donostiako kaldereroak 1884 / 2012 caldereros de san … · colaboración con un grupo de...

20
Donostia Kultura Festak • Fiestas Konstituzio Plaza, 1 20003 Donostia-San Sebastián tel (0034) 943 481 168 faxa 943 481 177 [email protected] IFK-CIF Q2000541I 10131n I 2009-11 DONOSTIAKO KALDEREROAK 1884 / 2012 CALDEREROS DE SAN SEBASTIÁN

Upload: others

Post on 05-Jul-2020

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Donostia KulturaFestak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

DONOSTIAKO KALDEREROAK1884 / 2012

CALDEREROS DE SAN SEBASTIÁN

Donostia KulturaFestak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

KALDEREROAK 2012 CALDEREROS

PRENTSA DOSSIERRA - DOSSIER DE PRENSA

AURKIBIDEA - ÍNDICE

KALDEREROAK - CALDEREROS

Kaldereroen Historia Historia Caldereros .................................................................................. 03

Hungariako kaldereroen Konpartsa TradizionalaComparsa Tradicional de Caldereros de la Hungría ................................ 04

AbestiakCanciones................................................................................................. 08

Kaldereroak auzo eta herrietanCaldereros en los barrios y pueblos ......................................................... 10

ARTZAIAK ETA IÑUDEAK

Artzaiak eta Iñudeen konpartsaren Historia Historia de la comparsa de Artzaiak eta Iñudeak .................................... 16

Kresala Elkarteko Artzaiak eta Iñudeen KonpartsaComparsa de Artzaiak eta Iñudeak de Kresala Elkartea ......................... 18

Artzaiak eta Iñudeak auzo eta herrietanArtzaiak eta Iñudeak en los barrios y pueblos .......................................... 19

2

Donostia KulturaFestak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

HISTORIA

XIX. mendearen lehenengo erdian ospatzenziren Inauterietan aurrekari batzuk izan arren,Hungariar Kaldereroen Konpartsak, aurrenekoak,1884ko otsailaren 2an desfilatu zuen Donostiatik,larunbat goiz batean, Kandelariaren jaiegun katolikoaospatzen zenean. “Unión Artesana” eta “La Fraternal”herri elkarteek antolatu zuten ekitaldi hura, garai hartanurtarrilaren 20an hasten ziren inauteri ospakizunugarien barruan. Konpartsa Raimundo Sarrieguirenmusikak eta Adolfo Combaren letrak lagunduta irtenzen lehen aldiz. Geroago, 1886an, Victoriano Iraolaren“Begi urdin bat” euskarazko abestia gehitu zutenerrepertorioan.

Jai honek, sortu zenetik eta 1958ra arte,gorabehera handiak izan zituen; izan ere, oso aldiarrakastatsuak izan bazituen ere, beste zenbaitetandesagertzeko zorian egon zen. Bestalde, jai hauantolatzen zuten herri elkarteak aldatzen joan ziren(“Euskaldun Fedea” 1900ean, “Sporti-Clay”, “AmistadDonostiarra” eta “Port Arthur” 1905ean, “EuskalBillera” 1909an eta abar). 1912an, gainbeheranabarmena izan zuen jaiak Pio X.a Aita Santuaklanegun deklaratu zuelako ordura arte jaiegun izandakoKandelaria eguna. Erreferentzia batzuk badaudeKaldereroak 1923an irten zirela ziurtatzen dutenak. Jaihau, ordea, 1924an berreskuratu ahal izan zen“Gaztelupe” elkarteari esker, gauez ospatzea izanikelkarte honek gehitutako berrikuntza, Kandelaria jaialaneguna izatea eragozpen bat zelako batik bat.Gainera, hurrengo urtean hartzaren eta animalihezitzailearen pertsonaiak gehitu zituzten, eta balitekeerreginarena ere. Baina, ahaleginak ahalegin, behea jozuen berriro jai honek.

Hurrena ezagutu zuen goraldia 1942an izanzen, aldi hartan “Gaztelubide”-ri esker, eta elkartehonek antolatu zuen ospakizuna 1968ra arte.Aurreneko hamabost urteetan gorabehera batzuk egonziren, eguraldi txarra, diru arazoak eta beste arazobatzuk izan zituztelako, baina 1959 et 1968 urtebitartean urtero ospatu izan zen. Azken hamarkadahartan jaiak nabarmen egin zuen gora, urtero ospatuahal izateaz gainera erreginaren irudia mantenduzutelako eta Antiguon (1968) konpartsa berri bat agertuzelako. Dena den, ospakizunaren eguna aldatzea izanzen berrikuntza adierazgarriena: 1962az geroztikKandelariaren egun tradizional baina batere praktikoaez zenaren ordez, otsailaren lehenengo larunbataaukeratu zuten. Zoritxarrez, ordea, onerako izan zeneboluzio horretan etenaldi bat sortu zen 1969 eta 1971urte bitartean arazo politikoak zirela eta jai hauospatzeari utzi zitzaiolako.

Kaldereroen azkeneko susperraldia (betirakoespero duguna) 1972an gertatu zen, herri elkarte etahiritar talde batekin lankidetzan eta Kultur eta TurismoEkintzetxeak babestuta. Harrezkero jai honek ez duetenaldi gehiago izan. Gainera, 80ko urteetatik aurrerakonpartsa gehiago sortzen joan dira, auzokoak(adibidez, Grosen 1985ean) baita haurrenak ere (EuskalBillera, 1984an) ospakizun hau denboran eta espazioanzabalduz. Azkenik, 2005ean, banaketa bat gertatu zenemakumeak abeslari gisa sartu izanaren inguruanpiztutako polemikagatik.

HISTORIA

Aunque tuvo algunos antecedentes en losCarnavales de la primera mitad del siglo XIX, laoriginaria Comparsa de Caldereros Húngaros desfilóen San Sebastián en la mañana del sábado 2 de febrerode 1884, católica festividad de la Candelaria. Fueorganizada por las sociedades populares “La UniónArtesana” y “La Fraternal” como parte de los extensosfestejos carnavalescos que en aquella época seiniciaban el 20 de enero. En su primera salida laComparsa contó con música de Raimundo Sarriegui yletra de Adolfo Comba. No obstante, la canción eneuskara “Begi urdin bat”, obra de Victoriano Iraola, noapareció hasta 1886.

A partir de la fundación de la fiesta, y hasta1958, su celebración fue muy irregular, alternándoseperiodos de gran éxito con otros de casi totaldesaparición. Asimismo, las sociedades popularesorganizadoras fueron variando (Euskaldun Fedea en1900, “Sporti-Clay”, “Amistad Donostiarra” y “PortArthur” en 1905, Euskal Billera en 1909, etc.). En 1912,la fiesta entró en una marcada decadencia porque elPapa Pío X declaró laborable el hasta entonces festivodía de la Candelaria. Aunque existen referencias a unasalida de los Caldereros en 1923, la verdaderarecuperación de este festejo se produjo en 1924 de lamano de “Gaztelupe”. Esta sociedad aportó comonovedad el horario nocturno, que permitía paliar elproblema de que la Candelaria fuese laborable.Además, al año siguiente fueron introducidos lospersonajes del oso y el domador y posiblemente el dela reina. A pesar de todo este esfuerzo, la fiesta volvióa decaer.

El siguiente auge tuvo lugar en 1942, esta vezgracias a “Gaztelubide”, quien se encargó de suorganización hasta 1968. Durante la primera quincenade años hubo ciertos altibajos (debidos a cuestioneseconómicas, mal tiempo y otros problemas) pero entre1959 y 1968 se reiteró anualmente. En esa últimadécada se produjo una mejora notable de la fiesta yaque a la capacidad para celebrarse con regularidad seunió la consolidación del personaje de la reina y laaparición de una nueva comparsa en el Antiguo (1968).Sin embargo, la novedad más significativa fue elcambio de fecha de salida: a partir de 1962 eltradicional pero poco práctico día de la Candelaria fuesustituido por el primer sábado de febrero.Desgraciadamente, esta positiva evolución quedótruncada al ser suspendida la fiesta por motivospolíticos entre 1969 y 1971.

El último (y esperemos que definitivo)resurgimiento de los Caldereros tuvo lugar en 1972,auspiciado por el Centro de Atracción y Turismo encolaboración con un grupo de sociedades populares yciudadanos. Desde entonces no ha habido másinterrupciones. Además, a partir de la década de los 80han ido creándose nuevas comparsas de barrio (porejemplo, Gros en 1985) y/o infantiles (Euskal Billera en1984) que han extendido la fiesta en el tiempo y en elespacio. Finalmente, en 2005 se produjo una escisióndebido a la polémica sobre la incorporación de lamujer como cantante.

3

Donostia KulturaFestak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

HUNGARIAKO KALDEREROEN KONPARTSA TRADIZIONALACOMPARSA TRADICIONAL DE CALDEREROS DE LA HUNGRIA

OTSAILAK 4 FEBRERO

21:50 h Kaldereroen elkarretaratzea Fermin Calbeton kalean, Lasala plazaren ondoan. Concentración de caldereros en la C/Fermín Calbetón, a la altura de Plaza Lasala.

22:00 h Desfilearen hasiera ondorengo kale eta plazetatik:Inicio del desfile que transcurrirá por las siguientes calles y plazas:

21:50 FERMIN CALBETON (ARDATZA) 22:00 FERMIN CALBETON (GELDIALDI/PARADA BAR BARTOLO) 22:05 FERMIN CALBETON, S.JERONIMO, PZ. CONSTITUCIÓN 22:15 PLAZA CONSTITUCIÓN (KANPAMENDUA/CAMPAMENTO) 22:45 NARRIKA, EMBELTRAN, BOULEVARD, SAN JUAN 22:55 PLAZA SARRIEGI, SAN JUAN 23:05 BRETXA 23:15 SAN JUAN 23:25 SAN VICENTE (GELDIALDI/PARADA C.D. ESPERANZA) 23:50 NARRIKA 23:55 31 DE AGOSTO-PLACA CONMEMORATIVA 00:00 KANOIETAN, AMAIKAK BAT 00:05 31 DE AGOSTO 00:10 GAZTELUPE 00:15 31 DE AGOSTO 00:20 SANTA MARIA 00:25 MAYOR, FERMIN CALBETON, MARI 00:35 EUSKAL BILERA 00:40 MARI, VIRGEN DEL CORO 00:50 VIRGEN DEL CORO, GAZTELUBIDE 01:20 FINAL Y DISOLUCION DE LA COMPARSA

ANTOLATZAILEA: Donostia Kultura Festak eta Donostiako Alde Zaharreko ElkarteakORGANIZA: Donostia Kultura Festak y Sociedades Populares de la Parte Vieja de San Sebastián.

4

Donostia KulturaFestak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

HUNGARIAKO KALDEREROEN KONPARTSA TRADIZIONALACOMPARSA TRADICIONAL DE CALDEREROS DE LA HUNGRIA

PERTSONAIAK - PERSONAJES

ERREGINA - REINA:

SANTI ERASO

DAMAK - DAMAS:

IGOR OTXOAKATERIN BLASCO

ZUZENDARIA - DIRECTOR:

IBON OTAEGI

ZUZENDARI LAGUNTZAILEAK - AYUDANTES DEL DIRECTOR:

ARANTZA SEINHARITZ BARELA

HARTZA - OSO:

FÉLIX MARTÍNEZ

HARTZ-KUME - OSEZNA:

ELENE MARTÍNEZ

HEZITZAILEA - DOMADOR:

ALEX NAIA

5

Donostia KulturaFestak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

HUNGARIAKO KALDEREROEN KONPARTSA TRADIZIONALACOMPARSA TRADICIONAL DE CALDEREROS DE LA HUNGRIA

OSAKETA – COMPOSICIÓN

350 PARTAIDE INGURU (% 50 EMAKUMEAK IZANGO DIRA) 350 COMPONENTES APROXIMADAMENTE ( UN 50% SERÁN MUJERES)

18 TRIBU / 18 TRIBUS

350 ZARTAGIN ETA MAILUAK / 350 SARTENES Y MARTILLOS

ZALDITERIA / CABALLERIA

HAUR TALDEAK / GRUPOS DE NIÑAS Y NIÑOS

GURDIA ETA INGUDE / CARRO CON YUNQUE

GAUERDI TXARANGA

ERREGINAREN KALESA / CALESA DE LA REINA

KANPAMENTUA - CAMPAMENTO

GAUEKO 21:30ETATIK AURRERA MUSIKA ESKOLAKO BANDA JOTZEN HASIKO DAKONSTITUZIO PLAZAN.

DESDE LAS 21:30 HORAS LA BANDA DE LA ESCUELA DE MÚSICA COMENZARÁ A TOCAR ENLA PLAZA DE LA CONSTITUCIÓN.

GAUEKO 22:15ETAN KONSTITUZIO PLAZAN KANPAMENDUA JARRIKO DUTE.

A LAS 22:15 HORAS INSTALARÁN EL CAMPAMENTO EN LA PLAZA DE LA CONSTITUCIÓN.

KONPARTSAKO ERREGINAK DONOSTIAKO HERRIARI AGURTZEKO DISKURTSO BAT BOTAKODU. ONDOREN KONPARTSAKO KIDE GUZTIEK ERREPERTORIO OSOA ABESTUKO DUTE(BEGI URDIN BAT, MAZURKA,HUNGARIAKO KALDEREROAK , CANTO HÚNGARO).

LA REINA DE LA COMPARSA DIRIGIRÁ UN DISCURSO DE SALUTACIÓN AL PUEBLODONOSTIARRA Y LOS MIEMBROS DE LAS COMPARSAS INTERPRETARÁN TODO ELREPERTORIO (BEGI URDIN BAT, MAZURCA, CALDEREROS HUNGAROS , CANTO HÚNGARO).

6

Donostia KulturaFestak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

HUNGARIAKO KALDEREROEN KONPARTSA TRADIZIONALACOMPARSA TRADICIONAL DE CALDEREROS DE LA HUNGRIA

TRIBUAK - TRIBUS

AITZARTE AKELARRE ANTIGUOTARRA ARDATZA ARRANO ARTESANA ARTIKUTZA BARE - BARE ESPERANZA

ENTSEGUAK - ENSAYOS

EUSKAL BILLERA GAZTELUBIDE HERRIA KASILDA KRESALA SUHARRI UR URGULL ZARAUTZTARRA

ENTSEGUAK ORIXE IKASTOLAN URTARRILAREN 30 ETA 31AN ETA OTSAILAREN 1 ETA 2ANGAUEKO 20:00ETAN IZANGO DIRA.OTSAILAREN 3AN, ARRATSALDEKO 19:00ETAN UDAL PLENO ARETOAN ENTSEGUOROKORRA EGINGO DUTE. ENTSEGU HONETARA PARTE HARTUKO DUTEN KALDEREROETA MUSIKARIAK BAKARRIK SAR DAITEZKE. PRENTSAKO KIDEAK ENTSEGUARENHASIERAN EGON DAITEZKE.

LOS ENSAYOS SERÁN LOS DÍAS 30, 31 DE ENERO,1 Y 2 DE FEBRERO A LAS 20:00 HORASEN LA IKASTOLA ORIXE.EL ENSAYO GENERAL TENDRÁ LUGAR EL DÍA 3 DE ENERO A LAS 19:00 HORAS EN ELSALÓN DE PLENOS DEL AYUNTAMIENTO. ESTE ENSAYO ES EXCLUSIVO PARACALDEREROS PARTICIPANTES Y MÚSICOS DE LA BANDA. LA PRENSA PODRÁ ACCEDER ALINICIO DEL MISMO.

OMENALDIA - HOMENAJE

CLUB DEPORTIVO ESPERANZA ELKARTEAREN EHUNURTEURRENA DELA ETA,KALDEREROEN KONPARTSAK KLUBAREN EGOITZA ONDOAN (SAN BIZENTE 9) GELDIALDIBAT EGINGO DU. CON MOTIVO DEL CENTENARIO DEL CLUB DEPORTIVO ESPERANZA LA COMPARSA HARAUNA PARADA JUNTO A SU SEDE (SAN VICENTE 9).

PIN

AURTEN, KALDEREROEN KONPARTSAN PARTE HARTUKODUTEN KIDEEK ETA HAIEKIN JOANGO DIREN MUSIKARIEK PINBAT ERAKUTSIKO DUTE BERAIEN JANTZIETAN; PIN-ATAPIZGINTZA BOTOI GORRIA DA ETA KONPARTSAKOKALDEREROEK LEHEN ERAMATEN ZUTEN OROIGARRIA DA.

ESTE AÑO LOS COMPONENTES DE LA COMPARSA DECALDEREROS ASÍ COMO LOS MÚSICOS QUE LES ACOMPAÑENPORTARÁN UN PIN A MODO DE BOTÓN DE TAPICERÍA DECOLOR ROJO QUE RECUERDA AL EMBLEMA QUE LUCÍANAÑOS ATRÁS.

7

Donostia KulturaFestak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

HUNGARIAKO KALDEREROEN KONPARTSA TRADIZIONALACOMPARSA TRADICIONAL DE CALDEREROS DE LA HUNGRIA

ABESTIAK - CANCIONES

HUNGARIAKO KALDEREROAK

Zein ederra, zein xarmantaDonostiako lurra ´ta hiriaherri jator donostiarraagurtuz dugu atsegina.Hungariako kalderero garaetorririk Donostiaralaster Momok argituko digunahiz eguna nahiz eta gaua

Ihauteri alaiareniragarle gu garabai atsegina eta algara (bis)

Aizak, jozak, jozakAizan, jozan, jozan

Zein ederra, zein xarmantaDonostiako lurra ´ta hiriaherri jator donostiarraagurtuz dugu atsegina.

Herriz herri gabiltza gu beetiEderrez begiak aserik (bis)

baina inon ez dugu ikusihemen bezain mutil ederrikbaina inon ez dugu ikusihemen bezain neska ederrik.

Gerri mehea eta lirainaEzpainak gorri eta mardul (bis)

Gure arteko bat bazinaZuuk begiez metala urtu (bis)

Bai, bai urtu; bai, bai urtu.

CALDEREROS HUNGAROS

Qué belleza, qué paisajecontemplamos todos por doquieral gran pueblo donostiarrasaludamos llenos de placer.Caldereros somos de la Hungríaque venimos a San Sebastiánaquí MOMO sólo nos envíaa decirles que pronto vendrá.

Componemos la vanguardiadel alegre carnaval¡Ay!, cuánta dichavamos a gozar. (bis)

Cantad, bailad, gozad.Cantad, bailad, gozad.

Que belleza, qué paisaje…

Recorrimos diversos paísesy admiramos beldades a mil (bis)

Pero nunca mujeres tan lindascual las niñas que vemos aquí (bis)

Su cintura es flexible palmerason sus labios cual fino coral (bis)

Si ellas fueran caldererascon sus ojos fundieran metal (bis)

si, si, metal, si, si metal

8

Donostia KulturaFestak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

MAZURKA

Adiskide maiteok, ekin ba´ lanari.

Kriselu, lapiko, pertzak,burruntzali eta eltzeakaise konpontzen, gu garamerke eta trebeak. (bis)

Eta lana musu trukepozik egingo genukehor goiko neska politekeskatzen badigute. (bis)

Donostiar neska ponpoxakez al dugu beste laanik?Aurtengoz badugu askieta goazen aurrera.

Kontu izan, agur gisa,kaldereroak kantatzeanberriz ere, egun batezjoko dugula, tak tiki tak. (bis)

Donostiar neska ponpoxakez al dugu beste laanik?Aurtengoz badugu askieta goazen aurrera.

MAZURCA

Queridos compañeros, vamos a trabajar.

Componemos, bien y prontoperoles chocolateraslos braseros y calderasbaratos y con perfección.

Y trabajamos de baldeaunque el maestro nos riñasi nos miran esas niñasque están en ese balcón (bis)¡Eh!

Donostiarras, hechiceras,quién nos llama que nos vamosGrato recuerdo llevamosAl separarnos de aquí.

Y no olvidéis, que hoy al dejarlos caldereros, vuestro paísUna canción van a cantaracompañados del TIC, TIC, TAC (bis)

Donostiarras, hechiceras,quién nos llama que nos vamosGrato recuerdo llevamosal separarnos de aquí.

BEGI URDIN BAT

Famaren hotsak goititutzen dumerezi duen herriazeru txiki bat dirudienahala da gustagarria

L´hengoko z´harra txukun txukunaeder, alaia berriaetzaigu penik behin ere joangol´henago ez etorria (bis)

Begi urdin batbegira dagoalgaraz leiho batetikbeste beltzeran, tentatzaileatxeletan berriz bestetik

Zoramen hauek maite dituguBihotzen erdi erditikez gera joango hoiek lajatagehiago Donostiatik (bis)

Ez gera joango, ezGu Donostiatik

CANTO HÚNGARO

Nach geta mer nachgeta mer nachNach geta mer nach

Arbeit asfreitIst gut ruhen singelinArbeit asfreitIst gut ruhen singelin(bis)

Est mur ser lunchEst mur ser lunchFrais ken for lenWolmiach on men.(bis)

9

Donostia KulturaFestak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

KALDEREROAK 2012 CALDEREROSDONOSTIAKO AUZO ETA HERRI DESBERDINETAN

EN DISTINTOS BARRIOS Y PUEBLOS DE SAN SEBASTIAN

ELKARTEASOCIEDAD

AUZOA/HERRIABARRIO/PUEBLO

IRTEERA DATADÍA SALIDA

HASIERAINICIO

BUKAERAFIN

IBILBIDEARECORRIDO

IKASBIDE IKASTOLA AMARA 02/02/2012 15:00 17:00 PABLO GOROSABEL 1BARTZELONA HIRIBIDEAGREGORIO ORDOÑEZIRUN PZ.ISABEL IIIRUN PZ.GREGORIO ORDOÑEZBARTZELONA HIRIBIDEAPABLO GOROSABEL 1

AMARA BERRI IKASTETEXEA CENTRO-AMARA 03/02/2012 14:45 16:00 URBIETAURDANETAKOLDO MITXELENABUEN PASTORKOLDO MITXELENAURBIETA

AITOR IKASTOLA EGIA 03/02/2012 14:45 16:15 AITOR IKASTOLAAMETZAGAÑAVIRGEN DEL CARMENEGIAROTONDA DE TABAKALERAEGIAAMETZAGAÑAIRURESOROVIRGEN DEL CARMENPZ. MARTIN SANTOS

INTXAURRONDO IKASTOLA INTXAURRONDO 03/02/2012 15:15 16:00 INTXAURRONDO IKASTOLAZARATEGI PASEALEKUA 1ERROTONDARAINOERROTONDAN BUELTA EMANZARATEGI PASEALEKUAINTXAURRONDO IKASTOLA

COLEGIONTRA SRA. DE ARANZAZU(JESUITINAS)

AIETE 03/02/2012 15:15 16:30 COLEGIO ALTO DE ERRONDO 121BAJAR POR C/ ORIAMENDI HASTA ETXADIC/ BORROTO HASTA PARQUE C/ MERKEZABALROTONDA Pº ERRONDOCOLEGIO

ZURRIOLA IKASTOLA GROS 03/02/2012 15:30 17:30 IKASTOLA(INDIANOENE)JOSE ARANABERMINGHANSAN FRANCISCO (S. IGNACIO ELIZARAINO)SECUNDINO ESNAOLASEGUNDO IZPIZUAMARINO TABUYOIKASTOLA

ULIA-AZPI KULTUR ELKARTEA BIDEBIETA 03/02/2012 19:00 21:30 BIDEBIETA PARKEASERAPIO MUJIKANORNAHI PLAZAZUMARDI PLAZAJULIO URKIJOKANPAMENDUA BIDEBIETA PARKEAN

10

Donostia KulturaFestak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

ELKARTEASOCIEDAD

AUZOA/HERRIABARRIO/PUEBLO

IRTEERA DATADÍA SALIDA

HASIERAINICIO

BUKAERAFIN

IBILBIDEARECORRIDO

KAI HARRIPE ALDE ZAHARREKO EUSKARA BATZORDEA

ALDE ZAHARRA 04/02/2012 17:00 19:00 TRINITATE PLAZAKALE NAGUSIABULEBARRASARRIEGI PLAZANARRIKAABUZTUAREN 31AKOSTITUZIO PLAZA

AA.VV.ELKARTASUNA ALTZA 04/02/2012 17:00 20:30 OLETARESIDENCIA BERRAARRIZARP.ALTZASANTA BARBARAARRIBERRIPARQUE ARRIAAA.VV.ELKARTASUNA

ASOC. VECINOS INTXAURRONDO BERRIINTXAURDI

INTXAURRONDO 04/02/2012 17:00 21:00 PLAZA BERNART ETXEPAREBASOTXIKIPº MONSPOLIDEPORTIVO MONSPº MONSPº ZARATEGITXARA I Pº BARATZATEGIGAZTELAPº UBAPº SAGATIEDERCAMPAMENTO

AMARA BERRIKO ELKARTEKALDEREROAK

AMARA BERRI 04/02/2012 18:00 20:30 PLAZA ARMERIASISABEL IIPLAZA IRUNGREGORIO ORDOÑEZCORSARIOS VASCOSILUMBEBALLENEROSPLAZA IRUNBALLENEROSISABEL IIAVDA. MADRIDPLAZA FERRERIAS (CAMPAMENTO)

ARRANO ASOCIACION CULTURAL EGIA 04/02/2012 18:00 21:00 PLAZA IRURESOROTEJERIAC/EGUIADUQUE DE MANDASVIRGEN DEL CARMENAMETZAGAÑAPLAZA IRURESORO

COMPARSA CALDEREROSDE LA HUNGRIA-GROS

GROS 04/02/2012 18:00 21:45 Pº JM BARANDIARANZURRIOLASEGUNDO IZPIZUA (PARADA BAR PINCEL)S.FCO (PARADA IGL S.IGNACIO)AITA LARROKAKARKIZANOGRAN VIAZABALETASEGUNDO IZPIZUAJOSE ARANAPL TXOFRE (CAMPAMENTO 19:30)BERMINGHAMSAN FRANCISCOAITA LARROKAKARKIZANONAFARROA BEHERAGENERAL ARTETXE

11

Donostia KulturaFestak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

ELKARTEASOCIEDAD

AUZOA/HERRIABARRIO/PUEBLO

IRTEERA DATADÍA SALIDA

HASIERAINICIO

BUKAERAFIN

IBILBIDEARECORRIDO

MAMUR AISIALDI TALDEA-DONOSTIBERRI KIR KIR

AMARA 04/02/2012 18:00 22:00 SAN ROKEAMARAARROKAEASOURDANETAURBIETASANCHEZ TOKAERREGE KATOLIKOAKMORAZAURBIETAPEDRO EGAÑAAUTONOMIAAMARAOSASUN ITURRIAMARAMORAZAEASOEASO PLAZA

GEHITU CENTRO 04/02/2012 19:00 22:30 SAN MARCIAL 48LOIOLA (PARADA)PL.BUEN PASTOR (PARADA)URDANETAREYES CATOLICOS (PARADA Y CAMPAM.)SANCHEZ TOCA (PARADA)FUENTERRABIA (PARADA)LARRAMENDI (PARADA)REYES CATOLICOS (PARADA Y FIN)

ASOCIACION CULTURAL PRIMITIVA COMPARSA DECALDEREROS DE LA HUNGRIA1884 PARTE VIEJA

ALDE ZAHARRA 04/02/2012 21:45 00:15 IJENTEABOULEVARD (PARADA)SAN JUAN (PARADA)PZ. SARRIEGI (PARADA)SAN JUANPESCADERIASAN JUANSAN TELMO (PARADA)31 DE AGOSTOATRIO DE SANTA MARIAMAYORSAN JERONIMOFERMIN CALBETONMARIVIRGEN DEL CORO.

ANTIGUAKO PILOTAZALEOK ANTIGUO 10/02/2012 20:30 23:30 POLIDEPORTIVO BENTA BERRIKARMELO ETXEGARAIMATIATXALUPAGILLENE (CAMPAMENTO)MATIAISTINGORRAMATIAESCOLTA REALTXIRAINESCOLTA REALMATIAPLAZA ERROTATXO

HERRERA KIROL ELKARTEA HERRERA 11/02/2012 18:00 20:00 PLAZA SAN LUISCARRETERA GENERALBIDEBIETA (GAIZTARRO)CARRETERA GENERALPLAZA S.LUISPº TXINGURRIPºLARRATXO Y PLAZA (VUELTA)Pº LARRATXOPº TXINGURRIPLAZA SAN LUISFINAL

12

Donostia KulturaFestak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

ELKARTEASOCIEDAD

AUZOA/HERRIABARRIO/PUEBLO

IRTEERA DATADÍA SALIDA

HASIERAINICIO

BUKAERAFIN

IBILBIDEARECORRIDO

CLUB DEPORTIVO LOIOLATARRA LOIOLA 11/02/2012 18:30 20:30 (RECOGIDA DE CABALLOS EN LA HIPICA)PARQUE DE LAS LAVANDERASSIERRA DE ARALARMONTE ERNIOATARI EDERSIERRA DE ARALARZUBI ONDOSIERRA DE URBASAPLAZABURUPLAZA DE LAS LAVANDERAS

13

Donostia KulturaFestak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

14

Donostia KulturaFestak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

ARTZAIAK ETA IÑUDEAK2012

15

Donostia KulturaFestak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

ARTZAIAK ETA IÑUDEAK

Artzaiak eta Iñudeen lehen konpartsa1885eko otsailaren 2an atera zen, kandelariaegunez, garai haietan jai eguna izanik.Donostiako kaleak girotzen zituzten bestekonpartsa batzuetan oinarriturik zegoen,"Armeniyako Artzaiak" kasu.

1912. urtean Pío XII Aita Santuak Kandelariaeguna jai izatetik kendu zuen. Kaldereroakmantendu ziren baina Artzaia eta Iñudeakkonpartsa bertan behera utzi zen partaideekezin bait zioten lan egunari aurre egin.

Ordundik, konpartsa han berreskuratzensaiatu ziren Antiguan, Pasaian eta Hernanin.Baina Kresala Elkartea izango da 1977.urtean behin betirako eskuratuko duena,hamargarren urteurreneko ospaketak medio.Donostiako K.T.Ek urteroko ekintzen barruansartzeko proposamena egiten die egunkonkretu bat aukeratuaz. Egun hau,kandelariatik gertuen dagoen igandea izangoda.

Musikari dagokionez, bilduma guztiaRaimundo Sarriegi maisuarena da. Jotzendiren piezak danborrez lagunduak izateagonbidatuak daude, eta hau honela izanik,Artzain eta Iñudeetako konpartsan danborraritalde bat ikusi daiteke.

ARTZAIAK ETA IÑUDEAK

La primera comparsa de "Artzaiak eta Iñudeak" salea la calle un lunes 2 de febrero de 1885, día de laCandelaria, festivo en aquella época. Esta comparsaestá basada en otras que ya amenizaban las callesdonostiarras alegrando con su música cada rincón deesta ciudad, es el caso de "Armeniyako Artzaiak".

En 1912 su Santidad el Papa Pío XII eliminó elcarácter festivo que tenía el día de la Candelaria. Lafiesta de Los Caldereros se mantuvo, pero lacomparsa de "Artzai eta Iñudeak" desapareció alcoincidir la mencionada fecha en día laboral.

Posteriormente ha habido diferentes intentos derecuperación de la comparsa en El Antiguo, Pasajesy Hernani. Será la Sociedad Kresala quien larecupere definitivamente dentro de las actividadesprevistas para celebrar su décimo aniversario en1977. El C.A.T. de Donostia-San Sebastián lesplantea incluir la comparsa dentro de las actividadesfestivas del año eligiendo un día concreto para lacelebración del desfile. Se elige el domingo máscercano al día de la Candelaria.

El repertorio musical es básicamente del MaestroRaimundo Sarriegi.. Los temas que se interpretaninvitan a ser acompañados por tambores, así, laSociedad Kresala preparó un grupo de tamborrerospara incluir dentro de la comitiva de la comparsa.

16

Donostia KulturaFestak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

MUSIKA BILDUMA

"Comparsa de nodrizas": Konpartsako kalejirarikfamatuena. Momentu konkretu batetan Iñudeekpanpina gorantz botatzen dute artzainek oihubatez lagundurik salto bat ematen dutenbitartean. "Introducción y escena de las nodrizas": Iñudeakantzerkian parte hartzen duten momentua.Medikuari bisita egiten diote haurrak osasuntsudauden ziurtatzeko.

"Kontradantza": Koreografia ikusgarri batenbidez Iñudea eta Artzaiaren arteko jolasa.

"Escena del médico con las nodrizas": Iñudeakmedikuarengana doaz haurrak lehen txertoa bardezaten. Plazaren beste puntan apaizakbendizioa emango die.

"Kontradantza2": Bikoteak, borobilean jarririk,plazari bira bat emango diote. Erizainek haurreibiberoia emango diete eta idazkariak hallenizenak liburuan jarriko ditu.

"Zortzikoa": Artzaiek Iñudeei eskaintzen dietendantza.

"Fandangoa eta Arin Arina": Konpartsakopartaide guztiek dantzatua.

"Festarik biar da": Gure hirian festaragonbidatzen duen kanta.

KONPARTSAREN EGITURA

150 pertsonaz osaturik dago konpartsa. 1. DANTZARIAK. Artzai eta Iñudeak 30 bikote. 2. DANBORRARIAK – 60 partaide 3. PERTSONAIAK. Alkatea eta emaztea,idazkaria, gotzaina, apaiza, monagilloak,mikeleteak, barkilleroa, bota garbitzailea,lorazaina, ogi saltzailea, piruleroa, globeroa,medikua, erizainak, plantxatzaileak, garaikojantziekin hainbat pertsona, etab...

REPERTORIO MUSICAL

"Comparsa de Nodrizas": El pasacalles máspopular de la Comparsa. En un momento concretode la kalejira las iñudes lanzan su muñeco al vuelomientras los artzaias dan un salto acompañado deun grito festivo. "Introducción y escena de las nodrizas": Momentoen el que las iñudes se introducen en escena.Visitan al médico para determinar si los bebés seencuentran en perfecto estado de salud. "Kontradantza": Danza de galanteo entre la iñude yel artzaia mediante una vistosa coreografía. "Escena del médico con las nodrizas": Las iñudesacuden al médico para la primera vacunación delbebé, mientras el cura les da su bendición en elotro extremo de la plaza. "Kontradantza2 ": Las parejas, puestas en circulo,realizan un paseo por la plaza hasta llegar a dondelas enfermeras para que éstas le den el biberón alos bebés. Al mismo tiempo, el secretario, tomaacta del nombre que recibirá el niño/a. "Zortziko": Baile ofrecido por los artzaias a lasiñudes. "Fandango eta Arin Arina ": Interpretado por todoslos integrantes de la Comparsa. "Festarik biar bada": Canción que habitualmenteinvita a la fiesta en nuestra ciudad.

ESTRUCTURA DE LA COMPARSA La comparsa la integran 150 personas. 1. DANTZARIS. 30 parejas de iñudes y artzaias. 2. TAMBORREROS. 60 participantes3. PERSONAJES: Alcalde y mujer, secretario,Obispo, cura, monaguillos, miqueletes, barquillero,limpia botas, panadera, barrendero, pirulero,globero, médico y enfermeras, planchadoras,personajes de época, etc...

17

Donostia KulturaFestak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

ARTZAIAK ETA IÑUDEAK 2012OTSAILA 5 FEBREROEGUERDIKO 12:ETAN

12:00 HORAS DEL MEDIODÍA

IBILBIDEA - RECORRIDO

EUSKAL HERRIA ALDAMAR BOULEVARD NAGUSIA 31 AGOSTO NARRIKA IÑIGO KONSTITUZIO PLAZA (ANTZEZPENA) PESCADERÍA SAN JUAN BRETXA ALDAMAR EUSKAL HERRIA

ANTOLATZAILEA: Kresala Elkartea Donostia Kulturaren laguntzarekin.ORGANIZADOR: Kresala Elkartea con la colaboración de Donostia Kultura.

18

Donostia KulturaFestak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1

ARTZAIAK ETA IÑUDEAK 2012 DONOSTIAKO AUZO ETA HERRI DESBERDINETAN

EN DISTINTOS BARRIOS Y PUEBLOS DE SAN SEBASTIAN

ELKARTEASOCIEDAD

AUZOA/HERRIABARRIO/PUEBLO

IRTEERA DATADÍA SALIDA

HASIERAINICIO

BUKAERAFIN

IBILBIDEARECORRIDO

GROSEKO ARTZAI ETA IÑUDEAKKONPARTSA

GROS OTSAILA 5 FEBRERO 11:30 14:30 TXOFREJM. SOROAMARINO TABUYOJ.ARANABERMINGHANSAN FRANCISCOZABALETAPADRE LARROCACARQUIZANOGRAN VIASECUNDINO ESNAOLASEGÚNDO IZPIZUAJOSE ARANANAFARROA BEHEA

KRESALA ELKARTEA ALDE ZAHARRA OTSAILA 5 FEBRERO 12:00 14:00 EUSKAL HERRIAALDAMARBOULEVARDNAGUSIA31 AGOSTONARRIKAIÑIGOKONSTITUZIO PLAZA (ANTZEZPENA)PESCADERIASAN JUANBRETXAALDAMAREUSKAL HERRIA

IKASBIDE KULTUR ELKARTEA AMARA BERRI OTSAILA 12 FEBRERO 12:00 14:00 IKASBIDE IKASTOLA (RIBERAS LOYOLA)BARTZELONA HIRIBIDEAGREGORIO ORDOÑEZIRUN PLAZAISABEL IIMADRID HIRIBIDEAANOETAKO EZPLANADAPREBOSTEZ PLAZAELKARTEA

ANTIGUOTARRAK DANTZATALDEA

GROS OTSAILA 26 FEBRERO 12:00 14:00 ANTIGUAKO MERKATU ZAHARRAMATIAGASKUÑA PLAZABENTA BERRIKO PLAZAJUAN DE GARAIMATIAGASKUÑA PLAZAERREGEZAINENFRONTOIA

19

Donostia KulturaFestak • FiestasKonstituzio Plaza, 1 • 20003 Donostia-San Sebastiántel (0034) 943 481 168 • faxa 943 481 177 • [email protected]

IFK

-CIF

Q20

0054

1I10

131n

I 20

09-1

1