Download - 9. ekoizten eta kontsumitzen dugu
GIZARTE ZIENTZIAK 3. MAILA LAGUNTZA GELA ALTZA H.I.
www.margarigela.blogspot.com 1 www.laguntza2ziklo.blogspot.com
ekoizten eta kontsumitzen dugu
IZENA:
9
GIZARTE ZIENTZIAK 3. MAILA LAGUNTZA GELA ALTZA H.I.
www.margarigela.blogspot.com 2 www.laguntza2ziklo.blogspot.com
PRODUKTU LANDUAK ETA PRODUKTU NATURALAK
Gure bizitzan erabiltzen ditugun produktu guztiak,
naturalak edo landuak dira.
PRODUKTU NATURALAK:
Zuzenean naturatik lortzen dira: egurra, sagarra, ikatza…
Landare-jatorrizkoak: garia, tomatea, kotoia…
Animalia- jatorrizkoak: esnea, lumak, eztia…
Mineral-jatorrizkoak: gatza, burdina, marmola…
GIZARTE ZIENTZIAK 3. MAILA LAGUNTZA GELA ALTZA H.I.
www.margarigela.blogspot.com 3 www.laguntza2ziklo.blogspot.com
PRODUKTU LANDUAK:
Produktu naturalak eraldatuz lortzen dira:
ARIKETAK:
Hurrengo taula hau bete elikagai naturalak edo landuak
aipatuz:
NATURALAK LANDUAK
Ad: tomatea Ad: tomate saltsa
Idatzi produktu batzuen izenak:
NATURALAK LANDUAK
ANIMALIA JATORRIKOAK
LANDARE JATORRIKOAK
MKINERAL JATORRIKOAK
GIZARTE ZIENTZIAK 3. MAILA LAGUNTZA GELA ALTZA H.I.
www.margarigela.blogspot.com 4 www.laguntza2ziklo.blogspot.com
PRODUKTUAK LORTZEA: garia, tomatea eta esnea
GARIA
Landare-jatorrikoa da.
Lehorreko laborea da. Euri-urez ureztatzen dira.
Soro handietan landatzen da, makinekin lan egiteko.
Siloetan gordetzen da.
TOMATEA
Landare-jatorriko produktua da.
Labore ureztatua da. Landareak artifizialki ureztatzen dira.
Soroa ez da handia baina produktu asko lortzen dira.
Hotz-ganbaretan mantentzen da.
GIZARTE ZIENTZIAK 3. MAILA LAGUNTZA GELA ALTZA H.I.
www.margarigela.blogspot.com 5 www.laguntza2ziklo.blogspot.com
ESNEA
Animalia jatorriko produktua da.
Gaur egun makinak erabiltzen dira jezteko (esnea lortzeko).
Hotz-tangetan gordetzen da.
LEHENGAIAK
Beste produktu batzuk egiteko erabiltzen diren produktu naturalei
LEHENGAIAK deitzen zaie.
Garia da hirina egiteko lehengaia
Tomatea da tomate-saltsa egiteko
lehengaia
Esnea da gazta egiteko lehengaia
GIZARTE ZIENTZIAK 3. MAILA LAGUNTZA GELA ALTZA H.I.
www.margarigela.blogspot.com 6 www.laguntza2ziklo.blogspot.com
Lotu lehengaiak dagokien produktu landuarekin:
Fruta Diru– zorroa
Esnea Jogurta
Zilarra Alkandora
Haragia Marmelada
Larrua Eraztuna
Kotoia Hestebetea
Zer produktu lortzen da? Lotu eta izenak idatzi.
GIZARTE ZIENTZIAK 3. MAILA LAGUNTZA GELA ALTZA H.I.
www.margarigela.blogspot.com 7 www.laguntza2ziklo.blogspot.com
PRODUKTUAK ERALDATZEA: espagetiak, tomate-saltsa
eta gazta
Espagetiak, gari-hirina eraldatuz egiten dira.
Tomate-mamia eraldatuz lortzen da
tomate-saltsa.
Esnea eraldatuz lortzen da gazta.
Produktu landuak lehengaiak eraldatuz lortzen dira.
Lehengaiak produktu landuak eraldatzeko bi mota daude:
1. ARTISAU ERAKOA
Lantegietan egiten da lana.
Tresna nagusia: artisauaren eskuak.
Erreminta batzuk erabiltzen dira.
Banaka-banaka egiten dira eta ez dira denak berdinak
2. INDUSTRIALA
Fabriketan egiten dira.
Makinak erabiltzen dira.
Lan gehiena automazitatua dago.
Produktuak berdinak dira.
GIZARTE ZIENTZIAK 3. MAILA LAGUNTZA GELA ALTZA H.I.
www.margarigela.blogspot.com 8 www.laguntza2ziklo.blogspot.com
BANAKETA, MERKATURATZEA ETA KONTSUMOA
Produktuak lantegi eta fabriketan landu eta gero, saltokietara
(merkatuetara, dendetara) banatu behar dira.
Garraiobideak erabiltzen dira produktuak banatzeko:
Lurreko garraiobideak (kamioak, trenak, furgonetak). Gehien
erabiltzen den garraioa.
Airetiko garraioak (abioiak), azkar banatzeko.
Itsas garraioak (barkuak), urrutira joateko.
Idatzi zer garraio mota den:
Saltoki ezbedinak daude:
Denda espezializatuak: liburu-dendak, zapata-dendak, moda-
dendak, botikak….
Azoketako postuak, elikagaiak, loreak… saltzeko. Donostian
ezagunena “ Bretxako” azoka.
Supermerkatuak, batez ere elikagaiak saltzeko.
Bretxa azoka
GIZARTE ZIENTZIAK 3. MAILA LAGUNTZA GELA ALTZA H.I.
www.margarigela.blogspot.com 9 www.laguntza2ziklo.blogspot.com
Produktu bat erosi aurretik, BENETAN BEHAR OTE DUGUN aztertu behar
dugu.
Produktuen informazio nagusia ETIKETAN dago.
PRODUKTUA:
Jatorria: Animalia Landarea
Sorlekua:
Osagaiak:
Zuen familiak kontsumitzen du?
GIZARTE ZIENTZIAK 3. MAILA LAGUNTZA GELA ALTZA H.I.
www.margarigela.blogspot.com 10 www.laguntza2ziklo.blogspot.com
PRODUKTUA:
Jatorria: Animalia Landarea
Sorlekua:
Osagaiak:
Zuen familiak kontsumitzen du?
Zer da iraungitze-data?
Zein da produktu hauen iraungitze-data?
---------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------
GIZARTE ZIENTZIAK 3. MAILA LAGUNTZA GELA ALTZA H.I.
www.margarigela.blogspot.com 11 www.laguntza2ziklo.blogspot.com
Ariketak:
Zer garraiobide erabiliko zenuke…
Euskadin egindako 1.000 auto Amerikako herrialde batera
eramateko? …………………………………………………………………………………..
Baratzako tomate eta letxuak azokara eramateko? ………………………..
Ogiak eskolara ekartzeko? ………………………………………………………………
Zure familia non erosten ditu elikagaiak?
Zer auzoko dendetara joaten zara eta zer erosten duzu?
Etxetik produktu batzuen etiketak ekarri eta aztertu. Koadernoan itsatsi.