
stab
lece
n l
as d
isposi
ciones
mín
imas
de
seguri
dad
y s
alud a
pli
cable
s
trab
ajos
con r
iesg
o d
e ex
posi
ción a
l am
ianto
.
Sust
anci
as d
e la
s que
se s
abe
o s
e su
pone
que
son t
óxic
os
par
a la
rep
roducc
ión h
um
ana.
TR
1
Las
sust
anci
as s
e cl
asif
ican
en l
a ca
tegorí
a 1 d
e to
xic
idad
par
a la
rep
roducc
ión c
uan
do s
e sa
be
que
han
pro
duci
do e
fect
os
adver
sobre
la
funci
ón s
exual
y l
a fe
rtil
idad
o s
obre
el
des
arro
llo d
e la
s per
sonas
o c
uan
do e
xis
ten p
rueb
as p
roce
den
tes
de
estu
dio
s
anim
ales
que,
apoyad
as q
uiz
ás p
or
otr
a in
form
ació
n s
uple
men
tari
a, h
acen
suponer
de
man
era
firm
e que
la s
ust
anci
a es
cap
az d
e
inte
rfer
ir e
n l
a re
pro
ducc
ión h
um
ana.
139
Not
as a
las
Tab
las
1 a
3
124/2
000,
de
16 d
e ju
nio
(B
OE
nº
145 d
e 17 d
e ju
nio
de
2000),
por
el q
ue
se m
odif
ica
el R
eal
Dec
reto
665/1
997,
odos
esto
s ag
ente
s quím
icos
figura
n a
l
a vez
ón d
el
cuan
do l
as p
rueb
as u
tili
zadas
par
a la
cla
sifi
caci
ón p
roce
dan
pri
nci
pal
men
te d
e dat
os
en h
um
anos
cuan
do l
as p
rueb
as u
tili
zadas
par
a la
cla
sifi
caci
ón p
roce
dan
pri
nci
pal
men
te d
e dat
os
en a
nim
ales
Rea
l D
ecre
to 1
de
12 d
e m
ayo, so
bre
la
pro
tecc
ión d
e lo
s tr
abaj
adore
s co
ntr
a lo
s ri
esgos
rela
cionad
os
con l
a ex
posi
ción a
agen
tes
cance
ríg
enos
dura
nte
5 d
e
alor
Lím
ite
Bio
lógic
o e
spec
ífic
o e
n e
ste
docu
men
to.
alor
Lím
ite
Bio
lógic
o d
e lo
s in
hib
idore
s de
la a
ceti
lcoli
nes
tera
sa.
alor
Lím
ite
Bio
lógic
o d
e lo
s in
duct
ore
s de
la m
etah
emoglo
bin
a.
Agen
te q
uím
ico q
ue
tien
e V
el t
rabaj
o. A
gen
te q
uím
ico a
l que
se a
pli
ca e
l V
Agen
te q
uím
ico a
l que
se a
pli
ca e
l V
Agen
te q
uím
ico
par
a el
que
la U
.E.
esta
ble
ció e
n s
u d
ía u
n v
alor
lím
ite
indic
ativ
o.
T
: In
dic
a que,
en l
as e
xposi
ciones
a e
sta
sust
anci
a, l
a ap
ort
ació
n p
or
la v
ía c
utá
nea
pued
e re
sult
ar s
ignif
icat
iva
par
a el
TR
1A
TR
1B
®
v VL
B
VL
Ba
VL
Bm
VL
I m
enos
en u
na
de
las
dir
ecti
vas
de
val
ore
s lí
mit
e in
dic
ativ
os
publi
cadas
has
ta a
hora
(véa
se A
nex
o C
. B
ibli
ogra
fía)
. L
os
esta
dos
mie
mbro
s dis
ponen
de
un t
iem
po f
ijad
o e
n d
ichas
dir
ecti
vas
par
a su
tra
nsp
osi
ción a
los
val
ore
s lí
mit
es d
e ca
da
paí
s m
iem
bro
. U
n
adopta
do
s, e
stos
val
ore
s ti
enen
la
mis
ma
val
idez
que
el r
esto
de
los
val
ore
s ad
opta
dos
por
el p
aís.
Vía
dér
mic
aco
nte
nid
o c
orp
ora
l to
tal
si n
o s
e ad
opta
n m
edid
as p
ara
pre
ven
ir l
a ab
sorc
ión.
En e
stas
sit
uac
iones
, es
aco
nse
jable
la
uti
liza
ci
contr
ol
bio
lógic
o p
ara
poder
cuan
tifi
car
la c
anti
dad
glo
bal
abso
rbid
a del
conta
min
ante
. P
ara
más
info
rmac
ión v
éase
el
Cap
ítulo
este
docu
men
to.
140
Not
as a
las
Tab
las
1 a
3
Rea
l D
ecre
to
349/2
003,
de
21 d
e m
arzo
(B
OE
nº
82 d
e 5 d
e ab
ril
de
2003),
por
el q
ue
se m
odif
ica
el R
eal
Dec
reto
665/1
997,
de
12 d
e m
ayo,
sobre
la
pro
tecc
ión d
e lo
s tr
abaj
adore
s co
ntr
a lo
s ri
esgos
rela
cionad
os
con l
a ex
posi
ción a
agen
tes
cance
ríg
enos
dura
nte
O+
CaO
+ M
gO
+B
aO)
sea
infe
rior
ión,
O
2O
+K
el t
rabaj
o,
y p
or
el q
ue
se a
mplí
a su
ám
bit
o d
e ap
lica
ción a
los
agen
tes
mutá
gen
os.
Fib
ras
de
ori
enta
ción a
leat
ori
a y c
uyo c
onte
nid
o e
n ó
xid
os
alca
linos
y a
lcal
inoté
rreo
s (N
a 2
Rec
lasi
fica
do,
por
la I
nte
rnat
ional
Agen
cy f
or
Res
earc
h o
n C
ance
r (I
AR
C)
de
gru
po 2
A (
pro
bab
lem
ente
car
cinogén
ico e
n
Est
a su
stan
cia
tien
e es
table
cidas
res
tric
ciones
a l
a pro
ducc
ión, im
port
ació
n, ex
port
ació
n, pues
ta e
n e
l m
erca
do, uso
, re
cuper
ac
AR
LA
ME
NT
1005/2
009 D
EL
PR
egla
men
to (
CE
) N
º
w x al 1
8%
en p
eso.
Reg
lam
ento
(C
E)
nº
1272/2
008.
y hum
anos)
a g
rupo 1
(ca
rcin
ogén
ico e
n h
um
anos)
.
z reci
clad
o,
regen
erac
ión y
eli
min
ació
n e
n l
os
térm
inos
espec
ific
ados
en e
l “
EU
RO
PE
O Y
DE
L C
ON
SE
JO d
e 16 d
e se
pti
embre
de
2009 s
obre
las
sust
anci
as q
ue
agota
n l
a ca
pa
de
ozo
no”
(DO
UE
L
286 d
e 31
de
oct
ubre
de
2009).
141
Val
ores
Lím
ite
Bio
lógi
cos
(VL
B®
)
10.VALORES LÍMITE BIOLÓGICOS (VLB®)
Son los valores de referencia para los Indicadores
Biológicos asociados a la exposición global a los agentes
químicos. Los VLB® son aplicables para exposiciones
profesionales de ocho horas diarias durante cinco días a
la semana. La extensión de los VLB® a períodos distin-
tos al de referencia ha de hacerse considerando los datos
farmacocinéticos y farmacodinámicos del agente en particu-
lar.
En general, los VLB® representan los niveles más
probables de los Indicadores Biológicos en trabajadores
sanos sometidos a una exposición global a agentes quí-
micos, equivalente, en términos de dosis absorbida, a
una exposición exclusivamente por inhalación del orden
del VLA-ED®. La excepción a esta regla la constituyen
algunos agentes para los que los VLA asignados prote-
gen contra efectos no sistémicos. En estos casos, los
VLB® pueden representar dosis absorbidas superiores a
las que se derivarían de una exposición por inhalación al
VLA.
Las bases científicas para establecer los VLB® pue-
den derivarse de dos tipos de estudios: a) los que relacio-
nan la intensidad de la exposición con el nivel de un
parámetro biológico y b) los que relacionan el nivel de
un parámetro biológico con efectos sobre la salud.
Los VLB® no están concebidos para usarse como
medida de los efectos adversos ni para el diagnóstico de
las enfermedades profesionales.
El control biológico debe considerarse complementa-
rio del control ambiental y, por tanto, ha de llevarse a
cabo cuando ofrezca ventajas sobre el uso independiente
de este último.
El control biológico puede usarse para completar la
valoración ambiental, para comprobar la eficacia de los
equipos de protección individual o para detectar una
posible absorción dérmica y/o gastrointestinal.
Cuando la aportación por la vía dérmica puede resul-
tar significativa para el contenido corporal total es acon-
sejable la utilización del control biológico para poder
cuantificar la cantidad global absorbida de contaminante
(véase también el Capítulo 5).
142
Val
ores
Lím
ite
Bio
lógi
cos
(VL
B®
)10.1. Consideraciones generales
Los indicadores biológicos medidos en orina son habi-
tualmente analizados en muestras puntuales tomadas en
momentos determinados, ya que en el entorno laboral no
es fácil ni seguro obtener muestras de orina correspon-
dientes a períodos largos de tiempo (por ejemplo 24
horas), las cuales proporcionarían una información más
exacta sobre la eliminación del xenobiótico. Sin embar-
go, la medida cuantitativa de la exposición a partir de
muestras puntuales puede verse afectada por la variabili-
dad en la producción de orina, debido a factores como la
ingestión de líquidos, la temperatura excesiva, la carga
de trabajo, el consumo de medicamentos, etc. que pue-
den producir efectos de concentración o dilución de la
orina, y afectar así al resultado de los indicadores.
Por esta razón es necesario corregir estos resultados,
refiriéndolos a la concentración de alguna sustancia con
mecanismo de excreción renal similar al del compuesto
de interés y cuya eliminación se mantenga razonable-
mente constante a lo largo del tiempo.
En algunas ocasiones, los resultados de los indicado-
res se refieren a la concentración de creatinina (sustancia
que se elimina por filtración glomerular, como la mayo-
ría de los contaminantes y sus metabolitos) medida en la
misma muestra, expresándose los resultados en peso del
indicador por unidad de peso de creatinina. Cuando éstos
sean excretados por otro mecanismo, como la difusión
tubular renal, no se realizará esta corrección, expresán-
dose los resultados directamente en términos de concen-
tración.
Se rechazarán las muestras de orina muy diluidas
(densidad < 1,010 g/ml o creatinina < 0,3 g/l) y las muy
concentradas (densidad > 1,030 g/ml o creatinina > 3,0
g/l), debiendo repetirse en estos casos la toma de muestra.
En cuanto a los indicadores biológicos medidos en
sangre, mientras no se indique lo contrario, se entenderá
que la muestra debe ser tomada en sangre venosa.
10.2. Interpretación de los resultados de losindicadores biológicos (IB)
Cuando la medida, en un trabajador, de un determinado
indicador biológico supere el VLB® correspondiente no
debe deducirse, sin mayor análisis, que ese trabajador
143
Val
ores
Lím
ite
Bio
lógi
cos
(VL
B®
)
esté sometido a una exposición excesiva, ya que las dife-
rencias individuales, biológicas o de conducta, tanto
fuera como dentro del ámbito laboral, constituyen fuen-
tes de inconsistencia entre los resultados del control
ambiental y los del control biológico.
De todos modos, incluso en el caso de una superación
de carácter puntual, debe ponerse en marcha una investi-
gación con el objetivo de encontrar una explicación plau-
sible para esa circunstancia y actuar en consecuencia o,
en su defecto, descartar la existencia de factores causales
vinculados al desempeño del puesto de trabajo. Entretan-
to se alcanza una conclusión al respecto y sin perjuicio
de lo que establezcan disposiciones específicas, se debe-
rían adoptar medidas para reducir la exposición del tra-
bajador afectado.
Al margen de esta consideración individual de los
resultados, el agrupamiento de los datos correspondien-
tes a los trabajadores de un grupo homogéneo con res-
pecto a la exposición permitirá obtener información
sobre el grado de eficacia de las medidas de protección y
prevención adoptadas.
144
Lis
ta d
e V
alor
es L
ímit
e B
ioló
gico
s
11. LISTA DE VALORES LÍMITE BIOLÓGICOS
A continuación se incluye la lista de Valores Límite
Biológicos para los agentes químicos, identificados por
sus números CAS y CE, especificándose en la columna
INDICADOR la matriz biológica en donde se determina
el agente químico, alguno de sus metabolitos o el pará-
metro bioquímico que puede resultar alterado debido a la
exposición al xenobiótico. En la columna MOMENTO
DE MUESTREO, se indica cuándo debe tomarse la
muestra con respecto a la exposición. Las indicaciones
de la citada columna, que serán objeto de ulteriores pre-
cisiones en las correspondientes notas, han de entender-
se en el contexto de una semana laboral estándar consti-
tuida por cinco días de trabajo, con jornadas de ocho
horas cada una, y dos días de descanso consecutivos. Las
adaptaciones a pautas temporales de trabajo distintas, por
ejemplo para los trabajadores a turnos, tanto del momen-
to de muestreo como del propio valor VLB®, como ya se
dijo en el apartado anterior, habrán de hacerse conside-
rando los datos farmacocinéticos y farmacodinámicos
del agente químico particular. El momento de muestreo
indicado debe respetarse escrupulosamente, ya que la
distribución y eliminación de un agente químico o sus
metabolitos, así como los cambios bioquímicos induci-
dos por la exposición, son procesos dependientes del
tiempo.
Los valores VLB® son aplicables solamente si la
toma de muestra se realiza en el momento especificado.
En la última columna de NOTAS, a través de las letras
correspondientes, se dan las observaciones necesarias de
información adicional.
Se ha incluido en la tabla 4, entre paréntesis, el año
de incorporación o de actualización del valor límite bio-
lógico, a partir de 2007.
Tab
la 4
– V
alor
es l
ímit
e b
ioló
gico
s (V
LB
®)
145
)®
AL
OR
ES
LÍM
ITE
BIO
LÓ
GIC
OS
(V
LB
TA
BL
A 4
– V
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
eac
tual
izac
ión
)
IND
ICA
DO
RB
IOL
ÓG
ICO
(IB
)
VA
LO
RE
SL
ÍMIT
EV
LB
®
MO
ME
NT
OD
EM
UE
ST
RE
ON
OT
AS
FR
AS
ES
H
203-
839-
211
1-15
-9A
ceta
to d
e 2-
etox
ieti
lo (
2013
) Á
cido
2-e
toxi
acét
ico
en o
rina
50 m
g/l
Fin
al d
e la
sem
ana
labo
ral
(1)
226-
360F
D-3
32
312-
302
203-
772-
911
0-49
-6A
ceta
to d
e 2-
met
oxie
tilo
(20
12)
Áci
do m
etox
iacé
tico
en o
rina
8 m
g/g
crea
tini
naF
inal
de
la s
eman
a
labo
ral
(1)
desp
ués
de a
l m
enos
2 se
man
as d
e tr
abaj
o
360F
D-3
32
312-
302
200-
662-
267
-64-
1A
ceto
naA
ceto
na e
n or
ina
50 m
g/l
Fin
al d
e la
jor
nada
labo
ral
(2)
I22
5-31
9-33
6
EU
H06
6
200-
539-
362
-53-
3A
nili
nap-
Am
inof
enol
en o
rina
50 m
g/l
Fin
al d
e la
jor
nada
labo
ral
(2)
I,S
,F,
Con
hidr
ólis
is (
9)
351-
341-
331-
311
301-
372-
318
317-
400
231-
148-
674
40-3
8-2
Ars
énic
o el
emen
tal
y co
mpu
esto
s
inor
gáni
cos
solu
bles
Ars
énic
o in
orgá
nico
más
met
abol
itos
met
ilad
os e
n or
ina
35 m
g A
s/l
Fin
al d
e la
sem
ana
labo
ral
(1)
F33
1-30
1
400-
410
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
eac
tual
izac
ión
)
IND
ICA
DO
RB
IOL
ÓG
ICO
(IB
)
VA
LO
RE
SL
ÍMIT
EV
LB
®
MO
ME
NT
OD
EM
UE
ST
RE
ON
OT
AS
FR
AS
ES
H
200-
753-
771
-43-
2B
ence
no (
2008
)
Áci
do
S-F
enil
mer
capt
úric
o
en o
rina
0,04
5 m
g/g
crea
tini
na
Fin
al d
e la
jorn
ada
labo
ral
(2)
225-
350
340-
372
304-
319-
315
Áci
do t
,t-M
ucón
ico
en o
rina
2 m
g/l
Fin
al d
e la
jor
nada
labo
ral
(2)
Ben
ceno
tot
al
en s
angr
e5 mg
/lF
inal
de
la j
orna
dala
bora
l (2
)
203-
450-
810
6-99
-01,
3- B
utad
ieno
(20
1 1)
Aci
do 1
,2-
Dih
idro
xibu
tilm
er-
capt
úric
o en
ori
na
2,5
mg/
lF
inal
de
la j
orna
da
labo
ral
(2)
S,F
220-
350-
340
Mez
cla
de 1
-N y
2-N
-(hi
drox
ibut
enil)
vali
na a
duct
os d
e
hem
oglo
bina
(H
b)en
san
gre
2,5
pmol
/g H
bN
o cr
ític
oS
146
Tab
la 4
– V
alor
es l
ímit
e b
ioló
gico
s (V
LB
®)
147
Tab
la 4
– V
alor
es l
ímit
e b
ioló
gico
s (V
LB
®)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
eac
tual
izac
ión
)
IND
ICA
DO
RB
IOL
ÓG
ICO
(IB
)
VA
LO
RE
SL
ÍMIT
EV
LB
®
MO
ME
NT
OD
EM
UE
ST
RE
ON
OT
AS
FR
AS
ES
H
203-
905-
011
1-76
-22-
But
oxie
tano
l (2
011)
Áci
do b
utox
iacé
tico
en
ori
na20
0 m
g/g
crea
tinin
aF
inal
de
la j
orna
dala
bora
l (2
)C
on h
idró
lisis
(9)
332-
312-
302
319-
315
231-
152-
8 74
40-4
3-9
Cad
mio
y c
ompu
esto
s
inor
gáni
cos
Cad
mio
en
orin
a5 mg
/g c
reat
inin
aN
o cr
ític
o (
3)F
Cad
mio
en
sang
re5 mg
/lN
o cr
ític
o (
3)F
203-
631-
110
8-94
-1C
iclo
hexa
nona
1,2-
Cic
lohe
xano
diol
en o
rina
80 m
g/l
Fin
al d
e la
sem
ana
labo
ral
(1)
I,S
Con
hidr
ólis
is
(9)
226-
332
Cic
lohe
xano
l
en o
rina
8 m
g/l
Fin
al d
e la
jor
nada
labo
ral
(2)
231-
158-
0 74
40-4
8-4
Cob
alto
y c
ompu
esto
s
inor
gáni
cos
exce
pto
óxid
os
Cob
alto
en
orin
a 15
mg/
lF
inal
de
la s
eman
a
labo
ral
(1)
F
334-
317
413
Cob
alto
en
sang
re1 mg
/lF
inal
de
la s
eman
a
labo
ral
(1)
F ,S
Cro
mo
(Vl)
, hum
os s
olub
les
en a
gua
(200
8)
Cro
mo
tota
l
en o
rina
10 m
g/l
Pri
ncip
io y
fin
al d
e
la j
orna
da l
abor
al (
4)35
0i-3
17
400-
410
Cro
mo
tota
l
en o
rina
25 m
g/l
Fin
al d
e la
sem
ana
labo
ral
(1)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
eac
tual
izac
ión
)
IND
ICA
DO
RB
IOL
ÓG
ICO
(IB
)
VA
LO
RE
SL
ÍMIT
EV
LB
®
MO
ME
NT
OD
EM
UE
ST
RE
ON
OT
AS
FR
AS
ES
H
200-
838-
975
-09-
2D
iclo
rom
etan
o (2
008)
Dic
loro
met
ano
en o
rina
0,3
mg/
lF
inal
de
la j
orna
da
labo
ral
(2)
S35
1
204-
826-
412
7-19
-5N
,N-D
imet
ilac
etam
ida
N-M
etil
acet
amid
a en
ori
na30
mg/
g cr
eati
nina
Fin
al d
e la
sem
ana
labo
ral
(1)
360D
-332
-312
200-
679-
568
-12-
2N
,N-D
imet
ilfo
rmam
ida
N-M
etil
form
amid
a en
ori
na15
mg/
lF
inal
de
la j
orna
da
labo
ral
(2)
360D
-332
312-
319
N-A
ceti
l-S
-(N
-met
ilca
rbam
oil)
cist
eína
en
orin
a
40 m
g/l
Prin
cipi
o de
la ú
ltim
ajo
rnad
a de
la
sem
ana
labo
ral
(5)
S20
0-84
3-6
75-1
5-0
Dis
ulfu
ro d
e ca
rbon
o (2
012)
Áci
do 2
-Tio
tiazo
lidín
-4-
carb
oxíl
ico
(TT
CA
) en
ori
na
1,5
mg/
gcr
eati
nina
Fin
al d
e la
jor
nada
labo
ral
(2)
225-
361f
d37
2-31
9-31
5
202-
851-
510
0-42
-5E
stir
eno
Áci
do m
andé
lico
m
ás á
cido
fe
nilg
liox
ílic
oen
ori
na
400
mg/
gcr
eati
nina
Fin
al d
e la
jorn
ada
labo
ral
(2)
I22
6-36
1d-3
32-
372-
319-
315
Est
iren
o en
sa
ngre
ven
osa
0,2
mg/
lF
inal
de
lajo
rnad
a la
bora
l (2
)S
148
Tab
la 4
– V
alor
es l
ímit
e b
ioló
gico
s (V
LB
®)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
eac
tual
izac
ión
)
IND
ICA
DO
RB
IOL
ÓG
ICO
(IB
)
VA
LO
RE
SL
ÍMIT
EV
LB
®
MO
ME
NT
OD
EM
UE
ST
RE
ON
OT
AS
FR
AS
ES
H
202-
849-
410
0-41
-4E
tilb
ence
no (
2011
)
Sum
a de
l ác
ido
man
délic
o y
el á
cido
feni
lgli
oxíl
ico
en o
rina
700
mg/
g cr
eati
nina
Fin
al d
e la
sem
ana
labo
ral
(1)
I, S
225-
332-
373-
304
203-
804-
111
0-80
-52-
Eto
xiet
anol
(20
13)
Áci
do 2
-et
oxia
cétic
o en
ori
na50
mg/
l F
inal
de
la s
eman
ala
bora
l (1
)22
6-36
0FD
331-
302
203-
632-
710
8-95
-2F
enol
(20
13)
Fen
ol e
n or
ina
120
mg/
g cr
eati
nina
Fin
al d
e la
jorn
ada
labo
ral
(2)
F, I
, con
hidr
ólis
is (
9)34
1-33
1-31
130
1-37
3-31
423
1-95
4-8
7782
-41-
4F
lúor
(20
16)
Flu
orur
os e
n O
rina
2 m
g/l
Ant
es d
e la
jor
nada
la
bora
l (6
)F,
I27
0-33
0-31
4F
luor
uros
en
Ori
na3
mg/
lF
inal
de
la j
orna
da
labo
ral
(2)
231-
634-
876
64-3
9-3
Flu
orur
o de
hid
róge
no (
2016
)F
luor
uros
en
Ori
na2
mg/
lA
ntes
de
la j
orna
da
labo
ral
(6)
F,I
330-
310-
300-
314
Flu
orur
os e
n O
rina
3 m
g/l
Fin
al d
e la
jor
nada
la
bora
l (2
)F
luor
uros
ino
rgán
icos
(20
16)
Flu
orur
os e
n O
rina
2 m
g/l
Ant
es d
e la
jor
nada
la
bora
l (6
)F,
IF
luor
uros
en
Ori
na3
mg/
lF
inal
de
la j
orna
da
labo
ral
(2)
Act
ualiz
ació
n
149
Tab
la 4
– V
alor
es l
ímit
e b
ioló
gico
s (V
LB
®)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
eac
tual
izac
ión
)
IND
ICA
DO
RB
IOL
ÓG
ICO
(IB
)
VA
LO
RE
SL
ÍMIT
EV
LB
®
MO
ME
NT
OD
EM
UE
ST
RE
ON
OT
AS
FR
AS
ES
H
202-
627-
798
-01-
12-
Fur
alde
hído
(20
11)
Áci
do f
uroi
coen
ori
na20
0 m
g/l
Fin
al d
e la
jor
nada
labo
ral
(2)
I, c
onhi
dról
isis
(9)
351-
331-
301-
312
319-
335-
315
203-
777-
611
0-54
-3n-
Hex
ano
(201
4)2,
5- H
exan
odio
na
en o
rina
0,2
mg/
lF
inal
de
la s
eman
ala
bora
l (1
)S
inhi
dról
isis
(8)
225-
361f
-304
373-
315-
336-
411
Indu
ctor
es d
e la
met
ahem
oglo
bina
Met
ahem
oglo
bina
en
san
gre
1,5%
de
met
ahem
o-gl
obin
a en
hem
oglo
bina
tot
al
Fin
al d
e la
jor
nada
labo
ral
(2)
F, I
, S
200-
661-
767
-63-
0Is
opro
pano
l (2
011)
Ace
tona
en
orin
a40
mg/
lF
inal
de
la s
eman
a la
bora
l (1
)F,
I22
5-31
9-33
6
231-
106-
774
39-9
7-6
Mer
curi
o el
emen
tal
y co
mpu
esto
sin
orgá
nico
s (2
013)
Mer
curi
o in
orgá
nico
to
tal
en o
rina
30
mg/
g cr
eati
nina
Ant
es d
e la
jor
nada
labo
ral
(6)
F, M
Mer
curi
o in
orgá
nico
tota
l en
san
gre
10 m
g/l
Fin
al d
e la
sem
ana
labo
ral
(1)
F , M
200-
659-
667
-56-
1M
etan
olM
etan
ol e
n or
ina
15 m
g/l
Fin
al d
e la
jor
nada
labo
ral
(2)
F, I
225-
331-
311-
301
370
209-
731-
159
1-78
-6M
etil
-n-b
util
ceto
na
(200
8)2,
5- H
exan
odio
na
en o
rina
0,4
mg/
lF
inal
de
la s
eman
ala
bora
l (1
)S
inhi
dról
isis
(8)
226-
361f
372-
336
150
Tab
la 4
– V
alor
es l
ímit
e b
ioló
gico
s (V
LB
®)
151
Tab
la 4
– V
alor
es l
ímit
e b
ioló
gico
s (V
LB
®)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
eac
tual
izac
ión
)
IND
ICA
DO
RB
IOL
ÓG
ICO
(IB
)
VA
LO
RE
SL
ÍMIT
EV
LB
®
MO
ME
NT
OD
EM
UE
ST
RE
ON
OT
AS
FR
AS
ES
H
201-
159-
078
-93-
3M
etil
etil
ceto
naM
etil
etil
ceto
naen
ori
na2
mg/
lF
inal
de
la j
orna
da
labo
ral
(2)
225-
319
336
203-
550-
110
8-10
-1M
etil
isob
util
ceto
na (
2013
)M
etil
isob
util
ceto
naen
ori
na1
mg/
lF
inal
de
la j
orna
da
labo
ral
(2)
225-
332-
319-
335
212-
828-
187
2-50
-4N
-Met
il-2
-pir
roli
dona
(20
15)
2-hi
drox
i-N
-m
etil
succ
inim
ida
en o
rina
20 m
g/g
crea
tini
naA
ntes
de
la j
orna
dala
bora
l (6
)36
0D-3
19-3
35-3
15
5-hi
drox
i-N
-met
il-2
-pi
rrol
idon
a en
ori
na70
mg/
g cr
eati
nina
Ent
re 2
y 4
hor
asde
spué
s de
l fi
nal
la e
xpos
ició
n
203-
713-
710
9-86
-42-
Met
oxie
tano
l (2
012)
Áci
dom
etox
iacé
tico
en o
rina
8 m
g/g
crea
tini
naF
inal
de
la s
eman
ala
bora
l (1
) de
spué
s de
al
men
os 2
se
man
asde
tra
bajo
226-
360F
D-3
32-
312-
302
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
eac
tual
izac
ión
)
IND
ICA
DO
RB
IOL
ÓG
ICO
(IB
)
VA
LO
RE
SL
ÍMIT
EV
LB
®
MO
ME
NT
OD
EM
UE
ST
RE
ON
OT
AS
FR
AS
ES
H
211-
128-
363
0-08
-0M
onóx
ido
de c
arbo
no
Car
boxi
hem
oglo
bina
en s
angr
e3,
5% d
e ca
rbox
ihe-
mog
lobi
na e
nhe
mog
lobi
na t
otal
Fin
al d
e la
jor
nada
labo
ral
(2)
F, I
220
360D
-331
-372
CO
en
el a
ire
alve
olar
(fra
cció
n fi
nal
del
aire
exh
alad
o)
20 p
pmF
inal
de
la j
orna
da
labo
ral
(2)
F, I
202-
716-
098
-95-
3N
itro
benc
eno
p-N
itro
feno
l to
tal
en o
rina
5 m
g/g
crea
tini
naF
inal
de
la s
eman
ala
bora
l (1
)I
351-
360F
-301
-33
1-31
1-37
2-41
2M
etah
emog
lobi
naen
san
gre
1,5%
de
met
ahem
o-gl
obin
a en
hem
o-gl
obin
a to
tal
Fin
al d
e la
jor
nada
labo
ral
(2)
F, I
, S
200-
271-
756
-38-
2P
arat
ión
p-N
itro
feno
l to
tal
en o
rina
0,5
mg/
g cr
eati
nina
Fin
al d
e la
jor
nada
labo
ral
(2)
I
330-
300
311-
372
Ace
tilc
olin
este
rasa
er
itro
cita
ria
Red
ucci
ón d
e la
ac
tivid
ad a
l 70
% d
el
valo
r ba
sal i
ndiv
idua
l
Dis
crec
iona
l (7
)F,
I, S
152
Tab
la 4
– V
alor
es l
ímit
e b
ioló
gico
s (V
LB
®)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
eac
tual
izac
ión
)
IND
ICA
DO
RB
IOL
ÓG
ICO
(IB
)
VA
LO
RE
SL
ÍMIT
EV
LB
®
MO
ME
NT
OD
EM
UE
ST
RE
ON
OT
AS
FR
AS
ES
H
201-
778-
687
-86-
5P
enta
clor
ofen
ol
Pen
tacl
orof
enol
tota
l en
ori
na2
mg/
g cr
eati
nina
Pri
ncip
io d
e la
úl
tim
a jo
rnad
a de
la
sem
ana
labo
ral (
5)
F35
1-33
0-31
1-30
131
9-33
5-31
5-40
041
0P
enta
clor
ofen
olli
bre
en p
lasm
a5
mg/
lF
inal
de
lajo
rnad
a la
bora
l (2
)F
215-
239-
813
14-6
2-1
Pen
tóxi
do d
e va
nadi
oV
anad
io e
n or
ina
50 m
g/g
crea
tini
naF
inal
de
lase
man
a la
bora
l (
1)S
341-
361d
-372
332-
302-
335-
411
204-
825-
912
7-18
-4P
ercl
oroe
tile
no (
2012
)
Per
clor
oeti
leno
en
aire
alv
eola
r (f
racc
ión
fina
l de
l ai
re e
xhal
ado)
3 pp
mP
rinc
ipio
de
laúl
tim
a jo
rnad
a de
la
sem
ana
labo
ral
(5)
351-
411
Per
clor
oeti
leno
en
san
gre
0,5
mg/
lP
rinc
ipio
de
laúl
tim
a jo
rnad
ade
la
sem
ana
labo
ral
(5)
Pla
guic
idas
inh
ibid
ores
de
la
acet
ilco
line
ster
asa
Ace
tilc
olin
este
rasa
erit
roci
tari
aR
educ
ción
de
laac
tivid
ad a
l 70%
del
valo
r ba
sal i
ndiv
idua
l
Dis
crec
iona
l (7
)F,
I,S
153
Tab
la 4
– V
alor
es l
ímit
e b
ioló
gico
s (V
LB
®)
AG
EN
TE
QU
ÍMIC
OIN
DIC
AD
OR
VA
LO
RE
SM
OM
EN
TO
Nº
CE
CA
S(a
ño
de
inco
rpor
ació
n o
de
BIO
LÓ
GIC
OL
ÍMIT
ED
EN
OT
AS
FR
AS
ES
Hac
tual
izac
ión
)(I
B)
VL
B®
MU
ES
TR
EO
231-
100-
474
39-9
2-1
Plo
mo
y su
s de
riva
dos
ióni
cos
Plo
mo
en s
angr
e70
µg/
dlN
o cr
ític
o (3
)k
203-
726-
810
9-99
-9Te
trah
idro
fura
no (
2011
)Te
trah
idro
fura
no
2 m
g/l
Fin
al d
e la
jor
nada
22
5-31
9-33
5-35
1en
ori
nala
bora
l (2
)o-
Cre
sol
en o
rina
0,5
mg/
lF
inal
de
laF
jorn
ada
labo
ral
(2)
Áci
do h
ipúr
ico
1,6
g/g
crea
tini
naF
inal
de
laF,
I20
3-62
5-9
108-
88-3
Tolu
eno
en o
rina
jorn
ada
labo
ral
(2)
225-
361d
-304
373-
315-
336
Tolu
eno
en s
angr
e0,
05 m
g/l
Pri
ncip
io d
e la
úl
tim
a jo
rnad
ade
la
sem
ana
labo
ral
(5)
Tolu
eno
en o
rina
0,08
mg/
lF
inal
de
la j
orna
da
*la
bora
l (2
)
* In
corp
orac
ión
154
Tab
la 4
– V
alor
es l
ímit
e b
ioló
gico
s (V
LB
®)
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
(añ
o d
e in
corp
orac
ión
o d
eac
tual
izac
ión
)
IND
ICA
DO
RB
IOL
ÓG
ICO
(IB
)
VA
LO
RE
SL
ÍMIT
EV
LB
®
MO
ME
NT
OD
EM
UE
ST
RE
ON
OT
AS
FR
AS
ES
H
201-
167-
479
-01-
6T
ricl
oroe
tile
no (
2011
)
Áci
do
tric
loro
acét
ico
en o
rina
15 m
g/l
Fin
al d
e la
sem
ana
labo
ral
(1)
I35
0-34
1
319-
315
336-
412
Tri
clor
oeta
nol
en s
angr
e
0,5
mg/
lF
inal
de
la
sem
ana
labo
ral
(1)
I, s
in
hidr
ólis
is
215-
535-
713
30-2
0-7
Xil
enos
(20
14)
Áci
dos
met
ilhi
púri
cos
en o
rina
1 g/
g cr
eati
nina
Fin
al d
e la
jorn
ada
labo
ral
(2)
226-
332
312-
315
155
Tab
la 4
– V
alor
es l
ímit
e b
ioló
gico
s (V
LB
®)
Val
ores
lím
ite
bio
lógi
cos
con
en
trad
a en
vig
or e
n l
os p
róxi
mos
añ
os
156
12. VALORES LÍMITE BIOLÓGICOS CON ENTRADA EN VIGOR EN LOS
PRÓXIMOS AÑOS
En la siguiente tabla aparecen los agentes químicospara los cuales se han establecido Valores Límite Bioló-gicos con entrada en vigor en los próximos años. Estosvalores han sido aprobados por la CNSST y por lo tantoentrarán en vigor automáticamente en la fecha indicadaen cada caso.
Tab
la 5
– V
alor
es l
ímit
e b
ioló
gico
s co
n e
ntr
ada
en v
igor
en
los
pró
xim
os a
ños
157
AL
OR
ES
LÍM
ITE
BIO
LÓ
GIC
OS
CO
N E
NT
RA
DA
EN
VIG
OR
EN
LO
S P
RÓ
XIM
OS
AÑ
OS
TA
BL
A 5
– V
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
IND
ICA
DO
RB
IOL
ÓG
ICO
(IB
)
VA
LO
RE
SL
ÍMIT
EV
LB
®
MO
ME
NT
OD
EM
UE
ST
RE
ON
OT
AS
FE
CH
A D
EE
NT
RA
DA
E
N V
IGO
R
No
hay
valo
res
lím
ite
biol
ógic
os c
on e
ntra
da e
n vi
gor
en l
os p
róxi
mos
año
s.
158
159
Not
as a
las
Tab
las
4 y
5
AB
LA
S 4
Y 5
AS
A L
AS
TN
OT
ico
Sig
nifi
ca d
espu
és d
e cu
atro
o c
inco
día
s co
nsec
utiv
os d
e tr
abaj
o co
n ex
posi
ción
, lo
ante
s po
sibl
e de
spué
s de
l fin
al d
e la
últ
ima
jor-
nada
, dad
o qu
e lo
s in
dica
dore
s bi
ológ
icos
se
eli
min
an c
on v
idas
med
ias
supe
rior
es a
las
cin
co h
oras
. E
stos
ind
icad
ores
se
acum
ulan
gani
s-
gani
smo
dura
nte
la s
eman
a de
tra
bajo
, por
lo
tant
o el
mom
ento
de
mue
stre
o es
crí
tico
con
rel
ació
n a
exp
osic
ione
s an
teri
ores
.
Cua
ndo
el f
inal
de
la e
xpos
ició
n no
coi
ncid
a co
n el
fin
al d
e la
jorn
ada
labo
ral,
la m
uest
ra s
e to
mar
á lo
ant
es p
osib
le d
espu
és d
e qu
e
gas,
se
acu
mul
an e
n el
or
cese
la
expo
sici
ón r
eal
Los
ind
icad
ores
con
mom
ento
de
mue
stre
o no
crí
tico
tie
nen
vida
s m
edia
s de
el
imin
ació
n m
uy l
arm
o du
rant
e añ
os y
alg
unos
, du
rant
e to
da l
a vi
da.
Una
vez
alc
anza
do e
l es
tado
est
acio
nari
o qu
e d
epen
de d
e ca
da i
ndic
ador
bio
lóg
Es
fun
dam
enta
l con
sult
ar la
doc
um
enta
ción
en e
l or
(sem
anas
, mes
es )
la to
ma
de m
uest
ra d
e és
tos
se p
uede
rea
liza
r en
cua
lqui
er m
omen
to.
esp
ecto
.es
pec
ífic
a al
r
El
valo
r se
ref
iere
a l
a di
fere
ncia
de
los
resu
ltad
os d
e la
s m
uest
ras
tom
adas
al
fina
l y
al p
rinc
ipio
de
la j
orna
da l
abor
al.
Sig
nifi
ca
ante
s de
l co
mie
nzo
de l
a qu
inta
jor
nada
con
secu
tiva
de
expo
sici
ón.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
160
Not
as a
las
Tab
las
4 y
5
ápi-
Sig
nifi
ca 1
6 ho
ras
desp
ués
de c
esar
la
expo
sici
ón.
El
mom
ento
de
tom
a de
mue
stra
no
resu
lta
crít
ico
dado
que
la
inhi
bici
ón d
e la
act
ivid
ad d
e la
ace
tilc
olin
este
rasa
es
bast
ante
r
, sin
con
juga
r. E
sta
sust
anci
a es
met
abol
ito
del
n-he
xano
y d
e la
met
il-n
-but
ilce
tona
.
.
Sig
nifi
ca 2
,5-h
exan
odio
na l
ibre
, es
deci
r ®V
LB
Sig
nifi
ca q
ue e
l ind
icad
or b
ioló
gico
es
ines
pecí
fico
pue
sto
que
pued
e en
cont
rars
e de
spué
s de
la e
xpos
ició
n a
otro
s ag
ente
s qu
ímic
os.
Sig
nifi
ca q
ue e
l m
etab
olit
o ti
ene
que
dete
rmin
arse
des
pués
de
hidr
oliz
ar l
a m
uest
ra.
Fon
do. E
l ind
icad
or e
stá
gene
ralm
ente
pre
sent
e en
can
tida
des
dete
ctab
les
en p
erso
nas
no
expu
esta
s la
bora
lmen
te. E
stos
niv
eles
de
da m
ient
ras
que
la r
ecup
erac
ión
es u
n pr
oces
o m
uy l
ento
.
Véa
se e
l Rea
l Dec
reto
374
/200
1, d
e 6
de a
bril
(B
OE
nº
104
de 1
de
may
o de
200
1), s
obre
la p
rote
cció
n de
la s
alud
y s
egur
idad
de
(6)
(7)
(8)
(9)
F fond
o es
tán
con
side
rado
s en
el
valo
r
I k los
trab
ajad
ores
con
tra
los
ries
gos
rela
cion
ados
con
los
age
ntes
quí
mic
os d
uran
te e
l tr
abaj
o.
El c
onsu
mo
de p
esca
do, e
spec
ialm
ente
de
espe
cies
de
gran
tam
año
situ
adas
nor
mal
men
te a
l fin
al d
e la
cad
ena
tróf
ica,
así
com
o de
mar
isco
y m
olus
cos
biva
lvos
, pue
de a
umen
tar
cons
ider
able
men
te l
os n
ivel
es s
angu
íneo
s de
mer
curi
o, c
omo
cati
ón d
e m
onom
etil
mer
-
gáni
co t
otal
, de
be t
ener
se e
n cu
enta
est
e he
cho
si e
l m
étod
o an
alít
ico
empl
eado
tati
-ee
- e-sc
r
curi
o, y
en
muy
peq
ueña
pro
porc
ión
(men
os d
el 1
0% d
el t
otal
) lo
s ni
vele
s en
ori
na.
está
def
inid
o pa
ra m
ercu
rio
inor gá
nico
.gá
nico
com
o or
®D
ado
que
el V
LB
dete
rmin
a m
ercu
rio
tota
l, ta
nto
inor
Sig
nifi
ca q
ue e
l in
dica
dor
biol
ógic
o es
un
indi
cado
r de
exp
osic
ión
al a
gent
e qu
ímic
o en
cue
stió
n, p
ero
la i
nter
pret
ació
n cu
anti
) cu
ando
no
se p
ueda
rea
liza
r un
a pr
ueba
cua
ntit
ativ
a o
usar
se c
omo
prue
ba d
e co
nfir
mac
ión,
si l
a pr
ueba
cua
ntit
ativ
a no
es
esp
M S va d
e su
med
ida
es a
mbi
gua
(sem
icua
ntit
ativ
a).
Est
os i
ndic
ador
es b
ioló
gico
s de
ben
util
izar
se c
omo
una
prue
ba d
e se
lecc
ión
(ni
ngcí
fica
y e
l or
igen
del
det
erm
inan
te e
s du
doso
.
161
Not
as a
las
Tab
las
4 y
5
162
Age
nte
s q
uím
icos
en
est
ud
io
163
13. AGENTES QUÍMICOS EN ESTUDIO
En la página web del INSHT se publica el listado deagentes químicos que se encuentran en estudio bienpara:
• Modificar o actualizar su valor límite actual• Proponer un nuevo valor límite para un agente que
no existía con anterioridad en el documento
Durante el tiempo que el agente permanezca en estalista, serán bienvenidas las observaciones y sugerenciasrespecto a la modificación o incorporación. Talescomentarios, cuando proceda por razón de su naturale-za, deben ser acompañados por la información en quese apoyen y enviados al Grupo de Trabajo para el esta-blecimiento y actualización de los Valores Límite deExposición Profesional para Agentes Químicos enEspaña a la siguiente dirección de correo electrónico: [email protected].
El listado se puede encontrar en:
http://www.insht.es
14. MÉTODOS DE TOMA DE MUESTRA Y ANÁLISIS
Mét
odos
de
tom
a d
e m
ues
tra
y an
ális
is
164164
El Real Decreto 374/2001, sobre la “Protección de lasalud y la seguridad de los trabajadores contra los ries-gos relacionados con los agentes químicos durante el tra-bajo” indica en el apartado 5 del artículo 3 que “la eva-luación de riesgos derivados de la exposición porinhalación a un agente químico peligroso deberá incluirla medición de las concentraciones del agente en el aire,en la zona de respiración del trabajador, y su posteriorcomparación con el valor límite ambiental que corres-ponda”.
También se menciona que los procedimientos demedida a utilizar se establecerán siguiendo la normativaespecífica que sea de aplicación, incluyendo aquellarelativa a los requisitos exigibles a los instrumentos demedida, y que en todo caso se utilizarán métodos valida-dos que proporcionen resultados con el grado de fiabili-dad requerido.
En este sentido, la norma UNE-EN 482:2012“Requisitos generales de los procedimientos de medida”indica que las mediciones cuyo objeto es la comparacióncon los valores límite de exposición profesional sonaquellas que proporcionan información exacta y fiablesobre la concentración media ponderada en el tiempo deun agente químico específico en el aire que puede serinhalado o bien permiten su predicción. Los requisitosmás resaltables recogidos en esta norma exigibles a losmétodos de toma de muestra y análisis para este tipo dedeterminaciones se resumen en:
-El intervalo de medida del método incluirá, entodos los casos, el valor límite ambiental (VLA)correspondiente. En el caso de los valores límitede exposición diaria (VLA-ED®) deberá extender-se al menos de 0,1 VLA-ED® a 2 VLA-ED®. Encuanto a los valores límite de corta duración(VLA-EC®), el intervalo de medida se extenderáal menos de 0,5 VLA-EC® a 2 VLA-EC®.
-El tiempo de muestreo debe ser menor o igual queel periodo de referencia del valor límite, paraaquellos métodos de medida cuyos resultados tie-
Mét
odos
de
tom
a d
e m
ues
tra
y an
ális
is
165165
nen por objeto la comparación con los valoreslímite.
-La incertidumbre expandida (calculada según elcriterio “ISO-GUM” descrito en ENV 13005:1999“Guide to the expresion of uncertainty in measure-ment”) debe situarse entre los límites especificadosen la norma UNE-EN 482:2012: “La incertidum-bre expandida debe ser ≤ 30% (≤ 50% en el caso demezclas de partículas en suspensión en el aire y devapores) para el intervalo de 0,5 VLA-ED® a 2VLA-ED® y ≤ 50% para el intervalo de 0,1 VLA-ED® a 0,5 VLA-ED®” en el caso de los valoreslímite de exposición diaria. En el caso de los valo-res límite de corta duración, “la incertidumbreexpandida debe ser ≤ 50% para el intervalo de 0,5VLA-EC® a 2 VLA-EC®”.
Además, la norma UNE-EN 482 indica que el métododebería cumplir, de forma general, las normas europeasespecíficas elaboradas por el Comité Técnico 137 de CEN(Comité Europeo de Normalización) “Evaluación de laexposición en los lugares de trabajo” relativas a los requi-sitos exigibles a los procedimientos y equipos de medidautilizados en la toma de muestra y el análisis. Todas estasnormas han sido adoptadas como normas españolas:
-En todos aquellos métodos que utilicen sistemasde muestreo activo, las bombas de muestreo per-sonal cumplirán lo establecido en la norma UNE-EN 1232 y en el caso de las bombas para caudalessuperiores a 5 l/min, lo establecido en la normaUNE-EN 12919.
-Los métodos para la determinación de gases yvapores presentes en la atmósfera de trabajo cum-plirán además la UNE-EN 1076, si utilizan tubosadsorbentes, o la UNE-EN 838, si utilizan mues-treadores pasivos por difusión.
-Los métodos para la determinación de agentesquímicos presentes en la atmósfera como materiapartículada y que requieran selectores de tamañospara la toma de muestra tendrán en cuenta las nor-mas UNE-EN 481 y UNE-EN 13205.
-Los procedimientos para la determinación demetales y metaloides deberán observar además losrequisitos de la norma UNE-EN 13890.
Es de gran importancia, a la hora de seleccionar unmétodo, el que se tengan en cuenta las consideraciones
Mét
odos
de
tom
a d
e m
ues
tra
y an
ális
is
166
expuestas. La descripción de los métodos de toma demuestra y análisis seleccionados debería contener toda lainformación necesaria para llevar a cabo el procedimien-to, con indicación expresa del intervalo de medida, delos límites de detección y cuantificación, de las interfe-rencias y de las informaciones relativas a las condicionesambientales u otras que pudiesen influir, además de laincertidumbre expandida alcanzable.
Por otro lado, los métodos para llevar a cabo el con-trol biológico de la exposición a agentes químicos,mediante la determinación de los contaminantes, de susmetabolitos o de otro indicador biológico directa o indi-rectamente relacionado con la exposición del trabajadoral contaminante en cuestión, se rigen por principiossimilares a los expuestos para la determinación de con-taminantes en aire, aunque este campo no esté tan regu-lado.
En todo caso, es aconsejable utilizar métodos reco-mendados y publicados por Instituciones de reconoci-do prestigio en este campo y que dispongan de progra-mas de normalización y validación, especialmenteaquellas que publican los protocolos de validación querecogen los requisitos exigidos a sus métodos y quejunto con los métodos hacen públicos los resultados dela validación.
Como consecuencia del “Mandato” de la Comisiónde la UE al Comité Europeo de Normalización (CEN)en cumplimiento de lo establecido en la Directiva98/24/EC de “Agentes Químicos”, sobre la necesidadde disponer de métodos normalizados para la medida yevaluación de las concentraciones en aire en los luga-res de trabajo en relación con los límites de exposiciónprofesional, se ha desarrollado el proyectoBC/CEN/ENTR/000/2002-16 - Analytical Methods forChemical Agents.
Como resultado de este proyecto se dispone actual-mente de una Guía de carácter no vinculante que contie-ne una selección de métodos de toma de muestra y aná-lisis que cumplen total o parcialmente los requisitosrecogidos en la norma europea EN 482. Estos métodos,correspondientes a 126 sustancias priorizadas por elmomento aunque la lista permanece abierta, han sidoseleccionados de acuerdo con el grado de cumplimientode dicha norma, entre los procedimientos que se encuen-tran publicados por Instituciones que se dedican a estos
propósitos y cuya reseña se recoge posteriormente. Lainformación sobre estos métodos y la metodologíaseguida en el proyecto se encuentra en la dirección deInternet:
http://www.dguv.de/ifa/GESTIS/GESTIS-Analysen-verfahren-f%C3%BCr-chemische-Stoffe/index-2.jsp
Instituciones que publican métodos de toma demuestra y análisis
Instituto Nacional de Seguridad e Higiene en elTrabajo (INSHT)Métodos de Toma de Muestra y Análisis (textos completos en español e inglés)http://www.insht.es
Health and Safety Executive (HSE)Methods for the Determination of HazardousSubstances (lista de métodos disponibles en papel, en inglés)http://www.hsl.gov.uk/resources/publications/mdhs
Institut National de Recherche et de Sécurité (INRS)Metrologie des pollutants (textos completos en francés e inglés)http://www.inrs.fr/
Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG)Analyses of Hazardous Substances in Air (lista de libros disponibles en alemán e inglés)http://onlinelibrary.wiley.com/book/10.1002/3527600418/topics
National Institute for Occupational Safety andHealth (NIOSH)Manual of Analytical Methods (textos completos en inglés)http://www.cdc.gov/niosh/nmam/
U.S. Occupational Safety & Health Administration(OSHA)Sampling and Analytical Methods (textos completos en inglés)http://www.osha.gov/dts/sltc/methods/index.html 167
Mét
odos
de
tom
a d
e m
ues
tra
y an
ális
is
168
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
ANEXO A: ÍNDICE DE LOS AGENTES QUÍMICOS ORDENADOS POR SU Nº CAS
50-00-0 Formaldehído50-29-3 DDT 50-78-2 Ácido acetilsalicílico52-68-6 Triclorfón54-11-5 Nicotina55-38-9 Fentión55-63-0 Nitroglicerina56-23-5 Tetracloruro de carbono56-38-2 Paratión 56-72-4 Cumafós56-81-5 Glicerina, nieblas57-14-7 N,N-Dimetilhidracina57-24-9 Estricnina57-50-1 Sacarosa57-57-8 b-Propiolactona57-74-9 Clordano58-89-9 Lindano60-29-7 Etiléter60-34-4 Metilhidracina60-57-1 Dieldrín 61-82-5 3-Amino-1,2,4-triazol62-53-3 Anilina62-73-7 Diclorvós62-74-8 Fluoracetato de sodio63-25-2 Carbaril64-17-5 Etanol64-18-6 Ácido fórmico64-19-7 Ácido acético67-56-1 Metanol67-63-0 Isopropanol67-64-1 Acetona67-66-3 Triclorometano67-72-1 Hexacloroetano68-11-1 Ácido tioglicólico68-12-2 N,N-Dimetilformamida71-23-8 n-Propanol71-36-3 n-Butanol71-43-2 Benceno71-55-6 1,1,1-Tricloroetano72-20-8 Endrín
169
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
72-43-5 Metoxicloro74-82-8 Metano74-83-9 Bromuro de metilo74-84-0 Etano74-85-1 Etileno74-86-2 Acetileno74-87-3 Cloruro de metilo74-88-4 Yoduro de metilo74-89-5 Metilamina74-90-8 Cianuro de hidrógeno74-93-1 Metilmercaptano74-96-4 Bromuro de etilo 74-97-5 Bromoclorometano74-98-6 Propano74-99-7 Metilacetileno 75-00-3 Cloruro de etilo 75-01-4 Cloruro de vinilo 75-04-7 Etilamina 75-05-8 Acetonitrilo 75-07-0 Acetaldehído75-08-1 Etilmercaptano 75-09-2 Cloruro de metileno75-12-7 Formamida75-15-0 Disulfuro de carbono75-18-3 Sulfuro de dimetilo75-21-8 Óxido de etileno75-25-2 Tribromometano 75-31-0 Isopropilamina75-34-3 1,1-Dicloroetano75-35-4 Cloruro de vinilideno75-38-7 Fluoruro de vinilideno75-43-4 Diclorofluorometano75-44-5 Cloruro de carbonilo75-45-6 Clorodifluorometano75-47-8 Yodoformo75-50-3 Trimetilamina75-52-5 Nitrometano75-55-8 Propilenimina75-56-9 Óxido de propileno75-61-6 Difluorodibromometano75-63-8 Trifluorobromometano76-65-0 terc-Butanol75-68-3 1-Cloro-1,1-difluoroetano75-69-4 Triclorofluorometano75-71-8 Diclorodifluorometano
170
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
75-72-9 Clorotrifluorometano75-74-1 Plomo tetrametilo75-86-5 2-Ciano-2-propanol75-99-0 Ácido 2,2-dicloropropiónico76-03-9 Ácido tricloroacético76-06-2 Tricloronitrometano76-11-9 1,1,1,2-Tetracloro-2,2-difluoroetano76-12-0 1,1,2,2-Tetracloro-1,2-difluoroetano76-13-1 1,1,2-Tricloro-1,2,2-trifluoretano76-14-2 Diclorotetrafluoroetano76-15-3 Cloropentafluoroetano76-22-2 Alcanfor sintético76-44-8 Heptacloro77-47-4 Hexaclorociclopentadieno77-73-6 Diciclopentadieno77-78-1 Sulfato de dimetilo78-00-2 Plomo tetraetilo78-10-4 Silicato de etilo78-30-8 Fosfato de triortocresilo78-34-2 Dioxatión78-59-1 Isoforona78-78-4 Isopentano78-83-1 Isobutanol78-87-5 1,2-Dicloropropano 78-89-7 2-Cloro-1-propanol78-92-2 sec-Butanol78-93-3 Metiletilcetona 78-94-4 Metil-vinil-cetona78-95-5 Cloroacetona79-00-5 1,1,2-Tricloroetano79-01-6 Tricloroetileno79-04-9 Cloruro de cloroacetilo79-06-1 Acrilamida79-09-4 Ácido propiónico79-10-7 Ácido acrílico79-11-8 Ácido cloroacético79-20-9 Acetato de metilo79-24-3 Nitroetano79-27-6 1,1,2,2-Tetrabromoetano79-34-5 1,1,2,2-Tetracloroetano79-41-4 Ácido metacrílico79-44-7 Cloruro de dimetilcarbamoílo79-46-9 2-Nitropropano80-05-7 Bisfenol A80-56-8 a-pineno
171
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
80-62-6 Metacrilato de metilo81-81-2 Warfarina 82-68-8 Pentacloronitrobenceno83-26-1 Pindona83-79-4 Rotenona84-66-2 Ftalato de dietilo84-74-2 Ftalato de dibutilo 85-42-7 Anhídrido hexahidroftálico85-44-9 Anhídrido ftálico86-50-0 Metil azinfós86-88-4 ANTU87-68-3 Hexaclorobutadieno87-86-5 Pentaclorofenol88-72-2 2-Nitrotolueno88-89-1 2,4,6-Trinitrofenol89-72-5 o-sec-Butilfenol90-04-0 o-Anisidina91-08-7 Diisocianato de 2,6- tolueno91-20-3 Naftaleno92-52-4 Bifenilo92-84-2 Fenotiazina93-76-5 2,4,5-T94-36-0 Peróxido de benzoilo94-75-7 2,4-D95-13-6 Indeno95-47-6 o-Xileno95-49-8 o-Clorotolueno95-50-1 o-Diclorobenceno95-53-4 o-Toluidina95-54-5 o- Fenilendiamina95-63-6 1,2,4-Trimetilbenceno96-18-4 1,2,3- Tricloropropano96-22-0 3-Pentanona96-33-3 Acrilato de metilo96-69-5 4,4´-Tiobis( 6-tercbutil-m-cresol )97-77-8 Disulfiram98-00-0 Alcohol furfurílico98-01-1 2-Furaldehído98-51-1 p-terc-Butiltolueno98-82-8 Cumeno98-83-9 a-Metilestireno98-86-2 Acetofenona98-88-4 Cloruro de benzoilo98-95-3 Nitrobenceno99-08-1 3-Nitrotolueno
172
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
99-65-0 1,3-Dinitrobenceno99-99-0 4-Nitrotolueno100-00-5 p-Cloronitrobenceno100-01-6 p-Nitroanilina100-21-0 Ácido tereftálico100-25-4 1,4-Dinitrobenceno100-37-8 2-Dietilaminoetanol100-40-3 4-Vinilciclohexeno100-41-4 Etilbenceno100-42-5 Estireno100-44-7 Cloruro de bencilo 100-61-8 N-Metilanilina 100-63-0 Fenilhidracina100-74-3 N-Etilmorfolina101-14-4 4,4´-Metilen-bis (2-cloroanilina)
(MBOCA)101-68-8 Diisocianato de 4,4´-difenilmetano101-77-9 4,4´-Metilendianilina101-84-8 Feniléter, vapor102-54-5 Hierro: Diciclopentadienilo102-71-6 Trietanolamina102-81-8 2-N-Dibutilaminoetanol103-71-9 Isocianato de fenilo 104-94-9 p-Anisidina105-46-4 Acetato de sec-butilo105-60-2 Caprolactama 106-35-4 Etilbutilcetona106-42-3 p-Xileno106-46-7 p-Diclorobenceno106-49-0 p-Toluidina106-50-3 p- Fenilendiamina106-51-4 p-Benzoquinona106-87-6 1-Epoxietil-3,4-epoxiciclohexano106-89-8 1-Cloro-2,3-epoxipropano106-92-3 Alilglicidiléter 106-93-4 1,2-Dibromoetano106-94-5 1- Bromopropano106-97-8 Butano106-99-0 1,3-Butadieno107-02-8 Acroleína107-05-1 Cloruro de alilo107-06-2 1,2-Dicloroetano107-07-3 2-Cloroetanol107-13-1 Cianuro de vinilo107-15-3 1,2-Diaminoetano
173
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
107-18-6 Alcohol alílico107-19-7 Prop-2-ino-1-ol107-20-0 Cloroacetaldehído 107-21-1 Etilenglicol107-22-2 Glioxal107-31-3 Formiato de metilo107-41-5 Hexilenglicol107-49-3 TEPP107-66-4 Fosfato de dibutilo107-87-9 Metilpropilcetona107-98-2 1-Metoxipropan-2-ol108-03-2 1-Nitropropano108-05-4 Acetato de vinilo108-10-1 Metilisobutilcetona108-11-2 4-Metil-2-pentanol 108-18-9 Diisopropilamina108-20-3 Isopropiléter108-21-4 Acetato de isopropilo108-22-5 Acetato de isopropenilo108-24-7 Anhídrido acético108-31-6 Anhídrido maleico108-38-3 m-Xileno108-44-1 m-Toluidina108-45-2 m-Fenilendiamina108-46-3 Resorcinol108-65-6 Acetato de 1-metil-2-metoxietilo108-67-8 1,3,5-Trimetilbenceno108-83-8 Diisobutilcetona108-84-9 Acetato de sec-hexilo 108-87-2 Metilciclohexano108-88-3 Tolueno108-90-7 Clorobenceno108-91-8 Ciclohexilamina 108-93-0 Ciclohexanol 108-94-1 Ciclohexanona108-95-2 Fenol108-98-5 Fenilmercaptano109-59-1 2-Isopropoxietanol109-60-4 Acetato de n-propilo109-66-0 n-Pentano109-79-5 n-Butilmercaptano109-86-4 2-Metoxietanol109-87-5 Metilal109-89-7 Dietilamina109-94-4 Formiato de etilo
174
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
109-99-9 Tetrahidrofurano110-12-3 Metilisoamilcetona110-19-0 Acetato de isobutilo 110-43-0 Metil-n-amilcetona 110-49-6 Acetato de 2-metoxietilo110-54-3 n-Hexano110-62-3 Aldehido n-valeriánico110-80-5 2-Etoxietanol110-82-7 Ciclohexano110-83-8 Ciclohexeno110-85-0 Piperacina110-86-1 Piridina110-91-8 Morfolina111-15-9 Acetato de 2-etoxietilo111-30-8 Glutaraldehido111-40-0 Dietilentriamina111-42-2 Dietanolamina111-44-4 bis (2-Cloroetil) éter111-65-9 n-Octano111-69-3 Adiponitrilo111-76-2 2-Butoxietanol111-77-3 2-(2-Metoxietoxi)etanol111-84-2 n-Nonano112-07-2 Acetato de 2-butoxietilo112-34-5 2-(2-Butoxietoxi) etanol112-55-0 Dodecil mercaptano114-26-1 Propoxur115-07-1 Propileno115-10-6 Metiléter115-29-7 Endosulfán115-77-5 Pentaeritritol115-86-6 Fosfato de trifenilo115-90-2 Fensulfotión116-14-3 Tetrafluoroetileno117-81-7 Ftalato de di-2-etilhexilo118-52-5 1,3-Dicloro-5,5-dimetilhidantoína118-74-1 Hexaclorobenceno118-96-7 2,4,6-Trinitrotolueno120-80-9 Pirocatecol120-82-1 1,2,4-Triclorobenceno121-44-8 Trietilamina121-45-9 Fosfito de trimetilo121-69-7 N,N-Dimetilanilina121-75-5 Malatión121-82-4 Ciclonita
175
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
121-91-5 Ácido m-ftálico122-39-4 Difenilamina122-60-1 Fenilglicidiléter123-19-3 Di-n-propilcetona123-31-9 Hidroquinona123-38-6 Propionaldehido123-42-2 Diacetona alcohol123-51-3 Alcohol isoamílico123-54-6 2,4-Pentanodiona123-73-9 2-Butenal123-86-4 Acetato de n-butilo123-91-1 1,4-Dioxano123-92-2 Acetato de isoamilo124-04-9 Ácido adípico124-09-4 1,6-Hexanodiamina124-38-9 Dióxido de carbono124-40-3 Dimetilamina126-73-8 Fosfato de tributilo126-98-7 2-Metil-2-propeno-nitrilo 126-99-8 2-Cloro-1,3-butadieno 127-00-4 1-Cloro-2-propanol 127-18-4 Percloroetileno127-19-5 N,N-Dimetilacetamida127-91-3 b-Pineno128-37-0 2,6- Diterc-butil-p-cresol 131-11-3 Ftalato de dimetilo133-06-2 Captán136-78-7 Sesona137-05-3 2-Cianoacrilato de metilo137-26-8 Tiram138-22-7 Lactato de n-butilo140-11-4 Acetato de bencilo140-88-5 Acrilato de etilo141-32-2 Acrilato de n-butilo141-43-5 2-Aminoetanol141-66-2 Dicrotofós 141-78-6 Acetato de etilo141-79-7 Óxido de mesitilo142-64-3 Dihidrocloruro de piperacina142-82-5 n-Heptano143-33-9 Cianuro de sodio144-62-7 Ácido oxálico 148-01-6 3,5-Dinitro-o-toluamida149-57-5 Ácido 2-etilhexanoico150-76-5 4-Metoxifenol
176
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
151-50-8 Cianuro de potasio151-56-4 Etilenimina 151-67-7 Halotano156-62-7 Cianamida cálcica287-92-3 Ciclopentano298-00-0 Metil paratión298-02-2 Forato298-04-4 Disulfotón299-84-3 Ronnel299-86-5 Crufomato300-76-5 Naled302-01-2 Hidracina309-00-2 Aldrín314-40-9 Bromacilo330-54-1 Diurón333-41-5 Diazinón334-88-3 Diazometano353-50-4 Fluoruro de carbonilo382-21-8 Perfluorisobutileno409-21-2 Carburo de silicio420-04-2 Cianamida de hidrógeno460-19-5 Cianógeno463-51-4 Ceteno463-82-1 Neopentano479-45-8 Tetrilo504-29-0 2-Aminopiridina506-77-4 Cloruro de cianógeno509-14-8 Tetranitrometano513-79-1 Carbonato de cobalto526-73-8 1,2,3-Trimetilbenceno528-29-0 1,2-Dinitrobenceno532-27-4 2-Cloroacetofenona534-52-1 4,6-Dinitro-o-cresol540-59-0 1,2-Dicloroetileno540-88-5 Acetato de terc-butilo541-85-5 5-Metilheptan-3-ona542-75-6 1,3-Dicloropropeno542-88-1 bis(Clorometil)éter542-92-7 Ciclopentadieno 552-30-7 Anhídrido trimelítico556-52-5 2,3-Epoxi-1-propanol558-13-4 Tetrabromuro de carbono563-12-2 Etión563-80-4 Metilisopropilcetona583-60-8 2-Metilciclohexanona
177
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
584-84-9 Diisocianato de 2,4-tolueno 591-78-6 Metil-n-butilcetona 592-01-8 Cianuro de calcio592-41-6 1-Hexeno593-60-2 Bromoetileno594-42-3 Perclorometilmercaptano594-72-9 1,1-Dicloro-1-nitroetano598-56-1 N,N-Dimetiletilamina598-78-7 Ácido 2-cloropropiónico600-25-9 1-Cloro-1-nitropropano620-11-1 Acetato de 3-pentilo624-41-9 Acetato de 2-metilbutilo624-83-9 Isocianato de metilo625-16-1 Acetato de terc-amilo626-17-5 m-Ftalodinitrilo626-38-0 Acetato de sec-amilo627-13-4 Nitrato de n-propilo628-63-7 Acetato de n-amilo628-96-6 Dinitrato de etilenglicol630-08-0 Monóxido de carbono637-92-3 Etil terc-butiléter638-21-1 Fenilfosfina646-06-0 1,3-Dioxolano 681-84-5 Silicato de metilo684-16-2 Hexafluoroacetona764-41-0 1,4-Dicloro-2-buteno768-52-5 N-Isopropilanilina822-06-0 Diisocianato de 1,6-hexametileno872-50-4 N-Metil-2-pirrolidona919-86-8 S-Metildemetón944-22-9 Fonofós999-61-1 Acrilato de 2-hidroxipropilo1024-57-3 Epóxido de heptacloro1189-85-1 Cromato de terc-butilo1300-73-8 Dimetilaminobenceno 1302-74-5 Esmeril1303-28-2 Pentóxido de diarsénico1303-86-2 Óxido de boro 1303-96-4 Borato de sodio, decahidrato1303-96-4 Tetraborato de sodio, decahidrato1304-56-9 Óxido de berilio1304-82-1 Telururo de bismuto. Sin dopar1304-82-1 Telururo de bismuto. Dopado con selenio1305-62-0 Hidróxido de calcio1305-78-8 Óxido de calcio
178
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
1306-19-0 Óxido de cadmio1306-23-6 Sulfuro de cadmio1309-37-1 Óxido de hierro (III)1309-48-4 Óxido de magnesio1310-58-3 Hidróxido de potasio1310-73-2 Hidróxido de sodio1314-13-2 Óxido de cinc1314-56-3 Pentóxido de fósforo1314-62-1 Pentóxido de vanadio1314-80-3 Pentasulfuro de fósforo1319-77-3 Cresol, todos los isómeros1321-64-8 Pentacloronaftaleno1321-65-9 Tricloronaftaleno1321-74-0 Divinilbenceno, todos los isómeros1327-53-3 Trióxido de diarsénico1330-20-7 Xileno, mezcla isómeros1330-43-4 Borato de sodio, anhidro1332-58-7 Caolín1333-74-0 Hidrógeno1333-82-0 Trióxido de cromo 1333-86-4 Negro de humo1335-87-1 Hexacloronaftaleno1335-88-2 Tetracloronaftaleno1338-23-4 Peróxido de metiletilcetona1344-28-1 Óxido de aluminio1344-95-2 Silicato de calcio (sintético)1563-66-2 Carbofurano1589-47-5 2-Metoxipropanol1634-04-4 Metil-terc-butiléter1910-42-5 Paracuat dicloruro1912-24-9 Atrazina1918-02-1 Picloram1929-82-4 Nitrapirina2039-87-4 o-Cloroestireno2104-64-5 Feniltiofosfonato de O-etilo y
O-(4-nitrofenilo)2179-59-1 Disulfuro de alilpropilo2234-13-1 Octacloronaftaleno2238-07-5 Glicidiléter 2425-06-1 Captafol 2426-08-6 n-Butilglicidiléter2451-62-9 1,3,5-Tris(oxiranilmetil)-1,3,5-
triazina-2,4,6-(1H,3H,5H)-triona2528-36-1 Fosfato de dibutilfenilo2551-62-4 Hexafluoruro de azufre
179
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
2698-41-1 o-Clorobencilideno malononitrilo2699-79-8 Difluoruro de sulfurilo2764-72-9 Dicuat2807-30-9 2-Propoxietanol2921-88-2 Clorpirifós2971-90-6 Clopidol3173-72-6 Diisocianato de 1,5-naftileno3333-52-6 Tetrametilsuccinonitrilo3383-96-8 Temefós3689-24-5 Sulfotep3825-26-1 Perfluoroctanoato amónico 4016-14-2 Isopropilglicidiléter4098-71-9 3-Isocianometil-3,5,5-
trimetilciclohexilisocianato4685-14-7 Paracuat5124-30-1 Metilen-bis-(4-ciclohexilisocianato)5392-40-5 Citral5714-22-7 Pentafluoruro de azufre5989-27-5 d-Limoneno6423-43-4 Dinitrato de propilenglicol6923-22-4 Monocrotofós7085-85-0 Cianoacrilato de etilo7429-90-5 Aluminio7439-92-1 Plomo7439-96-5 Manganeso7439-97-6 Mercurio7439-98-7 Molibdeno7440-01-9 Neón 7440-02-0 Níquel7440-06-4 Platino7440-16-6 Rodio7440-22-4 Plata7440-28-0 Talio7440-31-5 Estaño 7440-33-7 Tungsteno7440-36-0 Antimonio7440-37-1 Argón7440-38-2 Arsénico7440-39-3 Bario 7440-41-7 Berilio 7440-43-9 Cadmio7440-47-3 Cromo7440-48-4 Cobalto7440-50-8 Cobre7440-58-6 Hafnio
180
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S7440-59-7 Helio7440-61-1 Uranio7440-65-5 Itrio7440-67-7 Circonio 7440-74-6 Indio7446-09-5 Dióxido de azufre7487-94-7 Cloruro de mercurio II7553-56-2 Yodo7572-29-4 Dicloroacetileno7580-67-8 Hidruro de litio7616-94-6 Fluoruro de perclorilo7631-90-5 Bisulfito de sodio7637-07-2 Trifluoruro de boro7646-79-9 Dicloruro de cobalto7646-85-7 Cloruro de cinc, humos7647-01-0 Cloruro de hidrógeno7664-38-2 Ácido ortofosfórico7664-39-3 Fluoruro de hidrógeno7664-41-7 Amoníaco7664-93-9 Ácido sulfúrico7681-57-4 Metabisulfito de sodio7697-37-2 Ácido nítrico7718-54-9 Dicloruro de níquel7719-09-7 Cloruro de tionilo7719-12-2 Tricloruro de fósforo 7722-84-1 Peróxido de hidrógeno7726-95-6 Bromo7727-21-1 Persulfato de potasio7727-37-9 Nitrógeno7727-43-7 Sulfato de bario7727-54-0 Persulfato de amonio7758-97-6 Cromato de plomo7773-06-0 Sulfamato de amonio7775-11-3 Cromato de sodio7775-27-1 Persulfato de sodio7778-18-9 Sulfato de calcio anhidro7778-50-9 Dicromato de potasio7782-41-4 Flúor7782-42-5 Grafito 7782-49-2 Selenio7782-50-5 Cloro7782-65-2 Tetrahidruro de germanio7782-79-8 Ácido hidrazoico7783-06-4 Sulfuro de hidrógeno7783-07-5 Seleniuro de hidrógeno
181
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
7783-41-7 Difluoruro de oxígeno7783-54-2 Trifluoruro de nitrógeno7783-60-0 Tetrafluoruro de azufre7783-79-1 Hexafluoruro de selenio7783-80-4 Hexafluoruro de teluro7784-42-1 Hidruro de arsénico7786-34-7 Mevinfós7786-81-4 Sulfato de níquel7789-00-6 Cromato de potasio 7789-06-2 Cromato de estroncio7789-09-5 Dicromato de amonio7789-12-0 Dicromato de sodio, dihidratado7789-30-2 Pentafluoruro de bromo7790-79-6 Fluoruro de cadmio7790-91-2 Trifluoruro de cloro7803-51-2 Hidruro de fósforo7803-52-3 Hidruro de antimonio7803-62-5 Silano8001-35-2 Canfeno clorado8002-74-2 Cera de parafina8003-34-7 Piretrinas8006-64-2 Aguarrás8008-20-6 Queroseno8022-00-2 Metildemetón8050-09-7 Resina núcleo de soldadura
(colofonia)8052-42-4 Asfalto (petróleo)8065-48-3 Demetón9002-86-2 Cloruro de polivinilo (PVC)9004-34-6 Celulosa9005-25-8 Almidón9006-04-6 Látex natural 9014-01-1 Subtilisinas10024-97-2 Óxido de dinitrógeno10025-67-9 Dicloruro de diazufre10025-87-3 Oxicloruro de fósforo10026-13-8 Pentacloruro de fósforo10028-15-6 Ozono10034-76-1 Sulfato de calcio semihidratado10035-10-6 Bromuro de hidrógeno10043-35-3 Ácido bórico10049-04-4 Dióxido de cloro10101-41-4 Sulfato de calcio dihidratado10102-43-9 Monóxido de nitrógeno10102-44-0 Dióxido de nitrógeno
182
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
10108-64-2 Cloruro de cadmio10124-36-4 Sulfato de cadmio10124-43-3 Sulfato de cobalto10141-05-6 Nitrato de cobalto10210-68-1 Cobalto carbonilo10294-33-4 Tribromuro de boro10588-01-9 Dicromato de sodio11097-69-1 Clorodifenilo (54% de cloro)12001-26-2 Mica12001-28-4 Amianto: Crocidolita 12001-29-5 Amianto: Crisotilo12079-65-1 Manganeso. Ciclopentadieniltricarbonilo12108-13-3 Manganeso.
2-Metilciclopentadieniltricarbonilo12125-02-9 Cloruro amónico12172-73-5 Amianto: Amosita12179-04-3 Borato de sodio, pentahidrato12185-10-3 Fósforo (P4)12604-58-9 Ferrovanadio13071-79-9 Terbufós13121-70-5 Cihexatina13138-45-9 Dinitrato de níquel 13397-24-5 Sulfato de calcio: yeso13463-39-3 Níquel carbonilo13463-40-6 Hierro: Pentacarbonilo13463-67-7 Dióxido de titanio13466-78-9 D-3-Careno13494-80-9 Teluro13765-19-0 Cromato de calcio13838-16-9 Enflurano14216-75-2 Ácido nítrico, sal de níquel14464-46-1 Sílice Cristalina: Cristobalita14484-64-1 Ferbam14807-96-6 Talco 14808-60-7 Sílice Cristalina: Cuarzo14857-34-2 Dimetiletoxisilano14977-61-8 Cloruro de cromilo15972-60-8 Alaclor16219-75-3 Etilidennorborneno16752-77-5 Metomilo16842-03-8 Cobalto hidrocarbonilo17702-41-9 Decaborano17804-35-2 Benomilo19287-45-7 Diborano19430-93-4 Perfluorobutiletileno
183
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
19624-22-7 Pentaborano20706-25-6 Acetato de 2-propoxietilo20816-12-0 Tetróxido de osmio 21087-64-9 Metribuzin21351-79-1 Hidróxido de cesio21908-53-2 Óxido de Mercurio II22224-92-6 Fenamifós24613-89-6 Cromato de cromo III25013-15-4 Viniltolueno25321-14-6 Dinitrotolueno técnico25639-42-3 Metilciclohexanol26140-60-3 Terfenilos26628-22-8 Azida de sodio26675-46-7 Isoflurano26952-21-6 Alcohol isooctílico31242-93-0 Óxido de difenilo o-clorado34590-94-8 Éter metílico de dipropilenglicol35400-43-2 Sulprofós53469-21-9 Clorodifenilo (42% de cloro)61788-32-7 Terfenilos hidrogenados 64742-82-1 White spirit (nafta de petróleo)65996-93-2 Alquitrán de hulla, elevada temperatura.
Brea65997-15-1 Cemento Portland68359-37-5 Ciflutrín70657-70-4 Acetato de 2-metoxipropilo74222-97-2 Metilsulfometuron 77536-66-4 Amianto: Actinolita77536-67-5 Amianto: Antofilita77536-68-6 Amianto: Tremolita86290-81-5 Gasolina132207-32-0 Amianto132207-33-1 Amianto
184
An
exo
B:
Fra
ses
H
ANEXO B: FRASES H
A continuación se listan todas las frases H, con sudefinición. Aparecen en negrita las frases H que hacenreferencia a los peligros para la salud. Reglamento (CE)Nº 1272/2008 del Parlamento Europeo y del Consejo (16de diciembre de 2008) y modificaciones posteriores.
H200 Explosivo inestable.H201 Explosivo; peligro de explosión en masa.H202 Explosivo; grave peligro de proyección.H203 Explosivo; peligro de incendio, de onda
expansiva o de proyección.H204 Peligro de incendio o de proyección.H205 Peligro de explosión en masa en caso de
incendio.H220 Gas extremadamente inflamable.H221 Gas inflamable.H222 Aerosol extremadamente inflamable.H223 Aerosol inflamable.H224 Líquido y vapores extremadamente
inflamables.H225 Líquido y vapores muy inflamables.H226 Líquido y vapores inflamables.H228 Sólido inflamable.H240 Peligro de explosión en caso de
calentamiento.H241 Peligro de incendio o explosión en caso
de calentamiento.H242 Peligro de incendio en caso de
calentamiento.H250 Se inflama espontáneamente en contacto
con el aire.H251 Se calienta espontáneamente; puede
inflamarse.H252 Se calienta espontáneamente en grandes
cantidades; puede inflamarse.H260 En contacto con el agua desprende gases
inflamables que pueden inflamarse
185
An
exo
B:
Fra
ses
H
espontáneamente.H261 En contacto con el agua desprende gases
inflamables.H270 Puede provocar o agravar un incendio;
comburente.H271 Puede provocar un incendio o una
explosión; muy comburente.H272 Puede agravar un incendio; comburenteH280 Contiene gas a presión; peligro de
explosión en caso de calentamiento.H281 Contiene gas refrigerado; puede provocar
quemaduras o lesiones criogénicas.H290 Puede ser corrosivo para los metales.H300 Mortal en caso de ingestión.H301 Tóxico en caso de ingestión.H302 Nocivo en caso de ingestión.H304 Puede ser mortal en caso de ingestión y
penetración en las vías respiratorias.H310 Mortal en contacto con la piel.H311 Tóxico en contacto con la piel.H312 Nocivo en contacto con la piel.H314 Provoca quemaduras graves en la piel y
lesiones oculares graves.H315 Provoca irritación cutánea.H317 Puede provocar una reacción alérgica en
la piel.H318 Provoca lesiones oculares graves.H319 Provoca irritación ocular grave.H330 Mortal en caso de inhalación.H331 Tóxico en caso de inhalación.H332 Nocivo en caso de inhalaciónH334 Puede provocar síntomas de alergia o
asma o dificultades respiratorias en caso de inhalación.
H335 Puede irritar las vías respiratoriasH336 Puede provocar somnolencia o vértigo.H340 Puede provocar defectos genéticos. H341 Se sospecha que provoca defectos
genéticos. H350 Puede provocar cáncer. H351 Se sospecha que provoca cáncer.H350i Puede provocar cáncer por inhalación.H360 Puede perjudicar la fertilidad o dañar al
feto. H360F Puede perjudicar a la fertilidad.
186
An
exo
B:
Fra
ses
H
H360D Puede dañar al feto.H360Fd Puede perjudicar a la fertilidad. Se
sospecha que daña al feto.H360Df Puede dañar al feto. Se sospecha que
perjudica a la fertilidad.H360FD Puede perjudicar a la fertilidad. Puede
dañar al feto.H361 Se sospecha que puede perjudicar a la
fertilidad o dañar al feto. H361f Se sospecha que perjudica a la fertilidad.H361d Se sospecha que daña al feto.H361fd Se sospecha que perjudica a la fertilidad.
Se sospecha que daña al feto.H362 Puede perjudicar a los niños alimentados
con leche materna.H370 Perjudica a determinados órganos. H371 Puede perjudicar a detereminados
órganos.H372 Perjudica a determinados órganos por
exposición prolongada o repetida. H373 Puede perjudicar a determinados órganos
por exposición prolongada o repetida. H400 Muy tóxico para los organismos
acuáticos.H410 Muy tóxico para los organismos
acuáticos, con efectos nocivos duraderos.H411 Tóxico para los organismos acuáticos,
con efectos nocivos duraderos.H412 Nocivo para los organismos acuáticos,
con efectos nocivos duraderos.H413 Puede ser nocivo para los organismos
acuáticos, con efectos nocivos duraderos.H420 Causa daños a la salud pública y el medio
ambiente al destruir el ozono en la atmósfera superior
EUH001 Explosivo en estado seco.EUH006 Explosivo en contacto o sin contacto con el
aire.EUH014 Reacciona violentamente con el agua.EUH018 Al usarlo pueden formarse mezclas aire-
vapor explosivas o inflamables.EUH019 Puede formar peróxidos explosivos.EUH029 En contacto con agua libera gases
tóxicos.EUH031 En contacto con ácidos libera gases
187
An
exo
B:
Fra
ses
H
tóxicos.EUH032 En contacto con ácidos libera gases muy
tóxicos.EUH044 Riesgo de explosión al calentarlo en
ambiente confinado.EUH066 La exposición repetida puede provocar
sequedad o formación de grietas en la piel.
EUH070 Tóxico en contacto con los ojos.EUH071 Corrosivo para las vías respiratoriasEUH201 Contiene plomo. No utilizar en objetos
que los niños puedan masticar o chupar.EUH201A ¡Atención! Contiene plomo.EUH202 Cianoacrilato. Peligro. Se adhiere a la
piel y a los ojos en pocos segundos. Mantener fuera del alcance de los niños.
EUH203 Contiene cromo (VI). Puede provocar unareacción alérgica.
EUH204 Contiene isocianatos. Puede provocar unareacción alérgica.
EUH205 Contiene componentes epoxídicos. Puedeprovocar una reacción alérgica.
EUH206 ¡Atención! No utilizar junto con otrosproductos. Puede desprender gasespeligrosos (cloro).
EUH207 ¡Atención! Contiene cadmio. Durante suutilización se desprenden vaporespeligrosos. Ver la información facilitadapor el fabricante. Seguir las instruccionesde seguridad.
EUH208 Contiene <nombre de la sustancia sensibilizante>. Puede provocar una reacción alérgica.
EUH209 Puede inflamarse fácilmente al usarlo.EUH209A Puede inflamarse al usarlo.EUH210 Puede solicitarse la ficha de datos de
seguridad.EUH401 A fin de evitar riesgos para las personas y
el medio ambiente, siga las instrucciones de uso.
188
An
exo
C:
Bib
liog
rafí
a
ANEXO C: BIBLIOGRAFÍA
• Real Decreto 374/2001, de 6 de abril, sobre laprotección de la salud y seguridad de los trabajadorescontra los riesgos relacionados con los agentesquímicos durante el trabajo.
• INSTITUTO NACIONAL DE SEGURIDAD EHIGIENE EN EL TRABAJO. Guía Técnica para laevaluación y prevención de los riesgos relacionadoscon la exposición durante el trabajo a agentescancerigenos o mutágenos. Madrid, 2005.
• INSTITUTO NACIONAL DE SEGURIDAD EHIGIENE EN EL TRABAJO. Guía Técnica para laevaluación y prevención de los riesgos presentes enlos lugares de trabajo relacionados con agentesquímicos. Madrid, 2003.
• COMUNIDADES EUROPEAS. Oficina dePublicaciones Oficiales de las ComunidadesEuropeas. Guía Práctica de la Directiva sobreAgentes Químicos 98/24/CE.
• Real Decreto 665/1997, de 12 de mayo, ymodificaciones posteriores, sobre la protección de lostrabajadores contra los riesgos relacionados con laexposición a cancerígenos o mutágenos durante eltrabajo.
• Real Decreto 363/1995, de 10 de marzo, ymodificaciones posteriores, por el que se aprueba elReglamento sobre notificación de sustancias nuevasy clasificación, envasado y etiquetado de sustanciaspeligrosas.
• Real Decreto 255/2003, de 28 de febrero, ymodificaciones posteriores, por el que se aprueba elReglamento sobre clasificación, envasado yetiquetado de preparados peligrosos.
• Reglamento (CE) nº 1272/2008 del ParlamentoEuropeo y del Consejo, de 16 de diciembre de 2008,y sus modificaciones, sobre clasificación, etiquetado
y envasado de sustancias y mezclas, y por el que semodifican y derogan las Directivas 67/548/CEE y1999/45/CE y se modifica el Reglamento (CE) nº1907/2006.
• Reglamento (CE) nº 1907/2006 sobre Registro,Evaluación, Autorización y Restricción de sustanciasy preparados químicos (REACH).
• European Commission: Occupational ExposureLimits. Recommendations of Scientific Committeefor Occupational Exposure Limits (SCOEL) toChemical Agents.
http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=153&langId=en&intPageId=684
• Commission of the European Communities:Occupational Exposure Limits. Criteria documents.Health and Safety series.
• Directiva 2000/39/CE de la Comisión de 8 de juniode 2000 por la que se establece una primera lista devalores límite de exposición profesional indicativosen aplicación de la Directiva 98/24/CE del Consejorelativa a la protección de la salud y la seguridad delos trabajadores contra los riesgos relacionados conlos agentes químicos durante el trabajo.
• Directiva 2006/15/CE de la Comisión de 7 de febrerode 2006 por la que se establece una segunda lista devalores límite de exposición profesional indicativosen aplicación de la Directiva 98/24/CE del Consejo ypor la que se modifican las Directivas 91/322/CEE y2000/39/CE.
• Directiva 2009/161/UE de la Comisión de 17 dediciembre de 2009 por la que se establece una terceralista de valores límite de exposición profesionalindicativos en aplicación de la Directiva 98/24/CEdel Consejo y por la que se modifica la Directiva2000/39/CE de la Comisión.
• American Conference of Governmental IndustrialHygienists (ACGIH). Threshold Limit Values forChemical Substances and Physical Agents;Biological Exposure Indices, ACGIH, Cincinnati,OH, USA (publicación anual).
189
An
exo
C:
Bib
liog
rafí
a
190
An
exo
C:
Bib
liog
rafí
a• American Conference of Governmental Industrial
Hygienists: Documentation of the Threshold LimitValues and Biological Exposure Indices. 7ª Ed. ysuplementos anuales. Cincinnati (USA).
• Deutsche Forschungsgemeinschaft: List of MAK andBAT. VCH Verlagsgesellschaft, Weinheim (Alemania),(publicación anual).
• Deutsche Forschungsgemeinschaft: OccupationalToxicants. Critical Data Evaluation for MAK Valuesand Classification of Carcinogens. VCHVerlagsgesellschaft, Weinheim (Alemania).
• Institut Für Arbeitsschutz Der DeutschenGesetzlichen Unfallversicherung (IFA). Database onhazardous substances. GESTIS - International limitvalues for chemical agents.
http://www.dguv.de/ifa/Gefahrstoffdatenbanken/GESTIS-Internationale-Grenzwerte-für-chemische-Substanzen-limit-values-for-chemical-agents/index-2.jsp
• International Agency For Research On Cancer(IARC).
• UNE-EN 481:1995. “Atmósferas en los puestos detrabajo. Definición de las fracciones por el tamaño delas partículas para la medición de aerosoles”.
• UNE-EN 482:2012. “Exposición en el lugar de trabajo.Requisitos generales relativos al funcionamiento de losprocedimientos de medida de los agentes químicos”.
• UNE-EN 689:1996. “Atmósferas en los puestos detrabajo. Directrices para la evaluación de laexposición por inhalación de agentes químicos parala comparación con los valores límite y estrategia demedición”.
• UNE-EN 1540:2012. “Exposición en el lugar detrabajo. Terminología”.
LIMITES DE EXPOSICIÓN PROFESIONALPARA AGENTES QUÍMICOS EN ESPAÑA
Este documento está también disponible en formatoelectrónico a través de la página web:
http://www.insht.es
En caso de observarse alguna errata en este documento,se establecerá la oportuna corrección en la citada páginaweb del INSHT.
DOCUMENTACIÓN TOXICOLÓGICA PARA ELESTABLECIMIENTO DE LOS LÍMITES DEEXPOSICIÓN PROFESIONAL PARA AGENTESQUÍMICOS
Esta publicación contiene información complementariaal Documento de Límites de Exposición Profesional,cuyo conocimiento puede ser de utilidad a la hora de laaplicación práctica de los valores límite.
Contiene distintos tipos de información (físico-químicas,toxicológicas, etc.) sobre los compuestos en cuestión, yse relacionan los niveles de exposición ambiental con losefectos sobre la salud observados en los trabajadores.Asimismo, se recogen los estudios y criterios que hanpermitido el establecimiento y la recomendación de losrespectivos valores límite.
La documentación está basada principalmente en loscriterios del Scientific Committee on OccupationalExposure Limits (SCOEL), la American Conference ofGovernmental Industrial Hygienists (ACGIH), el DutchExpert Committee for Occupational Standards (DECOS)y la Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG), así comoen otras fuentes de información procedentes depublicaciones de referencia, como Toxline, entre otras.
Esta documentación está también disponible en formatoelectrónico a través de la página web: http://www.insht.es 191
An
exo
D:
Info
rmac
ión
com
ple
men
tari
a
ANEXO D: INFORMACIÓNCOMPLEMENTARIA
192
An
exo
D:
Info
rmac
ión
com
ple
men
tari
aBASE DE DATOS DE VALORES LÍMITE
Los valores límite contenidos en este documento sepueden consultar, además, en la aplicación informática“Límites de exposición profesional”, a la que se accededesde la página web del INSHT, (http://www.insht.es).Asimismo dicha aplicación contiene informacióntoxicológica, DLEP, y de toma de muestra y análisis paradiferentes agentes químicos, da acceso a la legislación ya las guías técnicas del INSHT y ofrece, además, unenlace a la base de datos Infocarquim y al entornoGESTIS, patrocinado por el Institut für Arbeitsschutz derDeutschen Gesetzlichen Unfallversicherung (IFA).
Dentro del entorno GESTIS, concretamente en la direcciónde Internet http://www.dguv.de/ifa/GESTIS/GESTIS-Internationale-Grenzwerte-f%C3%BCr-chemische-Substanzen-limit-values-for-chemical-agents/index-2.jsp, se encuentra una base de datos desarrollada porexpertos pertenecientes a diversas organizaciones y países,que contiene los valores límite de exposición profesionalvigentes en una serie de países europeos: Alemania (AGSy DFG), Austria, Bélgica, Dinamarca, España, Francia,Holanda, Hungría, Italia, Reino Unido, Suecia y Suiza,además de los valores establecidos en la Unión Europea,Australia, Canadá (estado de Quebec), Estados Unidos deAmérica (OSHA), Japón, Nueva Zelanda y Singapur.
193
Com
pos
icio
n d
el g
rup
o d
e tr
abaj
o d
e la
CN
SS
T
COMPOSICIÓN DEL GRUPO DE TRABAJO DELA COMISIÓN NACIONAL DE SEGURIDAD
Y SALUD EN EL TRABAJO
Representantes de la Administración General delEstado:
Ministerio de Industria, Energía y Turismo Dirección General de Desarrollo IndustriaSánchez Sánchez, Félix
Ministerio de JusticiaInstituto Nacional de ToxicologíaServicio de Información ToxicológicaCánovas Pareja, Ana
Ministerio de Sanidad, Servicios Sociales e IgualdadInstituto de Salud Carlos III (Madrid) (Escuela Nacionalde Medicina del Trabajo) Maqueda Blasco, Jerónimo
Ministerio de Empleo y Seguridad SocialDirección General de la Inspección de Trabajo ySeguridad SocialServicio de Seguridad y Salud Laboral Águila Rodilla, Juan José del
Ministerio de Empleo y Seguridad SocialInstituto Nacional de Seguridad e Higiene en el TrabajoGil Iglesias, Eduardo (Secretario)Sousa Rodríguez, Mª EncarnaciónGálvez Pérez, Virginia
Representantes de las Administraciones de lasComunidades Autónomas:
Junta de AndalucíaDirección General de Seguridad y Salud Laboral.Consejería de Empleo. Montero Simó, Rosa
194
Com
pos
icio
n d
el g
rup
o d
e tr
abaj
o d
e la
CN
SS
TGobierno de AragónInstituto Aragonés de Seguridad y Salud LaboralGarcía-Gutiérrez Muñoz, Mª Jesús
Gobierno de CanariasInstituto Canario de Seguridad Laboral Rodríguez Valido, Manuel
Gobierno de CantabriaInstituto Cántabro de Seguridad y Salud en el Trabajo.Fernández Rabanillo, Cristina
Generalitat de CatalunyaDepartament d’Empresa i OcupacióCentre de Seguretat i Salut Laboral de BarcelonaHernández Carrascosa, Santos (Presidente)
Junta de Comunidades de Castilla - La ManchaDelegación de Trabajo y Empleo de Guadalajara Servicio de Seguridad y Salud LaboralEspina Correas, Carmen (Asesora)
Junta de Castilla y LeónDirección General de Trabajo y Prevención de RiesgosLaboralesMartínez Palacios, José Miguel (Asesor)
Gobierno VascoInstituto Vasco de la Seguridad y Salud Laborales(OSALAN)Arenaza Amezaga, Mª Jesús (Asesor)
Región de Murcia Instituto de Seguridad y Salud Laboral Prado Burguete, Celia Ana (Asesor)
Gobierno del Principado de Asturias Instituto Asturiano de Prevención de Riesgos LaboralesGarcía Morilla, Eduardo
Comunidad de MadridInstituto Regional de Seguridad y Salud en el TrabajoBenítez González, Juan Antonio (Asesor)
Gobierno BalearDirección General de Salud LaboralFlaquer Bonafé, Lluisa (Asesor)
Xunta de GaliciaInstituto de Seguridad y Salud LaboralRega Piñeiro, José (Asesor)
Representantes de las Organizaciones Empresariales(CEOE y CEPYME):
Gordón Ortiz, MarinaDirección de Seguridad Social y Prevención de RiesgosLaboralesCEOE
Maya Rubio, IsabelMUTUA UNIVERSALCEOE
Patau Cremades, JuanBAYER MATERIALSCIENCE, S.L.CEOE
Merino Rubio, LauraFEIQUE (Asesora)CEOE
Pinto Lomeña, MiriamConfederación Española Empresarios de la MaderaCEOE (Asesora)
Leguina Leguina, María JoséCNCCEOE
Mora Peris, Pedro (Asesor)OFICIMENCEOE
Oleart Comellas, Pere (Asesor)BASFCEOE
195
Com
pos
icio
n d
el g
rup
o d
e tr
abaj
o d
e la
CN
SS
T
196
Com
pos
icio
n d
el g
rup
o d
e tr
abaj
o d
e la
CN
SS
TSánchez Hernández, César (Asesor)Fomento del Trabajo NacionalCEOE
Representantes de las Organizaciones Sindicales:
Comisiones Obreras
Bayona Plaza, OscarConfederación Sindical de CCOO
Morán Barrero, PurificaciónConfederación Sindical de CCOO
Torres Fernández, Francisco Javier (Asesor)Departamento Confederal de Salud Laboral de CCOO
Unión General de Trabajadores
González Vicente, EmilioSecretaría de Salud Laboral UGT-CECUGT
Ligero Pozo, FranciscoColaborador Secretaría de Salud Laboral FITAG UGTUGT
Gil Domínguez, Ramón (Asesor)UPTA UGTUGT